Dział 1 - Przepisy organizacyjne. Wstęp. - Obowiązek społecznego oszczędzania.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1948.10.74

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1952 r.

Dział  I.

Przepisy organizacyjne.

Wstęp.

Art.  1.

Celem:

a) przyśpieszenia procesu odbudowy kraju oraz

b) nadania właściwego kierunku inwestycjom indywidualnych gospodarstw i przedsiębiorstw zgodnie z wytycznymi ogólnonarodowego planu gospodarczego - ustanawia się obowiązek społecznego oszczędzania.

Rozdział  I.

Obowiązek społecznego oszczędzania.

Art.  2. ¹

1. Obowiązkowi społecznego oszczędzania podlegają:

1) osoby fizyczne, osoby prawne oraz spadki nieobjęte, osiągające przychody ze źródeł przychodów, wymienionych w art. 9 dekretu z dnia 25 października 1948 r. o podatku dochodowym (Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 414), jeżeli podlegają opodatkowaniu na zasadzie art. 6 tego dekretu, a ich dochód ogólny przekracza 360.000 zł rocznie; przepis ten nie dotyczy osób, objętych pkt 4,

2) podatnicy podatku gruntowego, opłacający podatek od podstawy opodatkowania, której wysokość ustala corocznie rozporządzenie Rady Ministrów na wniosek Ministra Skarbu w porozumieniu z Ministrami: Administracji Publicznej oraz Rolnictwa i Reform Rolnych,

3) 2 samodzielni rybacy kutrowi w granicach, określonych w art. 31 b.

2. Za samodzielnego rybaka kutrowego w rozumieniu niniejszej ustawy uważa się rybaka morskiego, który posiada kartę rybacką, wydaną przez właściwy Morski Urząd Rybacki i dokonuje połowów na własnym dzierżawionym lub użytkowanym kutrze.

Art.  3.

Obowiązkowi społecznego oszczędzania nie podlegają:

1) 3 Skarb Państwa, związki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa państwowe i związków samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa państwowo-spółdzielcze oraz przedsiębiorstwa i majątki pozostające pod zarządem państwowym lub związku samorządu terytorialnego,

2) przedsiębiorstwa państwowe, mające formę prawną spółek handlowych,

3) przedsiębiorstwa o kapitale mieszanym państwowym i spółdzielczym oraz związków samorządu terytorialnego bez względu na formę prawną przedsiębiorstwa,

4) 4 centrale spółdzielczo-państwowe oraz centrale spółdzielni i spółdzielnie należące do Centralnego Związku Spółdzielczego z wyjątkiem tych spółdzielni, co do których Centralny Związek Spółdzielczy lub upoważniona przez Związek właściwa centrala spółdzielni bądź centrala spółdzielczo-państwowa stwierdzi, że działalność ich jest niezgodna z zasadami ruchu spółdzielczego,

5) instytucje kredytowe i ubezpieczeniowe,

6) 5 osoby prawne, których dochód zgodnie ze statutem, jest obracany w całości na cele: ogólnej użyteczności, naukowe, oświatowe, kulturalne, sportowe, wyznaniowe, opieki społecznej, dobroczynne; osoby te podlegają jednak obowiązkowi społecznego oszczędzania od dochodu ze źródeł przychodów, które podlegają podatkowi obrotowemu i nie są od tego podatku zwolnione,

7) związki zawodowe, których dochody osiągane z działalności statutowej obracane są w całości na cele przewidziane w statucie.

Art.  4.

1. 6 Obowiązek społecznego oszczędzania rozpoczyna się i kończy w czasie, określonym przepisami o powstaniu i wygaśnięciu obowiązku podatkowego w podatkach: dochodowym (art. 2 ust. 1 pkt 1), gruntowym (art. 2 ust. 1 pkt 2). Obowiązek społecznego oszczędzania samodzielnych rybaków kutrowych (art. 2 ust. 1 pkt 4) rozpoczyna się z chwilą rozpoczęcia działalności rybackiej, a kończy się z chwilą dokonania sprzedaży ostatniego połowu z jednoczesnym zaprzestaniem działalności rybackiej.

2. Obowiązek społecznego oszczędzania, wynikający z tytułu uczestnictwa w jednym z funduszów, wymienionych w art. 6 ust. 2, nie wyłącza obowiązku społecznego oszczędzania z tytułu uczestnictwa w innym funduszu.

Art.  5.

Na wniosek Ministra Ziem Odzyskanych, złożony w porozumieniu z Ministrem Skarbu Rada Ministrów może dla Ziem Odzyskanych ustanowić w drodze rozporządzenia ulgi w obowiązku społecznego oszczędzania. Takie same ulgi może uchwalić Rada Ministrów na wniosek Ministra Administracji Publicznej dla terenów przyczółkowych.

Rozdział  II.

Społeczny Fundusz Oszczędnościowy.

Art.  6.

1. Środki finansowe z wykonania obowiązku społecznego oszczędzania gromadzone będą w Społecznym Funduszu Oszczędnościowym.

2. 7 Społeczny Fundusz Oszczędnościowy dzieli się na:

fundusz A - prywatnego przemysłu, rzemiosła, handlu i usług z wyjątkiem samodzielnych rybaków kutrowych,

fundusz B - rolnictwa,

fundusz C - pracy najemnej,

fundusz D - rybołówstwa morskiego.

3. Zadaniem Społecznego Funduszu Oszczędnościowego jest gromadzenie środków na finansowanie inwestycyj oraz zasilanie indywidualne uczestników Funduszu w przypadkach, przewidzianych w niniejszej ustawie.

4. Ilekroć w ustawie niniejszej jest mowa o funduszach bez bliższego określenia, rozumieć należy fundusze, wymienione w ust. 2.

Art.  7.

1. Administrację oraz nadzór nad środkami finansowymi Społecznego Funduszu Oszczędnościowego wykonuje Bank Gospodarstwa Krajowego.

2. Rozporządzenie Rady Ministrów, wydane po uzgodnieniu z Radą Państwa, określi udział, a w szczególności formy kontroli społecznej w zakresie wykonywania niniejszej ustawy.

3. Rozporządzenie Ministra Skarbu może przekazać całkowicie lub częściowo czynności przyjmowania wpłat oszczędnościowych, wypłat z książeczek oszczędnościowych oraz inne czynności, wynikające z wykonywania obowiązku oszczędzania i administrowania Społecznym Funduszem Oszczędnościowym, a w szczególności ustalanie rocznych wkładów (składek) oszczędnościowych (art. 9 ust. 2 i 3) - innym bankom oraz instytucjom kredytowym i oszczędnościowym.

Art.  8.

1. Czynności przekazane z mocy art. 7 ust. 3 bankom i instytucjom w tym przepisie określonym, mogą być częściowo lub całkowicie zlecone rozporządzeniem Ministra Skarbu placówkom kredytowym, którym w tym przypadku przysługiwać będzie także prawo kontroli zbioru i odprowadzania sum pochodzących ze społecznego oszczędzania.

2. Szczegółowe przepisy o administrowaniu Społecznym Funduszem Oszczędnościowym, warunki wynagrodzenia Banku Gospodarstwa Krajowego, innych banków i instytucyj kredytowych oraz oszczędnościowych, jak również władz podatkowych za czynności, związane z administracją Społecznym Funduszem Oszczędnościowym oraz za wymiar i pobór składek oszczędnościowych ustali zarządzenie Ministra Skarbu.

3. Oprocentowanie wkładów, tudzież koszty, związane z administracją i nadzorem nad Społecznym Funduszem Oszczędnościowym, będą obciążały Społeczny Fundusz Oszczędnościowy, zaś dochody z oprocentowania kredytu uruchamianego w oparciu o środki pieniężne Funduszu będą wpływać do Funduszu.

Rozdział  III.

Środki.

Art.  9.

1. Na Społeczny Fundusz Oszczędnościowy składają się wkłady oszczędnościowe uczestników Funduszu (ust. 4) oraz środki finansowe, o których mowa w art. 10 ust. 3 i art. 12. Uczestnikiem Funduszu jest osoba (spadek nieobjęty) obowiązana do wnoszenia rocznych wkładów(składek) oszczędnościowych, określonych w ust. 2 i 3.

2. Kwota, którą uczestnik Funduszu obowiązany jest wnosić w wyznaczonych terminach na poczet rocznego wkładu oszczędnościowego, jest składką oszczędnościową.

3. 8 Rocznym wkładem oszczędnościowym uczestników funduszów A i B jest kwota świadczenia, ustalona na każdy rok kalendarzowy dla poszczególnego uczestnika. Rocznym wkładem oszczędnościowym uczestników funduszu D jest kwota świadczenia, dokonanego w danym roku kalendarzowym.

4. Ogólna suma wniesiona przez poszczególnego uczestnika, jest wkładem oszczędnościowym.

5. Ilekroć w ustawie niniejszej jest mowa o składce oszczędnościowej, rocznym wkładzie oszczędnościowym lub o wkładzie oszczędnościowym rozumieć należy składkę lub wkłady określone w ust. 2-4.

Art.  10.

1. Do spraw, objętych niniejszą ustawą, mają odpowiednie zastosowanie przepisy dekretów z dnia 16 maja 1946 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. R. P. Nr 27, poz. 173) oraz o postępowaniu podatkowym (Dz. U. R. P. Nr 27, poz. 174), jeżeli ustawa niniejsza inaczej nie stanowi.

2. Upoważnia się Ministra Skarbu do regulowania w drodze rozporządzeń postępowania w sprawach, objętych niniejszą ustawą w sposób odmienny, niż to jest przewidziane w przepisach, wymienionych w ust. 1, w szczególności jeśli chodzi o właściwość miejscową i rzeczową.

3. Koszty egzekucyjne przypadają na rzecz władzy egzekucyjnej, zaś dodatki za zwłokę na rzecz Społecznego Funduszu Oszczędnościowego.

4. 9 Składki i wkłady oszczędnościowe nie są kosztami uzyskania przychodów w rozumieniu art. 13 dekretu z dnia 25 października 1948 r. o podatku dochodowym (Dz. U. R. P. Nr 52, poz. 414).

5. W zakresie odpowiedzialności za uiszczenie składek i wkładów oszczędnościowych mają odpowiednie zastosowanie przepisy dekretu z dnia 16 maja 1946 r. o zobowiązaniach podatkowych, dotyczące odpowiedzialności za podatki osobiste.

Art.  11.

Wkłady oszczędnościowe nie mogą być przedmiotem zajęcia sądowego.

Art.  12.

Poza wkładami i składkami oszczędnościowymi do Społecznego Funduszu Oszczędnościowego przekazuje się inne wpływy i dochody, jeżeli według przepisów szczególnych winny być przelewane do Społecznego Funduszu Oszczędnościowego.

Rozdział  IV.

Książeczki oszczędnościowo-inwestycyjne.

Art.  13.

1. Wprowadza się książeczki oszczędnościowo-inwestycyjne.

2. Książeczki oszczędnościowo-inwestycyjne (ust. 1) wydawane będą uczestnikom funduszów oszczędnościowych przez instytucje powołane do zbioru składek.

3. 10 Kwoty składek (rocznych wkładów) oszczędnościowych, wpłacane przez poszczególnych uczestników funduszów oszczędnościowych, wpisuje się do książeczek oszczędnościowo-inwestycyjnych. W przypadku przymusowego ściągnięcia składek (rocznych wkładów) oszczędnościowych prawo dokonania wpisu przysługuje władzy egzekwującej. Wpisuje się do książeczek oszczędnościowo-inwestycyjnych również wypłaty z tytułu wycofania wkładów (art. 14), pożyczek (art. 16 i 18a), zwolnień (art. 19) i zwrotów (art. 21).

4. Uczestnik funduszu obowiązany jest przedstawić książeczkę oszczędnościowo-inwestycyjną na żądanie instytucji uprawnionej do zarządu, rozdziału, poboru lub przymusowego ściągnięcia świadczeń pieniężnych z mocy ustawy niniejszej.

Art.  14.

1. Do książeczek oszczędnościowo-inwestycyjnych stosowane będą następujące zasady:

1) książeczki oszczędnościowo-inwestycyjne będą imienne i nieprzenośne w aktach prawnych między żyjącymi,

2) wkłady oszczędnościowe będą oprocentowane bądź premiowane,

3) 11 posiadacz książeczki oszczędnościowo-inwestycyjnej będzie mógł corocznie, poczynając od roku 1949, wycofać 5% wkładu obliczonego na koniec poprzedniego roku kalendarzowego, a jeżeli chodzi o uczestników funduszu C - 5% wkładu przypadającego od wynagrodzeń wypłaconych do dnia 29 czerwca 1951 r. Kwoty nie wycofane przenosi się na wolny rachunek oszczędnościowy; podjęcie należności z tego rachunku może nastąpić w każdym czasie.

2. Minister Skarbu może w drodze rozporządzeń podwyższać granicę procentową wycofania wkładów ponad normę, określoną w ust. 1 pkt 3.

3. Wysokość i sposób oprocentowania bądź premiowania wkładów określi rozporządzenie Ministra Skarbu.

¹ Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 marca 1949 r. (Dz.U.49.21.136) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

² Art. 2 ust. 1 pkt 3 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 18 czerwca 1951 r. (Dz.U.51.33.258) zmieniającego nin. ustawę z dniem 18 czerwca 1951 r.

³ Art. 3 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.52.415) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

⁴ Art. 3 pkt 4 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. b) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.52.415) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

⁵ Art. 3 pkt 6 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. c) dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.52.415) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

⁶ Art. 4 ust. 1:

- zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 marca 1949 r. (Dz.U.49.21.136) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 2 dekretu z dnia 18 czerwca 1951 r. (Dz.U.51.33.258) zmieniającego nin. ustawę z dniem 18 czerwca 1951 r.

⁷ Art. 6 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 9 marca 1949 r. (Dz.U.49.21.136) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

⁸ Art. 9 ust. 3:

- zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 4 lutego 1949 r. (Dz.U.49.7.42) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 marca 1949 r. (Dz.U.49.21.136) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 3 dekretu z dnia 18 czerwca 1951 r. (Dz.U.51.33.258) zmieniającego nin. ustawę z dniem 18 czerwca 1951 r.

⁹ Art. 10 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dekretu z dnia 25 października 1948 r. (Dz.U.48.52.415) zmieniającego nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

¹⁰ Art. 13 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 9 marca 1949 r. (Dz.U.49.21.136) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1949 r.

¹¹ Art. 14 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez art. 1 pkt 4 dekretu z dnia 18 czerwca 1951 r. (Dz.U.51.33.258) zmieniającego nin. ustawę z dniem 18 czerwca 1951 r.