Narodowy Bank Polski.
Dz.U.2022.2025 t.j.
Akt obowiązującyUSTAWA
z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o Narodowym Banku Polskim
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Narodowy Bank Polski, zwany dalej "NBP", jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej.
NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Organizacja NBP
Organizacja NBP
Działalność jednostek organizacyjnych NBP podlega rewizji wewnętrznej, którą wykonuje komórka Centrali NBP podporządkowana Prezesowi NBP.
A.
Prezes NBP
Prezes NBP
"Obejmując obowiązki Prezesa Narodowego Banku Polskiego przysięgam uroczyście, że postanowień Konstytucji i innych ustaw będę ściśle przestrzegać oraz że we wszystkich swoich działaniach dążyć będę do rozwoju gospodarczego Ojczyzny i pomyślności obywateli".
Przysięga może być złożona z dodaniem słów "Tak mi dopomóż Bóg".
B.
Rada Polityki Pieniężnej
Rada Polityki Pieniężnej
"Obejmując obowiązki członka Rady Polityki Pieniężnej przysięgam uroczyście, że będę działać z pełną bezstronnością, posiadaną wiedzą i doświadczeniem w zakresie polityki pieniężnej, zgodnie z celami działalności Narodowego Banku Polskiego."
Przysięga może być złożona z dodaniem słów "Tak mi dopomóż Bóg".
W posiedzeniach Rady uczestniczą wiceprezesi NBP bez prawa udziału w głosowaniu.
C.
Zarząd NBP
Zarząd NBP
Członek Zarządu NBP nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską. Przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Uchwały Zarządu NBP zapadają większością bezwzględną głosów, a w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos Prezesa NBP.
Szczegółowy tryb działania Zarządu NBP określa regulamin uchwalony przez Zarząd.
NBP a władze państwowe
NBP a władze państwowe
W wykonaniu swoich zadań NBP współdziała z właściwymi organami państwa w kształtowaniu i realizacji polityki gospodarczej państwa, dążąc przy tym do zapewnienia należytej realizacji założeń polityki pieniężnej, a w szczególności:
Prezes NBP jest członkiem Komitetu Stabilności Finansowej.
- są przekazywane do NBP w postaci elektronicznej.
Nadzór bankowy
Nadzór bankowy
NBP a Komitet Stabilności Finansowej
NBP a Komitet Stabilności Finansowej
NBP udostępnia Komitetowi Stabilności Finansowej:
NBP zapewnia obsługę Komitetu Stabilności Finansowej w zakresie realizacji zadań określonych w art. 5 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym, w szczególności:
Emisja znaków pieniężnych
Emisja znaków pieniężnych
Znakami pieniężnymi Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i grosze.
Znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
NBP może prowadzić w kraju i za granicą sprzedaż monet, banknotów i numizmatów przeznaczonych na cele kolekcjonerskie oraz na inne cele, na warunkach i według zasad ustalonych przez Zarząd NBP w drodze uchwały.
NBP organizuje gospodarkę znakami pieniężnymi Rzeczypospolitej Polskiej.
Instrumenty polityki pieniężnej
Instrumenty polityki pieniężnej
Banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa pomniejszają kwotę naliczonej rezerwy obowiązkowej o kwotę stanowiącą równowartość 500 000 euro, obliczoną według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia miesiąca stanowiącego podstawę naliczenia rezerwy obowiązkowej, a w przypadku gdy w tym dniu nie ogłoszono takiego kursu, według ostatniego kursu ogłoszonego przed tym dniem.
W razie zagrożenia realizacji polityki pieniężnej Rada może w drodze uchwały wprowadzić:
Pożyczki i kredyty zaciągnięte przez NBP w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych mogą być przeznaczane na udzielanie kredytu w walutach obcych bankom krajowym.
NBP może:
NBP może być powierzona obsługa pożyczki państwowej, zaciągniętej w drodze emisji papierów wartościowych.
NBP może przyjmować do przechowania i administrowania oraz jako przedmiot zabezpieczenia papiery wartościowe, w tym papiery wartościowe, których jest emitentem.
W przypadku zabezpieczenia wierzytelności NBP, zaspokojenie roszczeń NBP jako zastawnika następuje w sposób przewidziany w Kodeksie cywilnym albo - jeżeli umowa z zastawcą tak stanowi - przez sprzedaż przedmiotu zastawu przez NBP w imieniu zastawcy lub przejęcie go przez NBP.
Prowadzenie rachunków bankowych
Prowadzenie rachunków bankowych
Działalność dewizowa
Działalność dewizowa
Szczególne obowiązki i uprawnienia NBP
Szczególne obowiązki i uprawnienia NBP
Założenia polityki pieniężnej, sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej oraz akty normatywne organów NBP - z wyjątkiem aktów, o których mowa w art. 54 ust. 1 - ogłaszane są w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
Pracownicy NBP oraz członkowie Rady i organów opiniodawczo-doradczych przy Zarządzie NBP są obowiązani do nieujawniania osobom nieupoważnionym informacji, z którymi zapoznali się w trakcie wykonywania swoich obowiązków, w tym informacji objętych tajemnicą bankową na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, informacji objętych ochroną na podstawie przepisów dotyczących ochrony informacji niejawnych, jak również innych informacji chronionych ustawowo. Obowiązek ten trwa również po rozwiązaniu stosunku pracy, a także po ustaniu członkostwa w Radzie lub wspomnianych wyżej organach.
NBP może inicjować i organizować badania naukowe, jak również prowadzić działalność wydawniczą i promocyjną.
Gospodarka finansowa NBP
Gospodarka finansowa NBP
NBP prowadzi gospodarkę finansową na podstawie rocznego planu finansowego.
NBP tworzy rezerwę na pokrycie ryzyka zmian kursu złotego do walut obcych. Zasady tworzenia i rozwiązywania tej rezerwy określa Rada.
Zasady rachunkowości NBP powinny odpowiadać standardom stosowanym w Europejskim Systemie Banków Centralnych.
Prezes NBP w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedstawia Sejmowi roczne sprawozdanie z działalności NBP.
Przepisy przejściowe i końcowe
Przepisy przejściowe i końcowe
Środki niewykorzystanych z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy funduszy: inwestycyjnego, dewizowego, ryzyka, postępu techniczno-ekonomicznego oraz części funduszu środków trwałych pozostałych po uzupełnieniu funduszu statutowego - podlegają przekazaniu na fundusz rezerwowy.
W ustawie z dnia 1 sierpnia 1992 r. o zmianie ustawy - Prawo budżetowe (Dz. U. Nr 64, poz. 322) skreśla się art. 3.
Zbycie posiadanych przez NBP udziałów w spółkach prawa handlowego powinno nastąpić do końca 2002 r.
Traci moc ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 1992 r. poz. 360, z późn. zm.).
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (6)
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (6)
- Czy opłata za wydanie zezwolenia na wykonywanie prac podwodnych na obszarach morskich lub śródlądowych drogach wodnych powinna być pobierana w złotych i groszach, czy zaokrąglana do pełnych złotych?
- Czy członek zarządu NBP jest pracownikiem powołanym?
- Jakich księgowań należy dokonać w związku z otrzymaniem i realizacją bonów?
Akty prawne liczba obiektów na liście: (1207)
Akty zmieniane liczba obiektów na liście: (1)
Akty wykonawcze liczba obiektów na liście: (1147)
- Ustalenie wzoru, próby, masy i wielkości emisji monety o wartości nominalnej 10 zł, upamiętniającej 25. rocznicę wstąpienia Polski do NATO.
- Ustalenie wzoru, próby, masy i wielkości emisji monety o wartości nominalnej 10 zł, z serii "Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni" - Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka".
- Ustalenie wzoru, próby, masy i wielkości emisji monety o wartości nominalnej 50 zł "Pamięci Rodziny Ulmów".
Akty interpretujące liczba obiektów na liście: (3)
Orzeczenia i pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (366)
Orzeczenia sądów liczba obiektów na liście: (354)
Pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (4)
- FN7.054.8.2016, Wprowadzenie do obiegu banknotów z nowymi zabezpieczeniami. - Pismo wydane przez: Ministerstwo Finansów
- DOK-RO-JJ-4141/43/14, Utrata aktualności pisma Pierwszego Zastępcy Prezesa NBP skierowanego do Prezesów banków z dnia 5 września 2000 r. określającego wymogi stawiane bankom przy ubieganiu się o zwolnienie z rezerwy obowiązkowej. - Pismo wydane przez: Narodowy Bank Polski
- NB-BPN-III-AP-526-301/04, Wykazywanie dochodów z tytułu odsetek od rezerwy obowiązkowej, akcji zaliczanych do aktywów trwałych oraz niektórych należności. - Pismo wydane przez: Narodowy Bank Polski
Komentarze i publikacje liczba obiektów na liście: (69)
Komentarze praktyczne liczba obiektów na liście: (19)
Monografie liczba obiektów na liście: (34)
Artykuły liczba obiektów na liście: (6)
- Niezależność Narodowego Banku Polskiego w świetle polskiego prawa i prawa Unii Europejskiej
- Rada Polityki Pieniężnej w systemie konstytucyjnym - trzy kadencje
- Ewolucja uwarunkowań prawno-instytucjonalnych działalności Narodowego Banku Polskiego w kontekście celu polityki pieniężnej i polityki gospodarczej