Rozdział 4 - Tryb realizacji zadań Centrum - Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2022.2279 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 7 marca 2024 r.
Rozdział 4
Tryb realizacji zadań Centrum
Tryb realizacji zadań Centrum
1.
Realizacja zadań Centrum obejmuje w szczególności:1)
określanie zakresów tematycznych programów, terminów i warunków ich realizacji;2)
ogłaszanie konkursów na wykonanie projektów w ramach realizowanych programów;3)
ocenę i wybór wniosków dotyczących wykonania projektów, zwanych dalej "wnioskami";4)
zawieranie umów o wykonanie projektów i ich finansowanie;5)
nadzór nad wykonaniem projektów, ich odbiór, ocenę i rozliczenie finansowe.2.
Dyrektor określa i przedstawia do zatwierdzenia Radzie zakresy tematyczne, terminy i warunki realizacji programów, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 1 i art. 17 pkt 2.1.
Wybór wykonawców projektów następuje w drodze konkursu ogłaszanego przez Dyrektora, z zastrzeżeniem art. 17 pkt 6. Dyrektor ustala i ogłasza regulamin konkursu, z zastrzeżeniem art. 17 pkt 7.2.
Wnioski dotyczące wykonania i finansowania projektów w ramach innych zadań Centrum mogą być składane przez podmioty posiadające zdolność zastosowania wyników projektu w praktyce oraz przez osoby fizyczne na podstawie otwartego naboru. Do wnioskodawców będących osobami fizycznymi stosuje się odpowiednio przepis art. 37 ust. 2.3.
Ogłoszenie o konkursie zamieszcza się w co najmniej jednym dzienniku o zasięgu ogólnopolskim, na stronie podmiotowej Centrum w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Ministra, w Biuletynie Informacji Publicznej oraz udostępnia w siedzibie Centrum i urzędu obsługującego Ministra. Termin składania wniosków określony w ogłoszeniu o konkursie nie może być krótszy niż miesiąc od dnia opublikowania tego ogłoszenia.1.
W konkursie na wykonanie projektów mogą brać udział:1)
podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;1a)
grupy podmiotów, w skład których wchodzą co najmniej dwa podmioty, o których mowa w pkt 1, albo co najmniej jeden z tych podmiotów oraz co najmniej jeden przedsiębiorca;2)
(uchylony);3)
(uchylony);4)
centra naukowo-przemysłowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 498);5)
centra Polskiej Akademii Nauk w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk;5a)
(uchylony);6)
biblioteki naukowe;7)
przedsiębiorcy mający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 706 oraz z 2022 r. poz. 1079);8)
jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;8a)
Prezes Głównego Urzędu Miar;9)
osoby fizyczne;10)
przedsiębiorcy prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż określone w pkt 1-8.2.
W przypadku projektu zgłoszonego przez osobę fizyczną Dyrektor wydaje promesę finansowania. Warunkiem przyznania środków finansowych na wykonanie projektu jest zatrudnienie tej osoby przez podmiot, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, albo grupę podmiotów, o której mowa w ust. 1 pkt 1a.2a.
Przepisu ust. 2 nie stosuje się do osób fizycznych, których projekty zakwalifikowano do finansowania w ramach programów lub przedsięwzięć związanych ze wsparciem komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych lub ochrony patentowej.3.
Podmioty, o których mowa w ust. 1, przystępując do konkursu, są zobowiązane przedstawić oświadczenie o niefinansowaniu i nieubieganiu się o finansowanie zadań objętych wnioskiem ze środków pochodzących z innych źródeł.1.
Dyrektor, z zastrzeżeniem art. 17 pkt 8, wyznacza ekspertów lub powołuje zespoły ekspertów spośród wybitnych przedstawicieli środowisk naukowych, gospodarczych i finansowych, w tym ekspertów zagranicznych.2.
Eksperci lub zespoły ekspertów oceniają wnioski złożone w konkursie i na tej podstawie przygotowują i przekazują Dyrektorowi listę rankingową pozytywnie zaopiniowanych wniosków, z zastrzeżeniem art. 17 pkt 9, oraz dokonują innych ocen i sporządzają opinie dotyczące realizacji zadań Centrum, o których mowa w art. 27-30.3.
Eksperci oraz członkowie zespołów ekspertów otrzymują wynagrodzenie za dokonanie ocen i sporządzenie opinii, o których mowa w ust. 2. Wysokość wynagrodzenia ustala Dyrektor.4.
Dyrektor wyłącza eksperta lub członka zespołu ekspertów z postępowań, o których mowa w ust. 2, w przypadku stwierdzenia zagrożenia konfliktem interesów, w szczególności w przypadku pozostawania eksperta lub członka zespołu ekspertów z wnioskodawcą lub wykonawcą w:1)
związku małżeńskim, stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia włącznie;2)
takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;3)
stosunku osobistym tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności eksperta;4)
stosunku służbowym lub innej formie współpracy w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku, dokonanie oceny lub sporządzenie opinii, o których mowa w ust. 2.5.
Dyrektor nie uwzględnia oceny lub opinii sporządzonej przez eksperta, który został wyłączony z postępowania w sprawie danego wniosku zgodnie z ust. 4. Przepis stosuje się również do ocen i opinii sporządzonych przez zespół ekspertów, w skład którego wchodziła osoba wyłączona z postępowania w sprawie danego wniosku zgodnie z ust. 4.6.
Dyrektor może zlecić przeprowadzenie zewnętrznego audytu w zakresie prawidłowości i rzetelności wykonywania zadań przez ekspertów.1.
Przy opiniowaniu wniosków złożonych w konkursie eksperci lub zespoły ekspertów biorą pod uwagę w szczególności:1)
możliwość zastosowania wyników projektu w gospodarce lub ich innego praktycznego wykorzystania;2)
stopień, w jakim wykonanie projektu przyczynia się do osiągnięcia celów strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych lub realizacji innych zadań Centrum.2.
Kryteria oceny wniosków złożonych w konkursie obejmują również:1)
wartość naukową projektu;2)
innowacyjność rozwiązania będącego rezultatem projektu;3)
dorobek wykonawców;4)
zasadność planowanych kosztów w stosunku do zakresu zadań objętych projektem oraz w stosunku do oczekiwanych wyników;5)
planowaną współpracę przy wykonywaniu projektu między podmiotami, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, i przedsiębiorcami;6)
posiadanie odpowiednich zasobów materialnych i ludzkich niezbędnych do wykonania projektu;7)
przewidywane efekty ekonomiczne.3.
W przypadku wniosków złożonych w konkursach, o których mowa w art. 17 pkt 6, przy ocenie projektów bierze się również pod uwagę możliwość zastosowania wyników projektu w obszarze obronności i bezpieczeństwa państwa.4.
Opiniowanie wniosków dotyczących wykonania i finansowania projektów ze środków, o których mowa w art. 46 ust. 2 pkt 2 i 3, odbywa się zgodnie z przepisami dotyczącymi tych środków.5.
Dyrektor może w regulaminie konkursu, z wyłączeniem konkursów, o których mowa w art. 17 pkt 6 i 7, rozszerzyć katalog, o którym mowa w ust. 1 i 2, o dodatkowe kryteria oceny wniosków.Art. 40. [Podejmowanie rozstrzygnięć w sprawie przyznania środków finansowych na wykonanie projektów; odwołania; skarga do sądu administracyjnego]
1.
Rozstrzygnięcia w sprawie przyznania środków finansowych na wykonanie projektów, w tym promesy finansowania, o której mowa w art. 37 ust. 2, są podejmowane przez Dyrektora w drodze decyzji, na podstawie listy rankingowej pozytywnie zaopiniowanych wniosków.2.
W przypadku naruszenia procedury konkursowej lub innych naruszeń formalnych wnioskodawcy przysługuje odwołanie do komisji odwoławczej Rady, a w przypadku konkursów, o których mowa w art. 17 pkt 6 - do Komitetu Sterującego, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji Dyrektora.3.
Komisja odwoławcza Rady lub Komitet Sterujący rozstrzyga w sprawie odwołania nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia odwołania.4.
Jeżeli przepisy ustawy albo przepisy odrębne nie stanowią inaczej, do postępowań w sprawach przyznania środków finansowych na wykonanie projektów stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000), z wyłączeniem art. 10, art. 13, art. 14, art. 28, art. 31, art. 56, art. 61 § 4, art. 63, art. 64, art. 75-103, art. 107, art. 114-122 oraz art. 123.5.
Na rozstrzygnięcie komisji odwoławczej Rady albo Komitetu Sterującego przysługuje skarga do sądu administracyjnego.1.
Dyrektor zawiera z wykonawcą projektu, wybranym w drodze konkursu, umowę o wykonanie i finansowanie projektu.2.
W umowie określa się w szczególności:1)
zakres tematyczny projektu, termin i warunki jego wykonania;2)
wysokość środków finansowych i tryb ich przekazywania przez Centrum;3)
sposób i tryb sprawowania przez Centrum nadzoru nad wykonaniem projektu;4)
sposób finansowego rozliczenia projektu;5)
sposób i zakres końcowej oceny merytorycznej projektu;6)
sposób i warunki udostępniania i rozpowszechniania efektów wykonanych projektów, z uwzględnieniem przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;7)
warunki rozwiązania umowy.3.
Umowa może również określać:1)
zakres praw stron wynikających z przyznania praw autorskich i pokrewnych oraz praw własności przemysłowej;2)
sposób i koszty sprawowania ochrony praw;3)
sposoby i warunki rozporządzania prawami oraz ich wykorzystania dla celów komercyjnych i do dalszych badań;4)
wielkości udziałów i korzyści wynikających z komercjalizacji efektów projektów finansowanych przez Centrum.4.
Dyrektor, na wniosek kierownika projektu, może wyrazić zgodę na zmianę podmiotu realizującego projekt po pozytywnym zaopiniowaniu przez kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej projekt i jednostki przejmującej wykonanie projektu.Nadzór nad wykonaniem projektu obejmuje:
1)
ocenę raportów okresowych z wykonania projektu;2)
kontrolę w siedzibie wykonawcy projektu przez wyznaczony przez Dyrektora zespół kontrolujący;3)
uprawnienia Dyrektora do wstrzymania finansowania projektu w przypadku wydatkowania przez wykonawcę środków finansowych niezgodnie z umową lub nieosiągnięcia wyników zaplanowanych na danym etapie realizacji projektu do czasu wyjaśnienia nieprawidłowości;4)
uprawnienia Dyrektora do przerwania finansowania projektu w przypadku wydatkowania przez wykonawcę środków finansowych niezgodnie z umową lub nieterminowego albo nienależytego wykonywania umowy, w szczególności stwierdzenia, na podstawie opinii komisji Rady do spraw realizacji strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych lub innej właściwej komisji Rady, lub - w odniesieniu do projektów, o których mowa w art. 17 pkt 6 - Komitetu Sterującego, zmniejszenia zakresu rzeczowego realizowanego projektu.1.
Końcowa ocena merytoryczna projektu obejmuje kontrolę zgodności wykonania projektu z warunkami określonymi w umowie. Ocenę tę przeprowadzają eksperci lub zespoły ekspertów powoływani przez Dyrektora zgodnie z art. 38 ust. 1, z zastrzeżeniem art. 17 pkt 11.2.
Dyrektor, po uzyskaniu końcowej oceny merytorycznej projektu, dokonuje przyjęcia i oceny wyników projektu.Projekty, których całkowita wartość przyznanego dofinansowania przekracza 3 000 000 zł, podlegają obowiązkowemu zewnętrznemu audytowi.
Art. 44a. [Umorzenie, odroczenie terminu spłaty lub rozłożenie na raty płatności należności finansowych wynikających z rozliczenia środków przyznanych na wykonanie projektów]
1.
Należności finansowe wynikające z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów Dyrektor może umorzyć z urzędu albo na wniosek dłużnika, jeżeli:1)
dłużnik został wykreślony z właściwego rejestru, a odpowiedzialność za długi nie przeszła na osoby trzecie;2)
zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych albo postępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne;3)
sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika z przyczyn, o których mowa w art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 1520), albo umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 361 ust. 1 tej ustawy.2.
Dyrektor, na uzasadniony wniosek dłużnika albo z urzędu, może odroczyć termin spłaty lub rozłożyć na raty płatność należności finansowej wynikającej z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów, albo umorzyć w całości albo w części należność finansową wynikającą z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów, o ile umorzenie nie będzie stanowiło pomocy publicznej lub pomocy de minimis, jeżeli:1)
wystąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków gospodarczych, której strony nie mogły przewidzieć w dniu otrzymania środków finansowych, z powodu której zapłata należności przez dłużnika groziłaby znacznym pogorszeniem jego sytuacji ekonomicznej;2)
wystąpiły ważne zdarzenia losowe niezależne od dłużnika;3)
jest to uzasadnione ryzykiem naukowym wynikającym z charakteru wykonywanego projektu;4)
jest to uzasadnione ważnymi względami społecznymi lub gospodarczymi oraz uzasadnionym interesem Skarbu Państwa.3.
Umorzenie należności finansowej wynikającej z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów wymaga zgody Ministra w przypadku, o którym mowa:1)
w ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 1-3, jeżeli wartość należności finansowej przekracza 150 000 zł;2)
w ust. 2 pkt 4.4.
Spłata należności finansowej odroczonej albo rozłożonej na raty następuje na podstawie umowy zawartej z dłużnikiem.5.
Do umorzenia należności finansowych wynikających z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów w przypadkach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy o pomocy publicznej lub pomocy de minimis.6.
Dyrektor zamieszcza, na stronie podmiotowej Centrum w Biuletynie Informacji Publicznej, kwartalną informację o umorzeniach należności finansowych wynikających z rozliczenia środków finansowych przyznanych na wykonanie projektów, zawierającą wykaz podmiotów wraz ze wskazaniem wysokości umorzonych kwot i przyczyn umorzenia, do końca miesiąca następującego po zakończeniu kwartału.1.
Dyrektor, za zgodą Ministra, może zarządzić realizację zadań Centrum, z wyłączeniem zadań realizowanych w ramach strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, w trybie uproszczonym, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą weryfikacji nowego modelu realizacji przyszłych programów lub ochroną porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub szczególnym interesem gospodarczym.2.
W konkursie na wykonanie projektów w programie realizowanym w trybie uproszczonym mogą brać udział podmioty, o których mowa w art. 37 ust. 1, oraz nieposiadające osobowości prawnej jednostki sektora finansów publicznych i podmioty lecznicze.3.
Wybór wykonawców projektów w programie realizowanym w trybie uproszczonym następuje w sposób przejrzysty i obiektywny.4.
Do realizacji zadań Centrum w trybie uproszczonym nie stosuje się przepisów art. 35 ust. 2, art. 36 ust. 2 i 3 oraz art. 39 ust. 2 pkt 5 i 7.Art. 44c. [Przyznanie środków na badania dotyczące zapobiegania rozprzestrzenianiu się zakażenia lub zwalczania zakażenia lub choroby zakaźnej z pominięciem procedury konkursowej]
1.
Jeżeli badania naukowe lub prace rozwojowe dotyczą metod prewencji rozprzestrzeniania się zakażenia lub zwalczania zakażenia lub choroby zakaźnej będącej przyczyną ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, Dyrektor może, w drodze decyzji, za zgodą Ministra, przyznać środki finansowe na wykonanie projektów obejmujących te badania naukowe lub prace rozwojowe poza realizowanymi przez Centrum programami, z pominięciem procedury konkursowej.2.
Przyznanie środków finansowych w trybie, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 37 ust. 1, oraz nieposiadających osobowości prawnej jednostek sektora finansów publicznych i podmiotów leczniczych.3.
Do przyznawania środków finansowych w trybie, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się przepisów art. 35 ust. 2, art. 38 i art. 39 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 1-3, 5 i 7.4.
Dyrektor zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Centrum informację o zawarciu umowy z podmiotem wybranym w trybie, o którym mowa w ust. 1, wraz ze wskazaniem danych wykonawcy projektu, ogólnym opisem projektu i uzasadnieniem wyboru tego projektu.Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb realizacji zadań Centrum, uwzględniając konieczność zapewnienia przejrzystości i bezstronności procedury oceny wniosków i wyboru projektów do finansowania.
12 Art. 45 zdanie wstępne zmienione przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2024 r. (Dz.U.2024.227) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 marca 2024 r.