Nadzór nad rynkiem kapitałowym.
Dz.U.2023.188 t.j.
Akt obowiązującyUSTAWA
z dnia 29 lipca 2005 r.
o nadzorze nad rynkiem kapitałowym 1
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Ustawa określa organizację oraz tryb wykonywania nadzoru nad rynkiem kapitałowym.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
- jest Rzeczpospolita Polska.
Komisja lub jej upoważniony przedstawiciel może wydać w stosunku do osób naruszających obowiązki, o których mowa w art. 69-69b ustawy o ofercie publicznej lub art. 19 rozporządzenia 596/2014, zalecenia zaprzestania ich naruszania, jeżeli waga naruszenia tych przepisów jest niewielka.
Nadzorowi Komisji podlegają podmioty prowadzące działalność na rynku kapitałowym na podstawie zezwoleń Komisji lub innego właściwego organu administracji, oraz inne podmioty - w zakresie, w jakim ciążą na nich określone w odrębnych przepisach obowiązki związane z uczestnictwem w tym rynku, w szczególności:
- zwane dalej "podmiotami nadzorowanymi".
Zasady działania Komisji
Zasady działania Komisji
Komisja wykonuje zadania w zakresie nadzoru przekazane przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych na podstawie art. 74 rozporządzenia 648/2012, art. 38o rozporządzenia 600/2014 oraz art. 48m rozporządzenia 2016/1011.
Komisja może nakładać kary pieniężne w przypadkach określonych w odrębnych przepisach.
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) nie obejmuje wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa zezwoleń, ani zgód udzielonych przez Komisję oraz wpisów do rejestrów uzyskanych na podstawie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustawy o ofercie publicznej, ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz rozporządzenia 2020/1503.
- wnosi się w pełnej wysokości także za rok kalendarzowy, w którym podmiot obowiązany rozpoczął działalność, z którą związana jest opłata.
- uwzględniając rodzaje opłat i charakter czynności, z którymi wiąże się obowiązek uiszczenia tych opłat, charakter działalności podmiotów obowiązanych do wnoszenia opłat, zakres sprawowanego nadzoru oraz konieczność zapewnienia jego skuteczności, a także mając na względzie, że opłaty nie powinny w istotny sposób wpływać na zwiększenie kosztów działalności podmiotów obowiązanych do ich uiszczenia, a sposób wyliczania i uiszczania opłat nie powinien stwarzać nadmiernych obciążeń administracyjnych dla podmiotów obowiązanych.
Wymiana informacji między organami nadzoru
Wymiana informacji między organami nadzoru
W przypadku gdy dom maklerski prowadzi działalność maklerską na terytorium innego państwa członkowskiego, Komisja może przekazywać organowi nadzoru w tym państwie członkowskim informacje, które mogą ułatwić temu organowi nadzór nad domem maklerskim, w zakresie:
Jeżeli wymaga tego wykonywanie zadań określonych ustawą o nadzorze uzupełniającym, Komisja może przekazywać i otrzymywać informacje od banków centralnych innych państw członkowskich, Europejskiego Systemu Banków Centralnych oraz Europejskiego Banku Centralnego. Art. 21 ust. 6-8 stosuje się odpowiednio.
Komisja może przekazywać Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych oraz Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego informacje niezbędne do wykonania przez te urzędy zadań i uprawnień określonych odpowiednio w rozporządzeniu 1095/2010 i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego), zmiany decyzji nr 716/2009/WE oraz uchylenia decyzji Komisji 2009/78/WE (Dz. Urz. UE L 331 z 15.12.2010, str. 12, z późn. zm.).
Wykonywanie zadań właściwego organu w rozumieniu rozporządzenia 236/2012
Wykonywanie zadań właściwego organu w rozumieniu rozporządzenia 236/2012
Powiadomienia otrzymane na podstawie art. 7 i art. 8 rozporządzenia 236/2012 Komisja przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych na zasadach określonych w porozumieniu, o którym mowa w art. 3 ust. 4.
W przypadku wprowadzenia przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, na podstawie art. 28 ust. 1 lit. a rozporządzenia 236/2012, obowiązku zgłaszania Komisji lub podawania do wiadomości publicznej informacji o pozycjach krótkich netto dotyczących określonego instrumentu finansowego lub kategorii instrumentów finansowych albo wprowadzenia przez ten Urząd, na podstawie art. 28 ust. 1 lit. b rozporządzenia 236/2012, zakazu lub ograniczeń w zakresie dokonywania krótkiej sprzedaży lub zawierania innych transakcji, w przypadku których spadek ceny lub wartości instrumentu finansowego wiąże się z uzyskaniem korzyści majątkowej, informacje o wprowadzeniu takiego obowiązku, ograniczenia lub zakazu są zamieszczane na stronach internetowych Komisji.
Współpraca w zakresie nadzoru nad podmiotami prowadzącymi systemy rozrachunku papierów wartościowych oraz nadzoru nad tymi systemami
Współpraca w zakresie nadzoru nad podmiotami prowadzącymi systemy rozrachunku papierów wartościowych oraz nadzoru nad tymi systemami
Wykonywanie zadań właściwego organu w zakresie interwencji produktowej zgodnie z art. 42 rozporządzenia 600/2014
Wykonywanie zadań właściwego organu w zakresie interwencji produktowej zgodnie z art. 42 rozporządzenia 600/2014
Wykonywanie zadań właściwego organu w rozumieniu rozporządzenia 2016/1011
Wykonywanie zadań właściwego organu w rozumieniu rozporządzenia 2016/1011
Kontrola oraz blokada rachunków
Kontrola oraz blokada rachunków
W związku z wykonywaniem zadań w zakresie nadzoru Komisja, Przewodniczący Komisji, upoważnieni przedstawiciele Komisji oraz pracownicy urzędu Komisji mają prawo dostępu do:
- będących w posiadaniu osób fizycznych lub innych podmiotów, w szczególności wymienionych w art. 20, art. 21 i art. 23, jak również w art. 150 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz w art. 7 ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych. Informacje te oraz informacje uzyskane przez Komisję, zgodnie z art. 20, art. 21 i art. 23, mogą być, jeżeli przepisy prawa nie stanowią inaczej, wykorzystywane wyłącznie do wykonywania ustawowych zadań w zakresie nadzoru, w szczególności mogą stanowić dowód w postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez Komisję.
- chyba że ujawnienie takich informacji narazi rynek kapitałowy na poważne niebezpieczeństwo lub spowoduje poniesienie przez osoby, których informacje te dotyczą, niewspółmiernej szkody.
- zwanych dalej "kontrolowanym".
Zasady współpracy Komisji z organami nadzoru w innych państwach członkowskich w zakresie kontroli sprawowanej dla celów rozporządzenia 236/2012 określa przepis art. 37 tego rozporządzenia, a dla celów rozporządzenia 2020/1503 określają przepisy art. 31 ust. 4 i art. 32 ust. 2 tego rozporządzenia.
W przypadku gdy kontrolowany utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie kontroli, kontroler może korzystać z pomocy funkcjonariuszy Policji. Funkcjonariusze Policji wykonują na polecenie kontrolera czynności umożliwiające sprawne i niezakłócone przeprowadzenie kontroli.
Ustaleń kontroli dokonuje się na podstawie zebranych w toku kontroli:
- do czasu zaprzestania prowadzenia tej działalności.
- do osoby trzeciej, której podmiot, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, powierzył, w granicach upoważnienia wynikającego z właściwych przepisów, wykonywanie niektórych czynności z zakresu podlegającego nadzorowi Komisji - do czasu zaprzestania przez ten podmiot prowadzenia działalności podlegającej nadzorowi Komisji.
- przekazania Komisji posiadanych przez te podmioty nagrań rozmów telefonicznych oraz innych informacji zarejestrowanych za pośrednictwem urządzeń i systemów teleinformatycznych, dotyczących podmiotu dokonującego czynności faktycznych lub prawnych mających związek z wyjaśnianymi faktami.
Do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570).
- na okres nie dłuższy niż 96 godzin od momentu wskazanego w żądaniu. Równocześnie z żądaniem Przewodniczący Komisji lub jego zastępca składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, załączając informacje i dokumenty dotyczące blokowanego rachunku.
W przypadku gdy rachunek został zablokowany z naruszeniem prawa, odpowiedzialność za szkodę wynikłą z dokonania blokady ponosi Skarb Państwa na zasadach określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Na żądanie posiadacza rachunku podmiot nadzorowany może poinformować go o dokonaniu blokady rachunku, wskazując organ, który zażądał dokonania blokady, z wyjątkiem przypadku wydania przez prokuratora postanowienia o blokadzie rachunku, którego ogłoszenie zostało odroczone na czas oznaczony.
Przepisy art. 40 i 41 stosuje się odpowiednio w toku wszczętego postępowania karnego o przestępstwa określone w art. 181-183 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, gdy otrzymane przez prokuratora zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa pochodzi z innego źródła.
Przepisy karne
Przepisy karne
Kto, działając w imieniu lub interesie podmiotu nadzorowanego, nie dopełnia obowiązku dokonania blokady rachunku, podlega grzywnie do 1 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
Zmiany w przepisach obowiązujących
Zmiany w przepisach obowiązujących
W ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65, z późn. zm.) w art. 34a w ust. 5 pkt 8 otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. Nr 50, poz. 580, z późn. zm.) w art. 6 w ust. 1 po pkt 7a dodaje się pkt 7b w brzmieniu: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 121, poz. 1019) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Przepisy przejściowe i końcowe
Przepisy przejściowe i końcowe
W zakresie określonym w art. 20 ust. 2 oraz w art. 23 ust. 2, pozostają w mocy porozumienia, o których mowa w art. 161 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. z 2005 r. poz. 937, 1108, 1199 i 1362), zawarte przez Komisję przed dniem wejścia w życie ustawy.
- z uwzględnieniem konieczności zapewnienia tym podmiotom możliwości należytego wykonywania obowiązków i zróżnicowania sposobu przekazywania informacji w zależności od rodzaju tych podmiotów, nie zwiększając w istotnym stopniu kosztów ich uczestnictwa w rynku kapitałowym.
- nie dłużej jednak niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
1) dyrektywy Rady 93/6/EWG z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie adekwatności kapitałowej przedsiębiorstw inwestycyjnych i instytucji kredytowych (Dz. Urz. WE L 141 z 11.06.1993);
2) dyrektywy Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych (Dz. Urz. WE L 141 z 11.06.1993, L 168 z 18.07.1995, L 290 z 17.11.2000 i L 35 z 11.02.2003);
3) dyrektywy 2000/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 listopada 2000 r. zmieniającej dyrektywy 85/611/EWG, 92/49/EWG, 92/96/EWG oraz 93/22/EWG w odniesieniu do wymiany informacji z państwami trzecimi (Dz. Urz. WE L 290 z 17.11.2000);
4) dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (Dz. Urz. WE L 96 z 12.04.2003);
5) dyrektywy 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego i zmieniającej dyrektywy Rady 73/239/EWG, 79/267/EWG, 92/49/EWG, 92/96/EWG, 93/6/EWG i 93/22/EWG oraz dyrektywy 98/78/WE i 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. WE L 35 z 11.02.2003);
6) dyrektywy 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie prospektu emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub dopuszczeniem do obrotu papierów wartościowych i zmieniającej dyrektywę 2001/34/WE (Dz. Urz. WE L 345 z 31.12.2003);
7) dyrektywy Komisji 2004/72/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. wykonującej dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie dopuszczalnych praktyk rynkowych, definicji informacji wewnętrznej w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych, sporządzania list osób mających dostęp do informacji wewnętrznych, powiadamiania o transakcjach związanych z zarządem oraz powiadamiania o podejrzanych transakcjach (Dz. Urz. WE L 162 z 30.04.2004).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (3)
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (3)
Akty prawne liczba obiektów na liście: (66)
Akty zmieniające liczba obiektów na liście: (27)
Akty zmieniane liczba obiektów na liście: (5)
Akty wykonawcze liczba obiektów na liście: (23)
Akty implementowane liczba obiektów na liście: (7)
- Dyrektywa 2004/72/WE wykonująca dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie dopuszczalnych praktyk rynkowych, definicji informacji wewnętrznej w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych, sporządzania list osób mających dostęp do informacji wewnętrznych, powiadamiania o transakcjach związanych z zarządem oraz powiadamiania o podejrzanych transakcjach
- Dyrektywa 2003/71/WE w sprawie prospektu emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub dopuszczeniem do obrotu papierów wartościowych i zmieniająca dyrektywę 2001/34/WE
- Dyrektywa 2003/6/WE w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku)
Akty uchylane liczba obiektów na liście: (4)
- Opłaty za zezwolenia i zgody udzielane przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd oraz za dokonanie wpisów do rejestrów prowadzonych przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd.
- Szczegółowy sposób przeprowadzania kontroli podmiotów, których działalność podlega nadzorowi Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.
- Opłaty uiszczane na podstawie ustawy o giełdach towarowych.
Orzeczenia i pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (66)
Pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (8)
- Opłata na pokrycie kosztów nadzoru podmiotów rynku finansowego z grupy III (m.in. domy maklerskie, zagraniczne firmy inwestycyjne) - Pismo wydane przez: Komisja Nadzoru Finansowego
- Administratorzy istotnego wskaźnika referencyjnego - Pismo wydane przez: Komisja Nadzoru Finansowego
- Opłata na pokrycie kosztów nadzoru podmiotów rynku finansowego z grupy II (Krajowy Depozyt oraz spółki, niezależnie od tego, czy prowadzą działalność dla rynku regulowanego czy dla giełdy towarowej) - Pismo wydane przez: Komisja Nadzoru Finansowego