Nowość Rozdział 8 - Bufor ryzyka systemowego - Nadzór makroostrożnościowy nad systemem finansowym i zarządzanie kryzysowe w systemie finansowym.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.559 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 12 kwietnia 2024 r.

Rozdział  8

Bufor ryzyka systemowego

Art.  47.  [Obowiązek utrzymywania bufora ryzyka systemowego]

Instytucja utrzymuje dodatkową kwotę kapitału podstawowego Tier I w stosunku do kapitału podstawowego Tier I utrzymywanego na potrzeby spełniania wymogu w zakresie funduszy własnych, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. a-c rozporządzenia 575/2013, w celu zapobiegania ryzyku systemowemu nieobjętemu tym rozporządzeniem, buforem antycyklicznym specyficznym dla instytucji, buforem globalnej instytucji o znaczeniu systemowym i buforem innej instytucji o znaczeniu systemowym oraz ograniczania tego ryzyka, w wysokości określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 50 ust. 8 (bufor ryzyka systemowego).

Art.  48.  [Utrzymywanie bufora ryzyka systemowego a obowiązek utrzymywania bufora zabezpieczającego, bufora antycyklicznego oraz spełniania wymogów w zakresie funduszy własnych]

Dodatkowa kwota kapitału podstawowego Tier I, którą instytucja utrzymuje w celu spełnienia wymogów, o których mowa w art. 47, nie jest jednocześnie zaliczana na poczet spełniania przez tę instytucję:

1) wymogów nałożonych na podstawie art. 92 ust. 1 lit. a-c rozporządzenia 575/2013 oraz

2) dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy - Prawo bankowe, uwzględniającego inne rodzaje ryzyka niż ryzyko nadmiernej dźwigni, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. d oraz ust. 1a rozporządzenia 575/2013, oraz

3) opartych na ryzyku składników wymogów, o których mowa w art. 92a i art. 92b rozporządzenia 575/2013 oraz art. 97 i art. 98 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, oraz

4) wymogów nałożonych na podstawie art. 19 ust. 1, art. 21 ust. 1, art. 34 ust. 1 i art. 38 ust. 1, oraz

5) zaleceń, o których mowa w art. 133a ust. 5a ustawy - Prawo bankowe, uwzględniających inne rodzaje ryzyka niż ryzyko nadmiernej dźwigni, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. d oraz ust. 1a rozporządzenia 575/2013.

Art.  49.  [Stosowanie bufora ryzyka systemowego wraz z buforem globalnej instytucji o znaczeniu systemowym lub buforem innej instytucji o znaczeniu systemowym]

1. Bufor ryzyka systemowego stosuje się łącznie z buforem globalnej instytucji o znaczeniu systemowym albo buforem innej instytucji o znaczeniu systemowym.

2. Jeżeli wymóg stanowiący sumę dodatkowej kwoty kapitału podstawowego Tier I nałożony na instytucję na podstawie art. 47 oraz wyższej z kwot nałożonych na tę instytucję na podstawie art. 34 ust. 1 lub art. 38 ust. 1 w stosunku do łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko obliczonej zgodnie z art. 92 ust. 3 rozporządzenia 575/2013 miałby być wyższy niż 5%, na stosowanie tego wymogu w takiej wysokości wymagana jest zgoda Komisji Europejskiej.

3. Z wnioskiem o udzielenie zgody, o której mowa w ust. 2, po zasięgnięciu opinii Komitetu, występuje:

1) Komisja Nadzoru Finansowego - w przypadku, gdy przekroczenie wielkości 5%, o której mowa w ust. 2, miałoby być skutkiem nałożenia przez Komisję Nadzoru Finansowego, po określeniu przez Ministra Finansów wskaźnika bufora ryzyka systemowego, bufora globalnej instytucji o znaczeniu systemowym lub bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym, albo

2) Minister Finansów - w przypadku, gdy przekroczenie wielkości 5%, o której mowa w ust. 2, miałoby być skutkiem określenia przez Ministra Finansów, po nałożeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego bufora globalnej instytucji o znaczeniu systemowym lub bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym, wskaźnika bufora ryzyka systemowego.

4. Do wydawanych opinii, o których mowa w ust. 3, stosuje się przepis art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego z tym, że na postanowienie nie służy zażalenie.

Art.  50.  [Określanie wysokości bufora ryzyka systemowego]

1. Bufor ryzyka systemowego jest obliczany w odniesieniu do kwoty ekspozycji na ryzyko instytucji, wobec których bufor ryzyka systemowego ma zastosowanie zgodnie z ust. 8, na zasadzie indywidualnej, skonsolidowanej lub subskonsolidowanej.

2. Instytucja oblicza bufor ryzyka systemowego według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

B_SR - bufor ryzyka systemowego,

r_T - wskaźnik bufora mający zastosowanie do łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko instytucji,

E_T - łączną kwotę ekspozycji na ryzyko instytucji obliczoną zgodnie z art. 92 ust. 3 rozporządzenia 575/2013, i - podzbiór ekspozycji, o którym mowa w ust. 3,

r_i - wskaźnik bufora mający zastosowanie do kwoty ekspozycji na ryzyko podzbioru ekspozycji i,

E_i - kwotę ekspozycji na ryzyko instytucji w odniesieniu do podzbioru ekspozycji i obliczoną zgodnie z art. 92 ust. 3 rozporządzenia 575/2013.

3. Bufor ryzyka systemowego może mieć zastosowanie do:

1) wszystkich ekspozycji znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) ekspozycji sektorowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

a) ekspozycji detalicznych wobec osób fizycznych, zabezpieczonych przez ustanowienie hipoteki na nieruchomościach mieszkalnych,

b) ekspozycji wobec osób prawnych, zabezpieczonych przez ustanowienie hipoteki na nieruchomościach komercyjnych,

c) ekspozycji wobec osób prawnych, z wyłączeniem ekspozycji określonych w lit. b,

d) ekspozycji wobec osób fizycznych, z wyłączeniem ekspozycji określonych w lit. a;

3) wszystkich ekspozycji znajdujących się w państwach członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska;

4) ekspozycji sektorowych określonych w pkt 2, znajdujących się w państwach członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska, wyłącznie w celu umożliwienia uznania wskaźnika bufora ustalonego przez to państwo zgodnie z art. 53;

5) ekspozycji znajdujących się w państwach trzecich;

6) podzbiorów dowolnej kategorii ekspozycji wskazanych w pkt 2.

4. Bufor ryzyka systemowego może być zmieniany o 0,5 punktu procentowego lub wielokrotność 0,5 punktu procentowego, z tym że w przypadku podwyższenia tego bufora o więcej niż 0,5 punktu procentowego określa się harmonogram, zgodnie z którym instytucje powinny osiągnąć podwyższony poziom tego bufora.

5. Wskaźnik bufora ryzyka systemowego może być zróżnicowany dla różnych podzbiorów instytucji i ekspozycji.

6. Wskaźnik bufora ryzyka systemowego nałożony na ekspozycje znajdujące się w państwach członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska jest określany w tej samej wysokości.

7. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, co najmniej raz na 2 lata, ocenia adekwatność wysokości wskaźnika bufora ryzyka systemowego, w tym kategorie instytucji, rodzaje i podzbiory ekspozycji, do których ma on zastosowanie, nałożonego na podstawie przepisów wydanych na podstawie ust. 8, biorąc pod uwagę rekomendację Komitetu w zakresie, o którym mowa w ust. 9 pkt 1.

8. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych może określić, w drodze rozporządzenia:

1) wskaźnik lub wskaźniki bufora ryzyka systemowego;

2) rodzaje ekspozycji, do których ma zastosowanie bufor ryzyka systemowego, oraz państwa, w których one się znajdują;

3) kategorie instytucji, do których ma zastosowanie bufor ryzyka systemowego;

4) dzień, od którego instytucje stosują bufor ryzyka systemowego;

5) harmonogram, o którym mowa w ust. 4.

9. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 8, minister właściwy do spraw instytucji finansowych uwzględnia:

1) rekomendację Komitetu dotyczącą:

a) wysokości wskaźnika bufora ryzyka systemowego,

b) rodzajów ekspozycji, do których ma on być stosowany,

c) kategorii instytucji, do których ma on być stosowany

- wydaną po przeprowadzonej przez Komitet analizie w zakresie wywierania przez bufor ryzyka systemowego nieproporcjonalnych i niekorzystnych skutków dla całości lub części systemu finansowego przez tworzenie przeszkód dla funkcjonowania rynku wewnętrznego Unii Europejskiej;

2) opinię, zalecenie lub decyzję, o których mowa w art. 51 ust. 4 i 5;

3) potrzebę zapobiegania ryzyku systemowemu nieobjętemu rozporządzeniem 575/2013, buforem antycyklicznym specyficznym dla instytucji, buforem globalnej instytucji o znaczeniu systemowym lub buforem innej instytucji o znaczeniu systemowym;

4) wytyczne Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego wydane w porozumieniu z Europejską Radą do spraw Ryzyka Systemowego zgodnie z art. 16 rozporządzenia 1093/2010.

Art.  51.  [Powiadamianie organów UE i innych państw o zamiarze nałożenia bufora ryzyka systemowego lub o zamiarze określenia wskaźnika tego bufora]

1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, za pośrednictwem Komitetu, powiadamia o zamiarze nałożenia albo zmiany wysokości bufora ryzyka systemowego:

1) Europejską Radę do spraw Ryzyka Systemowego oraz

2) w przypadku gdy wymóg utrzymania bufora ryzyka systemowego ma objąć jednostkę zależną jednostki dominującej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia 575/2013, która ma siedzibę w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska - organ właściwy w sprawach nadzoru makroostrożnościowego tego państwa członkowskiego.

2. W przypadku gdy wskaźnik bufora ryzyka systemowego, który ma być określony w przepisach wydanych na podstawie art. 50 ust. 8, nie przekracza 3%, powiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, minister właściwy do spraw instytucji finansowych przekazuje nie później niż miesiąc przed dniem określenia tego wskaźnika.

3. Do progu 3%, o którym mowa w ust. 2, nie wlicza się wskaźnika bufora ryzyka systemowego ustalonego przez organ właściwy w sprawach nadzoru makroostrożnościowego państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska.

4. W przypadku, gdy wskaźnik bufora ryzyka systemowego ma być określony w przepisach wydanych na podstawie art. 50 ust. 8 w wysokości powyżej 3% do 5%:

1) w powiadomieniu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, minister właściwy do spraw instytucji finansowych zwraca się także o opinię Komisji Europejskiej, z tym że w przypadku gdy opinia jest negatywna, minister właściwy do spraw instytucji finansowych uwzględnia tę opinię albo informuje Komisję Europejską, za pośrednictwem Komitetu, o przyczynach jej nieuwzględnienia;

2) jeżeli wymóg utrzymania bufora ryzyka systemowego ma objąć jednostkę zależną jednostki dominującej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia 575/2013, która ma siedzibę w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska, w powiadomieniu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, minister właściwy do spraw instytucji finansowych zwraca się o wydanie zalecenia do Komisji Europejskiej i Europejskiej Rady do spraw Ryzyka Systemowego, z tym że powiadomienie wysyła się nie później niż 6 tygodni przed dniem określenia tego wskaźnika, z zastrzeżeniem ust. 5.

5. Jeżeli zalecenia Komisji Europejskiej i Europejskiej Rady do spraw Ryzyka Systemowego, o których mowa w ust. 4 pkt 2, są negatywne, a w sprawie określenia wskaźnika bufora ryzyka systemowego w wysokości powyżej 3% do 5% nie osiągnięto porozumienia z organem powiadomionym zgodnie z ust. 1 pkt 2, minister właściwy do spraw instytucji finansowych może skierować sprawę do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, zgodnie z art. 19 rozporządzenia 1093/2010. W takim przypadku określenie wskaźnika bufora ryzyka systemowego następuje po podjęciu decyzji przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego.

6. W przypadku gdy wskaźnik bufora ryzyka systemowego, który ma być określony w przepisach wydanych na podstawie art. 50 ust. 8, przekracza 5%, powiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, minister właściwy do spraw instytucji finansowych przekazuje nie później niż 3 miesiące i 6 tygodni przed dniem określenia tego wskaźnika, zwracając się jednocześnie do Komisji Europejskiej o zgodę na określenie go w takiej wysokości.

7. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przekazuje się także w przypadku, gdy bufor ryzyka systemowego ma mieć zastosowanie do ekspozycji w państwach trzecich.

8. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

1) opis ryzyka systemowego w Rzeczypospolitej Polskiej;

2) powody, dla których rozmiar ryzyka systemowego zagraża stabilności systemu finansowego na szczeblu krajowym, uzasadniające wysokość wskaźnika bufora ryzyka systemowego;

3) uzasadnienie wprowadzenia wskaźnika bufora ryzyka systemowego jako skutecznego i proporcjonalnego instrumentu ograniczenia tego ryzyka;

4) ocenę prawdopodobnego wpływu wskaźnika bufora ryzyka systemowego na rynek wewnętrzny Unii Europejskiej - na podstawie dostępnych informacji;

5) wysokość wskaźnika bufora ryzyka systemowego i ekspozycje oraz państwa, w których one się znajdują, do których ten wskaźnik ma zastosowanie, oraz instytucje, które podlegają takim wskaźnikom;

6) w przypadku gdy wskaźnik bufora ryzyka systemowego ma zastosowanie do wszystkich ekspozycji - uzasadnienie, dlaczego bufor ryzyka systemowego dotyczy innego rodzaju ryzyka niż ryzyko objęte buforem globalnej instytucji o znaczeniu systemowym lub buforem innej instytucji o znaczeniu systemowym.

Art.  52.  [Publikacja informacji o wskaźniku bufora ryzyka systemowego]

Komitet zamieszcza na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego informacje o wskaźniku bufora ryzyka systemowego, zawierające w szczególności:

1) wysokość obowiązującego wskaźnika lub wskaźników bufora ryzyka systemowego;

2) kategorie instytucji, do których ma zastosowanie bufor ryzyka systemowego;

3) dzień, od którego instytucje stosują bufor ryzyka systemowego;

4) rodzaje ekspozycji i państwa, w których one się znajdują;

5) uzasadnienie określenia wskaźnika lub wskaźników bufora ryzyka systemowego - w przypadku gdy informacja ta nie zagraża stabilności systemu finansowego.

Art.  53.  [Wskaźnik bufora ryzyka systemowego stosowany w przypadku ustalenia go przez właściwy organ innego państwa członkowskiego]

1. W przypadku gdy organ właściwy w sprawach nadzoru makroostrożnościowego państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska ustalił wskaźnik bufora ryzyka systemowego dla tego państwa, instytucja stosuje wskaźnik bufora ryzyka systemowego określony zgodnie z ust. 2 w odniesieniu do swoich ekspozycji w tym państwie, jeżeli bufory te pokrywają różne rodzaje ryzyka. W przypadku gdy bufory ryzyka systemowego pokrywają te same rodzaje ryzyka, zastosowanie ma bufor wyższy.

2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych może określić, w drodze rozporządzenia:

1) wysokość wskaźnika bufora ryzyka systemowego ustalonego w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska dla tego państwa;

2) dzień, od którego instytucja stosuje ten wskaźnik.

3. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 2, minister właściwy do spraw instytucji finansowych bierze pod uwagę:

1) rekomendację Komitetu dotyczącą uznania wysokości wskaźnika bufora ryzyka systemowego, ustalonego w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska dla tego państwa;

2) informacje zawarte w powiadomieniu przekazanym przez organ właściwy w sprawach nadzoru makroostrożnościowego państwa członkowskiego, o którym mowa w ust. 1;

3) zalecenie Europejskiej Rady do spraw Ryzyka Systemowego skierowane do Rzeczypospolitej Polskiej, dotyczące uznania wskaźnika bufora systemowego ustalonego w innym państwie członkowskim.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych powiadamia, za pośrednictwem Komitetu, Europejską Radę do spraw Ryzyka Systemowego o określeniu wskaźnika bufora ryzyka systemowego zgodnie z ust. 2.

Art.  54.  [Wniosek o wydanie zalecenia uznania określonego przez ministra wskaźnika bufora ryzyka systemowego dla jednego lub kilku państw członkowskich]

Po określeniu wskaźnika bufora ryzyka systemowego minister właściwy do spraw instytucji finansowych może, za pośrednictwem Komitetu, zwrócić się do Europejskiej Rady do spraw Ryzyka Systemowego o wydanie zalecenia uznania tego wskaźnika, zgodnie z art. 16 rozporządzenia 1092/2010, dla jednego lub kilku państw członkowskich.