Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Nadzór makroostrożnościowy nad systemem finansowym i zarządzanie kryzysowe w systemie finansowym.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2022.2536 t.j.

Akt obowiązujący
Wersja od: 29 września 2023 r.

Rozdział  1

Przepisy ogólne

1. 
Nadzór makroostrożnościowy nad systemem finansowym, zwany dalej "nadzorem makroostrożnościowym", obejmuje identyfikację, ocenę i monitorowanie ryzyka systemowego powstającego w systemie finansowym lub jego otoczeniu oraz działanie na rzecz wyeliminowania lub ograniczania tego ryzyka z wykorzystaniem instrumentów makroostrożnościowych.
2. 
Celem nadzoru makroostrożnościowego jest w szczególności wzmacnianie odporności systemu finansowego na wypadek materializacji ryzyka systemowego i wspieranie przez to długookresowego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego kraju.
1. 
Zarządzanie kryzysowe w systemie finansowym, zwane dalej "zarządzaniem kryzysowym", obejmuje działanie na rzecz utrzymania lub przywrócenia stabilności systemu finansowego w przypadku bezpośredniego zagrożenia tej stabilności.
2. 
Celem zarządzania kryzysowego jest w szczególności efektywna współpraca członków Komitetu Stabilności Finansowej, zwanego dalej "Komitetem", w tym koordynacja działań podmiotów reprezentowanych przez tych członków, na rzecz utrzymania lub przywrócenia stabilności systemu finansowego oraz wymiana informacji, opinii i ocen.
1. 
Organem właściwym w zakresie nadzoru makroostrożnościowego i zarządzania kryzysowego jest Komitet.
2. 
Organem wyznaczonym w rozumieniu art. 458 ust. 1 rozporządzenia 575/2013 jest Komitet, a w zakresie stosowania środków krajowych, o których mowa w art. 458 ust. 2 lit. d, ust. 5 i 10 rozporządzenia 575/2013 - Minister Finansów.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1)
(uchylony);
1a)
globalnej instytucji o znaczeniu systemowym - rozumie się przez to globalną instytucję o znaczeniu systemowym, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 133 rozporządzenia 575/2013;
2)
grupie - rozumie się przez to grupę, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 138 rozporządzenia 575/2013;
3)
instytucji - rozumie się przez to:
a)
instytucję, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia 575/2013, z wyłączeniem:
Banku Gospodarstwa Krajowego,
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
instytucji kredytowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy - Prawo bankowe, oraz oddziałów instytucji kredytowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 18 tej ustawy,
b)
dom maklerski:
wobec którego została wydana decyzja, o której mowa w art. 110ac ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 1500, 1488 i 1933),
o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a lub b lub ust. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2033 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych oraz zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 575/2013, (UE) nr 600/2014 i (UE) nr 806/2014 (Dz. Urz. UE L 314 z 05.12.2019, str. 1, z późn. zm. 2 );
4)
instytucji finansowej - rozumie się przez to instytucję oraz inny podmiot objęty nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego, o którym mowa w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 660, 872, 1488 i 1692);
4a)
jednostce zależnej - rozumie się przez to jednostkę zależną, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia 575/2013;
5)
kapitale podstawowym Tier I - rozumie się przez to element funduszy własnych instytucji, o którym mowa w art. 26-50 rozporządzenia 575/2013;
6)
kapitale dodatkowym Tier I - rozumie się przez to element funduszy własnych instytucji, o którym mowa w art. 51-61 rozporządzenia 575/2013;
7)
kapitale Tier II - rozumie się przez to element funduszy własnych instytucji, o którym mowa w art. 62-71 rozporządzenia 575/2013;
7a)
kluczowym wskaźniku referencyjnym - rozumie się przez to wskaźnik referencyjny, o którym mowa w art. 20 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2016/1011;
8)
Ministrze Finansów - rozumie się przez to odpowiednio ministra właściwego do spraw budżetu, ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub ministra właściwego do spraw instytucji finansowych;
9)
państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo będące członkiem Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
10)
państwie trzecim - rozumie się przez to państwo niebędące państwem członkowskim;
11)
(uchylony);
12)
rozporządzeniu 575/2013 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013, str. 1, z późn. zm. 3 );
13)
rozporządzeniu 1092/2010 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie unijnego nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady do spraw Ryzyka Systemowego (Dz. Urz. UE L 331 z 15.12.2010, str. 1);
14)
rozporządzeniu 1093/2010 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego), zmiany decyzji nr 716/2009/WE oraz uchylenia decyzji Komisji 2009/78/WE (Dz. Urz. UE L 331 z 15.12.2010, str. 12, z późn. zm.);
14a)
rozporządzeniu 806/2014 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 z dnia 15 lipca 2014 r. ustanawiające jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 (Dz. Urz. UE L 225 z 30.07.2014, str. 1, z późn. zm. 4 );
14b)
rozporządzeniu 2017/2402 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniające dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 347 z 28.12.2017, str. 35, z późn. zm. 5 );
14c)
rozporządzeniu 2016/1011 - rozumie się przez to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (Dz. Urz. UE L 171 z 29.06.2016, str. 1, z późn. zm. 6 );
15)
ryzyku systemowym - rozumie się przez to ryzyko zakłócenia w funkcjonowaniu systemu finansowego, które w razie jego materializacji zaburza działanie systemu finansowego i gospodarki narodowej jako całości, którego źródłem mogą być w szczególności tendencje związane z nadmierną dynamiką akcji kredytowej lub zadłużenia i związane z nimi nierównowagi w zakresie cen aktywów, niestabilne modele finansowania, rozkład ryzyka w systemie finansowym, powiązania pomiędzy instytucjami finansowymi lub nierównowagi makroekonomiczne i sektorowe;
16)
systemie finansowym - rozumie się przez to system finansowy, o którym mowa w art. 2 lit. b rozporządzenia 1092/2010;
17)
unijnej dominującej finansowej spółce holdingowej - rozumie się przez to unijną dominującą finansową spółkę holdingową, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 31 rozporządzenia 575/2013;
18)
unijnej dominującej finansowej spółce holdingowej o działalności mieszanej - rozumie się przez to unijną dominującą finansową spółkę holdingową o działalności mieszanej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 33 rozporządzenia 575/2013;
19)
unijnej instytucji dominującej - rozumie się przez to unijną instytucję dominującą, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia 575/2013;
20)
ustawie - Prawo przedsiębiorców - rozumie się przez to ustawę z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570);
21)
ustawie - Prawo bankowe - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439, z późn. zm. 7 );
22)
właściwych podmiotach - rozumie się przez to Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Komisję Nadzoru Finansowego, Ministra Finansów oraz Narodowy Bank Polski, w zakresie działań służących wyeliminowaniu lub ograniczeniu ryzyka systemowego;
23)
zasadzie indywidualnej - rozumie się przez to zasadę indywidualną, o której mowa w art. 6-10 rozporządzenia 575/2013;
24)
zasadzie skonsolidowanej - rozumie się przez to zasadę skonsolidowaną, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 48 rozporządzenia 575/2013;
25)
zasadzie subskonsolidowanej - rozumie się przez to zasadę subskonsolidowaną, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 49 rozporządzenia 575/2013.

Do zadań Komitetu w zakresie nadzoru makroostrożnościowego należy:

1)
stosowanie instrumentów makroostrożnościowych, w tym przedstawianie stanowisk, oraz wydawanie rekomendacji;
2)
identyfikowanie instytucji finansowych istotnych dla systemu finansowego;
3)
współpraca z Europejską Radą do spraw Ryzyka Systemowego, w tym informowanie o podjętych działaniach makroostrożnościowych, współpraca z innymi organami Unii Europejskiej, organami nadzoru makroostrożnościowego z państw członkowskich lub państw trzecich, a także instytucjami międzynarodowymi;
4)
zapewnienie właściwego obiegu informacji pomiędzy członkami Komitetu służących realizacji jego zadań.
1. 
Do zadań Komitetu w zakresie zarządzania kryzysowego należy:
1)
opracowywanie i przyjmowanie procedur współdziałania na wypadek wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla stabilności systemu finansowego;
2)
koordynowanie działań członków Komitetu w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla stabilności systemu finansowego lub zidentyfikowania instytucji finansowej, której obecna lub prognozowana sytuacja finansowa może stanowić zagrożenie dla dalszego funkcjonowania tej instytucji;
3)
zapewnienie właściwego obiegu informacji pomiędzy członkami Komitetu służących realizacji jego zadań;
4)
stwierdzanie przesłanek wystąpienia i ustania kryzysu systemowego, o którym mowa w art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych instytucji oraz o rządowych instrumentach stabilizacji finansowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 396).
2. 
Procedury, o których mowa w ust. 1 pkt 1, są przekazywane Ministrowi Finansów, Narodowemu Bankowi Polskiemu, Komisji Nadzoru Finansowego i Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu.
3. 
W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, Komitetowi przedstawiają opinię:
1)
Prezes Narodowego Banku Polskiego - w zakresie płynności sektora bankowego, w odniesieniu do instytucji finansowej, o której mowa w ust. 1 pkt 2;
2)
Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego - w zakresie wypłacalności instytucji finansowej, o której mowa w ust. 1 pkt 2;
3)
Minister Finansów - w zakresie możliwości wsparcia instytucji finansowej, o której mowa w ust. 1 pkt 2, ze środków publicznych;
4)
Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego - w zakresie możliwych wypłat środków gwarantowanych oraz możliwości wsparcia instytucji finansowej, o której mowa w ust. 1 pkt 2, ze środków Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
2 Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 20 z 24.01.2020, str. 26 oraz Dz. Urz. UE L 405 z 02.12.2020, str. 79.
3 Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 208 z 02.08.2013, str. 68, Dz. Urz. UE L 321 z 30.11.2013,

str. 6, Dz. Urz. UE L 11 z 17.01.2015, str. 37, Dz. Urz. UE L 171 z 29.06.2016, str. 153, Dz. Urz. UE L 20 z 25.01.2017, str. 4,

Dz. Urz. UE L 310 z 25.11.2017, str. 1, Dz. Urz. UE L 345 z 27.12.2017, str. 27, Dz. Urz. UE L 347 z 28.12.2017, str. 1, Dz. Urz. UE L 111 z 25.04.2019, str. 4, Dz. Urz. UE L 150 z 07.06.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 183 z 09.07.2019, str. 14, Dz. Urz. UE L 314 z 05.12.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 328 z 18.12.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 204 z 26.06.2020, str. 4, Dz. Urz. UE L 84 z 11.03.2021, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 116 z 06.04.2021, str. 25.

4 Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 150 z 07.06.2019, str. 226 oraz Dz. Urz. UE L 314 z 05.12.2019, str. 1.
5 Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 195 z 19.06.2020, str. 119.
6 Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 137 z 24.05.2017, str. 41, Dz. Urz. UE L 317 z 09.12.2019, str. 17, Dz. Urz. UE L 334 z 27.12.2019, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 49 z 12.02.2021, str. 6.
7 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2021 r. poz. 2447 oraz z 2022 r. poz. 830, 872, 1358, 1488, 1692 i 1933.