Część 1 - Postanowienia ogólne. - Monopol spirytusowy.
Dz.U.1925.102.720 t.j.
Akt utracił mocCZĘŚĆ PIERWSZA
Postanowienia ogólne.
Postanowienia ogólne.
Do wyrobu i oczyszczania spirytusu, do wyrobu drożdży, octu, wódek gatunkowych i likierów, oraz do sprzedaży wszelkich wódek potrzebne jest zezwolenie Ministra Skarbu.
Produkcja, oczyszczanie, wywóz, przywóz i przewóz wszelkiego spirytusu i wyrobów z niego, służących do spożycia, odbywać się będzie stosownie do przepisów niniejszej ustawy.
Państwowy Monopol Spirytusowy posiada osobowość prawną.
Do wykonywania uprawnień, wyszczególnionych w art. 1 tworzy się Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego (D. P. M. S.) podporządkowaną Ministrowi Skarbu, który określi jej ustrój wewnętrzny.
Na czele Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego stoi dyrektor.
Państwowy Monopol Spirytusowy przejmuje wszelkie ruchomości i nieruchomości, któremi rozporządzał rządowy monopol spirytusowy rosyjski, oraz wszelkie inne urządzenia i naczynia, będące własnością Państwa, a służące do pomieszczenia i przewozu spirytusu, oraz majątek Państwa w spółce "Cysterny".
Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego działa na zasadzie odrębnego preliminarza rocznego dochodów i rozchodów, zatwierdzonego przez Ministra Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej. W ramach tego preliminarza Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego wykonywa wszelkie inwestycje, nie wyłączając budowli i nabywania nieruchomości. Preliminarz ten stanowi załącznik do budżetu państwowego. Do ogólnego budżetu państwowego wchodzi z tego preliminarza jedynie nadwyżka dochodów, względnie rozchodów.
Z końcem każdego roku kalendarzowego Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zestawia bilans oraz rachunek zysków i strat wedle zasad księgowości handlowej.
Państwowy Monopol Spirytusowy jest obowiązany zatrudnić w swych zakładach przedewszystkiem urzędników i robotników przedsiębiorstw, które zostały zamknięte wskutek wprowadzenia w życie przepisów niniejszej ustawy. O ile Państwowy Monopol Spirytusowy nie zatrudni wymienionych urzędników i robotników, natenczas winien im wypłacić odszkodowanie w wysokości sześciomiesięcznego normalnego zarobku, otrzymanego w sześciu ostatnich miesiącach przed zamknięciem zakładu. Do odszkodowania uprawnieni są tylko ci urzędnicy i robotnicy, którzy: a) pracowali w przedsiębiorstwach przemysłu spirytusowego co najmniej przez jeden rok, bezpośrednio przed zamknięciem przedsiębiorstwa; b) nie pobierali ogółem więcej, niż 600 zł. miesięcznie; c) są obywatelami polskimi. Nie mają prawa do odszkodowania ci urzędnicy i robotnicy, którzy nie przyjęli odpowiedniej pracy, ofiarowanej im w biurach lub zakładach Państwowego Monopolu Spirytusowego w dotychczasowem miejscu zamieszkania.
Jeden procent czystego dochodu monopolu spirytusowego przeznacza się do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych na walkę z alkoholizmem, szpitale i schroniska dla alkoholików.
Przy Ministerstwie Skarbu tworzy się Państwową Radę Spirytusową, jako organ doradczy i opinjodawczy w sprawach, wymienionych w tej ustawie lub zleconych przez Ministra Skarbu.
Radzie przewodniczy Minister Skarbu lub wyznaczony przez niego zastępca. Rada składa się z 18 osób:
Członkowie Państwowej Rady Spirytusowej jednej i drugiej grupy będą powołani przy równomiernem uwzględnieniu tak wszystkich dzielnic Polski, jako też wspomnianych zawodów gospodarczych z tem zastrzeżeniem, że z liczby dziewięciu przedstawicieli drugiej grupy przypada czterech na przedstawicieli gorzelni rolniczych, jeden na przedstawicieli gorzelni przemysłowych, jeden na przedstawicieli rafineryj, jeden na przedstawicieli fabryk wódek, jeden na przedstawicieli eksportu i handlu i jeden na przedstawicieli techników gorzelniczych.
Państwową Radę Spirytusową zwołuje Minister Skarbu w miarę potrzeby.
Minister Skarbu winien zwołać Radę w ciągu dwóch tygodni na żądanie co najmniej 9 członków Rady. Żądanie powinno być wniesione na piśmie i zawierać wyszczególnienie spraw, które mają być przedmiotem obrad.
W ciągu miesiąca listopada każdego roku Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego ustali wysokość swego zapotrzebowania na następną kampanję gorzelniczą i poda ją do publicznej wiadomości.
Ilość tę Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zakupuje, a przedsiębiorcy gorzelni winni dostarczyć po monopolowej cenie nabycia, ustanowionej przez Ministra Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej (art. 10) franco najbliższa stacja towarowa kolei żelaznej lub przystali. Odbiór spirytusu przez władze skarbowe następuje w rektyfikacji.
Nadwyżkę spirytusu, przekraczającą wewnętrzne zapotrzebowanie Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego, zwalnia Minister Skarbu do wywozu zagranicę spółdzielczym organizacjom, działającym na podstawie, statutu, zatwierdzonego przez Ministra Skarbu.
Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego uprawniona jest do zwolnienia producentowi potrzebnej ilości spirytusu skażonego dla celów przemysłowych własnego gospodarstwa. Ilość tę zalicza się na kontyngent zakupu. Koszty skażenia ponosi w tym wypadku producent.
W ciągu miesiąca lutego Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego powiadamia każdą gorzelnię, jaką ilość spirytusu obowiązana będzie dostarczyć w ciągu następnej kampanji gorzelniczej, i poda przypuszczalne terminy odbioru.
Odprawy spirytusu z gorzelni i rektyfikacji dokonywa władza skarbowa stosownie do przepisów wydanych przez Ministra Skarbu.
Odstawy spirytusu z gorzelni do najbliższej stacji towarowej kolei żelaznej, względnie do najbliższej przystani, uskutecznia przedsiębiorca gorzelni własnym kosztem w naczyniach metalowych.
O ile Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego zażąda odstawienia spirytusu do innego miejsca, aniżeli do najbliższej stacji towarowej kolei żelaznej, względnie do najbliższej przystani, natenczas poniesie ona ewentualną różnice, kosztów przewozu według taryfy, ustanawianej corocznie przez Ministra Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej.
Jeżeli gorzelnia nie posiada własnych, do transportu spirytusu zdatnych naczyń metalowych, może Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego na żądanie gorzelni dostarczyć na czas beczek metalowych óo najbliższej stacji towarowej kolei żelaznej. Gorzelnia jest zobowiązana własnym kosztem zwieźć beczki te do gorzelni.
Za używanie beczek skarbowych Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego pobierać będzie opłaty według ustanowionej przez nią taryfy, z doliczeniem kosztu frachtu kolejowego przewozu tych beczek do najbliższego składu. Natomiast zapłaci ona gorzelni odpowiednie wynagrodzenie za użycie jej naczyń do transportu kolejowego według specjalnej taryfy.
Koszt przewozu kolejowego ponosi Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego.
Wysokość dopuszczalnych zaników przy magazynowaniu tak w gorzelniach jak i w innych składach i podczas transportu spirytusu ustanawia Minister Skarbu po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej. Za zaniki (ubytki) nieusprawiedliwione lub przekraczające dozwolone normy magazynowe odpowiadają: przedsiębiorca, oraz zarządzający gorzelnią, względnie rektyfikacją lub składem, do podwójnej wysokości monopolowej ceny sprzedaży wyznaczonej za spirytus do fabrykacji wódek gatunkowych (art. 22 p. 2).
Władza skarbowa II instancji zwolni przedsiębiorcą od uiszczenia należności, w ustępie poprzednim określonych, jeśli ubytki powstały:
Zaistnienie powyższych wypadków, zwalniających przedsiębiorcę od odpowiedzialności za ubytki, winien przedsiębiorca udowodnić.
Przy gorzelniach rolniczych dolicza się do ceny podstawowej lub też się z niej potrąca, zależnie od wysokości naznaczonego dla Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego kontyngentu zakupu spirytusu:
do | 300 | hl | - 15% | dodatku | |||
od | 301 | " | 400 | " | - 12% | " | |
" | 401 | " | 600 | " | - 8% | " | |
" | 601 | " | 800 | " | - bez dodatku i potrącenia | ||
" | 801 | " | 1.000 | " | - 4% potrącenia | ||
" | 1.001 | " | 1.300 | " | - 6% potrącenia | ||
ponad 1.300 | hl. | - 10%. |
Jeżeli wskutek stosowania niższego procentu dodatku, względnie wyższego procentu potrącenia, suma należna za większą ilość spirytusu byłaby niższa od sumy, należnej za mniejszą ilość, natenczas należy wypłacić najwyższą sumę, jaka wypadnie z obliczenia mniejszej ilości spirytusu.
Do gorzelni przemysłowych stosuje się bez względu na ilość wyrobionego spirytusu wyłącznie potrącenia, obniżające o 171/2% cenę podstawową, ustaloną dla gorzelni rolniczych. Jeżeli gorzelnie przemysłowe nie zużytkowują całego wywaru, natenczas potrąca się dodatkowo jeszcze 10%.
Cena za spirytus z gorzelni drożdżowych, który zakupuje w całości Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego, wynosi o 20% mniej niż podstawowa cena monopolowa za spirytus rolniczy, przyczem zastosowują się dodatki i potrącenia, przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu.
Oczyszczanie (rektyfikowanie, rafinowanie) spirytusu odbywa się;
Minister Skarbu określi po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej warunki rektyfikacji i magazynowania w zakładach prywatnych, wykonywujących zamówienia Skarbu, tudzież ustali zasady, na jakich ma się odbywać oczyszczanie spirytusu, przeznaczonego na wywóz zagranicę.
Wynagrodzenie za oczyszczanie i magazynowanie spirytusu ustalone zostanie bądź na podstawie dobrowolnej umowy pomiędzy Dyrekcją Państwowego Monopolu Spirytusowego, a właścicielami rektyfikacji, bądź też w drodze publicznego przetargu.
Przedsiębiorca rektyfikacji odpowiada za przyjęty do oczyszczenia spirytus monopolowy.
Za nieusprawiedliwione zaniki (ubytki) przy oczyszczaniu i magazynowaniu obowiązany jest przedsiębiorca rektyfikacji zapłacić Skarbowi Państwa obowiązującą w czasie stwierdzenia ubytku podwójną monopolową cenę sprzedażną, wyznaczoną za spirytus do fabrykacji wódek gatunkowych (art. 22 p. 2).
Minister Skarbu określi po wysłuchaniu Państwowej Rady Spirytusowej:
Wódki dzieli się na:
Pod nazwę wódek gatunkowych podciąga się, również likiery, wódki pędzone z owoców, rumy, araki, koniaki, armaniaki i t. p.
Spirytus pędzony z owoców uważany jest za Wódkę gatunkową i podlega zwiększonej o 25% opłacie skarbowej.
Wyrób czystych wódek prowadzić może wyłącznie Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego.
Wyrób wszelkich innych wódek (art. 15 b), jak również soków, zawierających alkohol i morsów, dozwolony jest jedynie na podstawie otrzymanej koncesji.
Fabryki wódek nie opłacają dodatkowego patentu za wyrób soków, zawierających alkohol, ani za wyrób morsów.
Minister Skarbu określi w ramach obowiązujących ustaw, jaką maksymalną i minimalną zawartość alkoholu posiadać winny wyroby wódczane, puszczane w obrót handlowy tak przez Dyrekcję Państwowego Monopolu Spirytusowego, jak i przez przedsiębiorców prywatnych.
Fabryki wódek, które po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy będą nieczynne dłużej niż rok, nie zmuszone do tego siłą wyższą, tracą koncesją.
Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego sprzedaje spirytus i czyste wódki monopolowe bądź we własnych składach i sklepach, bądź w koncesjonowanych sklepach prywatnych, wymienionych w art. 76.
Minister Skarbu określa corocznie:
Od opłaty skarbowej jest zwolniony spirytus używany do celów technicznych, oświetleniowych i napędowych.
Sprzedażna cena hurtowa czystych wódek monopolowych Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego składa się:
Opłatą skarbową od spirytusu objęta będzie suma 1 zł. od 1 litra 100% spirytusu, zastępująca dotychczasowe dodatki na rzecz związków komunalnych i samorządu wojewódzkiego, przewidziane w art. 10 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowem uregulowaniu finansów komunalnych (Dz. U. R. P. № 94 poz. 747), oraz przewidziany w art. 25 tejże samej ustawy osobny podatek wojewódzki.
Z kwoty 1 zł. przypadnie 80 gr. na udział związków komunalnych, a 20 gr. wzamian osobnego podatku wojewódzkiego.
Odnośnie do rozdziału i wypłaty udziału związkom komunalnym obowiązują postanowienia art. 10, 25 i 58 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowem uregulowaniu finansów komunalnych, za podstawą zaś do rozdziału wpływów, przypadających na rzecz wojewódzkiego samorządu, przyjmuje się liczbę ludności według ostatniego urzędowego spisu ludności.
Dalsze opodatkowanie spirytusu i wyrobów z niego na rzecz związków komunalnych i samorządu wojewódzkiego jest niedopuszczalne.
Cenę kosztów własnych spirytusu oczyszczonego określać będzie corocznie Minister Skarbu jednolicie dla całego Państwa przy uwzględnieniu przeciętnych kosztów zakupu spirytusu surowego, oczyszczania oraz odpowiedniej części kosztów administracyjnych i handlowych.
Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego sprzedawać będzie spirytus:
Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu może obniżyć ceny na spirytus nieskażony lub skażony, a przeznaczony do wyrobu octu, sztucznego jedwabiu, lekarstw, kosmetyków, esencyj, eterów, cukierków i t. p. celów przemysłowych. Zakłady, chcące otrzymać spirytus nieskażony lub skażony, podlegają przepisanej przez Ministra Skarbu kontroli.
Minister Skarbu oznacza sumę, jaką z dochodów Państwowego Monopolu Spirytusowego przekazywać się będzie corocznie na subwencje dla szpitali, klinik, zakładów leczniczych, naukowych i innych, zużywających nieskażony spirytus do celów leczniczych, tytułem częściowego zwrotu kosztów nabycia.
Sprzedaż detaliczna czystych wódek monopolowych po cenach wyższych od ustalonych przez Ministra Skarbu jest zakazana.
Cena wódek czystych wyrabianych w okręgu nieobjętym zupełnym monopolem, nie może przenosić sprzedażnej ceny detalicznej czystych wódek monopolowych więcej niż o 10%.
Na wniosek kupującego może Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego za należytem zabezpieczeniem odroczyć zapłatę części należności, przypadającej za sprzedany spirytus.
Spirytus sprzedany na cele naukowe, domowe lub lecznicze, nie może być zużyty w fabrykach wódek.
Czyste wódki monopolowe sprzedawane będą w opakowaniu, wskazującem ich pochodzenie, cena jednostki w detalu, gatunek, ilość i zawartość alkoholu 100%. Zabrania się sprzedaży w naczyniach o pojemności mniejszej niż 1/5 litra.
Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego może odmówić sprzedaży swych wyrobów tym osobom, które dwukrotnie karane były za pogwałcenie przepisów niniejszej ustawy lub ustawy o ograniczeniach w sprzedaży i spożyciu napojów alkoholowych z dnia 23 kwietnia 1920 r. (Dz. U. R. P. z 1922 r. № 35, poz. 299).
Dyrekcja Państwowego Monopolu Spirytusowego może otwierać własna sklepy, sprzedaży swoich wyrobów bez osobnej koncesji.
Zakazuje się sprzedawcom:
Wszelkie należności Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego korzystają z tych samych przywilejów co podatki i opłaty publiczne.
Spirytus i wszelkie wyroby ze spirytusu, przywożone z zagranicy lub obszarów, na które niniejsza ustawa się rozciąga, podlegają opłacie na rzecz Skarbu Państwa w wysokości, określonej przez Ministra Skarbu, nie niżej jednak od opłat, przewidzianych w art. 21 i 22 przy sprzedaży spirytusu w granicach Państwa.
Przywóz z zagranicy spirytusu i napojów, wyrabianych ze spirytusu, dozwolony jest tylko za zezwoleniem Ministra Skarbu w porozumienu z Ministrem Przemysłu i Handlu.
Oplata, ciążąca na towarze, powinna być uiszczona przy wprowadzeniu towaru w obrąb Państwa.
Minister Skarbu oznaczy władze skarbowe, uprawnione do wymiaru i poboru tej opłaty.
Spirytus, zwolniony do wywozu zagranicę, można przechowywać w koncesjonowanych przez Ministra Skarbu wolnych składach. Minister Skarbu może również zezwolić na utworzenie wolnych składów ekspertowych dla wyrobów wódczanych.
Eksportującemu wódki gatunkowe lub inne wyroby spirytusowe zwrócona zostanie po wywozie zagranicą (względnie po złożeniu tych wyrobów do wolnego składu eksportowego) różnica między ceną zakupu spirytusu na wyprodukowanie wyrobów powyższych celem zużycia ich w kraju i ceną kosztów własnych, określoną w myśl ostatniego ustępu art. 21 ustawy o monopolu spirytusowym z dnia 31 lipca 1924 roku.
Minister Skarbu może eksportującemu wódki gatunkowe lub inne wyroby spirytusowe zezwolić pod warunkami, przez siebie ustalonemi, na wolny zakup spirytusu eksportowego w kraju:
Ilość spirytusu, otrzymana na mocy postanowień punktu 2 poprzedniego ustępu, winna być przerobiona na taki produkt, jaki został wyeksportowany (względnie złożony do wolnych składów eksportowych) i puszczony w obieg na zużycie w kraju w myśl obowiązujących przepisów, o ile Minister Skarbu w poszczególnych wypadkach nie zezwoli na przeróbkę spirytusu na inne cele.