Metodologia wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2015.376

Akt obowiązujący

Wersja od: 10 października 2019 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU ¹

z dnia 27 lutego 2015 r.

w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej ²

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz. U. poz. 1200 oraz z 2015 r. poz. 151) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej,

2) sposób sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej,

3) wzory świadectw charakterystyki energetycznej

- budynku lub części budynku.

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) systemie ogrzewania - należy przez to rozumieć system techniczny zapewniający dostawę energii użytkowej na potrzeby ogrzewania i wentylacji pomieszczeń w budynku lub części budynku;

2) systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej - należy przez to rozumieć system techniczny zapewniający dostawę energii użytkowej na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej w budynku lub części budynku;

3) systemie chłodzenia - należy przez to rozumieć system techniczny zapewniający dostawę energii użytkowej na potrzeby chłodzenia pomieszczeń w budynku lub części budynku;

4) systemie wbudowanej instalacji oświetlenia - należy przez to rozumieć system techniczny zapewniający dostawę energii końcowej na potrzeby oświetlenia pomieszczeń w budynku lub części budynku;

5) prostym systemie technicznym - należy przez to rozumieć system techniczny wykorzystujący jeden rodzaj źródła energii, zasilany jednym rodzajem nośnika energii lub energii;

6) złożonym systemie technicznym - należy przez to rozumieć system techniczny wykorzystujący więcej niż jeden rodzaj źródła energii;

7) nieodnawialnej energii pierwotnej - należy przez to rozumieć energię zawartą w kopalnych surowcach energetycznych, która nie została poddana procesowi konwersji lub transformacji;

8) odnawialnej energii pierwotnej - należy przez to rozumieć energię uzyskaną z odnawialnego źródła energii;

9) odnawialnym źródle energii - należy przez to rozumieć odnawialne źródło energii, o którym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.);

10) energii końcowej - należy przez to rozumieć energię dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemów technicznych;

11) energii pomocniczej końcowej - należy przez to rozumieć część energii końcowej dostarczanej do budynku lub części budynku dla zapewnienia funkcjonowania urządzeń pomocniczych w systemach technicznych;

12) energii użytkowej - należy przez to rozumieć:

a) w przypadku ogrzewania budynku lub części budynku - energię przenoszoną z budynku lub części budynku do jego (jej) otoczenia przez przenikanie lub z powietrzem wentylacyjnym, pomniejszoną o zyski ciepła,

b) w przypadku chłodzenia budynku lub części budynku - zyski ciepła pomniejszone o energię przenoszoną z budynku lub części budynku do jego (jej) otoczenia przez przenikanie lub z powietrzem wentylacyjnym,

c) w przypadku przygotowania ciepłej wody użytkowej - energię przenoszoną z budynku lub części budynku do jego (jej) otoczenia ze ściekami;

13) emisji - należy przez to rozumieć emisję, o której mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2013 r. poz. 1107 oraz z 2014 r. poz. 1101);

14) budynku produkcyjnym - należy przez to rozumieć budynek, o którym mowa w klasie 1251 Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, stanowiącej załącznik do przepisów wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 591, z późn. zm.);

15) budynku magazynowym - należy przez to rozumieć budynek, o którym mowa w klasie 1252 Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, stanowiącej załącznik do przepisów wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej;

16) zyskach ciepła - należy przez to rozumieć ciepło:

a) wytworzone wewnątrz budynku lub części budynku przez użytkowników oraz przez urządzenia niebędące częścią systemów technicznych,

b) dostarczone przez promienie słoneczne do budynku lub części budynku;

17) powierzchni o regulowanej temperaturze powietrza - należy przez to rozumieć ogrzewaną lub chłodzoną powierzchnię kondygnacji netto, wyznaczaną według Polskiej Normy dotyczącej właściwości użytkowych w budownictwie - określanie i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych.

§  3. 

1. Charakterystykę energetyczną budynku lub części budynku wyznacza się metodą opartą na standardowym sposobie użytkowania budynku lub części budynku (metoda obliczeniowa) albo metodą opartą na faktycznie zużytej ilości energii (metoda zużyciowa).

2. Charakterystykę energetyczną istniejącego budynku lub części budynku można wyznaczać metodą zużyciową, jeżeli:

1) na potrzeby ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody użytkowej są one zasilane z sieci ciepłowniczej lub gazowej;

2) zużycie:

a) ciepła rozlicza się na podstawie wskazań ciepłomierza,

b) gazu ziemnego rozlicza się na podstawie wskazań gazomierza,

c) ciepłej wody użytkowej rozlicza się na podstawie wskazań wodomierza;

3) istnieją dokumenty potwierdzające rzeczywiste zużycie ciepła lub gazu ziemnego z ostatnich 3 lat poprzedzających sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej;

4) w okresie, o którym mowa w pkt 3, nie przeprowadzono robót budowlanych wpływających na ich charakterystykę energetyczną;

5) nie są one wyposażone w system chłodzenia;

6) gaz ziemny jest zużywany wyłącznie na potrzeby ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody użytkowej, a jego zużycie jest mierzone odrębnym gazomierzem;

7) jest możliwe określenie ich powierzchni o regulowanej temperaturze powietrza.

3. Metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej opartą na standardowym sposobie użytkowania budynku lub części budynku określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

4. Metodologię wyznaczania charakterystyki energetycznej opartą na faktycznie zużytej ilości energii określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§  4. 

1. Świadectwo charakterystyki energetycznej sporządza się w języku polskim.

2. Świadectwo charakterystyki energetycznej oprawia się w okładkę formatu A-4, w sposób uniemożliwiający jego zdekompletowanie.

§ 5. Wzór świadectwa charakterystyki energetycznej:

1) budynku - określa załącznik nr 3 do rozporządzenia;

2) części budynku - określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 6. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. ³

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1  ⁴  

METODOLOGIA WYZNACZANIA CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ OPARTA NA STANDARDOWYM SPOSOBIE UŻYTKOWANIA BUDYNKU LUB CZĘŚCI BUDYNKU

1. Sposób wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku

1.1. Budynek lub część budynku dzieli się na przestrzenie ogrzewane, nieogrzewane i chłodzone. Przestrzenie ogrzewane dzieli się na strefy ogrzewane, a przestrzenie chłodzone na strefy chłodzone.

Przestrzeń ogrzewana jest to pomieszczenie lub zespół pomieszczeń w budynku lub części budynku, w których działanie systemu ogrzewania umożliwia utrzymanie temperatury wewnętrznej, której wartość została określona w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.), zwanych dalej "przepisami techniczno-budowlanymi". Jeżeli w przyległych pomieszczeniach w przestrzeni ogrzewanej temperatura wewnętrzna różni się o więcej niż 4 K lub te pomieszczenia mają różne przeznaczenie, lub te pomieszczenia są obsługiwane przez różne systemy techniczne, dokonuje się podziału tej przestrzeni na strefy ogrzewane.

Przestrzeń nieogrzewana jest to pomieszczenie lub zespół pomieszczeń w budynku lub części budynku, dla których nie określono wartości temperatury wewnętrznej.

Przestrzeń okresowo ogrzewana jest to pomieszczenie lub zespół pomieszczeń w budynku lub części budynku, w których utrzymanie temperatury wewnętrznej, w zależności od temperatury powietrza zewnętrznego, jest zapewnione przez działanie systemu ogrzewania lub zyski ciepła.

Przestrzeń chłodzona jest to pomieszczenie lub zespół pomieszczeń w budynku lub części budynku, w których w okresie działania systemu chłodzenia jest utrzymywana temperatura wewnętrzna określona w budowlanej dokumentacji technicznej.

Jeżeli w przyległych pomieszczeniach w przestrzeni chłodzonej temperatura wewnętrzna różni się o więcej niż 4 K lub te pomieszczenia mają różne przeznaczenie, lub te pomieszczenia są obsługiwane przez różne systemy techniczne, dokonuje się podziału tej przestrzeni na strefy chłodzone.

1.2. Jeżeli w budynku lub części budynku występują procesy technologiczne, to w obliczeniach charakterystyki energetycznej nie uwzględnia się zapotrzebowania na energię w tych procesach, a także zapotrzebowania na energię przez instalacje obsługujące te procesy. Zyski ciepła od tych procesów dolicza się do wewnętrznych zysków ciepła pomieszczeń.

2. Wyznaczanie wskaźników rocznego zapotrzebowania na energię EP, EK i EU

2.1. Charakterystykę energetyczną określają wartości wskaźników rocznego zapotrzebowania na:

1) nieodnawialną energię pierwotną:

EP = Q_p/A_f kWh/(m² · rok) (1)

2) energię końcową:

EK=Q_k/A_f kWh/(m² · rok) (2)

3) energię użytkową:

EU=Q_u/A_f kWh/(m² · rok) (3)

gdzie:

Qp	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemów technicznych	kWh/rok
Qk	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemów technicznych	kWh/rok
Qu	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową	kWh/rok
Af	powierzchnia pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza (powierzchnia ogrzewana lub chłodzona)	m^2

3. Wyznaczanie rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną dla systemów technicznych Q_p

3.1. Wyznaczanie rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną dla systemów technicznych Q_p w budynku lub części budynku wyposażonych w proste systemy techniczne

3.1.1. Roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemów technicznych Q_p wyznacza się według wzoru:

Q_p = Q_p,H + C_p,W + Q_p,C + Q_p,L kWh/rok (4)

Qp,H	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu ogrzewania	kWh/rok
Qp,W	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Qp,C	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu chłodzenia	kWh/rok
Qp,L	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu wbudowanej instalacji oświetlenia	kWh/rok
^*) Nie wyznacza się dla budynków mieszkalnych i lokali mieszkalnych.

3.1.2. Zależności podstawowe:

Q_p,H = Q_k,H · w_H + E_el,pom,H · w_el ^{kWh/rok (5)}

Q_p,W = Q_k,W · w_W + E_el,pom,W · w_el ^{kWh/rok (6)}

Q_p,C = Q_k,C · w_C + E_el,pom,C · w_el ^{kWh/rok (7)}

Q_p,L = Q_k,L · w_el ^{kWh/rok (8)}

gdzie:

Qk,H	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu ogrzewania	kWh/rok
Qk,W	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Qk,C	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu chłodzenia	kWh/rok
Qk,L	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu wbudowanej instalacji oświetlenia^*)	kWh/rok
wi	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie: a) nośnika energii lub energii dla systemu ogrzewania (współczynnik wH),	-
	b) nośnika energii lub energii dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej (współczynnik wW), c) nośnika energii lub energii dla systemu chłodzenia (współczynnik wC), d) energii elektrycznej (współczynnik wel)
Eel,pom,H	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu ogrzewania	kWh/rok
Eel,pom,W	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Eel,pom,C	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu chłodzenia	kWh/rok
^*) Nie wyznacza się dla budynków mieszkalnych i lokali mieszkalnych.

3.1.3. Wyznaczanie współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla systemów technicznych w_i Wartość współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla systemów technicznych w_i przyjmuje się na podstawie danych udostępnionych przez dostawcę tego nośnika energii lub energii.

Dostawca ciepła sieciowego wyznacza wartość w_i zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551, z późn. zm.). Jeżeli wartość w_i wyznaczona w ten sposób jest mniejsza od 0, przyjmuje się wartość równą 0,00.

W przypadku braku takich danych przyjmuje się wartości współczynnika w_i określone w tabeli 1.

Tabela 1. Wartości współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla systemów technicznych w_i

Lp.	Sposób zasilania budynku lub części budynku w energię	Rodzaj nośnika energii lub energii	wi
1	Miejscowe wytwarzanie energii w budynku	Olej opałowy	1,10
2		Gaz ziemny
3		Gaz płynny
4		Węgiel kamienny
5		Węgiel brunatny
6		Energia słoneczna	0,00
7		Energia wiatrowa
8		Energia geotermalna
9		Biomasa	0,20
10		Biogaz	0,50
11	Ciepło sieciowe z kogeneracji	Węgiel kamienny lub gaz	0,80
12		Biomasa, biogaz	0,15
13	Ciepło sieciowe z ciepłowni	Węgiel kamienny	1,30
14		Gaz lub olej opałowy	1,20
15	Sieć elektroenergetyczna systemowa	Energia elektryczna	3,00

3.2. Wyznaczanie rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną dla systemów technicznych Q_p w budynku lub części budynku wyposażonych w złożone systemy techniczne

3.2.1. Roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemów technicznych Q_p wyznacza się według wzoru:

Q_p = Q_p,H + Q_p,W + Q_p,_C + Q_p,L kWh/rok (9)

gdzie:

Qp,H	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu ogrzewania	kWh/rok
Qp,W	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Qp,C	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu chłodzenia	kWh/rok
Qp,L	roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną dla systemu wbudowanej instalacji oświetlenia^*)	kWh/rok
^*) Nie wyznacza się dla budynków mieszkalnych i lokali mieszkalnych.

3.2.2. Zależności podstawowe:

kWh/rok (10)

kWh/rok (11)

kWh/rok (12)

kWh/rok (13)

gdzie:

i	liczba podsystemów w systemie ogrzewania zasilanych różnymi rodzajami nośnika energii lub energii	-
j	liczba podsystemów w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej zasilanych różnymi rodzajami nośnika energii lub energii	-
k	liczba podsystemów w systemie chłodzenia zasilanych różnymi rodzajami nośnika energii lub energii	-
l	liczba podsystemów w systemie wbudowanej instalacji oświetlenia zasilanych różnymi rodzajami nośnika energii lub energii	-
Qk,H,i	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla i-tego podsystemu w systemie ogrzewania	kWh/rok
Qk,W,j	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla j-tego podsystemu w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Qk,C,k	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla k-tego podsystemu w systemie chłodzenia	kWh/rok
Qk,L,l	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla l-tego podsystemu w systemie wbudowanej instalacji oświetlenia^*)	kWh/rok
wH,i	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla i-tego podsystemu w systemie ogrzewania	-
ww,j	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla j-tego podsystemu w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej
wC,k	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie nośnika energii lub energii dla k-tego podsystemu w systemie chłodzenia	-
wel,i	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie energii elektrycznej, właściwy dla rocznego zapotrzebowania na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla i-tego podsystemu w systemie ogrzewania	-
wel,j	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie energii elektrycznej, właściwy dla rocznego zapotrzebowania na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla j-tego podsystemu w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej	-
wel,k	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie energii elektrycznej, właściwy dla rocznego zapotrzebowania na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla k-tego podsystemu w systemie chłodzenia	-
wel,l	współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie energii elektrycznej, właściwy dla rocznego zapotrzebowania na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla l-tego podsystemu w systemie wbudowanej instalacji oświetlenia	-
Eel,pom,H,i	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla i-tego podsystemu w systemie ogrzewania	kWh/rok
Eel,pom,W,j	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla j-tego podsystemu w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Eel,pom,C,k	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla k-tego podsystemu w systemie chłodzenia	kWh/rok
^*) Nie wyznacza się dla budynków mieszkalnych i lokali mieszkalnych.

4. Wyznaczanie rocznego zapotrzebowania na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemów technicznych Q_k

4.1. Wyznaczanie rocznego zapotrzebowania na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemów technicznych Q_k w budynku lub części budynku wyposażonych w proste systemy techniczne

4.1.1. Roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemów technicznych Q_k wyznacza się według wzoru:

Q_k = Q_k,H + Q_k,W + Q_k,C + Q_k,L + E_el,pom kWh/rok (14)

gdzie:

Qk,H	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu ogrzewania	kWh/rok
Qk,W	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Qk,C	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu chłodzenia	kWh/rok
Qk,L	roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu wbudowanej instalacji oświetlenia^*)	kWh/rok
Eel,pom	roczne zapotrzebowanie na energię pomocniczą końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemów technicznych	kWh/rok
^*) Nie wyznacza się dla budynków mieszkalnych i lokali mieszkalnych.

4.1.2. System ogrzewania

4.1.2.1. Roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu ogrzewania Q_k,H wyznacza się według wzoru:

Q_k,H = Q_H,nd/η_H,tot kWh/rok (15)

gdzie:

η_H,tot = η_H,g · η_H,e · η_H,d · η_H,s (16)

gdzie:

QH,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji	kWh/rok
ηH,tot	średnia sezonowa sprawność całkowita systemu ogrzewania	-
ηH,g	średnia sezonowa sprawność wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła	-
ηH,e	średnia sezonowa sprawność regulacji i wykorzystania ciepła w przestrzeni ogrzewanej	-
ηH,d	średnia sezonowa sprawność przesyłu ciepła ze źródła ciepła do przestrzeni ogrzewanej	-
ηH,s	średnia sezonowa sprawność akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu ogrzewania	-

4.1.2.2. Wyznaczanie średniej sezonowej sprawności wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła η_Η,g

Wartość średniej sezonowej sprawności wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła η_Η,g przyjmuje się na podstawie danych udostępnionych przez producenta lub dostawcę źródła ciepła.

W budynkach, w których zostały przeprowadzone kontrole systemu ogrzewania, wartość η_Η,g powinna zostać określona na podstawie wyników tych kontroli.

W przypadku braku takich danych przyjmuje się wartości η_Η,g określone w tabeli 2.

Tabela 2. Wartości średniej sezonowej sprawności wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła η_Η,g

Lp.	Rodzaj źródła ciepła	ηΗ,g
1	Kotły węglowe wyprodukowane:
	a) przed 1980 r.,	0,60
	b) w latach 1980-2000,	0,65
	c) po 2000 r.	0,82
2	Kotły na biomasę (słoma), wrzutowe, z obsługą ręczną, o mocy:
	a) do 100 kW,	0,63
	b) powyżej 100 kW	0,70
3	Kotły na biomasę (drewno: polana, brykiety, pelety, zrębki), wrzutowe, z obsługą ręczną, o mocy do 100 kW	0,65
4	Kotły na biomasę (słoma) automatyczne o mocy:
	a) do 100 kW,	0,70
	b) powyżej 100 kW do 600 kW	0,75
5	Kotły na biomasę (drewno: polana, brykiety, pelety, zrębki), automatyczne, o mocy:
	a) do 100 kW,	0,70
	b) powyżej 100 kW do 600 kW	0,85
6	Kotły na biomasę (słoma, drewno: polana, brykiety, pelety, zrębki), automatyczne, z mechanicznym podawaniem paliwa, o mocy powyżej 600 kW	0,85
7	Kominki z zamkniętą komorą spalania	0,70
8	Piece kaflowe	0,80
9	Podgrzewacze elektryczne przepływowe	0,94
10	Podgrzewacze elektrotermiczne	1,00
11	Elektryczne grzejniki bezpośrednie: konwektorowe, płaszczyznowe, promiennikowe i podłogowe kablowe	0,99
12	Piece olejowe lub gazowe pomieszczeniowe	0,84
13	Kotły na paliwo gazowe lub ciekłe z otwartą komorą spalania (palnikami atmosferycznymi) i dwustawną regulacją procesu spalania	0,86
14	Kotły niskotemperaturowe na paliwo gazowe lub ciekłe, z zamkniętą komorą spalania i palnikiem modulowanym, o mocy nominalnej:
	a) do 50 kW,	0,87
	b) powyżej 50 do 120 kW,	0,91
	c) powyżej 120 do 1200 kW	0,94
15	Kotły gazowe kondensacyjne (70/55°C) o mocy nominalnej:
	a) do 50 kW,	0,91
	b) powyżej 50 do 120 kW,	0,92
	c) powyżej 120 do 1200 kW	0,95
16	Kotły gazowe kondensacyjne niskotemperaturowe (55/45°C) o mocy nominalnej:
	a) do 50 kW,	0,94
	b) powyżej 50 do 120 kW,	0,95
	c) powyżej 120 do 1200 kW	0,98
17	Pompy ciepła typu woda/woda, sprężarkowe, napędzane elektrycznie:
	a) 55/45°C,	3,60
	b) 35/28°C	4,00
18	Pompy ciepła typu glikol/woda, sprężarkowe, napędzane elektrycznie:
	a) 55/45°C,	3,50
	b) 35/28°C	4,00
19	Pompy ciepła typu bezpośrednie odparowanie w gruncie/woda, sprężarkowe, napędzane elektrycznie:
	a) 55/45°C,	3,50
	b) 35/28°C	4,00
20	Pompy ciepła typu bezpośrednie odparowanie w gruncie/bezpośrednie skraplanie w instalacji płaszczyznowego ogrzewania, sprężarkowe, napędzane elektrycznie	4,00
21	Pompy ciepła typu powietrze/woda, sprężarkowe, napędzane elektrycznie:
	a) 55/45°C,	2,60
	b) 35/28°C	3,00
22	Pompy ciepła typu powietrze/woda, sprężarkowe, napędzane gazem:
	a) 55/45°C,	1,30
	b) 35/28°C	1,40
23	Pompy ciepła typu powietrze/woda, absorpcyjne, napędzane gazem:
	a) 55/45°C,	1,30
	b) 35/28°C	1,40
24	Pompy ciepła typu glikol/woda, sprężarkowe, napędzane gazem:
	a) 55/45°C,	1,40
	b) 35/28°C	1,60
25	Pompy ciepła typu glikol/woda, absorpcyjne, napędzane gazem:
	a) 55/45°C,	1,40
	b) 35/28°C	1,60
26	Pompy ciepła typu powietrze/powietrze, sprężarkowe, napędzane elektrycznie	3,00
27	Pompy ciepła typu powietrze/powietrze, sprężarkowe, napędzane gazem	1,30
28	Pompy ciepła typu powietrze/powietrze, absorpcyjne, napędzane gazem	1,30
29	Węzeł ciepłowniczy kompaktowy z obudową, o mocy nominalnej:
	a) do 100 kW,	0,98
	b) powyżej 100 kW	0,99
30	Węzeł ciepłowniczy kompaktowy bez obudowy, o mocy nominalnej:
	a) do 100 kW,	0,91
	b) powyżej 100 do 300 kW,	0,93
	c) powyżej 300 kW	0,95
W przypadku pomp ciepła podano wartości współczynnika wydajności sezonowej. W przypadku innych źródeł ciepła, z wyjątkiem zasilanych energią elektryczną, podano sprawność odniesioną do wartości opałowej paliwa.

4.1.2.3. Średnią sezonową sprawność regulacji i wykorzystania ciepła w przestrzeni ogrzewanej η_Η,e wyznacza się według wzoru:

η_H,e = η_H,e' + 0,03 · X - 0,03 (17)

gdzie:

X	stosunek sumy mocy cieplnej grzejników usytuowanych przy ścianach zewnętrznych do sumy mocy cieplnej wszystkich grzejników w systemie ogrzewania, ustalany na podstawie budowlanej dokumentacji technicznej (stosunek liczony dla grzejników płytowych oraz członowych; w pozostałych przypadkach przyjmuje się, że X jest równe 1,00)	-
ηH,e'	obliczeniowa średnia sezonowa sprawność regulacji i wykorzystania ciepła w przestrzeni ogrzewanej określona w tabeli 3	-

Tabela 3. Wartości obliczeniowej średniej sezonowej sprawności regulacji i wykorzystania ciepła w przestrzeni ogrzewanej η_Η,e'

Lp.	Rodzaj instalacji, grzejników i regulacji	ηΗ,e^'
1	Elektryczne grzejniki bezpośrednie: konwektorowe, płaszczyznowe
	i promiennikowe z regulatorem:
	a) proporcjonalnym P,	0,91
	b) proporcjonalno-całkującym PI	0,94
2	Elektryczne grzejniki akumulacyjne z regulatorem:
	a) proporcjonalnym P,	0,88
	b) proporcjonalno-całkująco-różniczkującym PID z optymalizacją	0,91
3	Elektryczne ogrzewanie podłogowe z regulatorem:
	a) dwustawnym,	0,88
	b) proporcjonalno-całkującym PI	0,90
4	Ogrzewanie piecowe lub z kominka	0,70
5	Ogrzewanie wodne z grzejnikami członowymi lub płytowymi w przypadku regulacji:
	a) centralnej bez automatycznej regulacji miejscowej,	0,77
	b) automatycznej miejscowej,	0,82
	c) centralnej i miejscowej z zaworem termostatycznym o działaniu proporcjonalnym z zakresem proporcjonalności P - 2K,	0,88
	d) centralnej i miejscowej z zaworem termostatycznym o działaniu proporcjonalnym z zakresem proporcjonalności P - 1K,	0,89
	e) centralnej i miejscowej z zaworem termostatycznym o działaniu proporcjonalno-całkującym PI z funkcjami adaptacyjną i optymalizującą	0,93
6	Ogrzewanie wodne podłogowe w przypadku regulacji:
	a) centralnej bez regulacji miejscowej,	0,76
	b) centralnej i miejscowej z regulatorem dwustawnym lub proporcjonalnym P	0,89
7	Ogrzewanie wodne płaszczyznowe w przypadku regulacji centralnej bez regulacji miejscowej, dla temperatury zasilania poniżej 30°C	0,85

4.1.2.4. Średnią sezonową sprawność przesyłu ciepła ze źródła ciepła do przestrzeni ogrzewanej η_H,d wyznacza się według wzoru:

⁽¹⁸⁾

gdzie:

kWh/rok (19)

kWh/rok ⁽²⁰⁾

gdzie:

l_zi = l_i + Δl m (21)

gdzie:

QH,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji	kWh/rok
ΔQH,e	sezonowe straty ciepła w systemie ogrzewania w wyniku niedoskonałej regulacji i przekazywania ciepła	kWh/rok
ΔQH,d	sezonowe straty ciepła w instalacji przesyłu ciepła	kWh/rok
ηH,e	średnia sezonowa sprawność regulacji i wykorzystania ciepła w przestrzeni ogrzewanej	-
1zi	zastępcza długość i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepła	m
qli	jednostkowa strata ciepła i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepła określona w tabeli 5	W/m
tsG	czas trwania sezonu ogrzewania	h
li	rzeczywista długość i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepła	m
Δl	dodatek do długości li ze względu na straty ciepła zainstalowanej armatury określony w tabeli 4	m

Tabela 4. Wartości dodatku do długości l_i ze względu na straty ciepła zainstalowanej armatury Δl [m]

Zawory z kołnierzami	Δl [m]
	Średnica zewnętrzna przewodu D ≤ 100 mm	Średnica zewnętrzna przewodu D > 100 mm
Niezaizolowane cieplnie	4,0	6,0
Zaizolowane cieplnie	1,5	2,5

Tabela 5. Wartości jednostkowej straty ciepła i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepła q_li [W/m]

Parametry systemu ogrzewania	Grubość izolacji termicznej przewodów	qli [W/m]
		W przestrzeni nieogrzewanej				W przestrzeni ogrzewanej
		DN^**) 10-15	DN^**) 20-32	DN^**) 40-65	DN^**) 80-100	DN^**) 10-15	DN^**) 20-32	DN^**) 40-65	DN^**) 80-100
90/70°C stałe	niezaizolowane	39,3	65,0	106,8	163,2	34,7	57,3	94,2	144,0
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	20,1	27,7	38,8	52,4	17,8	24,4	34,2	46,2
	Wymagana grubość izolacji^*)	10,1	12,6	12,1	12,1	8,9	11,1	10,7	10,7
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	7,6	8,1	8,1	8,1	6,7	7,1	7,1	7,1
90/70°C regulowane	niezaizolowane	24,3	40,1	66,0	100,8	19,6	32,5	53,4	81,6
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	12,4	17,1	24,0	32,4	10,1	13,9	19,4	26,2
	Wymagana grubość izolacji^*)	6,2	7,8	7,5	7,5	5,0	6,3	6,0	6,0
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	4,7	5,0	5,0	5,0	3,8	4,0	4,0	4,0
70/55°C regulowane	niezaizolowane	18,5	30,6	50,3	76,8	13,9	22,9	37,7	57,6
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	9,5	13,0	18,3	24,7	7,1	9,8	13,7	18,5
	Wymagana grubość izolacji^*)	4,7	5,9	5,7	5,7	3,6	4,4	4,3	4,3
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	3,6	3,8	3,8	3,8	2,7	2,8	2,8	2,8
55/45°C regulowane	niezaizolowane	14,4	23,9	39,3	60,0	9,8	16,2	26,7	40,8
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	7,4	10,2	14,3	19,3	5,0	6,9	9,7	13,1
	Wymagana grubość izolacji^*)	3,7	4,6	4,4	4,4	2,5	3,1	3,0	3,0
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	2,8	3,0	3,0	3,0	1,9	2,0	2,0	2,0
35/28°C regulowane	niezaizolowane	8,1	13,4	22,0	33,6	3,5	5,7	9,4	14,4
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	4,1	5,7	8,0	10,8	1,8	2,4	3,4	4,6
	Wymagana grubość izolacji^*)	2,1	2,6	2,5	2,5	0,9	1,1	1,1	1,1
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	1,6	1,7	1,7	1,7	0,7	0,7	0,7	0,7
^*) Grubość izolacji odniesiona do wymagań określonych w przepisach techniczno-budowlanych. ^**) DN - średnica nominalna przewodu [mm].

W przypadku braku danych do obliczeń według wzoru (18), przyjmuje się wartości średniej sezonowej sprawności przesyłu ciepła ze źródła ciepła do przestrzeni ogrzewanej η_H,d określone w tabeli 6.

Tabela 6. Wartości średniej sezonowej sprawności przesyłu ciepła ze źródła ciepła do przestrzeni ogrzewanej η_H,d

Lp.	Rodzaj systemu ogrzewania	ηH,d
1	Źródło ciepła w pomieszczeniu (ogrzewanie elektryczne, piec kaflowy, kominek)	1,00
2	Ogrzewanie mieszkaniowe (wytwarzanie ciepła w przestrzeni lokalu mieszkalnego)	1,00
3	Ogrzewanie centralne wodne z lokalnego źródła ciepła usytuowanego w ogrzewanym budynku:
	a) z zaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami, które są zainstalowane w przestrzeni ogrzewanej,	0,96
	b) z zaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami, które są zainstalowane w przestrzeni nieogrzewanej,	0,90
	c) z niezaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami, które są zainstalowane w przestrzeni nieogrzewanej	0,80
4	Ogrzewanie powietrzne	0,95

4.1.2.5. Średnią sezonową sprawność akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu ogrzewania η_Η,s wyznacza się według wzoru:

(22)

gdzie:

kWh/rok (23)

gdzie:

QH,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji	kWh/rok
ΔQH,e	sezonowe straty ciepła w systemie ogrzewania w wyniku niedoskonałej regulacji i przekazywania ciepła	kWh/rok
ΔQH,s	sezonowe straty ciepła w elementach pojemnościowych systemu ogrzewania	kWh/rok
ΔQH,d	sezonowe straty ciepła w instalacji przesyłu ciepła	kWh/rok
Vs	pojemność zasobnika ciepła	dm^3
qs	jednostkowa strata ciepła zasobnika ciepła określona w tabeli 7	W/dm^3
tsG	czas trwania sezonu ogrzewania	h

Tabela 7. Wartości jednostkowej straty ciepła zasobnika ciepła q_s [W/dm³]

Lokalizacja zasobnika ciepła	Pojemność [dm^3]	qs [W/dm^3]
		Parametry systemu ogrzewania 70/55°C lub wyższe			Parametry systemu ogrzewania 55/45°C lub niższe
		grubość izolacji termicznej
		100 mm	50 mm	20 mm	100 mm	50 mm	20 mm
W przestrzeni nieogrzewanej	100	0,89	1,4	2,7	0,5	0,8	1,6
	200	0,7	1,1	2,1	0,4	0,7	1,3
	500	0,5	0,8	1,6	0,3	0,5	1,0
	1000	0,4	0,6	1,3	0,2	0,4	0,8
	2000	0,3	0,5	1,0	0,2	0,3	0,6
W przestrzeni ogrzewanej	100	0,7	1,1	2,2	0,4	0,6	1,1
	200	0,6	0,9	1,7	0,3	0,4	0,9
	500	0,4	0,7	1,3	0,2	0,3	0,6
	1000	0,3	0,5	1,0	0,2	0,3	0,5
	2000	0,2	0,4	0,8	0,1	0,2	0,4

W przypadku braku danych do obliczeń według wzoru (22), przyjmuje się wartości średniej sezonowej sprawności akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu ogrzewania η_Η,s określone w tabeli 8.

Tabela 8. Wartości średniej sezonowej sprawności akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu ogrzewania η_Η,s

Lp.	Parametry systemu ogrzewania	ηH,s
1	Zasobnik ciepła w systemie ogrzewania o parametrach 70/55°C
	w przestrzeni:
	a) ogrzewanej,	0,93
	b) nieogrzewanej	0,90
2	Zasobnik ciepła w systemie ogrzewania o parametrach 55/45°C
	w przestrzeni:
	a) ogrzewanej,	0,95
	b) nieogrzewanej	0,93
3	System ogrzewania bez zasobnika ciepła	1,00

4.1.3. System przygotowania ciepłej wody użytkowej

4.1.3.1. Roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej Q_k,W wyznacza się według wzoru:

Q_k,W = Q_W,nd/η_W,tot kWh/rok (24)

gdzie:

η_W,tot = η_W,g · η_W,s · η_W,d · η_W,e (25)

gdzie:

QW,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
ηW,tot	średnia roczna sprawność całkowita systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	-
ηW,g	średnia roczna sprawność wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła	-
ηW,s	średnia roczna sprawność akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	-
ηW,d	średnia roczna sprawność przesyłu ciepła ze źródła ciepła do zaworów czerpalnych	-
ηW,e	średnia roczna sprawność wykorzystania ciepła (przyjmuje się 1,0)	-

4.1.3.2. Wyznaczanie średniej rocznej sprawności wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła η_W,g

Wartość średniej rocznej sprawności wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczonej do źródła ciepła η_W,g przyjmuje się w oparciu o dane udostępnione przez producenta lub dostawcę źródła ciepła.

W budynkach, w których zostały przeprowadzone kontrole systemu ogrzewania, wartość η_W,g powinna zostać określona na podstawie wyników tych kontroli.

W przypadku braku takich danych przyjmuje się wartości η_W,g określone w tabeli 9.

Tabela 9. Wartości średniej rocznej sprawności wytwarzania ciepła z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła ciepła η_W,g

Lp.	Rodzaj źródła ciepła	ηW,g
1	Przepływowy podgrzewacz gazowy z zapłonem:
	a) elektrycznym,	0,85
	b) płomieniem dyżurnym	0,50
2	Kotły stałotemperaturowe wyprodukowane przed 1980 r. (tylko przygotowanie ciepłej wody użytkowej)	0,40
3	Kotły stałotemperaturowe dwufunkcyjne (ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej)	0,65
4	Kotły niskotemperaturowe o mocy:
	a) do 50 kW,	0,83
	b) powyżej 50 kW	0,88
5	Kotły kondensacyjne, opalane gazem ziemnym lub olejem opałowym lekkim, o mocy:
	a) do 50 kW,	0,85
	b) powyżej 50 kW	0,88
6	Elektryczny podgrzewacz akumulacyjny (z zasobnikiem ciepłej wody użytkowej bez strat)	0,96
7	Elektryczny podgrzewacz przepływowy	0,99
8	Pompa ciepła typu woda/woda, sprężarkowa, napędzana elektrycznie	3,00
9	Pompa ciepła typu glikol/woda, sprężarkowa, napędzana elektrycznie	3,00
10	Pompa ciepła typu bezpośrednie odparowanie w gruncie/woda, sprężarkowa, napędzana elektrycznie	3,00
11	Pompa ciepła typu powietrze/woda, sprężarkowa, napędzana elektrycznie	2,60
12	Pompa ciepła typu powietrze/woda, sprężarkowa, napędzana gazem	1,20
13	Pompa ciepła typu powietrze/woda, absorpcyjna, napędzana gazem	1,20
14	Pompa ciepła typu glikol/woda, sprężarkowa, napędzana gazem	1,30
15	Pompa ciepła typu glikol/woda, absorpcyjna, napędzana gazem	1,30
16	Węzeł cieplny kompaktowy z obudową, o mocy nominalnej:
	a) do 100 kW,	0,98
	b) powyżej 100 kW	0,99
17	Węzeł cieplny kompaktowy bez obudowy, o mocy nominalnej:
	a) do 100 kW,	0,91
	b) powyżej 100 kW	0,93
18	Węzeł cieplny kompaktowy z obudową (ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej), o mocy nominalnej:
	a) do 100 kW,	0,97
	b) powyżej 100 kW	0,98
19	Węzeł cieplny kompaktowy bez obudowy (ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej), o mocy nominalnej:
	a) do 100 kW,	0,90
	b) powyżej 100 kW	0,91
W przypadku pomp ciepła podano wartości współczynnika wydajności sezonowej. W przypadku innych źródeł ciepła, z wyjątkiem zasilanych energią elektryczną, podano sprawność odniesioną do wartości opałowej paliwa.

4.1.3.3. Średnią roczną sprawność przesyłu ciepła ze źródła ciepła do zaworów czerpalnych η_W,d wyznacza się według wzoru:

⁽²⁶⁾

gdzie:

kWh/rok (27)

gdzie:

l_zi = l_i + Δl m (28)

QW,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
ΔQW,d	roczne straty ciepła w instalacji przesyłu ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
lzi	zastępcza długość i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepłej wody użytkowej	m
qli	jednostkowa strata ciepła i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepłej wody użytkowej określona w tabeli 10	W/m
tsW	liczba godzin w roku	h
li	rzeczywista długość i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepłej wody użytkowej	m
Δl	dodatek do długości li ze względu na straty ciepła zainstalowanej armatury określony w tabeli 11	m

Tabela 10. Wartości jednostkowej straty ciepła i-tego odcinka instalacji przesyłu ciepłej wody użytkowej q_li [W/m]

Temperatura ciepłej wody użytkowej i rodzaj przepływu	Grubość izolacji termicznej przewodów	ql [W/m]
		W przestrzeni nieogrzewanej				W przestrzeni ogrzewanej
		DN**^) 10-15	DN**^) 20-32	DN**^) 40-65	DN**^) 80-100	DN**^) 10-15	DN**^) 20-32	DN**^) 40-65	DN**^) 80-100
Przewody ciepłej wody użytkowej - przepływ zmienny 55°C	niezaizolowane	24,9	33,2	47,7	68,4	14,9	19,9	28,6	41,0
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	5,7	8,8	13,5	20,7	3,4	5,3	8,1	12,4
	wymagana grubość izolacji^*)	4,1	4,6	4,6	4,6	2,5	2,7	2,7	2,7
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	3,0	3,4	3,2	3,2	1,8	2,0	1,9	1,9
Przewody cyrkulacyjne - przepływ stały 55°C	niezaizolowane	53,5	71,3	102,5	147,1	37,3	49,8	71,5	102,6
	^1/2 wymaganej grubości izolacji^*)	12,3	18,9	29,0	44,6	8,6	13,2	20,2	31,1
	wymagana grubość izolacji^*)	8,8	9,8	9,8	9,8	6,1	6,8	6,8	6,8
	2-krotność wymaganej grubości izolacji^*)	6,5	7,2	6,9	6,9	4,5	5,1	4,8	4,8
^*) Grubość izolacji odniesiona do wymagań określonych w przepisach techniczno-budowlanych. ^**) DN - średnica nominalna przewodu [mm].

Tabela 11. Wartości dodatku do długości l_i ze względu na straty ciepła zainstalowanej armatury Δl [m]

Zawory z kołnierzami	Δl [m]
	Średnica zewnętrzna przewodu D ≤ 100 mm	Średnica zewnętrzna przewodu D > 100 mm
Niezaizolowane cieplnie	4,0	6,0
Zaizolowane cieplnie	1,5	2,5

W przypadku braku danych do obliczeń według wzoru (26), przyjmuje się wartości średniej rocznej sprawności przesyłu ciepła ze źródła ciepła do zaworów czerpalnych η_W,d określone w tabeli 12.

Tabela 12. Wartości średniej rocznej sprawności przesyłu ciepła ze źródła ciepła do zaworów czerpalnych η_W,d

Lp.	Rodzaj systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej	ηW,d
1	Miejscowe podgrzewanie wody - systemy bez obiegów cyrkulacyjnych
1.1	Podgrzewanie wody bezpośrednio przy punktach poboru	1,00
1.2	Podgrzewanie wody dla grupy punktów poboru w jednym lokalu mieszkalnym	0,80
2	Mieszkaniowe węzły cieplne
2.1	Kompaktowy węzeł cieplny dla pojedynczego lokalu mieszkalnego bez obiegu cyrkulacyjnego	0,85
3	Centralne podgrzewanie wody - systemy bez obiegów cyrkulacyjnych
3.1	Systemy przygotowania ciepłej wody użytkowej w budynkach jednorodzinnych	0,60
4	Centralne podgrzewanie wody - systemy z obiegami cyrkulacyjnymi, z niezaizolowanymi pionami instalacyjnymi i zaizolowanymi przewodami rozprowadzającymi
4.1	Liczba punktów poboru ciepłej wody:
	a) do 30,	0,60
	b) powyżej 30 do 100,	0,50
	c) powyżej 100	0,40
5	Centralne podgrzewanie wody - systemy z obiegami cyrkulacyjnymi, z pionami instalacyjnymi i zaizolowanymi przewodami rozprowadzającymi
5.1	Liczba punktów poboru ciepłej wody:
	a) do 30,	0,70
	b) powyżej 30 do 100,	0,60
	c) powyżej 100	0,50
6	Centralne podgrzewanie wody - systemy z obiegami cyrkulacyjnymi z ograniczeniem czasu pracy, z pionami instalacyjnymi i zaizolowanymi przewodami rozprowadzającymi
6.1	Liczba punktów poboru ciepłej wody:
	a) do 30,	0,80
	b) powyżej 30 do 100,	0,70
	c) powyżej 100	0,60

4.1.3.4. Średnią roczną sprawność akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej η_W,s wyznacza się według wzoru:

₍₂₉₎

gdzie:

kWh/rok (30)

gdzie:

QW,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do przygotowania ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
ΔQW,d	roczne straty ciepła w instalacji przesyłu ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
ΔQW,s	roczne straty ciepła w zasobnikach ciepłej wody użytkowej	kWh/rok
Vs	pojemność zasobnika ciepłej wody użytkowej	dm^3
qs	jednostkowa strata ciepła zasobnika ciepłej wody użytkowej określona w tabeli 13	W/dm^3
tsW	liczba godzin w roku	h

Tabela 13. Wartości jednostkowej straty ciepła zasobnika ciepłej wody użytkowej q_S [W/dm³]

Lokalizacja zasobnika ciepłej wody użytkowej	Pojemność zasobnika ciepłej wody użytkowej [dm^3]	qs [W/dm^3]
		Rodzaj zasobnika ciepłej wody użytkowej
		pośrednio podgrzewane, biwalentne zasobniki solarne, zasobniki elektryczne całodobowe			zasobniki elektryczne usytuowane w miejscu poboru ciepłej wody użytkowej	zasobniki gazowe
		grubość izolacji termicznej
		100 mm	50 mm	20 mm
W przestrzeni	25	0,68	1,13	2,04	2,80	3,13
nieogrzewanej	50	0,54	0,86	1,58	2,80	3,07
	100	0,43	0,65	1,23	2,80	3,02
	200	0,34	0,49	0,95	-	2,96
	500	0,25	0,34	0,68	-	2,89
	1000	0,20	0,26	0,53	-	2,84
	1500	0,18	0,22	0,46	-	2,81
	2000	0,16	0,20	0,41	-	2,78
W przestrzeni	25	0,55	0,92	1,66	2,28	2,55
ogrzewanej	50	0,44	0,70	1,29	2,28	2,50
	100	0,35	0,53	1,00	2,28	2,46
	200	0,28	0,40	0,78	-	2,41
	500	0,21	0,28	0,56	-	2,35
	1000	0,17	0,21	0,43	-	2,31
	1500	0,14	0,18	0,37	-	2,28
	2000	0,13	0,16	0,33	-	2,27

W przypadku braku danych do obliczeń według wzoru (29), przyjmuje się wartości średniej rocznej sprawności akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej η_W,s określone w tabeli 14.

Tabela 14. Wartości średniej rocznej sprawności akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej η_W,s

Lp.	Zasobnik ciepłej wody użytkowej w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej	ηW,s
1	Zasobnik ciepłej wody użytkowej w systemie przygotowania ciepłej wody użytkowej, wyprodukowany:
	a) przed 1995 r.,	0,60
	b) w latach 1995-2000,	0,65
	c) w latach 2001-2005,	0,80
	d) po 2005 r.	0,85
2	System przygotowania ciepłej wody użytkowej bez zasobnika ciepłej wody użytkowej	1,00

4.1.4. System chłodzenia

4.1.4.1. Roczne zapotrzebowanie na energię końcową dostarczaną do budynku lub części budynku dla systemu chłodzenia Q_k,C wyznacza się według wzoru:

Q_k,C = Q_C,nd/η_C,tot kWh/rok (31)

gdzie:

η_C,tot = SEER · η_C,s · η_C,d · η_C,e (32)

gdzie:

QC,nd	roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do chłodzenia	kWh/rok
ηC,tot	średnia sezonowa sprawność całkowita systemu chłodzenia	-
SEER	średni sezonowy współczynnik efektywności energetycznej wytwarzania chłodu z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła chłodu
ηC,s	średnia sezonowa sprawność akumulacji chłodu w elementach pojemnościowych systemu chłodzenia	-
ηC,d	średnia sezonowa sprawność przesyłu chłodu ze źródła chłodu do przestrzeni chłodzonej	-
ηC,e	średnia sezonowa sprawność regulacji i wykorzystania chłodu w przestrzeni chłodzonej	-

4.1.4.2. Średni sezonowy współczynnik efektywności energetycznej wytwarzania chłodu z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła chłodu SEER wyznacza się według wzoru:

(33)

gdzie:

SEERref	referencyjny średni współczynnik efektywności energetycznej wytwarzania chłodu z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła chłodu	-
ci	współczynnik korekcyjny w zależności od systemu chłodzenia określony w tabeli 16	-

gdzie:

Jako wartość SEER_ref dla agregatów do schładzania cieczy przyjmuje się wartość średniego europejskiego współczynnika efektywności chłodzenia (ESEER) na podstawie specyfikacji technicznej wyrobu, a w przypadku braku takich danych - zgodnie z tabelą 15 albo wytycznymi Eurovent.

Wartość SEER_ref dla systemów chłodzenia z bezpośrednim schładzaniem powietrza wyznacza się według wzoru:

SEER_ref = 1,25· EER_ref (34)

gdzie:

EERref

wskaźnik efektywności EER w warunkach referencyjnych parametrów powietrza: a) powietrze wlotowe do chłodnicy: 27/19°C WB (WB - temperatura powietrza według wskazań termometru mokrego), b) powietrze wlotowe do skraplacza: 35°C - określany na podstawie specyfikacji technicznej wyrobu, a w przypadku braku takich danych - zgodnie z wytycznymi Eurovent

-

W przypadku braku możliwości wyznaczenia wartości SEER_ref dla systemów chłodzenia z bezpośrednim schładzaniem powietrza w sposób wskazany powyżej, przyjmuje się wartości SEER_ref określone w tabeli 15.

Tabela 15. Wartości referencyjnego średniego współczynnika efektywności energetycznej wytwarzania chłodu z nośnika energii lub energii dostarczanych do źródła chłodu SEER_ref

Lp.	Rodzaj systemu chłodzenia	SEERref
1	Agregaty do schładzania cieczy ze skraplaczem chłodzonym powietrzem ^*)
1.1	Sprężarki spiralne typu scroll z czynnikiem:
	a) R407C,	3,8
	b) R410A,	4,0
	c) innym niż wymienione w lit. a i b	3,6
1.2	Sprężarki śrubowe z czynnikiem:
	a) R407C,	3,1
	b) R134A,	3,5
	c) innym niż wymienione w lit. a i b	3,0
1.3	Sprężarki inne niż wymienione w lp. 1.1 i 1.2	2,8
2	Agregaty do schładzania cieczy ze skraplaczem chłodzonym cieczą^**)
2.1	Sprężarki spiralne typu scroll z czynnikiem:
	a) R407C,	5,0
	b) R410A,	5,6
	c) innym niż wymienione w lit. a i b	4,7
2.2	Sprężarki śrubowe z czynnikiem:
	a) R407C,	4,5
	b) R134A,	5,4
	c) innym niż wymienione w lit. a i b	4,2
2.3	Sprężarki inne niż wymienione w lp. 2.1 i 2.2	3,9
3	Systemy chłodzenia z bezpośrednim schładzaniem powietrza
3.1	Klimatyzator (split lub monoblok o wydajności chłodniczej < 12 kW) z czynnikiem:
	a) R407C,	3,3
	b) R410A,	3,9
	c) innym niż wymienione w lit. a i b	3,0
3.2	System multisplit ze zmiennym przepływem czynnika (VRV, VRF)	4,1
3.3	Agregat skraplający z chłodnicą w centrali o wydajności chłodniczej ≥ 12 kW z czynnikiem:
	a) R407C,	3,0
	b) R410A,	3,4
	c) innym niż wymienione w lit. a i b	2,8
3.4	Centrala klimatyzacyjna dachowa ("roof top") z czynnikiem:
	a) R4