Lotnictwo szybowcowe (szybownictwo).

Dziennik Ustaw

Dz.U.1937.75.547

Akt utracił moc

Wersja od: 13 stycznia 1964 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRÓW KOMUNIKACJI I SPRAW WOJSKOWYCH

z dnia 8 września 1937 r.

wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych o lotnictwie szybowcowym (szybownictwie).

Na podstawie art. 8 ust. (2) lit, a) i ust. (4), art. 10 ust. (2), art. 12, art. 15 ust. (2), art. 17 ust. (2), art. 19 ust. (3), art. 20 ust. (2), art. 22 ust. (2), art. 27 ust. (2) i art. 36 ust. (2) rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 marca 1928 r. o prawie lotniczym (Dz. U. R. P. z 1935 r. Nr 69, poz. 437) zarządza się co następuje:

I.

PRZEPISY OGÓLNE.

§ 1. 1 (uchylony).

§ 2. 2 (uchylony).

II.

SPRZĘT SZYBOWCOWY.

§ 3-5. 3 (uchylone).

§ 6. 4 (uchylony).

§ 7. 5 (uchylony).

§ 8. 6 (uchylony).

III.

ZAŁOGA SZYBOWCÓW.

§ 9. Do załogi szybowców stosuje się:

a) 7 (uchylona),

b) przepisy §§ 1 - 4, 6 - 8, 10, 11 i 14 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 26 listopada 1928 r. o składzie załogi statku powietrznego, o zakresie obowiązków służbowych członków załogi oraz o rejestrze pilotów (Dz. U. R. P. z 1929 r. Nr 1, poz. 6)

ze zmianami i uzupełnieniami, ustalonymi w rozporządzeniu niniejszym.

§ 10-23. 8 (uchylone).

IV.

LOTNISKA SZYBOWCOWE (SZYBOWISKA).

§  24.

(1) Przez lotnisko szybowcowe (szybowisko) rozumie się teren, posiadający właściwości, które umożliwiają dokonywanie na nim lotów szybowcowych w zakresie wskazanym w pozwoleniu na użytkowanie szybowiska i specjalnie do tego celu przystosowany.

(2) Do szybowisk stosuje się przepisy §§ 1 - 29, 31 - 38, 44, 45, 47, 48 - 50, 55 - 57, oraz §§ 63 - 65 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 15 lutego 1934 r. o podziale lotnisk na kategorie oraz o warunkach zakładania, urządzania i korzystania z lotnisk oraz urządzeń pomocniczych (Dz. U. R. P. Nr 18, poz. 142) - ze zmianami i uzupełnieniami, ustalonymi w rozporządzeniu niniejszym.

§ 25. Szybowiska lądowe, w zależności od ukształtowania terenu, dzielą się na szybowiska:

a) na terenie falistym,

b) na terenie płaskim.

§ 26. 9 Szybowiska na terenie falistym, w zależności od różnicy poziomów miejsc startu i lądowania, dzielą się na dwie kategorie:

1) I kategoria, do której należą szybowiska ślizgowe, których stopień wzniesienia, z którego odbywa się odlot, nie powinien na początkowym odcinku długości najmniej 50 m posiadać spadek większy niż 20%, różnica zaś wysokości miejsca odlotu względem miejsca lądowania powinna wynosić najmniej 60 m;

2) II kategoria, do której należą szybowiska żaglowe, położone nad dolinami, o termicznych prądach wznoszących, dające możność wykonywania lotów żaglowych; różnica wysokości wzgórza, z którego odbywa się odlot, i doliny, nad którą odbywa się lot, powinna wynosić co najmniej 80 m.

§ 27. 10 Szybowiska na terenie płaskim w zależności od rodzaju szkolenia szybowcowego dzielą się na dwie kategorie:

1) I kategoria, do której należą szybowiska szkolne, na których mogą odbywać się loty szkolne za wyciągarką, przy czym teren tych szybowisk musi być tak dobrany, aby przy szkoleniu istniała stała łączność wzrokowa pomiędzy obsługą wyciągarki a startującym szybowcem; wymiary szybowiska powinny wynosić co najmniej 1.000 X 800 m;

2) II kategoria, do której należą szybowiska treningowe, na których mogą odbywać się loty treningowe dla pilotów posiadających ważne świadectwa pilotów żaglowych i wyczynowych lub świadectwa pilotów ślizgowych przeszkolonych za wyciągarką; wymiar tych szybowisk powinien wynosić przynajmniej 400 X 400 z tym, że teren rozciągający się poza granicami szybowiska umożliwiałby rozciągnięcie linki ciągowej od wyciągarki przynajmniej 1.000 m poza terenem szybowiska licząc od miejsca ustawienia wyciągarki.

§  28.

(1) 11 Zakładanie i użytkowanie szybowisk odbywa się w sposób obowiązujący przy zakładaniu lotnisk.

(2) Do podania należy dołączyć:

1) wycinek mapy topograficznej z warstwicami w skali l: 100.000 z oznaczeniem na niej kolorem czerwonym położenia szybowiska, obejmujący drogi, dojazdy i inne komunikacje łączące szybowisko ze znajdującymi się w pobliżu większymi skupieniami ludności i węzłami komunikacyjnymi;

2) szczegółowy plan terenu szybowcowego z najbliższym otoczeniem w skali l: 25.000 (lub większej, np. 1 : 12.500, 1 : 10.000) z warstwicami; na planie tym należy nanieść względnie oznaczyć:

a) wszelkie przeszkody naturalne i sztuczne, np. lasy, drzewa, krzewy, rowy, budynki, wieże, kominy, anteny, napowietrzne przewody telekomunikacyjne i przewody prądów silnych z podaniem wysokości przeszkód, długości i szerokości wąwozów itp.;

b) stanowiska aparatu fotograficznego przy dokonywaniu zdjęć terenu i kierunku zdjęć (kółko ze strzałką koloru niebieskiego, oznaczone numerem);

c) miejsca i kierunki odlotów (linia prosta ze strzałką koloru czerwonego, oznaczona numerem) oraz miejsca lądowania, otoczone czerwoną linią kropkowaną;

3) przekroje terenu wzdłuż wszystkich projektowanych kierunków odlotu od miejsca odlotu do miejsca lądowania, w skali długości l: 5.000 (l cm odpowiada 50 m) i skali wysokości 1 : 500 (1 cm odpowiada 5 m) ; przekroje powinny być wykreślone na podstawie planu wymienionego w pkt 2 i zgodnie z tym planem oznaczone, nadto zaś powinny zawierać wymiary długości, rzędne terenu i spadki odcinków terenu w procentach;

4) fotografie terenu ponumerowane zgodnie z planem wymienionym w pkt 2; przy fotografowaniu terenu wskazane jest ustawianie widocznych chorągiewek w miejscach odlotu i lądowania;

5) opis szybowiska obejmujący:

a) określenie położenia szybowiska ze wskazaniem województwa, powiatu, gminy i miejscowości,

b) rodzaj terenu (rola, łąka, pastwisko), przeszkody rolne i sztuczne,

c) drogi i środki komunikacyjne, łączące szybowisko z większymi skupieniami ludności,

d) inne uwagi o szybowisku, mające znaczenie przy korzystaniu z niego, jak np. dotyczące naprawy sprzętu, pomocy lekarskiej, telefonu, zaobserwowanych kierunków szybkości wiatrów, opadów atmosferycznych itd.;

6) 12 oryginalną opinię instruktora szybowcowego o szybowisku, zawierającą wniosek o zaliczenie szybowiska do odpowiedniej kategorii; opinia instruktora powinna wyraźnie wskazać kierunki, w których można wykonywać loty ślizgowe; wskazanie tych kierunków jest wymagane tylko we wnioskach o rejestrację szybowisk na terenie falistym;

7) 13 wykaz serii lotów, gdy wniosek dotyczy rejestracji szybowiska żaglowego; w tym wykazie powinny być podane miejsce i kierunek odlotu, data, czas lotu, siła wiatru oraz nazwisko instruktora, który wykonał loty próbne.

§  29.

(1) Ministerstwo Komunikacji na podstawie nadesłanego materiału (§ 28) po zbadaniu, w razie potrzeby, warunków na miejscu, udziela pozwolenia na założenie szybowiska, nadając mu nazwę i zaliczając do kategorii oraz zastrzegając w miarę potrzeby warunki dodatkowe, od których wykonania może być uzależnione rozpoczęcie korzystania z szybowiska.

(2) W udzielonym pozwoleniu Ministerstwo Komunikacji wyznacza zakres lotów szybowcowych, które mogą być wykonywane na szybowisku.

(3) Pozwolenie na założenie szybowiska jest imienne i nie może być odstąpione innej osobie bez zgody Ministerstwa Komunikacji.

(4) Pozwolenie na założenie szybowiska nie zwalnia korzystającego z szybowiska od zawarcia odpowiedniej umowy z właścicielami gruntów, na których ma być urządzone szybowisko.

(5) Pozwolenie na użytkowanie szybowiska może być w każdym czasie zawieszone lub cofnięte przez Ministerstwo Komunikacji z równoczesnym podaniem powodów.

§  30.

(1) Ministerstwo Komunikacji może szybowisko na terenie falistym już zarejestrowane zaliczyć do wyższej kategorii, na wniosek osoby interesowanej, do którego powinien być dołączony wykaz lotów (§ 28 ust. (2) pkt 7).

(2) 14 (skreślony).

§  31.

(1) Bez pozwolenia Ministerstwa Komunikacji nie wolno wznosić na szybowiskach jakichkolwiek budowli i urządzeń stałych.

(2) Osoby, zamierzające wznieść budowle i urządzenia stałe na szybowiskach, powinny przedstawić Ministerstwu Komunikacji do zatwierdzenia:

a) plan sytuacyjny w skali l: 1.000 wszystkich istniejących i projektowanych budynków; plan ten zorientowany według północy powinien określić położenie względem szybowiska, gruntów przeznaczonych do zabudowania;

b) szczegłowy projekt każdego budynku, który zamierzono wykonać, sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami o wykonywaniu projektów budowli;

c) obliczenie statyczne konstrukcyj większych rozpiętości;

d) kosztorys budynku;

e) deklarację, że grunt, przeznaczony do zabudowania jest własnością osób, zamierzających budować albo przedstawić warunki dzierżawy tego gruntu albo warunki uzyskania prawa budowania na cudzym gruncie.

§ 32. Załączniki do podań, wnoszonych do Ministerstwa Komunikacji w sprawach, o których mowa w §§ 28, 30 i 31, powinny być sporządzone na arkuszach znormalizowanych wymiaru 297 X 210 mm, lub też złożonych do tego formatu. Fotografie powinny być naklejone na arkuszach tegoż formatu.

V.

PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU RUCHU SZYBOWCOWEGO.

§ 33. Do ruchu szybowcowego stosuje się przepisy:

a) §§ 1-3, 11 i 13 - 30 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 26 listopada 1928 r. o sygnalizacji lotniczej i o lotniczych znakach naziemnych (Dz. U. R. P. z 1929 r. Nr 1, poz. 9);

b) §§ 1 - 3, 8 - 23, 26 - 37, 39 - 46 i 49 - 51 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 26 listopada 1928 r. o przepisach bezpieczeństwa ruchu statków powietrznych (Dz. U. R. P. z 1929 r. Nr 1, poz. 10);

c) rozporządzenie Ministra Komunikacji z dnia 15 lipca 1929 r. o zarządzeniu wylądowania lub wstrzymania odlotu statków powietrznych (Dz. U. R. P. Nr 56, poz. 445);

ze zmianami i uzupełnieniami, ustalonymi w rozporządzeniu niniejszym.

§ 34. Loty szybowcowe mogą się odbywać tylko w obecności i pod nadzorem instruktora szybowcowego, odpowiedzialnego za te loty.

§ 35. 15 W czasie dokonywania lotów szybowcowych musi być ustawiony w miejscu odlotu wiatromierz, z którego, przed każdym odlotem, należy odczytywać szybkość wiatru. Szybkość tę wpisuje się do księgi lub karty kontrolnej lotów na szybowisku. Księga kontrolna lub karta powinny być prowadzone starannie i przechowywane w ciągu dwóch lat.

§ 36. Do uruchomiania szybowców do odlotu wolno używać tylko urządzeń mechanicznych typu zatwierdzonego przez Ministerstwo Komunikacji; urządzenia te powinny być wykonane pod kontrolą organu nadzoru technicznego tego Ministerstwa.

§  37.

(1) W czasie lotów na szybowisku:

a) powinna być zapewniona pierwsza pomoc sanitarna oraz środki transportowe do przeniesienia lub przewiezienia w razie potrzeby chorych albo rannych do najbliższego lekarza lub szpitala,

b) powinna znajdować się na miejscu apteczka typu przyjętego przez Instytut Badań Lekarskich Lotnictwa.

(2) Nadzór i kontrola nad wykonaniem przepisów ustępu poprzedniego należą do Instytutu Badań Lekarskich Lotnictwa.

§ 38. 16 Jeżeli szkoli się równocześnie kilka grup, odloty zaś odbywają się równocześnie z kilku punktów odlotowych, kierownik wyszkolenia szybowcowego wyznacza poszczególnym grupom:

1) miejsce odlotu,

2) miejsce lądowania,

3) obszary żaglowania na zboczu,

4) drogi dojazdowe do miejsca odlotu tak, aby bezpieczeństwo było całkowicie zapewnione.

§ 39. Przy żaglowaniu:

a) 17 po odlocie z liny gumowej wolno oddalać się od miejsca wzlotów tylko skrętem w kierunku wskazanym przez instruktora szybowcowego,

b) nie wolno przelatywać strefy wzlotu w promieniu 100 m na takich wysokościach, które zagrażają odlotom innych szybowców lub uniemożliwiają je.

§ 40. Jeżeli szybowce wykonywają żaglowanie na zboczu wzdłuż doliny na wysokości grzbietu lub niżej grzbietu, to szybszy szybowiec wymija wolniejszy od strony doliny.

§ 41. Wymijać górą na szybowcach wolno jedynie na wysokości nie mniejszej niż 50 m nad szybowcem mijanym. Za mijanie górą odpowiada pilot szybowca górnego.

§ 42. 18 Przy dużym ruchu na zboczu, gdy możliwe jest lądowanie dużej ilości szybowców w krótkich odstępach czasu, należy lądować z prawej strony poprzednika. Pierwszy z lądujących ląduje najbliżej lewego skraju szybowiska.

§ 43. W czasie lotów nocnych, dokonywanych na kilku szybowcach, wolno lądować tylko po tej stronie lamp, po której pali się zielone światło. Brak zielonego światła oznacza, że miejsce do lądowania jest zajęte przez inny szybowiec lądujący.

§ 44. Przy żaglowaniu na zboczu większej ilości szybowców należy dbać o zapewnienie maksimum bezpieczeństwa i nie naruszać porządku ruchu w stosunku do innych pilotów szybowcowych. Gdy większa ilość szybowców przy żaglowaniu na zboczu leci jeden za drugim na jednej wysokości, szybowiec zawracający może zbliżyć się do zbocza dopiero wtedy, gdy będzie wolna przestrzeń między lecącymi szybowcami.

§ 45. Akrobacje można wykonywać tylko na takich szybowcach, które Ministerstwo Komunikacji uznało za nadające się do tego celu; właściwość ta powinna być wpisana do książki szybowcowej.

§ 46. Wszystkich pilotów żaglujących jednocześnie w jednym kominie obowiązuje jeden kierunek skrętów, który nadaje ten szybowiec, który pierwszy napotkał komin.

§ 47. 19 Na szybowiskach na terenie płaskim z paroma miejscami odlotu i paroma miejscami lądowania - drogi lotów z oddzielnych miejsc odlotu nie mogą się przecinać. Odlot, lot i lądowanie z jednego miejsca odlotu nie powinno w żadnym razie przeszkadzać odlotowi, lotowi lub lądowaniu szybowca, odbywającego lot z innego miejsca odlotu.

§ 48. 20 Szczegółowe przepisy bezpieczeństwa dotyczące szkolenia szybowcowego przy użyciu lin wzlotowych, wyciągarki, samolotu oraz przepisy bezpieczeństwa dotyczące szkolenia w lotach akrobacyjnych i bez widoczności, zawiera instrukcja szkolenia w szybownictwie wydana przez Ministra Komunikacji.

VI.

LOTY SZYBOWCOWE POKAZOWE I CIĄGNIONE.

§ 49. Do lotów pokazowych stosuje się przepisy §§ 1-3 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 26 listopada 1928 r. o publicznych wzlotach pokazowych statków powietrznych (Dz. U. R. P. z 1929 r. Nr 1, poz. 8) w brzmieniu ustalonym rozporządzeniem tegoż Ministra z dnia 27 czerwca 1929 r. (Dz. U. R. P. Nr 71, poz. 536).

§ 50-53. 21 (uchylone).

§ 54. Podczas lotów ciągnionych może się znajdować na samolocie tylko pilot. Zasada ta nie dotyczy lotów specjalnych, w czasie których, w razie uzasadnionej przyczyny, może się znajdować na samolocie prócz pilota także pasażer, jednakże w każdym przypadku za uprzednim wyraźnym pozwoleniem instruktora szybowcowego, odpowiedzialnego za te loty.

§ 55. Podczas wszelkich lotów ciągnionych za samolotem wszystkie osoby zarówno na szybowcu, jak i na samolocie powinny być bezwarunkowo zaopatrzone w spadochrony.

§ 56. Do lotów ciągnionych za samolotem można używać tylko tych typów szybowców, które zostały do tego dopuszczone przez Ministerstwo Komunikacji. Zdatność każdego szybowca do wykonywania lotów ciągnionych powinna być stwierdzona w książce szybowcowej.

§ 57. Do ciągnienia szybowców można używać tylko tych typów samolotów, które zostały do tego dopuszczone przez Ministerstwo Komunikacji. Zdatność każdego samolotu do ciągnienia szybowców powinna być stwierdzona w świadectwie sprawności technicznej samolotu. Wyjątkowo do lotów ciągnionych specjalnych mogą być użyte także samoloty innych typów, za każdorazowym pozwoleniem Ministerstwa Komunikacji.

§ 58. Zaczepy na szybowcach i urządzenia do ciągnienia szybowców na samolotach oraz linka do ciągnienia powinny być typu zatwierdzonego przez Ministerstwo Komunikacji.

§ 59. Dopuszczalna szybkość największa ciągnienia za samolotem wpisana do książki szybowca dla danego typu szybowca powinna być dokładnie przestrzegana. Szybkość ta odnosi się do powietrza zupełnie spokojnego. Szybkość normalna lotu ciągnionego powinna być mniejsza od dopuszczalnej szybkości największej. Szybkość największa ciągnienia powinna być wypisana na szybowcu w miejscu widocznym.

§  60.

(1) Odlot do lotów ciągnionych przy wietrze mającym przy ziemi szybkość powyżej 8 m/sek. jest zabroniony.

(2) Jeżeli samolot wraz z szybowcem znajdą się w czasie lotu ciągnionego w warunkach atmosferycznych, powodujących silne rzucanie, należy starać się lecieć z szybkością możliwie małą i lot w takich warunkach jak najszybciej przerwać.

§ 61. Przepisy §§ 51-60 dotyczą przypadków wykonywania lotów ciągnionych tylko na lotniskach lub szybowiskach zarejestrowanych, na których dozwolone jest przez Ministerstwo Komunikacji wykonywanie tego rodzaju lotów.

§  62.

(1) Wykonywanie lotów ciągnionych poza obrębem lotnisk i szybowisk, o których mowa w paragrafie poprzednim, jest zakazane, z wyjątkiem przypadków konieczności ściągnięcia szybowca, który wylądował przymusowo poza obrębem lotniska.

(2) 22 W przypadkach wskazanych w ustępie poprzedzającym ściągnięcie szybowca jest dozwolone jedynie pod warunkiem, że odpowiedzialny kierownik wyszkolenia w danym ośrodku lotniczym albo upoważniony przez niego pilot samolotowy, uprawniony do wykonywania lotów ciągnionych, posiadający kwalifikacje zapewniające dobre i bezpieczne ściągnięcie szybowca z miejsca przymusowego lądowania, stwierdzą, że teren, na którym szybowiec wylądował pozwala na to bez żadnych zastrzeżeń.

(3) Gdyby warunki miejscowe nasuwały jakiekolwiek wątpliwości co do możności bezpiecznego ściągnięcia szybowca z miejsca lądowania, należy bezwarunkowo odstawić szybowiec do najbliższego lotniska innymi środkami przewozu (lądowymi lub wodnymi).

VII.

PRZEPISY KOŃCOWE.

§ 63. Szczegóły porządkowo - techniczne wykonania przepisów rozporządzenia niniejszego normują zarządzenia Ministerstwa Komunikacji.

§ 63a. 23 Czynności i uprawnienia Ministerstwa Komunikacji określone w §§ 4, 5, 6, 10, 18, 53 i 57 może Minister Komunikacji przekazać instytucjom, organizacjom lub podległym sobie urzędom.

§ 64. Przepisy rozporządzenia niniejszego nie dotyczą lotnictwa szybowcowego wojskowego.

§  65.

(1) Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.

(2) Z dniem wejścia w życie rozporządzenia niniejszego tracą moc obowiązującą:

a) przepisy §§ 6 - 11 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 26 listopada 1928 r. o publicznych wzlotach pokazowych statków powietrznych (Dz. U. R. P. z 1929 r. Nr 1, poz. 8);

b) przepisy § 64 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 5 kwietnia 1932 r. o rejestrze państwowym statków powietrznych, o sposobie ich rejestracji, o badaniu zdolności do lotu oraz o trybie wydawania dokumentów i ksiąg pokładowych tych statków, o systemie znaczenia statków powietrznych i umieszczania znaków na nich oraz o zakładaniu i prowadzeniu ksiąg pokładowych (Dz. U. R. P. Nr 69, poz. 635).

¹ § 1 uchylony przez § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 22 czerwca 1963 r. w sprawie polskiego rejestru państwowego statków powietrznych oraz znaków i napisów na sprzęcie lotniczym (Dz.U.63.31.178) z dniem 13 stycznia 1964 r.

² § 2 uchylony przez § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 22 czerwca 1963 r. w sprawie polskiego rejestru państwowego statków powietrznych oraz znaków i napisów na sprzęcie lotniczym (Dz.U.63.31.178) z dniem 13 stycznia 1964 r.

³ § 3-5 uchylone przez § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 22 czerwca 1963 r. w sprawie polskiego rejestru państwowego statków powietrznych oraz znaków i napisów na sprzęcie lotniczym (Dz.U.63.31.178) z dniem 13 stycznia 1964 r.

⁴ § 6 uchylony przez § 36 pkt 4 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 7 września 1961 r. o personelu lotniczym (Dz.U.61.45.236) z dniem 12 października 1961 r.

⁵ § 7 uchylony przez § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 22 czerwca 1963 r. w sprawie polskiego rejestru państwowego statków powietrznych oraz znaków i napisów na sprzęcie lotniczym (Dz.U.63.31.178) z dniem 13 stycznia 1964 r.

⁶ § 8 uchylony przez § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 22 czerwca 1963 r. w sprawie polskiego rejestru państwowego statków powietrznych oraz znaków i napisów na sprzęcie lotniczym (Dz.U.63.31.178) z dniem 13 stycznia 1964 r.

⁷ § 9 lit. a) uchylona przez § 36 pkt 4 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 7 września 1961 r. o personelu lotniczym (Dz.U.61.45.236) z dniem 12 października 1961 r.

⁸ § 10-23 uchylone przez § 36 pkt 4 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 7 września 1961 r. o personelu lotniczym (Dz.U.61.45.236) z dniem 12 października 1961 r.

⁹ § 26 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁰ § 27 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹¹ § 28 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹² § 28 ust. 2 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹³ § 28 ust. 2 pkt 7 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁴ § 30 ust. 2 skreślony przez § 1 pkt 15 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁵ § 35 zmieniony przez § 1 pkt 16 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁶ § 38 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁷ § 39 lit. a) zmieniona przez § 1 pkt 18 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁸ § 42 zmieniony przez § 1 pkt 19 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

¹⁹ § 47 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 20 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

²⁰ § 48 dodany przez § 1 pkt 21 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

²¹ § 50-53 uchylone przez § 36 pkt 4 rozporządzenia Ministra Komunikacji z dnia 7 września 1961 r. o personelu lotniczym (Dz.U.61.45.236) z dniem 12 października 1961 r.

²² § 62 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 22 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.

²³ § 63a dodany przez § 1 pkt 23 rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Obrony Narodowej z dnia 14 czerwca 1949 r. (Dz.U.49.42.318) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 sierpnia 1949 r.