Rozdział 2 - Pełnomocnicy graniczni, ich prawa i obowiązki - Litwa-Polska. Umowa o wspólnej granicy państwowej, stosunkach prawnych na niej obowiązujących oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych. Wilno.1996.03.05.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1999.22.199
Akt obowiązujący Wersja od: 23 grudnia 1998 r.
Rozdział II
Pełnomocnicy graniczni, ich prawa i obowiązki
Pełnomocnicy graniczni, ich prawa i obowiązki
W celu wykonywania zadań wynikających z niniejszej umowy powołuje się instytucję pełnomocników granicznych, składającą się w każdym Państwie z:
-
głównego pełnomocnika granicznego,-
zastępcy głównego pełnomocnika granicznego,-
pełnomocników granicznych,-
zastępców pełnomocników granicznych,-
pomocników pełnomocników granicznych.1.
Rząd każdej ze Stron mianuje głównego pełnomocnika granicznego i jego zastępców.2.
Odpowiedni organ każdej ze Stron mianuje pełnomocników granicznych i ich zastępców.3.
Główny pełnomocnik graniczny każdej ze Stron mianuje pomocników pełnomocników granicznych.4.
Główny pełnomocnik graniczny i pełnomocnicy graniczni każdej ze Stron uprawnieni są do powoływania ekspertów i innych osób niezbędnych do wykonywania zadań służbowych.1.
Główni pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy, pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy oraz pomocnicy pełnomocników granicznych w celu wykonywania swoich funkcji otrzymują pisemne pełnomocnictwa sporządzone w językach polskim i litewskim.2.
Pełnomocnictw udzielają:1)
prezes rady ministrów - dla głównego pełnomocnika granicznego i jego zastępców;2)
odpowiedni organ - dla pełnomocników granicznych i ich zastępców;3)
główny pełnomocnik graniczny - dla pomocników pełnomocników granicznych.3.
Zastępcy głównego pełnomocnika granicznego i zastępcy pełnomocników granicznych mają w zakresie powierzonych im spraw takie same prawa i obowiązki jak pełnomocnicy, których są zastępcami.4.
Pomocnicy pełnomocników granicznych wykonują czynności zlecone im przez pełnomocników granicznych.5.
Główni pełnomocnicy graniczni opracują i przekażą sobie wzory pełnomocnictw, o których mowa w ustępie 1.1.
Do obowiązków głównych pełnomocników granicznych należą w szczególności:1)
zapewnienie bezpieczeństwa i porządku na polsko-litewskiej granicy państwowej poprzez ocenę problemów ochrony tej granicy i podejmowanie wspólnych przedsięwzięć wynikających z aktualnej potrzeby oraz koordynowanie działalności pełnomocników granicznych;2)
rozwiązywanie spraw kontroli ruchu granicznego oraz sprawnego funkcjonowania przejść granicznych, a także podejmowanie stosownych decyzji w tym zakresie;3)
rozpatrywanie i rozstrzyganie problemów związanych z ważnymi wydarzeniami na granicy państwowej, których rozwiązanie wykracza poza kompetencje pełnomocników granicznych;4)
przekazywanie do rozpatrzenia w drodze dyplomatycznej spraw, których nie mogli rozstrzygnąć;5)
ustalanie wzorów dokumentów stosowanych we współpracy pełnomocników granicznych.2.
Postanowienia ustępu 1 punktu 4 nie wykluczają możliwości przekazywania głównym pełnomocnikom granicznym do dalszego rozpatrzenia spraw, które były rozpatrywane w drodze dyplomatycznej.1.
Do obowiązków pełnomocników granicznych w sferze ich służbowej odpowiedzialności należą w szczególności:1)
ocenianie stanu ochrony granicy państwowej oraz koordynowanie działań służb ochrony tej granicy;2)
organizowanie kontroli ruchu granicznego i zapewnienie sprawnego funkcjonowania przejść granicznych oraz współdziałanie w tym zakresie z innymi organami kontrolnymi działającymi w przejściach granicznych, a także przekazywanie głównym pełnomocnikom granicznym danych dotyczących problematyki tego ruchu;3)
rozpatrywanie i prowadzenie postępowań wyjaśniających oraz rozstrzyganie wszystkich zdarzeń, które zaszły na granicy państwowej, a w szczególności takich, jak:a)
ostrzał przez granicę państwową i jego skutki;b)
zabójstwo lub uszkodzenie ciała spowodowane działaniem przez granicę państwową;c)
nielegalne przekraczanie granicy państwowej;d)
nielegalne podpłynięcia do brzegu drugiej Strony, w tym także spowodowane siłą wyższą, i nielegalne przekroczenia granicy państwowej przez samoloty lub inne aparaty latające oraz ich zatrzymania się na terytorium drugiej Strony. W takich przypadkach pełnomocnicy graniczni niezwłocznie powiadamiają się i podejmują czynności w celu zwrócenia tych obiektów Stronie, z której terytorium przybyły;e)
ujawnienie przedmiotów lub zwierząt, które znalazły się na terytorium drugiej Strony;f)
kradzież, uszkodzenie lub zniszczenie majątku na terytorium drugiej Strony;g)
nielegalne kontaktowanie się przez granicę państwową;h)
przypadki naruszeń porządku na granicy państwowej, w których wyniku powstały roszczenia odszkodowawcze;i)
rozprzestrzenienie się przez granicę państwową pożaru na terytorium drugiej Strony;j)
inne sprawy graniczne, które nie muszą być załatwiane przez głównego pełnomocnika granicznego lub w drodze dyplomatycznej;4)
zapewnienie porządku publicznego w przejściach granicznych;5)
przekazywanie głównemu pełnomocnikowi granicznemu spraw przekraczających ich właściwość lub znajdujących się w kompetencji kilku pełnomocników granicznych.2.
Pełnomocnicy graniczni niezwłocznie informują się o:1)
przypadkach nadzwyczajnego zanieczyszczenia wód granicznych, istotnego zagrożenia lub naruszenia środowiska, pojawienia się zbiorowego zachorowania ludzi, zwierząt lub roślin, masowego występowania polnych i leśnych szkodników, jak też o niebezpieczeństwie pożaru, powodzi lub klęsk żywiołowych na terenach przygranicznych, a także o przekroczeniu granicy państwowej przez osoby ratujące się przed takim niebezpieczeństwem. Przy współudziale właściwych organów podejmują przedsięwzięcia przeciw rozszerzaniu się powyższych zagrożeń na terytorium drugiego państwa. Jeżeli w podanych tu przypadkach powstanie szkoda dla drugiej Strony, przeprowadzają badania wspólnie z właściwymi organami tej Strony;2)
terminie wstrzymania lub ograniczenia ruchu granicznego ze względu na epidemię wśród ludzi, epizootię wśród zwierząt lub w innych uzasadnionych przypadkach, a także o terminie odwołania tych przedsięwzięć.3.
Pełnomocnicy graniczni zapewniają przekroczenie granicy państwowej oddziałom ratunkowym w razie klęsk żywiołowych lub ekologicznych, stosownie do zasad ustalonych w odpowiednich umowach. Na prośbę drugiej Strony mogą przepuszczać przez granicę państwową zorganizowane oddziały ratunkowe także w przypadkach nie unormowanych w umowach.4.
W przypadkach nie cierpiących zwłoki pełnomocnicy graniczni umożliwiają udzielenie pomocy lekarskiej obywatelom drugiej Strony, a także w razie konieczności zezwalają na przewiezienie ich do najbliższego szpitala.5.
Pełnomocnicy graniczni badają na miejscu zdarzenia jego okoliczności i sporządzają z ich przebiegu i wyników protokoły uzupełnione szkicami, fotografiami i innymi dokumentami; takie działania nie mają charakteru dochodzenia ani śledztwa.6.
Każdą sprawę, której załatwienia pełnomocnicy graniczni wzajemnie nie uzgodnili, przekazują w ciągu 14 dni do rozpatrzenia głównym pełnomocnikom granicznym lub za ich pośrednictwem do załatwienia w drodze dyplomatycznej.1.
Pełnomocnicy graniczni wspólnie rozstrzygają roszczenia o wynagrodzenie szkód jednej ze Stron, które zostały spowodowane działaniem na terytorium drugiej Strony, jeśli wartość dochodzonej szkody w czasie jej powstania nie przekracza równowartości 1000 ECU. Jeżeli nie osiągną oni porozumienia, sprawę przekazuje się do załatwienia głównym pełnomocnikom granicznym. W przypadku gdy główni pełnomocnicy graniczni nie będą w stanie rozstrzygnąć sprawy, przekazują ją do rozpatrzenia w drodze dyplomatycznej.2.
Decyzje pełnomocników granicznych, w przypadkach podanych w ustępie 1, nie wykluczają możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.1.
Pełnomocnicy graniczni są obowiązani podejmować stosowne przedsięwzięcia zapobiegające nielegalnym przekroczeniom granicy państwowej i wymieniać informacje w tym zakresie.2.
Organy ochrony granicy są obowiązane niezwłocznie po otrzymaniu meldunku o nielegalnym przekroczeniu granicy państwowej podjąć takie działania, by ująć osobę, która ją naruszyła, a o ich wyniku musi być powiadomiony pełnomocnik graniczny drugiej Strony.1.
Pełnomocnicy graniczni uzgadniają tryb przekazywania zwierząt domowych.2.
Przekazywanie zwierząt domowych odbywa się według zasad uzgodnionych przez właściwe organy weterynaryjne Stron w pobliżu miejsca, gdzie te zwierzęta przeszły przez granicę państwową.1.
Główni pełnomocnicy graniczni, ich zastępcy, pełnomocnicy graniczni lub ich zastępcy wykonują swe czynności w drodze wzajemnych kontaktów w zależności od potrzeb.2.
Spotkania pełnomocników granicznych Stron odbywają się na propozycję jednego z nich. Odpowiedź na zaproszenie powinna być podana w każdym przypadku najpóźniej do 24 godzin od czasu otrzymania zaproszenia. Jeśli zaproponowany termin spotkania nie może być przyjęty, należy w odpowiedzi zaproponować inny termin.3.
W wyjątkowych przypadkach na proponowane spotkanie może przybyć zastępca pełnomocnika granicznego. W takim przypadku pełnomocnik graniczny obowiązany jest wcześniej powiadomić o tym pełnomocnika drugiej Strony.1.
Konferencje głównych pełnomocników granicznych oraz spotkania pełnomocników granicznych i ich zastępców przeprowadza się na przemian na terytoriach obu Stron.2.
Konferencje głównych pełnomocników granicznych odbywają się dwa razy w roku.3.
Konferencji lub spotkaniu przewodniczy przedstawiciel tej Strony, na której terytorium się ono odbywa.4.
Postanowienia, wspólnie przyjęte przez głównych pełnomocników granicznych lub ich zastępców oraz przez pełnomocników granicznych i ich zastępców, wchodzą w życie z dniem podpisania odpowiedniego protokołu, jeżeli nie postanowiono inaczej.1.
Główny pełnomocnik graniczny i jego zastępcy, po uprzednim uzgodnieniu z odpowiednim pełnomocnikiem granicznym drugiej Strony, mogą w celu wykonywania swoich zadań przekraczać granicę państwową na podstawie posiadanych pełnomocnictw w każdym jej miejscu.2.
Pełnomocnik graniczny i jego zastępcy, po uprzednim uzgodnieniu z odpowiednim pełnomocnikiem granicznym drugiej Strony, mogą w celu wykonywania swoich zadań przekraczać granicę państwową na odcinku swojego działania na podstawie posiadanych pełnomocnictw.Osoby wymienione w artykule 21 niniejszej umowy mogą w czasie pobytu na terytorium drugiej Strony nosić mundury i broń osobistą. W czasie wykonywania swoich zadań na tym terytorium korzystają z prawa nietykalności osobistej. Nietykalność obejmuje również środki transportu oraz posiadane dokumenty służbowe. Druga Strona udziela tym osobom, na ich prośbę, niezbędnej pomocy, w szczególności zapewnia środki transportu, zakwaterowanie oraz środki łączności z własnymi organami.
1.
Osoby, którym zlecono utrzymywanie znaków granicznych, wykonywanie prac w parkach narodowych i na innych obszarach chronionych, prace przy urządzeniach komunikacyjnych i innych urządzeniach technicznych, prace przy mostach i budowlach wodnych, roboty regulacyjne na wodach granicznych, wykonywanie obserwacji hydrologicznych i hydrogeologicznych, kontrolę i badanie jakości wód granicznych, prace pomiarowe, konwojowanie transportów kolejowych oraz wykonywanie czynności na stacjach towarowych i pasażerskich oraz innych prac w pobliżu granicy państwowej, wykonywanych na podstawie porozumień zawartych między właściwymi organami Stron, mogą przekraczać granicę państwową na podstawie przepustki granicznej.2.
Przekraczanie granicy w celu wykonywania prac wymienionych w ustępie 1 odbywa się w przejściach granicznych, a w razie potrzeby - za zgodą pełnomocników granicznych Stron - również w innych miejscach.3.
Przepustka graniczna upoważnia do przebywania na terytorium drugiej Strony w odległości niezbędnej do wykonania prac określonych w ustępie 1.4.
Przebywanie na terytorium drugiej Strony dozwolone jest od wschodu do zachodu słońca, z wyjątkiem postanowień zawartych w artykule 28 ustęp 1 niniejszej umowy. Jeżeli prace muszą być wykonywane w porze nocnej, należy o tym zawiadomić odpowiednio wcześniej miejscowe organy ochrony granic. Zawiadomienie nie obowiązuje osób zatrudnionych przy transporcie na stacjach towarowych i pasażerskich, które są czynne całą dobę.1.
Funkcjonariusze organów oraz instytucji zatrudnionych przy wspólnym zabezpieczeniu ruchu granicznego osób i środków transportu w celu wykonywania swoich obowiązków mogą przekraczać granicę państwową na podstawie przepustek granicznych.2.
Ograniczenia, o których mowa w artykule 23 ustęp 4 niniejszej umowy, nie mają zastosowania do osób wymienionych w ustępie 1.Osoby, którym zlecono utrzymywanie znaków granicznych, uprawnione są do wwożenia na terytorium drugiej Strony oraz wywożenia z tego terytorium bez należności celnych i innych opłat oraz ograniczeń przywozowych i wywozowych materiałów i narzędzi pracy. Jeżeli praca trwa kilka dni, przedmioty te mogą być przechowane w miejscu pracy, za zezwoleniem właściwych organów drugiej Strony.
Wzory przepustek granicznych i sposób ich wykorzystania ustalają w drodze porozumienia główni pełnomocnicy graniczni. Właściwe organy Stron przekażą sobie wzory przepustek granicznych.
1.
W przypadkach pożarów, powodzi, nadzwyczajnych zagrożeń dla środowiska i innych klęsk w pobliżu granicy państwowej właściwe organy mogą występować z prośbą o udzielenie pomocy do swoich odpowiedników na terytorium drugiej Strony.2.
W celu udzielenia pomocy określonej w ustępie 1 jednostki straży pożarnej, ekipy ratownicze, grupy robocze, personel służby zdrowia i służby weterynaryjnej mogą przekraczać granicę państwową w każdym miejscu i czasie oraz przebywać na terytorium drugiej Strony przez czas niezbędny do udzielenia pomocy.3.
Przewożone materiały, sprzęt, narzędzia i środki transportu potrzebne do udzielenia pomocy oraz przedmioty osobistego użytku są wolne od ograniczeń, cła i innych opłat. Sprzęt, narzędzia i środki transportu oraz nie zużyte materiały powinny być z powrotem wywiezione.1.
Mieszkańcy obszarów przygranicznych i osoby znajdujące się na nich mogą w razie pożaru, powodzi i innych klęsk zagrażających ich życiu przekraczać granicę państwową w każdym miejscu tylko w czasie trwania tych klęsk.2.
Powrót osób wymienionych w ustępie 1 i w artykule 27 ustęp 2 niniejszej umowy odbywa się za pośrednictwem pełnomocników granicznych Stron.1.
Osoby, które nieumyślnie przekroczyły granicę i zostały zatrzymane na terytorium jednej ze Stron, po wyjaśnieniu tego faktu za pomocą wspólnych czynności wyjaśniających pełnomocników granicznych Stron, będą niezwłocznie przekazywane pełnomocnikowi granicznemu tej Strony, z której terytorium przybyły.2.
Pełnomocnicy graniczni określają sposób przekazywania osób wymienionych w ustępie 1, przy czym żadna ze Stron nie może odmówić przyjęcia tych osób.1.
Pełnomocnicy graniczni zastosują odpowiednie środki, o których się powiadomią, w celu zapobieżenia nielegalnemu przekroczeniu granicy państwowej oraz innej działalności przynoszącej szkodę na terytorium drugiej Strony.2.
Osoby, które umyślnie, bezprawnie, przekroczyły granicę państwową i zostały zatrzymane, będą na podstawie decyzji odpowiednich organów granicznych Strony zatrzymującej przekazane odpowiednim organom tej Strony, z której terytorium przybyły. Strona przyjmująca powinna być zapoznana z uzasadnieniem podjętej decyzji. Takie przekazanie osób powinno nastąpić z reguły do 12 godzin, lecz nie później niż w ciągu 24 godzin od chwili otrzymania wniosku od Strony wzywającej. Równocześnie z osobą przekazuje się przedmioty, które posiadała ona w chwili zatrzymania, jeżeli zostały one przemieszczone z terytorium drugiej Strony.3.
Osoby wymienione w ustępie 2 mogą nie być przekazane drugiej Stronie, jeżeli:1)
są one obywatelami tej Strony, która je zatrzymała;2)
oprócz nielegalnego przekroczenia granicy państwowej dokonały innego czynu stanowiącego przestępstwo według prawa Strony, na której terytorium zostały zatrzymane.4.
Jeśli Strona, która zatrzymała osoby wymienione w ustępie 2, uzna za stosowne przeprowadzenie dodatkowych wyjaśnień, może ona zatrzymać te osoby na czas niezbędny do przeprowadzenia wyjaśnienia, zawiadamiając jednocześnie pełnomocnika granicznego drugiej Strony o zatrzymaniu. W tym przypadku decyzję w sprawie przekazania zatrzymanych osób podejmują odpowiednie organy Strony zatrzymującej, stosownie do ustępów 2 i 3.5.
Jeśli przekazania osób, o których mowa w ustępie 2, nie dokonano z powodów wymienionych w ustępie 3 albo przekazanie nie może być dokonane bezzwłocznie z innych przyczyn, należy o tym powiadomić pełnomocnika granicznego drugiej Strony.1.
Ze strony Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnikowi granicznemu odcinka podlaskiego ze stałą siedzibą w Białymstoku powierza się odcinek obejmujący całą polsko-litewską granicę państwową.2.
Pełnomocnik graniczny Republiki Litewskiej odcinka polsko-litewskiej granicy państwowej będzie mianowany przed dniem wejścia w życie niniejszej umowy, o czym Strona polska zostanie poinformowana w drodze dyplomatycznej.