Likwidacja serwitutów na terenie b. Królestwa Kongresowego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1920.42.249

Akt utracił moc

Wersja od: 28 kwietnia 1922 r.

USTAWA

z dnia 7 maja 1920 r.

o likwidacji serwitutów na terenie b. Królestwa Kongresowego.

I.

Przepisy ogólne.

Art.  1. ¹

Wszelkie serwituty, obciążające majątki ziemskie na obszarach województwa: wołyńskiego, poleskiego i nowogródzkiego, oraz powiatów: białowieskiego, białostockiego, bielskiego, grodzieńskiego, sokólskiego i wołkowyskiego województwa białostockiego i wpisane do aktów nadawczych, lub stwierdzone innemi dowodami prawnemi, udowadniającemi istnienie serwitutów, ulegają zniesieniu.

a) na zasadzie dobrowolnego układu stron trybem, przewidzianym przez obowiązujące prawa i przepisy, ze zmianami, wynikającemi z niniejszej ustawy, lub

b) z urzędu w drodze przymusu.

W razie zaginięcia lub zniszczenia aktów nadawczych i innych dowodów pisemnych istnienie i rozmiar serwitutów mogą być ustalone za pomocą badania świadków i rzeczoznawców.

Art.  2.

Serwituty czerpania wody, wodopoju, kopania piasku, gliny, wapna i innych materjałów oraz przegonu i przejazdu ulegają przymusowej likwidacji z urzędu tylko w tym wypadku, jeżeli miejscowe warunki pozwalają na to bez wielkich nakładów.

Art.  3.

Uchwalmy, żądające likwidacji służebności, zapadają w każdej wsi na zebraniach, w których mają prawo uczestniczyć posiadacze osad, korzystających z praw do serwitutów. Za posiadacza osady, w myśl niniejszej ustawy, uważany będzie nietylko jej właściciel, lecz wogóle każda osoba, która bezspornie posiada osadę przynajmniej w ciągu jednego roku.

Art.  4. ²

W zebraniach biorą udział: 1) właściciel lub posiadacz osady, 2) od współwłaścicieli osady-jeden z grona, obierany przez pozostałych, a jeśli zgoda w tej mierze nie nastąpi, to najstarszy z nich wiekiem, 3) od osób zaginionych - opiekunowie, wyznaczeni przez właściwy sąd, 4) od małoletnich, niepełnoletnich i obłąkanych-ich opiekunowie, względnie kuratorowie, wyznaczeni trybem, przez prawo miejscowe przewidzianym, 5) od nieobecnych - ich pełnomocnicy, lub w braku takowych osoby, istotnie zarządzające gospodarstwem nieobecnych, względnie osoby, wyznaczone ad hoc przez właściwy sąd.

Art.  5.

Zebrania zwołuje sołtys; są one ważne, jeśli bierze w nich udział przynajmniej połowa osób, mających prawo uczestniczenia w zebraniach. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów osób, uczestniczących w zebraniach.

Art.  6.

Na zebraniach przewodniczy sołtys, który nie bierze udziału w głosowaniu, jeśli nie należy do kategorji osób, wyszczególnionych w art. 3.

Art.  7.

Uchwały, żądające likwidacji serwitutów, poświadcza komisarz ziemski, stwierdzając, że zostały powzięte z zachowaniem przepisów prawnych i że osoby, które podpisały te uchwały, miały prawo brać udział w ich sporządzeniu.

Art.  8. ³

Wierzyciele hipoteczni oraz osoby, na których rzecz figurują w dziale III wykazu hipotecznego ograniczenia prawa własności dóbr, regulujących serwituty, jeżeli miejsce ich pobytu jest wiadome, mogą brać udział w likwidacji, o ile tego zażądają, po otrzymaniu zawiadomienia od urzędu ziemskiego o rozpoczęciu postępowania likwidacyjnego. Zawiadomienia powyższe mogą być doręczane tym osobom w drodze ogłoszenia w prasie urzędowej.

Art.  9.

Skargi osób, których prawa naruszone zostały przez uchwały o likwidacji serwitutów, winny być wniesione do Komisji Ziemskiej Okręgowej na ręce komisarza ziemskiego w ciągu dni 14 od daty zaświadczenia uchwały. Komisja Ziemska Okręgowa rozstrzyga sprawę ostatecznie.

Art.  10. ⁴

Wynagrodzenie za zniesienie Serwitutów winno nastąpić w ziemi, a w lesie lub w gotówce tylko wtedy, gdy obie strony się na to zgodzą. Przy przymusowej likwidacji serwitutów wynagrodzenie w gotówce może mieć miejsce tylko w wypadkach wyjątkowych, a mianowicie: a) gdy ziemie, obarczone serwitutami, zostały już rozparcelowane na drobne działki, b) gdy za zniesienie serwitutów mogą być oddane tylko przestrzenie leśne, mające znaczenie ochronne, lub gdy grunt pod lasem nie nadaje się do użytkowania rolnego.

Art.  11.

Wynagrodzenie za serwituty indywidualne będzie wydzielone posiadaczom poszczególnych osad, a za serwituty, należące do całej wsi lub pewnej grupy osad, na własność wspólną z zastrzeżeniem, że zwykła większość może uchwalić przeprowadzenie podziału między poszczególnych posiadaczy.

Art.  12.

Jeżeli wynagrodzenie gruntowe za ulegające zniesieniu serwituty wydzielone zostaje z majątku, nieobciążonego niemi, na którym ciążą również serwituty, to likwidacja ich winna być dokonana jednoczesne.

Art.  13.

Wszelkie serwituty, obciążające majątek ziemski, powinny być likwidowane całkowicie, t. j. likwidacja winna dotyczyć wszystkich kategorji serwitutów, jak również i wszystkich osad, które z nich korzystają, jednakie z uwzględnieniem wskazań art. 2.

Art.  14. ⁵

Jeśli dobra ziemskie są obciążone serwitutami, należącemi do kilku wsi, to likwidacja takich serwitutów odbywać się będzie w kolejności wsi, ustanowionej przez urzędy ziemskie, z zachowaniem wskazań art. 13.

Art.  15. ⁶

Wydzielenie tytułem wynagrodzenia za serwituty przestrzeni leśnej lub ziemi z pod lasu może nastąpić za zezwoleniem urzędów ochrony lasów, które winny wydać decyzję w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia o tem właściwego urzędu ochrony lasów. Niewydanie w tym terminie powyższej decyzji uznaje się za milczące zezwolenie.

II.

Likwidacja na zasadzie dobrowolnego układu.

Art.  16. ⁷

Dobrowolne układy o zniesieniu serwitutów indywidualnych pewnej grupy osad lub całej wsi winny być zawierane na podstawie uchwały, sporządzonej w myśl artykułów 5-6 niniejszej ustawy.

Umowę dobrowolną zawiera właściciel majątku, lub jego pełnomocnik z pełnomocnikami posiadaczy dziedzin uprawnionych, powołanymi przez powyższą uchwałę.

W wypadkach, gdy majątek, obciążony serwitutami, należy do kilku współwłaścicieli, uprawnionym do zawarcia układu o zniesienie serwitutów jest jeden z ich grona, obierany przez pozostałych, a jeśli ugoda w tej mierze nie nastąpi, to najstarszy z nich wiekiem.

Art.  17. ⁸

Do operatu o likwidacji serwitutów w drodze dobrowolnego układu powinny wejść następujące dokumenty:

a) odpisy uchwał zebrań posiadaczy osad, korzystających z praw do serwitutów;

b) układ pojednawczy, zawarty między stronami i poświadczony przez komisarza ziemskiego;

c) plan i rejestr pomiarowy, lub protokuł opisu granic gruntów, oddanych za służebności;

d) w wypadkach, przewidzianych w art. 9, wykaz wierzycieli hipotecznych i użytkowników, plenipotencje pełnomocników i t. p;

e) w wypadkach wydzielenia przestrzeni leśnych lub poleśnych tytułem wynagrodzenia 2a serwituty-zezwolenie odpowiednich urzędów ochrony lasów.

Art.  18. ⁹

Komisarz ziemski przedstawia operat (art. 17) Komisji Ziemskiej Okręgowej, która, po rozpatrzeniu sprawy oraz sprawdzeniu planu i dowodów pomiarowych, zatwierdza dobrowolny układ o zniesieniu serwitutów, albo zwraca operat komisarzowi ziemskiemu do odpowiednich poprawek i uzupełnień.

III.

Likwidacja przymusowa.

Art.  19. ¹⁰

Likwidacja przymusowa serwitutów następuje:

a) we wszelkich wypadkach urządzenia rolnego na terenie dziedzin, obciążonych lub korzystających z serwitutów, jako to: przy komasacji gruntów, parcelacji, kolonizacji, likwidowaniu serwitutów jednej ze wsi i t. p. (art. 2 niniejszej ustawy);

b) przy meljoracjach rolnych, zmieniających istniejący stan użytków serwitutowych;

c) na żądanie jednej ze stron interesowanych;

d) w wypadkach, wypływających z ustaw w przedmiocie wykonywania reformy rolnej oraz przy nadawaniu ziemi żołnierzom wojska polskiego na mocy ustawy z dnia 17 grudnia 1920 roku, i

e) co do wszystkich pozostałych serwitutów, które w przeciągu 10 lat od dnia ogłoszenia ustawy niniejszej nie zostały zlikwidowane, z uwzględnieniem wszakże wskazań art. 2.

Art.  20.

Żądanie przez włościan przymusowej likwidacji serwitutów indywidualnych oraz należących do pewnej grupy, lub całej wsi, winno być wyrażone w uchwale, sporządzonej w myśl art. 3-6.

Art.  21.

Wywołanie przymusowej likwidacji serwitutów przez współwłaścicieli dziedzin, obciążonych serwitutami, może być dokonane na żądanie chociażby jednego z nich.

Art.  22.

Grunty wydzielane, jako wynagrodzenie za serwitut przy likwidacji przymusowej, mają być wolne od wszelkich obciążeń, stosownie do przepisów, obowiązujących przy likwidacji serwitutów na zasadzie dobrowolnej umowy.

Art.  23. ¹¹

W wypadkach, przewidzianych w art. 19, Komisja Ziemska Okręgowa po przeprowadzeniu potrzebnych dochodzeń decyduje o zarządzeniu likwidacji serwitutów z urzędu, wyznaczając jednocześnie stronom termin do uprzedniego przeprowadzenia likwidacji serwitutów w drodze dobrowolnej umowy. Termin ten nie może być dłuższy od dni 60, licząc od daty doręczenia stronom zawiadomienia.

Art.  24.

Po otrzymaniu decyzji Komisji Ziemskiej Okręgowej i nie-dojściu do skutku umowy dobrowolnej w terminie, oznaczonym przez Komisję (art. 23), komisarz ziemski przystępuje do przeprowadzenia likwidacji serwitutów z urzędu, zwołując Komisję Szacunkowo-Rozjemczą z osób, wybranych przez strony, i przewodniczy jej na pierwszem posiedzeniu, przeznaczonem dla uskutecznienia wyboru przewodniczącego z osób postronnych, przyczem sam w głosowaniu udziału nie bierze.

Art.  25.

Skład Komisji Szacunkowo-Rozjemczej stanowią następujące osoby:

A) z prawem głosu decydującego osób 5:

a) po 2 przedstawicieli każdej ze stron interesowanych, przez nie delegowanych (strony wyznaczą równocześnie po 2 zastępców);

b) przewodniczący, wybrany przez osoby, wymienione w punkcie a).

B) z prawem głosu doradczego:

a) geometra rządowy;

b) instruktor rolniczy, lub inny fachowy rolnik, z interesem stron nie związany, np. kierownik szkoły rolniczej, pola doświadczalnego i t. p., a przy likwidacji serwitutów leśnych-i technik leśny.

Art.  26.

O ile strony nie wskażą w ciągu dni 14 swych przedstawicieli i ich zastępców, komisarz sam wyznacza wszystkich członków Komisji (w myśl art. 25). W tym wypadku, tudzież w razie niewybrania przewodniczącego (art. 24), przewodniczy w Komisji komisarz lub zastępca komisarza

Art.  27.

Członkowie Komisji Szacunkowo-Rozjemczej, wezwani na posiedzenie, winni stawić się w oznaczonym terminie i miejscu. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo pociąga za sobą wymierzenie przez komisarza ziemskiego kary pieniężnej do 500 marek.

Wynagrodzenie członków Komisji Szacunkowo-Rozjemczej określą przepisy, wydane przez Prezesa Głównego Urzędu Ziemskiego.

Art.  28. ¹²

Po ukonstytuowaniu się komisja szacunkowo-rozjemcza przystępuje do opracowania projektu likwidacji przymusowej serwitutów zgodnie z niniejszą ustawą na podstawie ich szacunku, oraz do dokładnego zapoznania się z wnioskami i życzeniami stron, starając się osiągnąć polubowne załatwienie sprawy.

Art.  29.

W projekcie powinny być wskazane:

a) postać i rozciągłość serwitutów, ulegających przymusowej likwidacji;

b) oszacowanie tych serwitutów, zgodnie z przepisami ustawy niniejszej, i wskazanie zasad szacowania;

c) rodzaj i wielkość gruntu, wydzielonego tytułem wynagrodzenia za służebności, z dołączeniem odręcznego planu;

d) szczegółowe umotywowanie konieczności wynagrodzenia pieniężnego za serwituty w wypadku, przewidzianym w art. 10 niniejszej ustawy.

Art.  30. ¹³

Przy określeniu wynagrodzenia 2a poszczególne serwituty komisje szacunkowo-rozjemcze przyjmą następujące normy:

a) Przy likwidacji serwitutu pastwiskowego w lasach - jako równoważnik, -wydziela się na korzyść włościan, którym serwitut ten przysługuje, ³/₈ część gruntów z pod lasu, obciążonych tym serwitutem, o ile obszar tej trzeciej części nie jest większy od ¹/₄ obszarów użytkowych ziem ukazowych (nadziałowych), należących do tych włościan. Jeżeli zaś obszar tej trzeciej części przestrzeni leśnej jest większy od czwartej części powyższych ziem ukazowych, wydziela się włościanom z przestrzeni leśnej, obciążonej serwitutami, obszar równy ¹/₄ ich użytkowych ziem ukazowych (nadziałowych). Drzewostan, znajdujący się na przechodzącej do włościan za zniesienie serwitutów przestrzeni leśnej, może być przez poprzedniego właściciela zabrany w ciągu lat trzech od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o zniesieniu serwitutów.

b) Przy likwidacji serwitutu pastwiskowego, przysługującego włościanom na cudzych polach i łąkach-wydziela się włościanom, jako równoważnik, z tych pól i łąk, obszar 15% ogólnej ich przestrzeni. Obszar ten może uledz zmniejszeniu w zależności od wartości tego serwitutu, oraz od obszaru należących do włościan użytkowych ziem ukazowych (nadziałowych). Wydzielona włościanom za ten serwitut część cudzych pól i łąk niema być większą od ¹/₄ należących do włościan użytkowych ziemi ukazowych (nadziałowych).

c) Przy likwidacji wzajemnego serwitutu pastwiskowego tak włościan, jak dworu na ugorach (t. zw. tłoki) -wydziela się włościanom obszar gruntu równy ¹/₄ nadwyżki przestrzeni gruntów dworskich, obciążonych tym serwitutem, nad przestrzenią takichże gruntów włościańskich. W razie nadwyżki gruntów włościańskich nad dworskiemi, lub równej przestrzeni tych gruntów, serwitut ten znosi się bez żadnych odszkodowali dla którejkolwiek ze stron.

d) Przy likwidacji wszelkich innych serwitutów wynagrodzenie na korzyść użytkowników tych serwitutów określa się na zasadzie norm, stosowanych w umowach dobrowolnych, dokonanych poprzednio w najbliższej okolicy, a w braku takich umów - na zasadzie orzeczeń rzeczoznawców.

Okres pięcioletni liczyć należy według lat kalendarzowych, poczynając wstecz od 31 grudnia roku, poprzedzającego datę decyzji okręgowej komisji ziemskiej, nakazującej przymusowe postępowanie (art. 23).

Art.  31. ¹⁴

Czynności nadzorcze przy likwidacji serwitututów wykonywane są przez urzędy ziemskie bezpłatnie.

Natomiast koszty, związane ze sporządzeniem planów i przeprowadzeniem likwidacji serwitutów na gruncie, ponoszą:

a) przy likwidacji dobrowolnej - strona, którą ten warunek obowiązuje w umowie,

b) przy likwidacji przymusowej-obydwie strony po połowie. Wysokość tych kosztów oraz ich podział pomiędzy uczestnikami likwidacji określa okręgowa komisja ziemska.

Art.  32. ¹⁵

Pastwiska, nazwane w aktach nadawczych wspólnemi z dworem, oraz wygony dworskie, na których włościanie mają serwituty pastwiskowe, dzielą się w razie regulacji przymusowej pomiędzy strony proporcjonalnie do ilości bydła właścicieli dziedziny obciążonej i posiadaczy serwitutów, oznaczonej w tabelach. Jeżeli jednak taka ilość nie była dokładnie określona, to za podstawę do podziału należy przyjąć przeciętną roczną ilość sztuk bydła, jaką strony wyganiały na pastwisko w okresie 5 lat przed wybuchem wojny w 1914 roku; w tym wypadku za jedną sztukę bydła włościańskiego, lub za odpowiednią ilość małych sztuk, nie mogą otrzymać posiadacze serwitutu więcej niż 3 morgi pastwiska.

Art.  33.

O każdej czynności Komisja Szacunkowo-Rozjemcza spoza protokuł, podpisany przez obecnych członków i strony.

Gdy strona odmawia podpisania protokołu, należy to zaznaczyć z podaniem przyczyny odmowy.

Art.  34.

Po wypracowaniu projektu przymusowej likwidacji serwitutów Komisja Szacunkowo-Rozjemcza przekazuje wszystkie akta komisarzowi ziemskiemu i sama rozwiązuje się.

Art.  35.

Po otrzymaniu całego materjału dowodowego komisarz ziemski, o ile sam nie przewodniczył w Komisji, w obecności stron interesowanych sprawdza projekt na miejscu, proponuje w miarę, potrzeby odpowiednie zmiany i uzupełnienia, poleca geometrze sporządzenie pierworysu, rejestru pomiarowego i szacunkowego gruntów, wydzielanych za serwituty, spisuje odpowiedni protokuł likwidacyjny i przekazuje akta sprawy Komisji Ziemskiej Okręgowej, o czem zawiadamia strony.

Art.  36.

Do operatu o przymusowej likwidacji powinny wejść następujące dokumenty:

a) akta sprawy, wskazane w art. 23;

b) protokuł utworzenia Komisji Szacunkowo-Rozjemczej;

c) protokuły z czynności tej Komisji;

d) projekt przymusowej likwidacji serwitutów wraz z aneksami, wskazanemi w art. 29, i

e) dokumenty, wymienione w art. 34 i 35.

Art.  37.

Projekt przymusowej likwidacji serwitutów, o ile zostanie przyjęty przez właściciela majątku, obciążonego serwitutami, i zwyczajną większość posiadaczy służebności, po zatwierdzeniu go przez Komisję Ziemską Okręgową trybem, wskazanym w art. 18, ulega wykonaniu na gruncie, stosownie do obowiązujących przepisów o likwidacji serwitutów na zasadzie dobrowolnego układu.

Art.  38.

Projekt likwidacji przymusowej, nie przyjęty przez obie lub jedną ze stron interesowanych, z całym operatem i umotywowanym sprzeciwem strony lub stron, złożonym komisarzowi ziemskiemu najdalej w ciągu dni 14 od daty zakomunikowania stronom projektu układu, winien być skierowany do Komisji Ziemskiej Okręgowej, która przedstawiony projekt zatwierdza, albo zwraca komisarzowi ziemskiemu w celu poczynienia poprawek i uzupełnień, lub też odrzuca, powierzając innemu komisarzowi przeprowadzenie przymusowej likwidacji z zastosowaniem art. 23 - 36.

Art.  39. ¹⁶

Decyzje, powzięte przez okręgową komisję; ziemską, ulegają zaskarżeniom do głównej komisji ziemskiej na zasadach, wskazanych w art. 20 ustawy z dnia 6 lipca 1920 r. o organizacji urzędów ziemskich (Dz. U. R. P. № 70, poz. 461).

Art.  40.

Zatwierdzony przez Komisję Ziemską Okręgową projekt o przymusowem zniesieniu serwitutów, po uprawomocnieniu się jej decyzji, zwrócony będzie komisarzowi ziemskiemu do wykonania na gruncie.

Art.  41.

Decyzje Głównej Komisji Ziemskiej są ostateczne i ulegają zaskarżeniu do Sądu Najwyższego jedynie w wypadkach, przewidzianych w Ust. Post. Cyw. dla zaskarżenia ostatecznych wyroków sądów cywilnych (art. 792 i nast. U. P. C).

Terminy i sposoby postępowania w przedmiocie skarg kasacyjnych stosować się będą do odpowiednich przepisów Ust. Post. Cyw. i organizacji Sądu Najwyższego.

Art.  42.

Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Prezesowi Głównego Urzędu Ziemskiego.

¹ Art. 1 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

² Art. 4 zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

³ Art. 8:

- zmieniony przez art. 4 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

⁴ Art. 10 zmieniony przez art. 5 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

⁵ Art. 14 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

⁶ Art. 15 zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

⁷ Art. 16 zmieniony przez art. 4 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

⁸ Art. 17 zmieniony przez art. 8 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

⁹ Art. 18 zmieniony przez art. 9 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

¹⁰ Art. 19:

- zmieniony przez art. 10 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

- zmieniony przez art. 6 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

¹¹ Art. 23 zmieniony przez art. 11 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

¹² Art. 28 zmieniony przez art. 12 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

¹³ Art. 30:

- zmieniony przez art. 13 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

- zmieniony przez art. 8 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

¹⁴ Art. 31:

- zmieniony przez art. 14 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

- zmieniony przez art. 9 ustawy z dnia 7 kwietnia 1922 r. (Dz.U.22.30.239) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 kwietnia 1922 r.

¹⁵ Art. 32 zmieniony przez art. 15 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.

¹⁶ Art. 39 zmieniony przez art. 17 ustawy z dnia 10 stycznia 1922 r. (Dz.U.22.10.65) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 lutego 1922 r.