Rozdział 2 - EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA - Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Rzym.1950.11.04.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1993.61.284

Akt obowiązujący
Wersja od: 21 marca 2022 r.

ROZDZIAŁ  II 5

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

Utworzenie Trybunału

W celu zapewnienia przestrzegania zobowiązań wynikających dla Wysokich Układających się Stron z Konwencji i jej protokołów tworzy się Europejski Trybunał Praw Człowieka, zwany dalej "Trybunałem". Działa on w sposób stały.

Liczba sędziów

Trybunał składa się z sędziów, których liczba równa jest liczbie Wysokich Układających się Stron.

Wymogi sprawowania urzędu

1. 
Sędziowie powinni być ludźmi o najwyższym poziomie moralnym i muszą albo posiadać kwalifikacje do sprawowania wysokiego urzędu sędziowskiego, albo być prawnikami o uznanej kompetencji.
2. 
Kandydaci nie mogą mieć ukończonych 65 lat w dniu, do którego Zgromadzenie Parlamentarne zażądało przedstawienia listy trzech kandydatów, zgodnie z Artykułem 22.
3. 
Sędziowie zasiadają w Trybunale we własnym imieniu.
4. 
W okresie sprawowania urzędu sędziowie nie mogą brać udziału w żadnej działalności, która nie daje się pogodzić z niezawisłością, bezstronnością oraz z wymaganiami piastowania urzędu w pełnym wymiarze czasu; wszelkie kwestie wynikające ze stosowania niniejszego ustępu rozstrzyga sam Trybunał.

Wybór sędziów

1. 
Sędziów wybiera Zgromadzenie Parlamentarne w odniesieniu do każdej Wysokiej Układającej się Strony, większością głosów, z listy trzech kandydatów przedstawionych przez Wysoką Układającą się Stronę.
2.  7
 (uchylony).

Kadencja i odwoływanie

1. 
Sędziowie są wybierani na okres dziewięciu lat. Nie mogą oni być wybierani ponownie.
2. 
Sędziowie sprawują swój urząd do czasu ich zastąpienia. Zajmują się oni jednak nadal sprawami, które zaczęli rozpoznawać.
3. 
Żaden sędzia nie może być odwołany z urzędu, chyba że pozostali sędziowie postanowią większością dwóch trzecich głosów, że sędzia ten przestał spełniać stawiane wymogi.

Kancelaria i sprawozdawcy

1. 
Trybunał posiada Kancelarię, której funkcje i organizację określa regulamin Trybunału.
2. 
Zasiadając w składzie jednego sędziego Trybunał korzysta z pomocy sprawozdawców, którzy działają pod kierunkiem Przewodniczącego Trybunału. Wchodzą oni w skład Kancelarii Trybunału.

Zgromadzenie plenarne Trybunału

Zgromadzenie plenarne Trybunału:

a)
wybiera swojego Przewodniczącego i jednego lub dwóch wiceprzewodniczących na okres trzech lat; mogą oni być wybrani ponownie;
b)
tworzy Izby ustanowione na czas wyznaczony;
c)
wybiera Przewodniczących Izb Trybunału; mogą oni być wybrani ponownie;
d)
uchwala regulamin Trybunału;
e)
wybiera Szefa Kancelarii i jednego lub więcej zastępców Szefa Kancelarii;
f)
f występuje z wnioskiem w trybie artykułu 26 ustęp 2.

Skład jednego sędziego, komitety, Izby i Wielka Izba

1. 
W celu rozpatrzenia wniesionych spraw Trybunał zasiada w składzie jednego sędziego, komitetów trzech sędziów, Izb siedmiu sędziów i Wielkiej Izby siedemnastu sędziów. Komitety tworzone są przez Izby Trybunału na czas wyznaczony.
2. 
Na wniosek Zgromadzenia plenarnego Trybunału, Komitet Ministrów może, na zasadzie jednomyślnej decyzji i na czas wyznaczony, zmniejszyć do pięciu liczbę sędziów w Izbach.
3. 
Zasiadając jednoosobowo sędzia nie rozpatruje skarg przeciwko Wysokiej Układającej się Stronie, z ramienia której został wybrany.
4. 
W składzie Izby i Wielkiej Izby zasiada z urzędu sędzia wybrany z ramienia zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony. W przypadku braku takiego sędziego albo gdy sędzia taki nie jest w stanie zasiadać, funkcję sędziego pełni inna osoba wybrana przez Przewodniczącego Trybunału z listy uprzednio przedłożonej przez tę Stronę.
5. 
W składzie Wielkiej Izby zasiadają także: Przewodniczący Trybunału, wiceprzewodniczący, Przewodniczący Izb oraz inni sędziowie wybrani zgodnie z regulaminem Trybunału. W przypadku przekazania sprawy do Wielkiej Izby w trybie artykułu 43 żaden sędzia ze składu Izby, która wydała wyrok, nie zasiada w składzie Wielkiej Izby, z wyjątkiem Przewodniczącego Izby i sędziego, który zasiadał z ramienia zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony.

Kompetencja sędziów zasiadających jednoosobowo

1. 
Sędzia zasiadający jednoosobowo może uznać za niedopuszczalną lub skreślić z listy spraw w Trybunale skargę wniesioną na podstawie artykułu 34, jeśli taka decyzja może zostać podjęta bez dalszego rozpatrywania.
2. 
Decyzja taka jest ostateczna.
3. 
Jeśli sędzia zasiadający jednoosobowo nie uzna skargi za niedopuszczalną albo nie skreśli jej, sędzia ten przekazuje ją do komitetu lub do Izby w celu dalszego rozpatrywania.

Kompetencja komitetów

1. 
W odniesieniu do skargi wniesionej na podstawie artykułu 34 komitet może, na zasadzie jednomyślności,
a)
uznać ją za niedopuszczalną lub skreślić z listy spraw, jeśli taka decyzja może zostać podjęta bez dalszego rozpatrywania; lub
b)
uznać ją za dopuszczalną i wydać w tym samym czasie wyrok w sprawie przedmiotu skargi, jeśli tkwiące u podstaw sprawy zagadnienie dotyczące wykładni lub stosowania Konwencji lub jej Protokołów jest już przedmiotem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału.
2. 
Decyzje i wyroki wydane na podstawie ustępu 2 są ostateczne.
3. 
Jeśli sędzia wybrany z ramienia Wysokiej Układającej się Strony nie jest członkiem komitetu, komitet może na każdym etapie postępowania zaprosić tego sędziego do zajęcia miejsca jednego z członków komitetu, mając na względzie wszystkie istotne czynniki, włączając to, czy ta Strona sprzeciwiła się zastosowaniu procedury na podstawie ustępu 1.b.

Decyzje Izby w sprawie dopuszczalności i przedmiotu

1. 
Jeśli żadna decyzja nie została podjęta na podstawie artykułu 27 lub 28, albo nie wydano wyroku na podstawie artykułu 28, decyzję w sprawie dopuszczalności i przedmiotu skarg indywidualnych wniesionych w trybie artykułu 34 podejmuje Izba. Decyzja w sprawie dopuszczalności może zostać podjęta odrębnie.
2. 
W sprawie dopuszczalności i przedmiotu skarg międzypaństwowych wniesionych w trybie art. 33 decyduje Izba. Decyzję w sprawie dopuszczalności podejmuje się odrębnie, chyba że Trybunał, w wyjątkowych przypadkach, postanowi inaczej.
3. 
(uchylony).

Zrzeczenie się właściwości na rzecz Wielkiej Izby

Jeśli w sprawie toczącej się przed Izbą pojawia się poważne zagadnienie dotyczące interpretacji Konwencji lub jej protokołów lub jeśli rozstrzygnięcie takiego zagadnienie może doprowadzić do sprzeczności z wyrokiem wydanym wcześniej przez Trybunał, Izba może, w każdym czasie przed wydaniem swego wyroku, zrzec się swojej właściwości na rzecz Wielkiej Izby.

Kompetencje Wielkiej Izby

Wielka Izba:

a)
rozstrzyga skargi wniesione albo w trybie artykułu 33 lub 34, jeśli Izba zrzekła się właściwości na podstawie artykułu 30, albo - jeśli sprawa została jej przekazana - w trybie artykułu 43,
b)
postanawia w kwestiach przekazanych Trybunałowi przez Komitet Ministrów zgodnie z artykułem 46 ustęp 4; oraz
c)
rozpatruje wnioski o wydanie opinii doradczych, przedłożone w trybie artykułu 47.

Właściwość Trybunału

1.  17
 Trybunał jest właściwy do rozpoznania wszystkich spraw dotyczących interpretacji i stosowania Konwencji i jej protokołów, które zostaną mu przedłożone na podstawie artykułów 33, 34, 46 i 47.
2. 
Spór dotyczący właściwości Trybunału rozstrzyga sam Trybunał.

Sprawy międzypaństwowe

Każda z Wysokich Układających się Stron może wnieść skargę do Trybunału, jeśli uważa, że inna Wysoka Układająca się Strona naruszyła postanowienia Konwencji lub jej protokołów.

Skargi indywidualne

Trybunał może przyjmować skargi każdej osoby, organizacji pozarządowej lub grupy jednostek, która uważa, że stała się ofiarą naruszenia przez jedną z Wysokich Układających się Stron praw zawartych w Konwencji lub jej protokołach. Wysokie Układające się Strony zobowiązują się nie przeszkadzać w żaden sposób skutecznemu wykonywaniu tego prawa.

Wymogi dopuszczalności

1.  18
 Trybunał może rozpatrywać sprawę dopiero po wyczerpaniu wszystkich środków odwoławczych, przewidzianych prawem wewnętrznym, zgodnie z powszechnie uznanymi zasadami prawa międzynarodowego, i jeśli sprawa została wniesiona w ciągu czterech miesięcy od daty podjęcia ostatecznej decyzji.
2. 
Trybunał nie rozpatruje żadnej skargi wniesionej w trybie artykułu 34, która:
a)
jest anonimowa lub
b)
jest co do istoty identyczna ze sprawą już rozpatrzoną przez Trybunał lub ze sprawą, która została poddana innej międzynarodowej procedurze dochodzenia lub rozstrzygnięcia, i jeśli skarga nie zawiera nowych, istotnych informacji.
3.  19
 Trybunał uznaje za niedopuszczalną każdą skargę indywidualną wniesioną w trybie artykułu 34, jeśli uważa, że:
a)
skarga nie daje się pogodzić z postanowieniami Konwencji lub jej Protokołów, jest w sposób oczywisty nieuzasadniona lub stanowi nadużycie prawa do skargi; lub
b) 20
 skarżący nie doznał znaczącego uszczerbku, chyba że poszanowanie praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej Protokołów wymaga rozpatrzenia przedmiotu skargi.
4. 
Trybunał odrzuca każdą skargę, którą uzna za niedopuszczalną w myśl niniejszego artykułu. Trybunał może tak zdecydować w każdej fazie postępowania.

Interwencja strony trzeciej

1. 
We wszystkich sprawach rozpatrywanych przez Izbę lub Wielką Izbę Wysoka Układająca się Strona, której obywatelem jest skarżący, ma prawo do przedkładania pisemnych uwag i do uczestnictwa w rozprawach.
2. 
Przewodniczący Trybunału może, w interesie wymiaru sprawiedliwości, zaprosić każdą Wysoką Układającą się Stronę, która nie jest stroną w postępowaniu, lub każdą zainteresowaną osobę, inną niż osoba skarżąca, do przedkładania pisemnych uwag i do uczestnictwa w rozprawach.
3.  21
 We wszystkich sprawach rozpatrywanych przez Izbę lub Wielką Izbę, Komisarz Praw Człowieka Rady Europy może przedkładać pisemne uwagi i uczestniczyć w rozprawach.

Skreślenie skargi z listy

1. 
Trybunał może w każdej fazie postępowania zdecydować o skreśleniu skargi z listy spraw, jeżeli okoliczności prowadzą do wniosku, że:
a)
skarżący nie podtrzymuje swej skargi lub
b)
spór został już rozstrzygnięty, lub
c)
z jakiejkolwiek innej przyczyny ustalonej przez Trybunał nie jest uzasadnione dalsze rozpatrywanie skargi.

Jednakże Trybunał kontynuuje rozpatrywanie skargi, jeśli wymaga tego poszanowanie praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej protokołów.

2. 
Trybunał może podjąć decyzję o ponownym wpisaniu skargi na listę spraw, jeśli uzna, że okoliczności uzasadniają takie postępowanie.

Rozpatrywanie sprawy

Trybunał rozpatruje sprawę z udziałem przedstawicieli stron i, jeśli zachodzi potrzeba, podejmuje dochodzenie, a zainteresowane Wysokie Układające się Strony udzielą dla jego skutecznego przeprowadzenia wszelkich niezbędnych ułatwień.

Polubowne załatwianie

1. 
Na każdym etapie postępowania Trybunał może postawić się do dyspozycji zainteresowanych stron celem polubownego załatwienia sprawy na zasadach poszanowania praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej Protokołów.
2. 
Postępowanie prowadzone w trybie ustępu 1 jest poufne.
3. 
Jeśli zdołano doprowadzić do polubownego załatwienia sprawy, Trybunał skreśla skargę z listy spraw w formie decyzji, która ogranicza się do krótkiego przedstawienia faktów i przyjętego rozwiązania.
4. 
Taką decyzję przekazuje się Komitetowi Ministrów, który czuwa nad wykonaniem warunków polubownego załatwienia określonych w decyzji.

Publiczne rozprawy i dostęp do dokumentów

1. 
Rozprawy są publiczne, chyba że Trybunał zdecyduje inaczej ze względu na wyjątkowe okoliczności.
2. 
Dokumenty złożone u Szefa Kancelarii są publicznie dostępne, chyba że Przewodniczący Trybunału zdecyduje inaczej.

Słuszne zadośćuczynienie

Jeśli Trybunał stwierdzi, że nastąpiło naruszenie Konwencji lub jej protokołów, oraz jeśli prawo wewnętrzne zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony pozwala tylko na częściowe usunięcie konsekwencji tego naruszenia, Trybunał orzeka, gdy zachodzi potrzeba, słuszne zadośćuczynienie pokrzywdzonej stronie.

Wyroki Izb

Wyroki Izb stają się ostateczne zgodnie z postanowieniami artykułu 44 ustęp 2.

Przekazanie do Wielkiej Izby

1. 
W okresie trzech miesięcy od daty wydania wyroku przez Izbę każda ze stron postępowania może, w wyjątkowych przypadkach, wnioskować o przekazanie sprawy do Wielkiej Izby.
2. 
Zespół pięciu sędziów Wielkiej Izby przyjmie wniosek, jeśli sprawa ujawnia poważne zagadnienie dotyczące interpretacji lub stosowania Konwencji i jej protokołów lub poważną kwestię o znaczeniu ogólnym.
3. 
Jeśli zespół przyjął wniosek, sprawę rozstrzyga Wielka Izba w drodze wyroku.

Ostateczne wyroki

1. 
Wyrok Wielkiej Izby jest ostateczny.
2. 
Wyrok Izby staje się ostateczny:
a)
jeśli strony oświadczają, że nie będą wnioskować przekazania sprawy do Wielkiej Izby, lub
b)
trzy miesiące od daty wydania wyroku, jeśli nie złożono wniosku o przekazanie sprawy do Wielkiej Izby, lub
c)
jeśli zespół Wielkiej Izby odrzuci wniosek o przekazanie w trybie artykułu 43.
3. 
Ostateczny wyrok podlega opublikowaniu.

Uzasadnienie wyroków i decyzji

1. 
Wyroki, jak również decyzje uznające skargi za dopuszczalne lub niedopuszczalne, zawierają uzasadnienie.
2. 
Jeżeli wyrok w całości lub w części nie wyraża jednomyślnej opinii sędziów, każdy sędzia jest uprawniony do załączenia opinii odrębnej.

Moc obowiązująca oraz wykonanie wyroków

1. 
Wysokie Układające się Strony zobowiązują się do przestrzegania ostatecznego wyroku Trybunału we wszystkich sprawach, w których są stronami.
2. 
Ostateczny wyrok Trybunału przekazuje się Komitetowi Ministrów, który czuwa nad jego wykonaniem.
3. 
Jeśli Komitet Ministrów uważa, że czuwanie nad wykonaniem ostatecznego wyroku jest utrudnione przez problem z wykładnią wyroku, może on przekazać to zagadnienie Trybunałowi w celu rozstrzygnięcia w kwestii wykładni. Decyzja o przekazaniu podejmowana jest większością dwóch trzecich głosów przedstawicieli uprawnionych do zasiadania w Komitecie.
4. 
Jeśli Komitet Ministrów uważa, że Wysoka Układająca się Strona odmawia przestrzegania ostatecznego wyroku w sprawie, w której jest stroną może on, po doręczeniu tej Stronie formalnego zawiadomienia oraz na podstawie decyzji podjętej większością dwóch trzecich głosów przedstawicieli uprawnionych do zasiadania w Komitecie, przekazać Trybunałowi zapytanie, czy ta Strona nie wykonała swojego zobowiązania na podstawie ustępu 1.
5. 
Jeśli Trybunał stwierdza, że miało miejsce naruszenie ustępu 1, przekazuje sprawę Komitetowi Ministrów w celu rozważenia środków, jakie należy podjąć. Jeśli Trybunał stwierdza brak naruszenia ustępu 1, przekazuje sprawę Komitetowi Ministrów, który kończy rozpatrywanie sprawy.

Opinie doradcze

1. 
Trybunał może, na wniosek Komitetu Ministrów, wydawać opinie doradcze w kwestiach prawnych dotyczących wykładni Konwencji i jej protokołów.
2. 
Powyższe opinie nie mogą dotyczyć treści i zakresu praw i wolności określonych w rozdziale I Konwencji i w jej protokołach ani jakichkolwiek innych zagadnień, które Trybunał lub Komitet Ministrów mogłyby rozpatrywać w wyniku postępowania podjętego na podstawie postanowień Konwencji.
3. 
Decyzje Komitetu Ministrów w sprawie wniosku o opinię doradczą Trybunału podejmowane są większością głosów przedstawicieli uprawnionych do zasiadania w Komitecie.

Kompetencja doradcza Trybunału

Trybunał rozstrzyga, czy wniosek o wydanie opinii doradczej przedłożony przez Komitet Ministrów mieści się w jego kompetencji określonej w artykule 47.

Uzasadnienie opinii doradczych

1. 
Opinia doradcza Trybunału zawiera uzasadnienie.
2. 
Jeżeli opinia doradcza w całości lub w części nie wyraża jednomyślnej opinii sędziów, każdy sędzia jest uprawniony do załączenia opinii odrębnej.
3. 
Opinię doradczą przekazuje się Komitetowi Ministrów.

Koszty działalności Trybunału

Koszty działalności Trybunału ponosi Rada Europy.

Przywileje i immunitety sędziów

Sędziowie są uprawnieni w czasie pełnienia swoich funkcji do korzystania z przywilejów i immunitetów przewidzianych w artykule 40 Statutu Rady Europy i w porozumieniach zawartych na jego podstawie.

5 Rozdział II zmieniony przez art. 1 Protokołu nr 11 sporządzonego w Strasburgu dnia 11 maja 1994 r. (Dz.U.98.147.962) z dniem 1 listopada 1998 r.
6 Art. 21 zmieniony przez art. 2 Protokołu nr 15 z dnia 24 czerwca 2013 r. (Dz.U.2021.1879) zmieniającego nin. Konwencję z dniem 1 sierpnia 2021 r.
7 Art. 22 ust 2 uchylony przez art. 1 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
8 Art. 23:

- zmieniony przez art. 2 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.

- zmieniony przez art. 2 Protokołu nr 15 z dnia 24 czerwca 2013 r. (Dz.U.2021.1879) zmieniającego nin. Konwencję z dniem 1 sierpnia 2021 r.

9 Art. 24 zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 4 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
10 Art. 25 zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 5 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
11 Art. 26 zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 6 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
12 Art. 27 dodany przez art. 7 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
13 Art. 28 zmieniony przez art. 8 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
14 Art. 29 zmieniony przez art. 9 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
15 Art. 30 zmieniony przez art. 3 Protokołu nr 15 z dnia 24 czerwca 2013 r. (Dz.U.2021.1879) zmieniającego nin. Konwencję z dniem 1 sierpnia 2021 r.
16 Art. 31 zmieniony przez art. 10 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
17 Art. 32 ust. 1 zmieniony przez art. 11 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
18 Art. 35 ust. 1 zmieniony przez art. 4 protokołu nr 15 z dnia 24 czerwca 2013 r. (Dz.U.2021.1879) zmieniającego nin. Konwencję z dniem 1 sierpnia 2021 r.
19 Art. 35 ust. 3 zmieniony przez art. 12 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
20  Art. 35 ust. 3 lit. b zmieniona przez art. 5 Protokołu nr 15 z dnia 24 czerwca 2013 r. (Dz.U.2021.1879) zmieniającego nin. Konwencję z dniem 1 sierpnia 2021 r.
21 Art. 36 ust. 3 dodany przez art. 13 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r. (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
22 Art. 38 zmieniony przez art. 14 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
23 Art. 39 zmieniony przez art. 15 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.
24 Art. 46 zmieniony przez art. 16 Protokołu nr 14 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system kontroli Konwencji, sporządzonego w Strasburgu dnia 13 maja 2004 r (Dz.U.10.90.587) z dniem 1 czerwca 2010 r.