Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza. Montego Bay.1982.12.10. Porozumienie w sprawie implementacji części XI Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza z dnia 10 grudnia 1982 r. Nowy Jork.1994.07.28.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2002.59.543

Akt obowiązujący

Wersja od: 13 grudnia 1998 r.

KONWENCJA

Narodów Zjednoczonych o prawie morza,

sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 10 grudnia 1982 r. została sporządzona w Montego Bay Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza. W dniu 28 lipca 1994 r. w Nowym Jorku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło tekst Porozumienia w sprawie implementacji części XI konwencji, które otwarte zostało do podpisu i podpisane w dniu następnym, tj. dnia 29 lipca 1994 r.

Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją i porozumieniem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

- zostały one uznane za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nich zawartych,

- są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone,

- będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 6 listopada 1998 r.

(Konwencja o prawie morza oraz Porozumienie w sprawie implementacji jej części XI stanowią oddzielny załącznik do niniejszego numeru)

ZAŁĄCZNIK

KONWENCJA

NARODÓW ZJEDNOCZONYCH O PRAWIE MORZA

sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r.

KONWENCJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

O PRAWIE MORZA

Przekład

Państwa-Strony niniejszej konwencji,

kierując się dążeniem do uregulowania w duchu wzajemnego zrozumienia i współpracy wszelkich zagadnień dotyczących prawa morza oraz świadome historycznego znaczenia niniejszej konwencji wnoszącej istotny wkład w utrzymanie pokoju, w sprawiedliwość i postęp dla wszystkich ludów świata,

biorąc pod uwagę, że rozwój, jaki nastąpił od czasu konferencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, które odbyły się w Genewie w latach 1958 i 1960, uwydatnił konieczność opracowania nowej konwencji o prawie morza, która mogłaby być powszechnie przyjęta,

świadome tego, że problemy przestrzeni morskiej są ściśle ze sobą powiązane i powinny być rozpatrywane jako całość,

uznając potrzebę ustanowienia przy pomocy niniejszej konwencji, z należytym uwzględnieniem suwerenności wszystkich państw, porządku prawnego dla mórz i oceanów, który ułatwi międzynarodową komunikację i będzie sprzyjał pokojowemu korzystaniu z mórz i oceanów, sprawiedliwemu i efektywnemu wykorzystaniu ich zasobów, zachowaniu ich zasobów żywych oraz badaniu, ochronie i zachowaniu środowiska morskiego,

mając na względzie, że osiągnięcie tych celów przyczyni się do ustanowienia słusznego i sprawiedliwego międzynarodowego ładu gospodarczego, uwzględniającego interesy i potrzeby całej ludzkości, a zwłaszcza szczególne interesy i potrzeby krajów rozwijających się, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych,

pragnąc rozwijać, za pomocą niniejszej konwencji, zasady zawarte w rezolucji 2749 (XXV) z dnia 17 grudnia 1970 r., w której Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uroczyście oświadczyło między innymi, że znajdujący się poza granicami jurysdykcji państwowej obszar dna mórz i oceanów oraz jego podziemie, jak również jego zasoby, stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości, oraz że badanie i eksploatację tego obszaru należy prowadzić dla dobra całej ludzkości, niezależnie od geograficznego położenia państw,

przekonane, że kodyfikacja i postępowy rozwój prawa morza, dokonane w niniejszej konwencji, będzie sprzyjać umacnianiu pokoju, bezpieczeństwa, współpracy i przyjaznych stosunków między wszystkimi państwami zgodnie z zasadami sprawiedliwości i równouprawnienia oraz przyczyni się do postępu gospodarczego i społecznego wszystkich ludów świata zgodnie z celami i zasadami Narodów Zjednoczonych zawartymi w Karcie,

potwierdzając, że do zagadnień nieuregulowanych przez niniejszą konwencję nadal będą miały zastosowanie normy i zasady powszechnego prawa międzynarodowego;

uzgodniły, co następuje:

CZĘŚĆ  I

WSTĘP

Artykuł  1

Użycie wyrażeń i zakres

1. Dla celów niniejszej konwencji:

1) "Obszar" oznacza znajdujące się poza granicami jurysdykcji państwowej dno mórz i oceanów oraz ich podziemie;

2) "Organizacja" oznacza Międzynarodową Organizację Dna Morskiego;

3) "działalność w Obszarze" oznacza wszelką działalność w zakresie badania i eksploatacji zasobów Obszaru;

4) "zanieczyszczenie środowiska morskiego" oznacza takie bezpośrednie lub pośrednie wprowadzanie przez człowieka substancji lub energii do środowiska morskiego, łącznie z estuariami, które powoduje lub może powodować takie szkodliwe następstwa jak: szkody wyrządzone żywym zasobom i życiu w morzu, niebezpieczeństwa dla zdrowia człowieka, przeszkody w działalności na morzu, w tym w poławianiu i w innych zgodnych z prawem sposobach korzystania z morza, obniżanie jakości użytkowej wody morskiej i pogarszanie warunków wypoczynku;

5)

(a) "zatapianie" oznacza:

(i) każde umyślne usuwanie odpadów i innych materiałów ze statków morskich, statków powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu;

(ii) każde umyślne niszczenie statków morskich, statków powietrznych, platform lub innych konstrukcji zbudowanych na morzu;

(b) "zatapianie" nie obejmuje:

(i) usuwania odpadów lub innych materiałów powstałych w związku z normalną eksploatacją statków morskich, statków powietrznych, platform lub innych, zbudowanych przez człowieka na morzu konstrukcji i ich wyposażenia, z wyjątkiem odpadów lub innych materiałów przewożonych przez statki morskie, statki powietrzne, platformy albo inne zbudowane przez człowieka na morzu konstrukcje, używane do usuwania takich materiałów bądź odpadów lub innych materiałów dostarczanych z przeznaczeniem dla takich statków morskich, powietrznych, platform lub innych zbudowanych przez człowieka na morzu konstrukcji, a także z wyjątkiem tych, które pochodzą z przerobu takich odpadów lub innych materiałów na takich statkach morskich, statkach powietrznych, platformach lub konstrukcjach;

(ii) rozmieszczania materiałów w celach innych niż ich zwykłe usuwanie, pod warunkiem że to rozmieszczanie nie jest sprzeczne z celami niniejszej konwencji.

2. 

1) Termin "Państwa-Strony" oznacza państwa, które wyraziły zgodę na związanie niniejszą konwencją i w stosunku do których konwencja weszła w życie.

2) Niniejszą konwencję stosuje się mutatis mutandis do jednostek wymienionych w artykule 305, ustęp 1 (b), (c), (d), (e) i (f), które staną się stronami niniejszej konwencji zgodnie z określonymi dla nich warunkami, i w tym zakresie termin "Państwa-Strony" odnosi się do tych jednostek.

CZĘŚĆ  II

MORZE TERYTORIALNE I STREFA PRZYLEGŁA

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  2

Status prawny morza terytorialnego, przestrzeni powietrznej nad morzem terytorialnym oraz jego dna i podziemia

1. Suwerenność państwa nadbrzeżnego rozciąga się poza jego terytorium lądowe i wody wewnętrzne, a w przypadku państwa archipelagowego poza jego wody archipelagowe, na przyległy pas morza zwany morzem terytorialnym.

2. Suwerenność ta rozciąga się na przestrzeń powietrzną nad morzem terytorialnym, jak również na jego dno i podziemie.

3. Suwerenność nad morzem terytorialnym jest wykonywana zgodnie z niniejszą konwencją oraz innymi normami prawa międzynarodowego.

Rozdział  2

GRANICE MORZA TERYTORIALNEGO

Artykuł  3

Szerokość morza terytorialnego

Każde państwo ma prawo do ustalania szerokości swojego morza terytorialnego do granicy nieprzekraczającej 12 mil morskich, odmierzanych od linii podstawowych wytyczonych zgodnie z niniejszą konwencją.

Artykuł  4

Zewnętrzna granica morza terytorialnego

Zewnętrzną granicę morza terytorialnego stanowi linia, której każdy punkt znajduje się w odległości równej szerokości morza terytorialnego do najbliższego punktu linii podstawowej.

Artykuł  5

Zwykła linia podstawowa

Jeżeli niniejsza konwencja nie stanowi inaczej, zwykłą linią podstawową dla mierzenia szerokości morza terytorialnego jest linia najniższego stanu wody wzdłuż wybrzeża, oznaczona na mapach o dużej skali uznanych oficjalnie przez państwo nadbrzeżne.

Artykuł  6

Rafy

W wypadku wysp położonych na atolach lub wysp obramowanych rafami linię podstawową dla mierzenia szerokości morza terytorialnego stanowi linia najniższego stanu wody przy rafie od strony morza, oznaczona odpowiednim symbolem na mapach uznanych oficjalnie przez państwo nadbrzeżne.

Artykuł  7

Proste linie podstawowe

1. W miejscach, gdzie linia wybrzeża jest bardzo wygięta i wcina się w głąb lądu albo gdzie wzdłuż wybrzeża w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się łańcuch wysp, można stosować metodę prostych linii podstawowych łączących odpowiednie punkty przy wytyczaniu linii podstawowej, od której mierzy się szerokość morza terytorialnego.

2. Tam, gdzie wskutek istnienia delty lub innych warunków naturalnych linia wybrzeża jest w dużym stopniu niestała, odpowiednie punkty mogą być wybrane wzdłuż najdalej w morze sięgającej linii najniższego stanu wody i, niezależnie od późniejszego cofnięcia się linii najniższego stanu wody, te proste linie podstawowe będą nadal obowiązywały, chyba że zostaną zmienione przez państwo nadbrzeżne zgodnie z niniejszą konwencją.

3. Przy wytyczaniu prostych linii podstawowych nie można wyraźnie odstępować od ogólnego kierunku wybrzeża, a obszary morskie znajdujące się po wewnętrznej stronie takich linii muszą być dostatecznie ściśle związane z obszarem lądowym, aby można było rozciągnąć na nie status wód wewnętrznych.

4. Prostych linii podstawowych nie można wytyczać do i od wzniesień wynurzających się z wody tylko podczas odpływu, chyba że zostały na nich zbudowane latarnie morskie lub podobne urządzenia, które stale znajdują się ponad poziomem morza, lub kiedy wytyczanie linii podstawowych do i od takich wzniesień uzyskało powszechne uznanie międzynarodowe.

5. Jeżeli zgodnie z ustępem 1 stosuje się metodę prostych linii podstawowych, to przy określaniu poszczególnych linii podstawowych można brać pod uwagę właściwe dla danego regionu interesy gospodarcze, których istnienie i znaczenie zostało wyraźnie potwierdzone długotrwałą praktyką.

6. System prostych linii podstawowych nie może być stosowany przez państwo w sposób, który powodowałby odcięcie morza terytorialnego innego państwa od morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.

Artykuł  8

Wody wewnętrzne

1. Z wyjątkiem sytuacji przewidzianych w części IV, wody położone między linią podstawową morza terytorialnego a lądem stanowią część wód wewnętrznych państwa.

2. Jeżeli wytyczenie prostej linii podstawowej zgodnie z metodą przewidzianą w artykule 7 powoduje włączenie do wód wewnętrznych obszarów, które poprzednio nie były uważane za wody wewnętrzne, na wodach tych istnieje prawo nieszkodliwego przepływu przewidziane w niniejszej konwencji.

Artykuł  9

Ujścia rzek

Jeżeli rzeka wpada bezpośrednio do morza, linię podstawową stanowi linia prosta poprowadzona w poprzek ujścia rzeki między punktami wytyczającymi to ujście na jej brzegach przy najniższym stanie wody.

Artykuł  10

Zatoki

1. Niniejszy artykuł odnosi się wyłącznie do zatok, których brzegi należą do jednego państwa.

2. Dla celów niniejszej konwencji zatoką jest wyznaczone wgłębienie linii brzegowej, którego wcięcie w głąb lądu pozostaje w takim stosunku do szerokości wejścia do zatoki, że obejmuje wody otoczone lądem i jest czymś więcej aniżeli zwykłym wygięciem wybrzeża. Wgłębienia nie uważa się jednak za zatokę, jeżeli jego powierzchnia nie jest równa lub większa od powierzchni półkola o średnicy równej linii przeprowadzonej w poprzek wejścia do tego wgłębienia.

3. Powierzchnię wgłębienia mierzy się między linią najniższego stanu wody wzdłuż brzegów wgłębienia a linią łączącą punkty wyznaczające naturalne wejście do tego wgłębienia przy najniższym stanie wody. Jeżeli wskutek istnienia wysp wgłębienie ma kilka wejść, to za średnicę półkola uważa się linię o długości równej sumie długości linii przeprowadzonych w poprzek poszczególnych wejść. Powierzchnię wysp położonych wewnątrz wgłębienia wlicza się do całkowitej powierzchni tego wgłębienia.

4. Jeżeli odległość między punktami wyznaczającymi naturalne wejście do zatoki przy najniższym stanie wody nie przekracza 24 mil morskich, można wytyczyć linię zamykającą zatokę między tymi dwoma punktami przy najniższym stanie wody, a wody znajdujące się po wewnętrznej stronie tej linii uważa się za wody wewnętrzne.

5. Jeżeli odległość między punktami wyznaczającymi naturalne wejście do zatoki przy najniższym stanie wody przekracza 24 mile morskie, wytycza się wewnątrz zatoki prostą linię podstawową o długości 24 mil morskich w taki sposób, aby zamknąć nią możliwie największy obszar wody.

6. Powyższych postanowień nie stosuje się do tak zwanych zatok "historycznych" ani w żadnym przypadku, kiedy ma zastosowanie system prostych linii podstawowych przewidziany w artykule 7.

Artykuł  11

Porty

Przy określaniu granic morza terytorialnego za część wybrzeża uważa się wysunięte najdalej w morze stałe urządzenia portowe stanowiące integralną część systemu portowego. Przybrzeżnych instalacji i sztucznych wysp nie uważa się za stałe urządzenia portowe.

Artykuł  12

Redy

Redy, na których zazwyczaj odbywa się załadunek, wyładunek i kotwiczenie statków, a które w innym wypadku znajdowałyby się całkowicie lub częściowo poza zewnętrzną granicą morza terytorialnego, włączone są do morza terytorialnego.

Artykuł  13

Wzniesienia wynurzające się z wody tylko podczas odpływu

1. Wzniesieniem wynurzającym się z wody tylko podczas odpływu jest, w naturalny sposób utworzony, obszar lądu otoczony wodą, który znajduje się powyżej poziomu wody podczas odpływu, a poniżej poziomu wody podczas przypływu. Jeżeli wzniesienie wynurzające się z wody tylko podczas odpływu znajduje się całkowicie lub częściowo w takiej odległości od lądu stałego lub wyspy, że odległość ta przekracza szerokość morza terytorialnego, wówczas linia najniższego stanu wody przy takim wzniesieniu może zostać przyjęta jako linia podstawowa dla mierzenia szerokości morza terytorialnego.

2. Jeżeli wzniesienie wynurzające się z wody tylko podczas odpływu znajduje się całkowicie w takiej odległości od lądu stałego lub wyspy, że odległość ta przekracza szerokość morza terytorialnego, to wzniesienie nie znajduje się na obszarze własnego morza terytorialnego.

Artykuł  14

Kombinacja metod wytyczania linii podstawowych

Państwo nadbrzeżne może, w zależności od różnych warunków, wytyczyć linie podstawowe, stosując na przemian którekolwiek spośród metod przewidzianych w poprzednich artykułach.

Artykuł  15

Delimitacja morza terytorialnego między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą

Jeżeli wybrzeża dwóch państw leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą, to żadne z tych dwóch państw nie ma prawa, chyba że zawarły one umowę stanowiącą inaczej, do rozciągania swojego morza terytorialnego poza linię środkową, której każdy punkt jest jednakowo oddalony od najbliższych linii punktów podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego każdego z tych dwóch państw. Powyższego postanowienia nie stosuje się jednak, jeżeli ze względu na tytuł historyczny lub inne szczególne okoliczności konieczna jest delimitacja morza terytorialnego między tymi dwoma państwami w sposób odmienny, niż to przewidziano w niniejszym artykule.

Artykuł  16

Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych

1. Linie podstawowe, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, wytyczone zgodnie z artykułami 7, 9 i 10, lub granice ustalone na ich podstawie, a także linie delimitacyjne, określone zgodnie z artykułami 12 i 15, zaznacza się na mapach w takiej skali lub skalach, które nadają się do dokładnego zaznaczenia ich przebiegu. Mapy można zastąpić wykazem współrzędnych geograficznych punktów z określeniem podstawowych danych geodezyjnych.

2. Państwo nadbrzeżne publikuje w należyty sposób takie mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych oraz składa do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych kopię każdej takiej mapy lub wykazu.

Rozdział  3

NIESZKODLIWY PRZEPŁYW PRZEZ MORZE TERYTORIALNE

PODROZDZIAŁ  A

ZASADY ODNOSZĄCE SIĘ DO WSZYSTKICH STATKÓW

Artykuł  17

Prawo nieszkodliwego przepływu

Z zastrzeżeniem postanowień niniejszej konwencji statki wszystkich państw, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych, korzystają z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne.

Artykuł  18

Znaczenie terminu "przepływ"

1. "Przepływ" oznacza żeglugę przez morze terytorialne w celu:

(a) przejścia przez to morze bez wchodzenia na wody wewnętrzne i bez zatrzymywania się poza wodami wewnętrznymi na redzie bądź przy urządzeniu portowym; lub

(b) wejścia na wody wewnętrzne lub wyjścia z nich albo zatrzymania się na takiej redzie bądź przy takim urządzeniu portowym.

2. Przepływ powinien być nieprzerwany i szybki. Przepływ obejmuje jednakże zatrzymanie się i zarzucenie kotwicy, ale tylko wówczas, gdy jest to związane ze zwyczajną żeglugą albo jest konieczne z powodu siły wyższej lub niebezpieczeństwa, albo w celu udzielenia pomocy ludziom, statkom morskim lub powietrznym, znajdującym się w niebezpieczeństwie lub krytycznym położeniu.

Artykuł  19

Znaczenie terminu "nieszkodliwy przepływ"

1. Przepływ jest nieszkodliwy dopóty, dopóki nie narusza pokoju, porządku publicznego lub bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego. Taki przepływ powinien odbywać się zgodnie z niniejszą konwencją oraz innymi normami prawa międzynarodowego.

2. Przepływ obcego statku uważa się za naruszający pokój, porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwa nadbrzeżnego, jeżeli statek podejmuje na morzu terytorialnym jakiekolwiek z niżej wymienionych działań, polegających na:

(a) groźbie użycia siły lub użyciu siły przeciwko suwerenności państwa nadbrzeżnego, jego terytorialnej integralności lub politycznej niezawisłości albo w jakikolwiek inny sposób naruszający zasady prawa międzynarodowego zawarte w Karcie Narodów Zjednoczonych;

(b) manewrach lub ćwiczeniach z użyciem broni jakiegokolwiek rodzaju;

(c) zbieraniu informacji na szkodę obronności lub bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego;

(d) propagandzie mającej na celu osłabienie obronności lub bezpieczeństwa państwa nadbrzeżnego;

(e) czynnościach, w wyniku których następuje start, lądowanie lub przyjęcie na pokład jakiegokolwiek statku powietrznego;

(f) czynnościach, w wyniku których następuje start, lądowanie lub przyjęcie na pokład jakiegokolwiek urządzenia wojskowego;

(g) przyjmowaniu na pokład lub wydawaniu jakichkolwiek towarów lub walut albo przyjmowaniu bądź wysadzaniu ze statku jakichkolwiek osób z naruszeniem ustaw lub innych przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych państwa nadbrzeżnego;

(h) umyślnym i poważnym zanieczyszczaniu, sprzecznym z niniejszą konwencją;

(i) dokonywaniu jakichkolwiek połowów;

(j) prowadzeniu działalności badawczej lub obserwacji hydrograficznych;

(k) zakłócaniu funkcjonowania systemu łączności albo innych urządzeń lub instalacji państwa nadbrzeżnego;

(l) wszelkich innych działaniach niezwiązanych bezpośrednio z przepływem.

Artykuł  20

Okręty podwodne i inne podwodne środki transportu

Okręty podwodne i inne podwodne środki transportu mają obowiązek przepływania przez morze terytorialne na powierzchni i z podniesioną banderą.

Artykuł  21

Ustawy i inne przepisy prawne państwa nadbrzeżnego dotyczące nieszkodliwego przepływu

1. Państwo nadbrzeżne może wydawać, zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji oraz innymi normami prawa międzynarodowego, ustawy i inne przepisy dotyczące prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne odnośnie do wszystkich lub niektórych z niżej wymienionych spraw:

(a) bezpieczeństwa żeglugi i regulowania ruchu na morzu;

(b) ochrony oznakowania i urządzeń nawigacyjnych oraz innych urządzeń lub instalacji;

(c) ochrony kabli i rurociągów;

(d) zachowania żywych zasobów morza;

(e) zapobiegania naruszaniu ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego, dotyczących rybołówstwa;

(f) ochrony środowiska państwa nadbrzeżnego oraz zapobiegania, zmniejszenia i kontroli zanieczyszczenia środowiska;

(g) morskich badań naukowych i obserwacji hydrograficznych;

(h) zapobiegania naruszaniu ustaw i innych przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych państwa nadbrzeżnego.

2. Takie ustawy i inne przepisy prawne nie mogą dotyczyć projektowania, budowy, składu załogi lub wyposażenia obcych statków, chyba że w ten sposób wprowadzają w życie powszechnie uznane międzynarodowe normy lub standardy.

3. Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości wszystkie takie ustawy i inne przepisy prawne.

4. Obce statki korzystające z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne przestrzegają wszelkich takich ustaw i innych przepisów prawnych oraz wszelkich powszechnie uznanych norm międzynarodowych dotyczących zapobiegania zderzeniom na morzu.

Artykuł  22

Szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na morzu terytorialnym

1. Jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo żeglugi, państwo nadbrzeżne może żądać od obcych statków korzystających z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne, aby korzystały z wyznaczonych szlaków morskich i przestrzegały systemów rozgraniczenia ruchu wprowadzonych przez to państwo w celu uregulowania przepływu statków.

2. W szczególności można wymagać, aby statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje lub materiały jądrowe albo inne substancje lub materiały o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych korzystały wyłącznie z takich szlaków morskich.

3. Przy wyznaczaniu szlaków morskich i określaniu systemów rozgraniczenia ruchu zgodnie z niniejszym artykułem państwo nadbrzeżne uwzględnia:

(a) zalecenia właściwej organizacji międzynarodowej;

(b) wszelkie szlaki zwyczajowo używane do żeglugi międzynarodowej;

(c) cechy charakterystyczne poszczególnych statków i szlaków; oraz

(d) intensywność ruchu statków.

4. Państwo nadbrzeżne wyraźnie wyznacza takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na mapach przedstawionych w należyty sposób do publicznej wiadomości.

Artykuł  23

Obce statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych

Korzystając z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne, obce statki o napędzie jądrowym oraz statki przewożące substancje jądrowe albo inne substancje o właściwościach niebezpiecznych lub szkodliwych powinny posiadać na pokładzie dokumenty i przestrzegać specjalnych środków zapobiegawczych przewidzianych dla takich statków w umowach międzynarodowych.

Artykuł  24

Obowiązki państwa nadbrzeżnego

1. Państwo nadbrzeżne nie powinno przeszkadzać w wykonywaniu prawa nieszkodliwego przepływu obcych statków przez morze terytorialne, chyba że postępuje zgodnie z niniejszą konwencją. W szczególności, stosując niniejszą konwencję lub ustawy i inne przepisy prawne przyjęte zgodnie z niniejszą konwencją, państwo nadbrzeżne nie powinno:

(a) nakładać na obce statki takich obowiązków, które w praktyce oznaczałyby pozbawienie ich prawa nieszkodliwego przepływu lub ograniczenia tego prawa; lub

(b) stosować formalnej lub faktycznej dyskryminacji wobec statków jakiegokolwiek państwa lub wobec statków przewożących ładunki do, z lub w imieniu jakiegokolwiek państwa.

2. Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości informacje o wszelkim znanym mu niebezpieczeństwie zagrażającym żegludze na jego morzu terytorialnym.

Artykuł  25

Prawo państwa nadbrzeżnego do obrony

1. Państwo nadbrzeżne może podejmować na swym morzu terytorialnym działania konieczne do zapobiegania przepływowi, który nie jest nieszkodliwy.

2. W stosunku do statków udających się na wody wewnętrzne lub korzystających z urządzeń portowych znajdujących się poza wodami wewnętrznymi państwo nadbrzeżne ma również prawo podejmowania działań koniecznych do zapobiegania naruszaniu warunków, od których spełnienia uzależnione jest dopuszczenie tych statków na wody wewnętrzne lub korzystanie przez nie z urządzeń portowych.

3. Nie stosując formalnej ani faktycznej dyskryminacji wobec obcych statków, państwo nadbrzeżne może zawiesić czasowo na określonych obszarach swojego morza terytorialnego możliwość korzystania przez obce statki z prawa nieszkodliwego przepływu, jeżeli takie zawieszenie ma zasadnicze znaczenie dla ochrony jego bezpieczeństwa, między innymi, jeżeli umożliwia mu przeprowadzenie ćwiczeń z użyciem broni. Zawieszenie staje się skuteczne dopiero po przekazaniu w należyty sposób informacji o nim do publicznej wiadomości.

Artykuł  26

Opłaty, jakie mogą być nakładane na obce statki

1. Nie można nakładać na obce statki żadnych opłat tylko z tego tytułu, że przepływają one przez morze terytorialne.

2. Można nakładać opłaty na obce statki przepływające przez morze terytorialne tylko za konkretne usługi świadczone na rzecz tych statków. Opłaty te nakłada się bez dyskryminacji.

PODROZDZIAŁ  B

ZASADY ODNOSZĄCE SIĘ DO STATKÓW HANDLOWYCH I STATKÓW RZĄDOWYCH UŻYWANYCH DO CELÓW HANDLOWYCH

Artykuł  27

Jurysdykcja karna na pokładzie obcego statku

1. Państwo nadbrzeżne nie powinno wykonywać jurysdykcji karnej na pokładzie obcego statku przepływającego przez morze terytorialne, w celu aresztowania jakiejś osoby lub przeprowadzenia dochodzenia w związku z jakimkolwiek przestępstwem popełnionym na pokładzie tego statku podczas jego przepływu, z wyjątkiem następujących przypadków:

(a) jeżeli skutki przestępstwa rozciągają się na państwo nadbrzeżne;

(b) jeżeli przestępstwo jest tego rodzaju, że zakłóca spokój kraju lub porządek publiczny na morzu terytorialnym;

(c) jeżeli kapitan statku, przedstawiciel dyplomatyczny lub urzędnik konsularny państwa bandery statku zwraca się do miejscowych organów z prośbą o pomoc; lub

(d) jeżeli podjęcie takich działań jest konieczne do zwalczania nielegalnego handlu narkotykami lub substancjami psychotropowymi.

2. Powyższe postanowienia nie naruszają prawa państwa nadbrzeżnego do podejmowania wszelkich działań przewidzianych przez jego prawo w celu dokonania aresztowania lub przeprowadzenia dochodzenia na pokładzie obcego statku przepływającego przez morze terytorialne po opuszczeniu wód wewnętrznych.

3. W przypadkach przewidzianych w ustępach 1 i 2 państwo nadbrzeżne powinno, jeżeli kapitan tego żąda, powiadomić przedstawiciela dyplomatycznego lub urzędnika konsularnego państwa bandery przed podjęciem jakichkolwiek działań oraz powinno ułatwić kontakt między tym przedstawicielem lub urzędnikiem a załogą statku. W nagłych wypadkach takie powiadomienie może być dokonane już w czasie podejmowania wspomnianych działań.

4. Przy podejmowaniu decyzji, czy lub w jaki sposób należy dokonać aresztowania, władze lokalne uwzględniają w należyty sposób interesy żeglugi.

5. Z wyjątkiem przypadków przewidzianych w części XII lub związanych z naruszeniem ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z częścią V, państwo nie może podejmować na pokładzie obcego statku, przepływającego przez morze terytorialne, żadnych działań w celu aresztowania jakiejś osoby lub przeprowadzenia dochodzenia w związku z jakimkolwiek przestępstwem popełnionym przed wpłynięciem statku na morze terytorialne, jeżeli statek ten, płynąc z obcego portu, przepływa jedynie przez morze terytorialne, bez wpływania na wody wewnętrzne.

Artykuł  28

Jurysdykcja cywilna w stosunku do obcych statków

1. Państwo nadbrzeżne nie powinno zatrzymywać obcego statku przepływającego przez morze terytorialne ani zmieniać jego kursu w celu wykonania jurysdykcji cywilnej wobec osoby znajdującej się na pokładzie statku.

2. Państwo nadbrzeżne nie może prowadzić egzekucji ze statku ani dokonać jego zajęcia w związku z jakimkolwiek postępowaniem cywilnym, chyba że chodzi wyłącznie o zobowiązania podjęte przez statek lub zobowiązania, za które statek ten stał się odpowiedzialny podczas jego przepływu przez wody państwa nadbrzeżnego, lub w celu dokonania tego przepływu.

3. Ustęp 2 nie narusza prawa państwa nadbrzeżnego do dokonania egzekucji z obcego statku lub zajęcia takiego statku, zgodnie ze swym prawem wewnętrznym, w związku z jakimkolwiek postępowaniem cywilnym, jeżeli obcy statek stoi na kotwicy na morzu terytorialnym lub przepływa przez morze terytorialne po opuszczeniu wód wewnętrznych.

PODROZDZIAŁ  C

ZASADY ODNOSZĄCE SIĘ DO OKRĘTÓW WOJENNYCH ORAZ INNYCH STATKÓW RZĄDOWYCH UŻYWANYCH DO CELÓW NIEHANDLOWYCH

Artykuł  28

Definicja okrętu wojennego

Dla celów niniejszej konwencji "okręt wojenny" oznacza okręt należący do sił zbrojnych państwa, noszący zewnętrzne znaki wyróżniające okręty posiadające przynależność tego państwa, dowodzony przez oficera marynarki pozostającego w służbie tego państwa i którego nazwisko znajduje się na liście oficerów lub w równorzędnym dokumencie, z załogą podlegającą normalnej dyscyplinie wojskowej.

Artykuł  30

Nieprzestrzeganie przez okręty wojenne ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego

Jeżeli okręt wojenny nie przestrzega ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego dotyczących przepływu przez morze terytorialne i lekceważy skierowane do niego wezwanie do ich przestrzegania, państwo nadbrzeżne może żądać, aby okręt niezwłocznie opuścił morze terytorialne.

Artykuł  31

Odpowiedzialność państwa bandery za szkodę wyrządzoną przez okręt wojenny lub inny statek rządowy używany do celów niehandlowych

Państwo bandery ponosi międzynarodową odpowiedzialność za wszelką stratę lub szkodę wyrządzoną państwu nadbrzeżnemu wskutek nieprzestrzegania przez okręt wojenny lub inny statek rządowy używany do celów niehandlowych ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego, dotyczących przepływu przez morze terytorialne lub postanowień niniejszej konwencji albo innych norm prawa międzynarodowego.

Artykuł  32

Immunitety okrętów wojennych i innych statków rządowych używanych do celów niehandlowych

Poza wyjątkami przewidzianymi w podrozdziale A oraz w artykułach 30 i 31 niniejsza konwencja nie narusza immunitetów okrętów wojennych ani innych statków rządowych używanych do celów niehandlowych.

Rozdział  4

STREFA PRZYLEGŁA

Artykuł  33

Strefa przyległa

1. W strefie przyległej do swojego morza terytorialnego, zwanej strefą przyległą, państwo nadbrzeżne może wykonywać kontrolę konieczną do:

(a) zapobiegania naruszaniu jego ustaw i innych przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych na jego terytorium lub morzu terytorialnym;

(b) karania naruszeń takich ustaw i innych przepisów, dokonanych na jego terytorium lub morzu terytorialnym.

2. Strefa przyległa nie może sięgać dalej niż 24 mile morskie od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego.

CZĘŚĆ  III

CIEŚNINY WYKORZYSTYWANE DO ŻEGLUGI MIĘDZYNARODOWEJ

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  34

Status prawny wód tworzących cieśniny używane do żeglugi międzynarodowej

1. Reżim prawny przejścia przez cieśniny używane do żeglugi międzynarodowej określony w niniejszej części nie wpływa pod żadnym innym względem na status prawny wód tworzących takie cieśniny ani na możliwość wykonywania przez państwa położone nad cieśninami swojej suwerenności lub jurysdykcji nad takimi wodami, ich dnem i podziemiem oraz przestrzenią powietrzną nad nimi.

2. Państwa położone nad cieśninami wykonują swoją suwerenność lub jurysdykcję zgodnie z niniejszą częścią oraz innymi normami prawa międzynarodowego.

Artykuł  35

Zakres niniejszej części

Postanowienia niniejszej części nie mają wpływu na:

(a) określenie obszarów wód wewnętrznych w obrębie cieśniny, z wyjątkiem przypadku, kiedy wytyczenie prostej linii podstawowej zgodnie z metodą przewidzianą w artykule 7 powoduje włączenie do wód wewnętrznych obszarów, które poprzednio nie były uważane za takie wody;

(b) status prawny wód znajdujących się poza morzem terytorialnym państw położonych nad cieśninami, takich jak wody wyłącznej strefy ekonomicznej lub wody morza pełnego; lub

(c) reżim prawny cieśnin, w odniesieniu do których dawno już zawarto umowy międzynarodowe, które nadal obowiązują i które uregulowały, w całości lub w części, kwestię przejścia przez te cieśniny.

Artykuł  36

Trasy wytyczone na wodach morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej w cieśninach używanych do żeglugi międzynarodowej

Niniejsza część nie ma zastosowania do cieśniny używanej do żeglugi międzynarodowej, przez którą można przepłynąć trasą wytyczoną na wodach morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, która to trasa jest równie dogodna z punktu widzenia warunków żeglugowych i hydrograficznych. Do takich tras odnoszą się inne stosowne części niniejszej konwencji, włączając w to przepisy dotyczące wolności żeglugi i przelotu.

Rozdział  2

PRZEJŚCIE TRANZYTOWE

Artykuł  37

Zakres niniejszego rozdziału

Niniejszy rozdział ma zastosowanie do cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej między jedną częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej a drugą częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.

Artykuł  38

Prawo przejścia tranzytowego

1. W cieśninach wymienionych w artykule 37 wszystkie statki morskie i powietrzne korzystają bez przeszkód z prawa przejścia tranzytowego. Z prawa tego nie można jednak korzystać, jeżeli cieśnina znajduje się między wyspą należącą do państwa położonego nad cieśniną a jego lądem stałym, o ile przy wyspie od strony morza istnieje trasa wytyczona na wodach morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, która to trasa jest równie dogodna z punktu widzenia warunków żeglugowych i hydrograficznych.

2. Przejście tranzytowe polega na korzystaniu, zgodnie z niniejszą częścią, z wolności żeglugi i przelotu wyłącznie w celu nieprzerwanego i szybkiego tranzytu przez cieśninę między jedną częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej a drugą częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej. Wymóg nieprzerwanego i szybkiego tranzytu nie stoi jednakże na przeszkodzie przejściu przez cieśninę w celu znalezienia się na terytorium państwa położonego nad cieśniną, opuszczenia go lub powrotu na nie zgodnie z warunkami wstępu na terytorium tego państwa.

3. Inne odpowiednie postanowienia niniejszej konwencji mają zastosowanie do wszelkich działań niepolegających na korzystaniu z prawa przejścia tranzytowego przez cieśninę.

Artykuł  39

Obowiązki statków morskich i powietrznych podczas przejścia tranzytowego

1. Korzystając z prawa przejścia tranzytowego, statki morskie i powietrzne:

(a) przechodzą przez cieśninę lub przelatują ponad nią bez żadnej zwłoki;

(b) powstrzymują się od groźby użycia lub użycia siły przeciwko suwerenności państw położonych nad cieśniną, ich terytorialnej integralności lub politycznej niezawisłości albo w jakikolwiek inny sposób sprzeczny z zasadami prawa międzynarodowego zawartymi w Karcie Narodów Zjednoczonych;

(c) powstrzymują się od wszelkich działań innych niż te związane z normalnym trybem nieprzerwanego i szybkiego tranzytu, chyba że takie działania są konieczne z powodu siły wyższej lub krytycznej sytuacji;

(d) przestrzegają innych odpowiednich postanowień niniejszej części.

2. Statki morskie korzystające z przejścia tranzytowego:

(a) przestrzegają powszechnie przyjętych międzynarodowych przepisów, procedur i zasad praktyki odnoszących się do bezpieczeństwa na morzu, łącznie z międzynarodowymi przepisami o zapobieganiu zderzeniom na morzu;

(b) przestrzegają powszechnie przyjętych międzynarodowych przepisów, procedur i zasad praktyki w sprawie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia pochodzącego ze statków.

3. Statki powietrzne korzystające z przejścia tranzytowego:

(a) przestrzegają Reguł o Ruchu Powietrznym, ustanowionych przez Międzynarodową Organizację Lotnictwa Cywilnego w takim zakresie, w jakim mają one zastosowanie do cywilnych statków powietrznych; państwowe statki powietrzne przestrzegają w zwykłych okolicznościach środków bezpieczeństwa przewidzianych w tych Regułach oraz działają z należytym uwzględnieniem bezpieczeństwa żeglugi;

(b) prowadzą przez cały czas nasłuch na częstotliwości radiowej przyznanej im przez właściwy organ kontroli ruchu powietrznego, wyznaczony na podstawie porozumień międzynarodowych, albo odpowiedniej międzynarodowej częstotliwości radiowej, przeznaczonej do informowania o niebezpieczeństwie.

Artykuł  40

Działalność badawcza i obserwacje hydrograficzne

Obce statki, włączając w to statki przeznaczone do naukowych badań morza i obserwacji hydrograficznych, nie mogą prowadzić podczas przejścia tranzytowego przez cieśniny żadnej działalności badawczej ani obserwacji hydrograficznych bez uprzedniej zgody państw położonych nad cieśninami.

Artykuł  41

Szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu w cieśninach używanych do żeglugi międzynarodowej

1. Zgodnie z niniejszą częścią państwa położone nad cieśninami mogą wyznaczać szlaki morskie i wprowadzać systemy rozgraniczenia ruchu w cieśninach, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia bezpiecznego przepływu statków.

2. Jeżeli okoliczności tego wymagają, państwa te mogą, po podaniu tego w należyty sposób do publicznej wiadomości, zastępować wyznaczone lub wprowadzone przez siebie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu innymi szlakami morskimi lub systemami rozgraniczenia ruchu.

3. Takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu powinny być zgodne z powszechnie uznanymi normami międzynarodowymi.

4. Przed wyznaczeniem lub zmianą szlaków morskich albo wprowadzeniem lub zmianą systemów rozgraniczenia ruchu państwa położone nad cieśninami przedstawiają swoje propozycje właściwej organizacji międzynarodowej w celu ich zatwierdzenia. Organizacja ta może zatwierdzić tylko takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu, jakie zostaną uzgodnione z państwami położonymi nad cieśninami, a następnie państwa te mogą je wyznaczyć, wprowadzić lub zmienić.

5. Jeżeli w odniesieniu do jakiejś cieśniny zaproponowano utworzenie szlaków morskich lub systemów rozgraniczenia ruchu na wodach dwóch lub więcej państw położonych nad cieśniną, państwa te współpracują ze sobą przy formułowaniu propozycji w porozumieniu z właściwą organizacją międzynarodową.

6. Państwa położone nad cieśninami wyraźnie zaznaczają wszystkie wyznaczone lub wprowadzone przez siebie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu na mapach, które podają w należyty sposób do publicznej wiadomości.

7. Statki korzystające z przejścia tranzytowego respektują wyznaczane szlaki morskie i przestrzegają systemów rozgraniczenia ruchu, które zostały utworzone zgodnie z niniejszym artykułem.

Artykuł  42

Ustawy i inne przepisy prawne państw położonych nad cieśninami dotyczące przejścia tranzytowego

1. Z zastrzeżeniem postanowień niniejszego rozdziału państwa położone nad cieśninami mogą wydawać ustawy i inne przepisy prawne dotyczące przejścia tranzytowego przez cieśniny odnośnie do wszystkich lub niektórych z niżej wymienionych spraw:

(a) bezpieczeństwa żeglugi i regulowania przepływu statków zgodnie z artykułem 41;

(b) zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia - przez wprowadzenie w życie stosownych przepisów międzynarodowych dotyczących dokonywania w cieśninie spuszczania oleju i odpadów olejowych i innych szkodliwych substancji.

(c) w stosunku do statków rybackich - zapobiegania łowieniu, w tym zasad rozmieszczania narzędzi połowowych;

(d) przyjmowania na pokład lub wydawania jakichkolwiek towarów lub walut albo przyjmowania bądź wysadzania ze statku jakichkolwiek osób, z naruszeniem ustaw i innych przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych lub sanitarnych państw położonych nad cieśninami.

2. Takie ustawy i inne przepisy prawne nie mogą wprowadzać formalnej lub faktycznej dyskryminacji wobec obcych statków, a stosowanie ich nie może prowadzić w praktyce do zniesienia, zakłócenia lub ograniczenia prawa przejścia tranzytowego określonego w niniejszym rozdziale.

3. Państwa położone nad cieśninami podają w należyty sposób do publicznej wiadomości informację o wszelkich takich ustawach i innych przepisach.

4. Obce statki morskie korzystające z prawa przejścia tranzytowego przestrzegają takich ustaw i innych przepisów.

5. Jeżeli statek morski lub statek powietrzny korzystający z immunitetu przysługującego obcemu państwu postępuje w sposób sprzeczny z takimi ustawami i innymi przepisami albo innymi postanowieniami niniejszej części, to państwo bandery statku morskiego lub państwo rejestracji statku powietrznego ponosi międzynarodową odpowiedzialność za wszelkie straty lub szkody wyrządzone państwom położonym nad cieśninami.

Artykuł  43

Urządzenia nawigacyjne i służące bezpieczeństwu oraz inny sprzęt pomocniczy, a także zapobieganie, zmniejszanie i kontrola zanieczyszczenia

Państwa korzystające z cieśniny i państwa położone nad cieśniną powinny, na podstawie umowy, współpracować w sprawach:

(a) budowy i utrzymywania w cieśninie w należytym stanie urządzeń nawigacyjnych i służących bezpieczeństwu, a także innego sprzętu pomocniczego ułatwiającego żeglugę międzynarodową; oraz

(b) zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia przez statki.

Artykuł  44

Obowiązki państw położonych nad cieśninami

Państwa położone nad cieśninami nie powinny przeszkadzać przejściu tranzytowemu i powinny podawać w należyty sposób do publicznej wiadomości informacje o wszelkim znanym im niebezpieczeństwie zagrażającym żegludze w cieśninie lub przelotowi nad cieśniną. Nie można zawieszać prawa przejścia tranzytowego.

Rozdział  3

NIESZKODLIWY PRZEPŁYW

Artykuł  45

Nieszkodliwy przepływ

1. Reżim prawny nieszkodliwego przepływu, przewidziany w rozdziale 3 części II, stosuje się do cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej:

(a) wyłączonych na podstawie ustępu 1 artykułu 38 spod reżimu prawnego przejścia tranzytowego; lub

(b) łączących część morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej z morzem terytorialnym innego państwa.

2. Nie można zawieszać prawa nieszkodliwego przepływu przez takie cieśniny.

CZĘŚĆ  IV

PAŃSTWA ARCHIPELAGOWE

Artykuł  46

Użycie wyrażeń

Dla celów niniejszej konwencji:

(a) "Państwo archipelagowe" oznacza państwo, które składa się w całości z jednego lub wielu archipelagów i może obejmować również inne wyspy;

(b) "archipelag" oznacza grupę wysp, razem z częściami wysp, łączące je wody oraz inne naturalne formacje, które są tak ściśle ze sobą związane, że takie wyspy, wody i inne naturalne formacje tworzą nierozłączną całość geograficzną, gospodarczą i polityczną, lub które historycznie były uważane za taką całość.

Artykuł  47

Archipelagowe linie podstawowe

1. Państwo archipelagowe może wytyczyć proste archipelagowe linie podstawowe łączące najbardziej wysunięte w morze punkty najdalej położonych wysp i wynurzających się raf archipelagu, pod warunkiem że w obrębie takich linii podstawowych znajdują się główne wyspy oraz obszar, w którym proporcja między powierzchnią wód a powierzchnią lądu, łącznie z atolami, wynosi od 1:1 do 9:1.

2. Długość takich linii podstawowych nie powinna przekraczać 100 mil morskich, z tym wyjątkiem, że do 3 % ogólnej liczby linii podstawowych obejmujących dany archipelag może mieć większą długość, nieprzekraczającą jednak 125 mil morskich.

3. Przy wytyczaniu takich linii podstawowych nie można wyraźnie odstępować od ogólnej konfiguracji archipelagu.

4. Takich linii podstawowych nie można wytyczać do i od wzniesień wynurzających się z wody tylko podczas odpływu, chyba że zostały na nich zbudowane latarnie morskie lub podobne urządzenia, które stale znajdują się ponad poziomem morza, lub z wyjątkiem takich przypadków, kiedy wzniesienie wynurzające się z wody tylko podczas odpływu znajduje się całkowicie lub częściowo w takiej odległości od najbliższej wyspy, że odległość ta nie przekracza szerokości morza terytorialnego.

5. System linii podstawowych nie może być stosowany przez państwo archipelagowe w sposób, który powodowałby odcięcie morza terytorialnego innego państwa od morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.

6. Jeżeli część wód archipelagowych państwa archipelagowego leży pomiędzy dwiema częściami państwa bezpośrednio z nim sąsiadującego, to istniejące prawa i wszelkie inne interesy prawne, z których to państwo sąsiadujące tradycyjnie korzystało na tych wodach, oraz wszelkie prawa przewidziane w porozumieniu między tymi państwami są zachowane i przestrzegane.

7. Dla celów obliczenia, stosownie do ustępu 1, proporcji między powierzchnią wód a powierzchnią lądu za obszary lądowe mogą być uważane wody leżące w obrębie raf, które obramowują wyspy oraz atole, jak również ta część platformy oceanicznej posiadającej strome zbocze, która jest otoczona lub prawie otoczona przez łańcuch wapiennych wysp i wynurzających się raf leżących na obwodzie platformy.

8. Linie podstawowe wytyczone zgodnie z niniejszym artykułem powinny być zaznaczone na mapach o takiej skali lub skalach, które nadają się do dokładnego zaznaczenia ich przebiegu. Mapy można zastąpić wykazem współrzędnych geograficznych punktów z podaniem danych geodezyjnych.

9. Państwo archipelagowe przedstawia w należyty sposób do publicznej wiadomości takie mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych oraz składa kopię każdej takiej mapy lub wykazu do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  48

Mierzenie szerokości morza terytorialnego, strefy przyległej, wyłącznej strefy ekonomicznej i szelfu kontynentalnego

Szerokość morza terytorialnego, strefy przyległej, wyłącznej strefy ekonomicznej i szelfu kontynentalnego jest mierzona od archipelagowych linii podstawowych wytyczonych zgodnie z artykułem 47.

Artykuł  49

Status prawny wód archipelagowych, przestrzeni powietrznej nad wodami archipelagowymi, jak również dna i jego podziemia

1. Suwerenność państwa archipelagowego rozciąga się na wody znajdujące się w obrębie archipelagowych linii podstawowych wytyczonych zgodnie z artykułem 47, zwane wodami archipelagowymi, niezależnie od ich głębokości lub odległości od wybrzeża.

2. Suwerenność ta rozciąga się na przestrzeń powietrzną nad wodami archipelagowymi, jak również na dno i jego podziemie oraz znajdujące się tam zasoby.

3. Suwerenność wykonywana jest z zastrzeżeniem postanowień niniejszej części.

4. Reżim prawny archipelagowego przejścia szlakiem morskim ustanowiony w niniejszej części nie wpływa w pozostałym zakresie na status wód archipelagowych, łącznie ze szlakami morskimi, ani na wykonywanie przez państwo archipelagowe suwerenności nad takimi wodami, przestrzenią powietrzną nad nimi, dnem takich wód i jego podziemiem oraz znajdującymi się tam zasobami.

Artykuł  50

Delimitacja wód wewnętrznych

W obrębie swoich wód archipelagowych państwo archipelagowe może wytyczać linie zamykające w celu delimitacji wód wewnętrznych, zgodnie z artykułami 9, 10 oraz 11.

Artykuł  51

Istniejące umowy, tradycyjne prawa do łowienia i istniejące kable podmorskie

1. Bez uszczerbku dla artykułu 49 państwo archipelagowe przestrzega istniejących umów z innymi państwami i uznaje tradycyjne prawa do łowienia oraz do innych, zgodnych z prawem, działań podejmowanych przez państwa bezpośrednio z nim sąsiadujące na określonych obszarach w obrębie wód archipelagowych. Sposób i warunki korzystania z takich praw oraz wykonywania działalności łącznie z rodzajem, zakresem i obszarami, do których mają one zastosowanie, są regulowane, na żądanie któregokolwiek z zainteresowanych państw, umowami dwustronnymi zawieranymi przez te państwa. Prawa te nie mogą być przenoszone na państwa trzecie lub ich obywateli ani nie mogą być razem z nimi wykonywane.

2. Państwo archipelagowe godzi się na obecność istniejących kabli podmorskich położonych przez inne państwa i przechodzących przez jego wody bez dotykania brzegu. Państwo archipelagowe pozwala na konserwację i wymianę takich kabli po otrzymaniu odpowiedniej informacji o ich rozmieszczeniu i o zamiarze ich naprawy lub wymiany.

Artykuł  52

Prawo nieszkodliwego przepływu

1. Z zastrzeżeniem artykułu 53 i bez uszczerbku dla artykułu 50 statki wszystkich państw korzystają z prawa nieszkodliwego przepływu przez wody archipelagowe zgodnie z rozdziałem 3 części II.

2. Nie stosując formalnej ani faktycznej dyskryminacji wobec obcych statków, państwo archipelagowe może zawieszać czasowo, na określonych obszarach swoich wód archipelagowych, możliwość korzystania przez obce statki z prawa nieszkodliwego przepływu, jeżeli takie zawieszenie ma istotne znaczenie dla ochrony jego bezpieczeństwa. Zawieszenie staje się skuteczne dopiero po opublikowaniu w należyty sposób informacji o nim.

Artykuł  53

Prawo archipelagowego przejścia szlakami morskimi

1. Państwo archipelagowe może wyznaczać szlaki morskie i położone nad nimi korytarze powietrzne nadające się do nieprzerwanego i szybkiego przejścia obcych statków morskich i powietrznych przez jego wody archipelagowe i przyległe morze terytorialne lub ponad takimi wodami i morzem terytorialnym.

2. Wszystkie statki morskie i powietrzne korzystają z prawa archipelagowego przejścia takimi szlakami morskimi i przelotu takimi korytarzami powietrznymi.

3. Archipelagowe przejście szlakami morskimi polega na korzystaniu, zgodnie z niniejszą konwencją, z prawa żeglugi i przelotu w zwyczajny sposób, wyłącznie w celu nieprzerwanego, szybkiego i niezakłóconego tranzytu między jedną częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej a drugą częścią morza pełnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej.

4. Takie szlaki morskie i korytarze powietrzne, które przechodzą przez wody archipelagowe i przyległe morze terytorialne lub przestrzeń powietrzną ponad nimi, obejmują wszelkie trasy przejścia służące zwykle do międzynarodowej żeglugi przez wody archipelagowe lub do przelotu ponad nimi, a w obrębie takich tras wszystkie zwyczajne tory żeglugowe dla statków pod warunkiem, że nie jest konieczne wytyczanie równie dogodnych tras pomiędzy tymi samymi punktami wejścia i wyjścia.

5. Takie szlaki morskie i korytarze powietrzne oznacza się szeregiem nieprzerwanych linii osiowych od punktów wejścia na trasy przejścia do punktów wyjścia. Statki morskie i powietrzne korzystające z archipelagowego przejścia szlakiem morskim nie mogą podczas przejścia oddalać się na więcej niż na 25 mil morskich w każdą stronę od takich linii osiowych, przy czym takie statki morskie i powietrzne nie mogą zbliżać się do wybrzeży bardziej niż na odległość 10% odległości pomiędzy najbliższymi punktami na wyspach graniczących ze szlakiem morskim.

6. Państwo archipelagowe, które wyznacza szlaki morskie zgodnie z niniejszym artykułem, może również ustanawiać systemy rozgraniczenia ruchu w celu zapewnienia bezpiecznego przepływu statków przez wąskie tory wodne na takich szlakach morskich.

7. Jeżeli wymagają tego okoliczności, państwo archipelagowe może, po podaniu tego w należyty sposób do publicznej wiadomości, zastępować szlaki morskie albo systemy rozgraniczenia ruchu poprzednio przez siebie wyznaczone lub wskazane innymi szlakami morskimi albo systemami rozgraniczenia ruchu.

8. Takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu powinny odpowiadać powszechnie przyjętym przepisom międzynarodowym.

9. Wyznaczając lub zastępując szlaki morskie albo ustanawiając lub zastępując systemy rozgraniczenia ruchu, państwo archipelagowe przedstawia swoje propozycje właściwej organizacji międzynarodowej w celu ich zatwierdzenia. Organizacja może zatwierdzić jedynie takie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu, co do których państwo archipelagowe wyraziło zgodę, po czym państwo archipelagowe może je wyznaczyć, wskazać lub zastąpić.

10. Państwo archipelagowe wyraźnie zaznacza na mapach morskich, które powinny być przedstawione w należyty sposób do publicznej wiadomości, linie osiowe wyznaczonych przez siebie szlaków morskich oraz ustanowione przez siebie rozgraniczenia ruchu.

11. Podczas archipelagowego przejścia szlakami morskimi statki powinny respektować odpowiednie szlaki morskie i systemy rozgraniczenia ruchu, ustanowione zgodnie z niniejszym artykułem.

12. Jeżeli państwo archipelagowe nie wyznaczy szlaków morskich lub korytarzy powietrznych, prawo archipelagowego przejścia szlakami morskimi może być wykonywane trasami normalnie używanymi do żeglugi międzynarodowej.

Artykuł  54

Obowiązki statków morskich i powietrznych podczas ich przejścia, działalność badawcza i obserwacyjna, obowiązki państwa archipelagowego oraz ustawy i inne przepisy prawne państwa archipelagowego dotyczące archipelagowego przejścia szlakami morskimi

Artykuły 39, 40, 42 i 44 mają zastosowanie mutatis mutandis do archipelagowego przejścia szlakami morskimi.

CZĘŚĆ  V

WYŁĄCZNA STREFA EKONOMICZNA

Artykuł  55

Specjalny reżim prawny wyłącznej strefy ekonomicznej

Wyłączna strefa ekonomiczna jest to obszar znajdujący się poza granicami morza terytorialnego i przylegający do tego morza, który podlega specjalnemu reżimowi prawnemu ustalonemu w niniejszej części, zgodnie z którym prawa i jurysdykcja państwa nadbrzeżnego oraz prawa i wolności innych państw regulowane są przez stosowne postanowienia niniejszej konwencji.

Artykuł  56

Prawa, jurysdykcja i obowiązki państwa nadbrzeżnego w wyłącznej strefie ekonomicznej

1. Państwo nadbrzeżne ma w wyłącznej strefie ekonomicznej:

(a) suwerenne prawa w celu badania, eksploatacji i ochrony zasobów naturalnych, zarówno żywych, jak i nieożywionych, wód morskich pokrywających dno, a także dna morskiego i jego podziemia oraz w celu gospodarowania tymi zasobami, jak również w odniesieniu do innych przedsięwzięć w zakresie gospodarczego badania i eksploatacji strefy, takich jak wytwarzanie energii poprzez wykorzystanie wody, prądów i wiatrów;

(b) jurysdykcję przewidzianą w odpowiednich postanowieniach niniejszej konwencji w odniesieniu do:

(i) budowania i wykorzystywania sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji;

(ii) badań naukowych morza;

(iii) ochrony i zachowania środowiska morskiego;

(c) inne prawa i obowiązki przewidziane w niniejszej konwencji.

2. Korzystając ze swoich praw i wypełniając swoje obowiązki w wyłącznej strefie ekonomicznej na podstawie niniejszej konwencji, państwo nadbrzeżne uwzględnia w należyty sposób prawa i obowiązki innych państw i postępuje w sposób zgodny z postanowieniami niniejszej konwencji.

3. Prawa wymienione w niniejszym artykule w odniesieniu do dna morskiego i jego podziemia są wykonywane zgodnie z częścią VI.

Artykuł  57

Szerokość wyłącznej strefy ekonomicznej

Wyłączna strefa ekonomiczna nie może sięgać dalej niż 200 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego.

Artykuł  58

Prawa i obowiązki innych państw w wyłącznej strefie ekonomicznej

1. Z zastrzeżeniem stosownych postanowień niniejszej konwencji wszystkie państwa, zarówno nadbrzeżne, jak i śródlądowe, korzystają w wyłącznej strefie ekonomicznej z wymienionych w artykule 87 wolności żeglugi i przelotu, układania podmorskich kabli i rurociągów oraz innych, zgodnych z prawem międzynarodowym, sposobów korzystania z morza, jakie wiążą się z tymi wolnościami w związku z używaniem statków morskich i powietrznych oraz podmorskich kabli i rurociągów, o ile jest to zgodne z innymi postanowieniami niniejszej konwencji.

2. Artykuły od 88 do 115 oraz inne stosowne normy prawa międzynarodowego mają zastosowanie do wyłącznej strefy ekonomicznej o tyle, o ile nie są sprzeczne z niniejszą częścią.

3. Korzystając ze swoich praw i wypełniając obowiązki w wyłącznej strefie ekonomicznej zgodnie z niniejszą konwencją, państwa w należyty sposób uwzględniają prawa i obowiązki państwa nadbrzeżnego oraz przestrzegają ustaw i innych przepisów prawnych, wydanych przez państwa nadbrzeżne zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji i innymi normami prawa międzynarodowego, o ile nie są one sprzeczne z niniejszą częścią.

Artykuł  59

Podstawy rozstrzygania konfliktów dotyczących przyznania praw i jurysdykcji w wyłącznej strefie ekonomicznej

Jeżeli niniejsza konwencja nie przyznaje praw lub jurysdykcji w wyłącznej strefie ekonomicznej państwu nadbrzeżnemu lub innym państwom i dochodzi do konfliktu interesów państwa nadbrzeżnego z interesami jakiegokolwiek innego państwa lub państw, to konflikt taki powinien być rozstrzygnięty w oparciu o zasadę słuszności i w świetle wszelkich odnośnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu znaczenia odnośnych interesów zarówno dla stron, jak i dla społeczności międzynarodowej jako całości.

Artykuł  60

Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje w wyłącznej strefie ekonomicznej

1. Państwo nadbrzeżne ma w wyłącznej strefie ekonomicznej wyłączne prawo budowania oraz wydawania pozwoleń i przepisów dotyczących budowy, eksploatacji i wykorzystywania:

(a) sztucznych wysp;

(b) instalacji i konstrukcji dla celów przewidzianych w artykule 56 i dla innych celów gospodarczych;

(c) instalacji i konstrukcji, które mogą zakłócać wykonywanie przez państwo nadbrzeżne swoich uprawnień w strefie.

2. Państwo nadbrzeżne posiada wyłączną jurysdykcję nad takimi sztucznymi wyspami, instalacjami i konstrukcjami, łącznie z jurysdykcją w zakresie wydawania ustaw i innych przepisów prawnych w sprawach celnych, skarbowych, sanitarnych i imigracyjnych, a także w sprawach bezpieczeństwa.

3. Informacja o zbudowaniu takich sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji powinna być w należyty sposób ogłoszona, a także powinny być utrzymane stałe środki ostrzegające o ich obecności. Wszelkie instalacje i konstrukcje, które zostały porzucone lub zużyte, powinny być usunięte dla zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi, z uwzględnieniem wszelkich przyjętych standardów międzynarodowych ustanowionych w tej dziedzinie przez właściwą organizację międzynarodową. Usuwając takie instalacje i konstrukcje, uwzględnia się również w należyty sposób działalność połowową, ochronę środowiska morskiego oraz prawa i obowiązki innych państw. Podaje się w należyty sposób do publicznej wiadomości informacje o głębokości, pozycji i rozmiarach każdej instalacji lub konstrukcji, która nie została całkowicie usunięta.

4. Jeżeli jest to konieczne, państwo nadbrzeżne może ustanowić wokół takich sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji strefy bezpieczeństwa o uzasadnionych rozmiarach, w obrębie których może ono stosować odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa zarówno żeglugi, jak i sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji.

5. Państwo nadbrzeżne określa szerokość stref bezpieczeństwa, uwzględniając odpowiednie standardy międzynarodowe. Strefy te są wytyczane w taki sposób, aby były one rozsądnie dostosowane do rodzaju i przeznaczenia sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji i aby nie przekraczały wokół nich odległości 500 metrów mierzonych od każdego punktu ich zewnętrznych krańców, z wyjątkami dopuszczanych przez powszechnie przyjęte standardy międzynarodowe lub zalecenia właściwych organizacji międzynarodowych. Informacje o zasięgu stref bezpieczeństwa ogłasza się w należyty sposób.

6. Wszystkie statki powinny respektować te strefy bezpieczeństwa oraz powinny przestrzegać powszechnie przyjęte standardy międzynarodowe dotyczące żeglugi w sąsiedztwie sztucznych wysp, instalacji, konstrukcji i stref bezpieczeństwa.

7. Nie można tworzyć sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji oraz stref bezpieczeństwa wokół nich, jeżeli mogłoby to przeszkadzać w korzystaniu z uznanych szlaków morskich o istotnym znaczeniu dla żeglugi międzynarodowej.

8. Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje nie mają statusu wysp. Nie mają własnego morza terytorialnego, a ich obecność nie wpływa na delimitację morza terytorialnego, wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego.

Artykuł  61

Zachowanie żywych zasobów

1. Państwo nadbrzeżne określa wielkość dopuszczalnego połowu żywych zasobów w swojej wyłącznej strefie ekonomicznej.

2. Uwzględniając najlepsze dostępne mu dane naukowe, państwo nadbrzeżne zapewnia ochronę żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej przed niebezpieczeństwem przełowienia, poprzez stosowanie właściwych środków w celu zachowania ich i właściwego gospodarowania nimi. W razie potrzeby państwo nadbrzeżne i właściwe organizacje międzynarodowe, zarówno subregionalne, regionalne, jak i światowe, współpracują ze sobą dla osiągnięcia tego celu.

3. Środki takie zmierzają również do utrzymania lub odtworzenia populacji poławianych gatunków na poziomie zapewniającym stałą, maksymalną wydajność, określoną z uwzględnieniem odpowiednich czynników środowiskowych i gospodarczych, łącznie z gospodarczymi potrzebami nadbrzeżnych społeczności rybackich i szczególnymi wymaganiami państw rozwijających się, oraz z uwzględnieniem metod łowienia, wzajemnej zależności stad, a także wszelkich powszechnie zalecanych minimalnych międzynarodowych standardów subregionalnych, regionalnych lub światowych.

4. Stosując takie środki, państwo nadbrzeżne uwzględnia ich wpływ na gatunki współżyjące z gatunkami poławianymi lub zależne od nich, w celu utrzymania lub odtworzenia populacji takich gatunków współżyjących lub zależnych powyżej poziomu, przy którym ich reprodukcja mogłaby być poważnie zagrożona.

5. Posiadane informacje naukowe, dane statystyczne dotyczące ilości złowionych ryb oraz inne dane dotyczące zachowania stad ryb są upowszechniane i systematycznie przekazywane za pośrednictwem właściwych międzynarodowych organizacji subregionalnych, regionalnych lub światowych, z udziałem wszystkich zainteresowanych państw, łącznie z państwami, których obywatele zostali dopuszczeni do połowów w wyłącznej strefie ekonomicznej.

Artykuł  62

Wykorzystanie żywych zasobów

1. Bez uszczerbku dla artykułu 61 państwo nadbrzeżne popiera dążenie do optymalnego wykorzystania żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej.

2. Państwo nadbrzeżne określa swoją zdolność połowową w odniesieniu do żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej. Jeżeli państwo nadbrzeżne nie może pozyskać całego dopuszczalnego połowu, udostępnia ono innym państwom nadwyżkę dopuszczalnego połowu na podstawie umów lub innych układów, i zgodnie z zasadami, warunkami, ustawami i innymi przepisami prawnymi wymienionymi w ustępie 4, ze szczególnym uwzględnieniem postanowień artykułów 69 i 70, zwłaszcza w odniesieniu do wymienionych tam państw rozwijających się.

3. Dopuszczając inne państwa do swojej wyłącznej strefy ekonomicznej zgodnie z niniejszym artykułem, państwo nadbrzeżne uwzględnia wszelkie stosowne czynniki, inter alia, znaczenie żywych zasobów danego obszaru dla gospodarki tego zainteresowanego państwa nadbrzeżnego i jego inne narodowe interesy, postanowienia artykułów 69 i 70, potrzeby państw rozwijających się danego subregionu lub regionu w zakresie poławiania części nadwyżki i konieczność zmniejszenia trudności gospodarczych w państwach, których obywatele tradycyjnie poławiali w tej strefie, lub które wniosły istotny wkład w badania i ustalenie wielkości stad.

4. Obywatele innych państw łowiących w wyłącznej strefie ekonomicznej stosują wymagane środki mające na celu zachowanie żywych zasobów oraz przestrzegają innych zasad i warunków, ustalonych w ustawach i innych przepisach prawnych danego państwa nadbrzeżnego. Te ustawy i inne przepisy prawne powinny być zgodne z niniejszą konwencją i mogą dotyczyć, inter alia, następujących spraw:

(a) wydawania licencji dla rybaków, statków rybackich i sprzętu połowowego, w tym uiszczania opłat oraz innych form wynagrodzenia, które w przypadku rozwijających się państw nadbrzeżnych mogą polegać na właściwej rekompensacie w dziedzinie finansowania, wyposażania i rozwijania technologii przemysłu rybołówczego;

(b) określania gatunków, które mogą być poławiane, i ustalania kwot połowowych, zarówno w stosunku do poszczególnych stad lub grup stad, albo w stosunku do połowów dokonywanych przez obywateli danego państwa w oznaczonym czasie;

(c) określenia okresów i obszarów połowów, rodzajów, rozmiarów i liczby narzędzi połowowych oraz rodzajów, rozmiarów i liczby statków rybackich, które mogą być używane;

(d) ustalania wieku i rozmiarów ryb oraz innych gatunków, które mogą być poławiane;

(e) określania informacji wymaganych od statków rybackich, łącznie z danymi statystycznymi o połowach i nakładach połowowych oraz raportami o pozycji statku;

(f) żądania prowadzenia, z upoważnienia i pod kontrolą państwa nadbrzeżnego, określonych programów badań dotyczących rybołówstwa, a także określania zasad prowadzenia takich badań, w tym pobierania próbek, dysponowania takimi próbkami oraz przedstawiania związanych z tym danych naukowych;

(g) umieszczania przez państwo nadbrzeżne obserwatorów lub praktykantów na pokładzie takich statków;

(h) wyładowywania przez takie statki całości lub części połowu w portach państwa nadbrzeżnego;

(i) warunków i zasad dotyczących wspólnych przedsięwzięć lub innych form współpracy;

(j) wymagań w zakresie szkolenia personelu i przekazywania technologii w zakresie rybołówstwa, w tym wymagań w zakresie zwiększania zdolności państwa nadbrzeżnego do podejmowania badań dotyczących rybołówstwa;

(k) procedur wykonawczych.

5. Państwa nadbrzeżne powiadamiają w należyty sposób o ustawach i innych przepisach prawnych dotyczących zachowania żywych zasobów i gospodarowania tymi zasobami.

Artykuł  63

Stada występujące w wyłącznych strefach ekonomicznych dwóch lub więcej państw nadbrzeżnych albo zarówno w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej, jak i na obszarze położonym poza strefą, lecz przyległym do niej

1. Jeżeli to samo stado albo stada współżyjących gatunków występują w wyłącznych strefach ekonomicznych dwóch lub więcej państw nadbrzeżnych, państwa te podejmują starania, bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich organizacji subregionalnych lub regionalnych, aby porozumieć się co do środków koniecznych dla skoordynowania i zapewnienia zachowania oraz rozwoju takich stad, bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszej części.

2. Jeżeli to samo stado lub stada współżyjących gatunków występują zarówno w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej, jak i na obszarze położonym poza i przyległym do niej, państwo nadbrzeżne i państwa poławiające takie stada na przyległym obszarze podejmują starania, bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich organizacji subregionalnych lub regionalnych, aby porozumieć się co do środków koniecznych dla zachowania tych stad na przyległym obszarze.

Artykuł  64

Gatunki migrujące

1. Państwo nadbrzeżne i inne państwa, których obywatele poławiają w danym regionie gatunki daleko migrujące wymienione w aneksie I, współpracują bezpośrednio lub za pośrednictwem odpowiednich organizacji międzynarodowych w celu zachowania i popierania optymalnego wykorzystania takich gatunków w całym regionie, zarówno w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej, jak i poza nią. W regionach, w których nie ma odpowiedniej organizacji międzynarodowej, państwo nadbrzeżne oraz inne państwa, których obywatele poławiają te gatunki w danym regionie, będą współpracować w celu utworzenia takiej organizacji i uczestniczyć w jej pracach.

2. Postanowienia ustępu 1 są stosowane w uzupełnieniu innych postanowień niniejszej części.

Artykuł  65

Ssaki morskie

Żadne z postanowień niniejszej części nie ogranicza prawa państwa nadbrzeżnego ani, odpowiednio do okoliczności, kompetencji organizacji międzynarodowej do zakazywania, ograniczania lub regulowania połowów ssaków morskich w większym stopniu, niż jest to przewidziane w niniejszej części. Państwa współpracują w celu zachowania ssaków morskich, a zwłaszcza starają się, za pośrednictwem odpowiednich organizacji międzynarodowych, zachować i badać walenie oraz gospodarować nimi.

Artykuł  66

Stada anadromiczne

1. Państwa, z rzek których pochodzą stada anadromiczne, są w pierwszej kolejności nimi zainteresowane i ponoszą za nie odpowiedzialność.

2. Państwo, z którego pochodzą stada anadromiczne, zapewnia ich zachowanie w drodze podejmowania odpowiednich środków regulujących połowy na wszystkich wodach położonych między lądem a zewnętrznymi granicami jej wyłącznej strefy ekonomicznej, a także połowy określone w ustępie 3 (b). Państwo pochodzenia może, po konsultacji z innymi państwami, o których mowa w ustępach 3 i 4, łowiącymi takie stada, ustalać wielkość całkowitego dopuszczalnego połowu stad pochodzących z jego rzek.

3. 

(a) Połowy stad anadromicznych mogą odbywać się tylko na wodach położonych między lądem a zewnętrznymi granicami wyłącznych stref ekonomicznych, z wyjątkiem takich przypadków, w których stosowanie niniejszego postanowienia powodowałoby trudności gospodarcze w państwie innym niż państwo pochodzenia. W odniesieniu do takich połowów dokonywanych poza zewnętrznymi granicami wyłącznych stref ekonomicznych zainteresowane państwa przeprowadzają konsultacje w celu osiągnięcia porozumienia co do zasad i warunków takich połowów, z należytym uwzględnieniem wymagań zachowania tych stad oraz potrzeb państwa pochodzenia w odniesieniu do nich.

(b) Państwo pochodzenia współpracuje w celu zmniejszenia trudności gospodarczych w innych państwach poławiających te stada, biorąc pod uwagę normalne połowy dokonywane przez te państwa oraz sposób wykorzystywania przez nie stad, a także wszystkie obszary, na których połowy mają miejsce.

(c) Państwa, o których mowa w punkcie (b), które, na mocy porozumienia z państwem pochodzenia, uczestniczą w podejmowaniu środków zmierzających do odnowienia stad anadromicznych, zwłaszcza poprzez wydatki przeznaczone na ten cel, będą w sposób szczególny uwzględnione przez państwo pochodzenia w połowach stad pochodzących z ich rzek.

(d) Zapewnienie przestrzegania przepisów dotyczących stad anadromicznych poza wyłączną strefą ekonomiczną następuje na podstawie umowy pomiędzy państwem pochodzenia i innymi zainteresowanymi państwami.

4. W przypadku gdy stada anadromiczne wędrują do wód lub poprzez wody położone między lądem a zewnętrznymi granicami wyłącznych stref ekonomicznych państwa innego niż państwo pochodzenia, państwo to współpracuje z państwem pochodzenia w zakresie zachowania tych stad i gospodarowania nimi.

5. Państwo pochodzenia stad anadromicznych i inne państwa poławiające te stada zawierają układy w celu wykonania postanowień niniejszego artykułu, jeżeli to uzasadnione, za pośrednictwem organizacji regionalnych.

Artykuł  67

Gatunki katadromiczne

1. Państwo nadbrzeżne, w którego wodach gatunki katadromiczne spędzają większą część życiowego swojego cyklu, ponosi odpowiedzialność za gospodarowanie tymi gatunkami i zapewnia wędrującym rybom możliwość wejścia na jego wody i wyjścia z nich.

2. Połowy gatunków katadromicznych odbywają się wyłącznie na wodach położonych między lądem a zewnętrzną granicą wyłącznych stref ekonomicznych. Połowy dokonywane w wyłącznych strefach ekonomicznych są regulowane przez niniejszy artykuł oraz przez inne postanowienia niniejszej konwencji dotyczące połowów w tych strefach.

3. W przypadku gdy ryby katadromiczne wędrują przez wyłączną strefę ekonomiczną innego państwa jako ryby młode lub dojrzewające, gospodarowanie takimi stadami, włączając w to połowy, jest regulowane umową zawartą przez państwo, o którym mowa w ustępie 1, z innym zainteresowanym państwem. Taka umowa powinna zapewniać racjonalne gospodarowanie tymi gatunkami i uwzględniać obowiązki państwa, o którym mowa w ustępie 1, w zakresie zachowania tych gatunków.

Artykuł  68

Gatunki osiadłe

Niniejsza część nie ma zastosowania do gatunków osiadłych określonych w artykule 77 ustęp 4.

Artykuł  69

Prawa państw śródlądowych

1. Państwa śródlądowe mają prawo do uczestniczenia, w oparciu o zasadę słuszności, w eksploatacji odpowiedniej części nadwyżki żywych zasobów w wyłącznych strefach ekonomicznych państw nadbrzeżnych tego samego subregionu, z uwzględnieniem odnośnych gospodarczych i geograficznych okoliczności dotyczących wszystkich zainteresowanych państw oraz w sposób zgodny z postanowieniami niniejszego artykułu i artykułów 61 i 62.

2. Warunki i zasady takiego uczestnictwa są ustalane przez zainteresowane państwa w dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych umowach, uwzględniających między innymi:

(a) potrzebę unikania szkodliwych następstw dla społeczności rybackich lub przemysłu rybołówczego państwa nadbrzeżnego;

(b) zakres, w jakim, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu, państwo śródlądowe uczestniczy lub ma prawo uczestniczyć, na podstawie istniejących umów dwustronnych, subregionalnych i regionalnych, w eksploatacji żywych zasobów w wyłącznych strefach ekonomicznych innych państw nadbrzeżnych;

(c) zakres, w jakim inne państwa śródlądowe i państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym uczestniczą w eksploatacji żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej państwa nadbrzeżnego, i wynikającą stąd potrzebę unikania szczególnego obciążenia takiego pojedynczego państwa nadbrzeżnego lub jego części;

(d) potrzeby żywnościowe ludności odnośnych państw.

3. Jeżeli zdolność połowowa państwa nadbrzeżnego zbliża się do poziomu, przy którym ono samo będzie mogło dokonywać całego dopuszczalnego połowu żywych zasobów w swojej wyłącznej strefie ekonomicznej, państwo to oraz inne zainteresowane państwa współpracują ze sobą w celu zawarcia słusznych układów dwustronnych, subregionalnych i regionalnych umożliwiających rozwijającym się państwom śródlądowym tego samego subregionu lub regionu udział w eksploatacji żywych zasobów w wyłącznych strefach ekonomicznych państw nadbrzeżnych tego subregionu lub regionu, stosownie do istniejących okoliczności i na warunkach zadowalających wszystkie strony. Wykonując niniejsze postanowienie, bierze się również pod uwagę czynniki wymienione w ustępie 2.

4. Rozwinięte państwa śródlądowe mają prawo, na podstawie postanowień niniejszego artykułu, do uczestniczenia w eksploatacji żywych zasobów jedynie w wyłącznych strefach ekonomicznych rozwiniętych państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem zakresu, w jakim państwo nadbrzeżne, dając innym państwom dostęp do żywych zasobów swojej wyłącznej strefy ekonomicznej, wzięło pod uwagę potrzebę ograniczania do minimum szkodliwych następstw dla społeczności rybackich oraz trudności gospodarczych w państwach, których obywatele tradycyjnie poławiali w tej strefie.

5. Powyższe postanowienia stosuje się bez uszczerbku dla układów zawartych w subregionach i regionach, w których państwa nadbrzeżne mogą udzielać śródlądowym państwom tego samego subregionu lub regionu równych lub preferencyjnych praw do eksploatacji żywych zasobów w swoich wyłącznych strefach ekonomicznych.

Artykuł  70

Prawa państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym

1. Państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym mają prawo do uczestniczenia, w oparciu o zasadę słuszności, w eksploatacji odpowiedniej części nadwyżki żywych zasobów w wyłącznych strefach ekonomicznych państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem odnośnych gospodarczych i geograficznych okoliczności dotyczących wszystkich zainteresowanych państw, oraz w sposób zgodny z postanowieniami niniejszego artykułu i artykułów 61 i 62.

2. Dla celów niniejszej części wyrażenie "państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym" oznacza państwa nadbrzeżne, łącznie z państwami położonymi nad morzami zamkniętymi lub półzamkniętymi, których sytuacja geograficzna uzależnia je od eksploatacji żywych zasobów wyłącznych stref ekonomicznych innych państw tego subregionu lub regionu, mającej na celu należyte zaopatrzenie w ryby, umożliwiające zaspokojenie potrzeb żywnościowych ich ludności lub części ludności, a także państwa nadbrzeżne, które nie mogą rościć praw do własnych wyłącznych stref ekonomicznych.

3. Warunki i zasady takiego uczestnictwa są ustalone przez zainteresowane państwa w dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych umowach, uwzględniających między innymi:

(a) potrzebę unikania szkodliwych następstw dla społeczności rybackich lub przemysłu rybołówczego państwa nadbrzeżnego;

(b) zakres, w jakim zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu państwo o niekorzystnym położeniu geograficznym uczestniczy lub ma prawo do uczestniczenia, na podstawie istniejących umów dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych, w eksploatacji żywych zasobów wyłącznych stref ekonomicznych innych państw nadbrzeżnych;

(c) zakres, w jakim inne państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym i państwa śródlądowe uczestniczą w eksploatacji żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej państwa nadbrzeżnego, i wynikającą stąd potrzebę unikania szczególnego obciążenia takiego pojedynczego państwa nadbrzeżnego lub jego części;

(d) potrzeby żywnościowe ludności odnośnych państw.

4. Jeżeli zdolność połowowa państwa nadbrzeżnego zbliża się do poziomu, przy którym będzie ono zdolne do dokonywania całego dopuszczalnego połowu żywych zasobów w swojej wyłącznej strefie ekonomicznej, państwo to oraz inne zainteresowane państwa będą współpracować ze sobą w celu zawarcia układów dwustronnych, opartych o zasadę słuszności, subregionalnych lub regionalnych, umożliwiających rozwijającym się państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym tego samego subregionu lub regionu udział w eksploatacji żywych zasobów wyłącznych stref ekonomicznych państw nadbrzeżnych tego subregionu lub regionu stosownie do istniejących okoliczności i na warunkach zadowalających wszystkie strony. Wykonując niniejsze postanowienie, bierze się również pod uwagę czynniki wymienione w ustępie 3.

5. Rozwinięte państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym mają prawo, zgodnie z niniejszym artykułem, do uczestniczenia w eksploatacji żywych zasobów jedynie w wyłącznych strefach ekonomicznych rozwiniętych państw nadbrzeżnych tego samego subregionu lub regionu, z uwzględnieniem zakresu, w jakim państwo nadbrzeżne, dając innym państwom dostęp do żywych zasobów swojej wyłącznej strefy ekonomicznej, wzięło pod uwagę potrzebę ograniczenia do minimum szkodliwych następstw dla społeczności rybackich oraz trudności gospodarczych w państwach, których obywatele tradycyjnie poławiali w tej strefie.

6. Powyższe postanowienia stosuje się bez uszczerbku dla układów zawartych w subregionach lub regionach, gdzie państwa nadbrzeżne mogą udzielać państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym tego samego subregionu lub regionu równych lub preferencyjnych praw do eksploatacji żywych zasobów w swoich wyłącznych strefach ekonomicznych.

Artykuł  71

Przypadki niestosowania artykułów 69 i 70

Postanowienia artykułów 69 i 70 nie mają zastosowania do państwa nadbrzeżnego, którego gospodarka jest w przeważającym stopniu uzależniona od eksploatacji żywych zasobów jego wyłącznej strefy ekonomicznej.

Artykuł  72

Ograniczenia przenoszenia praw

1. Prawa do eksploatacji żywych zasobów, przewidziane w artykułach 69 i 70, nie mogą być przenoszone bezpośrednio lub pośrednio na państwa trzecie lub ich obywateli w formie dzierżawy lub licencji, poprzez tworzenie wspólnych przedsięwzięć lub w jakikolwiek inny sposób powodujący takie przeniesienie, chyba że państwa zainteresowane uzgodniły inaczej.

2. Powyższe postanowienie nie wyłącza prawa zainteresowanych państw do otrzymania pomocy technicznej lub finansowej od państw trzecich lub od organizacji międzynarodowych, której celem jest ułatwienie korzystania z praw zgodnie z artykułami 69 i 70, o ile nie spowoduje to następstw wymienionych w ustępie 1.

Artykuł  73

Zapewnienie przestrzegania ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego

1. Wykonując swoje suwerenne prawa do badania, eksploatacji, ochrony żywych zasobów i gospodarowania nimi w wyłącznej strefie ekonomicznej, państwo nadbrzeżne może stosować takie środki, łącznie z zatrzymaniem, inspekcją, zajęciem i wszczęciem postępowania sądowego, jakie okażą się konieczne dla zapewnienia przestrzegania ustaw i innych przepisów prawnych wydanych przez nie zgodnie z niniejszą konwencją.

2. Zajęte statki i ich załogi zwalniane są niezwłocznie po złożeniu zasadnej kaucji lub innego zabezpieczenia.

3. Sankcje karne państwa nadbrzeżnego za naruszenie ustaw i innych przepisów prawnych dotyczących rybołówstwa w wyłącznej strefie ekonomicznej nie mogą przewidywać, w braku odmiennego porozumienia między zainteresowanymi państwami, pozbawienia wolności ani jakiejkolwiek innej kary cielesnej.

4. W wypadku zajęcia lub zatrzymania obcego statku państwo nadbrzeżne niezwłocznie zawiadamia we właściwy sposób państwo bandery o podjętych działaniach i o karach, jakie zostały następnie wymierzone.

Artykuł  74

Delimitacja wyłącznej strefy ekonomicznej między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą

1. Delimitacja wyłącznej strefy ekonomicznej między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą, następuje w drodze umowy na podstawie prawa międzynarodowego w rozumieniu artykułu 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w celu osiągnięcia rozwiązania opartego o zasadę słuszności.

2. Jeżeli w rozsądnym czasie nie uda się zawrzeć umowy, zainteresowane państwa korzystają z procedur przewidzianych w części XV.

3. Do czasu zawarcia umowy przewidzianej w ustępie 1 zainteresowane państwa podejmą wszelkie starania, w duchu zrozumienia i współpracy, aby doprowadzić do zawarcia tymczasowych układów o charakterze praktycznym oraz aby w takim okresie przejściowym nie utrudniać ani nie udaremniać zawarcia ostatecznej umowy. Układy takie nie powinny przesądzać ostatecznej delimitacji.

4. Jeżeli istnieje umowa obowiązująca zainteresowane państwa, to zagadnienia dotyczące delimitacji wyłącznej strefy ekonomicznej są rozstrzygane zgodnie z postanowieniami takiej umowy.

Artykuł  75

Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych

1. Z zastrzeżeniem postanowień niniejszej części linie zewnętrznych granic wyłącznej strefy ekonomicznej i linie delimitacyjne określone zgodnie z artykułem 74 zaznacza się na mapach o takiej skali lub skalach, które nadają się do dokładnego zaznaczenia ich przebiegu. W razie potrzeby takie linie zewnętrznych granic lub linie delimitacyjne można zastąpić wykazami współrzędnych geograficznych punktów z określeniem podstawowych danych geodezyjnych.

2. Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości takie mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych oraz składa do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych kopię każdej takiej mapy lub wykazu.

CZĘŚĆ  VI

SZELF KONTYNENTALNY

Artykuł  76

Definicja szelfu kontynentalnego

1. Szelf kontynentalny państwa nadbrzeżnego obejmuje dno morskie i podziemie obszarów podmorskich, które rozciągają się poza jego morzem terytorialnym na całej długości naturalnego przedłużenia jego terytorium lądowego aż do zewnętrznej krawędzi obrzeża kontynentalnego albo na odległość 200 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, jeżeli zewnętrzna krawędź obrzeża kontynentalnego nie sięga do tej odległości.

2. Szelf kontynentalny państwa nadbrzeżnego nie rozciąga się poza granice przewidziane w ustępach od 4 do 6.

3. Obrzeże kontynentalne stanowi podwodne przedłużenie masywu lądowego państwa nadbrzeżnego i składa się z dna i podziemia szelfu, zbocza i wzniesienia. Nie obejmuje ono dna oceanicznego na dużych głębokościach z jego grzbietami ani jego podziemia.

4. 

(a) Dla celów niniejszej konwencji państwo nadbrzeżne określa zewnętrzną krawędź obrzeża kontynentalnego wszędzie tam, gdzie obrzeże rozciąga się poza 200 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, za pomocą:

(i) linii przeprowadzonej zgodnie z ustępem 7 względem najdalej wysuniętych zewnętrznych stałych punktów, gdzie w każdym z nich grubość skał osadowych stanowi co najmniej 1% najkrótszej odległości od takiego punktu do podnóża zbocza kontynentalnego, lub

(ii) linii przeprowadzonej zgodnie z ustępem 7 względem stałych punktów znajdujących się w odległości nie większej niż 60 mil morskich od podnóża zbocza kontynentalnego.

(b) W przypadku braku dowodu przeciwnego podnóże zbocza kontynentalnego jest wyznaczone jako punkt maksymalnej zmiany stopnia nachylenia przy podstawie zbocza.

5. Punkty stałe tworzące linię zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego na dnie morskim, przeprowadzoną zgodnie z ustępem 4 (a) (i) oraz (ii), znajdują się albo w odległości nieprzekraczającej 350 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, albo w odległości nieprzekraczającej 100 mil morskich od izobaty 2.500 metrów, która jest linią łączącą punkty leżące na głębokości 2.500 metrów.

6. Niezależnie od postanowień ustępu 5 na podmorskich grzbietach zewnętrzna granica szelfu kontynentalnego nie przekracza 350 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego. Ustęp ten nie ma zastosowania do podmorskich wzniesień, które są naturalnymi składnikami obrzeża kontynentalnego, takich jak jego płaskowyże, progi, wierzchołki, ławice i odnogi.

7. Państwo nadbrzeżne wytycza zewnętrzne granice swojego szelfu kontynentalnego tam, gdzie szelf rozciąga się poza 200 mil morskich od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, łącząc liniami prostymi o długości nieprzekraczającej 60 mil morskich stałe punkty określone za pomocą współrzędnych szerokości i długości geograficznej.

8. Informacje o granicach szelfu kontynentalnego rozciągającego się poza 200 milami morskimi od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, są przedstawiane przez państwo nadbrzeżne Komisji Granic Szelfu Kontynentalnego, utworzonej zgodnie z aneksem II, z uwzględnieniem sprawiedliwej reprezentacji geograficznej. Komisja wydaje zalecenia państwom nadbrzeżnym w sprawach dotyczących ustanowienia zewnętrznych granic ich szelfu kontynentalnego. Granice szelfu ustanowione przez państwo nadbrzeżne na podstawie tych zaleceń są ostateczne i wiążące.

9. Państwo nadbrzeżne składa do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych mapy i odpowiednie informacje, zawierające dane geodezyjne, trwale opisujące zewnętrzne granice jego szelfu kontynentalnego. Sekretarz Generalny podaje je w należyty sposób do publicznej wiadomości.

10. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają wpływu na kwestię delimitacji szelfu kontynentalnego między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą.

Artykuł  77

Prawa państwa nadbrzeżnego w odniesieniu do szelfu kontynentalnego

1. Państwo nadbrzeżne wykonuje suwerenne prawa w odniesieniu do szelfu kontynentalnego w celu jego badania i eksploatacji jego zasobów naturalnych.

2. Prawa przewidziane w ustępie 1 są wyłączne w tym znaczeniu, że jeżeli państwo nadbrzeżne nie prowadzi badań szelfu kontynentalnego ani nie eksploatuje jego zasobów naturalnych, nikt nie może podejmować takich działań bez wyraźnej zgody państwa nadbrzeżnego.

3. Prawa państwa nadbrzeżnego w odniesieniu do szelfu kontynentalnego nie są uzależnione od rzeczywistego lub formalnego zawładnięcia ani od jakiegokolwiek wyraźnego oświadczenia na ten temat.

4. Zasoby naturalne, o których mowa w niniejszej części, obejmują zasoby mineralne oraz inne nieożywione zasoby dna morskiego i jego podziemia, jak również organizmy żywe należące do gatunków osiadłych, to znaczy organizmy, które w stadium, gdy nadają się do połowu, albo pozostają nieruchome na dnie morskim lub pod nim, albo nie są zdolne do poruszania się inaczej, niż pozostając w stałym fizycznym kontakcie z dnem morskim lub jego podziemiem.

Artykuł  78

Status prawny wód pokrywających i przestrzeni powietrznej oraz prawa i wolności innych państw

1. Prawa państwa nadbrzeżnego w odniesieniu do szelfu kontynentalnego nie wpływają na status prawny wód pokrywających szelf ani przestrzeni powietrznej ponad tymi wodami.

2. Wykonywanie przez państwo nadbrzeżne jego praw w odniesieniu do szelfu kontynentalnego nie powinno naruszać ani powodować nieuzasadnionego zakłócenia żeglugi oraz innych praw i wolności innych państw przewidzianych w niniejszej konwencji.

Artykuł  79

Podmorskie kable i rurociągi na szelfie kontynentalnym

1. Wszystkie państwa mają prawo do układania na szelfie kontynentalnym podmorskich kabli i rurociągów, zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu.

2. Z zastrzeżeniem prawa państwa nadbrzeżnego do stosowania racjonalnych środków w celu badania szelfu kontynentalnego, eksploatacji jego zasobów naturalnych oraz zapobiegania, zmniejszania i kontrolowania zanieczyszczenia powodowanego przez rurociągi, państwo to nie może utrudniać układania lub konserwowania takich kabli lub rurociągów.

3. Wytyczenie trasy dla układania takich rurociągów na szelfie kontynentalnym wymaga zgody państwa nadbrzeżnego.

4. Żadne postanowienie niniejszej części nie narusza prawa państwa nadbrzeżnego do określania warunków układania kabli lub rurociągów, które wchodzą na jego terytorium lub morze terytorialne, ani jego jurysdykcji nad kablami i rurociągami zbudowanymi lub używanymi w związku z badaniem jego szelfu kontynentalnego lub eksploatacją jego zasobów albo używaniem sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji znajdujących się pod jego jurysdykcją.

5. Podczas układania podmorskich kabli lub rurociągów państwa zwracają należytą uwagę na istniejące już kable lub rurociągi. W szczególności nie powinny ulec pogorszeniu możliwości naprawy istniejących kabli lub rurociągów.

Artykuł  80

Sztuczne wyspy, instalacje i konstrukcje na szelfie kontynentalnym

Postanowienia artykułu 60 mają zastosowanie mutatis mutandis do sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji na szelfie kontynentalnym.

Artykuł  81

Wiercenia na szelfie kontynentalnym

Państwu nadbrzeżnemu przysługuje wyłączne prawo do wyrażania zgody i regulowania wierceń na szelfie kontynentalnym, niezależnie od ich celu.

Artykuł  82

Wpłaty i świadczenia w naturze w związku z eksploatacją szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi

1. Państwo nadbrzeżne dokonuje wpłat lub świadczeń w naturze w związku z eksploatacją nieożywionych zasobów szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego.

2. Wpłaty i świadczenia są dokonywane co roku, z uwzględnieniem całej produkcji w danym miejscu po upływie pierwszych pięciu lat eksploatacji w tym miejscu. Wpłaty lub świadczenia w naturze za szósty rok wynoszą jeden procent wartości lub ilości produkcji w miejscu eksploatacji. Następnie stawka wzrasta o jeden procent rocznie za każdy kolejny rok aż do dwunastego roku, a potem pozostaje na poziomie siedmiu procent. Do produkcji nie wlicza się zasobów zużytych w związku z eksploatacją.

3. Państwo rozwijające się, które jest importerem netto zasobów mineralnych wydobywanych z jego szelfu kontynentalnego, jest zwolnione od dokonywania takich wpłat lub świadczeń w naturze w stosunku do tych zasobów mineralnych.

4. Wpłaty lub świadczenia w naturze są dokonywane za pośrednictwem Organizacji, która rozdziela je pomiędzy Państwa-Strony niniejszej konwencji na podstawie sprawiedliwych kryteriów, uwzględniając interesy i potrzeby państw rozwijających się, w szczególności tych spośród nich, które są najsłabiej rozwinięte, oraz państw śródlądowych.

Artykuł  83

Delimitacja szelfu kontynentalnego między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą

1. Delimitacja szelfu kontynentalnego między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą, następuje w drodze umowy na podstawie prawa międzynarodowego w rozumieniu artykułu 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w celu osiągnięcia sprawiedliwego rozwiązania.

2. Jeżeli w rozsądnym czasie nie udaje się zawrzeć umowy, zainteresowane państwa korzystają z procedur przewidzianych w części XV.

3. Do czasu zawarcia umowy przewidzianej w ustępie 1 zainteresowane państwa podejmują wszelkie starania, w duchu zrozumienia i współpracy, aby doprowadzić do zawarcia tymczasowych układów o charakterze praktycznym oraz aby w takim okresie przejściowym nie utrudniać ani nie udaremniać zawarcia ostatecznej umowy. Układy takie nie powinny przesądzać ostatecznej delimitacji.

4. Jeżeli istnieje umowa obowiązująca zainteresowane państwa, to zagadnienia dotyczące delimitacji szelfu kontynentalnego są rozstrzygane zgodnie z postanowieniami takiej umowy.

Artykuł  84

Mapy i wykazy współrzędnych geograficznych

1. Z zastrzeżeniem niniejszej części linie zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego i linie delimitacyjne określone zgodnie z artykułem 83 zaznacza się na mapach o takiej skali lub skalach, które nadają się do dokładnego zaznaczenia ich przebiegu. W razie potrzeby takie linie zewnętrznych granic lub linie delimitacyjne można zastąpić wykazami współrzędnych geograficznych punktów z określaniem podstawowych danych geodezyjnych.

2. Państwo nadbrzeżne podaje w należyty sposób do publicznej wiadomości takie mapy lub wykazy współrzędnych geograficznych oraz składa do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych kopię każdej takiej mapy lub wykazu, natomiast dokumenty z zaznaczonymi liniami zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego składa do depozytu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji.

Artykuł  85

Budowa tuneli

Postanowienia niniejszej części nie naruszają prawa państwa nadbrzeżnego do eksploatacji podziemia poprzez budowę tuneli, niezależnie od głębokości wody ponad tym podziemiem.

CZĘŚĆ  VII

MORZE PEŁNE

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  86

Stosowanie postanowień niniejszej części

Postanowienia niniejszej części stosuje się do wszystkich części morza, które nie należą ani do wyłącznej strefy ekonomicznej, morza terytorialnego lub do wód wewnętrznych państwa ani do wód archipelagowych państwa archipelagowego. Niniejszy artykuł nie pociąga za sobą jakiegokolwiek ograniczenia wolności, z jakich korzystają wszystkie państwa w wyłącznej strefie ekonomicznej zgodnie z artykułem 58.

Artykuł  87

Wolność morza pełnego

1. Morze pełne jest otwarte dla wszystkich państw, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych. Korzystanie z wolności morza pełnego odbywa się zgodnie z warunkami określonymi w niniejszej konwencji i w innych normach prawa międzynarodowego. Wolność ta obejmuje między innymi, zarówno dla państw nadbrzeżnych, jak i śródlądowych:

(a) wolność żeglugi;

(b) wolność przelotu;

(c) wolność układania podmorskich kabli i rurociągów, z zastrzeżeniem części VI;

(d) wolność budowania sztucznych wysp oraz innych instalacji dozwolonych przez prawo międzynarodowe, z zastrzeżeniem części VI;

(e) wolność łowienia, z zastrzeżeniem warunków określonych w rozdziale 2,

(f) wolność badań naukowych, z zastrzeżeniem postanowień części VI i XIII.

2. Wszystkie państwa korzystają z tych wolności, uwzględniając należycie fakt, że inne państwa są również zainteresowane korzystaniem z wolności morza pełnego, jak również uwzględniając należycie prawa przewidziane w niniejszej konwencji w odniesieniu do działalności w Obszarze.

Artykuł  88

Wykorzystywanie morza pełnego wyłącznie do celów pokojowych

Morze pełne jest wykorzystywane wyłącznie do celów pokojowych.

Artykuł  89

Nieważność roszczeń do suwerenności nad morzem pełnym

Żadne państwo nie może w sposób ważny zgłaszać roszczeń do poddania swej suwerenności jakiejkolwiek części morza pełnego.

Artykuł  90

Prawo do żeglugi

Każde państwo, zarówno nadbrzeżne, jak i śródlądowe, ma prawo do tego, aby statki podnosząc jego banderę, żeglowały po morzu pełnym.

Artykuł  91

Przynależność państwowa statków

1. Każde państwo określa warunki przyznawania statkom swojej przynależności państwowej, rejestrowania statków na swoim terytorium oraz przyznawania prawa podnoszenia swojej bandery. Statki posiadają przynależność tego państwa, którego banderę mają prawo podnosić. Pomiędzy państwem a statkiem powinna istnieć rzeczywista więź.

2. Każde państwo wydaje statkom, którym przyznało prawo podnoszenia swojej bandery, dokumenty potwierdzające takie prawo.

Artykuł  92

Status statków

1. Statki pływają pod banderą tylko jednego państwa i podlegają, poza wyjątkami wyraźnie przewidzianymi przez umowy międzynarodowe lub niniejszą konwencję, jego wyłącznej jurysdykcji na morzu pełnym. Statek nie może zmieniać swojej bandery podczas podróży lub postoju w porcie, poza przypadkami rzeczywistego przeniesienia własności lub zmiany rejestracji.

2. Statek, który pływa pod banderami dwóch lub więcej państw, których używa według własnego uznania, nie może wobec jakiegokolwiek innego państwa powoływać się na żadną z tych przynależności i może być traktowany na równi ze statkiem nieposiadającym żadnej przynależności państwowej.

Artykuł  93

Statki podnoszące banderę Narodów Zjednoczonych, organizacji wyspecjalizowanych Narodów Zjednoczonych i Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej

Postanowienia artykułów poprzedzających nie naruszają praw statków pozostających w oficjalnej służbie Narodów Zjednoczonych, ich organizacji wyspecjalizowanych lub Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, podnoszących banderę tych organizacji.

Artykuł  94

Obowiązki państwa bandery

1. Każde państwo skutecznie wykonuje swoją jurysdykcję i kontrolę w dziedzinie administracyjnej, technicznej i socjalnej nad statkami podnoszącymi jego banderę.

2. W szczególności każde państwo:

(a) prowadzi rejestr statków zawierający nazwy i dane o statkach podnoszących jego banderę, z wyjątkiem tych statków, które zostały wyłączone spod powszechnie przyjętych przepisów międzynarodowych ze względu na ich niewielkie rozmiary, oraz

(b) poddaje swojej jurysdykcji, zgodnie ze swoim prawem krajowym, każdy statek podnoszący jego banderę oraz jego kapitana, oficerów i załogę w odniesieniu do spraw administracyjnych, technicznych i socjalnych dotyczących danego statku.

3. Każde państwo stosuje wobec statków podnoszących jego banderę środki konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa na morzu, dotyczące inter alia:

(a) budowy, wyposażenia i zdolności statku do żeglugi;

(b) składu osobowego, warunków pracy oraz szkolenia załóg przy uwzględnieniu właściwych aktów międzynarodowych;

(c) używania sygnałów, utrzymywania łączności i zapobiegania zderzeniom.

4. Środki te obejmują takie środki, które są konieczne dla zapewnienia:

(a) by każdy statek przed rejestracją, a po niej w odpowiednich odstępach czasu, podlegał inspekcji dokonywanej przez wykwalifikowanego inspektora morskiego i by posiadał na pokładzie takie mapy, publikacje żeglarskie oraz wyposażenie i przyrządy nawigacyjne, jakie są właściwe dla bezpiecznej żeglugi statku;

(b) by każdy statek znajdował się pod kierownictwem kapitana i oficerów posiadających odpowiednie kwalifikacje, w szczególności w zakresie sztuki żeglarskiej, nawigacji, łączności i inżynierii morskiej i by ilość członków oraz kwalifikacje załogi były dostosowane do typu, rozmiarów, mechanizmów i wyposażenia statków;

(c) by kapitan, oficerowie i, w odpowiednim zakresie, członkowie załogi dokładnie znali stosowne międzynarodowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa życia na morzu, zapobiegania zderzeniom, zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczania morza oraz utrzymywania łączności radiowej, a także by mieli obowiązek przestrzegania tych przepisów.

5. Stosując środki wymienione w ustępach 3 i 4, każde państwo jest zobowiązane do przestrzegania powszechnie przyjętych międzynarodowych przepisów, procedur oraz praktyki i podjęcia wszelkich działań koniecznych dla zapewnienia ich przestrzegania.

6. Państwo, które ma oczywiste podstawy, by sądzić, że nie jest wykonywana właściwa jurysdykcja i kontrola w stosunku do statku, może zawiadomić o tych faktach państwo bandery. Po otrzymaniu takiego zawiadomienia państwo bandery powinno zbadać sprawę i, jeżeli to będzie wskazane, podjąć wszelkie działania konieczne dla poprawy sytuacji.

7. Każde państwo wszczyna dochodzenie, prowadzone przez należycie wykwalifikowaną osobę lub osoby albo pod kierunkiem takich osób, w sprawie każdego wypadku w żegludze morskiej lub innego zdarzenia na morzu pełnym, w którym uczestniczył statek płynący pod banderą tego państwa, który spowodował utratę życia lub poważne obrażenia ciała obywateli innego państwa albo poważne uszkodzenie statków lub instalacji innego państwa albo znaczną szkodę w środowisku morskim. Państwo bandery i to drugie państwo współpracują w prowadzeniu przez to drugie państwo dochodzenia co do takiego wypadku w żegludze lub innego zdarzenia.

Artykuł  95

Immunitet okrętów wojennych na morzu pełnym

Okręty wojenne na morzu pełnym korzystają z pełnego immunitetu jurysdykcyjnego wobec każdego państwa innego niż państwo bandery.

Artykuł  96

Immunitet statków używanych wyłącznie do służby rządowej niehandlowej

Statki będące własnością państwa lub przez nie eksploatowane, a używane wyłącznie do służby rządowej niehandlowej, korzystają na morzu pełnym z pełnego immunitetu jurysdykcyjnego wobec każdego państwa innego niż państwo bandery.

Artykuł  97

Jurysdykcja karna w sprawach zderzeń lub innych wypadków w żegludze

1. W przypadku zderzenia lub innego wypadku w żegludze dotyczącego statku na morzu pełnym, powodującego odpowiedzialność karną lub dyscyplinarną kapitana lub każdej innej osoby zatrudnionej na statku, postępowanie karne lub dyscyplinarne przeciwko takiej osobie może być wszczęte wyłącznie przed władzami sądowymi lub administracyjnymi państwa bandery albo państwa, którego obywatelstwo posiada ta osoba.

2. W sprawach dyscyplinarnych wyłącznie państwo, które wydało dyplom kapitański lub świadectwo kwalifikacyjne albo licencję, ma prawo, po przeprowadzeniu określonego prawem postępowania, do odebrania tych dokumentów, nawet wówczas, gdy ich posiadacz nie jest obywatelem państwa, które je wydało.

3. Żadne inne władze, poza władzami państwa bandery, nie mogą zarządzić zajęcia ani zatrzymania statku, nawet dla celów dochodzenia.

Artykuł  98

Obowiązek udzielania pomocy

1. Każde państwo zobowiązuje kapitana statku pływającego pod jego banderą, o ile kapitan może to uczynić bez narażenia na poważne niebezpieczeństwo statku, załogi lub pasażerów:

(a) do niesienia pomocy każdej osobie na morzu, znajdującej się w niebezpieczeństwie;

(b) do pospieszenia możliwie najszybciej na pomoc osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie, jeżeli został on powiadomiony o potrzebie udzielenia im pomocy, o ile można rozsądnie oczekiwać od niego takiego działania;

(c) do niesienia, po zderzeniu, pomocy drugiemu statkowi, jego załodze i pasażerom oraz, jeżeli to możliwe, do podania drugiemu statkowi nazwy własnego statku, swojego portu rejestracji oraz najbliższego portu, do którego zawinie.

2. Każde państwo nadbrzeżne udziela poparcia tworzeniu, działaniu i utrzymywaniu odpowiedniej i skutecznej służby poszukiwawczej i ratowniczej w celu zapewnienia bezpieczeństwa na morzu i ponad nim oraz, jeżeli okoliczności tego wymagają, współdziała ono w tym celu z sąsiednimi państwami na podstawie wzajemnych umów regionalnych.

Artykuł  99

Zakaz przewożenia niewolników

Każde państwo stosuje skuteczne środki dla zapobiegania i karania przewozu niewolników na statkach uprawnionych do podnoszenia jego bandery oraz dla zapobiegania bezprawnemu używaniu jego bandery w tym celu. Każdy niewolnik, który znajdzie schronienie na statku, niezależnie od tego, pod jaką banderą pływa ten statek, staje się wolny ipso facto.

Artykuł  100

Obowiązek współpracy w zwalczaniu piractwa

Wszystkie państwa współdziałają w możliwie najszerszym zakresie w zwalczaniu piractwa na morzu pełnym lub w jakimkolwiek innym miejscu niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa.

Artykuł  101

Definicja piractwa

Każdy z następujących czynów stanowi piractwo:

(a) wszelki bezprawny akt gwałtu, zatrzymania lub grabieży popełniony dla celów osobistych przez załogę lub pasażerów prywatnego statku lub samolotu i wymierzony:

(i) na morzu pełnym przeciwko innemu statkowi morskiemu lub powietrznemu albo przeciwko osobom lub mieniu na pokładzie takiego statku morskiego lub powietrznego;

(ii) przeciwko statkowi morskiemu lub powietrznemu, osobom lub mieniu w miejscu niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa;

(b) wszelki akt dobrowolnego udziału w korzystaniu ze statku morskiego lub powietrznego, jeżeli jego sprawca wiedział o okolicznościach nadających takiemu statkowi charakter pirackiego statku morskiego lub powietrznego;

(c) wszelki akt podżegania do popełnienia czynów określonych w punktach (a) i (b) lub wszelki akt celowego ułatwiania popełnienia takich czynów.

Artykuł  102

Akty piractwa popełnione przez okręt wojenny, rządowy statek morski lub powietrzny, którego załoga zbuntowała się

Akty piractwa określone w artykule 101, popełnione przez okręt wojenny, rządowy statek morski lub powietrzny, którego załoga zbuntowała się i przejęta kontrolę nad tym okrętem, statkiem morskim lub powietrznym, traktuje się na równi z czynami popełnionymi przez prywatny statek morski lub powietrzny.

Artykuł  103

Definicja pirackiego statku morskiego lub powietrznego

Statek morski lub powietrzny uważa się za piracki, jeżeli osoby, które nim zawładnęły, zamierzają użyć go do popełnienia jednego z czynów wymienionych w artykule 101. To samo dotyczy statku morskiego lub powietrznego, który został użyty do popełnienia takiego czynu, dopóki pozostaje on pod kontrolą osób winnych popełnienia tego czynu.

Artykuł  104

Zachowanie lub utrata przynależności państwowej przez piracki statek morski lub powietrzny

Statek morski lub powietrzny może zachować swoją przynależność państwową, chociaż stał się pirackim statkiem morskim lub powietrznym. O zachowaniu lub utracie przynależności państwowej decyduje prawo państwa, które przynależność tę przyznało.

Artykuł  105

Zajęcie pirackiego statku morskiego lub powietrznego

Na morzu pełnym lub w każdym innym miejscu, niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa, każde państwo może zająć piracki statek morski lub powietrzny opanowany przez piratów i znajdujący się w ich władaniu oraz aresztować osoby i zająć mienie znajdujące się na pokładzie. Sądy państwa, które dokonało zajęcia, mogą orzekać o wymiarze kary oraz mogą określać środki, jakie należy przedsięwziąć wobec statków morskich, powietrznych lub mienia, z uwzględnieniem praw osób trzecich działających w dobrej wierze.

Artykuł  106

Odpowiedzialność za zajęcie bez dostatecznych podstaw

Jeżeli zajęcie statku morskiego lub powietrznego, podejrzanego o piractwo, zostało dokonane bez dostatecznych podstaw, wówczas państwo, które dokonało zajęcia, ponosi odpowiedzialność wobec państwa przynależności państwowej statku morskiego lub powietrznego za wszelkie straty lub szkody spowodowane zajęciem.

Artykuł  107

Statki morskie lub powietrzne, które są uprawnione do zajęcia z powodu piractwa

Zajęcia z powodu piractwa mogą dokonywać tylko okręty wojenne lub samoloty wojskowe albo inne statki morskie lub powietrzne, które posiadają wyraźne znaki rozpoznawcze świadczące o tym, że pozostają one w służbie rządowej i że są upoważnione do takich działań.

Artykuł  108

Nielegalny handel narkotykami lub substancjami psychotropowymi

1. Wszystkie państwa współpracują w zwalczaniu nielegalnego handlu narkotykami i substancjami psychotropowymi uprawianego przez statki na morzu pełnym z naruszeniem międzynarodowych konwencji.

2. Każde państwo, które ma uzasadnione podstawy, by podejrzewać, że statek podnoszący jego banderę zajmuje się nielegalnym handlem narkotykami lub substancjami psychotropowymi, może zwrócić się do innych państw z prośbą o współdziałanie w zwalczaniu takiego handlu.

Artykuł  109

Nielegalne nadawanie audycji z morza pełnego

1. Wszystkie państwa współpracują w zwalczaniu nadawania audycji bez upoważnienia z morza pełnego.

2. Dla celów niniejszej konwencji "nadawanie audycji bez upoważnienia" oznacza sprzeczny z przepisami międzynarodowymi przekaz dźwiękowych audycji radiowych lub telewizyjnych ze statku lub instalacji na morzu pełnym z przeznaczeniem do powszechnego odbioru, jednak z wyjątkiem przekazywania wezwań o ratunek.

3. Każda osoba, która nadaje nielegalne audycje, może być postawiona przed sądem:

(a) państwa bandery statku;

(b) państwa rejestracji instalacji;

(c) państwa, którego osoba ta jest obywatelem;

(d) każdego państwa, gdzie przekazy mogą być odbierane; lub

(e) każdego innego państwa, w którym przekazy te zakłóciły uprawnioną łączność radiową.

4. Na morzu pełnym państwo, któremu przysługuje jurysdykcja zgodnie z ustępem 3, może, w sposób zgodny z artykułem 110, aresztować każdą osobę lub zatrzymać każdy statek, jeżeli nadają one nielegalne audycje, oraz może zająć aparaturę nadawczą.

Artykuł  110

Prawo wizyty

1. Z wyjątkiem przypadków, gdy akty ingerencji wynikają z uprawnień przyznanych w umowie międzynarodowej, okręt wojenny, który spotyka na morzu pełnym obcy statek, inny niż statek korzystający z pełnego immunitetu przewidzianego w artykułach 95 i 96, nie ma prawa poddawać go rewizji, chyba że istnieje uzasadnione podejrzenie:

(a) że statek zajmuje się piractwem;

(b) że statek zajmuje się handlem niewolnikami;

(c) że statek zajmuje się nadawaniem nielegalnych audycji i państwu bandery okrętu wojennego przysługuje jurysdykcja zgodnie z artykułem 109;

(d) że statek nie posiada przynależności państwowej lub

(e) że statek, chociaż podnosi obcą banderę lub odmawia pokazania swojej bandery, posiada w rzeczywistości tę samą przynależność państwową co okręt wojenny.

2. W wypadkach przewidzianych w ustępie 1 okręt wojenny może przystąpić do sprawdzania, czy statek ma prawo podnoszenia swojej bandery. W tym celu może on wysłać do podejrzanego statku łódź pod dowództwem oficera. Jeżeli po sprawdzeniu dokumentów nadal istnieją podejrzenia, może on przeprowadzić dalszą kontrolę na statku, która powinna zostać dokonana z możliwie największą rozwagą.

3. Jeżeli podejrzenia okażą się nieuzasadnione i jeżeli zatrzymany statek nie popełnił żadnego czynu, który by te podejrzenia usprawiedliwiał, należy wynagrodzić mu wszelkie wyrządzone straty lub szkody.

4. Niniejsze postanowienia mają zastosowanie mutatis mutandis do wojskowych statków powietrznych.

5. Niniejsze postanowienia mają również zastosowanie do wszelkich innych należycie upoważnionych statków morskich lub powietrznych, posiadających wyraźne znaki rozpoznawcze świadczące o tym, że pozostają one w służbie rządowej.

Artykuł  111

Prawo pościgu

1. Można wszcząć pościg za obcym statkiem, jeżeli właściwe władze państwa nadbrzeżnego mają dostateczne podstawy, aby podejrzewać, że statek ten naruszył ustawy i inne przepisy prawne tego państwa. Taki pościg musi się rozpocząć, gdy obcy statek lub jedna z jego łodzi znajduje się na wodach wewnętrznych, na wodach archipelagowych, morzu terytorialnym lub w strefie przyległej państwa ścigającego, i może być kontynuowany poza morzem terytorialnym lub strefą przyległą, pod warunkiem że pościg nie został przerwany. Nie jest konieczne, aby statek wydający rozkaz zatrzymania się obcemu statkowi, płynącemu przez morze terytorialne lub strefę przyległą, również tam się znajdował w chwili odbioru tego rozkazu przez statek wezwany. Jeżeli obcy statek znajduje się w strefie przyległej określonej w artykule 33, pościg można wszcząć tylko w związku z naruszeniem praw, dla których ochrony została ustanowiona ta strefa.

2. Prawo pościgu stosuje się mutatis mutandis do naruszeń w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym, łącznie ze strefami bezpieczeństwa wokół instalacji na szelfie kontynentalnym, ustaw i innych przepisów prawnych państwa nadbrzeżnego, mających zastosowanie zgodnie z niniejszą konwencją do wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego, łącznie z takimi strefami bezpieczeństwa.

3. Prawo pościgu ustaje z chwilą wejścia ściganego statku na morze terytorialne własnego państwa lub państwa trzeciego.

4. Pościg uważa się za wszczęty tylko pod warunkiem, że ścigający statek upewnił się za pomocą możliwych do zastosowania środków, jakimi dysponuje, że ścigany statek lub jedna z jego łodzi bądź też inne jednostki wspólnie z nim działające i używające ściganego statku jako swej bazy znajdują się w granicach morza terytorialnego albo, stosownie do okoliczności, w strefie przyległej lub w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub nad szelfem kontynentalnym. Pościg można wszcząć wyłącznie po podaniu wizualnego lub dźwiękowego sygnału do zatrzymania się, z odległości pozwalającej na jego odbiór przez obcy statek.

5. Prawo pościgu może być wykonywane tylko przez okręty wojenne lub samoloty wojskowe albo przez inne statki morskie lub powietrzne, które posiadają wyraźne znaki rozpoznawcze świadczące o tym, że pozostają one w służbie rządowej i że są upoważnione do takich działań.

6. W przypadku gdy pościg dokonywany jest przez statek powietrzny:

(a) postanowienia ustępów od 1 do 4 mają zastosowanie mutatis mutandis;

(b) statek powietrzny, który wydaje polecenie zatrzymania się, sam powinien aktywnie ścigać statek, dopóki statek morski lub inny statek powietrzny państwa nadbrzeżnego, wezwany przez ten statek powietrzny, nie przybędzie, aby przejąć pościg, chyba że ten statek powietrzny jest w stanie samodzielnie zatrzymać statek morski. Dla usprawiedliwienia zatrzymania statku poza morzem terytorialnym nie wystarcza fakt dostrzeżenia przez statek powietrzny, że statek morski narusza prawo lub jest podejrzany o popełnienie przestępstwa, jeśli nie był on równocześnie wezwany do zatrzymania się i ścigany przez ten sam statek powietrzny lub przez inne statki morskie lub powietrzne, które kontynuowały pościg bez przerwy.

7. Zwolnienia statku zatrzymanego w miejscu podlegającym jurysdykcji państwa i eskortowanego do portu tego państwa w celu przeprowadzenia dochodzenia przez kompetentne władze nie można żądać tylko z tego powodu, że statek podczas tej podróży był eskortowany przez część wyłącznej strefy ekonomicznej lub morza pełnego, jeżeli okoliczności tego wymagały.

8. Jeżeli statek został zatrzymany poza morzem terytorialnym w okolicznościach, które nie usprawiedliwiały wykonywania prawa pościgu, należy mu wynagrodzić wszelkie wyrządzone straty i szkody.

Artykuł  112

Prawo do układania podmorskich kabli i rurociągów

1. Wszystkie państwa mają prawo do układania podmorskich kabli i rurociągów na dnie morza pełnego poza szelfem kontynentalnym.

2. Ustęp 5 artykułu 79 stosuje się do takich kabli i rurociągów.

Artykuł  113

Zerwanie lub uszkodzenie podmorskiego kabla lub rurociągu

Każde państwo wydaje niezbędne ustawy i inne przepisy prawne, przewidujące karalność działań polegających na zerwaniu lub uszkodzeniu, umyślnie albo w skutek zawinionego niedbalstwa, przez statek podnoszący banderę tego państwa lub przez osobę podlegającą jego jurysdykcji, kabla elektrycznego wysokiego napięcia lub podmorskiego rurociągu na morzu pełnym, jak również podmorskiego kabla telegraficznego lub telefonicznego, co może doprowadzić do przerwania lub utrudnienia łączności telegraficznej albo telefonicznej. Niniejsze postanowienie ma również zastosowanie do wszelkich działań, których celem jest zerwanie lub uszkodzenie albo które mogą do niego doprowadzić. Jednakże nie ma ono zastosowania do zerwania lub uszkodzenia spowodowanego przez osoby, które działały wyłącznie w sposób uzasadniony w celu ratowania swojego życia albo ratowania swoich statków, po zastosowaniu wszelkich niezbędnych środków ostrożności dla uniknięcia takiego zerwania lub uszkodzenia.

Artykuł  114

Zerwanie lub uszkodzenia podmorskiego kabla lub rurociągu dokonane przez właścicieli innego podmorskiego kabla lub rurociągu

Każde państwo wydaje niezbędne ustawy i inne przepisy prawne dla zapewnienia, by osoby podlegające jego jurysdykcji, które są właścicielami podmorskiego kabla lub rurociągu pod morzem pełnym i które zerwą lub uszkodzą inny kabel lub rurociąg podczas układania lub naprawy swojego kabla lub rurociągu, poniosły koszty napraw.

Artykuł  115

Odszkodowanie za szkodę poniesioną przy unikaniu uszkodzenia podmorskiego kabla lub rurociągu

Każde państwo wydaje niezbędne ustawy i inne przepisy prawne dla zapewnienia, by właściciele statków, którzy mogą udowodnić, że poświęcili kotwicę, sieć lub inny sprzęt rybacki w celu uniknięcia uszkodzenia podmorskiego kabla lub rurociągu, otrzymali odszkodowanie od właściciela tego kabla lub rurociągu, pod warunkiem że uprzednio zastosowali wszelkie zasadne środki ostrożności.

Rozdział  2

ZACHOWANIE ŻYWYCH ZASOBÓW MORZA PEŁNEGO I GOSPODAROWANIE NIMI

Artykuł  116

Prawo do połowów na morzu pełnym

Wszystkie państwa mają prawo do tego, aby ich obywatele dokonywali połowów, z zastrzeżeniem:

(a) ich zobowiązań traktatowych;

(b) praw i obowiązków, jak również interesów państw nadbrzeżnych przewidzianych, inter alia, w artykule 63 ustęp 2 i w artykułach od 64 do 67; oraz

(c) postanowień niniejszego rozdziału.

Artykuł  117

Obowiązek państw przyjęcia wobec swoich obywateli środków w celu zapewnienia zachowania żywych zasobów morza pełnego

Wszystkie państwa mają obowiązek podjęcia lub współdziałania z innymi państwami w podejmowaniu wobec swoich obywateli środków koniecznych dla zachowania zasobów morza pełnego.

Artykuł  118

Współpraca państw w celu zachowania zasobów i w gospodarowaniu nimi

Państwa współpracują ze sobą w celu zachowania żywych zasobów i w gospodarowaniu nimi na obszarach morza pełnego. Państwa, których obywatele eksploatują takie same żywe zasoby lub różne żywe zasoby na tym samym obszarze, podejmują negocjacje w celu zastosowania środków niezbędnych dla zachowania tych żywych zasobów. Odpowiednio do potrzeb współdziałają one na rzecz powołania w tym celu subregionalnych lub regionalnych organizacji do spraw rybołówstwa.

Artykuł  119

Zachowanie żywych zasobów morza pełnego

1. Ustalając wielkość dopuszczalnego połowu i określając inne środki dla zachowania żywych zasobów morza pełnego, państwa:

(a) stosują środki zmierzające, według najlepszych posiadanych przez państwa danych naukowych, do utrzymania lub odtworzenia populacji poławianych gatunków na poziomie zapewniającym stałą, maksymalną wydajność określoną z uwzględnieniem odpowiednich czynników środowiskowych i gospodarczych, łącznie ze szczególnymi wymaganiami państw rozwijających się oraz z uwzględnieniem metod połowów, wzajemnej zależności stad, a także wszelkich powszechnie zalecanych minimalnych międzynarodowych standardów subregionalnych, regionalnych lub światowych;

(b) uwzględniają wpływ tych środków na gatunki współżyjące z gatunkami poławianymi lub zależne od nich, w celu utrzymania lub odtworzenia populacji takich gatunków współżyjących lub zależnych powyżej poziomu, przy którym ich reprodukcja mogłaby być poważnie zagrożona.

2. Posiadane informacje naukowe, dane statystyczne o połowach i nakładach połowowych oraz inne dane dotyczące zachowania stad ryb są upowszechniane i systematycznie przekazywane za pośrednictwem właściwych międzynarodowych organizacji subregionalnych, regionalnych lub światowych, z udziałem wszystkich zainteresowanych państw.

3. Zainteresowane państwa zapewnią, by środki dla zachowania żywych zasobów i ich stosowanie nie pociągnęły za sobą żadnej formalnej ani faktycznej dyskryminacji wobec rybaków jakiegokolwiek państwa.

Artykuł  120

Ssaki morskie

Artykuł 65 ma zastosowanie również do zachowania ssaków morskich na morzu pełnym i do gospodarowania nimi.

CZĘŚĆ  VIII

REŻIM PRAWNY WYSP

Artykuł  121

Reżim prawny wysp

1. Wyspą jest ukształtowany w sposób naturalny obszar lądu, otoczony wodą, który pozostaje powyżej poziomu wody podczas przypływu.

2. Z wyjątkiem przewidzianym w ustępie 3, morze terytorialne, strefę przyległą, wyłączną strefę ekonomiczną i szelf kontynentalny wyspy określa się zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji, mającymi zastosowanie do innych obszarów lądowych.

3. Skały, które nie nadają się do zamieszkania przez ludzi lub do samodzielnej działalności gospodarczej, nie mają ani wyłącznej strefy ekonomicznej, ani szelfu kontynentalnego.

CZĘŚĆ  IX

MORZA ZAMKNIĘTE LUB PÓŁZAMKNIĘTE

Artykuł  122

Definicja

Dla celów niniejszej konwencji "morze zamknięte lub półzamknięte" oznacza zatokę, zbiornik morski lub morze otoczone przez dwa lub więcej państw i połączone z innym morzem lub oceanem wąskim ujściem albo składające się w całości lub w przeważającej części z mórz terytorialnych i wyłącznych stref ekonomicznych dwóch lub więcej państw nadbrzeżnych.

Artykuł  123

Współpraca państw położonych nad morzami zamkniętymi lub półzamkniętymi

Państwa położone nad morzami zamkniętymi lub półzamkniętymi powinny współpracować ze sobą w wykonywaniu swoich praw i obowiązków, przewidzianych przez niniejszą konwencję. W tym celu dążą one, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwej organizacji regionalnej, do:

(a) koordynacji działań związanych z gospodarowaniem żywymi zasobami morza, ich zachowaniem, badaniem i eksploatacją;

(b) koordynacji wykonywania swoich praw i obowiązków w zakresie ochrony i zachowania środowiska morskiego;

(c) koordynacji swojej polityki badań naukowych i podejmowania, gdy jest to celowe, wspólnych programów badań naukowych na danym obszarze;

(d) do zapraszania, gdy jest to celowe, innych zainteresowanych państw lub organizacji międzynarodowych do współpracy w stosowaniu postanowień niniejszego artykułu.

CZĘŚĆ  X

PRAWO DOSTĘPU PAŃSTW ŚRÓDLĄDOWYCH DO MORZA I OD STRONY MORZA ORAZ WOLNOŚĆ TRANZYTU

Artykuł  124

Definicje

1. Dla celów niniejszej konwencji:

(a) "państwo śródlądowe" oznacza państwo, które nie posiada wybrzeża morskiego;

(b) "państwo tranzytowe" oznacza państwo posiadające wybrzeże morskie lub nieposiadające takiego wybrzeża, położone między państwem śródlądowym a morzem, przez którego terytorium odbywa się ruch tranzytowy;

(c) "ruch tranzytowy" oznacza tranzyt osób, bagażu, towarów i środków transportu przez terytorium jednego lub więcej państw tranzytowych, jeżeli przejście przez takie terytorium, połączone lub niepołączone z przeładunkiem, magazynowaniem, podziałem masy towarowej lub zmianą sposobu przewozu, stanowi tylko część całej podróży, która rozpoczyna się lub kończy na terytorium państwa śródlądowego;

(d) "środki transportu" oznaczają:

(i) tabor kolejowy, statki przeznaczone do pływania po morzach, jeziorach i rzekach oraz pojazdy drogowe;

(ii) tragarzy i zwierzęta juczne, jeżeli wymagają tego warunki lokalne.

2. Państwa śródlądowe i państwa tranzytowe mogą umówić się co do zaliczenia do środków transportu rurociągów i gazociągów oraz środków transportu innych niż te, które zostały wymienione w ustępie 1.

Artykuł  125

Prawo dostępu do morza i od strony morza oraz wolność tranzytu

1. Państwom śródlądowym przysługuje prawo dostępu do morza i od strony morza, w celu wykonywania praw przewidzianych przez niniejszą konwencję, łącznie z prawami dotyczącymi wolności morza pełnego i wspólnego dziedzictwa ludzkości. W tym celu państwa śródlądowe korzystają z wolności tranzytu przez terytoria państw tranzytowych przy użyciu wszelkich środków transportu.

2. Zainteresowane państwa śródlądowe i państwa tranzytowe uzgadniają warunki i sposoby korzystania z wolności tranzytu w drodze umów dwustronnych, subregionalnych lub regionalnych.

3. Sprawując pełną władzę suwerenną nad swoim terytorium, państwa tranzytowe mają prawo do przedsiębrania wszelkich środków koniecznych do zapewnienia, aby prawa i ułatwienia przyznane państwom śródlądowym w niniejszej części w żaden sposób nie naruszały ich uzasadnionych interesów.

Artykuł  126

Wyłączenie stosowania klauzuli największego uprzywilejowania

Klauzula największego uprzywilejowania nie ma zastosowania ani do postanowień niniejszej konwencji, ani do specjalnych umów dotyczących wykonywania prawa dostępu do morza i od strony morza, które ustanawiają prawa i ułatwienia ze względu na szczególne położenie geograficzne państw śródlądowych.

Artykuł  127

Cła, podatki i inne opłaty

1. Ruch tranzytowy nie podlega jakimkolwiek cłom, podatkom i innym opłatom, z wyjątkiem opłat pobieranych za konkretne usługi świadczone w związku z taki ruchem.

2. Za środki transportu używane w tranzycie oraz środki dostarczane państwom śródlądowym i przez nie używane nie pobiera się podatków lub opłat wyższych od tych, które pobierane są za używanie środków transportu państwa tranzytowego.

Artykuł  128

Strefy wolnocłowe i inne ułatwienia celne

Dla wygody ruchu tranzytowego mogą być ustanawiane, na podstawie umów zawieranych między państwami śródlądowymi i państwami tranzytowymi, strefy wolnocłowe lub inne ułatwienia celne w portach wejścia i wyjścia w Państwach tranzytowych.

Artykuł  129

Współpraca w dziedzinie budowy i doskonalenia środków transportu

Jeżeli w państwach tranzytowych nie ma środków transportu, które pozwalałyby na korzystanie z wolności tranzytu, albo jeżeli istniejące środki, łącznie z urządzeniami i wyposażeniem portowym, są w jakimkolwiek zakresie niewystarczające, zainteresowane państwa śródlądowe mogą współpracować w dziedzinie ich budowy lub doskonalenia.

Artykuł  130

Środki zmierzające do zapobiegania opóźnieniom albo innym trudnościom o charakterze technicznym w ruchu tranzytowym bądź do usuwania ich przyczyn

1. Państwa tranzytowe zastosują wszelkie odpowiednie środki zmierzające do zapobiegania opóźnieniom lub innym trudnościom o charakterze technicznym w ruchu tranzytowym.

3. W razie powstania takich opóźnień lub trudności, właściwe władze zainteresowanych państw tranzytowych i zainteresowanych państw śródlądowych będą współpracować w celu szybkiego usunięcia ich przyczyn.

Artykuł  131

Równe traktowanie w portach morskich

Statki podnoszące banderę państw śródlądowych korzystają w portach morskich z takiego samego traktowania, jakie przysługuje innym obcym statkom.

Artykuł  132

Przyznawanie większych ułatwień tranzytowych

Niniejsza konwencja w żaden sposób nie powoduje uchylenia ułatwień tranzytowych, które są większe niż ułatwienia przewidziane w niniejszej konwencji i które zostały uzgodnione przez Państwa-Strony niniejszej konwencji lub przyznane przez jakiekolwiek Państwo-Stronę. Niniejsza konwencja nie stoi również na przeszkodzie przyznawaniu w przyszłości większych ułatwień tranzytowych.

CZĘŚĆ  XI

OBSZAR

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  133

Użycie wyrażeń

Dla celów niniejszej części:

(a) "zasoby" oznaczają wszystkie stałe, płynne lub gazowe zasoby mineralne, in situ, w Obszarze na dnie morskim lub pod jego dnem, łącznie z konkrecjami polimetalicznymi;

(b) zasoby uzyskiwane z Obszaru są określane jako "minerały".

Artykuł  134

Zakres niniejszej części

1. Niniejsza część stosuje się do Obszaru.

2. Prowadzenie działalności w Obszarze jest regulowane postanowieniami niniejszej części.

3. Wymagania dotyczące przekazywania i publikowania map lub wykazów współrzędnych geograficznych przedstawiających granice, o których mowa w artykule 1 ustęp 1, są zawarte w części VI.

4. Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają ustanowionych zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego stosownie do części VI ani ważności umów dotyczących delimitacji między państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą.

Artykuł  135

Status prawny wód pokrywających i przestrzeni powietrznej

Ani postanowienia niniejszej części, ani prawa przyznane lub wykonywane na jej podstawie nie naruszają statusu prawnego wód pokrywających Obszar lub statusu prawnego przestrzeni powietrznej ponad tymi wodami.

Rozdział  2

ZASADY RZĄDZĄCE OBSZAREM

Artykuł  136

Wspólne dziedzictwo ludzkości

Obszar i jego zasoby stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości.

Artykuł  137

Status prawny Obszaru i jego zasobów

1. Żadne państwo nie może zgłaszać roszczeń ani wykonywać suwerenności lub suwerennych praw nad jakąkolwiek częścią Obszaru lub jego zasobów ani też żadne państwo lub osoba fizyczna albo prawna nie może zawłaszczyć jakiejkolwiek jego części. Nie uznaje się żadnego takiego roszczenia lub wykonywania suwerenności albo suwerennych praw ani takiego zawłaszczenia.

2. Wszelkie prawa do zasobów Obszaru przysługują ludzkości jako całości, w której imieniu działa Organizacja. Zasoby te są niezbywalne. Jednakże minerały uzyskiwane z Obszaru mogą być zbywane, ale wyłącznie zgodnie z niniejszą częścią oraz z normami, przepisami i procedurami Organizacji.

3. Żadne państwo, osoba fizyczna lub osoba prawna nie mogą występować z roszczeniami w zakresie praw do minerałów uzyskiwanych z Obszaru, nie mogą nabywać takich praw lub korzystać z nich inaczej niż zgodnie z niniejszą częścią. W przeciwnym wypadku nie uznaje się żadnego roszczenia do takich praw ani ich nabycia lub ich wykonywania.

Artykuł  138

Ogólne postępowanie państw w stosunku do Obszaru

Ogólne postępowanie państw w stosunku do Obszaru powinno być zgodne z postanowieniami niniejszej części, z zasadami zawartymi w Karcie Narodów Zjednoczonych i innymi normami prawa międzynarodowego, w interesie utrzymania pokoju i bezpieczeństwa oraz popierania współpracy międzynarodowej i wzajemnego zrozumienia.

Artykuł  139

Obowiązek zapewnienia przestrzegania i odpowiedzialność za szkodę

1. Państwa-Strony są zobowiązane do zapewniania, aby działalność w Obszarze, niezależnie od tego, czy jest prowadzona przez Państwa-Strony, przedsiębiorstwa państwowe, czy osoby fizyczne lub prawne, które mają przynależność Państw-Stron lub są skutecznie kontrolowane przez nie lub ich obywateli, była prowadzona zgodnie z niniejszą częścią. Taki sam obowiązek spoczywa na organizacjach międzynarodowych w odniesieniu do działalności w Obszarze prowadzonej przez te organizacje.

2. Bez uszczerbku dla norm prawa międzynarodowego i artykułu 22 aneksu III szkoda powstała w wyniku nieprzestrzegania przez Państwo-Stronę lub organizację międzynarodową obowiązków wynikających z niniejszej części powoduje powstanie odpowiedzialności. Państwa-Strony lub organizacje międzynarodowe działające wspólnie ponoszą odpowiedzialność solidarną. Jednakże Państwo-Strona nie ponosi odpowiedzialności za szkodę spowodowaną w wyniku nieprzestrzegania niniejszej części przez osobę, za którą ono poręczyło zgodnie z artykułem 153 ustęp 2(b), jeżeli Państwo-Strona zastosowało wszelkie niezbędne i odpowiednie środki w celu zapewnienia skutecznego przestrzegania, zgodnie z artykułem 153 ustęp 4 i artykułem 4 ustęp 4 aneksu III.

3. Państwa-Strony będące członkami organizacji międzynarodowych zastosują odpowiednie środki w celu zapewnienia stosowania niniejszego artykułu w takim zakresie, w jakim dotyczy to tych organizacji.

Artykuł  140

Korzyści dla ludzkości

1. Działalność w Obszarze określona szczegółowo w niniejszej części jest prowadzona z korzyścią dla ludzkości jako całości, niezależnie od geograficznego położenia państw, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb państw rozwijających się i ludów, które nie uzyskały pełnej niepodległości lub innego autonomicznego statusu, uznanego przez Narody Zjednoczone, stosownie do Rezolucji Zgromadzenia Ogólnego 1514 (XV) i innych odpowiednich rezolucji Zgromadzenia Ogólnego.

2. Organizacja zapewnia oparty o zasadę słuszności podział finansowych i innych ekonomicznych korzyści uzyskiwanych z działalności w Obszarze za pośrednictwem odpowiedniego systemu, na warunkach niedyskryminacji, zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 (f) (i).

Artykuł  141

Wykorzystywanie Obszaru wyłącznie w celach pokojowych

Obszar jest dostępny dla wszystkich państw, zarówno nadbrzeżnych, jak i śródlądowych, dla wykorzystania wyłącznie w celach pokojowych, bez dyskryminacji i uszczerbku dla innych postanowień niniejszej części.

Artykuł  142

Prawa i uzasadnione interesy państw nadbrzeżnych

1. Działalność w Obszarze dotycząca złóż zasobów Obszaru, które są położone także w granicach jurysdykcji państwowej, prowadzona jest z odpowiednim uwzględnieniem praw i uzasadnionych interesów państwa nadbrzeżnego, w granicach jurysdykcji którego takie złoża się znajdują.

2. W celu uniknięcia naruszenia takich praw i interesów należy z zainteresowanym państwem prowadzić konsultację, włączając w to system uprzedniego zawiadomienia. Jeżeli działalność w Obszarze może mieć wpływ na eksploatację zasobów położonych w granicach jurysdykcji państwowej, wymagane jest uzyskanie wcześniejszej zgody zainteresowanego państwa nadbrzeżnego.

3. Zarówno postanowienia niniejszej części, jak i prawa przyznawane lub wykonywane na jej podstawie nie naruszają praw państw nadbrzeżnych do stosowania takich środków, zgodnych ze stosownymi postanowieniami części XII, jakie są niezbędne dla zapobiegania, zmniejszenia lub usuwania poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa dla ich wybrzeży lub związanych z nimi interesów, na skutek zanieczyszczenia lub zagrożenia zanieczyszczeniem albo w wyniku innych niebezpiecznych zdarzeń wynikających z działalności w Obszarze lub mających związek z taką działalnością.

Artykuł  143

Morskie badania naukowe

1. Morskie badania naukowe w Obszarze prowadzone są wyłącznie w celach pokojowych i dla korzyści ludzkości jako całości, zgodnie z częścią XIII.

2. Organizacja może prowadzić morskie badania naukowe dotyczące Obszaru i jego zasobów oraz może zawierać w tym celu kontrakty. Organizacja popiera i zachęca do prowadzenia morskich badań naukowych w Obszarze oraz koordynuje i rozpowszechnia dostępne wyniki tych badań i analiz.

3. Państwa-Strony mogą prowadzić morskie badania naukowe w Obszarze. Państwa-Strony popierają współpracę międzynarodową w zakresie morskich badań naukowych w Obszarze poprzez:

(a) uczestniczenie w międzynarodowych programach i zachęcanie specjalistów z różnych krajów i z Organizacji do współpracy w morskich badaniach naukowych;

(b) zapewnianie opracowania programów za pośrednictwem Organizacji i innych organizacji międzynarodowych, w zależności od okoliczności, dla uzyskania korzyści przez państwa rozwijające się i państwa mniej technicznie rozwinięte, w celu:

(i) wzmocnienia ich potencjału badawczego;

(ii) szkolenia ich kadr i personelu Organizacji w zakresie metod badawczych i zastosowania wyników badań;

(iii) sprzyjania wykorzystaniu ich wykwalifikowanego personelu w badaniach na Obszarze;

(c) skuteczne rozpowszechnianie dostępnych wyników badań i analiz za pośrednictwem Organizacji lub innych kanałów międzynarodowych.

Artykuł  144

Przekazywanie technologii

1. Organizacja podejmuje środki zgodnie z niniejszą konwencją:

(a) w celu zdobycia technologii i naukowej wiedzy dotyczącej działalności w Obszarze, i

(b) w celu popierania i zachęcania do przekazywania państwom rozwijającym się technologii i wiedzy naukowej, aby wszystkie Państwa-Strony z tego korzystały.

2. W tym celu Organizacja i Państwa-Strony współpracują ze sobą w zakresie popierania przekazywania technologii i wiedzy naukowej, dotyczącej działalności w Obszarze, aby Przedsiębiorstwo i wszystkie Państwa-Strony mogły uzyskiwać z tego korzyści. W szczególności inicjują one i popierają:

(a) programy przekazywania na rzecz Przedsiębiorstwa i na rzecz państw rozwijających się technologii mających związek z działalnością w Obszarze, włączając w to, inter alia, ułatwienia w dostępie Przedsiębiorstwa i państw rozwijających się do odpowiedniej technologii na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach;

(b) środki, których celem jest rozwój technologii Przedsiębiorstwa i krajowej technologii państw rozwijających się, w szczególności w celu stworzenia personelowi Przedsiębiorstwa i specjalistom z państw rozwijających się możliwości szkolenia w zakresie morskiej wiedzy i technologii oraz ich pełnego uczestnictwa w działalności w Obszarze.

Artykuł  145

Ochrona środowiska morskiego

W odniesieniu do działalności w Obszarze stosowane są, zgodnie z niniejszą konwencją, niezbędne środki w celu zapewnienia skutecznej ochrony środowiska morskiego przed szkodliwymi następstwami, jakie mogą wyniknąć z takiej działalności. W tym celu Organizacja przyjmuje odpowiednie zasady, przepisy i procedury, których celem jest inter alia:

(a) zapobieganie, zmniejszanie i kontrola zanieczyszczenia środowiska morskiego oraz innych niebezpieczeństw dla tego środowiska, łącznie z wybrzeżem, przez zapobieganie zakłócaniu równowagi ekologicznej w środowisku morskim, ze szczególnym zwróceniem uwagi na potrzebę zabezpieczenia przed szkodliwymi skutkami działalności takiej jak wiercenie, bagrowanie, pogłębianie, zatapianie odpadów, budowa i obsługa lub konserwacja instalacji, rurociągów i innych urządzeń związanych z taką działalnością;

(b) ochrona i zachowanie zasobów naturalnych Obszaru i zapobieganie wyrządzaniu szkody florze i faunie środowiska morskiego.

Artykuł  146

Ochrona życia ludzkiego

W odniesieniu do działalności w Obszarze stosowane są niezbędne środki w celu zapewnienia skutecznej ochrony życia ludzkiego. W tym celu Organizacja przyjmuje odpowiednie zasady, przepisy i procedury, aby uzupełnić prawo międzynarodowe zawarte w stosownych traktatach.

Artykuł  147

Koordynacja działalności w Obszarze i środowisku morskim

1. Działalność w Obszarze prowadzona jest z racjonalnym uwzględnieniem innych rodzajów działalności w środowisku morskim.

2. Instalacje służące do prowadzenia działalności w Obszarze powinny odpowiadać następującym warunkom:

(a) instalacje takie wznosi się, umieszcza i usuwa wyłącznie zgodnie z niniejszą częścią i z uwzględnieniem zasad, przepisów i procedur Organizacji. Informacja o wzniesieniu, umieszczeniu lub usunięciu takich instalacji musi być we właściwy sposób podana do publicznej wiadomości, jak również stałe środki ostrzegające o ich obecności powinny być utrzymywane;

(b) instalacje takie nie mogą być budowane, jeżeli stanowiłyby przeszkodę w korzystaniu z uznanych szlaków morskich, mających istotne znaczenie dla żeglugi międzynarodowej lub w obszarach intensywnej działalności rybołówczej;

(c) wokół takich instalacji będą utworzone strefy bezpieczeństwa z odpowiednim oznakowaniem, w celu zapewnienia bezpieczeństwa zarówno żeglugi, jak i instalacji. Konfiguracja i położenie takich stref bezpieczeństwa powinny być tego rodzaju, by nie tworzyły one pasa utrudniającego zgodny z prawem dostęp do żeglugi lub utrudniającego żeglugę międzynarodowymi szlakami morskimi;

(d) instalacje takie będą wykorzystywane wyłącznie w celach pokojowych;

(e) instalacje takie nie mają statusu wysp. Nie mają one swojego własnego morza terytorialnego, a ich istnienie nie wpływa na delimitację morza terytorialnego, wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego.

3. Inna działalność w środowisku morskim powinna być prowadzona z racjonalnym uwzględnieniem działalności w Obszarze.

Artykuł  148

Udział państw rozwijających się w działalności w Obszarze

Popiera się skuteczny udział państw rozwijających się w działalności w Obszarze, w sposób szczegółowo przewidziany w niniejszej części, z odpowiednim uwzględnieniem ich szczególnych interesów i potrzeb, a zwłaszcza szczególnych potrzeb państw śródlądowych i państw o niekorzystnym położeniu geograficznym, w celu przezwyciężenia przeszkód wynikających z ich niekorzystnego położenia, z oddalenia od Obszaru i z trudności w dostępie do Obszaru.

Artykuł  149

Obiekty archeologiczne i historyczne

Wszelkie obiekty o charakterze archeologicznym i historycznym znalezione w Obszarze zachowuje się lub wykorzystuje dla dobra ludzkości jako całości, ze szczególnym uwzględnieniem preferencyjnych praw państwa lub kraju pochodzenia, państwa kulturowego pochodzenia albo państwa historycznego i archeologicznego pochodzenia.

Rozdział  3

WYKORZYSTYWANIE ZASOBÓW OBSZARU

Artykuł  150

Polityka dotycząca działalności w Obszarze

Działalność w Obszarze, szczegółowo określona w niniejszej części, prowadzona jest w taki sposób, aby powodowała prawidłowy rozwój gospodarki światowej i zrównoważony wzrost handlu międzynarodowego oraz wspierała współpracę międzynarodową, w celu wszechstronnego rozwoju wszystkich krajów, zwłaszcza państw rozwijających się, oraz zapewniała:

(a) rozwój zasobów Obszaru;

(b) uporządkowaną, bezpieczną i racjonalną gospodarkę zasobami Obszaru, łącznie ze sprawnym prowadzeniem działalności w Obszarze, oraz, zgodnie z racjonalnymi zasadami konserwacji, unikaniem niepotrzebnych strat;

(c) rozwijanie możliwości uczestniczenia w takiej działalności, zgodnej w szczególności z artykułami 144 i 148;

(d) udział Organizacji w dochodach i przekazywanie technologii na rzecz przedsiębiorstwa i państw rozwijających się, jak przewidziano w niniejszej konwencji;

(e) zwiększanie, w miarę konieczności, dostępności minerałów uzyskiwanych z Obszaru, w połączeniu z minerałami uzyskiwanymi z innych źródeł, w celu zapewnienia dostaw tych minerałów dla ich konsumentów;

(f) popieranie sprawiedliwych i stabilnych cen, opłacalnych dla producentów i godziwych dla konsumentów, na minerały pochodzące zarówno z Obszaru, jak i z innych źródeł, oraz popieranie długotrwałej równowagi między podażą i popytem;

(g) rozszerzanie możliwości uczestniczenia przez wszystkie Państwa-Strony, niezależnie od ich systemu społecznego i gospodarczego lub położenia geograficznego, w wykorzystywaniu zasobów Obszaru i zapobieganie zmonopolizowaniu działalności w Obszarze;

(h) ochronę krajów rozwijających się przed niekorzystnymi skutkami dla ich gospodarki lub dla ich dochodów z eksportu, wynikającymi z obniżenia cen na określone minerały lub ze zmniejszenia wielkości eksportu tych minerałów w takim zakresie, w jakim takie obniżenie lub zmniejszenie spowodowane jest działalnością w Obszarze, jak przewidziano w artykule 151;

(i) wykorzystywanie wspólnego dziedzictwa dla potrzeb ludzkości jako całości oraz

(j) warunki dostępu do rynków w celu importu minerałów produkowanych z zasobów Obszaru i w celu importu towarów produkowanych z takich minerałów, które to warunki nie powinny być bardziej korzystne niż najkorzystniejsze warunki stosowane do importu z innych źródeł.

Artykuł  151

Polityka w dziedzinie produkcji

1. 

(a) Bez uszczerbku dla celów określonych w artykule 150 i w celu realizacji postanowień zawartych w punkcie (h) tego artykułu, Organizacja, działając za pośrednictwem istniejących organów lub takich nowych układów lub porozumień, jakie mogą okazać się odpowiednie, w których uczestniczą wszystkie zainteresowane strony, łącznie z producentami i konsumentami, powinna stosować środki niezbędne dla popierania rozwoju, skuteczności i stabilności rynków towarów produkowanych z minerałów pochodzących z Obszaru, po cenach opłacalnych dla producentów i godziwych dla konsumentów. Wszystkie Państwa-Strony współpracują ze sobą w tym zakresie.

(b) Organizacja ma prawo uczestniczyć w każdej konferencji handlowej zajmującej się takimi towarami, w której uczestniczą wszystkie zainteresowane strony, łącznie z producentami i konsumentami. Organizacja ma prawo być stroną każdego układu lub porozumienia będących rezultatem takich konferencji. Udział Organizacji w organach utworzonych na podstawie takich układów lub umów powinien dotyczyć produkcji w Obszarze i być realizowany zgodnie z odpowiednimi przepisami tych organów.

(c) Organizacja powinna wykonywać zobowiązania wynikające z układów lub porozumień wymienionych w niniejszym ustępie, w sposób który zapewnia jednolitą i niedyskryminacyjną realizację w odniesieniu do całej produkcji odnośnych minerałów w Obszarze. Czyniąc tak, Organizacja działa zgodnie z warunkami istniejących kontraktów i zatwierdzonych planów pracy Przedsiębiorstwa.

2. 

(a) W okresie przejściowym, określonym w ustępie 3, produkcja handlowa nie powinna być podejmowana, stosownie do zatwierdzonego planu pracy, dopóki wydobywający nie przedłoży Organizacji wniosku i nie otrzyma od niej zezwolenia na produkcję. Taki wniosek o wydanie zezwolenia na produkcję nie może być przedłożony i zezwolenie na produkcję nie może być wydane wcześniej niż pięć lat przed planowanym rozpoczęciem produkcji handlowej przewidzianej w planie pracy, chyba że zasady, przepisy i procedury Organizacji wyznaczają inny okres, mając na uwadze charakter i okres planowanej eksploatacji.

(b) We wniosku o zezwolenie na produkcję wykonawca podaje roczną ilość niklu, którą spodziewa się wydobyć na podstawie zatwierdzonego planu pracy. Wniosek zawiera wykaz racjonalnie skalkulowanych wydatków, które zostaną poniesione przez wykonawcę po uzyskaniu przez niego zezwolenia na produkcję, stwarzających mu możliwości rozpoczęcia produkcji handlowej w planowanym terminie.

(c) W celach przewidzianych w punktach (a) oraz (b) Organizacja ustanawia odpowiednie wymagania stosownie do artykułu 17 aneksu III.

(d) Organizacja wydaje zezwolenie na produkcję na poziomie produkcji, o który się występuje, chyba że w ciągu któregokolwiek roku planowanej produkcji przypadającej na okres przejściowy suma tego poziomu i poziomów, co do których już uzyskano zezwolenie, przekracza górny pułap produkcji niklu, obliczony w roku wydania zezwolenia zgodnie z ustępem 4.

(e) Wydane zezwolenie na produkcję i zatwierdzony wniosek stanowią część zatwierdzonego planu pracy.

(f) Jeżeli wniosek o zezwolenie na produkcję został odrzucony stosownie do litery (d), wykonawca może w każdym czasie ponownie zwrócić się do Organizacji z wnioskiem.

3. Okres przejściowy zaczyna się pięć lat przed dniem 1 stycznia roku, w którym planuje się najwcześniejszą produkcję handlową na podstawie zatwierdzonego planu pracy. Jeżeli najwcześniejsza produkcja handlowa zostanie przełożona poza rok pierwotnie planowany, odpowiednio koryguje się rozpoczęcie okresu przejściowego i pierwotnie obliczony pułap produkcji. Okres przejściowy trwa 25 lat lub do czasu zakończenia konferencji przeglądowej, o której mowa w artykule 155, albo do dnia wejścia w życie nowych układów lub porozumień, o których mowa w ustępie 1, w zależności od tego, który z tych terminów jest wcześniejszy. Organizacja otrzymuje na nowo uprawnienia przewidziane w niniejszym artykule na pozostałą część okresu przejściowego, jeżeli wymienione układy lub porozumienia stracą ważność lub staną się skuteczne z jakiegokolwiek innego powodu.

4. 

(a) Pułap produkcji dla któregokolwiek roku okresu przejściowego określa suma:

(i) różnicy między wielkościami linii trendu zużycia niklu, obliczonej zgodnie z punktem (b) dla roku bezpośrednio poprzedzającego rok pierwszej produkcji handlowej i dla roku bezpośrednio poprzedzającego początek okresu przejściowego, i

(ii) sześćdziesięciu procent różnicy między wielkościami linii trendu zużycia niklu, obliczonej zgodnie z punktem (b) dla roku, na który został złożony wniosek o zezwolenie na produkcję i dla roku bezpośrednio poprzedzającego rok pierwszej produkcji handlowej.

(b) Dla celów punktu (a):

(i) wielkościami linii trendu, służącymi do obliczenia pułapu produkcji niklu, są wielkości linii trendu rocznego zużycia niklu, obliczone na rok, w którym wydano zezwolenie na produkcję. Linię trendu tworzy się na podstawie regresji liniowej logarytmów faktycznego zużycia niklu na okres ostatnich 15 lat, dla których takie dane są dostępne, przy czym czas stanowi niezależną zmienną wielkość. Ta linia trendu nazywa się pierwotną linią trendu;

(ii) jeżeli roczne tempo wzrostu pierwotnej linii trendu wynosi mniej niż trzy procent, wówczas zamiast linii trendu służącej do obliczenia wielkości, o których mowa w punkcie (a), przyjmuje się linię, która przechodzi przez punkt na pierwotnej linii trendu, określający wielkość dla pierwszego roku właściwego 15-letniego okresu, i wzrasta o trzy procent rocznie, jednak przy zapewnieniu, że pułap produkcji ustanowiony dla któregokolwiek roku okresu przejściowego w żadnym wypadku nie przekroczy różnicy między wielkością na pierwotnej linii trendu dla tego roku a wielkością na pierwotnej linii trendu dla roku bezpośrednio poprzedzającego początek okresu przejściowego.

5. Organizacja rezerwuje na rzecz Przedsiębiorstwa dla potrzeb jego początkowej produkcji 38.000 ton metrycznych niklu z dostępnego pułapu produkcji, obliczonego stosownie do ustępu 4;

6. 

(a) Wykonawca może w którymkolwiek roku wyprodukować o 8 procent mniej lub o 8 procent więcej niż poziom rocznej produkcji minerałów z konkrecji polimetalicznych, określony w jego zezwoleniu na produkcję, pod warunkiem że całkowita wielkość produkcji nie przekroczy wielkości określonej w jego zezwoleniu na produkcję. Przekroczenie o ponad 8 procent do 20 procent w którymkolwiek roku lub przekroczenie w pierwszym roku i dalszych latach następujących po dwóch kolejnych latach, w których przekroczenia miały miejsce, powinno być przedmiotem negocjacji z Organizacją, która może żądać od wykonawcy, aby uzyskał on uzupełniające zezwolenie na pokrycie dodatkowej produkcji.

(b) Wnioski o zezwolenie na dodatkową produkcję są rozpatrywane przez Organizację dopiero po wydaniu decyzji co do wszystkich nierozpatrzonych dotąd wniosków, złożonych przez wykonawców i z należytym uwzględnieniem innych prawdopodobnych wnioskodawców. Organizacja kieruje się zasadą nieprzekraczania ogólnej wielkości produkcji dopuszczalnej zgodnie z pułapem produkcji w którymkolwiek roku okresu przejściowego. Organizacja nie udzieli zezwolenia na produkcję przewidzianą w planie pracy, która jest wyższa niż 46.500 ton metrycznych niklu rocznie.

7. Poziomy produkcji innych metali, takich jak miedź, kobalt i mangan, uzyskiwanych z konkrecji polimetrycznych, które są wydobywane stosownie do zezwoleń na produkcję, nie powinny przekraczać poziomów, które zostałyby osiągnięte, gdyby wykonawca otrzymał z takich konkrecji maksymalną ilość niklu, stosownie do niniejszego artykułu. Organizacja ustanawia zasady, przepisy i procedury, zgodnie z artykułem 17 aneksu III w celu realizacji niniejszego ustępu.

8. Prawa i obowiązki dotyczące niesprawiedliwych praktyk ekonomicznych, wynikające z odpowiednich wielostronnych umów handlowych, mają zastosowanie do badania i eksploatacji minerałów z Obszaru. W zakresie załatwiania sporów powstających na podstawie niniejszego przepisu Państwa-Strony, które są stronami takich wielostronnych umów handlowych, postępują według procedur rozstrzygania sporów przewidzianych w tych umowach.

9. Organizacja ma prawo ograniczania poziomu produkcji minerałów z Obszaru, innych niż minerały uzyskiwane z konkrecji polimetalicznych, na podstawie warunków i stosując metody, jakie uzna za odpowiednie, przez przyjęcie przepisów zgodnie z artykułem 161 ustęp 8.

10. Na zalecenie Rady, oparte na opinii Komisji Planowania Gospodarczego, Zgromadzenie ustanawia system odszkodowań lub stosuje inne środki pomocne w przystosowaniu gospodarki, łącznie ze współpracą z wyspecjalizowanymi agencjami i innymi międzynarodowymi organizacjami, w celu udzielania pomocy krajom rozwijającym się, które odczuwają poważne niekorzystne skutki dotyczące wielkości ich zysku z eksportu, lub których gospodarka została dotknięta przez obniżenie ceny danego minerału lub przez zmniejszenie wielkości eksportu tego minerału w zakresie, jaki został spowodowany prowadzeniem działalności w Obszarze. Organizacja na prośbę inicjuje studia nad problemami takich państw, w stosunku do których występuje prawdopodobieństwo, że mogą być najbardziej poszkodowane, w celu ograniczenia do minimum ich trudności i udzielania im pomocy w przystosowaniu ich gospodarki.

Artykuł  152

Wykonywanie uprawnień i funkcji przez Organizację

1. Organizacja unika dyskryminacji przy wykonywaniu swoich uprawnień i funkcji, co dotyczy również przyznawania możliwości prowadzenia działalności w Obszarze.

2. Dopuszczalne są, jednakże, specjalne względy w stosunku do państw rozwijających się, w tym szczególne uprzywilejowanie wśród nich państw śródlądowych i państw o niekorzystnym położeniu geograficznym, określone szczegółowo w niniejszej części.

Artykuł  153

System badań i eksploatacji

1. Działalność w Obszarze jesz organizowana, prowadzona i kontrolowana przez Organizację w imieniu ludzkości jako całości, zgodnie z niniejszym artykułem, a także z innymi odpowiednimi przepisami niniejszej części i aneksów do niej oraz z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.

2. Działalność w Obszarze jest prowadzona w sposób przedstawiony w ustępie 3:

(a) poprzez Przedsiębiorstwo i

(b) we współdziałaniu z Organizacją, przez Państwa-Strony lub przedsiębiorstwa państwowe, jak również, jeżeli Państwa-Strony poręczą za nie, przez osoby fizyczne lub prawne, mające przynależność państwową Państw-Stron lub znajdujące się pod rzeczywistą kontrolą tych państw, ich obywateli albo przez jakąkolwiek grupę wyżej wymienionych jednostek, które spełniają warunki przewidziane w niniejszej części i w aneksie III.

3. Działalność w Obszarze jest prowadzona stosownie do oficjalnego pisemnego planu pracy, opracowanego zgodnie z aneksem III i zatwierdzonego przez Radę po uprzednim rozpatrzeniu przez Komisję Prawno-Techniczną. Jeżeli działalność w Obszarze jest prowadzona z upoważnienia Organizacji przez jednostki wymienione w ustępie 2(b), wówczas taki plan pracy zgodnie z artykułem 3 aneksu III ma formę kontraktu. Takie kontrakty mogą przewidywać wspólne przedsięwzięcia, zgodnie z artykułem 11 aneksu III.

4. Organizacja sprawuje nad działalnością w Obszarze kontrolę niezbędną dla zapewnienia zgodności z odpowiednimi przepisami niniejszej części i odnoszącymi się do niej aneksami oraz zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, jak również z zatwierdzonymi, zgodnie z ustępem 3, planami pracy. Państwa-Strony wspierają Organizację, stosując wszystkie niezbędne środki w celu zapewnienia takiej zgodności, zgodnie z artykułem 139.

5. Organizacja ma prawo stosować w każdym czasie wszelkie środki przewidziane w niniejszej części, w celu zapewnienia przestrzegania jej postanowień i wykonywania funkcji kontrolnych i regulacyjnych, przyznanych jej przez przepisy niniejszej części lub na podstawie kontraktu. Organizacja ma prawo kontrolować wszystkie urządzenia w Obszarze, wykorzystywane w związku z działalnością w Obszarze.

6. Kontrakt zawarty zgodnie z ustępem 3 powinien zapewniać respektowanie praw kontrahenta. Stosownie do tego kontrakt nie może być poprawiony, zawieszony lub rozwiązany w inny sposób niż zgodnie z artykułami 18 i 19 aneksu III.

Artykuł  154

Okresowy przegląd

Co pięć lat od chwili wejścia w życie niniejszej konwencji Zgromadzenie dokonuje ogólnego i systematycznego przeglądu funkcjonowania w praktyce międzynarodowego reżimu Obszaru, ustanowionego przez niniejszą konwencję. W wyniku tego przeglądu Zgromadzenie może zastosować lub zalecić innym organom zastosowanie takich środków, zgodnie z przepisami i procedurami niniejszej części i odnoszących się do niej aneksów, które pozwolą na udoskonalenie funkcjonowania tego ustroju.

Artykuł  155

Konferencja Przeglądowa

1. Po upływie 15 lat od 1 stycznia roku, w którym rozpoczęto najwcześniejszą produkcję handlową, zgodnie z zatwierdzonym planem pracy, Zgromadzenie zwoła konferencję w celu dokonania przeglądu tych postanowień niniejszej części i odnoszących się do niej aneksów, które regulują system badań i eksploatacji zasobów Obszaru. Konferencja Przeglądowa rozważy szczegółowo, w świetle doświadczeń nabytych w czasie tego okresu:

(a) czy postanowienia niniejszej części, które regulują system badań i eksploatacji zasobów Obszaru, spełniły pod każdym względem swoje cele, łącznie z odpowiedzią na pytanie, czy przyniosły one korzyści ludzkości jako całości;

(b) czy w czasie 15-letniego okresu zarezerwowane obszary były eksploatowane efektywnie i w zrównoważony sposób w porównaniu z obszarami niezarezerwowanymi;

(c) czy rozwój i wykorzystanie Obszaru i jego zasobów były prowadzone w taki sposób, aby sprzyjały racjonalnemu rozwojowi światowej gospodarki i zrównoważonemu wzrostowi handlu międzynarodowego;

(d) czy udało się zapobiec monopolizacji działalności w Obszarze;

(e) czy zrealizowane zostały kierunki polityki, o których mowa w artykułach 150 i 151 oraz

(f) czy system zapewnił sprawiedliwy podział korzyści uzyskiwanych z działalności w Obszarze, biorąc w szczególności pod uwagę interesy i potrzeby państw rozwijających się.

2. Konferencja Przeglądowa zapewnia utrzymanie zasady wspólnego dziedzictwa ludzkości, międzynarodowego reżimu ustalonego w celu zapewnienia opartej o zasadę słuszności eksploatacji zasobów Obszaru przynoszącej korzyści wszystkim krajom, a zwłaszcza państwom rozwijającym się, oraz Organizacji w celu organizowania, prowadzenia i kontrolowania działalności w Obszarze. Zapewnia ona również utrzymanie zasad sformułowanych w niniejszej części, dotyczących niedopuszczalności zgłaszania roszczeń lub wykonywania suwerenności nad jakąkolwiek częścią Obszaru, praw państw i ich ogólnego zachowania się w stosunku do Obszaru, ich udziału w działalności w Obszarze zgodnie z niniejszą konwencją, ochrony przed monopolizacją działalności w Obszarze, wykorzystania Obszaru wyłącznie dla celów pokojowych, ekonomicznych aspektów działalności w Obszarze, morskich badań naukowych, przekazywania technologii, ochrony środowiska morskiego, ochrony życia ludzkiego, praw państw nadbrzeżnych, statusu prawnego wód pokrywających Obszar, statusu prawnego przestrzeni powietrznej nad tymi wodami i współzależności między działalnością w Obszarze i innymi działaniami w środowisku morskim.

3. Procedura podejmowania decyzji na Konferencji Przeglądowej jest taka sama jak procedura stosowana na Trzeciej Konferencji Narodów Zjednoczonych Prawa Morza. Konferencja podejmuje wszelkie wysiłki w celu osiągnięcia zgody na przyjęcie poprawek w drodze konsensusu. Głosowanie w sprawie poprawek nie powinno być przeprowadzane przed wyczerpaniem wszelkich możliwości osiągnięcia konsensusu.

4. Jeżeli przez pięć lat od rozpoczęcia Konferencji Przeglądowej nie osiągnie ona porozumienia co do systemu badań i eksploatacji zasobów Obszaru, Konferencja może przyjąć w czasie dalszych dwunastu miesięcy, większością trzech czwartych głosów Państw-Stron, i przedstawić Państwom-Stronom w celu ratyfikacji lub przystąpienia takie poprawki zmieniające lub modyfikujące system, jakie uzna za niezbędne i właściwe. Poprawki te wchodzą w życie w stosunku do wszystkich Państw-Stron po upływie 12 miesięcy od złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów przystąpienia przez trzy czwarte Państw-Stron.

5. Poprawki przyjęte przez Konferencję Przeglądową stosownie do niniejszego artykułu nie naruszają praw nabytych na podstawie istniejących kontraktów.

Rozdział  4

ORGANIZACJA

PODROZDZIAŁ  A

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  156

Utworzenie Organizacji

1. Tworzy się Międzynarodową Organizację Dna Morskiego, która będzie działała zgodnie z niniejszą częścią.

2. Wszystkie Państwa-Strony są, ipso facto, członkami Organizacji.

3. Uczestnicy Trzeciej Konferencji Narodów Zjednoczonych Prawa Morza posiadający status obserwatorów, którzy podpisali Akt Końcowy i których nie wymienia się w artykule 305 ustęp 1(c), (d), (e) lub (f), mają prawo do udziału w Organizacji w charakterze obserwatorów zgodnie z jej zasadami, przepisami i procedurami.

4. Siedzibą Organizacji jest Jamajka.

5. Organizacja może tworzyć takie regionalne ośrodki lub biura, jakie uzna za niezbędne dla wykonywania swoich funkcji.

Artykuł  157

Charakter i podstawowe zasady Organizacji

1. Organizacja jest instytucją, za pośrednictwem której Państwa-Strony, zgodnie z niniejszą częścią, organizują i kontrolują działalność w Obszarze, w szczególności w celu zarządzania zasobami Obszaru.

2. Uprawnienia i funkcje Organizacji są wyraźnie określone przez niniejszą konwencję. Organizacja ma takie dodatkowe uprawnienia, zgodne z niniejszą konwencją, których można domniemywać i które są niezbędne do wykonywania uprawnień i funkcji związanych z działalnością w Obszarze.

3. Organizacja opiera się na zasadzie suwerennej równości wszystkich jej członków.

4. Wszyscy członkowie Organizacji wykonują w dobrej wierze zobowiązania przyjęte przez nich zgodnie z niniejszą częścią w celu zapewnienia im wszystkich praw i korzyści wynikających z członkostwa.

Artykuł  158

Organy Organizacji

1. Tworzy się, jako główne organy Organizacji, Zgromadzenie, Radę i Sekretariat.

2. Tworzy się Przedsiębiorstwo stanowiące organ, za pośrednictwem którego Organizacja wykonuje funkcje, o których mowa w artykule 170 ustęp 1.

3. W miarę potrzeby mogą być tworzone, zgodnie z niniejszą częścią, organy pomocnicze.

4. Każdy główny organ Organizacji i Przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny za wykonywanie nadanych mu uprawnień i funkcji. Wykonując swoje uprawnienia i funkcje, organ unika podejmowania jakichkolwiek działań, które mogą naruszać lub utrudniać wykonywanie specjalnych uprawnień i funkcji nadanych innemu organowi.

PODROZDZIAŁ  B

ZGROMADZENIE

Artykuł  159

Skład, procedura i głosowanie

1. Zgromadzenie składa się z wszystkich członków Organizacji. Każdy członek jest reprezentowany w Zgromadzeniu przez jednego przedstawiciela, któremu mogą towarzyszyć zastępcy i doradcy.

2. Zgromadzenie zbiera się na corocznych sesjach zwyczajnych i na sesjach nadzwyczajnych, które mogą być postanowione przez Zgromadzenie lub zwołane przez Sekretarza Generalnego na wniosek Rady lub większości członków Organizacji.

3. Sesje odbywają się w siedzibie Organizacji, chyba że Zgromadzenie postanowi inaczej.

4. Zgromadzenie przyjmuje swój regulamin. Na początku każdej sesji zwyczajnej Zgromadzenie wybiera swojego Przewodniczącego i innych potrzebnych funkcjonariuszy. Sprawują oni swoje funkcje do czasu wybrania na następnej sesji zwyczajnej nowego Przewodniczącego i innych funkcjonariuszy.

5. Większość członków Zgromadzenia tworzy kworum.

6. Każdy członek Zgromadzenia ma jeden głos.

7. Decyzje w sprawach proceduralnych, łącznie z decyzjami o zwołaniu sesji specjalnych Zgromadzenia, podejmowane są większością głosów członków obecnych i głosujących.

8. Decyzje w sprawach merytorycznych podejmowane są większością dwóch trzecich głosów członków obecnych i głosujących, pod warunkiem że taka większość obejmuje większość członków uczestniczących w sesji. Jeżeli powstanie spór co do tego, czy sprawa jest merytoryczna, czy nie, sprawa jest traktowana jako merytoryczna, chyba że Zgromadzenie większością wymaganą dla decyzji w sprawach merytorycznych postanowi inaczej.

9. Jeżeli sprawa merytoryczna jest poddawana głosowaniu po raz pierwszy, Przewodniczący może odroczyć, a na wniosek co najmniej jednej piątej członków Zgromadzenia odracza głosowanie na okres nieprzekraczający pięciu dni kalendarzowych. Ta procedura może mieć zastosowanie tylko raz w odniesieniu do każdej sprawy i nie może być stosowana tak, aby rozpatrzenie tej sprawy zostało przesunięte na okres po zakończeniu sesji.

10. Na pisemny wniosek skierowany do Przewodniczącego i poparty przez co najmniej jedną czwartą członków Organizacji o uzyskanie opinii doradczej co do zgodności z niniejszą konwencją propozycji w jakiejkolwiek sprawie przedstawionej Zgromadzeniu Zgromadzenie zwraca się do Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza o wydanie opinii doradczej co do tej propozycji i odracza głosowanie nad tą propozycją do czasu otrzymania opinii doradczej Izby. Nie przeprowadza się głosowania do czasu otrzymania opinii doradczej Izby. Jeżeli Zgromadzenie nie otrzyma opinii doradczej przed ostatnim tygodniem sesji, w czasie której zwrócono się o tę opinię, Zgromadzenie postanawia, kiedy zbierze się w celu głosowania nad odroczoną propozycją.

Artykuł  160

Uprawnienia i funkcje

1. Zgromadzenie, jako jedyny organ Organizacji składający się z wszystkich jej członków, jest uważane za najwyższy organ, któremu podlegają inne główne organy Organizacji, jak to szczegółowo postanowiono w niniejszej konwencji. Zgromadzenie jest uprawnione do ustalania, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami niniejszej konwencji, ogólnych kierunków postępowania co do wszelkich spraw lub zagadnień należących do kompetencji Organizacji.

2. Do uprawnień i funkcji Zgromadzenia należy ponadto:

(a) wybór członków Rady, zgodnie z artykułem 161;

(b) wybór Sekretarza Generalnego spośród kandydatów proponowanych przez Radę;

(c) wybór, na zalecenie Rady, członków Zarządu Przedsiębiorstwa i Dyrektora Generalnego Przedsiębiorstwa;

(d) tworzenie takich organów pomocniczych, jakie uzna za niezbędne w celu wykonywania swoich funkcji, zgodnie z niniejszą częścią. Przy tworzeniu organów pomocniczych powinna być należycie uwzględniona zasada sprawiedliwego podziału geograficznego i specjalnych interesów oraz potrzeba posiadania w składzie członków wykwalifikowanych i kompetentnych w zakresie odpowiednich zagadnień technicznych, którymi zajmują się takie organy;

(e) ustalanie wkładów członków na rzecz administracyjnego budżetu Organizacji, według uzgodnionej skali wkładów opartej na skali mającej zastosowanie dla potrzeb zwykłego budżetu Organizacji Narodów Zjednoczonych, aż do czasu, gdy Organizacja będzie posiadać dostateczne dochody z innych źródeł pokrywające jej wydatki administracyjne;

(f)

(i) rozpatrywanie i zatwierdzanie, na zalecenie Rady, zasad, przepisów i procedur w sprawie opartego o zasadę słuszności podziału finansowych i innych ekonomicznych korzyści osiąganych z działalności w Obszarze oraz wpłat i świadczeń w naturze dokonywanych stosownie do artykułu 82, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb państw rozwijających się i ludów, które nie uzyskały jeszcze pełnej niepodległości lub innego autonomicznego statusu. Jeżeli Zgromadzenie nie zatwierdzi zaleceń Rady, zwraca je Radzie w celu ponownego rozpatrzenia w świetle opinii wyrażonych przez Zgromadzenie;

(ii) rozpatrywanie i zatwierdzanie zasad, przepisów i procedur Organizacji i wszelkich poprawek do nich, tymczasowo przyjętych przez Radę zgodnie z artykułem 162 ustęp 2 (o) (ii). Te normy, przepisy i procedury odnoszą się do poszukiwań, badań i eksploatacji w Obszarze, zarządzania finansami i wewnętrznej administracji Organizacji oraz, na zalecenie Zarządu Przedsiębiorstwa, do przekazywania kapitału z Przedsiębiorstwa na rzecz Organizacji;

(g) określanie sprawiedliwego udziału w finansowych i innych ekonomicznych korzyściach osiąganych z działalności w Obszarze, zgodnie z niniejszą konwencją oraz normami, przepisami i procedurami Organizacji;

(h) rozpatrywanie i zatwierdzanie proponowanego rocznego budżetu Organizacji, przedłożonego przez Radę;

(i) badanie okresowych sprawozdań Rady i Przedsiębiorstwa oraz specjalnych sprawozdań wnioskowanych przez Radę lub jakikolwiek inny organ Organizacji;

(j) inicjowanie badań i wydawanie zaleceń, w celu popierania współpracy międzynarodowej związanej z działalnością w Obszarze, i popieranie postępowego rozwoju prawa międzynarodowego w tym zakresie oraz jego kodyfikacji;

(k) rozpatrywanie problemów natury ogólnej związanych z działalnością w Obszarze, powstających w szczególności dla państw rozwijających się, jak również takich problemów związanych z działalnością w Obszarze, które stoją przed państwami w związku z ich położeniem geograficznym, w szczególności dla państw śródlądowych i państw o niekorzystnym położeniu geograficznym;

(l) tworzenie na zalecenie Rady, oparte na opinii Komisji Planowania Gospodarczego, systemu odszkodowań lub innych środków pomocnych w przystosowaniu gospodarki, jak to przewidziano w artykule 151 ustęp 10;

(m) zawieszanie wykonywania praw i przywilejów członka, zgodnie z artykułem 185;

(n) omawianie jakiejkolwiek sprawy lub zagadnienia wchodzących w zakres kompetencji Organizacji i decydowanie, który Organ Organizacji powinien zająć się taką sprawą lub zagadnieniem, które nie zostały wyraźnie powierzone określonemu organowi, zgodnie z podziałem uprawnień i funkcji między organami Organizacji.

PODROZDZIAŁ  C

RADA

Artykuł  161

Skład, procedura i głosowanie

1. Rada składa się z 36 członków Organizacji wybieranych przez Zgromadzenie w następujący sposób:

(a) czterech członków spośród Państw-Stron, które w czasie ostatnich pięciu lat, dla których są dostępne dane statystyczne, albo zużyły więcej niż 2 procent ogólnego światowego zużycia, albo importowały netto więcej niż 2 procent ogólnego światowego importu towarów produkowanych z kategorii minerałów, które będą wydobywane z Obszaru, i w każdym przypadku jedno państwo z regionu Europy Wschodniej (Socjalistycznej), a także największy konsument;

(b) czterech członków spośród ośmiu Państw-Stron, które bezpośrednio lub za pośrednictwem swoich obywateli w największym stopniu zainwestowały w przygotowanie i wprowadzenie działalności w Obszarze, w tym co najmniej jedno państwo z regionu Europy Wschodniej (Socjalistycznej);

(c) czterech członków spośród Państw-Stron, które w oparciu o produkcję w obszarach znajdujących się pod ich jurysdykcją są głównymi eksporterami netto kategorii minerałów, które będą wydobywane w Obszarze, w tym co najmniej dwa państwa rozwijające się, dla gospodarki których eksport takich minerałów ma istotne znaczenie;

(d) sześciu członków spośród rozwijających się Państw-Stron, reprezentujących szczególne interesy. Szczególne interesy, które powinny być reprezentowane, obejmują interesy państw o dużej liczbie ludności, państw śródlądowych lub o niekorzystnym położeniu geograficznym, państw, które są głównymi importerami kategorii minerałów, które będą wydobywane z Obszaru, państw, które są potencjalnymi producentami takich minerałów i państw najmniej rozwiniętych;

(e) osiemnastu członków wybranych zgodnie z zasadą zapewnienia sprawiedliwego geograficznego podziału miejsc w Radzie jako całości, pod warunkiem że każdy region geograficzny będzie posiadać co najmniej jednego członka wybranego zgodnie z niniejszym punktem. Dla tego celu regionami geograficznymi są: Afryka, Azja, Europa Wschodnia (Socjalistyczna), Ameryka Łacińska oraz Europa Zachodnia i inne państwa.

2. Wybierając członków Rady zgodnie z ustępem 1, Zgromadzenie zapewnia, aby:

(a) państwa śródlądowe i państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym były reprezentowane w stopniu, który pozostaje w odpowiedniej proporcji do ich reprezentacji w Zgromadzeniu;

(b) państwa nadbrzeżne, przede wszystkim państwa rozwijające się, które nie zostają zakwalifikowane zgodnie z ustępem 1 (a), (b), (c) lub (d), były reprezentowane w stopniu, który pozostaje w odpowiedniej proporcji do ich reprezentacji w Zgromadzeniu;

(c) każda grupa Państw-Stron, która powinna być reprezentowana w Radzie, była reprezentowana przez takich członków, o ile tacy istnieją, którzy są wyznaczeni przez tę grupę.

3. Wybory odbywają się na sesjach zwyczajnych Zgromadzenia. Każdy członek Rady jest wybierany na 4 lata. Jednakże w czasie pierwszych wyborów połowa członków z każdej z grup, o których mowa w ustępie 1, wybierana jest na 2 lata.

4. Członkowie Rady mogą być wybierani ponownie, lecz należyta uwaga powinna być zwrócona na celowość rotacji członków.

5. Rada działa w siedzibie Organizacji i zbiera się tak często, jak tego może wymagać interes Organizacji, lecz nie rzadziej niż trzy razy w roku.

6. Większość członków Rady tworzy kworum.

7. Każdy członek Rady ma jeden głos.

8. 

(a) Decyzje w sprawach proceduralnych podejmowane są większością głosów członków obecnych i głosujących.

(b) Decyzje w sprawach merytorycznych dotyczących zagadnień, o których mowa w artykule 162 ustęp 2 (f), (g), (h), (i), (n), (p), (v) oraz artykule 191, podejmowane są większością dwóch trzecich głosów członków obecnych i głosujących, z zastrzeżeniem, że taka większość obejmuje większość członków Rady.

(c) Większością trzech czwartych głosów członków obecnych i głosujących, pod warunkiem że taka większość obejmuje większość członków Rady, podejmowane są decyzje merytoryczne dotyczące zagadnień, o których mowa w następujących przepisach: w artykule 162 ustęp 1; artykule 162 ustęp 2 (a), (b), (c), (d), (e), (l), (q), (r), (s), (t); artykule 162 ustęp 2 (u) w wypadku nieprzestrzegania przez kontrahenta lub poręczyciela; artykule 162 ustęp 2 (w) pod warunkiem że zarządzenia wydane stosownie do postanowienia przewidzianego w tym punkcie mogą obowiązywać nie dłużej niż przez okres 30 dni, chyba że zostaną potwierdzone decyzją podjętą zgodnie z punktem (d); w artykule 162 ustęp 2 (x), (y), (z); artykule 163 ustęp 2; artykule 174 ustęp 3; artykule 11 aneksu IV.

(d) Decyzje w sprawach merytorycznych dotyczące zagadnień, o których mowa w następujących postanowieniach, są przyjmowane w drodze konsensusu: w artykule 162 ustęp 2 (m) i (o); oraz przyjęcie poprawek do części XI.

(e) Dla celów punktów (d), (f) oraz (g) konsensus oznacza brak jakiegokolwiek formalnego sprzeciwu. W czasie 14 dni od przedłożenia propozycji Radzie Przewodniczący Rady ustala, czy nastąpi formalny sprzeciw wobec przyjęcia propozycji. Jeżeli Przewodniczący ustali, że taki sprzeciw będzie miał miejsce, w ciągu trzech dni po takim ustaleniu tworzy i zwołuje komitet koncyliacyjny, złożony z nie więcej niż 9 członków Rady z Przewodniczącym na czele, w celu pogodzenia różnic i opracowania propozycji, która mogłaby być przyjęta przez konsensus. Komitet pracuje tak szybko i skutecznie, jak to możliwe, i przedkłada Radzie sprawozdanie w ciągu 14 dni od jego utworzenia. Jeżeli komitet nie jest w stanie zalecić propozycji, która mogłaby być przyjęta przez konsensus, to w swoim sprawozdaniu przedstawia on przyczyny, z powodu których propozycja wywołuje sprzeciw.

(f) Decyzje w sprawach niewymienionych powyżej, do podejmowania których Rada jest upoważniona na mocy norm, przepisów i procedur Organizacji lub w inny sposób, są podejmowane zgodnie z punktami niniejszego ustępu wymienionymi w tych normach, przepisach i procedurach lub, jeżeli nie są w nich wymienione, zgodnie z punktem określonym, w miarę możliwości wcześniej, przez Radę, w drodze konsensusu.

(g) Jeżeli powstaje problem, czy jakaś sprawa jest przedmiotem dyspozycji punktów (a), (b), (c) lub (d), sprawę tę traktuje się jako podlegającą dyspozycji punktu, który wymaga, w zależności od przypadku, wyższej lub najwyższej większości lub konsensusu, chyba że Rada wymaganą większością lub przez konsensus zdecyduje inaczej.

9. Rada ustanowi procedurę, za pomocą której członek Organizacji, który nie jest reprezentowany w Radzie, może wysyłać swego przedstawiciela w celu wzięcia udziału w posiedzeniu Rady, jeżeli członek o to wnosi lub jeżeli przedmiotem obrad jest sprawa, która w szczególności go dotyczy. Taki przedstawiciel ma prawo uczestnictwa w obradach bez prawa do głosowania.

Artykuł  162

Uprawnienia i funkcje

1. Rada jest organem wykonawczym Organizacji. Rada jest uprawniona do ustalania, zgodnie z niniejszą konwencją i ogólnymi kierunkami polityki ustalonymi przez Zgromadzenie, szczegółowych kierunków postępowania, które Organizacja powinna realizować w odniesieniu do wszelkich spraw lub zagadnień należących do kompetencji Organizacji.

2. Ponadto Rada:

(a) nadzoruje i koordynuje stosowanie postanowień niniejszej części w odniesieniu do wszystkich spraw i zagadnień należących do kompetencji Organizacji i zwraca uwagę Zgromadzeniu na wypadki naruszania tych postanowień;

(b) proponuje Zgromadzeniu listę kandydatów na Sekretarza Generalnego;

(c) zaleca Zgromadzeniu kandydatów na członków Zarządu Przedsiębiorstwa i Dyrektora Generalnego Przedsiębiorstwa;

(d) tworzy, ze zwróceniem należytej uwagi na oszczędność i skuteczność, odpowiednie organy pomocnicze, które okażą się niezbędne dla wykonywania jej funkcji, zgodnie z niniejszą częścią. Przy tworzeniu organów pomocniczych nacisk powinien być położony na potrzebę uczestnictwa członków wykwalifikowanych i kompetentnych w zakresie odpowiednich zagadnień technicznych, którymi zajmują się takie organy, z zastrzeżeniem, że powinna być należycie uwzględniana zasada sprawiedliwego podziału geograficznego i specjalnych interesów;

(e) przyjmuje swój regulamin, łącznie z trybem wyboru swojego Przewodniczącego;

(f) w imieniu Organizacji i w zakresie swoich kompetencji zawiera umowy z Narodami Zjednoczonymi lub innymi organizacjami międzynarodowymi, które podlegają zatwierdzeniu przez Zgromadzenie;

(g) rozpatruje sprawozdania Przedsiębiorstwa i przekazuje je Zgromadzeniu, wraz ze swoimi zaleceniami;

(h) przedstawia Zgromadzeniu roczne sprawozdanie i takie specjalne sprawozdania, jakich Zgromadzenie może zażądać;

(i) wydaje dyrektywy Przedsiębiorstwu, zgodnie z artykułem 170;

(j) zatwierdza plany pracy, zgodnie z artykułem 6 aneksu III. Rada rozpatruje każdy plan pracy, w czasie 60 dni od jego przedłożenia przez Komisję Prawno-Techniczną na sesji Rady, zgodnie z następują procedurą:

(i) jeżeli Komisja zaleca zatwierdzenie planu pracy, uważa się plan za zatwierdzony przez Radę, jeżeli żaden członek Rady w ciągu 14 dni nie przedłoży na piśmie Przewodniczącemu konkretnych zastrzeżeń co do przypuszczalnej niezgodności z wymaganiami artykułu 6 aneksu III. Jeżeli zastrzeżenie zostało zgłoszone, wówczas ma zastosowanie postępowanie koncyliacyjne przewidziane w artykule 161 ustęp 8 (e). Jeżeli w chwili zakończenia postępowania koncyliacyjnego zastrzeżenie jest wciąż utrzymywane, to plan pracy uważa się za zatwierdzony przez Radę, o ile Rada nie odrzuci go w drodze konsensusu osiągniętego między swoimi członkami, wyłączając państwo lub państwa, które wystąpiły z wnioskiem lub poręczyły za wnioskodawcę;

(ii) jeżeli Komisja zaleci, aby plan pracy nie został zatwierdzony, lub nie wyda zalecenia, Rada może zatwierdzić plan pracy większością trzech czwartych głosów członków obecnych i głosujących, pod warunkiem że taka większość obejmuje większość członków uczestniczących w sesji;

(k) zatwierdza plany pracy przedstawione przez Przedsiębiorstwo zgodnie z artykułem 12 aneksu IV stosując, mutatis mutandis, procedury przedstawione w punkcie (j);

(l) sprawuje kontrolę nad działalnością w Obszarze zgodnie z artykułem 153 ustęp 4 oraz normami, przepisami i procedurami Organizacji;

(m) podejmuje, na zalecenie Komisji Planowania Gospodarczego, niezbędne i odpowiednie środki, zgodnie z artykułem 150 (h), dla zapewnienia ochrony przed niekorzystnymi skutkami gospodarczymi, o których tam mowa;

(n) wydaje Zgromadzeniu zalecenia oparte na opinii Komisji Planowania Gospodarczego, dotyczące systemu odszkodowań lub innych środków pomocnych w przystosowaniu gospodarki, jak to przewidziano w artykule 15 ustęp 10;

(o)

(i) zaleca Zgromadzeniu zasady, przepisy i procedury dotyczące opartego na zasadzie słuszności podziału finansowych i innych gospodarczych korzyści uzyskiwanych z działalności w Obszarze oraz wpłat i świadczeń w naturze dokonywanych zgodnie z artykułem 82, ze szczególnym uwzględnieniem interesów i potrzeb państw rozwijających się i narodów, które nie uzyskały jeszcze pełnej niepodległości lub innego autonomicznego statusu;

(ii) przyjmuje i stosuje tymczasowo, w oczekiwaniu na zatwierdzenie przez Zgromadzenie, zasady, przepisy i procedury Organizacji oraz wszelkie poprawki do nich, biorąc pod uwagę zalecenia Komisji Prawno-Technicznej lub innego zainteresowanego podległego organu. Te zasady, przepisy i procedury odnoszą się do poszukiwań, badań i eksploatacji w Obszarze oraz zarządzania finansami i wewnętrznej administracji Organizacji. W pierwszej kolejności przyjmuje się zasady, przepisy i procedury dotyczące badań i eksploatacji konkrecji polimetalicznych. Normy, przepisy i procedury dotyczące badań i eksploatacji jakichkolwiek zasobów innych niż konkrecje polimetaliczne powinny zostać przyjęte w terminie trzech lat od daty złożenia do Organizacji przez któregokolwiek jej członka wniosku w sprawie przyjęcia takich norm, przepisów i procedur w stosunku do takich zasobów. Wszystkie zasady, przepisy i procedury obowiązują tymczasowo, do czasu zatwierdzenia przez Zgromadzenie lub do czasu poprawienia ich przez Radę w świetle wszelkich poglądów wyrażonych przez Zgromadzenie;

(p) nadzoruje pobieranie wszelkich płatności dokonywanych przez Organizację lub na rzecz Organizacji w związku z działalnością operacyjną, stosownie do niniejszej części;

(q) dokonuje selekcji spośród kandydatów do uzyskania zezwoleń na produkcję, zgodnie z artykułem 7 aneksu III, gdy taka selekcja jest wymagana na podstawie tego przepisu;

(r) przedkłada Zgromadzeniu w celu zatwierdzenia projekt rocznego budżetu Organizacji;

(s) wydaje Zgromadzeniu zalecenia w zakresie polityki dotyczącej wszystkich spraw i zagadnień należących do kompetencji Organizacji;

(t) wydaje Zgromadzeniu zalecenia dotyczące zawieszenia wykonywania praw i przywilejów członka, zgodnie z artykułem 185;

(u) wszczyna w imieniu Organizacji postępowanie przed Izbą Sporów Dotyczących Dna Morskiego w przypadkach nieprzestrzegania;

(v) zawiadamia Zgromadzenie o orzeczeniach wydanych przez Izbę Sporów Dotyczących Dna Morskiego w postępowaniach wszczętych zgodnie z punktem (u) i wydaje wszelkie zalecenia, jakie uzna za odpowiednie w odniesieniu do środków, które powinny być zastosowane;

(w) wydaje w nagłych wypadkach zarządzenia, do których można zaliczyć zarządzenia o wstrzymaniu lub skorygowaniu działalności operacyjnej, żeby zapobiec powstaniu poważnej szkody w środowisku morskim w wyniku działalności w Obszarze;

(x) nie zatwierdza obszarów do eksploatacji przez kontrahentów lub przez Przedsiębiorstwo w przypadkach, kiedy występują istotne oznaki wskazujące na ryzyko powstania poważnej szkody w środowisku morskim;

(y) tworzy organ pomocniczy w celu opracowania projektów finansowych norm, przepisów i procedur dotyczących:

(i) zarządzania finansami, zgodnie z artykułami od 171 do 175, oraz

(ii) przedsięwzięć finansowych, zgodnie z artykułem 13 oraz artykułem 17 ustęp 1 (c) aneksu III;

(z) ustanawia odpowiednie mechanizmy kierowania i nadzorowania sztabu inspektorów, którzy kontrolują działalność w Obszarze, w celu określenia, czy są przestrzegane postanowienia niniejszej części, zasady, przepisy i procedury Organizacji oraz wymogi i warunki jakiegokolwiek kontraktu zawartego z Organizacją.

Artykuł  163

Organy Rady

1. Tworzy się następujące organy Rady:

(a) Komisję Planowania Gospodarczego,

(b) Komisję Prawno-Techniczną.

2. Każda Komisja składa się z 15 członków, wybranych przez Radę spośród kandydatów przedstawionych przez Państwa-Strony. Jednakże Rada może, jeżeli uzna to za niezbędne, zadecydować o zwiększeniu składu każdej z Komisji, uwzględniając w należyty sposób oszczędność i efektywność.

3. Członkowie Komisji powinni mieć odpowiednie kwalifikacje w zakresie kompetencji tych Komisji. Państwa-Strony powinny przedstawić kandydatów posiadających najwyższy poziom kompetencji i uczciwości oraz mających kwalifikacje w odpowiednich dziedzinach, tak aby zapewnić skuteczne wykonywanie funkcji Komisji.

4. Przy wyborze członków Komisji powinna być w należyty sposób wzięta pod uwagę potrzeba sprawiedliwego podziału geograficznego i reprezentacji specjalnych interesów.

5. Żadne Państwo-Strona nie może zgłosić więcej niż jednego kandydata do każdej z Komisji. Żadna osoba nie może być wybrana do pracy w więcej niż jednej Komisji.

6. Kadencja członków Komisji wynosi 5 lat. Mogą być oni wybierani ponownie na następną kadencję.

7. W razie śmierci, utraty zdolności do pracy lub rezygnacji członka Komisji przed upływem kadencji, Rada wybiera na pozostały okres kadencji członka z tego samego regionu geograficznego lub obszaru interesów.

8. Członkowie Komisji nie powinni być w żaden sposób finansowo zainteresowani jakąkolwiek działalnością związaną z badaniem i eksploatacją w Obszarze. Z zastrzeżeniem ich odpowiedzialności przed Komisjami, w których pracują, nie będą oni ujawniać, nawet po zakończeniu sprawowania swoich funkcji, żadnych tajemnic przemysłowych, danych objętych ochroną na podstawie prawa własności przemysłowej, które są przekazywane Organizacji zgodnie z artykułem 14 aneksu III, lub jakichkolwiek innych poufnych informacji, które uzyskali z racji ich obowiązków pełnionych w Organizacji.

9. Każda Komisja wykonuje swoje funkcje zgodnie z wytycznymi i dyrektywami, jakie może przyjąć Rada.

10. Każda Komisja formułuje i przedkłada Radzie w celu zatwierdzenia takie zasady i przepisy, jakie mogą być niezbędne w celu efektywnego wykonywania funkcji Komisji.

11. Procedury podejmowania decyzji przez Komisję są ustanawiane przez normy, przepisy i procedury Organizacji. Do zaleceń przedkładanych Radzie mogą być, w razie konieczności, dołączone streszczenia dotyczące rozbieżnych opinii w Komisji.

12. Każda Komisja z reguły wykonuje swoje funkcje w siedzibie Organizacji i zbiera się tak często, jak tego będzie wymagać sprawne wykonywanie jej zadań.

13. W czasie wykonywania swoich funkcji każda Komisja może, jeżeli będzie to właściwe, konsultować się z inną komisją, właściwym organem Organizacji Narodów Zjednoczonych lub jej wyspecjalizowaną agendą, lub jakąkolwiek organizacją międzynarodową, która jest kompetentna w zakresie zagadnień będących przedmiotem konsultacji.

Artykuł  164

Komisja Planowania Gospodarczego

1. Członkowie Komisji Planowania Gospodarczego powinni mieć odpowiednie kwalifikacje w takich dziedzinach jak górnictwo, zarządzanie działalnością wydobywczą zasobów mineralnych, handel międzynarodowy lub międzynarodowe systemy gospodarcze. Rada powinna dążyć do zapewnienia, aby skład Komisji odzwierciedlał wszystkie odpowiednie kwalifikacje. W skład Komisji wchodzi co najmniej dwóch członków z państw rozwijających się, na gospodarkę których istotny wpływ wywiera eksport tych kategorii minerałów, które będą uzyskiwane z Obszaru.

2. Komisja:

(a) proponuje, na wniosek Rady, środki w celu wykonania decyzji odnoszących się do działalności w Obszarze, a przyjętych zgodnie z niniejszą konwencją;

(b) bada tendencje i czynniki wpływające na podaż, popyt i ceny minerałów, które mogą być uzyskiwane z Obszaru, biorąc pod uwagę zarówno interesy krajów importujących, jak i krajów eksportujących, a w szczególności zaliczanych do nich państw rozwijających się;

(c) bada każdą sytuację, która może doprowadzić do niepomyślnych skutków, o których mowa w artykule 150 (h), na którą zwróciły jej uwagę zainteresowane Państwo-Strona lub zainteresowane Państwa-Strony, i wydaje odpowiednie zalecenia Radzie;

(d) proponuje Radzie, w celu przedłożenia Zgromadzeniu, zgodnie z artykułem 151 ustęp 10, systemu odszkodowań lub innych środków pomocnych w przystosowaniu gospodarki państw rozwijających się, które ponoszą niekorzystne skutki wynikające z działalności w Obszarze. Komisja opracowuje dla Rady zalecenia, jakie są niezbędne dla zastosowania systemu lub innych środków przyjętych przez Zgromadzenie w konkretnych przypadkach.

Artykuł  165

Komisja Prawno-Techniczna

1. Członkowie Komisji Prawno-Technicznej powinni mieć odpowiednie kwalifikacje w takich dziedzinach, jak badania, eksploatacja i przetwarzanie zasobów mineralnych, oceanologia, ochrona środowiska morskiego, ekonomiczne lub prawne zagadnienia dotyczące górnictwa morskiego oraz pokrewne dziedziny wiedzy. Rada powinna dążyć do zapewnienia, aby skład Komisji odzwierciedlał wszystkie odpowiednie kwalifikacje.

2. Komisja:

(a) na wniosek Rady wydaje zalecenia dotyczące wykonywania funkcji Organizacji;

(b) rozpatruje oficjalne pisemne plany pracy dotyczące działalności w Obszarze, zgodnie z artykułem 153 ustęp 3 i przedkłada odpowiednie zalecenia Radzie. Komisja opiera swoje zalecenia wyłącznie na wymaganiach określonych w aneksie III i składa Radzie z tego sprawozdanie;

(c) na wniosek Rady nadzoruje działalność w Obszarze, konsultuje się i współpracuje, gdy jest to zasadne, z jednostką prowadzącą taką działalność albo zainteresowanym państwem lub zainteresowanymi państwami i przedkłada Radzie sprawozdanie

(d) sporządza ocenę ekologicznych skutków działalności w Obszarze;

(e) wydaje zalecenia Radzie odnoszące się do ochrony środowiska morskiego, uwzględniając poglądy wyrażone w tym zakresie przez uznanych ekspertów;

(f) opracowuje i przedkłada Radzie normy, przepisy i procedury, o których mowa w artykule 162 ustęp 2 (o), z uwzględnieniem wszystkich odpowiednich czynników, łącznie z ocenami ekologicznych skutków działalności w Obszarze;

(g) dokonuje stałego przeglądu takich zasad, przepisów i procedur oraz zaleca Radzie co pewien czas przyjęcie takich poprawek do nich, jakie może uznać za niezbędne lub pożądane;

(h) wydaje zalecenia Radzie dotyczące utworzenia regularnego programu monitorowania w celu obserwowania, mierzenia, szacowania i analizowania za pomocą uznanych metod naukowych ryzyka lub skutków zanieczyszczenia środowiska morskiego wywołanego działalnością w Obszarze, zapewnia, aby obowiązujące przepisy były właściwe i by były przestrzegane, oraz koordynuje realizację zatwierdzonego przez Radę programu monitorowania;

(i) zaleca Radzie wszczęcie postępowań w imieniu Organizacji przed Izbą Sporów Dotyczących Dna Morskiego, zgodnie z niniejszą częścią i odnoszącymi się do niej aneksami, mając na uwadze w szczególności artykuł 187;

(j) wydaje zalecenia Radzie co do środków, które należy zastosować na podstawie orzeczenia Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego, wydanego w postępowaniu wszczętym zgodnie z punktem (i);

(k) wydaje zalecenia Radzie w sprawie wydania w nagłych wypadkach zarządzeń, do których można zaliczyć zarządzenia o wstrzymaniu lub skorygowaniu działalności operacyjnej, aby zapobiec poważnej szkodzie w środowisku morskim, jaka może powstać w wyniku działalności w Obszarze. Zalecenia te Rada rozpatruje w pierwszej kolejności;

(l) wydaje zalecenia Radzie co do odmowy zatwierdzenia obszarów do eksploatacji przez kontrahentów lub Przedsiębiorstwo w przypadkach, kiedy występują istotne oznaki wskazujące na ryzyko powstania poważnej szkody w środowisku morskim;

(m) wydaje zalecenia Radzie dotyczące kierowania i nadzorowania sztabu inspektorów, którzy kontrolują działalność w Obszarze, w celu określenia, czy przestrzegane są postanowienia niniejszej części, zasady, przepisy i procedury Organizacji oraz wymagania i warunki jakiegokolwiek kontraktu zawartego z Organizacją;

(n) oblicza maksymalny pułap produkcji i wydaje w imieniu Organizacji zezwolenie na produkcję zgodnie z artykułem 151 ustępy od 2 do 7, po przeprowadzeniu niezbędnej selekcji przez Radę spośród ubiegających się o zezwolenia na produkcję, zgodnie z artykułem 7 aneksu III.

3. Na życzenie jakiegokolwiek Państwa-Strony lub innej zainteresowanej strony członkom Komisji towarzyszy, w czasie wykonywania ich funkcji nadzorczej i inspekcji, przedstawiciel takiego państwa lub innej zainteresowanej strony.

PODROZDZIAŁ  D

SEKRETARIAT

Artykuł  166

Sekretariat

1. Sekretariat Organizacji składa się z Sekretarza Generalnego i takiego personelu, jaki będzie Organizacji potrzebny.

2. Sekretarz Generalny jest wybierany przez Zgromadzenie na cztery lata spośród kandydatów zaproponowanych przez Radę i może być wybrany ponownie.

3. Sekretarz Generalny jest najwyższym funkcjonariuszem administracyjnym Organizacji i uczestniczy w tym charakterze we wszystkich posiedzeniach Zgromadzenia, Rady oraz każdego organu pomocniczego, a także pełni inne funkcje administracyjne, jakie zostały powierzone Sekretarzowi Generalnemu przez te organy.

4. Sekretarz Generalny przedstawia Zgromadzeniu coroczne sprawozdanie z pracy Organizacji.

Artykuł  167

Personel Organizacji

1. Personel Organizacji składa się z takich wykwalifikowanych pracowników naukowych, technicznych i innych, którzy mogą być potrzebni w celu wypełnienia administracyjnych funkcji Organizacji.

2. Najważniejsze znaczenie w rekrutacji i zatrudnianiu personelu oraz w określaniu warunków pracy ma potrzeba zapewnienia najwyższego poziomu sprawności, fachowości i uczciwości. Mając to na względzie, powinno się zwrócić należytą uwagę na znaczenie rekrutacji personelu z możliwie najszerszego obszaru geograficznego.

3. Personel jest mianowany przez Sekretarza Generalnego. Tryb i warunki mianowania, wynagradzania i zwalniania personelu ustanawiane są zgodnie z zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.

Artykuł  168

Międzynarodowy charakter Sekretariatu

1. Podczas wykonywania swoich obowiązków Sekretarz Generalny i personel Organizacji nie powinni zwracać się o instrukcje lub przyjmować instrukcji od jakiegokolwiek rządu lub z jakiegokolwiek innego źródła spoza Organizacji. Powinni oni powstrzymywać się od wszelkich działań, które mogłyby oddziaływać na ich pozycję jako funkcjonariuszy międzynarodowych, odpowiedzialnych jedynie przed Organizacją. Każde Państwo-Strona zobowiązuje się uznawać wyłącznie międzynarodowy charakter obowiązków Sekretarza Generalnego i personelu i nie próbować wywierać na nich wpływu podczas wykonywania przez nich swoich obowiązków. Wszelkie naruszenia obowiązków przez członka personelu przedkłada się właściwemu sądowi administracyjnemu, jak to przewidziano w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji.

2. Sekretarz Generalny i personel nie powinni być w żaden sposób finansowo zainteresowani jakąkolwiek działalnością związaną z badaniami i eksploatacją w Obszarze. Z zastrzeżeniem ich odpowiedzialności przed Organizacją nie powinni oni ujawniać, nawet po zakończeniu sprawowania swoich funkcji, żadnych tajemnic przemysłowych, danych objętych ochroną na podstawie prawa własności przemysłowej, które są przekazywane Organizacji, zgodnie z artykułem 14 aneksu III, lub jakichkolwiek innych poufnych informacji, które uzyskali z racji ich zatrudnienia w Organizacji.

3. Naruszenia przez członka personelu Organizacji obowiązków wymienionych w ustępie 2, na wniosek poszkodowanego przez takie naruszenie Państwa-Strony lub poszkodowanej przez takie naruszenie osoby fizycznej lub prawnej, za którą poręczyło Państwo-Strona, zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 (b), Organizacja przedstawia sądowi wyznaczonemu na podstawie norm, przepisów i procedur Organizacji. Poszkodowana Strona ma prawo wzięcia udziału w postępowaniu. Na zalecenie sądu Sekretarz Generalny zwalnia takiego pracownika.

4. Zasady, przepisy i procedury Organizacji zawierają postanowienia niezbędne dla wprowadzenia w życie niniejszego artykułu.

Artykuł  169

Konsultacja i współpraca z organizacjami międzynarodowymi i pozarządowymi

1. W sprawach, które wchodzą w zakres kompetencji Organizacji, Sekretarz Generalny zawiera, za aprobatą Rady, stosowne porozumienia o konsultacji i współpracy z międzynarodowymi oraz pozarządowymi organizacjami uznawanymi przez Radę Gospodarczo-Społeczną ONZ.

2. Każda organizacja, z którą Sekretarz Generalny zawarł porozumienie zgodnie z ustępem 1, może wyznaczyć przedstawicieli, by uczestniczyli w charakterze obserwatorów w posiedzeniach organów Organizacji, zgodnie z regulaminami tych organów. W stosownych przypadkach będą ustanowione procedury otrzymywania opinii takich organizacji.

3. Sekretarz Generalny może rozpowszechniać wśród Państw-Stron pisemne sprawozdania przedstawione przez pozarządowe organizacje, o których mowa w ustępie 1, w sprawach, które odnoszą się do ich szczególnych kompetencji i dotyczą pracy Organizacji.

PODROZDZIAŁ  E

PRZEDSIĘBIORSTWO

Artykuł  170

Przedsiębiorstwo

1. Przedsiębiorstwo jest organem Organizacji, który zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 (a) bezpośrednio prowadzi działalność w Obszarze oraz zajmuje się transportem, przetwarzaniem i zbytem minerałów wydobywanych z Obszaru.

2. Przedsiębiorstwo ma w ramach międzynarodowej osobowości prawnej Organizacji taką zdolność prawną, jaką przewidziano w statucie przedstawionym w aneksie IV. Przedsiębiorstwo działa zgodnie z niniejszą konwencją, zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, jak również zgodnie z generalnymi kierunkami polityki określonymi przez Zgromadzenie, oraz podlega dyrektywom i nadzorowi Rady.

3. Główne biuro Przedsiębiorstwa mieści się w siedzibie Organizacji.

4. Zgodnie z artykułem 173 ustęp 2 oraz artykułem 11 aneksu IV Przedsiębiorstwo powinno być wyposażone w fundusze niezbędne dla wypełnienia przez nie jego funkcji i otrzymuje technologię, jak przewidziano w artykule 144 i innych stosownych postanowieniach niniejszej konwencji.

PODROZDZIAŁ  F

FINANSE ORGANIZACJI

Artykuł  171

Fundusze Organizacji

Fundusze Organizacji obejmują:

(a) ustalone wkłady wnoszone przez członków Organizacji, zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 (e);

(b) środki uzyskane przez Organizację, zgodnie z artykułem 13 aneksu III, w związku z działalnością w Obszarze;

(c) środki przekazane przez Przedsiębiorstwo, zgodnie z artykułem 10 aneksu IV;

(d) środki pożyczone zgodnie z artykułem 174;

(e) dobrowolne wpłaty członków lub innych jednostek oraz

(f) płatności na rzecz funduszu odszkodowań, zgodnie z artykułem 151 ustęp 10, których źródła zostaną zalecone przez Komisję Planowania Gospodarczego.

Artykuł  172

Roczny budżet Organizacji

Sekretarz Generalny przygotowuje projekt proponowanego rocznego budżetu Organizacji i przedkłada go Radzie. Rada rozpatruje proponowany roczny budżet i przedkłada go Zgromadzeniu, łącznie z wszystkimi odnoszącymi się do niego zaleceniami. Zgromadzenie rozpatruje i zatwierdza proponowany roczny budżet, zgodnie z artykułem 160 ustęp 2 (h).

Artykuł  173

Wydatki Organizacji

1. Wkłady, o których mowa w artykule 171 (a), są wpłacane na specjalne konto i przeznaczane na pokrycie administracyjnych wydatków Organizacji do chwili, w której Organizacja będzie posiadała wystarczające środki z innych źródeł na pokrycie tych wydatków.

2. Wydatki administracyjne Organizacji powinny być w pierwszej kolejności pokrywane z funduszy Organizacji. Poza ustalonymi wkładami, o których mowa w artykule 171 (a), środki, które pozostaną po opłaceniu wydatków administracyjnych, mogą być, inter alia:

(a) rozdzielane zgodnie z artykułem 140 oraz artykułem 160 ustęp 2 (g);

(b) wykorzystywane w celu zapewnienia Przedsiębiorstwu funduszy, zgodnie z artykułem 170 ustęp 4;

(c) wykorzystywane na wypłaty odszkodowań dla państw rozwijających się, zgodnie z artykułem 151 ustęp 10 i artykułem 160 ustęp 2 (l).

Artykuł  174

Uprawnienie Organizacji do zaciągania pożyczek

1. Organizacja ma prawo do zaciągania pożyczek.

2. Zgromadzenie określa granice uprawnień do zaciągania pożyczek w przepisach finansowych przyjmowanych zgodnie z artykułem 160 ustęp 2(f).

3. Rada wykonuje przysługujące Organizacji prawo do zaciągania pożyczek.

4. Państwa-Strony nie ponoszą odpowiedzialności za długi Organizacji.

Artykuł  175

Coroczna kontrola

Rejestry, księgi i rachunki Organizacji, łącznie z jej corocznymi oświadczeniami finansowymi, podlegają corocznej kontroli przeprowadzanej przez niezależnego rewidenta, wyznaczonego przez Zgromadzenie.

PODROZDZIAŁ  G

STATUS PRAWNY, PRZYWILEJE I IMMUNITETY

Artykuł  176

Status prawny

Organizacja ma osobowość prawnomiędzynarodową i taką zdolność prawną, jaka może okazać się niezbędna dla wykonywania jej funkcji i osiągania jej celów.

Artykuł  177

Przywileje i immunitety

Dla umożliwienia wykonywania swoich funkcji Organizacja korzysta na terytorium każdego Państwa-Strony z przywilejów i immunitetów określonych w niniejszym podrozdziale. Przywileje i immunitety odnoszące się do Przedsiębiorstwa określone są w artykule 13 aneksu IV.

Artykuł  178

Immunitet jurysdykcyjny

Organizacja, jej mienie i aktywa korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego, chyba że Organizacja wyraźnie zrzeknie się tego immunitetu w konkretnej sprawie.

Artykuł  179

Immunitet w zakresie przeszukania i jakiejkolwiek formy zajęcia

Mienie i aktywa Organizacji, bez względu na to, gdzie i u kogo się znajdują, korzystają z immunitetu od przeszukania, rekwirowania, konfiskaty, wywłaszczenia oraz od jakiejkolwiek innej formy zajęcia na podstawie decyzji organów wykonawczych lub ustawodawczych.

Artykuł  180

Zwolnienie od ograniczeń, reglamentacji, kontroli i moratoriów

Mienie i aktywa Organizacji są wolne od ograniczeń, reglamentacji, kontroli i moratoriów niezależnie od ich charakteru.

Artykuł  181

Archiwa i oficjalne środki łączności Organizacji

1. Archiwa Organizacji, bez względu na to gdzie się znajdują, są nietykalne.

2. Dane objęte ochroną na podstawie prawa własności przemysłowej, tajemnice przemysłowe oraz podobne informacje i akta personalne nie powinny być przechowywane w powszechnie dostępnych archiwach.

3. W odniesieniu do oficjalnych środków łączności Organizacji każde Państwo-Strona przyznaje jej status nie mniej korzystny niż przyznany przez to państwo innym organizacjom międzynarodowym.

Artykuł  182

Przywileje i immunitety określonych osób związanych z Organizacją

Przedstawiciele Państw-Stron, którzy biorą udział w posiedzeniach Zgromadzenia, Rady albo organów Zgromadzenia lub Rady, oraz Sekretarz Generalny i personel Organizacji korzystają na terytorium każdego Państwa-Strony:

(a) z immunitetu jurysdykcyjnego w odniesieniu do czynności podejmowanych przez nich podczas wykonywania swoich funkcji, z wyjątkiem przypadków, w których, odpowiednio, państwo, które reprezentują, lub Organizacja wyraźnie zrzeknie się tego immunitetu w konkretnej sprawie;

(b) jeżeli nie są oni obywatelami tego Państwa-Strony, z tych samych zwolnień od ograniczeń imigracyjnych, wymogów rejestracji cudzoziemców i obowiązków obywatelskich, z tych samych ułatwień w zakresie wymiany pieniędzy i z takiego samego statusu w zakresie ułatwień w podróżowaniu, jakie to państwo przyznaje przedstawicielom, urzędnikom i pracownikom odpowiedniej rangi innych Państw-Stron.

Artykuł  183

Zwolnienie od podatków i opłat celnych

1. W zakresie swojej oficjalnej działalności Organizacja, jej aktywa, mienie i dochody, a także jej operacje i transakcje dozwolone przez niniejszą konwencję, są wolne od jakiegokolwiek bezpośredniego opodatkowania i od wszystkich opłat celnych na towary importowane lub eksportowane w celu oficjalnego wykorzystania przez Organizację. Organizacja nie będzie się ubiegać o zwolnienia od należności, które są opłatami za wyświadczone usługi.

2. Jeżeli Organizacja nabywa lub dokonuje się w jej imieniu nabycia towarów lub usług o znacznej wartości dla potrzeb oficjalnej działalności Organizacji i jeżeli do ceny na takie towary lub usługi wliczone zostały podatki lub cła, Państwa-Strony stosują, w stopniu możliwym do wykonania, odpowiednie środki w celu udzielenia zwolnienia od takich podatków, ceł lub zapewniają ich zwrot. Towary importowane lub kupowane przy zastosowaniu zwolnienia od opłat lub ceł, przewidzianego w niniejszym artykule, nie powinny być sprzedawane lub w inny sposób wykorzystywane na terytorium Państwa-Strony udzielającego takiego zwolnienia, chyba że nastąpi to na warunkach uzgodnionych z takim Państwem-Stroną.

3. Państwa-Strony nie nakładają żadnych podatków na wynagrodzenia i honoraria lub jakiekolwiek inne formy wypłat, dokonywanych przez Organizację na rzecz Sekretarza Generalnego i personelu Organizacji, jak również ekspertów wykonujących zadania dla potrzeb Organizacji, którzy nie są ich obywatelami.

PODROZDZIAŁ  H

ZAWIESZENIE KORZYSTANIA Z PRAW I PRZYWILEJÓW CZŁONKOWSKICH

Artykuł  184

Zawieszanie prawa do głosowania

Państwo-Strona, które zalega z płaceniem swoich finansowych wkładów na rzecz Organizacji, nie ma prawa do głosowania, jeżeli suma jego zaległości równa się sumie wkładów należnych od niego za poprzedzające pełne dwa lata albo ją przekracza. Zgromadzenie może jednak zezwolić takiemu członkowi na udział w głosowaniu, jeżeli uzna, że niewywiązywanie się w terminie z płatności jest spowodowane okolicznościami niezależnymi od tego członka.

Artykuł  185

Zawieszenie korzystania z praw i przywilejów wynikających z członkostwa

1. Na zalecenie Rady Zgromadzenie może zawiesić w korzystaniu z praw i przywilejów wynikających z członkostwa Państwo-Stronę, które rażąco i uporczywie narusza przepisy niniejszej części.

2. Żadne działanie nie może być podjęte na podstawie ustępu 1 do czasu, dopóki Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego nie orzeknie, że Państwo-Strona rażąco i uporczywie naruszało postanowienia niniejszej części.

Rozdział  5

ROZSTRZYGANIE SPORÓW I OPINIE DORADCZE

Artykuł  186

Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza

Utworzenie Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego i sposób, w jaki wykonuje ona swoje kompetencje, regulują postanowienia niniejszego rozdziału, części XV i aneksu VI.

Artykuł  187

Właściwość Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego

Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego jest właściwa zgodnie z niniejszą częścią i jej aneksami w sporach związanych z działalnością w Obszarze, należących do następujących kategorii:

(a) spory między Państwami-Stronami dotyczące wykładni lub stosowania niniejszej części i jej aneksów;

(b) spory między Państwem-Stroną a Organizacją dotyczące:

(i) działań lub zaniechań Organizacji lub Państwa-Strony, które stanowią, że naruszenie niniejszej części lub jej aneksów albo zasad, przepisów i procedur Organizacji, przyjętych zgodnie z nimi, lub

(ii) działań Organizacji, co do których istnieje zarzut przekroczenia kompetencji lub nadużycia uprawnień;

(c) spory między stronami kontraktów, którymi są Państwa-Strony, Organizacja lub Przedsiębiorstwo, przedsiębiorstwa państwowe, osoby fizyczne lub prawne, o których mowa w artykule 153 ustęp 2 (b), dotyczące:

(i) wykładni lub stosowania kontraktu, którego spór dotyczy, lub planu pracy, lub

(ii) działań lub zaniechań strony kontraktu odnoszących się do działalności w Obszarze i dotyczących innej strony lub bezpośrednio wpływających na jej prawnie uzasadnione interesy;

(d) spory między Organizacją a przyszłym kontrahentem, za którego, zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 (b), poręcza państwo i który należycie spełnił warunki określone w artykule 4 ustęp 6 aneksu III oraz w artykule 13 ustęp 2 aneksu III, dotyczące odmowy zawarcia kontraktu lub zagadnienia prawnego, wynikłego w toku negocjowania kontraktu;

(e) spory między Organizacją a Państwem-Stroną, przedsiębiorstwem państwowym, osobą fizyczną lub prawną, za którą, zgodnie z artykułem 153 ustęp 2 (b), Państwo-Strona poręczyło, jeżeli istnieje zarzut, że Organizacja jest odpowiedzialna, zgodnie z artykułem 22 aneksu III;

(f) jakiekolwiek inne spory, dla których właściwość Izby została szczegółowo uregulowana w niniejszej konwencji.

Artykuł  188

Poddawanie sporów izbie specjalnej Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza lub izbie ad hoc Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego lub wiążącemu rozstrzygnięciu arbitrażu handlowego

1. Spory między Państwami-Stronami, o których mowa w artykule 187 (a), mogą być poddawane:

(a) na życzenie strony sporu - izbie specjalnej Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza, tworzonej zgodnie z artykułami 15 i 17 aneksu VI, lub

(b) na życzenie jakiejkolwiek strony sporu - izbie ad hoc Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego, tworzonej na podstawie artykułu 36 aneksu VI.

2. 

(a) Spory dotyczące wykładni lub stosowania kontraktu, o których mowa w artykule 187 (c) (i), przedkłada się, na wniosek strony sporu, do wiążącego rozstrzygnięcia arbitrażowi handlowemu, jeżeli strony nie postanowią inaczej. Handlowy trybunał arbitrażowy, któremu spór został przedłożony, nie jest właściwy do rozstrzygania jakiegokolwiek zagadnienia dotyczącego wykładni niniejszej konwencji. Jeżeli taki spór dotyczy zagadnienia wykładni części XI i jej aneksów, zagadnienie to kieruje się do Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego w celu wydania orzeczenia.

(b) Jeżeli w chwili wszczęcia lub w czasie trwania postępowania arbitrażowego trybunał arbitrażowy postanowi, na wniosek jakiejkolwiek strony sporu lub proprio motu, że jego orzeczenie jest zależne od orzeczenia Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego, to trybunał arbitrażowy przekaże zagadnienie do Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego w celu uzyskania takiego orzeczenia. Trybunał arbitrażowy wyda wówczas swoje orzeczenie zgodnie z orzeczeniem Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego.

(c) W przypadku braku w kontrakcie postanowień w sprawie procedury arbitrażowej, która powinna być stosowana w razie powstania sporu, postępowanie arbitrażowe prowadzi się zgodnie z Zasadami Arbitrażu UNICTRAL lub takimi innymi zasadami postępowania arbitrażowego, jakie mogą być określone w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji, o ile strony sporu nie uzgodnią inaczej.

Artykuł  189

Ograniczenie kompetencji w odniesieniu do decyzji Organizacji

Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego nie posiada właściwości w odniesieniu do wykonywania przez Organizację jej dyskrecjonalnych uprawnień zgodnie z niniejszą częścią; w żadnym wypadku nie może ona zastępować swoimi dyskrecjonalnymi uprawnieniami dyskrecjonalnych uprawnień Organizacji. Bez uszczerbku dla artykułu 191, przy wykonywaniu swoich kompetencji zgodnie z artykułem 187, Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego nie będzie wypowiadać się w kwestii, czy jakiekolwiek zasady, przepisy i procedury Organizacji są zgodne z niniejszą konwencją, jak również nie będzie uznawać takich zasad, przepisów i procedur za nieważne. Jej właściwość w tym zakresie ogranicza się do decydowania w przedmiocie roszczeń, według których stosowanie zasad, przepisów i procedur Organizacji w indywidualnych wypadkach kolidowałoby z umownymi zobowiązaniami stron sporu lub ich zobowiązaniami wynikającymi z niniejszej konwencji, roszczeń dotyczących przekroczenia kompetencji lub nadużycia uprawnień oraz roszczeń o odszkodowanie, które powinno być zapłacone, albo o inne środki, które należy przyznać zainteresowanej stronie z powodu nieprzestrzegania przez drugą stronę jej zobowiązań umownych lub jej zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji.

Artykuł  190

Udział i przystąpienie do udziału w postępowaniu poręczających Państw-Stron

1. Jeżeli osoba fizyczna lub prawna jest stroną sporu, o którym mowa w artykule 187, zawiadamia się o tym państwo poręczające, które ma prawo do uczestniczenia w postępowaniu przez składanie pisemnych i ustnych oświadczeń.

2. Jeżeli w sporze, o którym mowa w artykule 187 (c), pozew zostanie wniesiony przeciwko Państwu-Stronie przez osobę fizyczną lub prawną, za którą poręczyło inne Państwo-Strona, państwo pozwane może zaproponować państwu poręczającemu za taką osobę, aby przystąpiło do udziału w postępowaniu w imieniu takiej osoby. W razie odmowy takiego przystąpienia, pozwane państwo może ustanowić swoje zastępstwo przez osobę prawną mającą jego przynależność państwową.

Artykuł  191

Opinie doradcze

Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego wydaje opinie doradcze na wniosek Zgromadzenia lub Rady w kwestiach prawnych powstałych w zakresie ich działalności. Opinie takie wydaje się w trybie pilnym.

CZĘŚĆ  XII

OCHRONA I ZACHOWANIE ŚRODOWISKA MORSKIEGO

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  192

Zobowiązanie ogólne

Państwa są zobowiązane do ochrony i zachowania środowiska morskiego.

Artykuł  193

Suwerenne prawo państw do eksploatacji swoich zasobów naturalnych

Państwa mają suwerenne prawo do eksploatacji swoich zasobów naturalnych stosownie do ich polityki w dziedzinie ochrony środowiska i zgodnie z ich obowiązkiem ochrony i zachowania środowiska morskiego.

Artykuł  194

Środki zmierzające do zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego

1. Państwa stosują, odpowiednio do swoich możliwości, w zależności od okoliczności indywidualnie lub wspólnie, wszelkie środki zgodne z niniejszą konwencją, które są konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego z jakiegokolwiek źródła, wykorzystując w tym celu najlepiej nadające się do zastosowania sposoby, jakie pozostają w ich dyspozycji, oraz dążą do uzgadniania swojej polityki w tej dziedzinie.

2. Państwa stosują wszelkie środki konieczne dla zapewnienia, aby działalność była prowadzona pod ich jurysdykcją lub kontrolą w taki sposób, by nie wyrządzać szkody innym państwom i ich środowisku morskiemu wskutek zanieczyszczenia i aby zanieczyszczenie będące następstwem wypadków lub działalności prowadzonej pod ich jurysdykcją lub kontrolą nie wykraczało poza obszary, na których wykonują one swoje suwerenne prawa zgodnie z niniejszą konwencją.

3. Środki stosowane zgodnie z niniejszą częścią dotyczą wszelkich źródeł zanieczyszczenia środowiska morskiego. Środki te obejmują, między innymi, takie środki, których celem jest zmniejszanie w możliwie najpełniejszym zakresie:

(a) wprowadzania toksycznych, szkodliwych lub niebezpiecznych substancji, szczególnie takich, które mają charakter trwały, ze źródeł lądowych, z atmosfery lub poprzez atmosferę albo w następstwie zatapiania;

(b) zanieczyszczenia ze statków, w szczególności środki zmierzające do zapobiegania wypadkom i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń, zapewnienia bezpieczeństwa prac prowadzonych na morzu, zapobiegania umyślnym i nieumyślnym zrzutom oraz do regulowania projektowania, budowy, wyposażenia, eksploatacji i składu załogi statków;

(c) zanieczyszczenia z instalacji i urządzeń używanych do badania lub eksploatacji zasobów naturalnych dna i podziemia morskiego, w szczególności środki zmierzające do zapobiegania wypadkom i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń, zapewnienia bezpieczeństwa prac prowadzonych na morzu oraz do regulowania projektowania, budowy, wyposażenia, eksploatacji i składu załogi takich instalacji lub urządzeń;

(d) zanieczyszczenia z innych instalacji i urządzeń eksploatowanych w środowisku morskim, w szczególności środki zmierzające do zapobiegania wypadkom i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń, zapewnienia bezpieczeństwa prac prowadzonych na morzu oraz do regulowania projektowania, budowy, wyposażenia, eksploatacji i składu załogi takich instalacji lub urządzeń.

4. Stosując środki zmierzające do zapobiegania, zmniejszania lub kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, państwa powstrzymują się od nieuzasadnionego zakłócania działalności prowadzonej przez inne państwa w korzystaniu z ich praw i wykonywaniu ich obowiązków zgodnie z niniejszą konwencją.

5. Środki stosowane zgodnie z niniejszą częścią obejmują takie środki, które są konieczne dla ochrony i zachowania rzadkich lub wrażliwych ekosystemów, jak również środowiska ginących, zagrożonych lub narażonych na niebezpieczeństwo gatunków ryb i innych form życia w morzu.

Artykuł  195

Obowiązek nieprzemieszczania szkody lub zagrożeń i nieprzekształcania jednego typu zanieczyszczenia w inny

Stosując środki zmierzające do zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, państwa działają w taki sposób, aby nie przemieścić szkody lub zagrożeń, bezpośrednio lub pośrednio, z jednego obszaru na inny oraz aby nie przekształcić jednego typu zanieczyszczenia w inny.

Artykuł  196

Stosowanie technologii lub wprowadzanie gatunków obcych albo nowych

1. Państwa stosują wszelkie środki konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego w następstwie powstałego stosowania technologii na obszarach będących pod ich jurysdykcją lub kontrolą, albo powstałego umyślnego lub przypadkowego wprowadzenia obcych lub nowych gatunków do określonej części środowiska morskiego, które może powodować w nim znaczne i szkodliwe zmiany.

2. Niniejszy artykuł nie wpływa na stosowanie niniejszej konwencji do zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego.

Rozdział  2

WSPÓŁPRACA GLOBALNA I REGIONALNA

Artykuł  197

Współpraca na płaszczyźnie globalnej lub regionalnej

Państwa współpracują na płaszczyźnie globalnej i, w razie potrzeby, regionalnej, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, w zakresie formułowania i opracowywania międzynarodowych norm, standardów i zalecanych metod postępowania oraz procedur zgodnych z niniejszą konwencją, w celu ochrony i zachowania środowiska morskiego, z uwzględnieniem charakterystycznych cech regionalnych.

Artykuł  198

Zawiadomienie o szkodzie mającej nieuchronnie nastąpić lub o szkodzie już powstałej

Jeżeli państwo dowiaduje się o sytuacjach, w których środowisku morskiemu nieuchronnie grozi niebezpieczeństwo poniesienia szkody lub poniosło już ono szkodę w następstwie zanieczyszczenia, państwo to niezwłocznie zawiadamia inne państwa, którym taka szkoda może być, według niego, również wyrządzona, a także właściwe organizacje międzynarodowe.

Artykuł  199

Plany dotyczące nadzwyczajnych środków w zakresie zanieczyszczenia

W sytuacjach, o których mowa w artykule 198, państwa położone na obszarze dotkniętym zanieczyszczeniem, zgodnie z ich możliwościami, oraz właściwe organizacje międzynarodowe współpracują w możliwie najszerszym zakresie w likwidowaniu skutków zanieczyszczenia i w zapobieganiu wystąpieniu szkód lub ich ograniczeniu do minimum. W tym celu państwa wspólnie opracowują plany dotyczące nadzwyczajnych środków stosowanych w razie wypadków powodujących zanieczyszczenie środowiska morskiego oraz popierają ich realizację.

Artykuł  200

Badania, programy badawcze oraz wymiana informacji i danych

Państwa współpracują, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, w celu popierania badań, podejmowania naukowych programów badawczych oraz zachęcania do wymiany uzyskanych informacji i danych o zanieczyszczeniu środowiska morskiego. Dążą one do aktywnego udziału w regionalnych i globalnych programach uzyskiwania wiedzy dla oceny rodzaju i rozmiaru zanieczyszczenia, kwestii związanych z narażaniem się na zanieczyszczenie, kierunków jego rozprzestrzeniania się, zagrożeń z niego wynikających i środków jego zwalczania.

Artykuł  201

Kryteria naukowe dla opracowywania przepisów prawnych

Na podstawie informacji i danych uzyskanych zgodnie z artykułem 200 państwa współpracują, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, w ustanawianiu odpowiednich kryteriów naukowych dla formułowania i opracowywania norm, standardów i zalecanych metod postępowania oraz procedur w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego.

Rozdział  3

POMOC TECHNICZNA

Artykuł  202

Pomoc naukowa i techniczna dla państw rozwijających się

Państwa bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych:

(a) popierają programy pomocy dla państw rozwijających się w dziedzinie nauki, szkolnictwa, techniki oraz w innych dziedzinach, w celu ochrony i zachowania środowiska morskiego oraz zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego. Pomoc taka obejmuje, między innymi:

(i) szkolenie ich personelu naukowego i technicznego;

(ii) ułatwianie im udziału w odpowiednich programach międzynarodowych;

(iii) dostarczanie im niezbędnego wyposażenia i urządzeń;

(iv) zwiększanie ich zdolności do wytwarzania takiego wyposażenia;

(v) doradztwo oraz rozwój środków dla realizacji programów badań naukowych, monitoringu, szkolenia i innych;

(b) zapewniają odpowiednią pomoc, szczególnie dla państw rozwijających się, w celu ograniczenia do minimum następstw poważnych wypadków, które mogą powodować znaczne zanieczyszczenie środowiska morskiego;

(c) zapewniają odpowiednią pomoc, szczególnie dla państw rozwijających się, w zakresie przygotowania ocen środowiska.

Artykuł  203

Uprzywilejowane traktowanie państw rozwijających się

W celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego lub ograniczania do minimum jego następstw organizacje międzynarodowe przyznają państwom rozwijającym się pierwszeństwo w zakresie:

(a) przydziału odpowiednich funduszy i pomocy technicznej oraz

(b) korzystania z ich służb specjalistycznych.

Rozdział  4

MONITORING I OCENA ŚRODOWISKA

Artykuł  204

Monitoring zagrożeń lub następstw zanieczyszczenia

1. Państwa, działając w sposób zgodny z prawami innych państw, starają się tak dalece, jak to jest praktycznie możliwe, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, dokonywać za pomocą uznanych metod naukowych obserwacji, pomiaru, oceny i analizy zagrożeń lub następstw zanieczyszczenia środowiska morskiego.

2. W szczególności państwa stale nadzorują następstwa wszelkiej działalności prowadzonej za ich zgodą lub z ich udziałem w celu określenia, czy taka działalność może spowodować zanieczyszczenie środowiska morskiego.

Artykuł  205

Publikacja sprawozdań

Państwa publikują sprawozdania dotyczące wyników działań podejmowanych zgodnie z artykułem 204 lub dostarczają takie sprawozdania w odpowiednich odstępach czasu właściwym organizacjom międzynarodowym, które powinny udostępniać je wszystkim państwom.

Artykuł  206

Ocena potencjalnych następstw działalności

Jeżeli państwa mają uzasadnione podstawy, aby sądzić, że działalność, która ma być prowadzona pod ich jurysdykcją lub kontrolą, może spowodować istotne zanieczyszczenie lub znaczące i szkodliwe zmiany w środowisku morskim, oceniają one, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, potencjalne następstwa takiej działalności dla środowiska morskiego oraz podają do wiadomości sprawozdania o wynikach takich ocen w sposób przewidziany w artykule 205.

Rozdział  5

NORMY MIĘDZYNARODOWE I USTAWODAWSTWO KRAJOWE W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA, ZMNIEJSZANIA I KONTROLI ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA MORSKIEGO

Artykuł  207

Zanieczyszczenie ze źródeł lądowych

1. Państwa wydają ustawy i inne przepisy prawne w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze źródeł lądowych, łącznie z rzekami, estuariami, rurociągami i urządzeniami odprowadzającymi wodę, uwzględniając przy tym uzgodnione na płaszczyźnie międzynarodowej normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury.

2. Państwa zastosują inne środki, jakie mogą być konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.

3. Państwa dążą do uzgadniania swojej polityki w tym zakresie na odpowiedniej płaszczyźnie regionalnej.

4. Państwa, działając w szczególności za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej, dążą do ustanowienia globalnych i regionalnych norm, standardów i zalecanych metod postępowania oraz procedur dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze źródeł lądowych, biorąc pod uwagę charakterystyczne cechy regionalne, potencjał ekonomiczny państw rozwijających się i ich potrzebę rozwoju gospodarczego. Takie normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury są, w miarę potrzeby, okresowo weryfikowane.

5. Ustawy, inne przepisy prawne, środki, zasady, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury wymienione w ustępach 1, 2 i 4 obejmują środki przeznaczone do zmniejszania, w możliwie najpełniejszym zakresie, wprowadzania do środowiska morskiego substancji toksycznych, szkodliwych lub niebezpiecznych, a zwłaszcza takich, które mają trwały charakter.

Artykuł  208

Zanieczyszczenie powstające w następstwie działalności prowadzonej na dnie morskim, która podlega jurysdykcji państwowej

1. Państwa nadbrzeżne wydają ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego powstającego w następstwie działalności prowadzonej na dnie morskim, która podlega ich jurysdykcji, lub w związku z taką działalnością oraz zanieczyszczenia pochodzącego ze sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji znajdujących się pod ich jurysdykcją, zgodnie z artykułami 60 i 80.

2. Państwa stosują inne środki, jakie mogą być konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.

3. Takie ustawy, inne przepisy prawne oraz środki powinny być nie mniej skuteczne niż międzynarodowe normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury.

4. Państwa dążą do uzgadniania swojej polityki w tym zakresie na odpowiedniej płaszczyźnie regionalnej.

5. Państwa, działając w szczególności za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej, ustanawiają globalne i regionalne normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, którego dotyczy ustęp 1. Takie normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury są, w miarę potrzeby, okresowo weryfikowane.

Artykuł  209

Zanieczyszczenie powstające w następstwie działalności prowadzonej w Obszarze

1. Dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego w następstwie działalności w Obszarze ustanawia się, zgodnie z częścią XI, międzynarodowe zasady, przepisy i procedury. Takie zasady, przepisy i procedury są, w miarę potrzeby, okresowo weryfikowane.

2. Z zastrzeżeniem stosownych postanowień niniejszego rozdziału państwa wydają ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego w następstwie działalności w Obszarze prowadzonej przez statki, z wykorzystaniem instalacji, konstrukcji i innych urządzeń podnoszących ich banderę lub zarejestrowanych w tych państwach albo eksploatowanych z ich upoważnienia, zależnie od okoliczności. Wymagania stawiane przez takie ustawy i inne przepisy prawne powinny być nie mniej skuteczne niż międzynarodowe zasady, przepisy i procedury wymienione w ustępie 1.

Artykuł  210

Zanieczyszczenie w następstwie zatapiania

1. Państwa wydają ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego w następstwie zatapiania.

2. Państwa stosują inne środki, jakie mogą być konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.

3. Takie ustawy, inne przepisy prawne oraz środki zapewniają, by zatapianie nie było dokonywane bez zezwolenia właściwych władz państw.

4. Państwa, działając w szczególności za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej, dążą do ustanowienia globalnych i regionalnych norm, standardów i zalecanych metod postępowania oraz procedur dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia. Takie normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury są, w miarę potrzeby, okresowo weryfikowane.

5. Zatapianie w obrębie morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym nie może być dokonywane bez wyraźnej, uprzedniej zgody państwa nadbrzeżnego, które ma prawo zezwalać, regulować i kontrolować takie zatapianie po należytym rozważeniu sprawy z innymi państwami, które z powodu swego usytuowania geograficznego mogą ponieść szkodliwe następstwa zatapiania.

6. Krajowe ustawy, inne przepisy prawne oraz środki powinny być nie mniej skuteczne w zapobieganiu, zmniejszaniu i kontroli takiego zanieczyszczenia niż globalne normy i standardy.

Artykuł  211

Zanieczyszczenie ze statków

1. Państwa, działając za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej lub ogólnej konferencji dyplomatycznej, ustanawiają międzynarodowe normy i standardy dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków i w taki sam sposób popierają przyjmowanie, w razie potrzeby, systemy tras morskich w celu ograniczenia do minimum zagrożenia wypadkami, które mogłyby powodować zanieczyszczenie środowiska morskiego, łącznie z wybrzeżem, oraz wynikające z zanieczyszczenia szkody dla interesów państw nadbrzeżnych. Takie normy i standardy są w miarę potrzeby okresowo, w taki sam sposób, weryfikowane.

2. Państwa wydają ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków podnoszących ich banderę lub zarejestrowanych w tych państwach. Takie ustawy i inne przepisy prawne powinny być przynajmniej tak samo skuteczne jak powszechnie przyjęte międzynarodowe normy i standardy ustanowione przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną

3. Państwa, które w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego wprowadzają szczególne wymagania, których spełnienie jest warunkiem wejścia obcych statków do ich portów, na wody wewnętrzne lub zatrzymania się przy ich przybrzeżnych terminalach, podają takie wymagania w należyty sposób do publicznej wiadomości i zawiadamiają o nich właściwą organizację międzynarodową. Jeżeli dwa lub więcej państw nadbrzeżnych, dążąc do uzgodnienia swojej polityki w tej dziedzinie, wprowadza takie wymagania w identycznej formie, to w zawiadomieniu wskazuje się, które państwa uczestniczą w takich wspólnych porozumieniach. Każde państwo wymaga od kapitana statku podnoszącego jego banderę lub zarejestrowanego w tym państwie, który płynie przez morze terytorialne państwa uczestniczącego w takich wspólnych porozumieniach, aby dostarczył on na prośbę tego państwa informacji, czy kieruje się do położonego w tym samym regionie państwa, które uczestniczy w takich wspólnych porozumieniach i, w razie odpowiedzi twierdzącej, wyjaśnił, czy spełnia on wymagania uprawniające do wejścia do portu takiego państwa. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla nieprzerwanego korzystania przez statek z prawa nieszkodliwego przepływu lub dla stosowania artykułu 25 ustęp 2.

4. Państwa nadbrzeżne, korzystając ze swojej suwerenności w obrębie swojego morza terytorialnego, mogą wydawać ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego z obcych statków, łącznie ze statkami korzystającymi z prawa nieszkodliwego przepływu. Takie ustawy i inne przepisy prawne nie powinny, zgodnie z rozdziałem 3 części II, utrudniać nieszkodliwego przepływu obcych statków

5. W celu zapewnienia wykonania przepisów prawnych w sposób przewidziany w rozdziale 6 państwa nadbrzeżne mogą wydawać w odniesieniu do swoich wyłącznych stref ekonomicznych ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, pozostając w zgodzie z powszechnie przyjętymi międzynarodowymi normami i standardami, ustanowionymi przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną, oraz tym samym wprowadzając takie normy i standardy w życie.

6. 

(a) Jeżeli międzynarodowe normy i standardy, przewidziane w ustępie 1, nie są odpowiednie ze względu na szczególne okoliczności i państwo nadbrzeżne ma uzasadnione podstawy, aby sądzić, że określony, wyraźnie oznaczony obszar w jego wyłącznej strefie ekonomicznej jest obszarem, w którym, ze względu na uznane przyczyny techniczne związane z jego warunkami oceanograficznymi i ekologicznymi, ze sposobem wykorzystania tego obszaru lub ochroną jego zasobów i szczególnym charakterem żeglugi po nim, wymagane jest przyjęcie specjalnych środków posiadających moc wiążącą w celu zapobiegania zanieczyszczeniu ze statków, państwa nadbrzeżne mogą, po odpowiednich konsultacjach z innymi zainteresowanymi państwami, prowadzonych za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej, skierować do tej organizacji zawiadomienie dotyczące tego obszaru, oparte na świadectwach naukowych i technicznych, a także informację o niezbędnych urządzeniach przyjmujących. W okresie dwunastu miesięcy od otrzymania takiego zawiadomienia organizacja ustala, czy warunki na takim obszarze odpowiadają wyżej wymienionym wymaganiom. Jeżeli organizacja tak ustali, to państwa nadbrzeżne mogą, w odniesieniu do takiego obszaru, wydawać ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, wprowadzając w życie takie międzynarodowe normy i standardy lub metody nawigacyjne, jakie, według organizacji, mogą mieć zastosowanie do obszarów specjalnych. Te ustawy i inne przepisy prawne mają zastosowanie do obcych statków dopiero po upływie piętnastu miesięcy od czasu przedłożenia organizacji takiego zawiadomienia.

(b) Państwa nadbrzeżne podają do publicznej wiadomości granice każdego takiego określonego, wyraźnie oznaczonego obszaru.

(c) Państwa nadbrzeżne, przedkładając wyżej wymienione zawiadomienia, równocześnie powiadamiają organizację, czy mają zamiar wydać dla obszaru, którego to zawiadomienie dotyczy, dodatkowe ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków. Takie dodatkowe ustawy i inne przepisy prawne mogą dotyczyć zrzutów lub metod nawigacyjnych, ale nie mogą wymagać od obcych statków przestrzegania innych standardów w zakresie projektowania, budowania, składu załogi lub wyposażenia, aniżeli powszechnie przyjęte międzynarodowe normy i standardy; mają one zastosowanie do obcych statków po upływie piętnastu miesięcy od czasu przedłożenia organizacji takiego zawiadomienia, pod warunkiem że organizacja wyrazi zgodę w ciągu dwunastu miesięcy od przedłożenia zawiadomienia.

7. Międzynarodowe normy i standardy, o których mowa w niniejszym artykule, obejmują inter alia normy i standardy dotyczące natychmiastowego zawiadamiania państw nadbrzeżnych, których wybrzeże lub interesy związane z wybrzeżem mogą ucierpieć w następstwie wydarzeń, w tym wypadków morskich, które pociągają za sobą dokonywanie zrzutów lub prawdopodobieństwo ich dokonywania.

Artykuł  212

Zanieczyszczenie z atmosfery lub poprzez atmosferę

1. Państwa wydają ustawy i inne przepisy prawne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego z atmosfery lub poprzez atmosferę, które mają zastosowanie do przestrzeni powietrznej podlegającej ich suwerenności, do statków morskich podnoszących ich banderę lub statków morskich albo powietrznych zarejestrowanych w tych państwach, uwzględniając uzgodnione na płaszczyźnie międzynarodowej normy, standardy i zalecane metody postępowania oraz procedury, a także bezpieczeństwo żeglugi powietrznej.

2. Państwa zastosują inne środki, jakie mogą być konieczne dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.

3. Państwa, działając w szczególności za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej, dążą do ustanowienia globalnych i regionalnych norm, standardów i zalecanych metod postępowania oraz procedur dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli takiego zanieczyszczenia.

Rozdział  6

ZAPEWNIENIE WYKONANIA PRZEPISÓW

Artykuł  213

Zapewnienie wykonania przepisów prawnych dotyczących zanieczyszczenia ze źródeł lądowych

Państwa zapewniają wykonanie swoich ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z artykułem 207 i wydają ustawy i inne przepisy prawne oraz stosują inne środki konieczne dla wprowadzenia w życie odpowiednich międzynarodowych norm i standardów, ustanowionych za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze źródeł lądowych.

Artykuł  214

Zapewnienie wykonania przepisów prawnych dotyczących zanieczyszczenia powstającego w następstwie działalności prowadzonej na dnie morskim

Państwa zapewniają wykonanie swoich ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z artykułem 208 i wydają ustawy i inne przepisy prawne oraz stosują inne środki konieczne dla wprowadzenia w życie stosownych międzynarodowych norm i standardów, ustanowionych za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, powstającego w następstwie działalności prowadzonej na dnie morskim, która podlega jurysdykcji tych państw, lub w związku z taką działalnością, oraz pochodzącego ze sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji znajdujących się pod ich jurysdykcją, zgodnie z artykułami 60 i 80.

Artykuł  215

Zapewnienie wykonania międzynarodowych przepisów prawnych dotyczących zanieczyszczenia powstającego w następstwie działalności prowadzonej w Obszarze

Zapewnienie wykonania międzynarodowych zasad, przepisów oraz procedur, ustanowionych zgodnie z częścią XI w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego powstającego w następstwie działalności prowadzonej w Obszarze, jest uregulowane we wspomnianej części.

Artykuł  216

Zapewnienie wykonania przepisów prawnych dotyczących zanieczyszczenia w następstwie zatapiania

1. Wykonanie ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z niniejszą konwencją oraz ze stosownymi międzynarodowymi normami i standardami, ustanowionymi za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego wskutek zatapiania, jest zapewniane:

(a) przez państwo nadbrzeżne w odniesieniu do zatapiania w obrębie jego morza terytorialnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej albo na jego szelfie kontynentalnym;

(b) przez państwo bandery w odniesieniu do statków morskich podnoszących jego banderę lub do statków morskich albo powietrznych zarejestrowanych w tym państwie;

(c) przez każde państwo w odniesieniu do załadunku odpadów lub innych materiałów, który ma miejsce na jego terytorium lub w jego przybrzeżnych terminalach.

2. Żadne państwo nie jest zobowiązane na mocy niniejszego artykułu do wszczęcia postępowania, jeżeli takie postępowanie zostało już wszczęte przez inne państwo na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  217

Zapewnienie przez państwa bandery wykonania przepisów

1. Państwa zapewniają przestrzeganie przez statki podnoszące ich banderę lub zarejestrowane w tych państwach stosownych międzynarodowych norm i standardów ustanowionych za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej albo ogólnej konferencji dyplomatycznej oraz ich ustaw i innych przepisów prawnych, wydanych zgodnie z niniejszą konwencją w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków; a także wydają, odpowiednio, ustawy i inne przepisy prawne oraz stosują inne środki konieczne dla wprowadzenia ich w życie. Państwa bandery zapewnią skuteczne wykonanie takich norm, standardów, ustaw i innych przepisów prawnych niezależnie od tego, gdzie dochodzi do ich naruszenia.

2. Państwa stosują w szczególności odpowiednie środki w celu ustanowienia zakazu żeglugi statkom podnoszącym ich banderę lub zarejestrowanym w tych państwach do czasu, gdy będą one mogły wypłynąć w morze w sposób zgodny z wymaganiami określonymi w międzynarodowych normach i standardach, o których mowa w ustępie 1, łącznie z wymaganiami w zakresie projektowania, budowy, wyposażenia i składu załogi statków.

3. Państwa zapewniają, by statki podnoszące ich banderę lub zarejestrowane w tych państwach posiadały na pokładzie świadectwa wymagane i wystawiane zgodnie z międzynarodowymi normami i standardami, o których mowa w ustępie 1. Państwa zapewniają, by statki podnoszące ich banderę były okresowo poddawane inspekcji w celu sprawdzenia, czy takie świadectwa są zgodne z aktualnym stanem statków. Świadectwa te są uznawane przez inne państwa za dokumenty potwierdzające stan statków i posiadające taką samą moc, jak świadectwa wydawane przez nie, chyba że istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że stan statku w stopniu zasadniczym nie odpowiada danym wynikającym ze świadectw.

4. Jeżeli statek narusza normy i standardy ustanowione za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej albo ogólnej konferencji dyplomatycznej, państwo bandery, bez uszczerbku dla artykułów 218, 220 i 228, zapewnia przeprowadzenie niezwłocznego dochodzenia, a jeżeli jest to właściwe, wszczęcie postępowania w związku z podejrzeniem naruszenia niezależnie od tego, gdzie miało ono miejsce lub gdzie powstało zanieczyszczenie spowodowane przez takie naruszenie albo gdzie zostało ono dostrzeżone.

5. Prowadząc dochodzenie w sprawie naruszenia, państwa bandery mogą prosić o pomoc jakiekolwiek inne państwo, którego współpraca może być przydatna dla wyjaśnienia okoliczności sprawy. Państwa dążą do spełnienia odnośnych próśb państw bandery.

6. Państwa, na podstawie pisemnej prośby innego państwa, prowadzą dochodzenie w sprawie każdego podejrzenia naruszenia przez statki podnoszące ich banderę. Jeżeli zostanie uznane, że istnieją wystarczające dowody uzasadniające wszczęcie postępowania w związku z podejrzeniem naruszenia, państwa bandery niezwłocznie wszczynają takie postępowanie zgodnie ze swoim prawem.

7. Państwa bandery niezwłocznie informują państwo zwracające się z taką prośbą oraz właściwą organizację międzynarodową o podjętych czynnościach i ich wynikach. Takie informacje należy udostępnić wszystkim państwom.

8. Kary przewidziane przez ustawy i inne przepisy prawne państw w odniesieniu do statków podnoszących ich banderę powinny być odpowiednio surowe, by przeciwdziałać naruszeniom, bez względu na miejsce ich popełnienia.

Artykuł  218

Zapewnienie przez państwa portu wykonania przepisów

1. Jeżeli statek dobrowolnie przebywa w porcie państwa lub w jego terminalu przybrzeżnym, państwo to może rozpocząć dochodzenie i, jeżeli dowody za tym przemawiają, wszcząć postępowanie w odniesieniu do zrzutu dokonanego z takiego statku poza wodami wewnętrznymi, morzem terytorialnym lub wyłączną strefą ekonomiczną tego państwa z naruszeniem stosownych międzynarodowych norm i standardów, ustanowionych przez właściwą organizację międzynarodową lub ogólną konferencję dyplomatyczną.

2. Nie wszczyna się postępowania na podstawie ustępu 1 w odniesieniu do naruszenia związanego z dokonaniem zrzutu na wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej innego państwa, chyba że na prośbę tego innego państwa, państwa bandery lub państwa poszkodowanego albo zagrożonego naruszeniem związanym z dokonaniem zrzutu, albo jeżeli naruszenie spowodowało lub prawdopodobnie spowoduje zanieczyszczenie na wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej państwa wszczynającego postępowanie.

3. Jeżeli statek dobrowolnie przebywa w porcie państwa lub w jego terminalu przybrzeżnym, państwo to, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, spełnia prośbę innego państwa o przeprowadzenie dochodzenia w sprawie określonego w ustępie 1 naruszenia, związanego z dokonaniem zrzutu, które przypuszczalnie nastąpiło na wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej państwa występującego z prośbą, albo wyrządziło bądź może wyrządzić szkodę na tych obszarach. Państwo to spełnia również, tak dalece jak to jest praktycznie możliwe, prośbę państwa bandery o przeprowadzenie dochodzenia w sprawie takiego naruszenia, niezależnie od miejsca jego popełnienia.

4. Protokoły dochodzenia prowadzonego przez państwo portu zgodnie z niniejszym artykułem przekazuje się państwu bandery lub państwu nadbrzeżnemu na jego wniosek. Postępowanie wszczęte przez państwo portu na podstawie takiego dochodzenia może zostać, z zastrzeżeniem rozdziału 7, zawieszone na wniosek państwa nadbrzeżnego, jeżeli naruszenie miało miejsce na jego wodach wewnętrznych, morzu terytorialnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej. Dowody i protokoły sprawy łącznie z kaucją lub innym finansowym zabezpieczeniem złożonym władzom państwa portu przekazuje się w takim wypadku państwu nadbrzeżnemu. Przekazanie to wyklucza kontynuowanie postępowania w państwie portu.

Artykuł  219

Środki dotyczące zdatności statków do żeglugi w celu zapobiegania zanieczyszczeniu

Z zastrzeżeniem rozdziału 7 państwa, które, działając na wniosek lub z własnej inicjatywy, stwierdziły, że statek przebywający w jednym z ich portów lub terminali przybrzeżnych narusza stosowne międzynarodowe normy i standardy dotyczące zdatności statków do żeglugi i tym samym powoduje zagrożenie dla środowiska morskiego, stosują tak dalece, jak jest to praktycznie możliwe, środki administracyjne w celu niedopuszczenia takiego statku do żeglugi. Takie państwa mogą zezwolić statkowi na skierowanie się wyłącznie do najbliższej właściwej stoczni remontowej i, po usunięciu przyczyn naruszenia, niezwłocznie zezwalają statkowi na kontynuowanie żeglugi.

Artykuł  220

Zapewnianie przez państwa nadbrzeżne wykonania przepisów

1. Jeżeli statek dobrowolnie przebywa w porcie państwa lub w jego terminalu przybrzeżnym, państwo to może, z zastrzeżeniem rozdziału 7, wszcząć postępowanie w odniesieniu do naruszenia jego ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z niniejszą konwencją lub naruszenia stosownych międzynarodowych norm i standardów w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, jeżeli takie naruszenie miało miejsce na morzu terytorialnym lub w wyłącznej strefie ekonomicznej tego państwa.

2. Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że statek płynący po morzu terytorialnym państwa naruszył podczas tego przepływu ustawy i inne przepisy prawne tego państwa wydane zgodnie z niniejszą konwencją lub naruszył stosowne międzynarodowe normy i standardy w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, państwo to, bez uszczerbku dla stosowania odnośnych postanowień rozdziału 3 części II, może przeprowadzić fizyczną inspekcję statku związaną z naruszeniem i może, jeżeli dowody za tym przemawiają, z zastrzeżeniem rozdziału 7, wszcząć postępowanie, łącznie z zatrzymaniem statku zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym.

3. Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że statek płynący w wyłącznej strefie ekonomicznej lub po morzu terytorialnym państwa naruszył w wyłącznej strefie ekonomicznej stosowne międzynarodowe normy i standardy w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków lub ustawy i inne przepisy prawne tego państwa zgodne z takimi normami i standardami, państwo to może żądać od statku udzielenia informacji dotyczących nazwy statku i portu jego rejestracji, ostatniego i następnego portu zawinięcia oraz innych odpowiednich informacji potrzebnych do ustalenia, czy nastąpiło naruszenie.

4. Państwa wydają ustawy i inne przepisy prawne oraz stosują inne środki, aby statki podnoszące ich banderę spełniały żądania dotyczące udzielania informacji zgodnie z ustępem 3.

5. Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania, że statek płynący w wyłącznej strefie ekonomicznej lub po morzu terytorialnym państwa dopuścił się w wyłącznej strefie ekonomicznej naruszenia, o którym mowa w ustępie 3, które doprowadziło do znaczącego zrzutu powodującego poważne zanieczyszczenie środowiska morskiego lub groźbę takiego zanieczyszczenia, państwo to może przeprowadzić fizyczną inspekcję statku w związku z naruszeniem, jeżeli statek odmówił udzielenia informacji lub jeżeli informacje udzielone przez statek w sposób widoczny odbiegają od oczywistej sytuacji faktycznej i jeżeli okoliczności sprawy uzasadniają taką inspekcję.

6. Jeżeli istnieją wyraźne, obiektywne dowody, że statek płynący w wyłącznej strefie ekonomicznej lub po morzu terytorialnym państwa dopuścił się w wyłącznej strefie ekonomicznej naruszenia, o którym mowa w ustępie 3, które doprowadziło do zrzutu powodującego poważną szkodę lub zagrożenie poważną szkodą dla wybrzeża państwa nadbrzeżnego lub jego interesów związanych z wybrzeżem albo dla jakichkolwiek zasobów jego morza terytorialnego lub wyłącznej strefy ekonomicznej, państwo to może, z zastrzeżeniem rozdziału 7 i pod warunkiem, że dowody za tym przemawiają, wszcząć postępowanie łącznie z zatrzymaniem statku, zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym.

7. Niezależnie od postanowień ustępu 6, w przypadkach gdy za pośrednictwem właściwej organizacji międzynarodowej lub w inny uzgodniony sposób ustanowiono odpowiednie procedury, przy pomocy których zapewnia się spełnianie wymagań dotyczących złożenia kaucji lub innego odpowiedniego zabezpieczenia finansowego, państwo nadbrzeżne, jeżeli jest związane takimi procedurami, zezwala statkowi na kontynuowanie podróży.

8. Postanowienia ustępów 3, 4, 5, 6 i 7 mają również zastosowanie w odniesieniu do wewnętrznych ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z ustępem 6 artykułu 211.

Artykuł  221

Środki stosowane w celu unikania zanieczyszczenia w następstwie wypadków morskich

1. Żadne postanowienie niniejszej części nie narusza prawa państw, zgodnie z prawem międzynarodowym, zarówno zwyczajowym, jak i umownym, do stosowania i zapewniania wykonania poza morzem terytorialnym środków proporcjonalnych do szkody faktycznie wyrządzonej lub do rozmiarów zagrożenia, w celu ochrony ich wybrzeża lub interesów związanych z wybrzeżem, łącznie z poławianiem, przed zanieczyszczeniem lub zagrożeniem zanieczyszczeniem w następstwie wypadku morskiego lub czynności związanych z takim wypadkiem, które, jak można zasadnie oczekiwać, spowodują poważne szkodliwe konsekwencje.

2. Dla celów niniejszego artykułu "wypadek morski" oznacza zderzenie statków, wejście na brzeg lub mieliznę albo inny wypadek w żegludze będący innym zdarzeniem na pokładzie lub na zewnątrz statku, powodującym szkodę materialną lub nieuchronną groźbę wyrządzenia szkody materialnej statkom lub ładunkowi.

Artykuł  222

Zapewnienie wykonania przepisów prawnych dotyczących zanieczyszczenia z atmosfery lub poprzez atmosferę

Państwa zapewniają w przestrzeni powietrznej podlegającej ich suwerenności lub w odniesieniu do statków morskich podnoszących ich banderę albo statków morskich lub powietrznych zarejestrowanych w tych państwach wykonywanie swoich ustaw i innych przepisów prawnych wydanych zgodnie z artykułem 212 ustęp 1 i innymi postanowieniami niniejszej konwencji, a także wydają ustawy i inne przepisy prawne oraz stosują inne środki konieczne dla wprowadzenia w życie stosownych międzynarodowych norm i standardów, ustanowionych za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych albo za pośrednictwem konferencji dyplomatycznej w celu zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego z atmosfery lub poprzez atmosferę, zgodnie z wszelkimi stosownymi międzynarodowymi normami i standardami dotyczącymi bezpieczeństwa żeglugi powietrznej.

Rozdział  7

GWARANCJE

Artykuł  223

Środki ułatwiające postępowanie

W postępowaniu wszczętym zgodnie z niniejszą częścią państwa stosują środki ułatwiające przesłuchiwanie świadków i dopuszczanie dowodów przedstawianych przez władze innego państwa lub przez właściwą organizację międzynarodową oraz ułatwiają udział w takim postępowaniu oficjalnym przedstawicielom właściwej organizacji międzynarodowej, państwa bandery i państwa, które ucierpiało w następstwie zanieczyszczenia spowodowanego naruszeniem. Oficjalni przedstawiciele uczestniczący w takim postępowaniu mają takie prawa i obowiązki, jakie są przewidziane w krajowych ustawach i innych przepisach prawa krajowego lub w prawie międzynarodowym.

Artykuł  224

Wykonywanie uprawnień w zakresie zapewnienia wykonania przepisów

Uprawnienia w zakresie zapewnienia wykonania przepisów prawnych w odniesieniu do obcych statków, przewidziane w niniejszej części, mogą być wykonywane wyłącznie przez urzędników państwowych lub okręty wojenne, wojskowe statki powietrzne albo inne statki morskie lub powietrzne, które noszą wyraźne znaki pozwalające rozpoznać, że pozostają one w służbie rządowej i są do tego upoważnione.

Artykuł  225

Obowiązek unikania szkodliwych następstw podczas korzystania z uprawnień do zapewnienia wykonania przepisów

Korzystając, zgodnie z niniejszą konwencją, ze swoich uprawnień w zakresie zapewnienia wykonania przepisów prawnych w odniesieniu do obcych statków państwa nie powinny zagrażać bezpieczeństwu żeglugi lub w inny sposób stwarzać jakiegokolwiek zagrożenia dla statku ani wprowadzać go do portu lub na kotwicowisko, które nie zapewnia bezpieczeństwa, ani też narażać środowiska morskiego na nadmierne ryzyko.

Artykuł  226

Dochodzenie w sprawie obcych statków

1. 

(a) państwa nie zatrzymują obcego statku dłużej, niż jest to konieczne dla celów dochodzenia przewidzianego w artykułach 216, 218 i 220. Każda fizyczna inspekcja obcego statku ogranicza się do sprawdzenia takich świadectw, dzienników pokładowych lub innych dokumentów, jakie statek zobowiązany jest posiadać zgodnie z powszechnie przyjętymi międzynarodowymi normami i standardami, lub jakichkolwiek podobnych dokumentów, które znajdują się na statku; dalszą fizyczną inspekcję statku można podjąć dopiero po takim sprawdzeniu i tylko w przypadku, gdy:

(i) istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że stan statku lub jego wyposażenia w znacznym stopniu nie odpowiada danym zawartym w takich dokumentach;

(ii) treść dokumentów nie jest wystarczająca dla potwierdzenia lub sprawdzenia podejrzewanego naruszenia lub

(iii) statek nie ma ważnych świadectw i dzienników pokładowych.

(b) Jeżeli dochodzenie wykazuje naruszenie stosownych ustaw i innych przepisów prawnych lub międzynarodowych norm i standardów w zakresie ochrony i zachowania środowiska morskiego, dokonuje się niezwłocznego zwolnienia statku po zastosowaniu takich procedur zasadniczych, jak złożenie kaucji lub innego odpowiedniego zabezpieczenia finansowego.

(c) Bez uszczerbku dla stosownych międzynarodowych norm i standardów dotyczących zdatności statków do żeglugi można odmówić zwolnienia statku, jeżeli zwolnienie stwarzałoby nadmierną groźbę wyrządzenia szkody w środowisku morskim lub można zwolnić statek warunkowo, w celu skierowania go do najbliższej odpowiedniej stoczni remontowej. Jeżeli zwolnienia odmówiono lub udzielono go warunkowo, zawiadamia się o tym niezwłocznie państwo bandery, które może starać się o zwolnienie statku zgodnie z częścią XV.

2. Państwa współpracują w opracowywaniu procedur umożliwiających unikanie zbędnej fizycznej inspekcji statków na morzu.

Artykuł  227

Niedyskryminowanie obcych statków

Korzystając ze swoich praw i wykonując swoje obowiązki na podstawie niniejszej części, państwa nie dyskryminują formalnie lub faktycznie statków jakiegokolwiek innego państwa.

Artykuł  228

Zawieszenie postępowania i ograniczenia w zakresie wszczęcia postępowania

1. Postępowanie w celu wymierzenia kary za jakiekolwiek naruszenie stosownych ustaw i innych przepisów prawnych lub międzynarodowych norm i standardów dotyczących zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia ze statków, które zostało popełnione przez obcy statek poza morzem terytorialnym państwa wszczynającego postępowanie, zawiesza się, jeżeli państwo bandery wszczyna postępowanie w celu wymierzenia kary za ten sam czyn w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym zostało wszczęte pierwsze postępowanie, chyba że postępowanie to dotyczy wyrządzenia poważnej szkody państwu nadbrzeżnemu lub dane państwo bandery wielokrotnie nie wykonywało swojego zobowiązania w zakresie efektywnego zapewnienia wykonania stosownych międzynarodowych norm i standardów w odniesieniu do naruszeń popełnionych przez jego statki. Jeżeli państwo bandery zwraca się o zawieszenie postępowania zgodnie z niniejszym artykułem, to udostępnia ono w odpowiednim czasie państwu, które jako pierwsze wszczęło postępowanie, kompletne akta sprawy i protokoły postępowania. Gdy postępowanie wszczęte przez państwo bandery zostaje zakończone, zawieszone postępowanie umarza się. Po opłaceniu kosztów postępowania państwo nadbrzeżne zwraca kaucję lub inne finansowe zabezpieczenie złożone w związku z zawieszonym postępowaniem.

2. Postępowania w sprawie wymierzenia kary obcym statkom nie wszczyna się po upływie trzech lat od daty dokonania naruszenia, z zastrzeżeniem postanowień ustępu 1. Żadne państwo nie wszczyna postępowania, jeżeli inne państwo już je wszczęło.

3. Postanowienia niniejszego artykułu pozostają bez uszczerbku dla prawa państwa bandery do stosowania jakichkolwiek środków, włączając w to wszczęcie postępowania w celu wymierzenia kary zgodnie z jego prawem wewnętrznym, niezależnie od wcześniejszego postępowania wszczętego przez inne państwo.

Artykuł  229

Wszczęcie postępowania cywilnego

Niniejsza konwencja nie wpływa na wszczęcie postępowania cywilnego z powodu jakiegokolwiek roszczenia dotyczącego strat lub szkód, powstałych w następstwie zanieczyszczenia środowiska morskiego.

Artykuł  230

Kary pieniężne i przestrzeganie uznanych praw obwinionego

1. Za naruszenia krajowych ustaw i innych przepisów prawnych lub odpowiednich międzynarodowych norm i standardów w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, które zostały popełnione przez obce statki poza granicami morza terytorialnego, można nakładać tylko kary pieniężne.

2. Za naruszenia krajowych ustaw i innych przepisów prawnych lub odpowiednich międzynarodowych norm i standardów w zakresie zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego, które zostały popełnione przez obce statki na morzu terytorialnym, można nakładać tylko kary pieniężne, z wyjątkiem sytuacji umyślnego i poważnego zanieczyszczenia morza terytorialnego.

3. W postępowaniu dotyczącym takich naruszeń popełnionych przez obcy statek, w którym mogą zostać nałożone kary, przestrzega się uznanych praw obwinionego.

Artykuł  231

Zawiadomienie państwa bandery i innych państw zainteresowanych

Państwa niezwłocznie zawiadamiają państwo bandery i każde inne zainteresowane państwo o wszelkich środkach zastosowanych zgodnie z rozdziałem 6 przeciwko obcym statkom i przekazują państwu bandery wszystkie oficjalne sprawozdania dotyczące takich środków. Jednakże w odniesieniu do naruszeń popełnionych na morzu terytorialnym wymienione zobowiązania państwa nadbrzeżnego dotyczą tylko takich środków, które są stosowane w trakcie postępowania. O wszystkich takich środkach zastosowanych zgodnie z rozdziałem 6 przeciwko obcym statkom informuje się niezwłocznie przedstawicieli dyplomatycznych lub urzędników konsularnych i, w miarę możliwości, administrację morską państwa bandery.

Artykuł  232

Odpowiedzialność państw za środki stosowane w celu zapewnienia wykonania

Państwa ponoszą odpowiedzialność za szkody lub straty, które mogą być im przypisane i które powstały w wyniku zastosowania środków na podstawie rozdziału 6, jeżeli środki te są bezprawne lub nieracjonalne. Państwa zapewniają możliwość dochodzenia w swoich sądach roszczeń w związku z takimi szkodami lub stratami.

Artykuł  233

Gwarancje w odniesieniu do cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej

Żadne postanowienie rozdziałów 5, 6 i 7 nie wpływa na reżim prawny cieśnin używanych do żeglugi międzynarodowej. Jeżeli jednak obcy statek, inny niż statki wymienione w rozdziale 10, dopuszcza się naruszenia ustaw i innych przepisów prawnych wymienionych w artykule 42 ustęp 1 (a) i (b), powodując poważną szkodę lub grożąc spowodowaniem poważnej szkody w środowisku morskim cieśnin, państwa graniczące z cieśninami mogą zastosować odpowiednie środki w zakresie zapewnienia wykonania przepisów prawnych i w takim przypadku przestrzegają mutatis mutandis postanowień niniejszego rozdziału.

Rozdział  8

OBSZARY POKRYTE LODEM

Artykuł  234

Obszary pokryte lodem

Państwa nadbrzeżne mają prawo wydawać i zapewniać wykonanie niedyskryminujących ustaw i innych przepisów prawnych dla zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia środowiska morskiego ze statków na obszarach pokrytych lodem w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej, gdzie szczególnie surowe warunki klimatyczne oraz obecność lodu pokrywającego takie obszary przez większą część roku stwarzają przeszkody lub wyjątkowe niebezpieczeństwa dla żeglugi, a zanieczyszczenie środowiska morskiego mogłoby wyrządzić poważną szkodę równowadze ekologicznej lub nieodwracalnie ją zakłócić. W takich ustawach i innych przepisach prawnych należycie uwzględnia się żeglugę oraz ochronę i zachowanie środowiska morskiego.

Rozdział  9

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Artykuł  235

Odpowiedzialność

1. Na państwach spoczywa obowiązek wykonywania ciążących na nich zobowiązań międzynarodowych dotyczących ochrony i zachowania środowiska morskiego. Ponoszą one odpowiedzialność zgodnie z prawem międzynarodowym.

2. Państwa zapewniają prawo dochodzenia roszczeń zgodnie z ich prawem wewnętrznym w celu niezwłocznego uzyskania odpowiedniego odszkodowania lub innej rekompensaty za szkodę wyrządzoną zanieczyszczeniem środowiska morskiego przez osoby fizyczne lub prawne pozostające pod ich jurysdykcją.

3. W celu zapewnienia niezwłocznego i odpowiedniego odszkodowania za całą szkodę wyrządzoną zanieczyszczeniem środowiska morskiego państwa współpracują w zakresie wprowadzania w życie obowiązującego prawa międzynarodowego oraz dalszego rozwijania prawa międzynarodowego dotyczącego odpowiedzialności w odniesieniu do oceny szkody i odszkodowania oraz rozstrzygania związanych z tym sporów, jak również, w miarę potrzeby, w zakresie rozwijania kryteriów i procedur zapłaty odpowiedniego odszkodowania, takich jak obowiązkowe ubezpieczenia lub fundusze odszkodowawcze.

Rozdział  10

IMMUNITET WYNIKAJĄCY Z SUWERENNOŚCI

Artykuł  236

Immunitet wynikający z suwerenności

Postanowienia niniejszej konwencji dotyczące ochrony i zachowania środowiska morskiego nie mają zastosowania do okrętów wojennych, pomocniczych okrętów marynarki wojennej, innych statków morskich i powietrznych będących własnością państwa lub eksploatowanych przez państwo i używanych w danym czasie wyłącznie w rządowej służbie niehandlowej. Jednakże każde państwo zapewnia, poprzez stosowanie odpowiednich środków niezakłócających eksploatacji lub zdolności eksploatacyjnych takich statków morskich lub powietrznych będących jego własnością lub przez nie eksploatowanych, aby takie statki morskie lub powietrzne postępowały zgodnie z niniejszą konwencją tak racjonalnie i praktycznie, jak to tylko możliwe.

Rozdział  11

ZOBOWIĄZANIA PRZYJĘTE NA PODSTAWIE INNYCH KONWENCJI O OCHRONIE I ZACHOWANIU ŚRODOWISKA MORSKIEGO

Artykuł  237

Zobowiązania przyjęte na podstawie innych konwencji o ochronie i zachowaniu środowiska morskiego

1. Postanowienia niniejszej części pozostają bez uszczerbku dla szczegółowych zobowiązań przyjętych przez państwa na podstawie zawartych wcześniej specjalnych konwencji i umów, które dotyczą ochrony i zachowania środowiska morskiego, a także dla umów, jakie mogą zostać zawarte w celu rozwinięcia ogólnych zasad ustalonych w niniejszej konwencji.

2. Szczegółowe zobowiązania przyjęte przez państwa na podstawie specjalnych konwencji w odniesieniu do ochrony i zachowania środowiska morskiego wykonuje się w sposób zgodny z ogólnymi zasadami i celami niniejszej konwencji.

CZĘŚĆ  XIII

MORSKIE BADANIA NAUKOWE

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  238

Prawo prowadzenia morskich badań naukowych

Wszystkie państwa, niezależnie od swojego położenia geograficznego, oraz właściwe organizacje międzynarodowe mają prawo prowadzenia morskich badań naukowych, z zastrzeżeniem praw i obowiązków innych państw, przewidzianych w niniejszej konwencji.

Artykuł  239

Popieranie morskich badań naukowych

Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe popierają i ułatwiają rozwijanie oraz prowadzenie morskich badań naukowych zgodnie z niniejszą konwencją.

Artykuł  240

Ogólne zasady prowadzenia morskich badań naukowych

Prowadząc morskie badania naukowe, należy stosować następujące zasady:

(a) morskie badania naukowe są prowadzone wyłącznie w celach pokojowych;

(b) morskie badania naukowe są prowadzone za pomocą odpowiednich naukowych metod i środków zgodnych z niniejszą konwencją;

(c) morskie badania naukowe nie powinny zakłócać w sposób nieuzasadniony innych uprawnionych sposobów korzystania z morza zgodnych z niniejszą konwencją oraz powinny być należycie uwzględniane podczas takiego korzystania;

(d) morskie badania naukowe są prowadzone zgodnie z wszelkimi odnośnymi przepisami wydanymi zgodnie z niniejszą konwencją, łącznie z przepisami o ochronie i zachowaniu środowiska morskiego.

Artykuł  241

Nieuznawanie morskich badań naukowych za prawną podstawę roszczeń

Prowadzenie morskich badań naukowych nie stanowi prawnej podstawy jakichkolwiek roszczeń do jakiejkolwiek części środowiska morskiego lub jego zasobów.

Rozdział  2

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

Artykuł  242

Popieranie współpracy międzynarodowej

1. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe popierają, zgodnie z zasadą poszanowania suwerenności i jurysdykcji oraz na zasadzie wzajemnych korzyści, współpracę międzynarodową w dziedzinie morskich badań naukowych w celach pokojowych.

2. W związku z tym, bez uszczerbku dla praw i obowiązków państw wynikających z niniejszej konwencji, państwo, przy stosowaniu niniejszej części, w odpowiedni sposób zapewnia innym państwom racjonalną możliwość otrzymania od niego lub przy jego współpracy informacji niezbędnych do zapobieżenia wyrządzeniu szkody zdrowiu i bezpieczeństwu ludzi oraz środowisku morskiemu, a także do utrzymania tej szkody pod kontrolą.

Artykuł  243

Tworzenie korzystnych warunków

Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe współpracują ze sobą poprzez zawieranie umów dwustronnych i wielostronnych, w celu tworzenia korzystnych warunków do prowadzenia morskich badań naukowych w środowisku morskim oraz w celu łączenia wysiłków naukowców w badaniu istoty zjawisk i procesów zachodzących w środowisku morskim i ich wzajemnych powiązań.

Artykuł  244

Publikowanie i rozpowszechnianie informacji i wiedzy

1. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe udostępniają, zgodnie z niniejszą konwencją, poprzez publikowanie i rozpowszechnianie odpowiednią drogą informacji o proponowanych głównych programach i ich celach, jak również wiedzy uzyskanej w wyniku morskich badań naukowych.

2. W tym celu państwa, zarówno indywidualnie, jak i we współpracy z innymi państwami oraz właściwymi organizacjami międzynarodowymi, aktywnie popierają przepływ danych i informacji naukowych oraz przekazywanie wiedzy zdobytej dzięki morskim badaniom naukowym, szczególnie do państw rozwijających się, jak również wzmacnianie zdolności państw rozwijających się do samodzielnego prowadzenia morskich badań naukowych, inter alia, poprzez programy zapewniające odpowiednie wyszkolenie i przygotowanie ich personelu technicznego i naukowego.

Rozdział  3

PROWADZENIE I POPIERANIE MORSKICH BADAŃ NAUKOWYCH

Artykuł  245

Morskie badania naukowe na morzu terytorialnym

Wykonując swoją suwerenność, państwa nadbrzeżne mają wyłączne prawo do regulowania morskich badań naukowych, zezwalania na nie oraz ich prowadzenia na swoim morzu terytorialnym. Morskie badania naukowe na morzu terytorialnym są prowadzone tylko za wyraźną zgodą państwa nadbrzeżnego i na warunkach określonych przez to państwo.

Artykuł  246

Morskie badania naukowe w wyłącznej strefie ekonomicznej i na szelfie kontynentalnym

1. Wykonując swoją jurysdykcję, państwa nadbrzeżne mają prawo do regulowania morskich badań naukowych, zezwalania na nie oraz ich prowadzenia w swojej wyłącznej strefie ekonomicznej i na swoim szelfie kontynentalnym zgodnie z odnośnymi postanowieniami niniejszej konwencji.

2. Morskie badania naukowe w wyłącznej strefie ekonomicznej i na szelfie kontynentalnym są prowadzone za zgodą państwa nadbrzeżnego.

3. W zwyczajnych warunkach państwa nadbrzeżne udzielają zgody na realizację w swojej wyłącznej strefie ekonomicznej lub na swoim szelfie kontynentalnym, przez inne państwa lub właściwe organizacje międzynarodowe, projektów morskich badań naukowych, które mają być prowadzone zgodnie z niniejszą konwencją wyłącznie w celach pokojowych, dla wzbogacenia wiedzy naukowej o środowisku morskim w interesie całej ludzkości. W tym celu państwa nadbrzeżne ustanawiają normy oraz procedury zapewniające, że nie dojdzie do nieuzasadnionego opóźnienia wydania zgody lub nieuzasadnionej odmowy jej wydania.

4. Dla celów stosowania ustępu 3 zwyczajne warunki mogą istnieć, pomimo braku stosunków dyplomatycznych, między państwem nadbrzeżnym a państwem prowadzącym badania.

5. Państwa nadbrzeżne mogą jednak według swojego uznania cofnąć zgodę na realizację projektu morskich badań naukowych przez inne państwo lub właściwą organizację międzynarodową w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym państwa nadbrzeżnego, jeżeli projekt ten:

(a) ma bezpośrednie znaczenie dla badania i eksploatacji zasobów naturalnych, zarówno żywych, jak i nieożywionych;

(b) wymaga wierceń na szelfie kontynentalnym, użycia materiałów wybuchowych lub wprowadzenia do środowiska morskiego szkodliwych substancji;

(c) wymaga budowy, eksploatacji lub wykorzystania sztucznych wysp, instalacji i konstrukcji, o których mowa w artykułach 60 i 80;

(d) zawiera nieścisłe informacje przekazane na podstawie artykułu 248 dotyczące rodzaju i celów projektu albo jeżeli państwo prowadzące badania lub właściwa organizacja międzynarodowa nie wykonały zobowiązań wobec państwa nadbrzeżnego wynikających z poprzedniego projektu badawczego.

6. Niezależnie od postanowień ustępu 5 państwa nadbrzeżne nie mogą korzystać ze swojego uprawnienia do cofnięcia zgody stosownie do punktu (a) tego ustępu w odniesieniu do projektów morskich badań naukowych, które mają być podjęte zgodnie z postanowieniami niniejszej części na szelfie kontynentalnym poza 200 milami morskimi od linii podstawowych, od których mierzy się szerokość morza terytorialnego, poza tymi specjalnymi obszarami, jakie państwo nadbrzeżne może w każdym czasie oficjalnie wyznaczyć jako obszary, na których są prowadzone lub będą prowadzone po upływie zasadnego czasu działania eksploatacyjne lub szczegółowe prace badawcze. Państwa nadbrzeżne uprzedzają w zasadnym czasie o wyznaczeniu takich obszarów oraz o wszelkich zmianach w tym zakresie, lecz nie są zobowiązane do podawania szczegółów podejmowanych tam działań.

7. Postanowienia ustępu 6 pozostają bez uszczerbku dla praw państw nadbrzeżnych do szelfu kontynentalnego, przewidzianych w artykule 77.

8. Prowadzenie morskich badań naukowych, którego dotyczy niniejszy artykuł, nie powinno w nieuzasadniony sposób zakłócać działań podejmowanych przez państwa nadbrzeżne w wykonywaniu ich suwerennych praw i jurysdykcji przewidzianych w niniejszej konwencji.

Artykuł  247

Projekty morskich badań naukowych realizowane przez organizacje międzynarodowe lub pod auspicjami organizacji międzynarodowych

Uważa się, że państwo nadbrzeżne, które jest członkiem organizacji międzynarodowej lub zawarło umowę dwustronną z taką organizacją i w którego wyłącznej strefie ekonomicznej lub na którego szelfie kontynentalnym organizacja ta pragnie realizować, bezpośrednio lub pod jej auspicjami, projekt morskich badań naukowych, zezwoliło na realizację tego projektu stosownie do uzgodnionych specyfikacji, jeżeli to państwo nadbrzeżne zatwierdziło szczegółowy projekt, kiedy organizacja podejmowała decyzję o realizacji danego projektu, lub jeżeli państwo pragnie w nim uczestniczyć, a nie zgłosiło żadnego sprzeciwu w terminie czterech miesięcy od czasu notyfikowania mu projektu przez tę organizację międzynarodową.

Artykuł  248

Obowiązek przekazywania informacji państwu nadbrzeżnemu

Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe, które zamierzają prowadzić morskie badania naukowe w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym państwa nadbrzeżnego, przekazują temu państwu, w terminie nie krótszym niż sześć miesięcy przed przewidywaną datą rozpoczęcia projektu morskich badań naukowych, pełną informację o:

(a) rodzaju i celach projektu;

(b) metodach i środkach, które mają być użyte, łącznie z nazwą, tonażem, typem i klasą statku oraz opisem sprzętu naukowego;

(c) dokładnych obszarach geograficznych, w których projekt ma być realizowany;

(d) przewidywanych datach pierwszego przybycia i ostatecznego odpłynięcia statków badawczych lub, odpowiednio, rozmieszczenia i usunięcia sprzętu badawczego;

(e) nazwie instytucji sponsorującej projekt, nazwisku jej dyrektora i osoby odpowiedzialnej za projekt; oraz

(f) zakresie, w jakim uważa się, że państwo nadbrzeżne będzie mogło uczestniczyć w projekcie lub być w nim reprezentowane.

Artykuł  249

Obowiązek przestrzegania pewnych warunków

1. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe, które prowadzą morskie badania naukowe w wyłącznej strefie ekonomicznej lub na szelfie kontynentalnym państwa nadbrzeżnego, przestrzegają następujących warunków:

(a) zapewniają państwu nadbrzeżnemu, jeżeli ono sobie tego życzy, prawo uczestniczenia lub bycia reprezentowanym w projekcie morskich badań naukowych, szczególnie, jeżeli jest to praktycznie możliwe, na pokładzie statków badawczych lub na innych urządzeniach albo instalacjach naukowo-badawczych, jednakże bez obowiązku wypłacania wynagrodzenia naukowcom państwa nadbrzeżnego i bez obowiązku udziału tego państwa w kosztach projektu;

(b) przekazują państwu nadbrzeżnemu, na jego prośbę, wstępne sprawozdania tak szybko, jak to praktycznie możliwe, a także końcowe rezultaty i wnioski po zakończeniu badań;

(c) zobowiązują się zapewnić państwu nadbrzeżnemu, na jego prośbę, dostęp do wszystkich danych i próbek uzyskanych w ramach projektu morskich badań naukowych, a także przekazywać państwu dane, które można kopiować, oraz próbki, które można podzielić bez uszczerbku dla ich wartości naukowej;

(d) udostępniają państwu nadbrzeżnemu, na jego prośbę, informacje zawierające ocenę takich danych, próbek i wyników badań albo udzielają mu pomocy w ich ocenie lub interpretacji;

(e) zapewniają, z zastrzeżeniem ustępu 2, udostępnianie rezultatów badań społeczności międzynarodowej, tak szybko jak to praktycznie możliwe, za pośrednictwem właściwych kanałów krajowych lub międzynarodowych;

(f) zawiadamiają niezwłocznie państwo nadbrzeżne o każdej istotnej zmianie w programie badawczym;

(g) jeżeli nie postanowiono inaczej, po ukończeniu badań usuwają instalacje lub wyposażenie naukowo-badawcze.

2. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla warunków określonych w ustawach i innych przepisach prawnych państwa nadbrzeżnego dotyczących udzielania lub cofania zgody według uznania tego państwa, stosownie do artykułu 246 ustępu 5, łącznie z obowiązkiem uprzedniego uzyskania jego zgody na udostępnienie społeczności międzynarodowej wyników badań prowadzonych w ramach projektu mającego bezpośrednie znaczenie dla badania i eksploatacji zasobów naturalnych.

Artykuł  250

Informacje w sprawie projektów morskich badań naukowych

W braku odmiennej umowy informacje w sprawie projektów morskich badań naukowych są przekazywane odpowiednimi kanałami oficjalnymi.

Artykuł  251

Ogólne kryteria i wytyczne

Państwa starają się popierać, za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, ustanawianie ogólnych kryteriów i wytycznych dla udzielenia pomocy państwom w określaniu charakterystyki i następstw morskich badań naukowych.

Artykuł  252

Domniemana zgoda

Państwa lub właściwe organizacje międzynarodowe mogą przystępować do realizacji projektu morskich badań naukowych po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym państwu nadbrzeżnemu została przekazana informacja wymagana zgodnie z artykułem 248, chyba że w ciągu czterech miesięcy od otrzymania zawiadomienia zawierającego taką informację państwo nadbrzeżne poinformowało państwo prowadzące badania lub właściwą organizację, że:

(a) cofa swoją zgodę na podstawie postanowień artykułu 246 lub

(b) informacje udzielone przez to państwo albo właściwą organizację międzynarodową dotyczące rodzaju lub celów projektu nie są zgodne z oczywistymi faktami, lub

(c) żąda uzupełniających informacji dotyczących warunków oraz informacji przewidzianych w artykułach 248 i 249, lub

(d) w związku z poprzednim projektem morskich badań naukowych, realizowanym przez to państwo lub organizację, pozostały niewykonane zobowiązania w odniesieniu do warunków określonych w artykule 249.

Artykuł  253

Zawieszenie lub zaprzestanie prowadzenia morskich badań naukowych

1. Państwo nadbrzeżne ma prawo żądać zawieszenia wszelkiej działalności prowadzonej w zakresie morskich badań naukowych, w jego wyłącznej strefie ekonomicznej lub na jego szelfie kontynentalnym, jeżeli:

(a) działalność badawcza nie jest prowadzona zgodnie z informacjami przekazanymi na podstawie artykułu 248, na których opierała się zgoda państwa nadbrzeżnego, lub

(b) Państwo lub właściwa organizacja międzynarodowa prowadząca działalność badawczą nie przestrzega postanowień artykułu 249, dotyczących praw państwa nadbrzeżnego w odniesieniu do projektu morskich badań naukowych.

2. Państwo nadbrzeżne ma prawo żądać zaprzestania wszelkiej działalności w zakresie morskich badań naukowych w każdym przypadku, gdy nieprzestrzeganie postanowień artykułu 248 polega na istotnej zmianie projektu badawczego lub działalności badawczej.

3. Państwo nadbrzeżne może również żądać zaprzestania wszelkiej działalności w zakresie morskich badań naukowych, jeżeli którakolwiek z sytuacji przewidzianych w ustępie 1 nie została skorygowana we właściwym czasie.

4. Po notyfikowaniu przez państwo nadbrzeżne swojej decyzji w przedmiocie zawieszenia lub wstrzymania państwa lub właściwe organizacje międzynarodowe uprawnione do prowadzenia działalności w zakresie morskich badań naukowych odstępują od działalności badawczej będącej przedmiotem notyfikacji.

5. Państwo nadbrzeżne uchyla decyzję o zawieszeniu wydaną na podstawie ustępu 1 i zezwala na kontynuowanie działalności w zakresie morskich badań naukowych, jeżeli państwo prowadzące badania lub właściwa organizacja międzynarodowa spełni warunki przewidziane w artykułach 248 i 249.

Artykuł  254

Prawa sąsiednich państw śródlądowych i sąsiednich państw o niekorzystnym położeniu geograficznym

1. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe, które przedstawiły państwu nadbrzeżnemu projekt morskich badań naukowych, określonych w artykule 246 ustęp 3, zawiadamiają sąsiednie państwa śródlądowe i sąsiednie państwa o niekorzystnym położeniu geograficznym o proponowanym projekcie badań oraz informują to państwo nadbrzeżne o takim zawiadomieniu.

2. Po wyrażeniu przez zainteresowane państwo nadbrzeżne zgody na proponowany projekt morskich badań naukowych, zgodnie z artykułem 246 i innymi stosownymi postanowieniami niniejszej konwencji, państwa i właściwe organizacje międzynarodowe przystępujące do realizacji takiego projektu dostarczają sąsiednim państwom śródlądowym i sąsiednim państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym, na ich prośbę i w miarę potrzeb, odpowiednich informacji, o których mowa w artykule 248 oraz artykule 249 ustęp 1(f).

3. Wspomnianym wyżej sąsiednim państwom śródlądowym i sąsiednim państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym zapewnia się, na ich prośbę, możliwość udziału, jeżeli tylko jest to wykonalne, w proponowanym projekcie morskich badań naukowych za pośrednictwem wykwalifikowanych ekspertów mianowanych przez te państwa, co do których państwo nadbrzeżne nie zgłasza sprzeciwu, zgodnie z warunkami uzgodnionymi w celu realizacji projektu, stosownie do postanowień niniejszej konwencji, przez zainteresowane państwo nadbrzeżne i państwo lub właściwą organizację międzynarodową prowadzącą morskie badania naukowe.

4. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe, określone w ustępie 1, z zastrzeżeniem postanowień artykułu 249 ustęp 2, dostarczają wspomnianym wyżej państwom śródlądowym i państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym, na ich prośbę, informacje oraz pomoc przewidzianą w artykule 249 ustęp 1 (d).

Artykuł  255

Środki podejmowane w celu ułatwiania morskich badań naukowych i pomocy dla statków badawczych

Państwa dążą do przyjęcia racjonalnych zasad, przepisów i procedur w celu popierania i ułatwiania morskich badań naukowych prowadzonych zgodnie z niniejszą konwencją poza ich morzem terytorialnym i, w razie konieczności, w celu ułatwiania, z zastrzeżeniem postanowień ich ustaw i innych przepisów prawnych, dostępu do ich portów oraz popierania pomocy dla morskich statków badawczych, które przestrzegają odpowiednich postanowień niniejszej części.

Artykuł  256

Morskie badania naukowe w Obszarze

Wszystkie państwa, niezależnie od swojego położenia geograficznego, oraz właściwe organizacje międzynarodowe mają prawo, zgodnie z postanowieniami części XI, do prowadzenia morskich badań naukowych w Obszarze.

Artykuł  257

Morskie badania naukowe w słupie wody poza wyłączną strefą ekonomiczną

Wszystkie państwa, niezależnie od swojego położenia geograficznego, oraz właściwe organizacje międzynarodowe mają prawo, zgodnie z niniejszą konwencją, do prowadzenia morskich badań naukowych w słupie wody poza granicami wyłącznej strefy ekonomicznej.

Rozdział  4

INSTALACJE LUB WYPOSAŻENIE NAUKOWO-BADAWCZE W ŚRODOWISKU MORSKIM

Artykuł  258

Rozmieszczanie i używanie

Rozmieszczanie i używanie instalacji lub wyposażenia naukowo-badawczego wszelkiego typu w jakimkolwiek obszarze środowiska morskiego jest dokonywane na takich samych warunkach, jakie niniejsza konwencja przewiduje dla prowadzenia morskich badań naukowych w takim obszarze.

Artykuł  259

Status prawny

Instalacje lub wyposażenie, o których mowa w niniejszym rozdziale, nie mają statusu wysp. Wody wokół nich nie stanowią ich własnego morza terytorialnego, a ich obecność nie wpływa na delimitację morza terytorialnego, wyłącznej strefy ekonomicznej lub szelfu kontynentalnego.

Artykuł  260

Strefy bezpieczeństwa

Zgodnie z odpowiednimi postanowieniami niniejszej konwencji wokół instalacji naukowo-badawczych mogą być tworzone strefy bezpieczeństwa o uzasadnionej szerokości, nieprzekraczającej 500 metrów. Wszystkie państwa zapewniają respektowanie takich stref bezpieczeństwa przez ich statki.

Artykuł  261

Nieutrudnianie żeglugi międzynarodowej

Rozmieszczanie i używanie instalacji lub wyposażenia naukowo-badawczego wszelkiego typu nie powinno przeszkadzać w żegludze po istniejących trasach żeglugi międzynarodowej.

Artykuł  262

Znaki identyfikacyjne i środki sygnalizacji

Instalacje lub wyposażenie, o których mowa w niniejszym rozdziale, są zaopatrzone w znaki identyfikacyjne wskazujące państwo rejestracji lub organizację międzynarodową, do której one należą, oraz mają odpowiednie, międzynarodowo uzgodnione środki sygnalizacji, w celu zapewnienia bezpieczeństwa na morzu i bezpieczeństwa żeglugi powietrznej, z uwzględnieniem norm i standardów ustanowionych przez właściwe organizacje międzynarodowe.

Rozdział  5

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Artykuł  263

Odpowiedzialność

1. Na państwach i właściwych organizacjach międzynarodowych spoczywa obowiązek zapewnienia, aby morskie badania naukowe, podejmowane zarówno przez nie, jak i z ich upoważnienia, były prowadzone zgodnie z niniejszą konwencją.

2. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe ponoszą odpowiedzialność za środki podjęte przez nie z naruszeniem niniejszej konwencji w odniesieniu do morskich badań naukowych prowadzonych przez inne państwa, ich osoby fizyczne lub prawne, albo przez właściwe organizacje międzynarodowe i zapewniają odszkodowanie za szkody wynikające z użycia takich środków.

3. Państwa i właściwe organizacje międzynarodowe ponoszą odpowiedzialność, zgodnie z artykułem 235, za szkody spowodowane zanieczyszczeniem środowiska morskiego wynikającym z morskich badań naukowych prowadzonych przez nie lub w ich imieniu.

Rozdział  6

ZAŁATWIANIE SPORÓW I ŚRODKI TYMCZASOWE

Artykuł  264

Załatwianie sporów

Spory dotyczące interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej konwencji w odniesieniu do morskich badań naukowych są załatwiane zgodnie z rozdziałami 2 i 3 części XV.

Artykuł  265

Środki tymczasowe

Do czasu załatwienia sporu zgodnie z rozdziałami 2 i 3 części XV państwo lub właściwa organizacja międzynarodowa, którym zezwolono na realizację projektu morskich badań naukowych, nie dopuszcza do rozpoczęcia lub kontynuowania działalności badawczej bez wyraźnej zgody zainteresowanego państwa nadbrzeżnego.

CZĘŚĆ  XIV

ROZWIJANIE I PRZEKAZYWANIE TECHNOLOGII MORSKIEJ

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  266

Popieranie rozwijania i przekazywania technologii morskiej

1. Państwa współpracują bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, stosownie do swoich możliwości, w celu aktywnego popierania rozwijania i przekazywania wiedzy naukowej o morzu i technologii morskiej na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach.

2. Państwa popierają rozwijanie morskiego potencjału naukowo-technicznego państw, które mogą potrzebować pomocy technicznej w tej dziedzinie i prosić o jej udzielenie, w szczególności państw rozwijających się łącznie z państwami śródlądowymi i państwami o niekorzystnym położeniu geograficznym, w odniesieniu do badania, eksploatacji i zachowania zasobów mórz oraz gospodarowania nimi, ochrony i zachowania środowiska morskiego, morskich badań naukowych i innej działalności w środowisku morskim zgodnej z niniejszą konwencją, w celu przyśpieszenia rozwoju społeczno-gospodarczego państw rozwijających się.

3. Państwa dążą do popierania tworzenia dogodnych warunków gospodarczych i prawnych dla przekazywania technologii morskiej, w oparciu o zasady słuszności, dla dobra wszystkich zainteresowanych stron.

Artykuł  267

Ochrona prawnie uzasadnionych interesów

Popierając współpracę stosownie do artykułu 266, państwa w należyty sposób uwzględniają wszelkie prawnie uzasadnione interesy, obejmujące między innymi prawa i obowiązki posiadaczy, dostawców i odbiorców technologii morskiej.

Artykuł  268

Podstawowe cele

Państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, popierają:

(a) nabywanie, ocenę i upowszechnianie wiedzy w dziedzinie technologii morskiej oraz ułatwianie dostępu do odnośnych informacji i danych;

(b) rozwijanie odpowiedniej technologii morskiej;

(c) rozwijanie niezbędnej infrastruktury technologicznej w celu ułatwiania przekazywania technologii morskiej;

(d) rozwijanie zasobów ludzkich przez szkolenie zawodowe i kształcenie obywateli państw i krajów rozwijających się, a zwłaszcza obywateli państw i krajów najmniej rozwiniętych;

(e) współpracę międzynarodową na wszystkich poziomach, szczególnie współpracę regionalną, subregionalną i dwustronną.

Artykuł  269

Środki służące osiąganiu podstawowych celów

Dla osiągnięcia celów, o których mowa w artykule 268, państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, dążą między innymi do:

(a) tworzenia programów współpracy technicznej dla skutecznego przekazywania wszelkich rodzajów technologii morskiej państwom, które mogą potrzebować pomocy technicznej w tej dziedzinie i prosić o jej udzielenie, w szczególności rozwijającym się państwom śródlądowym oraz rozwijającym się państwom o niekorzystnym położeniu geograficznym, jak również innym rozwijającym się państwom, które nie były w stanie stworzyć lub rozwinąć swojego własnego potencjału technologicznego w dziedzinie nauki o morzu oraz w dziedzinie badania i eksploatacji zasobów morza ani rozwinąć infrastruktury takiej technologii;

(b) popierania tworzenia dogodnych warunków dla zawierania umów, kontraktów i innych podobnych układów, na słusznych i uzasadnionych warunkach;

(c) odbywania konferencji, seminariów i sympozjów na tematy naukowe i techniczne, w szczególności na temat polityki i metod przekazywania technologii morskiej;

(d) popierania wymiany naukowców oraz ekspertów technicznych i innych;

(e) realizowania projektów i popierania wspólnych przedsięwzięć oraz innych form współpracy dwustronnej i wielostronnej.

Rozdział  2

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

Artykuł  270

Formy współpracy międzynarodowej

Współpraca międzynarodowa w celu rozwijania i przekazywania technologii morskiej odbywa się, tam gdzie jest to możliwe i właściwe, zarówno w ramach istniejących programów dwustronnych, regionalnych lub wielostronnych, jak i w ramach programów rozszerzonych i nowych, w celu ułatwiania morskich badań naukowych, przekazywania technologii morskiej, szczególnie w nowych dziedzinach, oraz odpowiedniego międzynarodowego finansowania badań oceanu i jego zagospodarowywania.

Artykuł  271

Wytyczne, kryteria i standardy

Państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych, popierają tworzenie powszechnie przyjmowanych wytycznych, kryteriów i standardów dotyczących przekazywania technologii morskiej na podstawie dwustronnej lub w ramach organizacji międzynarodowych oraz na innym forum, z uwzględnieniem w szczególności interesów i potrzeb państw rozwijających się.

Artykuł  272

Koordynacja programów międzynarodowych

W dziedzinie przekazywania technologii morskiej państwa dążą do zapewnienia, aby właściwe organizacje międzynarodowe koordynowały swoją działalność, łącznie z wszelkimi programami regionalnymi lub globalnymi, z uwzględnieniem interesów i potrzeb państw rozwijających się, szczególnie państw śródlądowych i państw o niekorzystnym położeniu geograficznym.

Artykuł  273

Współpraca z organizacjami międzynarodowymi oraz z Organizacją

Państwa aktywnie współpracują z właściwymi organizacjami międzynarodowymi oraz z Organizacją w celu popierania i ułatwiania przekazywania państwom rozwijającym się, ich obywatelom oraz Przedsiębiorstwu doświadczeń i technologii morskiej w odniesieniu do działalności w Obszarze.

Artykuł  274

Cele Organizacji

Z zastrzeżeniem wszelkich prawnie uzasadnionych interesów, obejmujących między innymi prawa i obowiązki posiadaczy, dostawców i odbiorców technologii, Organizacja zapewnia w odniesieniu do działalności w Obszarze:

(a) zatrudnianie w celach szkoleniowych, w oparciu o zasadę sprawiedliwego podziału geograficznego, obywateli państw rozwijających się, zarówno nadbrzeżnych, śródlądowych, jak i o niekorzystnym położeniu geograficznym, jako członków personelu zarządzającego, badawczego i technicznego rekrutowanego dla potrzeb jej działalności;

(b) udostępnianie technicznej dokumentacji odnośnego wyposażenia, maszyn, urządzeń i metod wszystkim państwom, a zwłaszcza państwom rozwijającym się, które mogą potrzebować pomocy technicznej w tej dziedzinie i prosić o jej udzielenie;

(c) stosowanie przez Organizację odpowiednich środków ułatwiających otrzymywanie pomocy technicznej w dziedzinie technologii morskiej przez państwa, które mogą potrzebować takiej pomocy i prosić o jej udzielenie, w szczególności przez państwa rozwijające się, oraz środków ułatwiających nabywanie przez ich obywateli niezbędnych umiejętności praktycznych i "know-how", łącznie ze szkoleniem zawodowym;

(d) udzielanie pomocy państwom, które mogą potrzebować pomocy technicznej w tej dziedzinie i mogą zwracać się z prośbą o jej udzielenie, szczególnie państwom rozwijającym się, w nabywaniu niezbędnego wyposażenia, maszyn, metod oraz innego technicznego "know-how" za pomocą wszelkich mechanizmów finansowania przewidzianych w niniejszej konwencji.

Rozdział  3

KRAJOWE I REGIONALNE MORSKIE OŚRODKI NAUKOWO-TECHNICZNE

Artykuł  275

Tworzenie ośrodków krajowych

1. Państwa, bezpośrednio lub za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych i Organizacji, popierają tworzenie, zwłaszcza w rozwijających się państwach nadbrzeżnych, krajowych morskich badawczych ośrodków naukowo-technicznych oraz umacnianie już istniejących ośrodków krajowych, w celu pobudzania i przyśpieszania prowadzenia przez nadbrzeżne państwa rozwijające się morskich badań naukowych, jak również w celu rozszerzania krajowych możliwości wykorzystania i zachowania ich zasobów morskich w ich interesie ekonomicznym.

2. Państwa, za pośrednictwem właściwych organizacji międzynarodowych i Organizacji, udzielają odpowiedniego poparcia ułatwiającego tworzenie i umacnianie takich krajowych ośrodków w celu zapewnienia nowoczesnych warunków szkolenia, niezbędnego wyposażenia, umiejętności praktycznych i "know-how" oraz ekspertów technicznych tym państwom, które mogą potrzebować takiej pomocy i prosić o jej udzielenie.

Artykuł  276

Tworzenie ośrodków regionalnych

1. Państwa, uzgadniając swoje działania z właściwymi organizacjami międzynarodowymi, Organizacją i krajowymi morskimi badawczymi instytucjami naukowo-technicznymi, popierają tworzenie regionalnych morskich badawczych ośrodków naukowo-technicznych, szczególnie w państwach rozwijających się, w celu pobudzania i przyśpieszania prowadzenia przez państwa rozwijające się morskich badań naukowych oraz popierania przekazywania technologii morskiej.

2. Wszystkie państwa regionu współpracują z ośrodkami regionalnymi w celu zapewniania skuteczniejszego osiągania ich celów.

Artykuł  277

Funkcje ośrodków regionalnych

Funkcje takich ośrodków regionalnych obejmują, między innymi:

(a) programy szkolenia i kształcenia na wszystkich poziomach w zakresie różnych aspektów morskich badań naukowo-technicznych, w szczególności biologii morskiej, łącznie z zachowaniem żywych zasobów i gospodarowaniem nimi, oceanografii, hydrografii, inżynierii, badań geologicznych dna morskiego, technologii kopalnictwa i odsalania;

(b) badania z zakresu zarządzania;

(c) programy badawcze dotyczące ochrony i zachowania środowiska morskiego oraz zapobiegania, zmniejszania i kontroli zanieczyszczenia;

(d) organizację regionalnych konferencji, seminariów i sympozjów;

(e) uzyskiwanie i przetwarzanie danych i informacji w dziedzinie morskiej nauki i technologii;

(f) szybkie rozpowszechnianie w łatwo dostępnych publikacjach wyników morskich badań naukowo-technicznych;

(g) podawanie do publicznej wiadomości informacji odnoszących się do polityki poszczególnych państw w zakresie przekazywania technologii morskiej oraz systematyczne badania porównawcze dotyczące takiej polityki;

(h) zbieranie i systematyzowanie informacji o handlu technologiami oraz o kontraktach i innych umowach dotyczących patentów;

(i) współpracę techniczną z innymi państwami regionu.

Rozdział  4

WSPÓŁPRACA MIĘDZY ORGANIZACJAMI MIĘDZYNARODOWYMI

Artykuł  278

Współpraca między organizacjami międzynarodowymi

Właściwe organizacje międzynarodowe, których dotyczy niniejsza część oraz część XIII, stosują wszelkie stosowne środki w celu zapewnienia, bezpośrednio lub w ścisłej współpracy między sobą, skutecznego wykonywania ich funkcji i obowiązków, zgodnie z niniejszą częścią.

CZĘŚĆ  XV

ZAŁATWIANIE SPORÓW

Rozdział  1

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  279

Obowiązek załatwiania sporów środkami pokojowymi

Państwa-Strony załatwiają wszelkie spory dotyczące interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji środkami pokojowymi zgodnie z ustępem 3 artykułu 2 Karty Narodów Zjednoczonych i w tym celu dążą do załatwiania sporów środkami wymienionymi w artykule 33 ustęp 1 Karty.

Artykuł  280

Załatwianie sporów środkami pokojowymi wybranymi przez strony

Żadne postanowienie niniejszej części nie narusza prawa Państw-Stron do wyrażenia zgody, w każdym czasie, na załatwienie sporu istniejącego pomiędzy nimi, dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji jakimikolwiek wybranymi przez siebie środkami pokojowymi.

Artykuł  281

Postępowanie w przypadku, gdy stronom nie udało się załatwić sporu

1. Jeżeli Państwa-Strony, które są stronami sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, uzgodniły, że będą dążyć do załatwienia sporu wybranymi przez siebie środkami pokojowymi, to procedury przewidziane w niniejszej części mają zastosowanie tylko w przypadku, gdy nie udało się załatwić sporu przy pomocy tych środków, a porozumienie między stronami nie wyklucza możliwości zastosowania innej procedury.

2. Jeżeli strony uzgodniły również ostateczny termin, ustęp 1 ma zastosowanie dopiero po upływie tego terminu.

Artykuł  282

Obowiązki wynikające z umów powszechnych, regionalnych lub dwustronnych

Jeżeli Państwa-Strony, które są stronami sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, uzgodniły w umowie powszechnej, regionalnej lub dwustronnej, albo w jakikolwiek inny sposób, że taki spór zostanie przekazany, na wniosek którejkolwiek ze stron sporu, do załatwienia według procedury, w której zapada wiążąca decyzja, procedura ta ma zastosowanie zamiast procedur przewidzianych w niniejszej części, chyba że strony sporu postanowią inaczej.

Artykuł  283

Obowiązek wymiany opinii

1. Jeżeli między Państwami-Stronami wynika spór dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, strony sporu niezwłocznie przystępują do wymiany opinii dotyczących załatwienia sporu w drodze rokowań lub innymi środkami pokojowymi.

2. Strony niezwłocznie dokonują wymiany opinii również wtedy, gdy postępowanie w sprawie załatwienia takiego sporu zakończyło się niepowodzeniem albo gdy spór został załatwiony, a okoliczności wymagają konsultacji co do sposobu wprowadzenia w życie tego rozstrzygnięcia.

Artykuł  284

Koncyliacja

1. Państwo-Strona, które jest stroną sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, może zaproponować drugiej stronie lub stronom sporu poddanie tego sporu koncyliacji zgodnie z procedurą przewidzianą w rozdziale 1 aneksu V lub zgodnie z inną procedurą koncyliacyjną.

2. Jeżeli propozycja zostaje przyjęta i strony osiągną porozumienie co do procedury koncyliacyjnej podlegającej zastosowaniu, którakolwiek ze stron może przekazać spór do załatwienia zgodnie z tą procedurą.

3. Jeżeli propozycja nie zostaje przyjęta lub strony nie osiągają porozumienia co do procedury, postępowanie koncyliacyjne uważa się za zakończone.

4. Jeżeli spór został poddany koncyliacji, postępowanie może zostać zakończone tylko według uzgodnionej procedury koncyliacyjnej, chyba że strony postanowią inaczej.

Artykuł  285

Stosowanie niniejszego rozdziału do sporów przekazanych do załatwienia zgodnie z częścią XI

Niniejszy rozdział ma zastosowanie do każdego sporu, który zgodnie z rozdziałem 5 części XI powinien być załatwiony zgodnie z procedurami przewidzianymi w niniejszej części. Jeżeli stroną takiego sporu jest podmiot inny niż Państwo-Strona, niniejszy rozdział ma zastosowanie mutatis mutandis.

Rozdział  2

PROCEDURY OBOWIĄZKOWE, W KTÓRYCH ZAPADAJĄ WIĄŻĄCE ORZECZENIA

Artykuł  286

Stosowanie procedur na podstawie niniejszego rozdziału

Z zastrzeżeniem rozdziału 3 każdy spór dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji niezałatwiony w wyniku zastosowania rozdziału 1 zostaje przekazany na wniosek którejkolwiek ze stron sporu sądowi lub trybunałowi arbitrażowemu, właściwemu zgodnie z niniejszym rozdziałem.

Artykuł  287

Wybór procedury

1. Przy podpisywaniu, ratyfikowaniu lub przystępowaniu do niniejszej konwencji lub w każdym późniejszym czasie państwo może w drodze pisemnej deklaracji wybrać jeden lub więcej spośród następujących sposobów załatwiania sporów, dotyczących interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji:

(a) Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza utworzony zgodnie z aneksem VI;

(b) Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości;

(c) trybunał arbitrażowy utworzony zgodnie z aneksem VII;

(d) specjalny trybunał arbitrażowy utworzony zgodnie z aneksem VIII dla jednej lub wielu kategorii sporów określonych w tym aneksie.

2. Deklaracja złożona zgodnie z ustępem 1 nie wpływa na obowiązek Państwa-Strony uznania właściwości Izby Sporów Dotyczących Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza w takim zakresie i w taki sposób, jak to przewidziano w rozdziale 5 części XI, zaś wspomniany obowiązek nie wpływa na taką deklarację.

3. Uważa się, że Państwo-Strona, które jest stroną sporu nieobjętego obowiązującą deklaracją, wyraziło zgodę na arbitraż zgodnie z aneksem VII.

4. Jeżeli strony sporu przyjęły tę samą procedurę załatwienia sporu, spór może być przekazany do załatwienia tylko zgodnie z tą procedurą, chyba że strony postanowią inaczej.

5. Jeżeli strony sporu nie przyjęły tej samej procedury załatwienia sporu, spór może być przekazany tylko do arbitrażu zgodnie z aneksem VII, chyba że strony postanowią inaczej.

6. Deklaracja złożona zgodnie z ustępem 1 pozostaje w mocy przez trzy miesiące od złożenia Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych zawiadomienia o jej wycofaniu.

7. Złożenie nowej deklaracji, zawiadomienie o wycofaniu lub upływ okresu obowiązywania deklaracji nie wpływa w żaden sposób na postępowanie toczące się przed sądem lub trybunałem arbitrażowym, właściwym zgodnie z niniejszym artykułem, chyba że strony postanowią inaczej.

8. Deklaracje i zawiadomienia wymienione w niniejszym artykule są składane Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych, który przekazuje ich odpisy Państwom-Stronom.

Artykuł  288

Właściwość

1. Sąd lub trybunał arbitrażowy, o którym mowa w artykule 287, jest właściwy w odniesieniu do każdego sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji, przekazanego mu zgodnie z niniejszą częścią.

2. Sąd lub trybunał arbitrażowy, o którym mowa w artykule 287, jest również właściwy w odniesieniu do każdego sporu w zakresie interpretacji lub stosowania umowy międzynarodowej dotyczącej celów niniejszej konwencji, przekazanego mu zgodnie z tą umową.

3. Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza, utworzona zgodnie z aneksem VI, oraz każda inna izba lub trybunał arbitrażowy wymieniony w rozdziale 5 części XI posiadają kompetencję w odniesieniu do każdej sprawy przekazanej im zgodnie ze wspomnianym rozdziałem i aneksem.

4. W przypadku sporu na temat tego, czy sąd lub trybunał arbitrażowy jest właściwy, powyższy spór jest rozstrzygany przez ten sąd lub trybunał.

Artykuł  289

Eksperci

W każdym sporze dotyczącym zagadnień naukowych lub technicznych sąd lub trybunał arbitrażowy właściwy zgodnie z niniejszym rozdziałem może, na wniosek strony lub proprio motu, wybrać w porozumieniu ze stronami nie mniej niż dwóch ekspertów naukowych lub technicznych, w miarę możliwości ze stosownej listy sporządzonej zgodnie z artykułem 2 aneksu VIII, którzy uczestniczą w posiedzeniach sądu lub trybunału, jednak bez prawa głosowania.

Artykuł  290

Środki tymczasowe

1. Jeżeli spór został prawidłowo przekazany sądowi lub trybunałowi arbitrażowemu, który uznaje prima facie swoją właściwość na podstawie niniejszej części lub rozdziału 5 części XI, to ten sąd lub trybunał może zarządzić zastosowanie, do czasu wydania ostatecznego orzeczenia, wszelkich środków tymczasowych, jakie uważa za odpowiednie w danych okolicznościach, w celu zabezpieczenia praw stron sporu lub w celu zapobieżenia poważnej szkodzie w środowisku morskim.

2. Środki tymczasowe mogą być zmienione lub uchylone, gdy tylko okoliczności uzasadniające ich podjęcie ulegną zmianie lub przestaną istnieć.

3. Środki tymczasowe mogą być zastosowane, zmienione lub uchylone na podstawie niniejszego artykułu wyłącznie na wniosek jednej ze stron sporu i dopiero po stworzeniu stronom możliwości ich wysłuchania.

4. Sąd lub trybunał arbitrażowy niezwłocznie zawiadamia strony sporu oraz te inne Państwa-Strony, których zawiadomienie uznaje za celowe, o zastosowaniu, zmianie lub uchyleniu środków tymczasowych.

5. Do czasu utworzenia trybunału arbitrażowego, któremu przekazuje się spór na podstawie niniejszego rozdziału, jakikolwiek sąd lub trybunał arbitrażowy wybrany przez strony albo, jeżeli w ciągu dwóch tygodni od daty złożenia wniosku o zarządzenie środków tymczasowych strony nie dokonały takiego wyboru, Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza albo, w odniesieniu do działalności w Obszarze, Izba Sporów Dotyczących Dna Morskiego może zastosować, zmienić lub uchylić środki tymczasowe zgodnie z niniejszym artykułem, jeżeli uzna prima facie, że trybunał, który ma być utworzony, będzie właściwy i że wymaga tego nagła sytuacja. Po utworzeniu trybunał, któremu spór został przekazany, może zmienić, uchylić lub potwierdzić te środki tymczasowe, postępując zgodnie z ustępami od 1 do 4.

6. Strony sporu zastosują się do wszelkich środków tymczasowych ustanowionych zgodnie z niniejszym artykułem.

Artykuł  291

Przystąpienie

1. Wszystkie procedury załatwiania sporów określone w niniejszej części są otwarte dla Państw-Stron.

2. Procedury załatwiania sporów określone w niniejszej części są otwarte dla jednostek innych niż Państwa--Strony tylko wówczas, gdy wyraźnie przewiduje to niniejsza konwencja.

Artykuł  292

Niezwłoczne zwolnienie statku i załogi

1. Jeżeli organy Państwa-Strony zatrzymują statek podnoszący banderę innego Państwa-Strony i istnieje podejrzenie, że państwo zatrzymujące nie przestrzega postanowień niniejszej konwencji dotyczących niezwłocznego zwolnienia statku lub jego załogi po złożeniu uzasadnionej kaucji lub innego zabezpieczenia finansowego, sprawa zwolnienia z zatrzymania może być przekazana sądowi lub trybunałowi arbitrażowemu uzgodnionemu przez strony lub, jeżeli w ciągu 10 dni od chwili zatrzymania nie dokonano takich uzgodnień, sądowi lub trybunałowi uznanemu przez państwo zatrzymujące zgodnie z artykułem 287, albo Międzynarodowemu Trybunałowi Prawa Morza, chyba że strony postanowią inaczej.

2. Wniosek o zwolnienie może być złożony wyłącznie przez państwo bandery statku lub w jego imieniu.

3. Sąd lub trybunał arbitrażowy rozpatruje niezwłocznie wniosek o zwolnienie, ograniczając rozpoznanie sprawy tylko do kwestii zwolnienia, bez uszczerbku dla rozpoznania meritum sprawy przez odpowiedni organ krajowy przeciwko statkowi, jego właścicielowi lub załodze. Władze państwa zatrzymującego zachowują prawo do zwolnienia statku lub jego załogi w każdym czasie.

4. Po złożeniu kaucji lub innego zabezpieczenia finansowego określonego przez sąd lub trybunał arbitrażowy władze państwa zatrzymującego niezwłocznie wykonują orzeczenie sądu lub trybunału dotyczące zwolnienia statku lub jego załogi.

Artykuł  293

Prawo właściwe

1. Sąd lub trybunał arbitrażowy właściwy zgodnie z niniejszym rozdziałem stosuje niniejszą konwencję i inne normy prawa międzynarodowego, które nie są sprzeczne z niniejszą konwencją.

2. Postanowienie ustępu 1 pozostaje bez uszczerbku dla uprawnienia sądu lub trybunału arbitrażowego właściwego zgodnie z niniejszym rozdziałem do rozstrzygnięcia sporu ex aequo et bono, jeżeli strony wyrażają na to zgodę.

Artykuł  294

Postępowanie wstępne

1. Sąd lub trybunał arbitrażowy przewidziany w artykule 287, do którego został złożony wniosek dotyczący sporu wymienionego w artykule 297, określa, na wniosek strony lub proprio motu, czy dane roszczenie stanowi nadużycie procedury prawnej, czy też jest prima facie w pełni uzasadnione. Jeżeli sąd lub trybunał ustali, że dane roszczenie stanowi nadużycie procedury prawnej lub jest prima facie nieuzasadnione, nie podejmuje żadnych dalszych czynności w tej sprawie.

2. Po otrzymaniu wniosku sąd lub trybunał arbitrażowy niezwłocznie zawiadamia o tym wniosku drugą stronę lub strony oraz wyznacza właściwy termin, przed upływem którego mogą one zwrócić się do niego o dokonanie ustalenia zgodnie z ustępem 1.

3. Niniejszy artykuł nie narusza prawa stron sporu do zgłoszenia zarzutów wstępnych, zgodnie z właściwymi przepisami procedury.

Artykuł  295

Konieczność wyczerpania środków krajowych

Spór między Państwami-Stronami dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji może być przekazany do załatwienia zgodnie z procedurami przewidzianymi w niniejszym rozdziale dopiero po wyczerpaniu środków krajowych, jeżeli wymaga tego prawo międzynarodowe.

Artykuł  296

Ostateczny charakter i moc wiążąca orzeczeń

1. Orzeczenie wydane przez sąd lub trybunał arbitrażowy właściwy zgodnie z niniejszym rozdziałem jest ostateczne i powinno być wykonane przez wszystkie strony sporu.

2. Takie orzeczenie ma moc wiążącą tylko dla stron sporu i tylko w odniesieniu do tego konkretnego sporu.

Rozdział  3

OGRANICZENIA I WYŁĄCZENIA DOTYCZĄCE STOSOWANIA ROZDZIAŁU 2

Artykuł  297

Ograniczenia stosowania rozdziału 2

1. Spory dotyczące interpretacji lub stosowania niniejszej konwencji w odniesieniu do wykonywania przez państwo nadbrzeżne jego suwerennych praw lub jurysdykcji przewidzianej w niniejszej konwencji są przekazywane do załatwienia zgodnie z procedurami przewidzianymi w rozdziale 2 w następujących wypadkach:

(a) jeżeli istnieje podejrzenie, że państwo nadbrzeżne naruszy postanowienia niniejszej konwencji dotyczące wolności i praw żeglugi, przelotu lub układania podmorskich kabli i rurociągów, jak również dotyczące innych zgodnych z prawem międzynarodowym sposobów korzystania z morza, o których mowa w artykule 58;

(b) jeżeli istnieje podejrzenie, że państwo, korzystając z wymienionych wyżej wolności, praw lub sposobów korzystania z morza, naruszyło niniejszą konwencję lub wydane zgodnie z niniejszą konwencję ustawy i inne przepisy prawne państwa nadbrzeżnego oraz inne normy prawa międzynarodowego, które nie są sprzeczne z niniejszą konwencją, lub

(c) jeżeli istnieje podejrzenie, że państwo nadbrzeżne naruszyło mające do niego zastosowanie konkretne międzynarodowe normy i standardy dotyczące ochrony i zachowania środowiska morskiego ustanowione przez niniejszą konwencję lub przez właściwą organizację międzynarodową albo konferencję dyplomatyczną zgodnie z niniejszą konwencją.

2. 

(a) Spory dotyczące interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej konwencji w odniesieniu do morskich badań naukowych są załatwiane zgodnie z rozdziałem 2, jednakże państwo nadbrzeżne nie jest zobowiązane do wyrażenia zgody na przekazanie do załatwienia w taki sposób sporu wynikającego z:

(i) korzystania przez państwo nadbrzeżne z jakiegokolwiek prawa lub możliwości działania według uznania zgodnie z artykułem 246 albo

(ii) decyzji państwa nadbrzeżnego dotyczącej zawieszenia lub zaprzestania działalności badawczej zgodnie z artykułem 253;

(b) spór wynikający z dokonanego przez państwo prowadzące badania stwierdzenia, że państwo nadbrzeżne nie korzysta w odniesieniu do określonego projektu ze swych praw, zgodnie z artykułami 246 i 253, w sposób zgodny z niniejszą konwencją, jest przekazywany na wniosek którejkolwiek ze stron do koncyliacji na podstawie rozdziału 2 aneksu V, z zastrzeżeniem, że komisja koncyliacyjna nie poddaje w wątpliwość wykonywania przez państwo nadbrzeżne jego uprawnienia do wyznaczania według swojego uznania obszarów specjalnych, czego dotyczy artykuł 246 ustęp 6, ani jego prawa do wycofania zgody na podstawie ustępu 5 artykułu 246.

3. 

(a) Spory dotyczące interpretacji lub stosowania postanowień niniejszej konwencji w odniesieniu do rybołówstwa są załatwiane zgodnie z rozdziałem 2, pod warunkiem jednak, że państwo nadbrzeżne nie jest zobowiązane do wyrażenia zgody na przekazanie do załatwienia w taki sposób sporu dotyczącego jego suwerennych praw do zasobów żywych wyłącznej strefy ekonomicznej lub wykonywania tych praw, łącznie z jego uprawnieniem do określenia według swojego uznania wielkości dopuszczalnego połowu, swojej zdolności połowowej, sposobu rozdziału nadwyżki połowowej pomiędzy inne państwa oraz warunków przewidzianych w jego ustawach i innych przepisach prawnych dotyczących ochrony zasobów żywych i gospodarowania nimi.

(b) Jeżeli spór nie został załatwiony przy zastosowaniu rozdziału 1 niniejszej części, zostaje on poddany koncyliacji na podstawie rozdziału 2 aneksu V, na żądanie którejkolwiek ze stron sporu, jeżeli twierdzi się, że:

(i) państwo nadbrzeżne w sposób oczywisty nie wypełniło swoich zobowiązań w zakresie zapewnienia, za pomocą właściwych środków dotyczących ochrony i gospodarowania, by nie wystąpiło poważne zagrożenie dla zachowania żywych zasobów wyłącznej strefy ekonomicznej;

(ii) państwo nadbrzeżne arbitralnie odmówiło określenia, na wniosek innego państwa, wielkości dopuszczalnego połowu żywych zasobów i swojej zdolności połowowej w odniesieniu do stad, których poławianiem zainteresowane jest to inne państwo, lub

(iii) państwo nadbrzeżne arbitralnie odmówiło przydzielenia innemu państwu, na podstawie artykułów 62, 69, i 70 oraz stosownie do warunków ustanowionych przez to państwo nadbrzeżne zgodnie z niniejszą konwencją całości lub części stwierdzonej przez siebie nadwyżki połowowej.

(c) W żadnym wypadku komisja koncyliacyjna nie zastępuje państwa nadbrzeżnego w zakresie wykonywania jego uprawnień decyzyjnych.

(d) Sprawozdanie komisji koncyliacyjnej przekazuje się właściwym organizacjom międzynarodowym.

(e) Prowadząc rokowania w sprawie zawarcia umów zgodnie z artykułami 69 i 70, Państwa-Strony, jeżeli nie postanowią inaczej, włączają do tych umów klauzulę o środkach, jakie zastosują w celu ograniczenia do minimum możliwości powstawania nieporozumień dotyczących interpretacji lub stosowania umów oraz klauzulę regulującą ich postępowanie na wypadek , gdyby nieporozumienia jednak powstały.

Artykuł  298

Fakultatywne wyłączenia stosowania rozdziału 2

1. Przy podpisywaniu, ratyfikowaniu lub przystępowaniu do niniejszej konwencji lub w każdym późniejszym czasie państwo może, bez uszczerbku dla zobowiązań wynikających z rozdziału 1, złożyć na piśmie deklarację, że nie wyraża zgody na jedną lub kilka procedur przewidzianych w rozdziale 2, w odniesieniu do jednej lub kilku niżej wymienionych kategorii sporów:

(a)

(i) sporów dotyczących interpretacji lub stosowania artykułów 15, 74 i 83, dotyczących delimitacji granic morskich, albo sporów związanych z historycznymi zatokami lub tytułami prawnymi, z zastrzeżeniem że państwo składające taką deklarację wyraża zgodę na wniosek którejkolwiek ze stron sporu, jeżeli spór powstaje po wejściu w życie niniejszej konwencji i jeżeli we właściwym czasie w drodze negocjacji między stronami nie osiągnięto porozumienia, na poddanie sporu koncyliacji na podstawie rozdziału 2 aneksu V; i pod warunkiem, że nie można przekazać do załatwienia zgodnie z tą procedurą sporu, którego rozpoznanie wiąże się z koniecznością równoczesnego rozpoznania jakiegoś niezałatwionego sporu dotyczącego suwerenności lub innych praw do terytorium lądowego albo wyspiarskiego;

(ii) po złożeniu przez komisję koncyliacyjna sprawozdania, które powinno zawierać uzasadnienie, strony prowadzą negocjacje w sprawie zawarcia umowy na podstawie tego sprawozdania; jeżeli negocjacje te nie doprowadzą do zawarcia umowy, strony przekazują sprawę, za obopólną zgodą, do załatwienia zgodnie z jedną z procedur wymienionych w rozdziale 2, chyba że strony postanowią inaczej;

(iii) postanowienia zawarte w niniejszym punkcie nie mają zastosowania do sporu o granice morskie, ostatecznie załatwionego w układzie zawartym przez strony lub do takiego sporu, który powinien był załatwiony zgodnie z umową dwustronną lub wielostronną wiążącą te strony;

(b) sporów dotyczących działalności wojskowej, łącznie z wojskową działalnością rządowych statków morskich i powietrznych używanych w służbie niehandlowej, oraz sporów dotyczących działań związanych z zapewnianiem przestrzegania prawa wewnętrznego w odniesieniu do wykonywania suwerennych praw lub jurysdykcji, które są wyłączone spod kompetencji sądu lub trybunału arbitrażowego na podstawie artykułu 297 ustęp 2 lub 3;

(c) sporów, w odniesieniu do których Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych wykonuje funkcje powierzone jej przez Kartę Narodów Zjednoczonych, chyba że Rada Bezpieczeństwa postanawia zdjąć daną sprawę z porządku obrad lub wzywa strony do załatwienia sporu środkami przewidzianymi w niniejszej konwencji.

2. Państwo-Strona, które złożyło deklarację na podstawie ustępu 1, może ją w każdym czasie wycofać lub może wyrazić zgodę na przekazanie sporu, wyłączonego przez taką deklarację, do załatwienia zgodnie z jakąkolwiek procedurą przewidzianą w niniejszej konwencji.

3. Państwo-Strona, które złożyło deklarację na podstawie ustępu 1, nie ma prawa przekazać prowadzonego z innym Państwem-Stroną sporu, który należy do kategorii sporów wyłączonych, do załatwienia zgodnie z jakąkolwiek procedurą przewidzianą w niniejszej konwencji bez zgody tego innego Państwa-Strony.

4. Jeżeli jedno z Państw-Stron złożyło deklarację zgodnie z ustępem 1 (a), każde inne Państwo-Strona może przekazać jakikolwiek spór z państwem składającym deklarację, który należy do kategorii sporów wyłączonych, do załatwienia zgodnie z procedurą wskazaną w takiej deklaracji.

5. Złożenie nowej deklaracji lub wycofanie deklaracji nie wpływa w żaden sposób na postępowanie toczące się przed sądem lub trybunałem arbitrażowym zgodnie z niniejszym artykułem, chyba że strony postanowią inaczej.

6. Deklaracje i zawiadomienia o wycofaniu deklaracji na podstawie niniejszego artykułu składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych, który przekazuje ich odpisy Państwom-Stronom.

Artykuł  299

Prawo stron do uzgodnienia procedury

1. Spór wyłączony na podstawie artykułu 297 lub na podstawie deklaracji złożonej stosownie do artykułu 298 spośród sporów załatwianych zgodnie z procedurami przewidzianymi w rozdziale 2 może być przekazany do załatwienia zgodnie z takimi procedurami tylko za zgodą stron sporu.

2. Żadne postanowienie niniejszego rozdziału nie narusza praw stron sporu do uzgodnienia innej procedury załatwienia takiego sporu lub do rozstrzygnięcia polubownego.

CZĘŚĆ  XVI

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  300

Dobra wiara i nadużycie praw

Państwa-Strony powinny wypełniać w dobrej wierze zobowiązania przyjęte na podstawie niniejszej konwencji oraz korzystać z praw, jurysdykcji i wolności, uznanych w niniejszej konwencji, w sposób niestanowiący nadużycia prawa.

Artykuł  301

Korzystanie z mórz w celach pokojowych

Korzystając ze swoich praw i wypełniając swoje zobowiązania na podstawie niniejszej konwencji, Państwa-Strony powstrzymują się od groźby użycia siły lub użycia siły przeciwko integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej innego państwa, lub w jakikolwiek inny sposób niezgodny z zasadami prawa międzynarodowego zawartymi w Karcie Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  302

Ujawnianie informacji

Bez uszczerbku dla prawa Państwa-Strony do korzystania z procedur załatwiania sporów przewidzianych w niniejszej konwencji żadne postanowienie niniejszej konwencji nie wymaga od Państwa-Strony, aby wypełniając swoje zobowiązania na podstawie niniejszej konwencji dostarczało informacji, których ujawnienie jest sprzeczne z istotnymi interesami jego bezpieczeństwa.

Artykuł  303

Obiekty archeologiczne i historyczne znalezione w morzu

1. Państwa mają obowiązek chronić obiekty o charakterze archeologicznym i historycznym znalezione w morzu i powinny w tym celu współpracować.

2. W celu kontrolowania handlu takimi obiektami państwo nadbrzeżne może, stosując artykuł 33, przyjąć domniemanie, że ich usuwanie z dna morskiego bez jego zgody w strefie, której dotyczy ten artykuł, stanowi naruszenie na jego terytorium lub morzu terytorialnym ustaw i innych przepisów prawnych określonych w tym artykule.

3. Żadne postanowienie niniejszego artykułu nie wpływa na prawa właścicieli, których dane można ustalić, na prawo dotyczące ratownictwa morskiego lub inne normy prawa morskiego ani na prawa i praktykę w odniesieniu do wymiany kulturalnej.

4. Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla innych umów międzynarodowych i norm prawa międzynarodowego dotyczących ochrony obiektów o charakterze archeologicznym i historycznym.

Artykuł  304

Odpowiedzialność za szkodę

Postanowienia niniejszej konwencji dotyczące odpowiedzialności za szkodę pozostają bez uszczerbku dla stosowania obowiązujących norm i rozwoju nowych norm odnoszących się do odpowiedzialności na podstawie prawa międzynarodowego.

CZĘŚĆ  XVII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł  305

Podpisanie

1. Niniejsza konwencja jest otwarta do podpisu przez:

(a) wszystkie państwa;

(b) Namibię, reprezentowaną przez Radę Narodów Zjednoczonych do Spraw Namibii;

(c) wszystkie rządzące się samodzielnie państwa stowarzyszone, które wybrały ten status w akcie samostanowienia dokonanym pod kontrolą Narodów Zjednoczonych oraz zatwierdzonym zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 1514 /XV/ i które posiadają kompetencję w sprawach regulowanych przez niniejszą konwencję, łącznie z kompetencją do zawierania traktatów odnoszących się do takich spraw;

(d) wszystkie rządzące się samodzielnie państwa stowarzyszone, które zgodnie z odnoszącymi się do nich umowami o stowarzyszeniu posiadają kompetencje w sprawach regulowanych przez niniejszą konwencję, łącznie z kompetencją do zawierania traktatów odnoszących się do takich spraw;

(e) wszystkie terytoria korzystające z pełnego wewnętrznego samorządu, uznane za takie przez Narody Zjednoczone, które jednak nie uzyskały pełnej niepodległości zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego 1514 /XV/ i które posiadają kompetencje w sprawach regulowanych przez niniejszą konwencję, łącznie z kompetencją do zawierania traktatów odnoszących się do takich spraw;

(f) organizacje międzynarodowe, zgodnie z aneksem IX.

2. Niniejsza konwencja pozostanie otwarta do podpisu do dnia 9 grudnia 1984 r. w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jamajki, a także od dnia 1 lipca 1983 r. do dnia 9 grudnia 1984 r. w głównej siedzibie Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku.

Artykuł  306

Ratyfikacja i formalne potwierdzenie

Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji przez państwa oraz inne jednostki, o których mowa w artykule 305 ustęp 1 (b), (c), (d) i (e), jak też formalnemu potwierdzeniu, zgodnie z aneksem IX, przez jednostki, o których mowa w artykule 305 ustęp 1 (f). Dokumenty ratyfikacyjne i dokumenty formalnego potwierdzenia składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  307

Przystąpienie

Niniejsza konwencja pozostaje otwarta do przystąpienia dla państw oraz innych jednostek, o których mowa w artykule 305. Przystąpienie jednostek, o których mowa w artykule 305 ustęp 1 (f), dokonuje się zgodnie z aneksem IX. Dokumenty przystąpienia składa się Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  308

Wejście w życie

1. Niniejsza konwencja wchodzi w życie po upływie 12 miesięcy od daty złożenia sześćdziesiątego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

2. Dla każdego państwa ratyfikującego niniejszą konwencję lub przystępującego do niej po złożeniu sześćdziesiątego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia konwencja wchodzi w życie w trzydziestym dniu po złożeniu jego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, z zastrzeżeniem ustępu 1.

3. Zgromadzenie Organizacji zbiera się w dniu wejścia w życie niniejszej konwencji i dokonuje wyboru Rady Organizacji. Jeżeli postanowienia artykułu 161 nie mogą być ściśle zastosowane, to pierwszą Radę tworzy się w sposób zgodny z celami tego artykułu.

4. Zasady, przepisy i procedury opracowane przez Komisję Przygotowawczą stosuje się tymczasowo, do czasu ich formalnego przyjęcia przez Organizację, zgodnie z częścią XI.

5. Organizacja i jej organy działają zgodnie z Rezolucją II Trzeciej Konferencji Narodów Zjednoczonych Prawa Morza, dotyczącą inwestycji przygotowawczych, oraz zgodnie z decyzjami Komisji Przygotowawczej podjętymi w wykonaniu tej rezolucji.

Artykuł  309

Zastrzeżenia i wyłączenia

Nie można składać żadnych zastrzeżeń do niniejszej konwencji ani dokonywać wyłączeń, chyba że wyraźnie na to pozwalają inne artykuły niniejszej konwencji.

Artykuł  310

Deklaracje i oświadczenia

Artykuł 309 nie pozbawia państwa możliwości złożenia, przy podpisywaniu, ratyfikowaniu lub przystępowaniu do niniejszej konwencji, deklaracji lub oświadczeń, które mogą być dowolnie sformułowane i nazwane, w celu, między innymi, dostosowania swoich ustaw i innych przepisów prawnych do postanowień niniejszej konwencji, z zastrzeżeniem, że takie deklaracje lub oświadczenia nie powodują wyłączenia lub zmiany skutków prawnych postanowień niniejszej konwencji w ich stosowaniu wobec tego państwa.

Artykuł  311

Stosunek do innych konwencji i umów międzynarodowych

1. Niniejsza konwencja ma w stosunkach między Państwami-Stronami pierwszeństwo w stosunku do Konwencji Genewskich o prawie morza z 29 kwietnia 1958 r.

2. Niniejsza konwencja nie zmienia praw i obowiązków Państw-Stron, które wynikają z innych umów zgodnych z niniejszą konwencją i które nie wpływają na możliwość korzystania przez inne Państwa-Strony z ich praw i wykonywania przez nie ich obowiązków wynikających z niniejszej konwencji.

3. Dwa lub więcej Państw-Stron może zawierać umowy modyfikujące lub zawieszające stosowanie postanowień niniejszej konwencji wyłącznie w stosunkach między nimi, z zastrzeżeniem, że umowy te nie dotyczą takich postanowień, od których odstępstwa nie da się pogodzić ze skuteczną realizacją przedmiotu i celu niniejszej konwencji, jak również z zastrzeżeniem, że takie umowy nie mają wpływu na stosowanie podstawowych zasad zawartych w niniejszej konwencji i że postanowienia takich umów nie mają wpływu na możliwość korzystania przez inne Państwa-Strony z ich praw i wykonywania przez nie ich obowiązków wynikających z niniejszej konwencji.

4. Państwa-Strony zamierzające zawrzeć umowę, o której mowa w ustępie 3, zawiadamiają inne Państwa-Strony za pośrednictwem depozytariusza niniejszej konwencji o swoim zamiarze zawarcia takiej umowy i o zmianie lub zawieszeniu stosowania postanowień niniejszej konwencji, jakie przewiduje ta umowa.

5. Niniejszy artykuł nie ma wpływu na umowy międzynarodowe, których możliwość zawierania lub utrzymywania w mocy wyraźnie przewidują inne artykuły niniejszej Konwencji.

6. Państwa-Strony zgadzają się, że nie będzie się wprowadzać żadnych poprawek w odniesieniu do podstawowej zasady ustanowionej w artykule 136, dotyczącej wspólnego dziedzictwa ludzkości, i że nie będą one stronami żadnego porozumienia, które by tę zasadę uchylało.

Artykuł  312

Poprawki

1. Po upływie 10 lat od daty wejścia w życie niniejszej konwencji każde Państwo-Strona może zaproponować, w piśmie skierowanym do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych, wprowadzenie szczegółowych poprawek do niniejszej konwencji, z wyjątkiem poprawek dotyczących działalności w Obszarze, oraz zwrócić się o zwołanie konferencji w celu rozpatrzenia proponowanych poprawek. Sekretarz Generalny przekazuje to pismo wszystkim Państwom-Stronom. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy od daty przekazania pisma nie mniej niż połowa Państw-Stron odpowie przychylnie na propozycję, Sekretarz Generalny zwołuje konferencję.

2. Procedura podejmowania decyzji stosowana na konferencji dla dokonania poprawek jest taka sama, jak procedura stosowana na Trzeciej Konferencji Narodów Zjednoczonych Prawa Morza, chyba że konferencja postanowi inaczej. Konferencja powinna podjąć wszelkie wysiłki w celu przyjęcia poprawek w drodze konsensusu i nie należy przeprowadzać głosowania nad poprawkami do czasu wyczerpania wszelkich możliwości osiągnięcia konsensusu.

Artykuł  313

Przyjmowanie poprawek według procedury uproszczonej

1. Państwo-Strona może zaproponować w piśmie skierowanym do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych wprowadzenie poprawki do niniejszej konwencji, z wyjątkiem poprawki dotyczącej działalności w Obszarze, w celu jej przyjęcia według procedury uproszczonej przewidzianej w niniejszym artykule, bez zwoływania konferencji. Sekretarz Generalny przekazuje to pismo wszystkim Państwom-Stronom.

2. Jeżeli w ciągu 12 miesięcy od daty przekazania tego pisma jakiekolwiek Państwo-Strona wyrazi sprzeciw wobec proponowanej poprawki lub wobec propozycji przyjęcia jej według procedury uproszczonej, poprawkę uważa się za odrzuconą. Sekretarz Generalny niezwłocznie powiadamia o tym wszystkie Państwa-Strony.

3. Jeżeli z upływem 12 miesięcy od daty przekazania tego pisma żadne Państwo-Strona nie wyrazi sprzeciwu wobec proponowanej poprawki lub wobec propozycji przyjęcia jej według procedury uproszczonej, poprawkę uważa się za przyjętą. Sekretarz Generalny powiadamia wszystkie Państwa-Strony o tym, że proponowana poprawka została przyjęta.

Artykuł  314

Poprawki do postanowień niniejszej konwencji odnoszących się wyłącznie do działalności w Obszarze

1. Państwo-Strona może zaproponować w piśmie skierowanym do Sekretarza Generalnego Organizacji wprowadzenie poprawki do postanowień niniejszej Konwencji, odnoszących się wyłącznie do działalności w Obszarze, łącznie z rozdziałem 4 aneksu VI. Sekretarz Generalny przekazuje to pismo wszystkim Państwom-Stronom. Proponowana poprawka podlega zatwierdzeniu przez Zgromadzenie, po jej zatwierdzeniu przez Radę. Przedstawiciele Państw-Stron w tych organach posiadają pełnomocnictwa do rozpatrzenia i zatwierdzenia proponowanej poprawki. Proponowaną poprawkę uważa się za przyjętą po jej zatwierdzeniu przez Radę i Zgromadzenie.

2. Przed zatwierdzeniem jakiejkolwiek poprawki zgodnie z ustępem 1 Rada i Zgromadzenie zapewnią, że nie narusza ona systemu badań i eksploatacji zasobów Obszaru, do czasu konferencji przeglądowej zwołanej zgodnie z artykułem 155.

Artykuł  315

Podpisanie, ratyfikacja, przystąpienie do poprawek oraz teksty autentyczne poprawek

1. Po przyjęciu poprawek do niniejszej konwencji są one otwarte do podpisu przez Państwa-Strony przez 12 miesięcy od daty przyjęcia, w głównej siedzibie Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, chyba że co innego przewidziano w samych poprawkach.

2. Artykuły 306, 307 i 320 stosuje się do wszystkich poprawek do niniejszej konwencji.

Artykuł  316

Wejście w życie poprawek

1. Poprawki do niniejszej konwencji, inne niż poprawki, o których mowa w ustępie 5, wchodzą w życie dla Państw-Stron, które je ratyfikowały lub przystąpiły do nich, trzydziestego dnia od daty złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów przystąpienia przez dwie trzecie Państw-Stron albo przez sześćdziesiąt Państw-Stron, w zależności od tego, która z tych dwóch liczb jest większa. Takie poprawki nie mają wpływu na możliwość korzystania przez inne Państwa-Strony z ich praw lub wykonywania przez nie ich obowiązków wynikających z niniejszej konwencji.

2. Poprawka może przewidywać, że dla jej wejścia w życie wymagana jest większa liczba ratyfikacji lub przystąpień, niż określono to w niniejszym artykule.

3. Dla każdego Państwa-Strony ratyfikującego poprawkę, której dotyczy ustęp 1, lub przystępującego do niej po złożeniu wymaganej ilości dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów przystąpienia poprawka wchodzi w życie trzydziestego dnia od daty złożenia dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia.

4. Państwo, które staje się stroną niniejszej konwencji po wejściu w życie poprawki zgodnie z ustępem 1, jest uważane, jeżeli nie wyraziło ono odmiennego zamiaru, za:

(a) stronę konwencji zawierającą taką poprawkę; i

(b) stronę konwencji niezawierającą poprawki w stosunku do każdego Państwa-Strony niezwiązanego poprawką.

5. Każda poprawka odnosząca się wyłącznie do działalności w Obszarze oraz każda poprawka do aneksu VI wchodzi w życie dla wszystkich Państw-Stron po upływie roku od daty złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub dokumentów przystąpienia przez trzy czwarte Państw-Stron.

6. Państwo, które staje się stroną niniejszej konwencji po wejściu w życie poprawek zgodnie z ustępem 5, jest uważane za stronę Konwencji zawierającej poprawki.

Artykuł  317

Wypowiedzenie

1. Każde Państwo-Strona może, w drodze pisemnego zawiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych, wypowiedzieć niniejszą konwencję i podać przyczyny wypowiedzenia. Brak informacji o przyczynach nie wpływa na moc prawną wypowiedzenia. Wypowiedzenie staje się skuteczne po upływie roku od daty otrzymania notyfikacji, chyba że notyfikacja określa datę późniejszą.

2. Wypowiedzenie nie zwalnia państwa z zobowiązań finansowych i umownych, które państwo zaciągnęło jako strona niniejszej konwencji, ani też wypowiedzenie nie ma wpływu na jakiekolwiek prawa, obowiązki lub sytuację prawną tego państwa, powstałe w następstwie wykonywania niniejszej konwencji przedtem, zanim przestała ona obowiązywać w stosunku do tego państwa.

3. Wypowiedzenie w żaden sposób nie wpływa na obowiązek Państwa-Strony wykonania jakiegokolwiek zobowiązania zawartego w niniejszej konwencji, które ciąży na tym państwie na mocy prawa międzynarodowego niezależnie od niniejszej konwencji.

Artykuł  318

Status aneksów

Aneksy stanowią integralną część niniejszej konwencji i, jeżeli wyraźnie nie postanowiono inaczej, każda wzmianka o konwencji lub o jednej z jej części oznacza również wzmiankę o jej aneksach.

Artykuł  319

Depozytariusz

1. Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych jest depozytariuszem niniejszej konwencji oraz poprawek do niej.

2. Poza funkcjami depozytariusza Sekretarz Generalny:

(a) składa sprawozdania wszystkim Państwom-Stronom, Organizacji i właściwym organizacjom międzynarodowym na temat problemów o charakterze ogólnym, jakie powstały w związku z niniejszą konwencją;

(b) zawiadamia Organizację o ratyfikacjach, formalnych potwierdzeniach i przystąpieniach do niniejszej konwencji oraz do poprawek do konwencji, jak też o wypowiedzeniach niniejszej konwencji;

(c) zawiadamia Państwa-Strony o umowach, zgodnie z artykułem 311 ustęp 4;

(d) przekazuje Państwom-Stronom poprawki przyjęte zgodnie z niniejszą konwencją, celem ich ratyfikacji lub przystąpienia do nich;

(e) zwołuje niezbędne spotkania Państw-Stron zgodnie z niniejszą konwencją.

3. 

(a) Sekretarz Generalny przekazuje także obserwatorom, o których mowa w artykule 156:

(i) sprawozdania, których dotyczy ustęp 2 (a);

(ii) zawiadomienia, których dotyczy ustęp 2 (b) i ( c), oraz

(iii) teksty poprawek, których dotyczy ustęp 2 (d), do wiadomości.

(b) Sekretarz Generalny zaprasza również tych obserwatorów do udziału w charakterze obserwatorów w spotkaniach Państw-Stron, o których mowa w ustępie 2 (e).

Artykuł  320

Teksty autentyczne

Oryginał niniejszej konwencji, którego teksty w językach angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim są jednakowo autentyczne, z zastrzeżeniem artykułu 305 ustęp 2, zostaje złożony Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.

Na dowód czego, niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni Pełnomocnicy, złożyli podpisy pod niniejszą konwencją.

sporządzono w Montego Bay dziesiątego grudnia tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego drugiego roku.

ANEKS I

GATUNKI DALEKO MIGRUJĄCE

1. Tuńczyk albakora: Thunnus alalunga.

2. Tuńczyk błękitnopłetwy: Thunnus thynnus.

3. Tuńczyk wielkooki: Thunnus obesus.

4. Tuńczyk latający: Katsuwonus pelamis.

5. Tuńczyk żółtopłetwy: Thunnus albacares.

6. Tuńczyk czarnopłetwy: Thunnus atlanticus.

7. Tuńczyk mały: Euthynnus alletteratus; Euthynnus affinis.

8. Południowy tuńczyk błękitnopłetwy: Thunnus maccoyii.

9. Makrela fregatowa: Auxis thazard; Auxis rochei.

10. Jaskółki morskie: Rodzina Bramidae.

11. Marliny: Tetrapturus angustirostris; Tetrapturus belone; Tetrapturus pfluegeri; Tetrapturus albidus; Tetrapturus audax; Tetrapturus georgei; Makaira mazara; Makaira indica; Makaira nigricans.

12. Żaglice: Istiophorus platypterus; Istiophorus albicans.

13. Miecznik: Xiphias gladius.

14. Sajry: Scomberesox saurus; Cololabis saira; Cololabis adocetus; Scomberesox saurus scombroides.

15. Delfin: Coryphaena hippurus; Coryphaena equiselis.

16. Rekiny oceaniczne: Hexanchus griseus; Cetorhinus maximus; Rodzina Alopiidae; Rhincodon typus; Rodzina Carcharhinidae; Rodzina Sphyrnidae; Rodzina Isurida.

17. Walenie: Rodzina Physeteridae; Rodzina Balaenopteridae; Rodzina Balaenidae; Rodzina Eschrichtiidae; Rodzina Monodontidae; Rodzina Ziphiidae; Rodzina Delphinidae.

ANEKS II

KOMISJA GRANIC SZELFU KONTYNENTALNEGO

Artykuł  1

Zgodnie z artykułem 76 tworzy się Komisję Granic Szelfu Kontynentalnego poza 200 milami morskimi, zgodnie z następującymi artykułami.

Artykuł  2

1. Komisja składa się z 21 członków będących ekspertami w dziedzinie geologii, geofizyki lub hydrografii, którzy są wybrani przez Państwa-Strony niniejszej konwencji spośród ich obywateli z należytym uwzględnieniem potrzeby zapewnienia, opartej na zasadzie słuszności, reprezentacji geograficznej i którzy występują we własnym imieniu.

2. Pierwsze wybory odbędą się tak szybko, jak to możliwe, w każdym razie w ciągu 18 miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej konwencji. Przynajmniej na trzy miesiące przed datą każdych wyborów Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych wysyła pismo do Państw-Stron z zaproszeniem do przedstawienia kandydatur w terminie trzech miesięcy, po przeprowadzeniu odpowiednich konsultacji regionalnych. Sekretarz Generalny przygotowuje listę wszystkich zgłoszonych w ten sposób osób w porządku alfabetycznym i przedstawia ją wszystkim Państwom-Stronom.

3. Wybory członków Komisji odbywają się na spotkaniu Państw-Stron zwołanym przez Sekretarza Generalnego w głównej siedzibie Narodów Zjednoczonych. Na spotkaniu tym, na którym dwie trzecie Państw-Stron stanowi kworum, za wybrane do Komisji uważa się osoby, które otrzymały większość dwóch trzecich głosów przedstawicieli Państw-Stron obecnych i głosujących. Z każdego regionu geograficznego zostaje wybranych nie mniej niż trzech członków.

4. Członkowie Komisji są wybierani na okres pięciu lat. Mogą oni być ponownie wybrani.

5. Państwo-Strona, które zgłosiło kandydaturę członka Komisji, pokrywa wydatki tego członka w czasie pełnienia przez niego obowiązków w Komisji. Zainteresowane państwo nadbrzeżne pokrywa wydatki powstałe w związku z poradami, o których mowa w artykule 3 ustęp 1 (b) niniejszego aneksu. Obsługa sekretariatu Komisji będzie zorganizowana przez Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  3

1. Komisja wykonuje następujące funkcje:

(a) rozpatrywanie danych i innych materiałów przedstawionych przez państwa nadbrzeżne, dotyczących zewnętrznych granic szelfu kontynentalnego na obszarach, gdzie granice te wykraczają poza 200 mil morskich, oraz wydawanie zaleceń zgodnie z artykułem 76 i Oświadczeniem o Uzgodnieniu przyjętym dnia 29 sierpnia 1980r. przez Trzecią Konferencję Narodów Zjednoczonych Prawa Morza;

(b) udzielanie porad naukowych i technicznych na prośbę zainteresowanego państwa nadbrzeżnego podczas przygotowywania danych wymienionych pod literą (a).

2. Komisja może współpracować w takim zakresie, w jakim uznaje się to za konieczne i pożyteczne, z Międzyrządową Komisją Oceanograficzną UNESCO, Międzynarodową Organizacją Hydrograficzną i innymi właściwymi organizacjami międzynarodowymi w celu wymiany informacji naukowych i technicznych, które mogą być pomocne w wykonywaniu obowiązków nałożonych na Komisję.

Artykuł  4

Jeżeli zgodnie z artykułem 76 państwo nadbrzeżne zamierza ustanowić zewnętrzne granice swojego szelfu kontynentalnego poza 200 milami morskimi, to zgłasza ono Komisji szczegółowe informacje dotyczące takich granic, łącznie z uzupełniającymi danymi naukowymi i technicznymi w możliwie najkrótszym czasie, a w każdym razie w ciągu 10 lat od wejścia w życie niniejszej konwencji w stosunku do tego państwa. W tym samym czasie państwo nadbrzeżne podaje nazwiska członków Komisji, którzy udzielili mu porad naukowych i technicznych.

Artykuł  5

Jeżeli Komisja nie postanowi inaczej, wykonuje ona swoje funkcje za pośrednictwem podkomisji złożonych z siedmiu członków wyznaczonych na zasadzie równowagi, z uwzględnieniem poszczególnych elementów każdego zgłoszenia dokonanego przez państwo nadbrzeżne. Obywatele państwa nadbrzeżnego, które dokonuje zgłoszenia, będący członkami Komisji, oraz członek Komisji, który pomógł państwu nadbrzeżnemu, udzielając mu porad naukowych i technicznych odnośnie do wytyczenia granic, nie są członkami podkomisji rozpatrującej to zgłoszenie, lecz mają prawo uczestniczenia w charakterze członków w postępowaniu Komisji dotyczącym tego zgłoszenia. Państwo nadbrzeżne, które dokonało zgłoszenia Komisji, może delegować swoich przedstawicieli do udziału w odnośnym postępowaniu bez prawa głosowania.

Artykuł  6

1. Podkomisja przedstawia Komisji swoje zalecenia.

2. Komisja zatwierdza zalecenia podkomisji większością dwóch trzecich głosów członków Komisji obecnych i głosujących.

3. Zalecenia Komisji są przedstawiane w formie pisemnej państwu nadbrzeżnemu, które dokonało zgłoszenia, i Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  7

Państwa nadbrzeżne ustanawiają zewnętrzne granice szelfu kontynentalnego zgodnie z postanowieniami artykułu 76 ustęp 8 oraz zgodnie ze stosownymi procedurami krajowymi.

Artykuł  8

Jeżeli państwo nadbrzeżne nie zgadza się z zaleceniami Komisji, to dokonuje ono, w zasadnym czasie, zmienionego lub nowego zgłoszenia do Komisji.

Artykuł  9

Czynności Komisji pozostają bez uszczerbku dla kwestii dotyczących delimitacji granic pomiędzy państwami, których wybrzeża leżą naprzeciw siebie lub sąsiadują ze sobą.

ANEKS III

PODSTAWOWE WARUNKI POSZUKIWAŃ, BADAŃ I EKSPLOATACJI

Artykuł  1

Prawa do minerałów

Prawa do minerałów nabywa się w momencie ich wydobycia, zgodnie z niniejszą konwencją.

Artykuł  2

Poszukiwania

1. 

(a) Organizacja popiera poszukiwania w Obszarze.

(b) Poszukiwania prowadzi się dopiero po otrzymaniu przez Organizację odpowiedniego pisemnego zobowiązania, że proponowany poszukiwacz będzie postępował zgodnie z niniejszą konwencją i stosownymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji, dotyczącymi współpracy w realizacji programów szkoleniowych, o których mowa w artykułach 143 i 144, oraz dotyczącymi ochrony środowiska morskiego i zgodzi się na to, by Organizacja weryfikowała ich przestrzeganie. Proponowany poszukiwacz zawiadamia w tym samym czasie Organizację o przybliżonych granicach obszaru lub obszarów, na których mają być prowadzone poszukiwania.

(c) Poszukiwania mogą być prowadzone równocześnie przez więcej niż jednego poszukiwacza na tym samym obszarze lub obszarach.

2. Poszukiwania nie dają poszukiwaczowi żadnych praw do zasobów. Poszukiwacz może jednak wydobyć uzasadnioną ilość minerałów w charakterze próbek.

Artykuł  3

Badania i eksploatacja

1. Przedsiębiorstwo, Państwa-Strony i inne jednostki, o których mowa w artykule 153 ustęp 2 (b), mogą zwracać się do Organizacji o zatwierdzenie planów pracy dotyczących działalności w Obszarze.

2. Przedsiębiorstwo może składać wnioski w odniesieniu do każdej części Obszaru, ale wnioski innych podmiotów w stosunku do obszarów zarezerwowanych będą odpowiadać dodatkowym wymaganiom określonym w artykule 9 niniejszego aneksu.

3. Badania i eksploatację prowadzi się tylko na obszarach określonych w planach pracy, o których mowa w artykule 153 ustęp 3, i zatwierdzonych przez Organizację zgodnie z niniejszą konwencją oraz stosownymi zasadami, przepisami i procedurami Organizacji.

4. Każdy zatwierdzony plan pracy:

a) jest zgodny z niniejszą konwencją oraz zasadami, przepisami i procedurami Organizacji;

b) zapewnia Organizacji kontrolę nad działalnością w Obszarze zgodnie z artykułem 153 ustęp 4;

c) przyznaje wykonawcy, zgodnie z normami, regułami i procedurami Organizacji, wyłączne prawo do badań i eksploatacji określonych kategorii zasobów na obszarze wskazanym w planie pracy. Jeżeli jednak wnioskodawca przedstawia do zatwierdzenia plan pracy obejmujący tylko etap badań lub etap eksploatacji, to zatwierdzony plan pracy przyznaje takie wyłączne prawo tylko w odniesieniu do tego etapu.

5. Po zatwierdzeniu przez Organizację, każdy plan pracy, z wyjątkiem planów pracy przedstawionych przez Przedsiębiorstwo, uzyskuje formę kontraktu zawartego między Organizacją i wnioskodawcą lub wnioskodawcami.

Artykuł  4

Kwalifikacje wnioskodawców

1. Uważa się, że wnioskodawcy, inni niż Przedsiębiorstwo, posiadają kwalifikacje, jeżeli mają przynależność lub podlegają kontroli i posiadają poręczenie, o którym mowa w artykule 153 ustęp 2 (b), oraz jeżeli przestrzegają procedur i odpowiadają standardom kwalifikacyjnym określonym w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji.

2. Z wyjątkiem przewidzianym w ustępie 6 takie standardy kwalifikacyjne odnoszą się do możliwości finansowych i technicznych wnioskodawcy oraz do jego działalności na podstawie jakichkolwiek poprzednich kontraktów z Organizacją.

3. Każdy wnioskodawca posiada poręczenie od Państwa-Strony, której jest obywatelem, chyba że ma on więcej niż jedną przynależność, jak w wypadku spółki lub konsorcjum jednostek z różnych państw, w którym to wypadku wszystkie zainteresowane Państwa-Strony udzielają poręczenia w odniesieniu do wniosku, lub chyba że wnioskodawca podlega skutecznej kontroli innego Państwa-Strony lub jego obywateli, w którym to przypadku obydwa Państwa-Strony udzielają poręczenia w odniesieniu do wniosku. Kryteria i procedury spełnienia wymagań dotyczących poręczania określa się w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji.

4. Państwo lub państwa poręczające ponoszą, zgodnie z artykułem 139, odpowiedzialność za zapewnienie, w ramach swoich systemów prawnych, aby kontrahent, za którego poręczono, prowadził działalność w Obszarze zgodnie z warunkami kontraktu i jego zobowiązaniami wynikającymi z niniejszej konwencji. Państwo poręczające nie jest jednak odpowiedzialne za szkodę powstałą w następstwie niewykonania zobowiązań przez kontrahenta, za którego poręczyło, jeżeli to Państwo-Strona wydało ustawy i inne przepisy prawne oraz zastosowało środki administracyjne, które w ramach jego systemu prawnego są odpowiednie dla zapewnienia wykonywania zobowiązań przez osoby podlegające jego jurysdykcji.

5. Procedury oceniania kwalifikacji Państw-Stron, które są wnioskodawcami, uwzględniają ich status Państw.

6. Standardy kwalifikacyjne przewidują, że każdy wnioskodawca, bez wyjątku, zobowiązuje się w swoim wniosku do:

(a) przestrzegania ciążących na nim zobowiązań przewidzianych w postanowieniach części XI, w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji, w decyzjach organów Organizacji i w warunkach kontraktów zawartych z Organizacją oraz do uznania ich wykonalności;

(b) wyrażania zgody na kontrolę Organizacji nad działalnością w Obszarze, w zakresie przewidzianym niniejszą konwencją;

(c) udzielenia Organizacji pisemnego zapewnienia, że jego zobowiązania wynikające z kontraktu będą wykonywane w dobrej wierze;

(d) przestrzegania postanowień dotyczących przekazywania technologii, sformułowanych w artykule 5 niniejszego aneksu.

Artykuł  5

Przekazywanie technologii

1. Podczas przedstawiania planu pracy każdy wnioskodawca udostępnia Organizacji ogólny opis wyposażenia i metod, jakie mają być stosowane przy prowadzeniu działalności w Obszarze, oraz inne odpowiednie informacje, nieobjęte ochroną na podstawie prawa własności przemysłowej, dotyczące cech charakterystycznych takiej technologii, a także informacje, gdzie taka technologia jest dostępna.

2. Każdy wykonawca zawiadamia Organizację o zmianach w opisie i informacjach udostępnionych zgodnie z ustępem 1 za każdym razem, gdy wprowadzana jest istotna zmiana technologiczna lub innowacja.

3. Każdy kontrakt na prowadzenie działalności w Obszarze zawiera następujące zobowiązania kontrahenta:

(a) do udostępniania Przedsiębiorstwu na słusznych i uzasadnionych warunkach handlowych, w każdym przypadku, gdy Organizacja się o to zwróci, technologii stosowanej przy prowadzeniu działalności w Obszarze na podstawie kontraktu, do której przekazania kontrahent jest uprawniony. Następuje to poprzez udzielanie licencji lub poprzez inne stosowne układy, które kontrahent negocjuje z Przedsiębiorstwem i które zamieszcza się w specjalnej umowie uzupełniającej kontrakt. Na to zobowiązanie można się powołać tylko wtedy, gdy Przedsiębiorstwo stwierdzi, że nie może otrzymać takiej samej lub równie wydajnej i przydatnej technologii na wolnym rynku na słusznych i uzasadnionych warunkach handlowych;

(b) do uzyskania pisemnego zapewnienia od właściciela technologii stosowanej przy prowadzeniu działalności w Obszarze na podstawie kontraktu, która nie jest ogólnie dostępna na wolnym rynku i której nie dotyczy punkt (a), że właściciel w każdym przypadku, gdy Organizacja się o to zwróci, udostępni tę technologię Przedsiębiorstwu na podstawie licencji lub innych stosownych układów oraz na słusznych i uzasadnionych warunkach i zasadach handlowych, w takim samym zakresie, w jakim została ona udostępniona kontrahentowi. Jeżeli nie uzyskano takiego zapewnienia, to dana technologia nie może być stosowana przez kontrahenta przy prowadzeniu działalności w Obszarze;

(c) do nabycia od właściciela na podstawie kontraktu, który posiada prawne zabezpieczenie jego wykonalności, na prośbę Przedsiębiorstwa i jeżeli można to uczynić bez znacznego kosztu dla kontrahenta, tytułu prawnego do przekazania Przedsiębiorstwu technologii stosowanej przez kontrahenta przy prowadzeniu działalności w Obszarze na podstawie kontraktu, której kontrahent w innym wypadku nie mógłby przekazać zgodnie z prawem i która nie jest ogólnie dostępna na wolnym rynku. Jeżeli istnieje istotny związek korporacyjny między kontrahentem a właścicielem technologii, to bliskość tego związku i stopień kontroli lub wpływu ma znaczenie dla ustalenia, czy zastosowano wszystkie dostępne środki dla uzyskania takiego prawa. Jeżeli kontrahent sprawuje skuteczną kontrolę nad właścicielem, to nieuzyskanie od właściciela tytułu prawnego jest brane pod uwagę przy ocenie kwalifikacji kontrahenta w związku z jego jakimkolwiek następnym wnioskiem o zatwierdzenie planu pracy;

(d) do ułatwiania, na prośbę Przedsiębiorstwa, nabycia przez Przedsiębiorstwo jakiejkolwiek technologii, o której mowa w punkcie (b), na podstawie licencji lub innych stosownych układów oraz na słusznych i uzasadnionych warunkach handlowych, jeżeli Przedsiębiorstwo postanowi negocjować bezpośrednio z właścicielem technologii;

(e) do stosowania tych samych środków, o których mowa w punktach (a), (b), (c) i (d), w interesie państwa rozwijającego się lub grupy państw rozwijających się, które złożyły wniosek o kontrakt zgodnie z artykułem 9 niniejszego aneksu, z zastrzeżeniem że te środki są ograniczone do eksploatacji części obszaru proponowanego przez kontrahenta i zarezerwowanego zgodnie z artykułem 8 niniejszego aneksu, oraz z zastrzeżeniem, że taka działalność na podstawie kontraktu, do którego uzyskania dąży to państwo rozwijające się lub grupa państw rozwijających się, nie wiąże się z przekazywaniem technologii państwu trzeciemu lub obywatelom państwa trzeciego. Zobowiązania na podstawie niniejszego postanowienia stosuje się w odniesieniu do danego kontrahenta tylko wtedy, gdy Przedsiębiorstwo nie prosiło kontrahenta o technologię lub gdy kontrahent nie przekazał technologii przedsiębiorstwu.

4. Spory dotyczące zobowiązań przewidzianych w ustępie 3, jak również dotyczące innych postanowień kontraktów, podlegają obowiązkowemu załatwianiu zgodnie z częścią XI i, w wypadku naruszenia tych zobowiązań, może zostać orzeczone zawieszenie lub wygaśnięcie kontraktu albo nałożenie kar pieniężnych, zgodnie z artykułem 18 niniejszego aneksu. Spory co do tego, czy oferty złożone przez kontrahenta mieszczą się w ramach słusznych i uzasadnionych warunków handlowych, mogą zostać przedłożone przez każdą ze stron wiążącemu arbitrażowi handlowemu, zgodnie z Regułami Arbitrażowymi UNCITRAL lub takimi innymi regułami arbitrażowymi, jakie mogą być określone w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji. Jeżeli okaże się, że oferta złożona przez kontrahenta nie mieści się w ramach słusznych i uzasadnionych warunków handlowych, kontrahent otrzymuje 45 dni na zmianę swojej oferty i dostosowanie jej do takich warunków i zasad, zanim Organizacja podejmie jakiekolwiek działania zgodnie z artykułem 18 niniejszego aneksu.

5. Jeżeli Przedsiębiorstwo nie może otrzymać na słusznych i uzasadnionych warunkach handlowych odpowiedniej technologii umożliwiającej mu terminowe rozpoczęcie wydobywania i przetwarzania minerałów z Obszaru, Rada albo Zgromadzenie może zwołać grupę Państw-Stron, składającą się z państw prowadzących działalność w Obszarze, państw, które poręczają za jednostki prowadzące działalność w Obszarze, oraz innych Państw-Stron, które mają dostęp do takiej technologii. Grupa ta prowadzi wspólne konsultacje i stosuje skuteczne środki w celu zapewnienia udostępnienia takiej technologii Przedsiębiorstwu na słusznych i uzasadnionych warunkach handlowych. Każde Państwo-Strona stosuje w tym celu wszystkie możliwe środki w ramach swojego własnego systemu prawnego.

6. W przypadku wspólnych przedsięwzięć z Przedsiębiorstwem przekazywanie technologii będzie następować zgodnie z warunkami umowy o wspólnym przedsięwzięciu.

7. Zobowiązania przewidziane w ustępie 3 są włączane do każdego kontraktu na prowadzenie działalności w Obszarze w ciągu 10 lat od rozpoczęcia produkcji handlowej przez Przedsiębiorstwo i można się na nie w tym czasie powoływać.

8. Dla celów niniejszego artykułu "technologia" oznacza wyspecjalizowane wyposażenie i techniczne know-how, łącznie z podręcznikami, projektami, instrukcjami dotyczącymi eksploatacji, szkoleniem, doradztwem technicznym i pomocą, koniecznymi dla montażu, konserwacji i obsługi sprawnego działania systemu, a także prawo do wykorzystania tych elementów w takim celu bez prawa wyłączności.

Artykuł  6

Zatwierdzanie planów pracy

1. Po sześciu miesiącach od wejścia w życie niniejszej konwencji, a potem co cztery miesiące, Organizacja przystępuje do rozpatrywania proponowanych planów pracy.

2. Rozpatrując wniosek o zatwierdzenie planu pracy w formie kontraktu, Organizacja w pierwszej kolejności stwierdza, czy:

(a) wnioskodawca zastosował się do procedur ustalonych dla wniosków zgodnie z artykułem 4 niniejszego aneksu i czy przedstawił Organizacji zobowiązania i gwarancje wymagane w tym artykule. W przypadku niezastosowania się do tych procedur lub braku jakichkolwiek spośród tych zobowiązań i gwarancji, wnioskodawcy daje się 45 dni na naprawienie tych uchybień;

(b) wnioskodawca posiada wymagane kwalifikacje przewidziane w artykule 4 niniejszego aneksu.

3. Wszystkie proponowane plany pracy rozpatruje się w kolejności ich otrzymania. Proponowane plany pracy powinny odpowiadać i podlegać stosownym postanowieniom niniejszej konwencji oraz zasadom, przepisom i procedurom Organizacji, łącznie z ich postanowieniami dotyczącymi wymagań operacyjnych, wkładów finansowych i obowiązków w zakresie przekazywania technologii. Jeżeli proponowane plany pracy odpowiadają tym wymaganiom, to Organizacja zatwierdza je z zastrzeżeniem, że są one zgodne z wymaganiami dotyczącymi ujednolicenia i niedyskryminacji przewidzianymi w zasadach, przepisach i procedurach Organizacji, chyba że:

(a) część lub cały obszar wskazany w proponowanym planie pracy jest włączony do zatwierdzonego planu pracy lub wcześniej przedstawionego proponowanego planu pracy, co do którego Organizacja nie podjęła jeszcze ostatecznej decyzji;

(b) Organizacja odmówiła zatwierdzenia części lub całego obszaru wskazanego w proponowanym planie pracy, zgodnie z artykułem 162 ustęp 2(x), lub

(c) proponowany plan pracy został przedłożony lub poparty przez Państwo-Stronę, które już posiada:

(i) plany pracy w zakresie badań i eksploatacji konkrecji polimetalicznych w obszarach niezarezerwowanych, których powierzchnia, łącznie z powierzchnią jakiejkolwiek części obszaru wskazanego we wniosku o plan pracy, przekracza powierzchnię 30% koła o obszarze 400.000 kilometrów kwadratowych, którego środkiem jest środek jakiejkolwiek części obszaru wskazanego w proponowanym planie pracy;

(ii) plany pracy w zakresie badań i eksploatacji konkrecji polimetalicznych w obszarach niezarezerwowanych, których łączna powierzchnia stanowi 2% całkowitej powierzchni obszaru dna morskiego, który nie został zarezerwowany lub którego eksploatacji nie zatwierdzono na mocy artykułu 162 ustęp 2 (x).

4. W celu przestrzegania standardu określonego w ustępie 3(c) plan pracy przedstawiony przez spółkę lub konsorcjum rozlicza się w oparciu o zasadę pro rata pomiędzy poręczającymi Państwami-Stronami, zgodnie z artykułem 4 ustęp 3 niniejszego aneksu. Organizacja może zatwierdzić plany pracy, o których mowa w ustępie 3(c), jeżeli ustali, że takie zatwierdzenie nie pozwoli Państwu-Stronie lub jednostkom, za które ono poręczyło, na zmonopolizowanie prowadzenia działalności w Obszarze lub na wykluczenie innych Państw-Stron z działalności w Obszarze.

5. Niezależnie od ustępu 3(a) po zakończeniu okresu przejściowego, o którym mowa w artykule 151 ustęp 3, Organizacja może ustanowić, poprzez przyjęcie odpowiednich zasad, przepisów i procedur, inne procedury i kryteria zgodne z niniejszą konwencją w celu rozstrzygnięcia, którzy wnioskodawcy uzyskają zatwierdzenie planów pracy w przypadkach, kiedy trzeba dokonać wyboru wśród wnioskodawców w odniesieniu do proponowanego obszaru. Takie procedury i kryteria zapewniają zatwierdzanie planów pracy na słusznych i niedyskryminacyjnych zasadach.

Artykuł  7

Wybór między wnioskodawcami ubiegającymi się o zezwolenia na produkcję

1. Po sześciu miesiącach od wejścia w życie niniejszej konwencji, a następnie co cztery miesiące, Organizacja przystępuje do rozpatrywania wniosków o zezwolenia na produkcję, złożonych w bezpośrednio poprzedzającym okresie. Organizacja wydaje takie zezwolenia, jeżeli wszystkie takie wnioski mogą być zatwierdzone bez przekroczenia ograniczeń produkcyjnych i bez naruszenia zobowiązań Organizacji, wynikających z porozumienia surowcowego lub układu, którego stała się stroną w sposób przewidziany w artykule 151.

2. Jeżeli z powodu ograniczeń produkcyjnych określonych w artykule 151 ustępy od 2 do 7 lub z powodu zobowiązań Organizacji wynikających z porozumienia surowcowego lub układu, którego stała się ona stroną w sposób przewidziany w artykule 151 ustęp 1, należy dokonać wyboru między wnioskodawcami ubiegającymi się o zezwolenie na produkcję, Organizacja dokonuje takiego wyboru na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych standardów, przewidzianych w jej zasadach, przepisach i procedurach.

3. Stosując ustęp 2, Organizacja przyznaje pierwszeństwo tym wnioskodawcom, którzy:

(a) dają najlepszą gwarancję właściwego prowadzenia prac, z uwzględnieniem ich kwalifikacji finansowych i technicznych oraz sposobu prowadzenia przez nich prac, o ile miało to miejsce, w ramach poprzednio zatwierdzonych planów pracy;

(b) wcześniej zapewnią przyszłe korzyści finansowe na rzecz Organizacji, z uwzględnieniem planowanego czasu rozpoczęcia produkcji handlowej;

(c) zainwestowali dotychczas najwięcej środków i wysiłku w poszukiwania lub badania.

4. Wnioskodawcy, którzy nie zostali wybrani w jakimś okresie, mają pierwszeństwo w następnych okresach, aż do uzyskania zezwolenia na produkcję.

5. Wyboru dokonuje się z uwzględnieniem potrzeby stwarzania możliwości wszystkim Państwom-Stronom, niezależnie od ich systemów społecznych i ekonomicznych lub położenia geograficznego, w taki sposób, aby uniknąć dyskryminacji jakiegokolwiek państwa lub systemu w zakresie udziału w działalności w Obszarze i aby zapobiec zmonopolizowaniu takiej działalności.

6. W każdym przypadku, gdy eksploatuje się mniej obszarów zarezerwowanych niż obszarów niezarezerwowanych, pierwszeństwo mają wnioski o zezwolenia na produkcję w odniesieniu do obszarów zarezerwowanych.

7. Decyzje, których dotyczy niniejszy artykuł, podejmuje się po zamknięciu każdego okresu, tak szybko, jak jest to możliwe.

Artykuł  8

Rezerwacja obszarów

Każdy wniosek, inny niż wnioski złożone przez Przedsiębiorstwo lub przez inne jednostki w odniesieniu do obszarów zarezerwowanych, obejmuje całkowity obszar, który nie musi być pojedynczym ciągłym obszarem, wystarczająco duży i o wystarczającej szacunkowej wartości handlowej, aby można było przeprowadzić dwie operacje wydobywcze. Wnioskodawca wskazuje współrzędne dzielące obszar na dwie części o równej szacunkowej wartości handlowej i przedstawia wszystkie uzyskane przez siebie dane dotyczące obu części. Bez uszczerbku dla uprawnień Organizacji określonych w artykule 17 niniejszego aneksu przedstawiane dane o konkrecjach polimetalicznych dotyczą sporządzania map, pobierania próbek, obfitości konkrecji i zawartości metali w konkrecjach. W ciągu 45 dni od otrzymania takich danych Organizacja wyznacza część zarezerwowaną wyłącznie dla prowadzenia działalności przez Organizację za pośrednictwem Przedsiębiorstwa lub w stowarzyszeniu z państwami rozwijającymi się. Wyznaczenie to może zostać przesunięte na okres dalszych 45 dni, jeżeli Organizacja zwraca się do niezależnego eksperta o ocenę, czy zostały przedstawione wszystkie dane wymagane w niniejszym artykule. Obszar wyznaczony staje się obszarem zarezerwowanym, gdy tylko zostaje zatwierdzony plan pracy dotyczący obszaru niezarezerwowanego i gdy zostaje podpisany kontrakt.

Artykuł  9

Działalność w obszarach zarezerwowanych

1. Przedsiębiorstwo ma możliwość podjęcia decyzji, czy zamierza prowadzić działalność w każdym obszarze zarezerwowanym. Decyzję tę można podjąć w każdym czasie, chyba że Organizacja otrzyma zawiadomienie zgodnie z ustępem 4, w którym to wypadku Przedsiębiorstwo podejmuje decyzję w zasadnym czasie. Przedsiębiorstwo może podjąć decyzję o eksploatacji takich obszarów we wspólnych przedsięwzięciach z zainteresowanym Państwem lub jednostką.

2. Przedsiębiorstwo może zawierać kontrakty na wykonanie części jego działalności, zgodnie z artykułem 12 aneksu IV. Może ono również wchodzić we wspólne przedsięwzięcia w celu prowadzenia takiej działalności z jakimikolwiek jednostkami, które mają prawo prowadzić działalność w Obszarze, zgodnie z artykułem 153 ustęp 2(b). Rozważając takie wspólne przedsięwzięcia, Przedsiębiorstwo oferuje możliwość efektywnego udziału Państwom-Stronom, które są państwami rozwijającymi się, oraz ich obywatelom.

3. Organizacja może określać w swoich zasadach, przepisach i procedurach wymagania oraz warunki merytoryczne i proceduralne w stosunku do takich kontraktów i wspólnych przedsięwzięć.

4. Każde Państwo-Strona, które jest państwem rozwijającym się, lub każda osoba fizyczna albo prawna, za którą to państwo poręczyło i którą skutecznie kontroluje to państwo lub inne państwo rozwijające się, które jest kwalifikowanym wnioskodawcą, lub każda grupa wymienionych państw bądź osób może powiadomić Organizację o chęci przedstawienia planu pracy zgodnie z artykułem 6 niniejszego aneksu w odniesieniu do obszaru zarezerwowanego. Plan pracy podlega rozpatrzeniu, jeżeli Przedsiębiorstwo zdecyduje, zgodnie z ustępem 1, że nie zamierza prowadzić działalności w takim obszarze.

Artykuł  10

Preferencje i pierwszeństwo wśród wnioskodawców

Wykonawca, który posiada zatwierdzony plan pracy tylko w odniesieniu do badań, zgodnie z artykułem 3 ustęp 4(c) niniejszego aneksu, korzysta z preferencji i pierwszeństwa wśród wnioskodawców ubiegających się o plan pracy dotyczący eksploatacji tego samego obszaru i zasobów. Takie preferencje lub pierwszeństwo mogą jednak zostać cofnięte, jeżeli sposób prowadzenia prac przez wykonawcę nie jest zadowalający.

Artykuł  11

Układy dotyczące wspólnych działań