Tytuł 3 - ODPOWIEDZIALNOŚĆ KOLEI ŻELAZNYCH. SKARGI. - Konwencja Międzynarodowa o przewozie towarów kolejami żelaznemi. Berno.1924.10.23.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1928.73.667

Akt utracił moc

Wersja od: 1 maja 1935 r.

TYTUŁ  III.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KOLEI ŻELAZNYCH.

SKARGI.

Rozdział  I.

Odpowiedzialność.

Artykuł  26.

Współodpowiedzialność kolei żelaznych.

§ 1. Kolej żelazna, która przyjęła do przewozu przesyłkę wraz z listem przewozowym, odpowiada za dokonanie przewozu na całym przebiegu aż do wydania.

§ 2. Każda następna kolej żelazna przez sam fakt przyjęcia przesyłki wraz z pierwotnym listem przewozowym uczestniczy w umowie o przewóz według brzmienia tego dokumentu i przejmuje obowiązki z niej wynikające, co nie narusza jednak postanowień artykułu 42, § 3, dotyczących kolei przeznaczenia.

§ 3. Odpowiedzialność kolei żelaznej, oparta na Konwencji niniejszej, ustaje na stacji przeznaczenia wskazanej w liście przewozowym, nawet wówczas, jeżeli nadawca wskazał inne miejsce przeznaczenia. Przy przewozie poza stację przeznaczenia stosuje się ustawy i regulaminy wewnętrzne.

Artykuł  27.

Rozmiar odpowiedzialności.

§ 1. Kolej żelazna odpowiada pod warunkami, określonemi w rozdziale niniejszym, za szkodę, powstałą wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia przesyłki, albo jej uszkodzenia od chwili przyjęcia do przewozu aż do wydania, bądź to wskutek opóźnienia dostawy.

§ 2. Kolej żelazna wolna jest od tej odpowiedzialności w wypadku całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia jeżeli udowodni, że szkoda powstała z winy osoby uprawnionej, skutkiem zlecenia tejże osoby, nie wynikającego z winy kolei żelaznej, skutkiem przyrodzonej właściwości towaru (wewnętrzne zepsucie, ubytek, wyciek zwykły i t. d.) lub skutkiem siły wyższej.

§ 3. Kolej żelazna wolna jest od odpowiedzialności za szkodę wynikłą wskutek opóźnienia dostawy, jeżeli udowodni, że opóźnienie zostało spowodowane okolicznościami, których kolej żelazna nie mogła uniknąć i którym nie mogła zapobiec.

Artykuł  28.

Ograniczenia odpowiedzialności za szkody, mogące wyniknąć z pewnych przyczyn.

§ 1. Kolej żelazna nie odpowiada za szkody, które wynikły z jednej lub kilku przyczyn następujących:

a) z niebezpieczeństwa, połączonego z przewozem w wagonach niekrytych towarów, które przewozi się w ten sposób bądź to na zasadzie przepisów taryfowych, bądź to na zasadzie układu zawartego z nadawcą i wspomnianego w liście przewozowym;

b) z niebezpieczeństwa, wynikającego bądź z braku, bądź z wadliwości opakowania towarów, które wskutek przyrodzonych swych właściwości narażone są na ubytek lub uszkodzenie, w razie nieopakowania;

c) z niebezpieczeństwa, połączonego z czynnościami naładunkowemi lub wyładunkowemi, albo też wynikającego z wadliwego załadowania w stosunku do towarów ładowanych przez nadawcę lub wyładowywanych przez odbiorcę, stosownie do przepisów taryfowych, lub stosownie do układa, zawartego z nadawcą i wspomnianego w liście przewozowym, bądź to stosownie do układu, zawartego z odbiorcą;

d) ze szczególnego niebezpieczeństwa zaginięcia, całkowitego lub częściowego, lub też uszkodzenia, mianowicie przez połamanie, rdzę, powstające samoistnie zepsucie wewnętrzne, nadzwyczajny wyciek, wyschnięcie i rozsypanie, na jakie narażone są pewne towary z przyczyn zależnych od ich przyrodzonych właściwości;

e) z niebezpieczeństwa, wynikającego wskutek tego, że przedmioty, wyłączone od przewozu wysłano pomimo to pod nazwą niezgodną z rzeczywistością, nieścisłą lub niedostateczną, lub też przedmioty, przyjmowane do przewozu tylko warunkowo wysłano pod nazwą niezgodną z rzeczywistością, nieścisłą lub niedostateczną, albo bez zachowania przez nadawcę przepisanych środków ostrożności;

f) ze szczególnego niebezpieczeństwa, które pociąga za sobą przewóz dla żywych zwierząt;

g) z niebezpieczeństwa, któremu miał zapobiec dozorca żywych zwierząt lub towarów, jeżeli przewóz tych zwierząt lub tych towarów powinien odbywać się pod dozorem stosownie do postanowień bądź to niniejszej Konwencji, bądź taryf, bądź układu wartko z nadawcą i wymienionego w liście przewozowym.

§ 2. Jeżeli z okoliczności danego faktu wynika, że szkoda mogła nastąpić wskutek jednej lub kilku z tych przyczyn, to dopóki osoba uprawniona nie udowodni rzeczy przeciwnej, zachodzi domniemanie, że szkoda powstała wskutek tych przyczyn.

Artykuł  29.

Wysokość odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie przesyłki.

Jeżeli na mocy postanowień Konwencji niniejszej kolej żelazna ma zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie przesyłki, to oblicza się je według ceny giełdowej:

w braku ceny giełdowej, według bieżących cen targowych,

w braku jednych i drugich cen, według wartości zwyczajnej towarów tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i w czasie, w którym przesyłkę przyjęto do przewozu. Wysokość odszkodowania, z zastrzeżeniem ograniczeń, przewidzianych w artykule 34, nie może jednak przekraczać 50 franków za każdy brakujący kilogram wagi brutto.

Nadto należy zwrócić należności przewozowe, cło i inne kwoty, wydatkowane na towar zaginiony, bez dalszego odszkodowania z zastrzeżeniem wyjątków, przewidzianych w artykułach 35 i 36.

Jeżeli kwoty, które służą za podstawę do obliczania odszkodowania nie są wyrażone w walucie Państwa, w którem zażądano zapłaty, przerachowania dokonywa się według kursu dnia i miejsca zapłaty.

Artykuł 30.

Domniemanie zaginięcia przesyłki.

Odnalezienie przesyłki.

§ 1. Osoba uprawniona może bez dostarczenia dalszych dowodów uważać przesyłkę za zaginioną, jeżeli jej nie wydano odbiorcy, lub nie pozostawiono mu jej do rozporządzenia w przeciągu dni trzydziestu po upływie terminów, obliczonych według artykułu 11.

Do tych trzydziestu dni dolicza się tyle razy po dziesięć dni, najwyżej jednak dni trzydzieści, ile Państw w przewozie uczestniczyło, nie licząc w to Państwa wysłania i przybycia.

§ 2. Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za przesyłkę zaginioną, może zażądać na pokwitowaniu, aby w razie odnalezienia przesyłki w ciągu czterech miesięcy od otrzymania odszkodowania, zawiadomiono ją o tem niezwłocznie.

O żądaniu takiem wydaje się jej poświadczenie pisemne.

§ 3. Osoba uprawniona może po otrzymaniu takiego zawiadomienia żądać w terminie trzydziestodniowym, aby towar dostarczono jej bezpłatnie, według jej wyboru, na stację nadawczą lub na stację przeznaczenia, wskazaną w liście przewozowym, za zwrotem otrzymanego odszkodowania i z zastrzeżeniem wszelkich praw do odszkodowania za opóźnienie, przewidzianego w artykule 33, w danym zaś razie, w artykule 35, § 3.

§ 4. Jeżeli na pokwitowaniu nie zamieszczono żądania, przewidzianego powyżej w § 2, lub przewidzianego w § 3 rozporządzenia nie udzielono w terminie dni trzydziestu, lub wreszcie, jeżeli przesyłkę odnaleziono po upływie czterech miesięcy od wypłacenia odszkodowania, kolej żelazna może rozporządzać nią zgodnie z ustawami i regulaminami Państwa, w którem się znajduje.

Artykuł  31.

Ograniczenie odpowiedzialności za ubytek wagi.

§ 1. W stosunku do towarów, które z powodu swych szczególnych właściwości przyrodzonych tracą zwykle na wadze, wskutek samego już przewozu, kolej żelazna ponosi odpowiedzialność za ubytki o tyle, o ile przekraczają dopuszczalne normy, ustalone poniżej:

a) dwa od sta wagi dla towarów płynnych lub nadanych w stanie wilgotnym, jak również przy następujących towarach, bez względu na dokonany przebieg:

chmiel,

drzewo farbiarskie tarte lub mielone,

futra w błamach,

jarzyny świeże,

kit świeży,

kory,

korzenie,

korzeń lukrecjowy,

kości całe lub mielone,

liście tytoniowe świeże,

mydła i oleje twarde,

odpadki skór,

owoce suszone i smażone,

owoce świeże,

rogi i kopyta,

ryby suszone,

skóry niewyprawiane,

skóry wyprawiane,

sól,

szczecina,

ścięgna zwierzęce,

tłuszcze,

tytoń krajany,

wełna,

włosie końskie;

b) jeden od sta dla wszystkich innych towarów suchych, które również tracą na wadze podczas przewozu.

§ 2. Ograniczenie odpowiedzialności, przewidziane w § 1 niniejszego artykułu nie stosuje się, jeżeli udowodniono, że ubytek, stosownie do okoliczności danego wypadku, nie wynika z przyczyn, uzasadniających stosowanie norm dopuszczalnego braku wagi.

§ 3. W razie przewozu kilku sztuk towaru za jednym listem przewozowym powyższe normy dopuszczalnego braku oblicza się dla każdej sztuki, o ile wagę jej przy nadaniu podano oddzielnie w liście przewozowym, lub może być ona ustalona w inny sposób.

§ 4. W razie całkowitego zaginięcia przesyłki, przy obliczeniu odszkodowania nie dokonywa się żadnych potrąceń z tytułu straty na wadze podczas przewodu

§ 5. Postanowienia niniejszego artykułu w niczem nie naruszają postanowień artykułu 28.

Artykuł  32.

Wysokość odszkodowania w razie uszkodzenia przesyłki.

W razie uszkodzenia kolej żelazna obowiązana jest, z wyjątkiem wypadków, przewidzianych w artykule 34 zapłacić kwotę, o którą obniżyła się wartość przesyłki bez dalszego odszkodowania, z zastrzeżeniem wyjątków, przewidzianych w artykułach 35 i 36.

Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:

a) jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie,

kwoty, którą należałoby zapłacić na wypadek zaginięcia całej przesyłki,

b) jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie,

kwoty, którą należałoby zapłacić na wypadek zaginięcia części, która doznała obniżenia wartości.

Artykuł 33.

Wysokość odszkodowania za opóźnienie dostawy.

§ 1. W razie przekroczenia terminu dostawy, jeżeli osoba uprawniona nie udowodni, że skutkiem tego opóźnienia wynikła szkoda, kolej żelazna obowiązana jest zapłacić:

1/10 przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające 1/10 terminu dostawy;

2/10 przewoźnego za opóźnienie większe niż 1/10, a nie przekraczające 2/10 terminu dostawy;

3/10 przewoźnego za opóźnienie większe niż 2/10, a nie przekraczające 3/10 terminu dostawy;

4/10 przewoźnego za opóźnienie większe niż 3/10, a nie przekraczające 4/10 terminu dostawy;

5/10 przewoźnego za wszelkie opóźnienie większe niż 4/10 terminu dostawy.

§ 2. Jeżeli udowodniono, że wskutek opóźnienia wynikła szkoda, należy zapłacić za nią odszkodowanie, które nie może przekraczać sumy przewoźnego.

§ 3. Odszkodowań, przewidzianych w paragrafach 1 i 2 artykułu niniejszego, nie można żądać łącznie z odszkodowaniami, któreby się należały za całkowite zaginięcie przesyłki.

W razie częściowego zaginięcia, należy w odnośnym wypadku odszkodowanie wypłacić za niezaginioną część przesyłki.

W razie uszkodzenia, można, w odnośnym wypadku, żądać odszkodowań tych łącznie z odszkodowaniem przewidzianem w artykule 32.

Artykuł  34

Ograniczenie odszkodowania przy stosowaniu niektórych taryf.

Jeżeli kolej żelazna ustala szczególne warunki przewozu (taryfy specjalne lub wyjątkowe), przewidujące zniżkę pełnej opłaty, obliczonej na zwykłych warunkach (taryfy ogólnej), wówczas może ona ograniczyć wysokość odszkodowania, przypadającego osobie uprawnionej w razie uszkodzenia, zaginięcia lub opóźnienia do pewnej maksymalnej kwoty.

Jeżeli ustaloną w ten sposób maksymalną kwotę przewiduje taryfa, stosowana tylko na pewnej części przebiegu, wówczas ograniczenie odpowiedzialności do rzeczonej kwoty maksymalnej może być stosowane tylko o tyle, o ile powód do odszkodowania powstał na tej właśnie części przebiegu.

Artykuł  35.

Deklaracja interesu w dostawie.

§ 1. Przy każdej przesyłce można podać deklarację interesu w dostawie, wpisując ją do listu przewozowego, stosownie do brzmienia artykułu 6, § 6, litera k).

Kwota deklarowanego interesu powinna być podana w walucie Państwa wysłania we frankach złotych lub też w innej walucie, ustalonej w taryfach.

§ 2. Od deklarowanej kwoty pobiera się opłatę dodatkową w stosunku jednej czwartej od tysiąca za każde zaczęte 10 kilometrów.

Taryfy mogą zniżyć tę opłatę i określić minimum należności.

§ 3. Jeżeli deklarowano interes w dostawie, to w razie opóźnienia można żądać:

a) jeżeli nie udowodniono, że szkoda wynikła wskutek tego opóźnienia - aż do wysokości kwoty deklarowanego interesu:

2/10 przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające 1/10 terminu dostawy;

4/10 przewoźnego za opóźnienie większe niż 1/10, a nie przekraczające 2/10 terminu dostawy;

6/10 przewoźnego za opóźnienie większe niż 2/10, a nie przekraczające 3/10 terminu dostawy,

8/10 przewoźnego za opóźnienie większe niż 3/10, a nie przekraczające 4/10 terminu dostawy;

całego przewoźnego za każde opóźnienie większe niż 4/10 terminu dostawy;

b) w razie dostarczenia dowodu, że z opóźnienia wynikła szkoda, można żądać odszkodowania do wysokości kwoty deklarowanego interesu.

Jeżeli wysokość kwoty deklarowanego interesu jest niższa od odszkodowań, przewidzianych w artykule 33, to można ich żądać zamiast odszkodowań, przewidzianych pod literami a) i b).

§ 4. Jeżeli udowodniono, że szkoda wynikła wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia towaru, przy którym podano deklarację interesu w dostawie, to można żądać prócz odszkodowań, przewidzianych - w artykułach 29 i 32 lub, w odnośnym wypadku, w artykule 34, dalszego odszkodowania do wysokości sumy deklarowanej.

Artykuł  36.

Wysokość odszkodowania w razie złego zamiaru lub ciężkiego zaniedbania ze strony kolei żelaznej.

We wszystkich wypadkach, w których całkowite lub częściowe zaginięcie, uszkodzenie albo opóźniona dostawa towaru, mają za przyczynę zły zamiar lub ciężkie zaniedbanie ze strony kolei żelaznej, osobie uprawnionej należy się pełne odszkodowanie za udowodnione straty do podwójnej wysokości kwot maksymalnych, przewidzianych, zależnie od wypadku, w artykułach 29, 32, 33, 34 i 35.

Artykuł 37.

Oprocentowanie odszkodowania.

Osoba uprawniona może żądać odsetek w stosunku sześciu od sta od sumy przyznanego jej odszkodowania z każdego listu przewozowego, o ile odszkodowanie to przekracza dziesięć franków.

Odsetki te liczą się od dnia wniesienia reklamacji w drodze administracyjnej, przewidzianej w artykule 40, lub jeżeli reklamacji nie zgłoszono, od dnia wniesienia powództwa sądowego.

Artykuł  38.

Zwrot odszkodowań.

Każde odszkodowanie niesłusznie otrzymane należy zwrócić.

W wypadku oszustwa, kolej żelazna, niezależnie od dochodzenia sądowo - karnego, ma nadto prawo ściągnięcia kwoty, równej sumie niesłusznie wypłaconej.

Artykuł 39.

Odpowiedzialność kolei żelaznej za swój personel.

Kolej żelazna odpowiada za swój personel oraz za inne osoby, któremi się posługuje przy wykonywaniu podejmowanego przewozu.

O ile jednak personel kolejowy, na żądanie interesanta, sporządza listy przewozowe, dokonywa tłumaczeń lub spełnia inne czynności, do których kolej żelazna nie jest obowiązana, uważa się go za działającego z ramienia osoby, której usługi te oddaje.

Rozdział  II.

Reklamacje w drodze administracyjnej. Skargi sądowe. Postępowanie i przedawnienie w sporach, wynikłych z umowy o przewóz.

Artykuł  40.

Reklamacje w drodze administracyjnej.

§ 1. Reklamacje oparte na umowie o przewóz, winny być wnoszone w drodze administracyjnej na piśmie do jednej z kolei żelaznych, wskazanych w artykule 42.

§ 2. Prawo do wnoszenia reklamacji służy osobom, które mają prawo wniesienia skargi sądowej przeciw kolei żelaznej w myśl artykułu 41.

§ 3. Wnosząc reklamację nadawca winien przedstawić wtórnik listu przewozowego, odbiorca zaś list przewozowy, o ile mu go wydano.

§ 4. List przewozowy, wtórnik i inne dokumenty, które osoba uprawniona uważa za potrzebne dołączyć do reklamacji, winny być przedstawione w oryginałach, albo w odpisach, które na żądanie kolei żelaznej winny być należycie uwierzytelnione.

Załatwiając reklamację kolej żelazna, może żądać przedstawienia oryginalnego listu przewozowego, wtórnika lub kwitu zaliczeniowego, celem stwierdzenia na nich załatwienia.

Artykuł  41.

Osoby uprawnione do wnoszenia skargi sądowej przeciw kolei żelaznej.

§ 1. Prawo do wniesienia skargi sądowej o zwrot kwoty zapłaconej z tytułu umowy o przewóz służy tylko osobie, która dokonała zapłaty.

§ 2. Prawo do wniesienia skargi sądowej z tytułu zaliczeń, przewidzianych w artykule 19, służy tylko nadawcy.

§ 3. Prawo do wniesienia przeciw kolei żelaznej innych skarg sądowych, wynikających z umowy o przewóz, służy:

nadawcy, dopóki posiada prawo zmiany umowy o przewóz według brzmienia artykułu 21, odbiorcy, od chwili gdy otrzymał list przewozowy lub skorzystał z prawa przysługującego mu na mocy artykułu 16, § 3.

Wnosząc skargę sądową, nadawca winien przedstawić wtórnik listu przewozowego. Nadawca nie posiadający wtórnika, może wnieść skargę przeciw kolei żelaznej jedynie z upoważnienia odbiorcy, lub jeżeli udowodni, że odbiorca odmówił przyjęcia towaru.

Artykuł  42.

Koleje żelazne przeciw którym można wnieść skargę sądową. Właściwość.

§ 1. Skarga sądowa o zwrot kwoty zapłaconej z tytułu umowy o przewóz może być wniesiona tylko przeciw kolei żelaznej, która kwotę tę pobrała.

§ 2. Skarga z tytułu zaliczeń, przewidzianych w artykule 19, może być wniesiona tylko przeciw kolei nadawczej.

§ 3. Inne skargi sądowe, wynikające z umowy o przewóz, mogą być wnoszone tylko przeciw kolei nadawczej, kolei przeznaczenia, lub przeciw tej kolei żelaznej, na której zaszedł fakt powodujący roszczenie.

Skarga sądowa może być wnoszona przeciw kolei przeznaczenia nawet wówczas, gdy ta nie otrzymała towaru.

Powód ma prawo wyboru między wymienionemi kolejami żelaznemi; po wniesieniu skargi prawo wyboru wygasa.

§ 4. Skarga sądowa może być wniesiona tylko do właściwego sądu tego Państwa, do którego należy kolej pozwana, o ile umowy między Państwami lub akta koncesyjne nie zawierają odmiennych postanowień.

Jeżeli jedno przedsiębiorstwo eksploatuje w różnych Państwach kilka samodzielnych; sieci kolejowych, każdą z tych sieci, w myśl niniejszego paragrafu, uważa się za oddzielną kolej żelazną.

§ 5. Skarga sądowa może być wniesiona przeciw innej kolei żelaznej aniżeli wskazana w §§ 1, 2 i 3, w drodze skargi wzajemnej, lub ekscepcji, jeżeli skarga ma za podstawę tę samą umowę o przewóz.

§ 6. Postanowień niniejszego artykułu nie stosuje się do regresów kolei żelaznych pomiędzy sobą, unormowanych w rozdziale III niniejszego tytułu.

Artykuł  43.

Stwierdzenie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia przesyłki.

§ 1. Jeżeli kolej żelazna spostrzeże lub poweźmie przypuszczenie, że przesyłka uległa częściowemu zaginięciu lub uszkodzeniu, albo kiedy tak twierdzi osoba uprawniona, kolej żelazna jest obowiązana niezwłocznie, o ile możności w obecności tejże osoby uprawnionej, stwierdzić protokolarnie stan i wagę przesyłki, tudzież o ile to możliwe, wysokość, przyczynę oraz czas powstania szkody.

Odpis tego protokółu powinien być wydany na żądanie osobie uprawnionej.

§ 2. Osoba uprawniona o ile nie uznaje stanu rzeczy, stwierdzonego w protokóle, może żądać, aby stan i wagę przesyłki, jako też przyczyny oraz wysokość szkody ustalono sądownie, zgodnie z ustawami i regulaminami Państwa, gdzie się towar wydaje.

Artykuł  44.

Wygaśnięcie roszczeń przeciw kolei żelaznej z tytułu umowy o przewóz.

§ 1. Z chwilą odbioru przesyłki wygasa przeciw kolei żelaznej wszelkie roszczenie z tytułu umowy o przewóz.

§ 2. Roszczenie nie wygasa: 

1. jeżeli osoba uprawniona udowodni, że szkoda wynikła wskutek złego zamiaru lub ciężkiego zaniedbania ze strony kolei żelaznej;

 

2. w razie reklamacji z tytułu opróżnionej dostawy, jeżeli ją wniesiono do jednej z kolei żelaznych, wymienionych w artykule 42, § 3, w terminie nie przekraczającym 14 dni, nie wliczając dnia odbioru;

 

3. w razie reklamacji z powodu częściowego zaginięcia lub uszkodzenia:

a) jeżeli osoba uprawniona stwierdziła zaginięcie lub uszkodzenie zgodnie z artykułem 43, przed odbiorem przesyłki;

b) jeżeli stwierdzenia szkody, którego należało dokonać, stosownie do artykułu 43, zaniedbano jedynie z winy kolei żelaznej; 

4. w razie reklamacji za niedostrzegalne szkody, które stwierdzono po odbiorze pod warunkiem:

a) że kolej żelazna nie wyraziła wobec osoby uprawnionej gotowości sprawdzenia przesyłki na stacji przeznaczenia;

b) że z żądaniem stwierdzenia szkody, zgodnie z artykułem 43, wystąpiono bezpośrednio po wykryciu szkody, nie później niż w ciągu 7 dni po odbiorze przesyłki;

c) że osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem do przewozu i wydaniem; 

5. jeżeli przedmiotem żądania jest zwrot zapłaconych kwot lub też zaliczeń, przewidzianych art. 19.

§ 3. Osoba uprawniona może odmówić przyjęcia przesyłki nawet po otrzymaniu listu przewozowego i zapłaceniu należności przewozowej; dopóki nie przystąpiono do żądanego sprawdzenia towaru celem ustalenia szkody, istniejącej według twierdzenia osoby uprawnionej.

Zastrzeżenia poczynione przy odbiorze przesyłki nie mają znaczenia, o ile kolej żelazna ich nie uznała.

§ 4. Jeżeli przy wydawaniu okaże się brak niektórych sztuk, wymienionych w liście przewozowym, osoba uprawniona może stwierdzić na pokwitowaniu, przewidzianem w § 1 artykułu 16, nieotrzymanie sztuk, które należy dokładnie wyszczególnić.

Artykuł  45.

Przedawnienie skarg z tytułu umowy o przewóz.

§ 1. Skargi z tytułu umowy o przewóz ulegają przedawnieniu po roku, o ile należnej kwoty nie ustalono wcześniej w drodze uznania, ugody, lub przez wyrok sądowy.

Przedawnienie następuje natomiast po trzech latach, o ile chodzi:

a) o skargę nadawcy w sprawie wypłaty zaliczenia, pobranego przez kolej żelazną od odbiorcy;

b) o skargę z tytułu szkody, spowodowanej złym zamiarem lub ciężkiem zaniedbaniem;

c) o skargę z tytułu oszustwa, przewidzianego w artykule 38.

§ 2. Przedawnienie liczy się:

a) dla roszczeń o odszkodowanie z powodu częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy:

od dnia, w którym nastąpiło wydanie;

b) dla roszczeń o odszkodowanie z powodu całkowitego zaginięcia:

od dnia upłynięcia terminu dostawy;

c) dla roszczeń o zapłatę lub zwrot opłat przewozowych, należności dodatkowych lub dopłat, albo dla roszczeń o sprostowaniu obliczenia opłat przewozowych w razie nieprawidłowego zastosowania taryfy lub pomyłki w obliczaniu:

od dnia uiszczenia opłat przewozowych, należności dodatkowych lub dopłaty, w razie zaś nieuiszczenia, od dnia nadania przesyłki do przewozu;

d) dla roszczeń z tytułu zaliczeń przewidzianych w artykule 19:

od 90-go dnia po upływie terminu dostawy;

e) dla roszczeń o uiszczenie dopłaty żądanej przez władzę celną:

od dnia zażądania dopłaty przez władzę celną.

Dnia wskazanego jako początek terminu przedawnienia, nie wlicza się nigdy do tego terminu.

§ 3. Bieg przedawnienia wstrzymuje się w razie złożenia pisemnej reklamacji w drodze administracyjnej kolej żelaznej, zgodnie z artykułem 40. Przedawnienie zaczyna biec na nowo od dnia, w którym kolej żelazna udzieliła pisemnie odmownej odpowiedzi i zwróciła załączniki przedstawione przy reklamacji. Obowiązek dowodu na wniesienia reklamacji lub udzielenia odpowiedzi i zwrócenia załączników ciąży na tym, kto się na dany fakt powołuje.

Dalsze reklamacje nie wstrzymują biegu przedawnienia.

§ 4. Poza powyższemi postanowieniami, wstrzymanie i przerwę przedawnienia normują ustawy i regulaminy Państwa, w którem wniesiono skargę.

Artykuł  46.

Niedopuszczalność wznawiania roszczeń wygasłych lub przedawnionych.

Roszczeń wygasłych lub przedawnionych zgodnie z postanowieniami artykułów 44 i 45 nie można wznowić w drodze skargi wzajemnej ani w drodze ekscepcji.

Rozdział  III.

Regulowanie rachunków. Regres wzajemny pomiędzy kolejami żelaznemi.

Artykuł  47.

Regulowanie rachunków pomiędzy kolejami żelaznemi.

§ 1. Każda kolej żelazna, która bądź przy wysłaniu, bądź po przybyciu przesyłki pobrała należności przewozowe lub inne opłaty z tytułu umowy o przewóz, obowiązana jest zapłacić interesowanym kolejom żelaznym przypadający im udział w tych należnościach przewozowych i opłatach.

§ 2. Oddanie przesyłki przez jedną z kolei żelaznych kolei następnej daje pierwszej prawo niezwłocznego obciążenia tej ostatniej kwotą należności przewozowej i innych opłat obciążających przesyłkę, zgodnie z listem przewozowym, w chwili jej oddania, z zastrzeżeniem ostatecznego rozrachunku stosownie do § 1 artykułu niniejszego.

§ 3. Z zachowaniem prawa dochodzenia od nadawcy, kolej wysyłająca jest odpowiedzialna za należności przewozowe i inne opłaty, których odeń nie pobrała, jakkolwiek według listu przewozowego nadawca przyjął je na swój rachunek.

§ 4. Kolej przeznaczenia, jeżeli wyda przesyłkę bez pobrania przy wydaniu należności przewozowych i innych opłat, obciążających przesyłkę, jest odpowiedzialna za zapłatę łych należności i opłat, z zachowaniem prawa dochodzenia ich od odbiorcy.

Artykuł  48.

Regres w wypadkach odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie.

§ 1. Kolej żelazna, która na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłaciła odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie, ma prawo regestru do kolei żelaznych, uczestniczących w przewozie, według następujących postanowień:

a) kolej żelazna, która spowodowała szkodę, ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;

b) jeżeli szkodę spowodowało kilka kolei żelaznych, każda z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez nią spowodowaną. Jeżeli okoliczności uniemożliwiają określenie winnej kolei, odszkodowanie dzieli się podług zasad podanych pod literą c);

c) w razie niemożności udowodnienia, że szkodę spowodowały jedna lub kilka kolei żelaznych, należne odszkodowanie dzieli się pomiędzy wszystkiemi kolejami żelaznemi, które uczestniczyły w przewozie, z wyjątkiem tych, które udowodnią, że szkoda nie powstała na ich linjach. Podziału dokonywa się proporcjonalnie do kilometrycznych odległości taryfowych.

§ 2. W razie niewypłacalności jednej z kolei żelaznych, przypadający na nią, a niezapłacony udział dzieli się pomiędzy wszystkiemi kolejami żelaznemi, które uczestniczyły w przewozie, proporcjonalnie do kilometrycznych odległości taryfowych.

Artykuł  49.

Regres w wypadkach odszkodowania z powodu opóźnienia w dostawie.

§ 1. W wypadkach odszkodowania za opóźnienie stosuje się przepisy artykułu 48. Jeżeli opóźnienie spowodowały nieprawidłowości, stwierdzone na kilku kolejach żelaznych, odszkodowanie dzieli się pomiędzy koleje żelazne proporcjonalnie do opóźnień na ich sieci.

§ 2. Terminy dostawy, ustalone artykułem 11 niniejszej Konwencji, dzieli się pomiędzy koleje żelazne, uczestniczące w przewozie w sposób następujący: 

1. pomiędzy dwiema kolejami sąsiedniemi:

a) termin odprawy dzieli się na równe części;

b) termin przewozu dzieli się proporcjonalnie dom kilometrycznych odległości taryfowych każdej z kolei żelaznych; 

2. pomiędzy trzema lub więcej kolejami żelaznemi:

a) przedewszystkiem, z terminu odprawy wydziela się pierwszej i ostatniej kolei żelaznej po dwanaście godzin przy przesyłkach zwyczajnych, po sześć zaś godzin przy przesyłkach pośpiesznych;

b) resztę terminu odprawy i jedną trzecią terminu przewozu dzieli się w równych częściach pomiędzy wszystkie koleje żelazne, uczestniczące w przewozie;

c) pozostałe dwie trzecie terminu przewozu dzieli się proporcjonalnie do kilometrycznych odległości taryfowych każdej z tych kolei żelaznych.

§ 3. Terminy dodatkowe, do których ma prawo jedna z kolei żelaznych, dolicza się na rzecz tejże kolei żelaznej.

§ 4. Czas pomiędzy chwilą nadania przesyłki a chwilą, od której rozpoczyna się termin dostawy, zalicza się wyłącznie dla kolei nadawczej.

§ 5. Wyżej wskazany podział stosuje się tylko w razie niezachowania ogólnego terminu dostawy.

Artykuł  50.

Postępowanie przy regresach.

§ 1. Kolej żelazna, do której wystąpiono z regresem w myśl artykułów 48 lub 49, nie ma prawa kwestjonować prawidłowości zapłaty, dokonanej przez kolej żelazną następującą z regresem, jeśli odszkodowanie przyznano w drodze sądowej i jeśli przedtem zawiadomiono ją w należyty sposób o sporze i dano jej możność interweniowania w procesie. Sędzia w sporze głównym ustala, zależnie od okoliczności, terminy dla oznajmienia sporu i dla interwencji.

§ 2. Kolej żelazna, chcąc skorzystać z prawa regresu powinna pozwać jedną i tą samą skargą wszystkie interesowane koleje żelazne, z któremi nie zawarła ugody, pod rygorem utraty prawa regresu przeciw kolejom żelaznym niepozwanym.

§ 3. Sędzia powinien orzec jednym i tym samym wyrokiem o wszystkich zgłoszonych regresach.

§ 4. Pozwanym kolejom żelaznym nie służy prawo dalszego regresu.

§ 5. Łączenie postępowania regresowego z postępowaniem o odszkodowanie jest niedozwolone.

Artykuł  51.

Kompetencja do regresów.

§ 1. Sędzia dla siedziby kolei żelaznej, przeciw której zgłoszono regres, jest wyłącznie kompetentny dla wszystkich sporów regresowych.

§ 2. Jeżeli skarga ma być wniesiona przeciw kilku kolejom żelaznym, kolej żelazna pozywająca ma prawo wyboru pomiędzy sędziami właściwymi, w myśl paragrafu i niniejszego artykułu.

Artykuł  52.

Umowy odrębne co do regresu.

Kolejom żelaznym pozostawia się możność zawierania odrębnych umów co do regresu bądź to w przewidywaniu różnych wypadków regresu, bądź to dla danego specjalnego wypadku.