Komunalne kasy oszczędności.
Dz.U.1927.38.339
Akt utracił mocROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 13 kwietnia 1927 r.
o komunalnych kasach oszczędności.
Organizacja komunalnych kas oszczędności.
Organizacja komunalnych kas oszczędności.
Zorganizowane na zasadach niniejszego rozporządzenia komunalne kasy oszczędności są zakładami komunalnymi o własnej osobowości prawnej.
Zadaniem komunalnych kas oszczędności jest ułatwiać gromadzenie oszczędności i ich oprocentowanie oraz uprzystępniać ludności tani kredyt.
Nazwy "komunalna kasa oszczędności" mogą używać wyłącznie kasy, zorganizowane na zasadach niniejszego rozporządzenia.
Komunalne kasy oszczędności mogą być zorganizowane na zasadach niniejszego rozporządzenia przez związki komunalne miejskie, powiatowe i wojewódzkie.
Związek komunalny może zorganizować komunalną kasę oszczędności samodzielnie, albo też dwa lub więcej związków mogą wspólnie zorganizować jedną komunalną kasę oszczędności.
Szczegółowe przepisy o wspólnem organizowaniu komunalnych kas oszczędności poda rozporządzenie wykonawcze.
Związek, organizujący komunalną kasę oszczędności, jest względem niej związkiem poręczającym i jako taki odpowiada za zobowiązania kasy z tytułu wszelkich wkładów oszczędnościowych.
Związki komunalne, organizujące wspólnie komunalną kasę oszczędności, ponoszą wobec osób trzecich solidarną odpowiedzialność za zobowiązania kasy z tytułu wszelkich wkładów oszczędnościowych.
W uchwałach jednak o organizowaniu kasy (art. 8) jako też w statucie wspólnie zorganizowanej komunalnej kasy oszczędności powinien być określony stosunek, w jakim poszczególne związki mają uczestniczyć w ewentualnych stratach z tytułu pomienionej odpowiedzialności solidarnej.
Dla spełniania swych zadań (art. 1) komunalne kasy oszczędności posiadają własne organy: są niemi rada kasy, jako organ posiadający prawo stanowienia w sprawach kasy, i zarząd kasy, jako organ wykonawczy.
Członków rady kasy wybiera stanowiący organ związku poręczającego i przytem co najmniej w połowie z pośród swego grona. Jednego z tych ostatnich członków wybiera rada kasy większością głosów na przewodniczącego.
Członków zarządu kasy powołuje rada kasy. Równocześnie nie można być członkiem rady i zarządu kasy.
Stałe wynagrodzenia za pracę w kasie mogą pobierać tylko jej funkcjonarjusze oraz członkowie zarządu stale w kasie zatrudnieni.
Do sprawowania kontroli nad komunalną kasą oszczędności powołany jest jej związek poręczający.
Rada kasy składa corocznie temu związkowi sprawozdanie z działalności kasy i zamknięcia jej rachunków w terminie, oznaczonym w statucie kasy.
Stanowiący organ związku poręczającego wybiera specjalną komisję rewizyjną. Obowiązkiem takiej komisji jest zbadanie rocznego sprawozdania i zamknięcia rachunków kasy, a nadto sprawdzanie stanu kasy przynajmniej raz na kwartał i składanie o tem sprawozdania stanowiącemu organowi związku poręczającego.
W skład komisji rewizyjnej nie mogą wchodzić członkowie rady ani zarządu kasy.
Komunalna kasa oszczędności może na podstawie uchwały stanowiącego organu związku poręczającego otwierać na terytorjum tegoż związku oddziały i zbiornice, jak również organizować zakłady zastawnicze (lombardy). Otwieranie oddziałów wymaga zgody władzy nadzorczej.
Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu wyda szczegółowe przepisy o organizowaniu zakładów zastawniczych (lombardów) i o zakresie ich działania.
Dla zorganizowania komunalnej kasy oszczędności powinny stanowiące organy związku komunalnego, organizującego taką kasę samodzielnie, lub związków, organizujących kasą wspólnie, uchwalić:
Statut komunalnej kasy oszczędności powinien odpowiadać obowiązującym przepisom, a w szczególności przepisom niniejszego rozporządzenia i rozporządzeń na jego zasadzie wydanych.
Statut komunalnej kasy oszczędności powinien zawierać między innemi postanowienia:
Celem zapewnienia jednolitej organizacji komunalnych kas oszczędności Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu wyda statut normalny.
Wspomniane w art. 8 uchwały i projekt statutu, jak również wszelkie ich zmiany i uzupełnienia podlegają zatwierdzeniu władzy nadzorczej.
Władza nadzorcza może odmówić zatwierdzenia uchwał i statutów, jeśli uzna:
Z chwilą zatwierdzenia statutu powstaje osobowość prawna komunalnej kasy oszczędności (art. 1 i 2) i kasa wstępuje w prawa i obowiązki, wynikające z rozporządzeń, wspomnianych w ustępie pierwszym art. 9.
Majątek i fundusze komunalnych kas oszczędności.
Majątek i fundusze komunalnych kas oszczędności.
Majątek komunalnej kasy oszczędności, jako prawnie oddzielony od majątku związku poręczającego, powinien być osobno administrowany.
Fundusze, należące do majątku komunalnej kasy oszczędności lub jej powierzone, nie mogą być łączone z funduszami związku poręczającego; rachunkowość komunalnej kasy oszczędności powinna być odrębna.
Komunalna kasa oszczędności jest obowiązana posiadać względnie zebrać fundusz zasobowy, przeznaczony przedewszystkiem na pokrycie ewentualnych strat kasy.
Fundusz zasobowy tworzy się z corocznych zysków kasy; mogą też być przeznaczone na fundusz zasobowy bezzwrotne dotacje związku poręczającego, zapisy i t. p.
Fundusz zasobowy gromadzić należy do czasu, póki wraz z narosłemi procentami nie osiągnie wysokości co najmniej 10% wkładów oszczędnościowych. W tej wysokości powinien fundusz ten nadal być utrzymywany.
Gdy fundusz zasobowy wynosić będzie więcej, niż 5% wkładów oszczędnościowych, to połowa zysków kasy może być użyta na cele użyteczności publicznej. Jeżeli fundusz wynosi 10% wkładów, to zyski kasy mogą być w całości użyte na cele użyteczności publicznej.
Rozporządzenie wykonawcze poda bliższe wskazówki, które mi kierować się mają związki poręczające przy określaniu w projektach statutów (art. 8) wysokości funduszu zasobowego oraz sposobów jego gromadzenia i lokowania.
Komunalna kasa oszczędności, o ile uczyni zadość obowiązkom, wynikającym z ust. 1, 2 i 3 art. 13, może tworzyć również inne fundusze, przeznaczone na zabezpieczenie pewnych poszczególnych swych operacyj, jako też na własne cele inwestycyjne.
Uprawnienia kasy pod tym względem powinny być przewidziane w jej statucie.
O użyciu zysków komunalnej kasy oszczędności na cele użyteczności publicznej decyduje - na wniosek rady kasy - organ stanowiący związku poręczającego.
Operacje komunalnych kas oszczędności.
Operacje komunalnych kas oszczędności.
Operacje bierne i czynne, jako też inne operacje komunalnych kas oszczędności muszą być dokonywane zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia i rozporządzeń na jego zasadzie wydanych.
Operacje bierne.
Operacje bierne.
Komunalna kasa oszczędności przyjmuje wkłady oszczędnościowe na książeczki oszczędnościowe, które mogą być wystawione na okaziciela lub na imiennie oznaczoną osobą.
Książeczka oszczędnościowa może opiewać tylko na gotówkę i stanowi dowód posiadania, w kasie wierzytelności w wysokości każdoczesnego jej salda.
Do umownego przeniesienia wierzytelności, wynikającej z książeczki oszcządnościowej- nawet na imiennie oznaczoną osobę, wystawionej, wystarcza wręczenie tej książeczki nabywcy wierzytelności.
Komunalna kasa oszczędności nie ma obowiązku badania legalności posiadania książeczki oszczędnościowej, przedstawionej do wypłaty. Wyjątki zachodzą w przypadku, przewidzianym w art. 19 niniejszego rozporządzenia, oraz w przypadku przedstawienia do wypłaty książeczki, której utrata została zgłoszona w komunalnej kasie oszczędności.
Całkowita lub częściowa wypłata przez komunalną kasę oszczędności wierzytelności, wynikającej z książeczki oszczędnościowej, może nastąpić tylko za jej przedstawieniem.
Jeżeli wypłatę wierzytelności, wynikającej z książeczki oszczędnościowej, uzależniono od pewnych określonych warunków, to komunalna kasa oszczędności musi o tem zapisać do książeczki odpowiednie zastrzeżenie. Wypłaty wierzytelności z takich książeczek można uskuteczniać tylko ściśle według osnowy zastrzeżenia.
Wkłady na książeczki oszczędnościowe w komunalnych kasach oszczędności posiadają charakter funduszów, ulokowanych z bezpieczeństwem prawnem (pupilarnem).
Książeczki oszczędnościowe będą przyjmowane przez państwowe względnie komunalne władze, urzędy i zakłady, jako wadja przy wszelkich przetargach, jako kaucje akcyzowe i celne, jako kaucje przy zawieraniu umów oraz jako zabezpieczenia pieniężne z innych tytułów wymagane.
W razie utraty książeczki oszczędnościowej unieważnienie jej i wydanie duplikatu może nastąpić po przeprowadzeniu postępowania, przewidzianego w przepisach o umorzeniu tytułów na okaziciela, obowiązujących w siedzibie kasy; duplikat książeczki może jednak być wydany już po upływie sześciu miesięcy od daty pierwszego ogłoszenia o jej utracie.
Przedawnienie wierzytelności z tytułu niepodniesionych z komunalnej kasy oszczędności wkładów oszczędnościowych, jako też skapitalizowanych procentów od takich wkładów następuje z upływem lat trzydziestu od dnia dokonania ostatniego wkładu lub ostatniej wypłaty względnie od dnia dopisania po raz ostatni przez komunalną kasę oszczędności procentów na książeczce oszczędnościowej.
Przedawnione wierzytelności powinna komunalna kasa oszczędności przelewać na fundusz zasobowy.
Komunalna kasa oszczędności może odmówić przyjęcia wkładu oszczędnościowego w przypadkach, określonych w statucie kasy.
Komunalnej kasie oszczędności przysługuje również prawo wypowiadania wierzytelności.
Wierzytelności takie, niepodniesione w przypadkach wskazanych w statucie kasy, mogą być złożone do depozytu sądowego.
Takie złożenie wspomnianych wierzytelności jest równoznaczne z ich wypłaceniem.
Operacje czynne.
Operacje czynne.
Komunalna kasa oszczędności uprawniona jest:
Rozporządzenie wykonawcze określi, jaką część ogólnej sumy wkładów oszczędnościowych komunalna kasa oszczędności obowiązana jest umieszczać w posiadających bezpieczeństwo prawne (pupilarne) polskich państwowych papierach procentowych lub w papierach przez Państwo gwarantowanych oraz w jaki sposób należy zadość czynić temu obowiązkowi.
Poza operacjami czynnemi, o których mowa w art. 24, może komunalna kasa oszczędności- po uzyskaniu na to pozwolenia władzy nadzorczej:
Fundusze komunalnej kasy oszczędności mogą być używana w sposób, przewidziany w artykule niniejszym i w punkcie 12 art. 24, najwyżej do wysokości 30% ogólnej sumy wkładów oszczędnościowych,
Komunalne kasy oszczędności mogą dla własnego użytku nabywać lub budować realności, ale tylko z kapitału zasobowego na podstawie uchwały rady kasy i za pozwoleniem władzy nadzorczej; mogą również na podstawie uchwały rady kasy nabywać realności celem lokaty funduszu emerytalnego funkcjonarjuszów komunalnej kasy oszczędności; wreszcie są uprawnione nabywać na licytacji nieruchomości obciążone pożyczką kasy, o ile najwyższa zaofiarowana suma nie pokryje całkowicie wierzytelności kasy.
Inne operacje.
Inne operacje.
Komunalne kasy oszczędności mają prawo:
Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych może dozwolić komunalnej kasie oszczędności na dokonywanie innych jeszcze czynności bankowych.
Szczególne uprawnienia komunalnych kas oszczędności.
Szczególne uprawnienia komunalnych kas oszczędności.
Komunalne kasy oszczędności są wolne:
Przychody z wkładów na książeczki oszczędnościowe komunalnych kas oszczędności są wolne od podatku od kapitałów i rent, o ile wkład nie przewyższa kwoty, określonej przez Ministra Skarbu.
Wpisy w książeczkach oszczędnościowych oraz wszelkiego rodzaju zaświadczenia o złożeniu lub zwrocie wkładów, wydawana przez komunalne kasy oszczędności, są wolne od opłaty stemplowej.
Obligi, stwierdzające pożyczkę, którą daje komunalna kasa oszczędności, podlegają opłacie stemplowej w wysokości 0,3% od sumy zobowiązania.
W razie niezapłacenia w terminie pożyczki, zabezpieczonej zastawem papierów wartościowych, komunalna kasa oszczędności ma prawo sprzedać te papiery bez upoważnienia sądowego.
Sprzedaż powinna się odbyć najpóźniej w ciągu miesiąca od dnia płatności pożyczki, zabezpieczonej zastawem, przyczem papiery, notowane na giełdzie, mają być sprzedane po cenie giełdowej, a nienotowane - po przeciętnej miejscowej cenie rynkowej.
Papiery wartościowe, przyjęte przez komunalną kasą oszczędności jako zastaw udzielonych pożyczek, mają być zapisane do oddzielnej księgi sznurowej z wyszczególnieniem ich rodzaju i ilości, a przy premjowych papierach wartościowych także numerów obligacyj, tudzież z podaniem sum wierzytelności zastawem zabezpieczonych. Na obszarze mocy obowiązującej Kodeksu Napoleona zapis taki uważa się za równorzędny z zarejestrowaniem, przewidzianem w art. 2074 tegoż kodeksu.
Likwidacja komunalnej kasy oszczędności.
Likwidacja komunalnej kasy oszczędności.
Likwidacja komunalnej kasy oszczędności może być dobrowolna lub przymusowa.
Dobrowolna likwidacja następuje na skutek uchwały związku poręczającego, zatwierdzonej przez władzę nadzorczą.
Przymusową likwidacją może zarządzić Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu w przypadku, gdy komunalna kasa oszczędności poniesie takie straty, które wyczerpią jej fundusze i wywołają konieczność pokrycia niedoboru przez związek poręczający.
W razie dobrowolnej likwidacji komunalnej kasy oszczędności cały majątek, pozostały po zaspokojeniu wszelkich jej zobowiązań, przechodzi na rzecz związku poręczającego, który powinien go użyć tylko na cele użyteczności publicznej.
Jeżeli płynne fundusze komunalnej kasy oszczędności nie wystarczają na pokrycie zobowiązań z tytułu wkładów oszczędnościowych, to odpowiednich środków na pokrycie tych zobowiązań powinien dostarczyć związek poręczający.
Kapitał zakładowy wraz z narosłemi procentami względnie pozostała część tego kapitału może być w razie likwidacji przekazany ternu, kto kasę weń uposażył, dopiero po pokryciu wszelkich zobowiązań kasy.
Rozporządzenie wykonawcze poda bliższe przepisy o sposobie przeprowadzenia likwidacji.
Plan przeprowadzenia likwidacji poszczególnej kasy zatwierdza Minister Spraw Wewnętrznych, który swoje uprawnienia w tym zakresie może przekazać całkowicie lub częściowo wydziałom wojewódzkim, a do czasu wprowadzenia w życie samorządu wojewódzkiego - wojewodom.
Władze nadzorcze.
Władze nadzorcze.
Władzą nadzorczą nad komunalnemi kasami oszczędności - w rozumieniu niniejszego rozporządzenia - jest Minister Spraw Wewnętrznych, działający w porozumieniu z Ministrem Skarbu, którzy swoje uprawnienia pod tym względem mogą przekazać całkowicie lub częściowo podległym sobie organom.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w prowadzeniu kasy, a w szczególności wykroczeń przeciw obowiązującym przepisom lub postanowieniom statutu kasy służy władzy nadzorczej prawo wydawania zarządzeń niezbędnych celem usunięcia nieprawidłowości lub zapobieżenia dalszym wykroczeniom. Zarządzenia te mogą polegać na zawieszeniu w czynnościach lub usunięciu członków rady kasy, zarządu kasy i komisji rewizyjnej i na ustanowieniu w razie potrzeby komisarza na koszt kasy lub związku poręczającego dla zarządu kasą do czasu wyboru nowych organów. Wybór ten powinien nastąpić w ciągu trzech miesięcy od czasu ustanowienia komisarza.
Komisarz w zakresie powierzonych mu czynności wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki rady i zarządu kasy.
Przepisy końcowe.
Przepisy końcowe.
Statuty istniejących kas oszczędności, jako też innych instytucyj oszczędnościowych, zorganizowanych względnie poręczonych przez miejskie, powiatowe i wojewódzkie (na obszarze województw poznańskiego i pomorskiego - krajowe) związki komunalne, powinny być dostosowane do przepisów niniejszego rozporządzenia w ciągu roku od dnia jego ogłoszenia pod rygorem zamknięcia kasy, względnie instytucji, zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych, wydanem w porozumieniu z Ministrem Skarbu. Ministrom tym służy prawo odroczenia powyższego terminu na wniosek odnośnego związku.
Przepisy art. 28 niniejszego rozporządzenia, ustanawiające ulgi i zwolnienia od podatków i opłat stemplowych, Minister Skarbu władny jest włączyć do odnośnych ustaw o podatkach i opłatach stemplowych przy ogłaszaniu nowych tekstów tych ustaw.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia, o ile poszczególne artykuły tegoż nie stanowią inaczej, powierza się Ministrowi Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Skarbu.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i obowiązuje na całym obszarze Rzeczypospolitej z wyjątkiem województwa śląskiego.
Z chwilą wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, a o ile chodzi o kasy oszczędności i instytucie oszczędnościowe, o których mowa w art. 33, z chwilą upływu terminów w tymże artykule oznaczonych, tracą moc wszystkie dotychczas obowiązujące przepisy o kasach oszczędności i instytucjach oszczędnościowych, zorganizowanych lub poręczonych przez miejskie, powiatowe i wojewódzkie związki komunalne.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »