Dział 7 - Wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego - Kodeks wyborczy.
Dz.U.2023.2408 t.j.
Akt obowiązującyDZIAŁ VII
Wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego
Wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego
Zasady ogólne
Zasady ogólne
Wybory do rad są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
Zarządzenie wojewody ustalające liczbę radnych wybieranych do rad ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podaje do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, w każdej gminie nie wcześniej niż na 6 miesięcy i nie później niż na 4 miesiące przed upływem kadencji. Po jednym egzemplarzu zarządzenia przekazuje się niezwłocznie każdej właściwej radzie i komisarzowi wyborczemu oraz przesyła do Państwowej Komisji Wyborczej.
Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o których mowa w art. 372, upływa z dniem zakończenia kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie art. 371.
Wyborów, o których mowa w art. 372, nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 12 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad. W takim przypadku Prezes Rady Ministrów wyznacza, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, osobę pełniącą funkcję rady do końca kadencji.
Obsadzenie mandatów bez głosowania
Obsadzenie mandatów bez głosowania
Jeżeli w okręgu wyborczym w wyborach do rady zarejestrowana liczba kandydatów jest równa liczbie radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym lub od niej mniejsza, głosowania nie przeprowadza się, a za wybranych na radnych terytorialna komisja wyborcza uznaje zarejestrowanych kandydatów, a odpowiednio pozostałe mandaty pozostają nieobsadzone.
Ogłaszanie wyników wyborów na obszarze kraju
Ogłaszanie wyników wyborów na obszarze kraju
Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz podaje do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, zbiorcze wyniki wyborów do rad na obszarze kraju.
Wygaśnięcie mandatu radnego. Wybory uzupełniające i przedterminowe
Wygaśnięcie mandatu radnego. Wybory uzupełniające i przedterminowe
Zmiany w podziale terytorialnym państwa
Zmiany w podziale terytorialnym państwa
Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o których mowa w art. 390, upływa z dniem upływu kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie art. 371.
Ważność wyborów
Ważność wyborów
Wyniki wyborów ponownych podaje się do wiadomości w sposób określony w kodeksie.
W przypadku wyborów uzupełniających, wyborów przedterminowych lub wyborów do nowych rad:
Zgłaszanie kandydatów na radnych
Zgłaszanie kandydatów na radnych
Prawo zgłaszania kandydatów na radnych przysługuje:
Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy mają obowiązek wydać potwierdzenie nadania numeru NIP oraz decyzję o nadaniu numeru REGON, najpóźniej do końca drugiego dnia roboczego następującego po dniu zgłoszenia wniosku o nadanie numeru.
Nadawanie numerów zarejestrowanym listom kandydatów
Nadawanie numerów zarejestrowanym listom kandydatów
Listy kandydatów zarejestrowane w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego otrzymują numery ustalane w drodze losowania przez:
Kampania wyborcza w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych
Kampania wyborcza w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych
Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego, o którym mowa w art. 411 § 5, komitetom wyborczym przysługuje skarga do komisarza wyborczego właściwego ze względu na siedzibę oddziału Telewizji Polskiej lub Polskiego Radia. Skargę wnosi się w terminie 48 godzin od dokonania ustalenia. Komisarz wyborczy rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia komisarza wyborczego nie przysługuje środek prawny.
Przepisy szczególne dotyczące wyborów do rad gmin
Przepisy szczególne dotyczące wyborów do rad gmin
Wybory do rad gmin, pod nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych, przeprowadzają:
Radni są wybierani w okręgach wyborczych bezpośrednio spośród zgłoszonych kandydatów.
W gminie liczącej do 20 000 mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów.
Informację o okręgach wyborczych, ich granicach i numerach, liczbie radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie gminnej komisji wyborczej podaje do publicznej wiadomości wójt, w formie obwieszczenia, najpóźniej w 55 dniu przed dniem wyborów.
W razie konieczności dokonania podziału gminy na okręgi wyborcze przed wyborami, o których mowa w art. 372, terminy określone w art. 421 § 1 i art. 422 nie obowiązują.
Kandydaci zgłaszani są w formie list kandydatów. Przez listę kandydatów rozumie się również zgłoszenie jednego kandydata.
"Udzielam poparcia liście kandydatów zgłaszanej przez ....... (nazwa komitetu wyborczego) w okręgu wyborczym nr ........ (numer okręgu) w wyborach do Rady ................ (nazwa rady) zarządzonych na ....................... (dzień, miesiąc, rok).".
Gminna komisja wyborcza, przyjmując zgłoszenie, niezwłocznie bada, czy zgłoszenie jest zgodne z przepisami kodeksu. Na każdym zgłoszeniu komisja odnotowuje datę i godzinę oraz liczbę porządkową jego wpływu.
Na podstawie protokołów otrzymanych od obwodowych komisji wyborczych gminna komisja wyborcza ustala wyniki głosowania i wyniki wyborów do rady gminy odrębnie dla każdego okręgu wyborczego.
Gminna komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości wyniki głosowania i wyniki wyborów w okręgach wyborczych poprzez wywieszenie w swojej siedzibie w miejscu łatwo dostępnym dla wyborców jednego z egzemplarzy protokołu z wyborów do rady gminy wraz z zestawieniami, o których mowa w art. 442.
Gminna komisja wyborcza wydaje radnym zaświadczenia o wyborze. Wzór zaświadczenia określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Przepisy szczególne dotyczące wyborów do rad powiatów
Przepisy szczególne dotyczące wyborów do rad powiatów
Do wyborów do rad powiatów w zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 10 dotyczące wyborów do rad w gminach liczących powyżej 20 000 mieszkańców, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.
Wybory do rad powiatów, pod nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych, przeprowadzają:
W każdym okręgu wyborczym wybiera się od 3 do 10 radnych.
Postanowienie komisarza wyborczego w sprawie okręgów wyborczych ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu postanowienia przesyła się niezwłocznie każdej radzie gminy położonej na obszarze powiatu, radzie powiatu oraz wojewodzie i Państwowej Komisji Wyborczej.
- nie może być mniejsza niż 1.
W razie zarządzenia wyborów do rad powiatów na ten sam dzień, na który zarządzono wybory do rad gmin, komitety wyborcze zgłaszające listy kandydatów w wyborach do rad powiatów mogą zgłaszać również listy kandydatów na radnych do rad gmin.
Komisarz wyborczy po zarejestrowaniu przez właściwą terytorialną komisję wyborczą list kandydatów zarządza wydrukowanie, odrębnie dla każdego okręgu wyborczego kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą. Wykonanie kart do głosowania oraz ich dostarczenie obwodowym komisjom wyborczym zapewnia właściwy urzędnik wyborczy.
Przepisy szczególne dotyczące wyborów do sejmików województw
Przepisy szczególne dotyczące wyborów do sejmików województw
Wybory do sejmików województw, pod nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych, przeprowadzają:
Każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 300 wyborców.
W razie skreślenia nazwiska kandydata wskutek jego śmierci, powodującego sytuację, o której mowa w art. 436 § 2, wojewódzka komisja wyborcza informuje właściwego pełnomocnika o możliwości zgłoszenia nowego kandydata najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów.
W razie zarządzenia wyborów do sejmików województw na ten sam dzień, na który zarządzono wybory do rad powiatów i rad gmin, przepisy art. 461 stosuje się odpowiednio.
Komisarz wyborczy po zarejestrowaniu przez właściwą terytorialną komisję wyborczą list kandydatów zarządza wydrukowanie, odrębnie dla każdego okręgu wyborczego, kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą. Wykonanie kart do głosowania oraz ich dostarczenie obwodowym komisjom wyborczym zapewnia właściwy urzędnik wyborczy.
Do czynności wojewódzkiej komisji wyborczej podejmowanych po otrzymaniu protokołów, o których mowa w art. 468 § 2, przepisy dotyczące gminnych komisji wyborczych w miastach na prawach powiatu stosuje się odpowiednio.
Kwota podana zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28 marca 2024 r. (Dz.U.2024.498).
Kwota podana zgodnie z § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 marca 2024 r. (Dz.U.2024.498).
Kwota podana zgodnie z § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 28 marca 2024 r. (Dz.U.2024.498).
Kwota podana zgodnie z § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 28 marca 2024 r. (Dz.U.2024.498).
Kwota podana zgodnie z § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 28 marca 2024 r. (Dz.U.2024.498).