Część 2 - POSTĘPOWANIE WYKONAWCZE. - Kodeks wojskowego postępowania karnego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1936.76.537

Akt utracił moc
Wersja od: 31 lipca 1939 r.

CZĘŚĆ DRUGA.

POSTĘPOWANIE WYKONAWCZE.

Wykonywanie kar.

Przepisy ogólne.

§  1.
Jeżeli kodeks niniejszy nie stanowi inaczej, kary, orzeczone przez sądy lub władze administracyjne co do żołnierzy, pozostających w czynnej służbie wojskowej, wykonywają władze wojskowe bez względu na to, kiedy przestępstwo popełniono lub karę orzeczono.
§  2.
Kary, orzeczone przez sądy wojskowe co do innych osób, podlegających właściwości sądów wojskowych, z wyjątkiem kary śmierci, wykonywają władze cywilne.
§  1.
Wykonanie kary pozbawienia wolności, prócz kary aresztu wojskowego, oraz wykonanie kary grzywny przechodzi na władze cywilne w przypadkach rozwiązania stosunku służby czynnej, z wyjątkiem przeniesienia w stan nieczynny.
§  2.
Minister Spraw Wojskowych może zezwolić na prośbę skazanego na wykonanie kary pozbawienia wolności w wojskowym zakładzie karnym co do żołnierza w rezerwie, pospolitym ruszeniu lub w stanie spoczynku.

Wyrok wykonywa się zasadniczo natychmiast po uprawomocnieniu się.

§  1.
Prócz przypadków, w których kodeks niniejszy przewiduje odroczenie i przerwę wykonania kary, może Najwyższy Sąd Wojskowy w związku z założeniem rewizji od prawomocnego wyroku sądu wojskowego lub w związku z wnioskiem o wznowienie postępowania karnego na korzyść skazanego postanowić wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpoznania rewizji lub wniosku o wznowienie.
§  2.
Z chwilą uchylenia wyroku z powodu uwzględnienia rewizji, wymienionej w § 1, lub wniosku o wznowienie postępowania karnego, wykonanie kary ustaje a skazanego należy zwolnić, jeżeli sąd nie zarządził tymczasowego aresztowania.
§  3.
W związku z wnioskiem o wznowienie postępowania karnego na korzyść skazanego może również zwierzchnik sądowo-karny zarządzić tymczasowe wstrzymanie wykonania kary aż do wydania postanowienia w tej sprawie w myśl § 1 przez Najwyższy Sąd Wojskowy.
§  1.
Wykonanie kar, orzeczonych przez wojskowy sąd rejonowy, lub przez wojskowy sąd okręgowy jako odwoławczy, zarządza oficer sądowy.
§  2.
Wykonanie kar, orzeczonych przez sąd wojenny, zarządza zwierzchnik sądowo-karny.
§  3.
Wykonanie innych kar zarządza wojskowy prokurator okręgowy.
§  4.
Jeżeli sąd, który orzekł karę, już nie istnieje, wykonanie kary zarządza prokurator wojskowy przy tym sądzie wojskowym lub zwierzchnik sądowo-karny przed tym sądem wojennym, który przejął sprawy tego sądu.
§  1.
Odpis wyroku przesyła sąd natychmiast po jego uprawomocnieniu się, z oznaczeniem dnia prawomocności wyroku, władzy, do której należy zarządzenie wykonania kary.
§  2.
O wykonanie kar, orzeczonych przez sąd powszechny lub przez władze administracyjne, zwracają się władze powołane do zarządzenia wykonania tych kar do wojskowego prokuratora okręgowego, stosując odpowiednio przepis § 1.
§  1.
Celem wykonania kary wojskowy prokurator okręgowy daje zlecenia władzom więziennym, bezpieczeństwa i innym. Jeżeli skazany ma przynależność służbową do jednostki wojskowej (formacji, zakładu, urzędu), załogującej na obszarze działania innego wojskowego sądu okręgowego (sądu admiralskiego) lub też przebywa na obszarze działania innego wojskowego sądu okręgowego (sądu admiralskiego) - wojskowy prokurator okręgowy zwraca się do wojskowego prokuratora okręgowego, urzędującego na obszarze działania danego sądu, o wydanie odpowiednich zleceń.
§  2.
Wydając władzom więziennym polecenie wykonania kary, wojskowy prokurator okręgowy przesyła im odpis wyroku.
§  3.
Oficer sądowy przy wykonaniu kary stosuje odpowiednio przepis § 1, 2.
§  4.
Przepis § 1, 2 stosuje się odpowiednio przy wykonaniu kar orzeczonych przez sąd wojenny.
§  1.
Koszty wykonania kary przez władze wojskowe, prócz kosztów wykonania kary grzywny, ponosi Skarb Państwa.
§  2.
Koszty wykonania kary grzywny ponosi skazany, a w razie ich nieściągalności - Skarb Państwa.
§  3.
Koszty wykonania kary grzywny obejmują wynagrodzenie urzędnika egzekucyjnego za wszystkie jego czynności podług taksy oraz koszty ogłoszeń, przejazdów i przesyłek pieniężnych.

Wszelkie wątpliwości co do wykonania kary, a w szczególności co do jej obliczenia, rozstrzyga sąd lub władza administracyjna, które w pierwszej instancji karę orzekły.

§  1.
Jeżeli miejsce pobytu skazanego jest nieznane, władza wojskowa, powołana do wykonania wyroku, zarządza poszukiwanie skazanego przez władze i organa wojskowe lub policję państwową.
§  2.
Rozesłanie listów gończych za skazanym, który się ukrywa, zarządza władza wykonywająca wyrok.
§  3.
W razie ucieczki z wojskowego zakładu karnego listy gończe może rozesłać również komendant zakładu.

Minister Spraw Wojskowych może zarządzić prowadzenie w wojsku rejestracji skazanych i wydać przepisy o sposobie prowadzenia tej rejestracji.

Wykonanie kary śmierci.

§  1.
Karę śmierci wykonywa się przez rozstrzelanie.
§  2.
Wykonanie kary śmierci może nastąpić dopiero po decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej, że nie korzysta z prawa łaski.
§  3.
Jeżeli przeciwko wyrokowi wojskowego sądu okręgowego, orzekającemu karę śmierci, nie założono rewizji, wojskowy sąd okręgowy przesyła niezwłocznie akta sprawy Ministrowi Spraw Wojskowych przez Naczelnego Prokuratora Wojskowego celem uzyskania decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej w kwestii skorzystania z prawa łaski.
§  4.
W sposób wskazany w § 3 postępuje również Najwyższy Sąd Wojskowy, jeżeli wyrok, wydany przez Najwyższy Sąd Wojskowy, albo wyrok wojskowego sądu okręgowego, który wskutek orzeczenia Najwyższego Sądu Wojskowego stał się prawomocny, opiewa na karę śmierci.
§  1.
Karę śmierci wykonywa się niepublicznie.
§  2.
Przy wykonywaniu kary śmierci powinien być obecny prokurator wojskowy, protokolant, lekarz, komendant więzienia oraz o ile możności duchowny wyznania, do którego należy skazany. Poza tym może być obecny obrońca, którego o terminie stracenia należy zawiadomić.
§  3.
Z przebiegu wykonania kary śmierci sporządza się protokół.
§  1.
Wykonanie kary śmierci na chorych obłożnie i na chorych umysłowo odracza się do czasu ich wyzdrowienia.
§  2.
Wykonanie kary śmierci na kobietach brzemiennych odracza się do upływu trzech miesięcy po rozwiązaniu, jeżeli dziecko pozostaje przy życiu.
§  1.
Karę śmierci wykonywa się zasadniczo nazajutrz po dniu, w którym zawiadomiono skazanego o decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej, że nie skorzystał z prawa łaski. O decyzji zawiadamia skazanego sędzia wojskowy stojący na czele sądu w obecności prokuratora wojskowego i protokolanta.
§  2.
Skazanemu zapewnia się udzielenie pociechy religijnej przez duchownego jego wyznania. Ponadto należy zezwolić na widzenie się ze skazanym członkom jego rodziny oraz tym osobom, z którymi chciałby się widzieć skazany przed wykonaniem wyroku.
§  3.
Kary śmierci nie wykonywa się w niedzielę lub święto, ani też w taki dzień, który jest dniem świątecznym wedle wyznania skazanego.
§  1.
W postępowaniu wojennym nie stosuje się przepisu art. 491 § 2. Wyrok śmierci wydany w tym postępowaniu wykonuje się po uprawomocnieniu się wyroku; prośba o ułaskawienie nie wstrzymuje wykonania wyroku.
§  2.
W postępowaniu doraźnym przed wojskowym sądem okręgowym lub sądem wojennym nie stosuje się przepisu art. 494 § 1 i 3. Wyrok śmierci wykonywa się po upływie odpowiedniego czasu pozostawionego skazanemu na przygotowanie się na śmierć, z reguły do dwóch godzin po zawiadomieniu skazanego o decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej względnie po ogłoszeniu zatwierdzonego wyroku sądu wojennego.

Wykonywanie kar pozbawienia wolności.

Przepisy ogólne.

§  1.
Kary pozbawienia wolności wykonywają władze wojskowe w wojskowych zakładach karnych, przewidzianych organizacją wojska, jeżeli kodeks niniejszy nie stanowi inaczej.
§  2.
W czasie wojny i mobilizacji wykonanie przez władze wojskowe kar pozbawienia wolności nastąpić może również w więzieniach powszechnych, oddanych do dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych.
§  1.
Uprawnienia i obowiązki odbywających kary pozbawienia wolności, jeżeli nie są unormowane w kodeksie niniejszym, oraz przepisy porządkowe, obowiązujące w zakładach przeznaczonych do odbywania tych kar, łącznie z karami porządkowymi z powodu naruszenia tych przepisów, określa wojskowy regulamin więzienny, wydany przez Ministra Spraw Wojskowych.
§  2.
Regulamin ten określi również warunki użycia broni przez wartowników w stosunku do osób, umieszczonych w wojskowych zakładach karnych.
§  1.
Skazanemu aresztowanemu zalicza się na poczet kary czas pozbawienia wolności po ogłoszeniu wyroku sądu I instancji, jeżeli skazany nie założył rewizji od wyroku lub ją cofnął, albo jeżeli założona przez niego rewizja została w całości lub częściowo uwzględniona.
§  2.
Na poczet kary zalicza się skazanemu aresztowanemu również czas od prawomocności wyroku aż do zarządzenia wykonania kary.
§  3.
Na poczet kary pozbawienia wolności, orzeczonej po wznowieniu postępowania karnego lub po uchyleniu wyroku w następstwie rewizji od prawomocnego orzeczenia sądu wojskowego, zalicza się czas kary pozbawienia wolności odbytej przez skazanego na podstawie wyroku uchylonego.
§  4.
Na poczet kary łącznej zalicza się czas kary pozbawienia wolności, odbytej przez skazanego przed wymierzeniem kary łącznej za przestępstwo objęte karą łączną.
§  5.
Zaliczenie w przypadkach, wymienionych w § 3 i 4, następuje wedle norm, określonych przy wymierzeniu kary łącznej w art. 31 § 3 kodeksu karnego i w art. 30 kodeksu karnego wojskowego.

Prokuratorzy wojskowi wykonywają nadzór nad legalnością i prawidłowym wykonywaniem kar pozbawienia wolności (nadzór penitencjarny).

§  1.
Zakłady, przeznaczone do wykonywania kar pozbawienia wolności, służą również do pomieszczenia w nich osób zatrzymanych i tymczasowo aresztowanych, podlegających właściwości sądów wojskowych, oraz innych osób, do których zastosowano areszt na podstawie kodeksu niniejszego.
§  2.
Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości może zarządzić, że w wojskowych zakładach karnych będą pomieszczone także osoby zatrzymane lub tymczasowo aresztowane, nie podlegające właściwości sądów wojskowych.
§  3.
W przypadkach nie cierpiących zwłoki zarządzenie z § 2 może wydać warunkowo także wojskowy prokurator okręgowy, do czasu uzyskania decyzji Ministra Spraw Wojskowych.
§  1.
Przyjęcie do wojskowego zakładu karnego może nastąpić tylko na podstawie pisemnego nakazu, wydanego przez prokuratora wojskowego lub sąd.
§  2.
W razie dostawienia zatrzymanego lub tymczasowo aresztowanego do wojskowego zakładu karnego przez inną władzę, należy dostawionego przyjąć, oddając go jednak bezzwłocznie do rozporządzenia wojskowego prokuratora okręgowego lub oficera sądowego, celem wydania nakazu przyjęcia w myśl § 1 lub zwolnienia.
§  1.
Przyjęci do wojskowego zakładu karnego podlegają rewizji osobistej. Pieniądze, kosztowności i inne przedmioty, które są zbędne lub niepożądane podczas pobytu w zakładzie, odbiera się na przechowanie.
§  2.
Sposób przeprowadzania rewizji, spisywania odbieranych rzeczy i przechowywania ich, określa wojskowy regulamin więzienny.

Przyjęty do wojskowego zakładu karnego powinien być w ciągu 24 godzin poddany badaniu lekarskiemu.

W razie śmierci przyjętego do wojskowego zakładu karnego należy natychmiast wezwać lekarza celem stwierdzenia śmierci i jej przyczyny. Stwierdzenie to następuje w osobnym protokole, który komendant zakładu najdalej do 24 godzin wysyła do wojskowego prokuratora okręgowego, odpis zaś do Ministerstwa Spraw Wojskowych. Bez zezwolenia wojskowego prokuratora okręgowego nie wolno pogrzebać zmarłego.

§  1.
Do osób przyjętych do wojskowego zakładu karnego stosuje się prócz kar, przewidzianych dla nich przez wojskowe przepisy dyscyplinarne, kary porządkowe, przewidziane w wojskowym regulaminie więziennym.
§  2.
Zażalenia wnoszone przez odbywających karę pozbawienia wolności na decyzje i postąpienia komendanta wojskowego zakładu karnego rozpatruje ostatecznie wojskowy prokurator okręgowy.
§  1.
Recydywistów, przestępców nałogowych i zawodowych oraz takich, którzy popełnili przestępstwo ze szczególnie niskich pobudek albo którzy wpływem swoim mogliby oddziaływać demoralizująco, nie wolno osadzać w celach wspólnych z osobami, nie należącymi do tych kategorii.
§  2.
Oficerów i podoficerów nie wolno osadzać wspólnie, ani wspólnie z osobami innych kategorii.
§  3.
Osób, odbywających kary aresztu, twierdzy lub aresztu wojskowego oraz zatrzymanych i tymczasowo aresztowanych, nie wolno osadzać wspólnie z odbywającymi karę więzienia.
§  4.
Skazanych tylko za przestępstwa wojskowe nie wolno osadzać wspólnie ze skazanymi za przestępstwa pospolite, popełnione z niskich pobudek.
§  1.
Przy wyznaczaniu poszczególnym osobom miejsc w celach wspólnych należy w miarę możności uwzględniać ich wiek, rodzaj przestępstwa i kary, stopień wojskowy oraz poziom moralny i umysłowy.
§  2.
Ukaranych po raz pierwszy należy w miarę możności umieszczać wspólnie w celach, oddzielnie od ukaranych ponownie.
§  1.
Umieszczenie w celi jednoosobowej lub wspólnej zależy, w granicach obowiązujących przepisów, od decyzji komendanta wojskowego zakładu karnego, powziętej na podstawie akt ukaranego, po uwzględnieniu charakteru przestępstwa oraz cech osobistych ukaranego.
§  2.
W szczególności umieszczenie w celi jednoosobowej może nastąpić wówczas, gdy odosobnienie jest wskazane ze względu na osobę ukaranego, bezpieczeństwo, porządek lub wpływ na innych odbywających karę, a przede wszystkim w stosunku do osób niebezpiecznych, zdradzających chęć ucieczki lub wyjątkowo zdemoralizowanych.
§  1.
Umieszczenie w celi jednoosobowej nie jest dopuszczalne, jeżeli według opinii lekarskiej może być ono niebezpieczne dla stanu zdrowia odbywającego karę.
§  2.
Osadzeni w celach jednoosobowych ulegają stałej obserwacji władz wojskowego zakładu karnego.

Kara więzienia.

Karę więzienia wykonywa się w przeznaczonych do tego celu wojskowych zakładach karnych.

§  1.
Żołnierze, odbywający karę więzienia, mają być poddani intensywnemu szkoleniu wojskowemu w kierunku wyrobienia w nich poczucia dyscypliny wojskowej, pogłębienia znajomości służby i obowiązków żołnierza oraz rozwinięcia ich sprawności fizycznej.
§  2.
Jako środki wychowawczo-poprawcze stosuje się do odbywających karę więzienia również działalność kulturalno-oświatową, polegającą na zwalczaniu analfabetyzmu, rozszerzaniu horyzontu umysłowego więźniów i rozwijaniu ich poczucia obywatelskiego, oraz opiekę duchowną mającą podnieść ich poziom etyczny.
§  1.
Odbywających karę więzienia można zająć odpowiednią pracą na potrzeby administracji wojskowego zakładu karnego lub na inne potrzeby administracji wojskowej.
§  2.
Do prac na potrzeby administracji wojskowej można wyjątkowo używać więźniów także poza obrębem wojskowych zakładów karnych, jeżeli nie ma obawy ucieczki.
§  3.
O niezdolności więźnia do pracy lub pewnego rodzaju pracy decyduje komendant wojskowego zakładu karnego na podstawie opinii lekarza.
§  1.
Więźniom wolno na podstawie zezwolenia, w granicach, zakreślonych wojskowym regulaminem więziennym, przyjmować odwiedziny oraz otrzymywać żywność i inne przedmioty tudzież prowadzić korespondencję.
§  2.
Praw wymienionych w § 1 można więźnia pozbawić czasowo w drodze kary porządkowej.
§  3.
Zezwoleń wymienionych w § 1 udziela komendant wojskowego zakładu karnego, jeżeli zaś przeciw więźniowi toczy się postępowanie karne - właściwe władze sądowe lub prokuratorskie.
§  4.
Korespondencja więźniów, wysyłana i odbierana, podlega kontroli władz, wymienionych w § 3.

Kara aresztu.

§  1.
Skazani na karę aresztu odbywają karę w wojskowych zakładach karnych w pomieszczeniach, specjalnie w tym celu wyodrębnionych.
§  2.
Jeżeli miejscowe warunki na to nie pozwalają, należy ich osadzić zasadniczo wspólnie w celach, oddzielnie od osób, odbywających inne kary.
§  1.
Do odbywających karę aresztu stosuje się odpowiednio przepisy art. 511, 512 § 1, 3 i art. 513.
§  2.
Wojskowy regulamin więzienny określi, jakie dalsze uprawnienia prócz tych, z których mogą korzystać odbywający karę więzienia, przysługują odbywającym karę aresztu i w jakich warunkach.
§  1.
Skazani na karę aresztu domowego odbywają ją wedle przepisów, obowiązujących w sądownictwie powszechnym.
§  2.
Władza zarządzająca wykonanie kary może zlecić nadzór nad jej wykonaniem również organom wojskowej służby bezpieczeństwa.

Kara twierdzy.

Skazani na karę twierdzy odbywają karę w pomieszczeniach, wyznaczonych specjalnie do odbywania tej kary.

§  1.
Odbywający karę twierdzy podlegają szkoleniu wojskowemu w obrębie pomieszczeń, w których odbywają karę, bądź też - oddzielnie od żołnierzy nie odbywających kary - poza tym obrębem.
§  2.
Wojskowy regulamin więzienny określi, w jakich warunkach i w jakim rozmiarze może być zezwolone odbywającym karę twierdzy czasowe opuszczenie pomieszczeń, w których odbywają kary, oraz unormuje inne uprawnienia, z których mogą korzystać odbywający karę twierdzy.
§  3.
Do odbywających karę twierdzy stosuje się odpowiednio przepis art. 513.

W przypadku przejścia wykonania kary twierdzy na władze cywilne, wykonywają ją te władze według przepisów o wykonywaniu kary aresztu w więzieniach powszechnych.

Areszt wojskowy.

§  1.
Areszt wojskowy zwykły odbywają oficerowie w swoim mieszkaniu (kabinie). Podczas odbywania tego aresztu nie wolno oficerowi opuszczać mieszkania (kabiny), ani przyjmować odwiedzin.
§  2.
Inne osoby odbywają areszt wojskowy zwykły pod zamknięciem w pomieszczeniach, wyznaczonych do odbywania kary aresztu wojskowego.
§  1.
Areszt wojskowy obostrzony odbywają oficerowie pod zamknięciem w odosobnieniu, w przeznaczonej do tego celu izbie (kabinie).
§  2.
Inne osoby odbywają areszt wojskowy obostrzony pod zamknięciem w ten sposób, że skazany otrzymuje twarde łoże oraz, jako pożywienie, chleb i wodę. Obostrzenia te odpadają czwartego, ósmego i dwunastego dnia, następnie zaś co trzeci dzień.

Jeżeli stan zdrowia skazanego nie pozwala na odbywanie kary aresztu wojskowego obostrzonego, stosuje się areszt wojskowy zwykły. Czas trwania wymierzonej kary nie ulega wskutek tego przedłużeniu.

Minister Spraw Wojskowych - a na obszarze objętym stanem wojennym Naczelny Wódz, określą sposób odbywania kary aresztu wojskowego w czasie wojny.

Odroczenia i przerwa wykonania kar pozbawienia wolności.

§  1.
Wykonanie kary pozbawienia wolności w przypadku choroby umysłowej lub ciężkiej choroby fizycznej skazanego, pozostającego na wolności, odracza się do czasu wyzdrowienia.
§  2.
Za ciężką chorobę fizyczną należy uznać w szczególności taki stan cielesny skazanego, przy którym wykonywanie kary pozbawienia wolności mogłoby bezpośrednio zagrażać jego życiu, albo nie dałoby się pogodzić z urządzeniami istniejącymi w wojskowym zakładzie karnym.

Wykonanie kary pozbawienia wolności może być odroczone:

a)
jeżeli względy służbowe tego wymagają, albo
b)
na prośbę skazanego - jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny skutki zbyt ciężkie.
§  1.
Wykonanie kary pozbawienia wolności w przypadku choroby umysłowej skazanego przerywa się do czasu wyzdrowienia.
§  2.
Jeżeli stan zdrowia skazanego albo bardzo poważne względy materialne lub rodzinne tego wymagają, albo też jeżeli zachodzą inne bardzo ważne powody, można udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności. Przerwę można każdej chwili odwołać.
§  1.
Odroczenia lub przerwy wykonania kary pozbawienia wolności, nie przenoszącej jednego roku, na okres nie dłuższy, niż osiem tygodni, oraz odroczenia lub przerwy w przypadkach wymienionych w art. 524 i 526 § 1 udziela zwierzchnik sądowo-karny.
§  2.
Minister Spraw Wojskowych udzielać może odroczenia lub przerwy wykonania kary pozbawienia wolności z przyczyn wymienionych w art. 525 i 526 § 2 na czas do jednego roku.
§  3.
Udzielenie odroczenia wykonania kary w przypadku wymienionym w art. 525 lit. b) lub przerwy w przypadku wymienionym w art. 526 § 2 można uzależnić od zobowiązania się skazanego do pobytu w oznaczonej miejscowości lub od innych warunków.
§  4.
W czasie wojny udzielać mogą zwierzchnicy sądowo-karni odroczenia i przerwy wykonania wszelkich kar pozbawienia wolności, bez względu na ograniczenia wymienione w § 1.
§  1.
W czasie mobilizacji, jeżeli skazany przed jej zarządzeniem na karę więzienia nie wyżej dwu lat lub na innego rodzaju karę pozbawienia wolności pozostaje w czynnej służbie wojskowej lub został powołany do pełnienia tej służby, zarządza się odroczenie lub przerwę wykonania kary do czasu zwolnienia z czynnej służby wojskowej.
§  2.
Przepisu § 1 nie stosuje się do skazanych za przestępstwa, wymienione w art. 139 § 2.
§  3.
Odroczenia lub przerwy wykonania kary w przypadku wymienionym w § 1 udziela władza zarządzająca wykonanie kary. Jeżeli jednak skazany znajduje się w zamknięciu poza okręgiem władzy, która zarządziła wykonanie kary, przerwę wykonania kary zarządza ta władza, której skazany podlega pod względem penitencjarnym.

Warunkowe zwolnienie.

§  1.
Warunkowe zwolnienie może nastąpić na prośbę lub z urzędu nawet bez zgody skazanego.
§  2.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych określi osoby uprawnione, prócz skazanego, do zgłaszania prośby o warunkowe zwolnienie, władze właściwe do przyjmowania tych próśb oraz tryb postępowania w tych sprawach.
§  1.
Warunkowe zwolnienie zarządza Minister Spraw Wojskowych, a co do osób, skazanych przez sądy wojenne, Naczelny Wódz. Uprawnienie to może Minister Spraw Wojskowych bądź Naczelny Wódz przekazać w całości lub częściowo zwierzchnikom sądowo-karnym.
§  2.
W razie przekazania zwierzchnikom sądowo-karnym uprawnień co do warunkowego zwolnienia, wydają oni zarządzenia w tych sprawach po wysłuchaniu wniosku wojskowego prokuratora okręgowego bądź sędziego wojskowego, stojącego na czele sądu wojennego.
§  3.
Zarządzenie w sprawie warunkowego zwolnienia nie ulega zaskarżeniu.

W razie odmowy warunkowego zwolnienia, uprawniony może zgłosić ponowną prośbę o warunkowe zwolnienie nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od daty odmownego załatwienia poprzedniej prośby.

§  1.
Odwołanie warunkowego zwolnienia zarządza ta władza, która zarządziła warunkowe zwolnienie.
§  2.
Odwołanie warunkowego zwolnienia następuje po wysłuchaniu wniosku wojskowego prokuratora okręgowego bądź sędziego wojskowego, stojącego na czele sądu wojennego.
§  3.
Zarządzenie w sprawie odwołania warunkowego zwolnienia nie ulega zaskarżeniu.

Wykonanie kary warunkowo zawieszonej.

§  1.
Orzeczenia w sprawie wykonania kary warunkowo zawieszonej wydaje sąd wojskowy, który w pierwszej instancji rozpoznawał sprawę, a jeżeli ten sąd już nie istnieje - sąd wojskowy, który przejął sprawy tego sądu.
§  2.
Na postanowienie w tym przedmiocie służy zażalenie.

W razie postanowienia przez sąd, że kara warunkowo zawieszona ma być wykonana, władze do tego powołane zarządzają wykonanie kary.

Wykonywanie kar grzywny.

O ściągnięcie grzywny, której skazany w oznaczonym terminie dobrowolnie nie zapłacił, zwracają się władze, powołane do zarządzenia wykonania kary, do właściwego komornika lub do innej władzy, która wedle przepisów obowiązujących w sądownictwie powszechnym powołana jest do przymusowego ściągania grzywien i kar pieniężnych.

§  1.
W razie niemożności ściągnięcia w całości lub w części grzywny z majątku skazanego, zawiadamia o tym komornik lub władza, powołana do ściągnięcia grzywny, władzę wojskową, która się zwróciła o jej ściągnięcie.
§  2.
W przypadku wymienionym w § 1 władza powołana do zarządzenia wykonania kary, jeżeli nie uważa prowadzenia dalszej egzekucji za celowe, zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, wymierzonej przez sąd na wypadek nieściągalności grzywny.
§  1.
W razie gdyby ściągnięcie grzywny narażało skazanego na ruinę majątkową, może on zwrócić się do władzy, powołanej do zarządzenia wykonania kary, o zarządzenie wykonania kary zastępczej pozbawienia wolności w miejsce grzywny lub jej części.
§  2.
Władza wymieniona w § 1 wydaje w tym przedmiocie postanowienie po przeprowadzeniu potrzebnych sprawdzeń.
§  3.
Na postanowienie to służy zażalenie w trybie art. 203 § 2.

Od wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności skazany może się uwolnić w każdym czasie przez złożenie kwoty pieniężnej, pozostającej jeszcze do uiszczenia.

Na prośbę skazanego zwierzchnik sądowo-karny może odroczyć ściągnięcie grzywny albo rozłożyć ją na raty na czas, nieprzekraczający jednego roku, jeżeli natychmiastowe ściągnięcie grzywny pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny skutki zbyt ciężkie.

Wykonanie kar dodatkowych.

Kary dodatkowe wydalenia z wojska lub z marynarki wojennej, degradacji lub wydalenia z korpusu oficerskiego uważa się za wykonane z chwilą uprawomocnienia się wyroku.

§  1.
Wysokość kosztów ogłoszenia wyroku w pismach, które wedle wyroku ma ponieść skazany, ustala sąd, który rozpoznawał sprawę w pierwszej instancji.
§  2.
Na postanowienie w tym przedmiocie służy zażalenie.
§  3.
Ściągnięcie kosztów ogłoszenia wyroku w pismach następuje wedle przepisów o ściągnięciu grzywny.

Przywrócenie utraconych praw i zatarcie skazania.

§  1.
Prośby skazanych o przywrócenie utraconych praw oraz zdolności do uzyskania utraconych praw tudzież wnioski skazanych o zatarcie skazania rozpoznaje ten wojskowy sąd okręgowy, który wydał wyrok w pierwszej instancji lub w którego okręgu wojskowy sąd rejonowy wydał wyrok.
§  2.
Jeżeli orzekało kilka sądów wojskowych albo sąd wojskowy i sąd powszechny, właściwym jest ten sąd, w którym lub w którego okręgu zapadł wyrok ostatni.
§  3.
W przypadkach skazania przez sądy wojenne, rozpoznaje prośby (wnioski) o przywrócenie praw, zdolności do uzyskania utraconych praw lub o zatarcie skazania ten wojskowy sąd okręgowy, który przejął sprawy sądu wojennego.
§  1.
Wojskowy sąd okręgowy rozpoznaje prośby (wnioski) o przywrócenie praw lub o zatarcie skazania na posiedzeniu niejawnym.
§  2.
Na postanowienie to służy zażalenie.
§  3.
Przed wydaniem postanowienia należy przeprowadzić dochodzenie w celu zebrania informacyj o zachowaniu się skazanego po wyroku.

O przywróceniu praw lub o zatarciu skazania zawiadamia wojskowy prokurator okręgowy niezwłocznie władzę, prowadzącą rejestry karne.

Wykonywanie środków wychowawczych i zabezpieczających.

O wykonanie orzeczonych przez sąd wojskowy środków wychowawczych i zabezpieczających zwracają się władze wojskowe, powołane do zarządzenia wykonania kary, do właściwych władz cywilnych.

Ułaskawienia.

§  1.
Jeżeli Minister Spraw Wojskowych w poszczególnym przypadku nie zarządził inaczej, prośby o ułaskawienie osób skazanych przez sądy wojskowe przesyła się do opinii wojskowemu sądowi okręgowemu, który wydał wyrok w pierwszej instancji, lub w którego okręgu wojskowy sąd rejonowy wydał wyrok.
§  2.
W przypadkach skazania przez sąd wojenny przesyła się prośby o ułaskawienie do sądu wojennego, który wydał wyrok, a jeżeli ten sąd już nie istnieje - do sądu, który przejął sprawy sądu wojennego.

Jeżeli sąd uzna, że skazany zasługuje na ułaskawienie, albo też jeżeli Naczelny Prokurator Wojskowy zażądał przedstawienia sobie akt sprawy celem rozważenia kwestii ułaskawienia, sąd przesyła Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu prośbę o ułaskawienie wraz z aktami sprawy i swoją opinią.

Prośba o ułaskawienie nie wstrzymuje wykonania kary.

§  1.
Uznając, że szczególnie ważne względy przemawiają za uwzględnieniem prośby o ułaskawienie, sąd, przesyłając akta Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu, może zarazem wstrzymać wykonanie kary lub zarządzić jej przerwę - aż do czasu rozstrzygnięcia kwestii ułaskawienia.
§  2.
Uprawnienie określone w § 1 przysługuje również Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu.
§  1.
Jeżeli sąd uzna, że skazany na ułaskawienie nie zasługuje, wydaje umotywowane postanowienie o pozostawieniu prośby o ułaskawienie bez dalszego biegu, przesyłając odpis postanowienia Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu.
§  2.
Mimo postanowienia wymienionego w § 1 Naczelny Prokurator Wojskowy może zażądać przedstawienia sobie prośby o ułaskawienie wraz z aktami sprawy celem rozważenia kwestii ułaskawienia.
§  3.
W przypadku wymienionym w § 2 Naczelny Prokurator Wojskowy, uznając po rozpatrzeniu sprawy, że prośba o ułaskawienie na uwzględnienie nie zasługuje, pozostawia ją bez dalszego biegu, jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie postanowił inaczej.

Opinie i postanowienia sądu przewidziane w art. 547, 549 § 1 i art. 550 § 1, wydaje wojskowy sąd okręgowy na posiedzeniu niejawnym.

Postanowienia przewidziane w art. 549 i 550 § 1 oznajmia się skazanemu jedynie z powołaniem się na wniesioną prośbę, bez podawania powodów.

§  1.
Prezydent Rzeczypospolitej może w czasie wojny upoważnić Naczelnego Wodza do darowywania i łagodzenia w drodze łaski kar, wymierzonych w postępowaniu wojennym i doraźnym.
§  2.
Upoważnienie takie może Naczelny Wódz w całości lub w części przekazać zwierzchnikom sądowo-karnym.
§  3.
W przypadkach przewidzianych w § 1 i 2 szef sądu wojennego skierowuje prośbę o ułaskawienie wraz z aktami i swoją opinią do Naczelnego Wodza lub zwierzchnika sądowo-karnego upoważnionego do stosowania prawa łaski.

Zwierzchnik sądowo-karny, któremu przysługuje prawo darowywania lub łagodzenia kar w drodze łaski, może, zatwierdzając wyrok albo udzielając odroczenia lub przerwy wykonania kary pozbawienia wolności w myśl art. 527 § 4, postanowić, że skazanemu będzie złagodzona lub nawet darowana kara w drodze łaski w razie dzielnego zachowania się na polu walki.