Księga 9 - POSTĘPOWANIE SZCZEGÓLNE. - Kodeks wojskowego postępowania karnego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1936.76.537

Akt utracił moc

Wersja od: 31 lipca 1939 r.

KSIĘGA  IX.

POSTĘPOWANIE SZCZEGÓLNE.

Rozdział  I.

Postępowanie doraźne.

Art.  384.

Postępowaniu doraźnemu w sądach wojskowych poddać można przestępstwa wojskowe, wymienione w art. 34 do 37, 39 do 41, 46 do 48, 51, 55, 60, 64, 70 (jeżeli dopuszczono się wobec warty wojskowej przestępstwa określonego w art. 55) i 101 kodeksu karnego wojskowego, a popełnione po ogłoszeniu zarządzenia o poddaniu ich postępowaniu doraźnemu.

Art.  385.

Postępowaniu doraźnemu w sądach wojskowych poddać można ponadto:

a) przestępstwa, które w myśl obowiązujących przepisów mogą być poddane postępowaniu doraźnemu w sądach powszechnych;

b) przestępstwa, uznane za szczególnie niebezpieczne dla obrony Państwa, jeżeli za popełnienie ich zostały poddane właściwości sądów wojskowych osoby podlegające zresztą właściwości sądów powszechnych; -

popełnione po ogłoszeniu zarządzenia o poddaniu ich postępowaniu doraźnemu.

Art.  386.

§ 1. Poddanie postępowaniu doraźnemu przestępstw wymienionych w art. 384 i 385, należących do właściwości wojskowych sądów okręgowych, zarządza Minister Spraw Wojskowych, należących zaś do właściwości sądów wojennych - Naczelny Wódz.

§ 2. Zarządzenie powinno być ogłoszone w jednostkach wojskowych (formacjach, zakładach, urzędach), a jeżeli odnosi się ono również do osób cywilnych, poddanych sądownictwu wojskowemu, powinno być publicznie ogłoszone, - z zagrożeniem, że każdy, kto po ogłoszeniu zarządzenia dopuści się tych przestępstw, będzie sądzony w postępowaniu doraźnym i ukarany śmiercią przez rozstrzelanie.

Art.  387.

§ 1. Postępowanie doraźne w sądach wojskowych za przestępstwa, wymienione w art. 384 i 385, może być stosowane do wszystkich osób, które za te przestępstwa podlegają sądownictwu wojskowemu lub zostały temu sądownictwu poddane.

§ 2. Postępowanie doraźne stosuje się wyłącznie do przestępstw podlegających temu postępowaniu, z pominięciem innych przestępstw zarzuconych oskarżonemu.

§ 3. Postępowaniu doraźnemu podlegają prócz sprawców także podżegacze i pomocnicy przestępstwa tak dokonanego, jak i usiłowanego.

Art.  388.

§ 1. Wszczęcie postępowania doraźnego zarządza zwierzchnik sądowo-karny pisemnym rozkazem, skierowanym do wojskowego prokuratora okręgowego. W rozkazie tym należy wymienić oskarżonego oraz zarzucany mu czyn, zawierający cechy przestępstwa, podlegającego postępowaniu doraźnemu.

§ 2. Zwierzchnik sądowo-karny powinien zarządzać wszczęcie postępowania doraźnego tylko co do osób, których wina według wszelkiego prawdopodobieństwa da się bez zwłoki udowodnić.

§ 3. Dochodzenie potrzebne do powzięcia decyzji o wszczęciu postępowania doraźnego nie może trwać dłużej niż 14 dni, licząc od dnia ujęcia oskarżonego. Rozkaz wymieniony w § 1 musi być wydany najdalej w terminie 48 godzin po ukończeniu dochodzenia.

Art.  389.

Postępowanie doraźne jest niedopuszczalne:

a) przeciw osobom, które w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończyły 17 lat;

b) przeciw obłożnie chorym i kobietom brzemiennym;

c) jeżeli przeciw oskarżonemu o ten sam czyn wszczęto już śledztwo;

d) jeżeli przeciw oskarżonemu toczy się postępowanie o ten sam czyn na skutek wznowienia postępowania lub podjęcia na nowo umorzonych dochodzeń;

e) w razie niezachowania lub niemożności zachowania jednego z terminów, określonych w art. 388 i 391.

Art.  390.

§ 1. Postępowanie doraźne odbywa się bez śledztwa.

§ 2. Sąd zarządza na wniosek wojskowego prokuratora okręgowego tymczasowe aresztowanie osoby zatrzymanej pod zarzutem popełnienia przestępstwa, podlegającego postępowaniu doraźnemu.

Art.  391.

§ 1. Wszczęcie postępowania doraźnego powoduje wojskowy prokurator okręgowy przez natychmiastowe doręczenie wojskowemu sądowi okręgowemu rozkazu, otrzymanego w myśl art. 388 od zwierzchnika sądowo-karnego. W terminie 24 godzin po otrzymaniu tego rozkazu zbiera się sąd i rozpoczyna rozprawę, do której należy sprowadzić oskarżonego.

§ 2. Czas trwania postępowania doraźnego przeciw oskarżonemu, licząc od rozpoczęcia rozprawy aż do wydania wyroku, wynosić może najwyżej 72 godziny.

Art.  392.

Rozprawa odbywa się w siedzibie wojskowego sądu okręgowego lub na zarządzenie zwierzchnika sądowo-karnego w innej miejscowości.

Art.  393.

Jeżeli oskarżony nie ma obrońcy wojskowego z wyboru, wyznacza mu się obrońcę z urzędu.

Art.  394.

Wojskowy prokurator okręgowy ma obowiązek postarać się o dowody potrzebne do rozprawy a w szczególności spowodować w razie potrzeby zawezwanie lub sprowadzenie pokrzywdzonych, świadków i biegłych.

Art.  395.

Rozprawa w postępowaniu doraźnym odbywa się wedle zasad postępowania w wojskowym sądzie okręgowym, ze zmianami, wskazanymi w rozdziale niniejszym.

Art.  396.

§ 1. Przewód sądowy rozpoczyna się odczytaniem rozkazu, wydanego przez zwierzchnika sądowo-karnego w myśl art. 388 § 1.

§ 2. Po odczytaniu rozkazu zwierzchnika sądowo-karnego prokurator wojskowy przedstawia czyny, zarzucane oskarżonemu, a po przeprowadzeniu postępowania dowodowego przedstawia jego wyniki i stawia wnioski. Następnie przewodniczący udziela głosu oskarżonemu i jego obrońcy. Jeżeli prokurator ponownie zabiera głos, należy obrońcy i oskarżonemu udzielić głosu ostatniego.

Art.  397.

§ 1. Po wysłuchaniu głosów stron przewodniczący zarządza odprowadzenie oskarżonego, po czym sąd udaje się niezwłocznie na naradę.

§ 2. Jeżeli oskarżonego uznano jednomyślnie winnym czynu stanowiącego przestępstwo, objętego postępowaniem doraźnym, sąd wojskowy orzeka w wyroku karę śmierci.

§ 3. Przeciw oskarżonym, którzy w czasie popełnienia czynu nie ukończyli jeszcze 20 roku życia, może zamiast kary śmierci orzec karę więzienia na czas nie krótszy od lat 10 lub dożywotnio.

Art.  398.

§ 1. Sąd wydaje postanowienie o przekazaniu sprawy do postępowania zwyczajnego, jeżeli:

a) przestępstwo nie podlega postępowaniu doraźnemu;

b) postępowanie doraźne w danej sprawie jest niedopuszczalne;

c) wina oskarżonego nie została ustalona jednomyślnie;

d) wątpliwości co do poczytalności oskarżonego nie mogły być usunięte w toku przewodu sądowego.

§ 2. Postanowienie sądu ogłasza się oskarżonemu, po czym przewodniczący przedstawia je zwierzchnikowi sądowo-karnemu, który wydaje zarządzenia co do wszczęcia postępowania zwyczajnego i zastosowania środka zapobiegawczego.

Art.  399.

Wyroki i postanowienia sądu, wydane w postępowaniu doraźnym, mają być uzasadniane na piśmie.

Art.  400.

§ 1. Wyrok staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez zwierzchnika sądowo-karnego; w tym celu przewodniczący ma przedłożyć zwierzchnikowi sądowo-karnemu wyrok wraz z aktami sprawy zaraz po jego wydaniu.

§ 2. Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny odmawia zatwierdzenia wyroku, powinien odmowę swą uzasadniać pisemnie, oraz wydać zarządzenia co do wszczęcia postępowania zwyczajnego i zastosowania środka zapobiegawczego.

Art.  401.

§ 1. Wyrok ogłasza się oskarżonemu natychmiast po zatwierdzeniu.

§ 2. Przeciw wyrokom oraz postanowieniom sądu, wydanym w stosunku do oskarżonego, nie przysługują w postępowaniu doraźnym środki odwoławcze.

§ 3. Jeżeli orzeczono wyrokiem karę śmierci, wojskowy prokurator okręgowy zawiadamia o wyroku niezwłocznie Ministra Spraw Wojskowych przez Naczelnego Prokuratora Wojskowego, celem uzyskania decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej w kwestii skorzystania z prawa łaski.

Art.  402.

Uchylenie sądownictwa doraźnego następuje przez władzę, która zarządziła poddanie poszczególnych przestępstw postępowaniu doraźnemu. Z chwilą uchylenia sądownictwa doraźnego sprawy nieukończone przekazuje się do postępowania zwyczajnego.

Art.  403.

Do postępowania doraźnego w sądach wojennych stosuje się odpowiednio przepisy art. 384 do 400, art. 401 § 1, 2 oraz art. 402 ze zmianami, uzasadnionymi odmienną organizacją sądów wojennych, a w szczególności:

a) postanowienia odnoszące się do wojskowego prokuratora okręgowego stosuje się do oficera, którego wyznacza w myśl art. 415 zwierzchnik sądowo-karny;

b) zwierzchnikowi sądowo-karnemu przysługują uprawnienia z art. 411;

c) stosuje się przepisy art. 419 i 422;

d) wyrok przedstawia do zatwierdzenia zwierzchnikowi sądowo-karnemu przewodniczący w obecności kierownika rozprawy;

e) zamiast przekazania sprawy do postępowania zwyczajnego następuje przekazanie sprawy do postępowania wojennego;

f) postanowienie co do przekazania sprawy do postępowania wojennego przedstawia zwierzchnikowi sądowo-karnemu przewodniczący w obecności kierownika rozprawy.

Art.  404.

§ 1. Naczelny Wódz może zarządzić, że na obszarze objętym stanem wojennym, w czasie istnienia tego stanu, tudzież na okupowanych obszarach państwa nieprzyjacielskiego dozwolone jest prowadzenie spraw w sądach wojennych w trybie postępowania doraźnego przy zachowaniu terminów dłuższych, niż określone w art. 388 § 3 i art. 391.

§ 2. Prawo to przysługuje w czasie wojny również Ministrowi Spraw Wojskowych o ile chodzi o sądy wojskowe, w których w myśl art. 405 § 2 wprowadzono postępowanie wojenne.

Rozdział  II.

Postępowanie wojenne.

Art.  405.

§ 1. Postępowanie wojenne, określone w rozdziale niniejszym, stosuje się do wszystkich spraw, toczących się w sądach wojennych.

§ 2. 1  Prezydent Rzeczypospolitej może drogą zarządzenia na wniosek Rady Ministrów uchwalony z inicjatywy Ministra Spraw Wojskowych wprowadzić w czasie wojny, mobilizacji lub gdy tego wymaga interes obrony Państwa, postępowanie wojenne również i w innych sądach wojskowych, na całym obszarze Państwa lub na jego części, w sprawach karnych o przestępstwa, które uzna za niebezpieczne ze stanowiska interesów obrony Państwa. Wprowadzone postępowanie wojenne może Prezydent Rzeczypospolitej uchylić drogą zarządzenia z dniem, w którym uzna, że ustały przyczyny, uzasadniające jego wprowadzenie.

§ 3.  Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  406.

W postępowaniu wojennym stosuje się przepisy, obowiązujące w wojskowych sądach okręgowych, ze zmianami, wskazanymi w rozdziale niniejszym.

Art.  407.

§ 1. Zwierzchnik sądowo-karny w sądach wojennych zarządza wszczęcie postępowania wojennego.

§ 2. Zwierzchnik sądowo-karny odmawia ścigania, jeżeli uzna, że nie ma podstaw do wszczęcia postępowania karnego, - albo też umarza dochodzenie, jeżeli wyniki dochodzenia nie dają podstawy do wszczęcia postępowania sądowego lub dalszego prowadzenia dochodzenia.

§ 3. Na zarządzenia z § 2 służy oskarżycielowi prywatnemu i pokrzywdzonemu zażalenie, które rozstrzyga ostatecznie przełożony zwierzchnika sądowo-karnego.

§ 4. Termin do zażalenia wynosi 24 godziny i jest zawity.

§ 5. W razie uwzględnienia zażalenia zwierzchnik sądowo-karny ma spowodować wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania.

Art.  408.

§ 1. Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny uważa, że okoliczności, przytoczone w zawiadomieniu lub w skardze oskarżyciela prywatnego, albo wyniki dochodzenia, przeprowadzonego przez władze i organa wymienione w art. 194, nie są lub nie byłyby wystarczającą podstawą do wniesienia aktu oskarżenia, wyznacza jednego z sędziów wojskowych dotyczącego sądu wojennego do przeprowadzenia śledztwa.

§ 2. Wyznaczony do przeprowadzenia śledztwa ma wszelkie uprawnienia wojskowego sędziego śledczego.

Art.  409.

W śledztwie należy unikać wszelkiej rozwlekłości; spisywanie protokołów przesłuchania świadków jest tylko wówczas konieczne, gdy zeznanie ma doniosłe znaczenie dla sprawy a zachodzi obawa, że świadek nie stawi się na rozprawę główną z powodu przeszkód, nie dających się usunąć lub zbyt trudnych do usunięcia, albo też z powodu znacznej odległości miejsca pobytu; poza tym wystarczy sporządzenie zapisku, który świadkowi powinien być odczytany i przez niego podpisany. Przepis art. 190 § 3, 4 należy tu stosować.

Art.  410.

§ 1. Uprawnienia, przysługujące w toku śledztwa wojskowemu prokuratorowi okręgowemu, przysługują zwierzchnikowi sądowo-karnemu.

§ 2. Korzystając z tych uprawnień zwierzchnik sądowo-karny wydaje zarządzenia sędziemu wojskowemu, wyznaczonemu do prowadzenia śledztwa, który na zarządzenia te wydaje postanowienia.

§ 3. Postanowienia, wymienione w § 2, wychodzą na zewnątrz jako postanowienia sądu.

Art.  411.

§ 1. Postanowienia, do których wydania powołany jest w wojskowych sądach okręgowych poza rozprawą główną sąd wojskowy, wydaje zwierzchnik sądowo-karny.

§ 2. Postanowienia, wymienione w § 1, wychodzą na zewnątrz jako postanowienia sądu.

Art.  412.

§ 1. Jeżeli kodeks niniejszy nie stanowi inaczej, zażalenia na postanowienia sędziego wojskowego, wyznaczonego do przeprowadzenia śledztwa, oraz na postanowienia sądu wojennego rozstrzyga zwierzchnik sądowo-karny.

§ 2. Termin do zażalenia wynosi 24 godziny i jest zawity.

§ 3. Na zarządzenie zwierzchnika sądowo-karnego nie ma zażalenia w postępowaniu wojennym, jeżeli przepisy zawarte w rozdziale niniejszym wyraźnie nie stanowią inaczej.

Art.  413.

§ 1. Uprawnionym do umorzenia śledztwa jest zwierzchnik sądowo-karny.

§ 2. Na zarządzenie to służy oskarżycielowi prywatnemu i pokrzywdzonemu zażalenie, które rozstrzyga ostatecznie przełożony zwierzchnika sądowo-karnego.

§ 3. Przepis art. 407 § 4, 5 należy tu stosować.

Art.  414.

§ 1. Zwierzchnik sądowo-karny rozstrzyga, czy akt oskarżenia ma być złożony sądowi wojennemu.

§ 2. Zwierzchnik sądowo-karny może odroczyć złożenie sądowi wojennemu aktu oskarżenia do demobilizacji.

Art.  415.

§ 1. Zwierzchnik sądowo-karny zarządza złożenie sądowi wojennemu aktu oskarżenia pisemnym rozkazem, wystosowanym do jednego z podległych sobie oficerów audytorów, którego wyznaczył w danej sprawie do pełnienia czynności oskarżyciela publicznego. Wyznaczonym może być również oficer, który prowadził śledztwo.

§ 2. W razie niemożności wyznaczenia oficera audytora może być do pełnienia czynności oskarżyciela publicznego wyznaczony oficer innego korpusu osobowego.

§ 3. Oficerowi, wyznaczonemu do pełnienia czynności oskarżyciela publicznego w sądzie wojennym, przysługują w zakresie popierania aktu oskarżenia uprawnienia prokuratora wojskowego.

Art.  416.

W postępowaniu wojennym wystarcza, jeżeli akt oskarżenia zawiera oznaczenie osoby oskarżonego i zarzucanego mu czynu.

Art.  417.

§ 1. Równocześnie z zarządzeniem złożenia sądowi wojennemu aktu oskarżenia wyznacza zwierzchnik sądowo-karny jednego z sędziów wojskowych sądu wojennego na kierownika rozprawy.

§ 2. Jeżeli celem należytej obsady sądu potrzebny jest w składzie sądzącym udział drugiego sędziego wojskowego - wyznacza tego sędziego zwierzchnik sądowo-karny, zarządzając zarazem, który z wyznaczonych sędziów wojskowych ma pełnić czynności kierownika rozprawy.

§ 3. Na kierownika rozprawy może być wyjątkowo tylko wyznaczony sędzia wojskowy, który prowadził śledztwo, jeżeli wyznaczenie innego sędziego wojskowego nie jest możliwe.

§ 4. Sędziemu wojskowemu, wyznaczonemu na kierownika rozprawy, przysługują poza rozprawą wszelkie uprawnienia, jakie w postępowaniu przed wojskowym sądem okręgowym przysługują sędziemu wojskowemu, mającemu pełnić czynności przewodniczącego.

Art.  418.

§ 1. Zamiast doręczenia oskarżonemu odpisu aktu oskarżenia zawiadamia go sędzia wojskowy, mający pełnić czynności kierownika rozprawy, o złożeniu sądowi wojennemu aktu oskarżenia oraz o dowodach, które mają być na rozprawie przeprowadzone. Zarazem zawiadamia go o wyznaczeniu rozprawy głównej, poucza o prawach co do przybrania lub wyznaczenia obrońcy oraz o prawie wskazania nowych dowodów w myśl art. 244, jako też o terminie określonym w § 2.

§ 2. Prośbę o wyznaczenie obrońcy z urzędu w przypadkach, gdy obrona nie jest obowiązkowa, oraz wniosek co do nowych dowodów ma oskarżony przedstawić najpóźniej w dniu następującym po zawiadomieniu go o złożeniu sądowi wojennemu aktu oskarżenia.

§ 3. Prośbę o wyznaczenie obrońcy z urzędu, gdy obrona nie jest obowiązkowa, uwzględnia się tylko w miarę możności.

Art.  419.

§ 1. W postępowaniu wojennym nie stosuje się ograniczeń co do obrońców, wymienionych w art. 67 lit. b), c) lub d).

§ 2. Do obrony z urzędu można wyznaczyć również osobę o wykształceniu prawniczym, nie posiadającą stopnia oficerskiego.

§ 3. Obrońcą z wyboru może być również osoba o wykształceniu prawniczym, nie wpisana na listę obrońców wojskowych, jeżeli zwierzchnik sądowo-karny wyrazi na to swą zgodę.

Art.  420.

Pomiędzy doręczeniem oskarżonemu wezwania do rozprawy głównej a terminem rozprawy powinno upłynąć przynajmniej trzy dni, jeżeli oskarżony nie zgodził się wyraźnie na czas krótszy.

Art.  421.

§ 1. Uprawnienia przewodniczącego, przewidziane w postępowaniu przed wojskowym sądem okręgowym, służą w postępowaniu wojennym przewodniczącemu oraz kierownikowi rozprawy wedle zasad, określonych w § 2, 3.

§ 2. Do zakresu działania przewodniczącego należy:

a) utrzymanie podczas rozprawy powagi, spokoju i porządku;

b) otwarcie, zamknięcie i przerwa rozprawy oraz przewodu sądowego;

c) zarządzenie odczytania aktu oskarżenia;

d) udzielanie głosu oskarżycielowi, obrońcy i oskarżonemu celem wygłoszenia wywodu końcowego;

e) zarządzenie, na wniosek kierownika rozprawy, narady sądu;

f) zarządzenie ogłoszenia przez kierownika rozprawy wydanych podczas rozprawy orzeczeń i zarządzeń.

§ 3. Uprawnienia nie wymienione w § 2 służą kierownikowi rozprawy.

Art.  422.

§ 1. Rozprawa główna odbywa się przy drzwiach zamkniętych, jeżeli zwierzchnik sądowo-karny nie zarządził, że rozprawa ma się odbyć jawnie.

§ 3. W razie zarządzenia jawności można zarządzić prowadzenie rozprawy lub jej części w myśl art. 267 przy drzwiach zamkniętych tylko po uzyskaniu na to zgody zwierzchnika sądowo-karnego.

§ 3. Wolno odczytywać na rozprawie zapiski dochodzenia oraz zapiski z przesłuchania świadków sporządzone w śledztwie.

Art.  423.

§ 1. Wyrok sądu wojennego ogłasza oskarżonemu kierownik rozprawy na zarządzenie przewodniczącego zaraz po jego wydaniu, przytaczając zarazem ustnie najważniejsze powody wyroku.

§ 2. Przepisu art. 311 w postępowaniu wojennym nie stosuje się.

§ 3. W terminie 5 dni od ogłoszenia wyroku kierownik rozprawy sporządza wyrok na piśmie wraz z uzasadnieniem.

§ 4. Sentencja wyroku powinna podawać również imię, nazwisko i stopień wojskowy kierownika rozprawy.

§ 5. Wyrok podpisują: przewodniczący, kierownik rozprawy i protokolant.

Art.  424.

§ 1. Wyrok sądu wojennego staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez zwierzchnika sądowo-karnego.

§ 2. Wyrok sądu wojennego, orzekający karę śmierci, staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez Naczelnego Wodza, a w obszarze warownym lub rejonie umocnionym, zamkniętym przez nieprzyjaciela - po zatwierdzeniu go przez najwyższego dowódcę w obszarze warownym lub rejonie umocnionym.

§ 3. Wyrok sądu wojskowego, w którym wprowadzono postępowanie wojenne (art. 405 § 2), orzekający karę śmierci, staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez Ministra Spraw Wojskowych.

§ 4. Celem zatwierdzenia wyroku przedstawia kierownik rozprawy zwierzchnikowi sądowo-karnemu wyrok oraz akta sprawy.

§ 5. Przepisu § 2, 3, 4 nie stosuje się do wyroków, orzekających karę śmierci w postępowaniu doraźnym. Do tych wyroków stosuje się przepisy § 1 oraz art. 403 lit. d).

Art.  425.

§ 1. Przed powzięciem decyzji co do zatwierdzenia wyroku skazującego zwierzchnik sądowo-karny zarządza protokolarne przesłuchanie skazanego na okoliczność, jakie zarzuty podnosi przeciw wyrokowi i czym je uzasadnia. Skazany może korzystać przy tym z pomocy obrońcy.

§ 2. Protokolarne przesłuchanie skazanego przeprowadza wyznaczony oficer, w miarę możności oficer audytor.

§ 3. Protokół przesłuchania dołącza się do akt sprawy.

Art.  426.

§ 1. Zwierzchnik sądowo-karny może zarządzić w razie potrzeby sprawdzenie okoliczności podanych przez skazanego.

§ 2. Akta dochodzenia dołącza się do akt sprawy.

Art.  427.

Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny ma do rozporządzenia sędziego wojskowego, który nie brał udziału w rozprawie głównej, powinien ponadto przed powzięciem decyzji co do zatwierdzenia wyroku zażądać od niego opinii prawnej o wyroku i dołączyć ją do akt sprawy.

Art.  428.

W sposób wskazany w art. 425 do 427 należy postąpić przed skierowaniem wyroku śmierci do zatwierdzenia; zwierzchnik sądowo-karny powinien poza tym wypowiedzieć swą opinię co do ułaskawienia.

Art.  429.

§ 1. Zatwierdzenie wyroku następuje przez umieszczenie na nim klauzuli zatwierdzającej.

§ 2. Zatwierdzenie wyroku nie wyklucza możliwości zastosowania prawa łaski, jeżeli prawo takie zatwierdzającemu przysługuje.

§ 3. O zatwierdzeniu wyroku zawiadamia oskarżonego kierownik rozprawy bezpośrednio, lub przez jego przełożoną władzę.

Art.  430.

§ 1. Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny odmawia zatwierdzenia wyroku, przedstawia go Naczelnemu Wodzowi wraz z aktami sprawy i pisemnym uzasadnieniem odmowy celem powzięcia decyzji w sprawie zatwierdzenia wyroku.

§ 2. Naczelny Wódz, po wysłuchaniu opinii szefa sądownictwa wojennego przy Naczelnym Dowództwie, zatwierdza lub uchyla wyrok w formie zarządzenia.

§ 3. Uchylając wyrok wskazuje zarazem Naczelny Wódz na te uchybienia, które spowodowały uchylenia wyroku.

§ 4. Uchylając wyrok może Naczelny Wódz przenieść sprawę do właściwości innego zwierzchnika sądowo-karnego przed sądem wojennym.

§ 5. Przepisy § 2, 3, 4 odnoszą się również do przypadków, w których Naczelnemu Wodzowi, Ministrowi Spraw Wojskowych lub najwyższemu dowódcy w obszarze warownym albo w rejonie umocnionym przedłożono wyrok śmierci w myśl art. 424 § 2, 3.

Art.  431.

W razie uchylenia wyroku należy przeprowadzić nową rozprawę główną, jeżeli z zarządzenia o uchyleniu wyroku nie wynika, że należy uprzednio przeprowadzić lub uzupełnić śledztwo w kierunkach, wskazanych w zarządzeniu.

Art.  432.

§ 1. Do spraw karnych, prowadzonych w pierwszej instancji w postępowaniu zwyczajnym, w razie przekazania ich sądom wojennym lub w razie wprowadzenia w danym sądzie postępowania wojennego w myśl art. 405 § 2, stosuje się w dalszym ciągu postępowanie wojenne.

§ 2. Wyroki sądu pierwszej instancji, które już zapadły, lecz nie stały się jeszcze prawomocne ani nie zostały przedłożone sądowi odwoławczemu wskutek założenia rewizji, stają się prawomocne z chwilą zatwierdzenia ich w myśl art. 424, bez względu na to, czy przeciw nim założono rewizję.

Art.  433.

§ 1. Sprawy karne, prowadzone w postępowaniu wojennym, w razie przekazania ich sądowi wojskowemu, w którym obowiązuje postępowanie zwyczajne, albo w razie uchylenia w danym sądzie postępowania wojennego, wprowadzonego w myśl art. 405 § 2 - przechodzą do postępowania zwyczajnego.

§ 2. Jeżeli w sprawie wymienionej w § 1 zapadł już wyrok, który nie został jeszcze zatwierdzony przez zwierzchnika sądowo-karnego, należy zawiadomić oskarżonego, że wyrok, jako niezatwierdzony, nie stał się prawomocny, oraz że przeciw wyrokowi temu przysługuje stronom prawo założenia rewizji. Termin do zapowiedzenia rewizji liczy się od daty powyższego zawiadomienia.

Rozdział  III.

Wznowienie postępowania.

Art.  434.

§ 1. Wznowienie postępowania, zakończonego wyrokiem prawomocnym sądu wojskowego, może nastąpić na niekorzyść oskarżonego tylko wtedy, gdy wyjdzie na jaw, że wyrok wydano pod wpływem fałszywego zeznania świadka, biegłego lub tłumacza, sfałszowania dokumentu lub dowodu rzeczowego, albo przekupstwa.

§ 2. Popełnienie przestępstwa, dającego podstawę do wznowienia postępowania w myśl § 1, powinno być ustalone wyrokiem prawomocnym, chyba że wyrok nie może zapaść z powodu ustawowych okoliczności, wyłączających wyrokowanie co do tego przestępstwa lub zawieszających postępowanie na czas nieograniczony.

Art.  435.

Wznowienie postępowania, zakończonego wyrokiem prawomocnym, może nastąpić na korzyść oskarżonego z przyczyn, wskazanych w art. 434 § 1, oraz także wtedy, gdy po skazaniu ujawnią się nowe fakty lub dowody, nieznane przedtem ani stronie, która złożyła wniosek o wznowienie, ani sądowi, stwierdzające, że skazany jest niewinny lub że go skazano za przestępstwo cięższe, niż to, które popełnił.

Art.  436.

§ 1. Wniosek o wznowienie postępowania na korzyść oskarżonego mogą złożyć: oskarżony, obrońca, oskarżyciel publiczny w sądzie wojskowym, oraz małżonek oskarżonego, jego krewni w linii prostej i jego bracia i siostry.

§ 2. Wznowienie postępowania na korzyść oskarżonego jest dopuszczalne bez względu na jego śmierć, wykonanie kary lub przedawnienie.

Art.  437.

§ 1. Wniosek o wznowienie postępowania na niekorzyść oskarżonego może złożyć tylko oskarżyciel.

§ 2. Oskarżyciel prywatny, który odstąpił od oskarżenia, nie może żądać wznowienia postępowania.

Art.  438.

Wniosek o wznowienie postępowania na niekorzyść oskarżonego, nie pochodzący od oskarżyciela publicznego, powinien być podpisany przez obrońcę wojskowego.

Art.  439.

O wznowieniu postępowania orzeka Najwyższy Sąd Wojskowy; w razie potrzeby Najwyższy Sąd Wojskowy może przed wydaniem orzeczenia zarządzić sprawdzenie okoliczności, wskazanych we wniosku o wznowienie postępowania.

Art.  440.

§ 1. W razie uwzględnienia wniosku o wznowienie postępowania Najwyższy Sąd Wojskowy uchyla wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał uchylony wyrok, lub innemu rzeczowo właściwemu sądowi wojskowemu.

§ 2. Jeżeli właściwość sądów wojskowych co do danego przestępstwa względem oskarżonego już ustała, wówczas Najwyższy Sąd Wojskowy uchylając wyrok przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi powszechnemu.

§ 3. Uchylając wyrok co do skazanego, odbywającego karę pozbawienia wolności, Najwyższy Sąd Wojskowy postanawia zarazem, czy skazany ma być zwolniony, czy też tymczasowo aresztowany.

Art.  441.

Wszystkie postanowienia dotyczące wznowienia postępowania zapadają na posiedzeniu niejawnym.

Art.  442.

Postępowanie wznowione toczy się według zasad ogólnych z następującymi wyjątkami:

a) jeżeli sprawę wznowiono na korzyść oskarżonego, sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy nie może orzec kary surowszej niż ta, na którą oskarżonego poprzednio prawomocnie skazano;

b) jeżeli postępowanie wznowione na korzyść oskarżonego toczy się po jego śmierci lub jeżeli oskarżony jest umysłowo chory, sąd wyznacza do obrony jego praw obrońcę z urzędu, o ile wnioskodawca sam nie ustanowił obrońcy.

Art.  443.

§ 1. Wznowienie umorzonego postępowania sądowego w sprawie, w której nie zapadł wyrok, następuje tylko na wniosek prokuratora wojskowego na mocy postanowienia wojskowego sądu okręgowego, jeżeli przedawnienie ścigania jeszcze nie zaszło, a prokurator wojskowy przytoczy nowe, poprzednio mu nieznane fakty lub dowody rokujące możność wykazania winy oskarżonego.

§ 2. W sądach wojennych wznowienie umorzonego postępowania sądowego w sprawie, w której nie zapadł wyrok, zarządza zwierzchnik sądowo-karny.

Rozdział  IV.

Postępowanie w sprawach karno-administracyjnych.

Art.  444.

§ 1. Osoba podlegająca sądownictwu wojskowemu, której wymierzono karę w trybie postępowania karno-administracyjnego, może zwrócić się, w terminie zawitym siedmiodniowym od daty ogłoszenia orzeczenia, do władzy administracyjnej z żądaniem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego; termin siedmiodniowy liczy się od daty doręczenia, jeżeli orzeczenie należało doręczyć.

§ 2. Jeżeli osoba, której karę wymierzono, jest niepełnoletnia lub ubezwłasnowolniona, żądanie w terminie, biegnącym dla tej osoby, może złożyć także ojciec, matka, małżonek, opiekun lub kurator.

§ 3. W razie odmowy przyjęcia żądania, wymienionego w § 1, 2, można w ciągu trzech dni od zawiadomienia o odmowie złożyć żądanie skierowania sprawy do właściwego sądu wojskowego celem rozpatrzenia powodów odmowy. Żądanie to można złożyć wprost do sądu.

§ 4. O przywróceniu terminu, wymienionego w § 1, 2, orzeka właściwy sąd wojskowy.

Art.  445.

§ 1. W razie złożenia żądania, wymienionego w art. 444 § 1, 2, orzeczenie władzy administracyjnej nie ulega wykonaniu, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej.

§ 2. Władza administracyjna, jeżeli nie cofnie swego orzeczenia, przesyła akta sądowi wojskowemu.

§ 3. Orzeczenie władzy administracyjnej zastępuje w postępowaniu sądowym akt oskarżenia.

Art.  446.

Sprawę rozpoznaje właściwy wojskowy sąd okręgowy lub sąd wojenny.

Art.  447.

Sędzia wojskowy, stojący na czele sądu, zwraca akta władzy administracyjnej celem wydania stosownych zarządzeń, jeśli żądanie skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego postawiła osoba nieuprawniona, lub też jeżeli przy zgłoszeniu tego żądania nie zachowano terminu, określonego w art. 444 § 1.

Art.  448.

Jeżeli strona wskutek odmówienia przez władzę administracyjną przyjęcia żądania, wymienionego w art. 444 § 1, 2, zażąda od sądu rozpoznania powodów odmowy, lub też jeżeli równocześnie ze złożeniem spóźnionego żądania skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego zgłosi wniosek o przywrócenie terminu, sędzia wojskowy, mający pełnić czynności przewodniczącego, kieruje sprawę na posiedzenie niejawne sądu, a w postępowaniu wojennym - do zwierzchnika sądowo-karnego, celem rozstrzygnięcia.

Art.  449.

Sąd wojskowy rozpoznaje sprawę na rozprawie według przepisów, obowiązujących w postępowaniu przed wojskowym sądem okręgowym, względnie w postępowaniu wojennym, ze zmianami wskazanymi w rozdziale niniejszym.

Art.  450.

Do czasu rozpoczęcia postępowania dowodowego oskarżony może cofnąć żądanie skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. W tym przypadku orzeczenie władzy administracyjnej staje się prawomocne.

Art.  451.

Sąd postanawia według swego uznania, których świadków i biegłych przesłucha na rozprawie, pod przysięgą lub bez zaprzysiężenia, a których zeznania będą odczytane. Sędzia wojskowy, mający pełnić czynności przewodniczącego, może zarządzić jeszcze przed rozprawą potrzebne przesłuchania.

Art.  452.

Wolno odczytywać na rozprawie zapiski dochodzenia i inne części akt postępowania administracyjnego.

Art.  453.

Sąd nie jest związany wymiarem kary, oznaczonym w orzeczeniu władzy administracyjnej.

Art.  454.

Założenie rewizji nie wstrzymuje wykonania kary, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności.

¹ Art. 405 § 2 zmieniony przez art. 1 dekretu z dnia 26 lipca 1939 r. (Dz.U.39.67.454) zmieniającego nin. dekret z dniem 31 lipca 1939 r.