Kodeks postępowania karnego.
Dz.U.1969.13.96
Akt utracił mocUSTAWA
z dnia 19 kwietnia 1969 r.
Kodeks postępowania karnego. *
Przepisy wstępne.
Przepisy wstępne.
Postępowanie karne w sprawach należących do właściwości sądów toczy się według przepisów niniejszego kodeksu.
Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy zachodzi okoliczność wyłączająca postępowanie, a w szczególności gdy:
Odmawiając wszczęcia postępowania lub umarzając je, sąd lub prokurator, jeżeli dopatruje się czynu naruszającego obowiązki służbowe lub zasady współżycia społecznego, może przekazać sprawę sądowi społecznemu albo innemu organowi właściwemu do rozpoznawania spraw tego rodzaju.
4 O wszczęciu i ukończeniu postępowania toczącego się z urzędu przeciw osobom zatrudnionym w instytucjach państwowych i społecznych, uczniom i słuchaczom szkół wyższych stopni oraz żołnierzom jak również duchownym i członkom zakonów oraz diakonatów należy bezzwłocznie zawiadomić przełożonych tych osób.
Sąd.
Sąd.
Właściwość i skład sądu.
Właściwość i skład sądu.
Sąd powiatowy orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawą do właściwości innego sądu.
Sąd apelacyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w sądzie wojewódzkim.
Sąd Najwyższy rozpoznaje:
Sąd wyższego rzędu nad sądem właściwym może przekazać sprawę innemu sądowi równorzędnemu, jeżeli większość osób, które należy wezwać na rozprawę, zamieszkuje blisko tego sądu, a z dala od sądu właściwego.
Sąd Najwyższy może z inicjatywy właściwego sądu lub na wniosek prokuratora przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
Jeżeli sąd wojskowy przekaże sprawę sądowi powszechnemu lub nie przyjmie sprawy przekazanej mu przez sąd powszechny, sprawę rozpoznaje sąd powszechny.
Wyłączenie sędziego.
Wyłączenie sędziego.
Jeżeli z powodu wyłączenia sędziów rozpoznanie sprawy w danym sądzie jest niemożliwe, sąd wyższego rzędu przekazuje sprawę innemu sądowi równorzędnemu.
Strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciel społeczny.
Strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciel społeczny.
Oskarżyciel publiczny.
Oskarżyciel publiczny.
W sprawach o przestępstwa z oskarżenia publicznego udział prokuratora jest obowiązkowy w rozprawie, jeżeli ustawa inaczej nie stanowi.
Pokrzywdzony.
Pokrzywdzony.
W razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały, mogą wykonywać jego małżonek, krewni w linii prostej, rodzeństwo oraz osoba przysposabiająca i przysposobiona.
Oskarżyciel posiłkowy.
Oskarżyciel posiłkowy.
W razie zrzeczenia się swoich uprawnień oskarżyciel posiłkowy nie może ponownie przyłączyć się do postępowania.
Odstąpienie oskarżyciela publicznego od oskarżenia nie pozbawia uprawnień oskarżyciela posiłkowego, który przyłączył się do postępowania.
Śmierć oskarżyciela posiłkowego nie tamuje biegu postępowania; osoby wymienione w art. 43 mogą zgłosić udział w postępowaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego w każdym stadium postępowania, a w kwestii ich dopuszczenia orzeka sąd.
Oskarżyciel prywatny.
Oskarżyciel prywatny.
Powód cywilny.
Powód cywilny.
Pokrzywdzony może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej wytoczyć przeciw oskarżonemu powództwo cywilne w celu dochodzenia w postępowaniu karnym roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnienia przestępstwa.
Prokurator może w terminie przewidzianym w art. 52 wytoczyć powództwo cywilne na rzecz pokrzywdzonego lub osoby, o której mowa w art. 53 § 1, albo popierać wytoczone przez pokrzywdzonego lub tę osobę powództwo, jeżeli według oceny prokuratora wymaga tego interes społeczny.
Powód cywilny może dowodzić istnienia tylko tych okoliczności, na których opiera swoje roszczenie.
W razie zawieszenia postępowania przed sądem karnym powód cywilny może żądać przekazania wytoczonego powództwa sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych.
W kwestiach dotyczących powództwa cywilnego, a nie unormowanych przez przepisy niniejszego kodeksu, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.
Oskarżony.
Oskarżony.
Jeżeli oskarżony nie zna języka polskiego, postanowienie o przedstawieniu zarzutów, akt oskarżenia oraz orzeczenia podlegające zaskarżeniu lub kończące postępowanie doręcza się lub ogłasza oskarżonemu wraz z tłumaczeniem.
Oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia, może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.
Jeżeli oskarżony jest nieletni lub ubezwłasnowolniony, jego przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą oskarżony pozostaje, może podejmować na jego korzyść wszelkie czynności procesowe, a przede wszystkim wnosić środki zaskarżenia, składać wnioski oraz ustanowić obrońcę.
Oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli wykaże, że nie jest w stanie bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny ponieść kosztów obrony.
Oskarżony musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem wojewódzkim jako sądem pierwszej instancji. Udział obrońcy na rozprawie głównej jest obowiązkowy, a na rozprawie odwoławczej przed sądem apelacyjnym, jeżeli prezes sądu lub sąd uzna to za konieczne.
Obrońcy i pełnomocnicy.
Obrońcy i pełnomocnicy.
Obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów ustawy o ustroju adwokatury.
W razie oczywistego naruszenia przez obrońcę jego obowiązków, zwłaszcza w zakresie obrony, sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator zawiadamia o tym radę adwokacką.
W kwestiach dotyczących pełnomocnika, a nie uregulowanych przez przepisy postępowania karnego, stosuje się odpowiednio przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym.
Przedstawiciel społeczny.
Przedstawiciel społeczny.
Dopuszczony do udziału w postępowaniu sądowym przedstawiciel organizacji społecznej może w toku tego postępowania, a zwłaszcza na rozprawie wypowiedzieć się i zgłaszać wnioski w kwestiach, w których pragnie zająć stanowisko ze względu na interes społeczny.
Jeżeli oskarżony jest żołnierzem albo funkcjonariuszem służby zorganizowanej na zasadach dyscypliny wojskowej, udział w postępowaniu sądowym może zgłosić delegat wybrany w tym celu przez kolektyw żołnierski lub pracowników służby; wybór delegata zatwierdza dowódca lub przełożony jednostki, wystawiając stosownej treści zaświadczenie.
Przedstawiciel organizacji społecznej lub delegat kolektywu, w którym oskarżony pracuje, odbywa służbę wojskową lub się uczy, może zgłosić gotowość udzielenia poręczenia lub roztoczenia dozoru nad oskarżonym, przedstawiając stosownej treści uchwałę organizacji lub kolektywu.
Czynności procesowe.
Czynności procesowe.
Orzeczenia i zarządzenia.
Orzeczenia i zarządzenia.
Podstawę orzeczenia może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w postępowaniu, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia.
Sąd orzeka na rozprawie w wypadkach przewidzianych przez ustawę, a w innych - na posiedzeniu. Orzeczenia podejmowane na posiedzeniu mogą zapadać również na rozprawie.
W posiedzeniu może wziąć udział prokurator lub zgłosić wniosek na piśmie; inne strony mogą wziąć udział w posiedzeniu, jeżeli ustawa to przewiduje.
Jeżeli przed wydaniem postanowienia na posiedzeniu zachodzi potrzeba sprawdzenia okoliczności faktycznych, sąd dokonuje tego sam lub w tym celu wyznacza ze składu orzekającego sędziego albo wzywa do wykonania określonych czynności właściwy miejscowo sąd powiatowy.
W postępowaniu przygotowawczym stosuje się odpowiednio art. 86 § 2, art. 91 § 2 oraz art. 92 § 2.
Narada i głosowanie.
Narada i głosowanie.
Narada i głosowanie nad wyrokiem odbywają się osobno co do winy i kwalifikacji prawnej czynu, co do kary i co do innych kwestii.
Sędzia, który głosował przeciwko uznaniu oskarżonego za winnego, może wstrzymać się od głosowania nad karą; wówczas głos tego sędziego przyłącza się do zdania najprzychylniejszego dla oskarżonego.
Orzeczenie podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego, nie wyłączając przegłosowanego.
Porządek czynności procesowych stron.
Porządek czynności procesowych stron.
Jeżeli osoba uczestnicząca w czynności procesowej odmówiła podpisu lub nie mogła go złożyć, należy zaznaczyć przyczynę braku podpisu.
Terminy.
Terminy.
Termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskim urzędzie pocztowym, w polskim urzędzie konsularnym lub złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności - w administracji zakładu karnego, a przez członka załogi polskiego statku morskiego - kapitanowi statku.
Pismo wniesione przed upływem terminu omyłkowo do niewłaściwego sądu lub prokuratora uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.
Wniosek o przywrócenie terminu nie wstrzymuje wykonania orzeczenia, jednakże organ, do którego wniosek złożono, lub organ powołany do rozpoznania środka zaskarżenia może wstrzymać wykonanie orzeczenia; odmowa wstrzymania nie wymaga uzasadnienia.
Doręczenia.
Doręczenia.
Jeżeli od dnia doręczenia pisma biegnie termin wykonania czynności procesowej, należy pouczyć o tym adresata.
Prokuratora zawiadamia się o rozprawach i posiedzeniach przez doręczenie wykazu spraw, które mają być w danym dniu rozpoznane.
W wypadkach nie cierpiących zwłoki można wzywać osoby telegraficznie, telefonicznie lub w inny sposób, stosownie do okoliczności.
Strona przebywająca za granicą ma obowiązek wskazać adres dla doręczeń w kraju; w razie nieuczynienia tego pismo wysłane pod ostatnio znanym adresem w kraju lub, jeżeli adresu tego nie ma, załączone do akt sprawy uważa się za doręczone.
Orzeczenia, zarządzenia, zawiadomienia oraz odpisy, które ustawa nakazuje doręczać stronom, należy doręczać również obrońcy oskarżonego pozbawionego wolności i przedstawicielowi ustawowemu, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Łączności określi w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady i tryb doręczania pism sądowych przez pocztę.
Doręczenie bez zachowania przepisów niniejszego rozdziału uważa się w każdym razie za dokonane, jeżeli osoba, dla której pismo było przeznaczone, oświadczy że pismo to otrzymała.
Protokoły.
Protokoły.
Skreślenia oraz poprawki i uzupełnienia poczynione w protokole wymagają omówienia podpisanego przez osoby podpisujące protokół.
Sprostowanie oczywistych omyłek pisarskich lub rachunkowych w protokole rozprawy lub posiedzenia może nastąpić na wniosek lub z urzędu w każdym czasie; art. 139 stosuje się odpowiednio.
O treści sprostowania zawiadamia się strony, a o odmowie sprostowania - osobę, która zgłosiła wniosek o sprostowanie.
Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów.
Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów.
Prokurator może przeglądać akta sprawy sądowej w każdym jej stanie oraz żądać przesłania mu ich w tym celu, jeżeli nie tamuje to biegu postępowania.
Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt.
Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt.
Jeżeli zaginęły lub uległy zniszczeniu akta sprawy prawomocnie zakończonej, odtworzenie nastąpi w częściach niezbędnych do wykonania orzeczenia, wznowienia postępowania, przeprowadzenia postępowania w trybie kasacji albo urzeczywistnienia uzasadnionych interesów stron.
Prezes sądu wzywa strony do złożenia w oznaczonym terminie wniosków co do sposobu odtworzenia akt sprawy oraz przedstawienia dokumentów umożliwiających ich odtworzenie.
Postępowanie mające na celu odtworzenie akt i postępowanie dowodowe, jakie uzna za konieczne, przeprowadza sąd, a w szczególności sąd bierze pod uwagę wpisy do rejestrów karnych, repertoriów i innych ksiąg biurowych, utrwalenia dźwiękowe lub wzrokowe oraz może przesłuchać w charakterze świadków sędziów, prokuratorów, protokolantów, adwokatów i inne osoby, które uczestniczyły w postępowaniu lub które mogą się wypowiedzieć co do treści akt.
Jeżeli akta sprawy prawomocnie nie ukończonej nie mogą być w ogóle odtworzone albo zostały odtworzone w części, należy czynności procesowe powtórzyć w zakresie niezbędnym do kontynuowania postępowania.
Dowody.
Dowody.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu; to samo dotyczy faktów znanych z urzędu, należy jednak zwrócić na nie uwagę stron.
Oddalenie wniosku dowodowego nie stoi na przeszkodzie późniejszemu dopuszczeniu dowodu, chociażby nie ujawniły się nowe okoliczności.
Dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism i zapisków.
Świadkowie.
Świadkowie.
Nie wolno przesłuchiwać jako świadków:
Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy służbowej lub tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy.
Można zwolnić od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytanie osobę pozostającą z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku osobistym, jeżeli osoba taka wnosi o zwolnienie.
Jeżeli osoba uprawniona do odmowy złożenia zeznania albo zwolniona od tego na podstawie art. 167 oświadczy nie później niż przed rozpoczęciem zeznania na rozprawie przed sądem pierwszej instancji, że chce z tego prawa skorzystać, poprzednio złożone zeznanie tej osoby nie może ani służyć za dowód, ani być odtworzone.
Nie odbiera się przyrzeczenia:
Sporządzone w postępowaniu karnym protokoły oględzin ciała podlegają ujawnieniu na rozprawie, choćby osoba poddana oględzinom odmówiła wyjaśnień lub zeznań albo została od nich zwolniona na podstawie art. 165 lub 167.
Biegli.
Biegli.
Do pełnienia czynności biegłego jest obowiązany nie tylko biegły sądowy, lecz także każda osoba, o której wiadomo, że ma odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie.
Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo zachodzi sprzeczność między opiniami, można zasięgnąć opinii instytutu, zakładu lub instytucji albo też wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych.
W celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego należy powołać co najmniej dwóch biegłych lekarzy psychiatrów.
Oględziny i dowody rzeczowe.
Oględziny i dowody rzeczowe.
W celu sprawdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy można przeprowadzić doświadczenie lub odtworzenie przebiegu stanowiących przedmiot rozpoznania zdarzeń albo ich fragmentów.
Oględzin lub badań ciała, które mogą wywołać uczucie wstydu, powinna dokonać osoba tej samej płci, chyba że łączą się z tym szczególne trudności; inne osoby odmiennej płci mogą być obecne tylko w razie konieczności.
Przedmioty mogące stanowić dowód w sprawie należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki także na żądanie Milicji Obywatelskiej. Art. 162-164 stosuje się odpowiednio.
W celu znalezienia przedmiotów wymienionych w art. 189 można dokonać przeszukania pomieszczeń i innych miejsc, a także osoby i rzeczy, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że przedmioty te tam się znajdują.
Przeszukania osoby i odzieży na niej powinno się dokonywać w miarę możności za pośrednictwem osoby tej samej płci.
Przedmioty zbędne dla postępowania karnego zwraca się osobie uprawnionej, a jeżeli ich posiadanie jest zabronione, przekazuje się je właściwemu urzędowi lub instytucji.
Przedmiot, co do którego powstaje wątpliwość, komu należy go wydać, składa się do depozytu sądowego lub oddaje się na przechowanie osobie godnej zaufania aż do wyjaśnienia uprawnienia do odbioru. Przepisy o likwidacji depozytów i nie odebranych rzeczy stosuje się odpowiednio.
Oddając na przechowanie pieniądze krajowe lub waluty zagraniczne, organ przekazujący je określa charakter depozytu i sposób rozporządzenia oddanymi na przechowanie wartościami.
Rozporządzenia przedmiotem dokonane po jego odebraniu lub zabezpieczeniu są bezskuteczne w stosunku do Skarbu Państwa.
W toku postępowania przed sądem rozstrzygnięcia i czynności prokuratora przewidziane w rozdziale niniejszym podejmuje sąd.
Środki przymusu.
Środki przymusu.
Zatrzymanie.
Zatrzymanie.
Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa i oddać w ręce Milicji Obywatelskiej, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości.
Jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania nie doręczono zatrzymanemu odpisu postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, należy zatrzymanego niezwłocznie zwolnić.
Środki zapobiegawcze.
Środki zapobiegawcze.
Środki zapobiegawcze można stosować w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, jeżeli dowody zebrane przeciwko oskarżonemu dostatecznie uzasadniają, że popełnił on przestępstwo.
38 Na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego przysługuje zażalenie na zasadach ogólnych z wyjątkiem, o którym mowa w art. 222 § 4.
41 Oskarżony może składać w każdym czasie wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego; w przedmiocie wniosku rozstrzyga najpóźniej w ciągu 3 dni prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu, sąd, przed którym sprawa się toczy. Na postanowienie sądu w przedmiocie wniosku zażalenie nie przysługuje.
Zawieszenie postępowania nie stoi na przeszkodzie orzekaniu co do środków zapobiegawczych.
Nadzór nad prawidłowością zatrzymania i wykonania środków zapobiegawczych w toku postępowania przygotowawczego sprawuje prokurator, a w toku postępowania sądowego - sąd.
Jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, zwłaszcza gdy pozbawienie oskarżonego wolności:
Jeżeli stan zdrowia oskarżonego tego wymaga, tymczasowe aresztowanie może być wykonywane tylko w postaci umieszczenia w odpowiednim zakładzie leczniczym.
Jeżeli z powodu niepoczytalności podejrzanego następuje umorzenie postępowania, można niezależnie od terminów określonych w art. 222 orzec o utrzymaniu tymczasowego aresztowania do czasu zakończenia postępowania w sprawie lub w przedmiocie środka zabezpieczającego.
Poza wypadkiem, gdy tymczasowe aresztowanie jest obowiązkowe, środka tego nie stosuje się, jeżeli wystarczające jest poręczenie lub dozór albo oba te środki zapobiegawcze łącznie.
Osobę składającą poręczenie majątkowe zawiadamia się o każdorazowym wezwaniu oskarżonego do stawiennictwa; do osoby składającej poręczenie majątkowe za oskarżonego stosuje się odpowiednio art. 124-125 § 1.
Poręczenie, że oskarżony stawi się na każde wezwanie oraz że nie będzie utrudniał postępowania, można także przyjąć od osoby godnej zaufania.
Jeżeli mimo poręczenia oskarżony nie stawi się na wezwanie lub w inny sposób będzie utrudniał postępowanie, organ stosujący środek zapobiegawczy zawiadomi o tym udzielającego poręczenia, a ponadto może zawiadomić bezpośredniego przełożonego osoby, która złożyła poręczenie, i organizację społeczną, do której należy, a także organ nadrzędny nad poręczającym zakładem pracy lub organizacją społeczną, jeżeli zostanie stwierdzone zaniedbanie obowiązków wynikających z poręczenia. Przed zawiadomieniem, o którym mowa, należy osobę, która złożyła poręczenie, wezwać w celu złożenia wyjaśnień.
Jeżeli miejsce pobytu oskarżonego nie jest znane, zarządza się jego poszukiwanie. Art. 208 stosuje się odpowiednio.
List żelazny.
List żelazny.
Jeżeli oskarżony przebywający za granicą złoży oświadczenie, że stawi się do sądu w oznaczonym terminie pod warunkiem odpowiadania z wolnej stopy, właściwy miejscowo sąd wojewódzki może wydać oskarżonemu list żelazny.
List żelazny zapewnia oskarżonemu pozostawanie na wolności aż do prawomocnego ukończenia postępowania, jeżeli oskarżony:
Kary porządkowe.
Kary porządkowe.
Karę pieniężną należy uchylić, jeżeli ukarany usprawiedliwi swe niestawiennictwo lub samowolne oddalenie się. Usprawiedliwienie może nastąpić w ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia wymierzającego karę pieniężną lub przy pierwszej czynności, do której wezwano osobę ukaraną.
Zabezpieczenie majątkowe.
Zabezpieczenie majątkowe.
W razie nieprawomocnego skazania na karę konfiskaty sąd z urzędu zabezpiecza tę karę, a jeżeli zabezpieczenie już nastąpiło - zawiadamia o skazaniu organ wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu. 51
Art. 253 stosuje się odpowiednio do organów Ministra Finansów w zakresie kontroli i rewizji finansowej, jeżeli organy te ujawniły przestępstwo.
Postępowanie przygotowawcze.
Postępowanie przygotowawcze.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Postępowanie przygotowawcze wszczyna się, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że popełniono przestępstwo.
Najpóźniej w terminie do dni 30 od dnia otrzymania zawiadomienia należy wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub o jego wszczęciu.
Postępowanie przygotowawcze ma na celu:
W granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą lub zniekształceniem Milicja Obywatelska może w każdej sprawie w wypadkach nie cierpiących zwłoki, nawet choćby prowadzenie śledztwa było obowiązkowe, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu postępowania przeprowadzić dochodzenie w niezbędnym zakresie, a w szczególności dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłych, przeszukania i czynności wymienionych w art. 65 § 1 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także dokonać innych niezbędnych czynności, nie wyłączając pobrania próby krwi i wydzielin. Po dokonaniu tych czynności w sprawach, w których prowadzenie śledztwa jest obowiązkowe, prowadzący dochodzenie przekazuje sprawę niezwłocznie prokuratorowi.
Na postanowienia i zarządzenia w toku postępowania przygotowawczego przysługuje zażalenie osobom nie będącym stronami, których prawa zostały naruszone. Osobom tym oraz stronom przysługuje zażalenie także na inne czynności naruszające ich prawa.
Przebieg postępowania przygotowawczego.
Przebieg postępowania przygotowawczego.
Jeżeli w toku postępowania przygotowawczego okaże się, że podejrzanemu należy zarzucić ponadto czyn nie objęty wydanym uprzednio postanowieniem o przedstawieniu zarzutów albo czyn w zmienionej w istotny sposób postaci lub też że czyn zarzucany należy zakwalifikować z surowszego przepisu, wydaje się nowe stosowne postanowienie i niezwłocznie ogłasza je podejrzanemu oraz przesłuchuje się go.
Podejrzany i jego obrońca oraz pokrzywdzony i jego pełnomocnik mogą składać wnioski o dokonanie czynności w toku postępowania przygotowawczego.
Gdy dopuszczono dowód z opinii zakładu naukowego, naukowo-badawczego, zakładu specjalistycznego, instytucji lub z biegłych, podejrzanemu i jego obrońcy doręcza się postanowienie o dopuszczeniu tego dowodu i zezwala się na wzięcie udziału w przesłuchaniu biegłych oraz na zapoznanie się z opinią, jeżeli została złożona na piśmie. Art. 272 § 2 stosuje się.
Jeżeli nie zachodzi potrzeba uzupełnienia postępowania przygotowawczego, wydaje się postanowienie o jego zamknięciu i ogłasza się je lub o jego treści zawiadamia podejrzanego.
Prowadzący dochodzenie po wydaniu postanowienia o zamknięciu postępowania przygotowawczego niezwłocznie przekazuje akta wraz z dowodami rzeczowymi prokuratorowi.
Osobie roszczącej sobie prawo do przedmiotów, których przepadek orzeczono tytułem środka zabezpieczającego, przysługuje prawo dochodzenia swych roszczeń tylko w drodze procesu cywilnego.
Postanowienie o zawieszeniu postępowania, jeżeli nie zostało wydane przez prokuratora, wymaga jego pisemnego zatwierdzenia.
Prokurator może wystąpić do sądu o zastosowanie przepadku rzeczy tytułem środka zabezpieczającego.
Na postanowienie o warunkowym umorzeniu postępowania przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Podejrzanemu, który sprzeciwu nie zgłasza, zażalenie przysługuje tylko w zakresie warunków umorzenia wymienionych w art. 28 i art. 29 § 1 Kodeksu karnego. Na postanowienie tego sądu zażalenie nie przysługuje.
Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym.
Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym.
Akt oskarżenia.
Akt oskarżenia.
Postępowanie przed sądem pierwszej instancji.
Postępowanie przed sądem pierwszej instancji.
Przygotowanie do rozprawy głównej.
Przygotowanie do rozprawy głównej.
Jeżeli akt oskarżenia nie odpowiada warunkom formalnym, wymienionym w art. 295-297, lub gdy nie dołączono odpowiedniej liczby odpisów aktu oskarżenia, prezes sądu zwraca go oskarżycielowi w celu uzupełnienia braków w terminie dni 7.
Po uzupełnieniu postępowania przygotowawczego oskarżyciel publiczny składa nowy akt oskarżenia albo podtrzymuje poprzedni lub postępowanie umarza.
W dalszym postępowaniu, a w szczególności na rozprawie głównej, sąd nie jest związany ani oceną faktyczną, ani prawną przyjętą za podstawę postanowień i zarządzeń, wydanych w postępowaniu przewidzianym w rozdziale niniejszym.
Prezes sądu po rozważeniu wniosków stron lub z urzędu zarządza wezwanie świadków oraz sprowadzenie na rozprawę główną innych dowodów wnioskowanych przez strony.
Jawność rozprawy głównej.
Jawność rozprawy głównej.
Przewodniczący poucza obecnych o obowiązku zachowania w tajemnicy okoliczności ujawnionych na rozprawie toczącej się z wyłączeniem jawności i uprzedza o skutkach niedopełnienia tego obowiązku.
Z chwilą zgłoszenia wniosku o wyłączenie jawności rozprawa w zakresie tego wniosku odbywa się z wyłączeniem jawności, jeżeli o to wnosi strona lub sąd uzna to za potrzebne.
Ogólny porządek rozprawy głównej.
Ogólny porządek rozprawy głównej.
O przychylnym załatwieniu wniosku dowodowego strony, któremu inna strona nie sprzeciwiła się, rozstrzyga ostatecznie przewodniczący; w innych wypadkach sąd wydaje postanowienie.
Sąd może zezwolić przedstawicielom radia, telewizji, filmu i prasy na dokonywanie za pomocą aparatury utrwaleń obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy, gdy uzasadniony interes społeczny za tym przemawia, a dokonywanie tych czynności nie będzie utrudniać prowadzenia rozprawy.
Przewodniczący wydaje wszelkie zarządzenia niezbędne do utrzymania na sali sądowej spokoju i porządku.
Od zarządzeń przewodniczącego wydanych na rozprawie głównej przysługuje odwołanie do składu orzekającego.
Jeżeli oskarżony, który złożył już wyjaśnienia, opuścił salę rozpraw bez zezwolenia przewodniczącego, sąd może dokończyć rozprawy w czasie nieobecności oskarżonego, a wydanego w tym wypadku wyroku nie uważa się za zaoczny; sąd zarządza przymusowe doprowadzenie oskarżonego, jeżeli uznaje jego obecność za niezbędną.
W wypadku odwołania przez oskarżonego po wyznaczeniu rozprawy upoważnienia do obrony w sprawie, w której udział obrońcy jest obowiązkowy, obrońca powinien pełnić obowiązki do czasu podjęcia czynności przez nowego obrońcę, chyba że sąd postanowi inaczej.
Rozpoczęcie rozprawy głównej.
Rozpoczęcie rozprawy głównej.
Rozprawę główną rozpoczyna wywołanie sprawy, następnie przewodniczący sprawdza, czy wszyscy wezwani stawili się oraz czy nie ma przeszkód do rozpoznania sprawy.
W razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa oskarżonego, którego obecność jest obowiązkowa, przewodniczący zarządza jego natychmiastowe doprowadzenie lub przerywa w tym celu rozprawę albo też sąd ją odracza.
W razie niestawiennictwa powoda cywilnego do chwili rozpoczęcia przewodu sądowego sąd pozostawia powództwo cywilne bez rozpoznania, chyba że powód wnosi o rozpoznanie w czasie jego nieobecności.
Przewód sądowy.
Przewód sądowy.
Za zgodą obecnych stron sąd może przeprowadzić postępowanie dowodowe tylko częściowo, jeżeli wyjaśnienia oskarżonego przyznającego się do winy nie budzą wątpliwości.
Dowody na poparcie oskarżenia powinny być w miarę możności przeprowadzone przed dowodami służącymi do obrony.
Protokoły i dokumenty podlegające odczytaniu na rozprawie można uznać bez ich odczytywania za ujawnione w całości lub w części, należy jednak je odczytać, jeżeli którakolwiek ze stron o to wnosi.
Dowody rzeczowe sprowadza się na salę rozpraw, jeżeli nie stoją temu na przeszkodzie ich właściwości, i udostępnia stronom, w razie potrzeby świadkom i biegłym.
Jeżeli w toku rozprawy okaże się, że nie wychodząc poza granice oskarżenia można czyn zakwalifikować według innego przepisu prawnego, sąd uprzedza o tym obecne na rozprawie strony, gdy to ma dla nich znaczenie, a zwłaszcza dla obrony oskarżonego.
Orzeczenia zapadające w czasie przerwy w rozprawie wydaje się w składzie rozpoznającym sprawę, a w wypadku niemożności jego utworzenia - w takim samym składzie.
Przed zamknięciem przewodu sądowego przewodniczący zapytuje strony, czy wnoszą o uzupełnienie postępowania dowodowego, a w razie odpowiedzi odmownej i uznania sprawy za wyjaśnioną ogłasza, że przewód sądowy jest zamknięty.
Przemówienia stron.
Przemówienia stron.
Po zamknięciu przewodu sądowego przewodniczący udziela głosu stronom oraz w miarę potrzeby przedstawicielowi społecznemu, który przemawia przed obrońcą i oskarżonym. Strony przemawiają w następującej kolejności: oskarżyciel publiczny, oskarżyciel posiłkowy, oskarżyciel prywatny, powód cywilny, obrońca oskarżonego i oskarżony.
Jeżeli oskarżyciel lub powód cywilny albo przedstawiciel społeczny ponownie zabiera głos, należy również udzielić głosu obrońcy i oskarżonemu.
Oskarżonemu, z którym sąd porozumiewał się przez tłumacza, należy przed udzieleniem głosu przetłumaczyć przynajmniej końcowe wnioski przemówień.
Wyrokowanie.
Wyrokowanie.
Sąd aż do ogłoszenia wyroku może wznowić przewód sądowy, zwłaszcza w wypadku przewidzianym w art. 346, lub udzielić dodatkowego głosu stronom.
Podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej.
W razie skazania albo warunkowego umorzenia postępowania sąd może zasądzić odszkodowanie na rzecz pokrzywdzonego także z urzędu, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności podlega również okres tymczasowego aresztowania, odbytego przez oskarżonego w innej sprawie, w której postępowanie toczyło się równocześnie, a zapadł w niej prawomocny wyrok uniewinniający lub umorzono postępowanie.
Osobie nie będącej stroną, która rości sobie prawo do mienia objętego orzeczoną konfiskatą lub do rzeczy objętych orzeczonym przepadkiem, przysługuje prawo dochodzenia swych roszczeń tylko w drodze procesu cywilnego.
Postępowanie odwoławcze.
Postępowanie odwoławcze.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Od orzeczeń wydanych przez sąd odwoławczy na skutek odwołania lub w toku postępowania odwoławczego nie przysługuje środek odwoławczy.
Na zarządzenie odmawiające przyjęcia środka odwoławczego na podstawie art. 105 § 2 i art. 377 § 2 przysługuje zażalenie.
Sąd odwoławczy pozostawia bez rozpoznania przyjęty środek odwoławczy, jeżeli zachodzą okoliczności określone w art. 377 § 2 albo jeżeli uzna, że przyjęcie tego środka nastąpiło na skutek niezasadnego przywrócenia terminu.
Cofnięty środek odwoławczy sąd pozostawia bez rozpoznania, chyba że zachodzi jedna z przyczyn wymienionych w art. 388.
Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym o tyle, o ile ustawa to przewiduje.
Sąd odwoławczy uchyla lub zmienia orzeczenie na korzyść współoskarżonych, choćby nie wnieśli środka odwoławczego, jeżeli je uchylił lub zmienił na rzecz współoskarżonego, którego środek odwoławczy dotyczył, gdy istnieją względy, które przemawiają za uchyleniem lub zmianą na rzecz tamtych.
Sąd może ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania.
Orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia:
Niezależnie od granic środka odwoławczego wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli:
Orzeczenie podlega zmianie na korzyść oskarżonego lub uchyleniu niezależnie od granic środka odwoławczego, jeżeli jest ono oczywiście niesprawiedliwe.
Apelacja. 62
Apelacja. 62
Sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę na rozprawie, a w wypadkach przewidzianych przez ustawę - na posiedzeniu.
Jeżeli wyznaczono rozprawę, sąd może zarządzić sprowadzenie na nią oskarżonego pozbawionego wolności.
Sąd odwoławczy poprawia błędną kwalifikację prawną czynu niezależnie od granic środka odwoławczego, jeżeli nawet nie można poza tym wyroku zmienić.
O utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie wyroku sądu pierwszej instancji sąd odwoławczy orzeka wyrokiem.
Przepisy dotyczące postępowania przed sądem pierwszej instancji stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem odwoławczym, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.
W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania wolno w dalszym postępowaniu orzec karę surowszą niż orzeczona w uchylonym wyroku tylko wtedy, gdy wyrok ten był zaskarżony na niekorzyść oskarżonego.
Zażalenie.
Zażalenie.
Zażalenie przysługuje na postanowienia sądu zamykające drogę do wydania wyroku oraz na postanowienia co do środka zabezpieczającego, a na inne postanowienia - w wypadkach przewidzianych w ustawie.
Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od daty ogłoszenia postanowienia, a jeżeli ustawa nakazuje doręczenie postanowienia - od daty doręczenia.
Postępowania szczególne.
Postępowania szczególne.
Postępowanie w stosunku do nieobecnych.
Postępowanie w stosunku do nieobecnych.
Przeciwko przebywającemu za granicą oskarżonemu o popełnienie przestępstwa określonego w art. 122-124 i 130 Kodeksu karnego postępowanie może się toczyć podczas jego nieobecności.
Postępowanie toczy się według zasad ogólnych, przy czym nie stosuje się przepisów, których nie można wykonać z powodu nieobecności oskarżonego. Sporządzenie uzasadnienia wyroku następuje z urzędu. Udział obrońcy także w rozprawie odwoławczej jest obowiązkowy.
W razie ujęcia skazanego lub jego osobistego zgłoszenia się do rozporządzenia sądu doręcza mu się odpis prawomocnego wyroku. Na wniosek oskarżonego złożony na piśmie w zawitym terminie 14 dni od daty doręczenia sąd, którego wyrok się uprawomocnił, wyznacza rozprawę, a wydany w tej instancji wyrok traci moc z chwilą stawienia się oskarżonego na rozprawę.
Postępowanie uproszczone.
Postępowanie uproszczone.
W postępowaniu uproszczonym stosuje się przepisy o postępowaniu zwyczajnym, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.
Postępowania uproszczonego nie stosuje się:
Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Prokuratorem Generalnym i właściwymi ministrami określi w drodze rozporządzenia organy uprawnione obok Milicji Obywatelskiej do prowadzenia dochodzeń oraz organy uprawnione do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem pierwszej instancji w sprawach podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, jak również zakres spraw zleconych tym organom.
Jeżeli akt oskarżenia odpowiada warunkom formalnym, a sprawę skierowano na rozprawę główną, doręcza się oskarżonemu odpis aktu oskarżenia łącznie z wezwaniem na rozprawę, wzywając do składania wniosków dowodowych w terminie dni 7.
Jeżeli oskarżony, któremu doręczono wezwanie, nie stawi się na rozprawę główną, a nie stawi się również jego obrońca, sąd może rozpoznać sprawę w czasie nieobecności oskarżonego i wydać wyrok zaoczny.
Wyrokiem zaocznym można orzec tytułem środka zabezpieczającego jedynie przepadek, przewidziany w art. 48 Kodeksu karnego.
Wyrok zaoczny doręcza się oskarżonemu; od daty doręczenia wyroku biegnie dla oskarżonego termin na złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia.
Sąd rozpoznaje sprawę w składzie jednego sędziego. Prezes sądu rejonowego może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie jednego sędziego i dwóch ławników, jeżeli jest to uzasadnione jej okolicznościami. Prezes sądu wojewódzkiego może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie jednego sędziego, jeżeli była rozpoznawana w pierwszej instancji w takim składzie.
Jeżeli w roku rozprawy głównej okaże się, że sprawa rozpoznawana przez sąd w składzie jednego sędziego nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym lub że sprawa jest zawiła, odracza się rozprawę i w dalszym toku sąd rozpoznaje sprawę w postępowaniu zwyczajnym.
Jeżeli w postępowaniu sądowym przed upływem 3 miesięcy od popełnienia czynu ujawni się, że czyn oskarżonego stanowi wykroczenie, sąd przekazuje sprawę właściwemu kolegium. W razie ujawnienia tego dopiero na rozprawie głównej albo po upływie wskazanego wyżej terminu sąd rozpoznaje sprawę na zasadach ogólnych.
Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego.
Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego.
W sprawach z oskarżenia prywatnego stosuje się przepisy o postępowaniu uproszczonym, z zachowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Art. 420 i 430 nie stosuje się.
Sprawy z oskarżenia prywatnego sąd powiatowy rozpoznaje w składzie jednego sędziego. Prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie jednego sędziego i dwóch ławników, jeżeli ze względu na jej okoliczności uzna to za stosowne.
Akt oskarżenia może ograniczyć się do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie.
W toku posiedzenia pojednawczego dopuszczalne jest pojednanie się obejmujące również inne sprawy z oskarżenia prywatnego, toczące się jednocześnie pomiędzy tymi samymi stronami.
Postępowanie przyspieszone.
Postępowanie przyspieszone.
W postępowaniu przyspieszonym stosuje się przepisy o postępowaniu uproszczonym, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.
- jeżeli sprawca został ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem i doprowadzony przez Milicję Obywatelską lub inny uprawniony organ do sądu, w ciągu 48 godzin od chwili ujęcia.
Każda osoba wezwana w charakterze świadka przez Milicję Obywatelską lub inny uprawniony organ jest obowiązana stawić się w sądzie we wskazanym terminie.
Jeżeli sąd przewiduje możliwość wymierzenia kary pozbawienia wolności powyżej 1 roku lub grzywny powyżej 12.500 złotych, rozstrzyga w kwestii środka zapobiegawczego i przekazuje sprawę prokuratorowi.
W razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, sąd rozstrzyga w kwestii stosowania środka zapobiegawczego.
Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej, określi w drodze rozporządzenia sposób zapewnienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy i możliwości jego wyboru w postępowaniu przyspieszonym.
Postępowanie nakazowe.
Postępowanie nakazowe.
Wydanie nakazu karnego jest niedopuszczalne:
Nakaz karny powinien zawierać:
Sąd rozpoznając sprawę po wniesieniu sprzeciwu nie jest związany treścią nakazu karnego, który utracił moc.
Nakaz karny, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnięto, ulega wykonaniu jak prawomocny wyrok skazujący.
Postępowanie sądowe co do orzeczeń w sprawach o wykroczenia.
Postępowanie sądowe co do orzeczeń w sprawach o wykroczenia.
W postępowaniu w sprawach o wykroczenia przekazanych sądowi na podstawie odrębnych przepisów stosuje się przepisy o postępowaniu uproszczonym, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.
Prezes sądu zarządza, których świadków lub biegłych wezwać na rozprawę, a których można nie wzywać, uznając że ich bezpośrednie przesłuchanie na rozprawie nie będzie potrzebne, zwłaszcza gdy mają oni stwierdzić okoliczności, którym oskarżony nie zaprzeczał. Na wniosek jednak oskarżonego, zgłoszony w ciągu 7 dni od daty otrzymania przez niego wezwania na rozprawę, należy osoby te wezwać.
Wyrok wydany w sprawie przekazanej sądowi na żądanie uprawnionego organu lub uprawnionej osoby nie podlega zaskarżeniu. Nie dotyczy to wypadku, gdy sąd orzekł na niekorzyść obwinionego.
Postępowanie sądowe po uprawomocnieniu się orzeczenia.
Postępowanie sądowe po uprawomocnieniu się orzeczenia.
Kasacja. 81
Kasacja. 81
82 Jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej, do postępowania w trybie kasacji stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym przed sądem apelacyjnym.
83
89
Wniesieniu kasacji na korzyść nie stoi na przeszkodzie wykonanie kary, zatarcie skazania, akt łaski, przedawnienie, śmierć oskarżonego lub przyczyna zawieszająca postępowanie.
Jeżeli kasację wniesiono na niekorzyść oskarżonego, Sąd Najwyższy może zastosować środek zapobiegawczy, chyba że oskarżony był uniewinniony.
Uznając kasację za niezasadną, Sąd Najwyższy orzeka o jej oddaleniu. O oddaleniu kasacji od wyroku orzeka się wyrokiem.
Minister Sprawiedliwości, na wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości, określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje spraw należących do właściwości rzeczowej sądów rejonowych, które w oznaczonym czasie będą rozpoznawane w trybie kasacji przez sądy apelacyjne. Do rozpoznawania kasacji w tych sprawach mają odpowiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu przed Sądem Najwyższym.
Wznowienie postępowania.
Wznowienie postępowania.
Jeżeli sąd zarządził sprawdzenie okoliczności w trybie art. 89, strony mają prawo wziąć udział w czynnościach sprawdzających.
Jeżeli postępowanie wznowiono na skutek wniosku na korzyść oskarżonego i toczy się ono po jego śmierci lub jeżeli zachodzi przyczyna zawieszenia postępowania, prezes sądu wyznacza do obrony praw oskarżonego obrońcę z urzędu, chyba że wnioskodawca sam ustanowił już obrońcę.
Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego przez sąd.
Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego przez sąd.
W razie podjęcia postępowania warunkowo umorzonego sprawa toczy się przed sądem od nowa na zasadach ogólnych.
Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie. 105
Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie. 105
111 Nie można żądać odszkodowania i zadośćuczynienia:
Żądanie odszkodowania należy zgłosić w terminie przewidzianym w art. 489 lub w ciągu roku od śmierci oskarżonego.
Ułaskawienie.
Ułaskawienie.
Rozpoznając prośbę o ułaskawienie sąd w szczególności ma na względzie zachowanie się skazanego po wydaniu wyroku, rozmiary wykonanej już kary, stan zdrowia skazanego i jego warunki rodzinne, naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem, a przede wszystkim szczególne wydarzenia, jakie nastąpiły po wydaniu wyroku.
Ponowna prośba o ułaskawienie, wniesiona przed upływem roku od negatywnego załatwienia poprzedniej prośby, może być przez sąd pozostawiona bez rozpoznania.
Uznając, że szczególnie ważne powody przemawiają za ułaskawieniem, zwłaszcza gdy uzasadnia to krótki okres pozostałej do odbycia kary, sąd wydający opinię oraz Prokurator Generalny mogą wstrzymać wykonanie kary lub zarządzić przerwę w jej wykonaniu do czasu ukończenia postępowania o ułaskawienie.
Wyrok łączny.
Wyrok łączny.
Jeżeli brak warunków do wydania wyroku łącznego, sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania w tej kwestii.
W kwestiach nie uregulowanych przepisami rozdziału niniejszego do postępowania o wydanie wyroku łącznego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu zwyczajnym przed sądem pierwszej instancji.
W wyroku łącznym należy oznaczyć w miarę potrzeby datę, od której należy liczyć początek odbywania kary orzeczonej wyrokiem łącznym, oraz wymienić okresy zaliczone na poczet kary łącznej.
Postępowanie w sprawach karnych w stosunkach międzynarodowych.
Postępowanie w sprawach karnych w stosunkach międzynarodowych.
Immunitety przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.
Immunitety przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.
Nie podlegają orzecznictwu polskich sądów karnych:
Art. 512-516 nie stosuje się do osób w nich wymienionych, jeżeli są obywatelami polskimi lub mają w Polsce stałe miejsce zamieszkania.
W razie wątpliwości co do stosowania art. 512-517 sądy powinny zwracać się do Ministra Sprawiedliwości, a prokuratorzy do Prokuratora Generalnego.
Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych.
Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych.
W drodze pomocy prawnej mogą być dokonywane niezbędne czynności postępowania karnego, a w szczególności:
Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów.
Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów.
W wypadkach nie cierpiących zwłoki sąd lub prokurator może zwrócić się bezpośrednio do właściwego organu państwa obcego o tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie osoby, co do której ma być złożony wniosek o wydanie, po czym niezwłocznie składa wniosek zgodnie z art. 523 i 524.
W razie zastrzeżenia przy wydaniu, że w stosunku do osoby wydanej:
sąd, który prawomocnie orzekł w sprawie, wydaje na posiedzeniu wyrok zmieniający karę śmierci na karę 25 lat pozbawienia wolności lub - w razie potrzeby - zmieniający orzeczenie w taki sposób, aby kary były wykonywane tylko za te przestępstwa, co do których nastąpiło wydanie sprawcy.
Jeżeli osoba wydana przez państwo obce nie opuści bez usprawiedliwionej przyczyny terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ciągu miesiąca od daty prawomocnego ukończenia postępowania, a w razie skazania - w ciągu 2 miesięcy od daty odbycia lub darowania kary, albo jeżeli po opuszczeniu terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powróci, ograniczeń wynikających z art. 526 § 2 i art. 527 pkt 2 nie stosuje się.
Po wydaniu prawomocnego orzeczenia w sprawie przeciwko osobie wydanej przez państwo obce sąd przesyła odpis wyroku Ministrowi Sprawiedliwości, który odpis ten przekazuje właściwemu organowi obcego państwa. Art. 143 § 2 stosuje się odpowiednio.
Przekazane przez państwo obce przedmioty uzyskane przez przestępstwo zwraca się, jeżeli przy ich wydaniu zastrzeżono zwrot; podobnie należy postąpić z dowodami rzeczowymi.
Przejęcie i przekazanie ścigania karnego.
Przejęcie i przekazanie ścigania karnego.
Jeżeli co do tego samego czynu tej samej osoby wszczęto postępowanie karne w Polsce i w państwie obcym, Prokurator Generalny porozumiewa się w tej sprawie z właściwym organem państwa obcego i, gdy wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości, występuje z wnioskiem o przejęcie albo przekazanie ścigania karnego. Przepisy art. 531a § 2-4 i art. 531b § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Wnioski państw obcych o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych albo o wydanie przedmiotów.
Wnioski państw obcych o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych albo o wydanie przedmiotów.
W razie złożenia przez organ państwa obcego wniosku o wydanie osoby ściganej w celu przeprowadzenia przeciw niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej co do niej kary prokurator przesłuchuje tę osobę i w miarę potrzeby zabezpiecza dowody znajdujące się w kraju, po czym wnosi sprawę do właściwego miejscowo sądu wojewódzkiego.
Przejęcie i przekazanie osób skazanych do wykonania wyroku.
Przejęcie i przekazanie osób skazanych do wykonania wyroku.
Przepisy końcowe.
Przepisy końcowe.
O każdym wypadku zastosowania tymczasowego aresztowania wobec obywatela państwa obcego zawiadamia się niezwłocznie właściwy miejscowo urząd konsularny tego państwa lub w braku takiego urzędu - przedstawicielstwo dyplomatyczne tego państwa.
Koszty sądowe.
Koszty sądowe.
Koszty postępowania karnego.
Koszty postępowania karnego.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, wszelkie wydatki w toku postępowania karnego wykłada tymczasowo Skarb Państwa.
Jeżeli oskarżonego nie skazano za wszystkie zarzucane mu przestępstwa, koszty związane z oskarżeniem w części uniewinniającej ponosi Skarb Państwa albo oskarżyciel prywatny.
Jeżeli w stosunku do oskarżonego sąd odstąpił od wymierzenia kary z powodu wzajemności krzywd lub wyzywającego zachowania się pokrzywdzonego, koszty postępowania dzieli się między stronami według zasad słuszności.
Koszty postępowania przypadające od kilku oskarżonych lub kilku oskarżycieli prywatnych sąd dzieli między nimi według zasad słuszności, mając w szczególności na względzie wydatki spowodowane ich sprawami.
Sąd może zwolnić oskarżonego lub oskarżyciela w całości lub częściowo od zwrotu Skarbowi Państwa kosztów postępowania oraz od zapłaty opłat na rzecz zespołu adwokackiego z tytułu udziału w sprawie obrońcy z urzędu, jeżeli istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby zbyt uciążliwe ze względu na stan rodzinny, majątkowy i wysokość dochodów zobowiązanego.
Prawo do ściągnięcia zasądzonych kosztów postępowania przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, kiedy należało je uiścić.
Na orzeczenie w przedmiocie kosztów postępowania przysługuje zażalenie, jeżeli nie wniesiono apelacji.
Koszty związane z powództwem cywilnym i zasądzeniem odszkodowania.
Koszty związane z powództwem cywilnym i zasądzeniem odszkodowania.
126 W kwestii kosztów sądowych wynikłych z powództwa cywilnego oraz kosztów apelacji dotyczącej tego powództwa stosuje się odpowiednie przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym. Powód cywilny powinien uiścić opłaty należne od powództwa najpóźniej przy rozpoczęciu rozprawy głównej. Oskarżony uiszcza opłatę tylko wtedy, gdy jego apelacja dotyczy wyłącznie powództwa cywilnego.
W razie uwzględnienia powództwa cywilnego sąd zasądza od skazanego na rzecz powoda należne mu koszty procesu, a jeżeli powód był zwolniony od uiszczenia kosztów, sąd zasądza od skazanego odpowiednią sumę na rzecz Skarbu Państwa.
Koszty sądowe wynikłe z powództwa oddalonego ponosi powód cywilny, jednakże w wypadku przewidzianym w art. 396 § 4 uiszczony wpis zalicza się w postępowaniu cywilnym, jeżeli pokrzywdzony wniósł o to w terminie 30 dni od daty ogłoszenia lub doręczenia orzeczenia. Zaliczenie następuje również w wypadkach przewidzianych w art. 57 § 2 i w art. 58.
W razie zasądzenia odszkodowania pieniężnego sąd zasądza od skazanego na rzecz Skarbu Państwa stosowne koszty sądowe według przepisów obowiązujących w postępowaniu cywilnym w wypadku zasądzenia powództwa cywilnego.
Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych.
Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
W sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych nie stosuje się przepisów o postępowaniu uproszczonym, prywatnoskargowym, przyspieszonym i nakazowym, poza tym stosuje się przepisy działów poprzednich, chyba że przepisy działu niniejszego stanowią inaczej.
Orzecznictwu sądów wojskowych podlegają także sprawy o:
131 W sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych orzekają:
Uprawnienia procesowe Prokuratora Generalnego przysługują również Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu, a uprawnienia prokuratora wojewódzkiego przysługują odpowiednio wojskowemu prokuratorowi okręgowemu.
Ławnikiem i delegatem kolektywu żołnierskiego nie może być żołnierz mający niższy stopień niż oskarżony pełniący czynną służbę wojskową. Ograniczenia tego nie stosuje się, jeżeli ławnik lub delegat mają stopień generała brygady albo kontradmirała.
Udział obrońcy w rozprawie głównej jest obowiązkowy przed wszystkimi sądami wojskowymi, chyba że przedmiotem rozpoznania jest przestępstwo zagrożone karą najwyżej 2 lat pozbawienia wolności, jednakże i wówczas na wniosek żołnierza odbywającego zasadniczą służbę wojskową albo wtedy, gdy szef sądu lub sąd uznają to za potrzebne, należy wyznaczyć obrońcę.
Przepisów o obowiązkowym sporządzaniu i podpisywaniu przez adwokata środków zaskarżenia nie stosuje się. Jednakże kasację innej strony niż prokurator sporządza i podpisuje adwokat.
Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze.
Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze.
142 W sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych uprawnienia i obowiązki procesowe Policji dotyczą także Żandarmerii Wojskowej.
143 Prawo zatrzymania osoby podejrzanej podlegającej właściwości sądów wojskowych przysługuje w warunkach określonych w art. 206 także przełożonemu wojskowemu i wojskowym organom porządkowym.
Tymczasowe aresztowanie oskarżonego żołnierza, poza wypadkami, o których mowa w art. 217, może nastąpić również wtedy, gdy wzgląd na dyscyplinę wojskową za tym przemawia.
Tytułem środka zapobiegawczego można zawiesić w czynnościach służbowych oskarżonego żołnierza lub pracownika cywilnego zatrudnionego w jednostce wojskowej.
Śledztwo prowadzi się w sprawach o zbrodnie, a w innych sprawach, gdy wymaga tego waga lub zawiłość sprawy.
Postępowanie przed sądem.
Postępowanie przed sądem.
146
- dodany przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. (Dz.U.85.23.100) z dniem 1 lipca 1985 r.
- zmieniony przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 28 września 1990 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach (Dz.U.90.72.422) z dniem 8 listopada 1990 r.
- zmieniony przez art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 1992 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.92.24.101) z dniem 2 kwietnia 1992 r.
- zmieniony przez art. 3 ust. 3 lit. b) ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o zmianie Kodeksu karnego, Kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym (Dz.U.95.95.475) z dniem 20 listopada 1995 r.
- zmieniony przez art. 4 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o powołaniu sądów apelacyjnych oraz o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks postępowania karnego, o Sądzie Najwyższym, o Nzczelnym Sądzie Administracyjnym i o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U.90.53.306) z dniem 1 stycznia 1991 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o zmianie Kodeksu postępowania karnego, ustawy o ustroju sądów wojskowych, ustawy o opłatach w sprawach karnych i ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.95.89.443) z dniem 1 stycznia 1996 r.
- zmieniony przez art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o powołaniu sądów apelacyjnych oraz o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks postępowania karnego, o Sądzie Najwyższym, o Naczelnym Sądzie Administracyjnym i o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U.90.53.306) z dniem 10 sierpnia 1990 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o zmianie Kodeksu postępowania karnego, ustawy o ustroju sądów wojskowych, ustawy o opłatach w sprawach karnych i ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.95.89.443) z dniem 1 stycznia 1996 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o zmianie Kodeksu postępowania karnego, ustawy o ustroju sądów wojskowych, ustawy o opłatach w sprawach karnych i ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.95.89.443) z dniem 4 sierpnia 1996 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. (Dz.U.96.155.757) zmieniającej nin. ustawę z dniem 28 grudnia 1996 r.
- zmieniony przez art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. (Dz.U.85.23.100) z dniem 1 lipca 1985 r.
- zmieniony przez art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 28 września 1990 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego i prawa o wykroczeniach (Dz.U.90.72.422) z dniem 8 listopada 1990 r.
- zmieniony przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 28 lutego 1992 r. o zmianie niektórych przepisów prawa karnego, prawa o wykroczeniach i o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U.92.24.101) z dniem 2 kwietnia 1992 r.
- zmieniony przez art. 3 ust. 3 lit. b) ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o zmianie Kodeksu karnego, Kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym (Dz.U.95.95.475) z dniem 20 listopada 1995 r.
- zmieniony przez art. 45 pkt 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U.91.100.442) z dniem 7 lutego 1992 r.
- zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych ustaw (Dz.U.96.152.720) z dniem 1 stycznia 1997 r.
- zmieniony przez art. 38 pkt 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. o Inspekcji Celnej (Dz.U.97.71.449) z dniem 1 lipca 1997 r.
- zmieniony przez art. 45 pkt 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U.91.100.442) z dniem 7 lutego 1992 r.
- zmieniony przez art. 38 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. o Inspekcji Celnej (Dz.U.97.71.449) z dniem 1 lipca 1997 r.