Tytuł 1 - PRZEPISY OGÓLNE. - Kodeks postępowania cywilnego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1950.43.394 t.j.

Akt utracił moc
Wersja od: 16 czerwca 1962 r.

TYTUŁ  PIERWSZY

PRZEPISY OGÓLNE.

O właściwości w sprawach egzekucyjnych i o postępowaniu w ogólności.

§  1. 
Sprawy egzekucyjne należą do właściwości sądów powiatowych i urzędujących przy tych sądach komorników.
§  2. 
Czynności egzekucyjne pełnią komornicy z wyjątkiem tych czynności, które są przekazane sądowi.
§  3. 
W sprawach, przekazanych sądowi, komornik jest organem wykonawczym, spełniającym polecenia sądu.
§  4. 
Sąd może z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia, zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji, oraz usuwać spostrzeżone uchybienia.
§  1. 
Wnioski i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa się bądź na piśmie, bądź ustnie do protokołu.
§  2. 
W przypadku gdy według przepisów kodeksu niniejszego zachodzi potrzeba wysłuchania strony, wysłuchanie odbywa się stosownie do okoliczności bądź przez spisanie protokołu w obecności lub nieobecności drugiej strony, bądź przez oświadczenie strony na piśmie.
§  1.  59
 Komornik w razie potrzeby może żądać od stron złożenia w wyznaczonym terminie wyjaśnień ustnych lub na piśmie oraz zasięgać niezbędnych do wykonania egzekucji informacji od urzędów, organizacji państwowych i społecznych oraz osób fizycznych i prawnych nie uczestniczących w sprawie.
§  2.  60
 W sprawach o egzekucję środków alimentacyjnych oraz należności Skarbu Państwa lub innego podmiotu podlegającego państwowemu arbitrażowi gospodarczemu albo rolniczej spółdzielni produkcyjnej komornik obowiązany jest z urzędu przeprowadzić stosowne dochodzenia w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika, w sprawach zaś o egzekucję środków alimentacyjnych ponadto w celu ustalenia miejsca zamieszkania dłużnika. W razie ujawnienia mienia dłużnika podlegającego egzekucji komornik obowiązany jest dokonać zajęcia tego mienia i zawiadomić o tym wierzyciela. Również o ujemnym wyniku swych dochodzeń komornik obowiązany jest zawiadomić wierzyciela.
§  3.  61
 Jeżeli w sprawach przewidzianych w paragrafie poprzedzającym zastosowane przez komornika środki okażą się bezskuteczne, organy Milicji Obywatelskiej przeprowadzą na wniosek komornika odpowiednie dochodzenia w celu ustalenia miejsca pracy dłużnika, a w sprawach o egzekucję środków alimentacyjnych - także w celu ustalenia miejsca zamieszkania dłużnika. W sprawach o egzekucję środków alimentacyjnych właściwe do spraw opieki społecznej organy prezydiów rad narodowych przeprowadzą na wniosek komornika dochodzenia w celu ustalenia majątku i dochodów dłużnika. Szczegółowe przepisy o współdziałaniu organów Milicji Obywatelskiej z komornikiem określi instrukcja Ministrów Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.
§  1. 
Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia komornikowi wyjaśnień lub informacji przewidzianych w artykule poprzedzającym albo za udzielenie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez komornika grzywną do tysiąca złotych.
§  2. 
Jeżeli żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji skierowane było do osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej, ukaraniu grzywną podlega jej pracownik odpowiedzialny za udzielenie wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego pracownika było utrudnione, ukaraniu podlega jej kierownik.
§  3. 
Wypis postanowienia o ukaraniu grzywną doręcza komornik osobie ukaranej, stronom oraz prokuratorowi.
§  4. 
Prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania go klauzulą wykonalności.
§  5. 
Ukaranie przez komornika grzywną nie zwalnia osób ukaranych od odpowiedzialności karnej za niedopełnienie lub przekroczenie obowiązków służbowych.

 Komornik zawiadomi o każdej dokonanej czynności egzekucyjnej stronę, która nie była obecna przy jej dokonaniu.

§  1. 
Skargę na czynności komornika wnosi się do sądu powiatowego w terminie tygodniowym od daty czynności, a w przypadku gdy strona przed dokonaniem czynności żądała zawiadomienia o niej - od daty doręczenia.
§  2. 
Sąd rozstrzyga postanowieniem po uprzednim wysłuchaniu stron, jeżeli uzna to za potrzebne. Można nadto żądać wyjaśnień od komornika.
§  3.  64
 Skargę na postanowienie komornika o ukaraniu grzywną rozstrzyga sąd po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wezwie strony oraz osobę ukaraną. O rozprawie sąd zawiadamia również prokuratora.
§  1. 
Na postanowienie sądu powiatowego nie ma zażalenia, chyba że przepisy księgi niniejszej stanowią inaczej.
§  2. 
W postępowaniu egzekucyjnym nie ma skargi rewizyjnej.

Komornik może upomnieć, a po bezskutecznym upomnieniu wydalić osobę, która zachowuje się niewłaściwie lub przeszkadza jego czynnościom.

§  1. 
Komornik może wezwać pomocy organów milicji w razie oporu; jeżeli opór stawia osoba wojskowa, należy wezwać pomocy wojskowego organu bezpieczeństwa, chyba że zwłoka grozi udaremnianiem egzekucji, a na miejscu nie ma organu wojskowego.
§  2. 
W przypadku, gdy pomoc organów milicji okaże się nie wystarczającą dla stłumienia zbiorowych aktów oporu lub gwałtu przeciw czynnościom egzekucyjnym, komornik zwróci się do kierownika sądu o zażądanie pomocy wojska.
§  1. 
Strony mają prawo przeglądać akta sprawy komornika oraz sporządzać i otrzymywać odpisy lub wyciągi z tych akt.
§  2. 
Komornik na żądanie wierzyciela powinien mu udzielić na piśmie wyjaśnień o stanie sprawy.
§  1. 
Podział czynności między komornikami, jeżeli ich kilku urzęduje przy sądzie, oznacza kierownik tego sądu.
§  2. 
W przypadkach, zasługujących na szczególne uwzględnienie, kierownik sądu na wniosek wierzyciela może wyznaczyć komornika, któremu sprawa według ogólnego podziału nie przypada.
§  3. 
Komornik, do którego należy przeprowadzenie egzekucji przeciwko jednemu z współdłużników, powołany jest również do przeprowadzenia egzekucji z tego samego tytułu przeciwko każdemu z współdłużników, jeżeli czynności egzekucyjne mają być dokonane w okręgu tego samego sądu powiatowego.
§  4. 
Komornik, powołany do przeprowadzenia egzekucji w myśl dwóch paragrafów poprzedzających zawiadomi o wszczęciu i ukończeniu egzekucji komornika, któremu sprawa przypadłaby według podziału.
§  1. 
Jeżeli w toku postępowania okaże się, że egzekucja należy do właściwości innego sądu sprawa będzie przekazana według właściwości; już dokonane czynności pozostają w mocy.
§  2. 
Jeżeli wierzyciel nie wskazał podstaw do oznaczenia właściwości i nie podał ich w wyznaczonym terminie, który nie może być krótszy od tygodnia, postępowanie będzie umorzone.

Komornik jest wyłączony od czynności stosownie do przepisów kodeksu niniejszego o wyłączeniu organów sądowych. Zarządzenia w tej mierze wydaje kierownik sądu.

Jeżeli komornik z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych nie może pełnić swych czynności, kierownik sądu zleci ich pełnienie innemu komornikowi lub sekretarzowi sądowemu.

§  1. 
Komornik obowiązany jest do wynagrodzenia szkód, spowodowanych swym niedbalstwem lub złą wolą, jeżeli poszkodowany nie mógł zapobiec szkodzie w toku postępowania za pomocą środków, przewidzianych w kodeksie niniejszym.
§  2. 
Za szkodę Skarb Państwa jest odpowiedzialny solidarnie z komornikiem.
§  3. 
Roszczenie o wynagrodzenie szkody przedawnia się z upływem dwóch lat od daty, kiedy poszkodowany dowiedział się o czynności lub zaniedbaniu komornika, które spowodowały szkodę.

Przepisy kodeksu niniejszego, dotyczące komorników, stosuje się również do osób, pełniących czynności komornika.

§  1. 
Dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty, niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te podlegają ściągnięciu wraz z egzekwowanym roszczeniem. Koszty egzekucji ustala komornik, jeżeli przeprowadzenie egzekucji do niego należy.
§  2. 
Na postanowienie sądu co do kosztów służy zażalenie.

Zwolnienie od kosztów sądowych, przyznane stronie w procesie, rozciąga się także na zabezpieczenie i postępowanie egzekucyjne.

W przypadkach, nie unormowanych w części niniejszej kodeksu, stosuje się odpowiednio przepisy jego części pierwszej.

Tytuły egzekucyjne i klauzula wykonalności.

Podstawą egzekucji jest tytuł egzekucyjny, zaopatrzony klauzulą wykonalności - tytuł wykonawczy.

Tytułami egzekucji sądowej są:

1)
orzeczenie sądu powszechnego, prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda, zawarta przed sądem powszechnym;
2)
orzeczenie sądu szczególnego, podlegające wykonaniu, jeżeli egzekucja nie jest zastrzeżona innym władzom;
3)
wyrok sądu polubownego i ugoda, zawarta przed tym sądem;
4)
inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
5)
akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia innych rzeczy zamiennych, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania lub zwrotu rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy termin zapłaty, uiszczenia, wydania lub zwrotu jest w akcie wskazany.
§  1. 
Orzeczenia sądu zagranicznego, wydane w postępowaniu spornym cywilnym w sprawach, należących w Polsce do właściwości sądów powszechnych, i mające znaczenie wyroku, jako też ugody, zawarte w takim postępowaniu, są tytułami egzekucyjnymi, jeżeli to przewiduje umowa międzynarodowa. Jeżeli umowa nie określa inaczej warunków wykonalności, orzeczenia i ugody będą w Polsce wykonywane, jeżeli:
1)
orzeczenie zostało wydane, a ugoda została zawarta po wejściu w życie umowy międzynarodowej;
2)
orzeczenie lub ugoda podlega wykonaniu w państwie; skąd pochodzi;
3)
zachodzą warunki określone w art. 4743 § 1 pkt 1-6.
§  2. 
Orzeczenia sądu zagranicznego oraz ugody zawarte przed takim sądem, uwzględniające roszczenia o alimenty w sprawach ze stosunków rodzinnych, są tytułami egzekucyjnymi i będą w Polsce wykonywane również w braku przewidującej to umowy międzynarodowej pod warunkiem wzajemności.
§  3. 
Jeżeli umowa międzynarodowa nie normuje trybu postępowania co do nadania klauzuli wykonalności, stosuje się przepisy kodeksu niniejszego z tą zmianą, że termin do wniesienia zażalenia wynosi dwa tygodnie.
§  1. 
Tytułowi egzekucyjnemu, pochodzącemu od sądu powszechnego, nadaje klauzulę wykonalności sąd pierwszej instancji, w którym sprawa toczyła się. Sąd drugiej instancji może nadać klauzulę, dopóki akta sprawy w sądzie tym się znajdują.
§  2. 
Tytułowi, pochodzącemu od sądu pracy, klauzulę wykonalności nadaje ten sąd.
§  3. 
Innym tytułom nadaje klauzulę wykonalności sąd powiatowy właściwości ogólnej dłużnika w sprawach spornych. Jeżeli tej właściwości nie można ustalić, klauzulę nadaje sąd powiatowy, w którego okręgu ma być wszczęta egzekucja, a gdy wierzyciel zamierza wszcząć egzekucję za granicą - sąd powiatowy, w którego okręgu tytuł został sporządzony.
§  4. 
Wyrokowi sądu polubownego lub ugodzie, zawartej przed tym sądem, nadaje się klauzulę wykonalności w trybie, przepisanym w części pierwszej kodeksu niniejszego.
§  5. 
Tytułom zagranicznym nadaje klauzulę wykonalności sąd powiatowy właściwości ogólnej dłużnika w sprawach spornych, a jeżeli tej właściwości nie można ustalić, sąd powiatowy, w którego okręgu ma być wszczęta egzekucja.
§  1. 
Klauzulę wykonalności nadaje sąd w osobie jednego sędziego na wniosek wierzyciela bez wezwania stron.
§  2. 
Jednakże tytułowi egzekucyjnemu, zasądzającemu świadczenia alimentacyjne, sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu; w tym przypadku tytuł wykonawczy doręcza się powodowi z urzędu.
§  3. 
Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu powszechnego lub szczególnego, klauzula umieszczona będzie na wypisie orzeczenia lub sentencji, w innych przypadkach - na tytule egzekucyjnym.

Celem uzyskania klauzuli wykonalności tytułu, pochodzącego od władzy administracyjnej lub sądu szczególnego, który sam nie nadaje klauzuli, wierzyciel złoży sądowi oprócz tytułu także ich zaświadczenie, że tytuł podlega wykonaniu.

§  1. 
Celem uzyskania klauzuli wykonalności tytułu, pochodzącego od sądu zagranicznego, wierzyciel złoży, oprócz oryginału tytułu i uwierzytelnionego przekładu tegoż na język polski, także zaświadczenie, że tytuł ten podlega wykonaniu w państwie, skąd pochodzi, i że orzeczenie jest prawomocne; gdy zaś tytułem jest wyrok zaoczny - nadto zaświadczenie, że wezwanie do sprawy zostało pozwanemu należycie doręczone.
§  2. 
Złożone dokumenty powinny być uwierzytelnione w sposób przepisany dla uwierzytelnienia dokumentów zagranicznych, chyba że umowa międzynarodowa stanowi inaczej.

Jeżeli do uzyskania klauzuli wykonalności potrzebne jest zaświadczenie lub dokument, które w myśl ustawy władza lub notariusz obowiązani są wydać dłużnikowi, wierzyciel również może żądać wydania tego zaświadczenia lub dokumentu.

§  1. 
Jeżeli po wniesieniu pozwu uprawnienie lub obowiązek przeszły na inną osobę, należy celem uzyskania klauzuli wykonalności przejście to wykazać dokumentem publicznym lub prywatnym z podpisem uwierzytelnionym; przejście to sąd zaznacza w klauzuli.
§  2. 
Na podstawie tytułu egzekucyjnego, dotyczącego obowiązku hipotecznie zabezpieczonego, sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko każdemu, kto po wciągnięciu obowiązku do księgi wieczystej został wpisany jako właściciel nieruchomości obciążonej. Egzekucja w tym przypadku może być skierowana wyłącznie do tej nieruchomości, co należy zaznaczyć w klauzuli.
§  3. 
Nie wyłącza to egzekucji z innego majątku, jeżeli będzie wykazane stosownie do przepisu paragrafu pierwszego, że również obowiązek osobisty przeszedł na nowego właściciela.
§  4. 
Na podstawie tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce jawnej lub komandytowej sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko każdemu spólnikowi, odpowiadającemu osobiście bez ograniczenia za zobowiązania spółki.
§  1. 
Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu powszechnego lub szczególnego albo ugoda, zawarta przed tymi sądami, klauzula wykonalności powinna zawierać:
1)
wymienienie sądu, nadającego klauzulę;
2)
wzmiankę, że tytuł uprawnia do egzekucji;
3)
datę nadania klauzuli;
4)
podpis sędziego;
5)
odcisk pieczęci sądu.
§  2. 
W innych przypadkach, oprócz wskazanych w paragrafie poprzedzającym, oraz gdy nastąpiła zmiana osoby wierzyciela lub dłużnika, klauzula wykonalności powinna nadto zawierać wskazanie wierzyciela i dłużnika, świadczenie, które ma być spełnione, oraz inne z egzekucją związane szczegóły.

W razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom albo z kilku części składowych majątku tego samego dłużnika sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego może wydać dalsze tytuły oznaczając cel, do którego mają służyć, i ich liczbę porządkową.

Ponowne wydanie tytułu wykonawczego w zamian utraconego może nastąpić jedynie z mocy postanowienia sądu po przeprowadzeniu rozprawy. Na ponownie wydanym tytule wykonawczym czyni się wzmiankę o wydaniu go w zamian pierwotnego tytułu.

§  1. 
Na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności służy zażalenie.
§  2. 
Termin do zażalenia biegnie dla wierzyciela od daty wydania mu tytułu wykonawczego lub postanowienia odmownego, dla dłużnika - od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.

Wszczęcie egzekucji i dalsze czynności egzekucyjne.

Wniosek o wszczęcie egzekucji składa się stosownie do właściwości sądowi lub komornikowi.

We wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel powinien wskazać świadczenie, które ma być spełnione, i sposób egzekucji. Do wniosku należy dołączyć tytuł wykonawczy. Jeżeli wniosek jest skierowany do sądu, powinien odpowiadać warunkom pisma procesowego.

Jeżeli dłużnikowi służy wybór między świadczeniami, które ma spełnić, a wyboru jeszcze nie dokonał, wierzyciel we wniosku oznaczy świadczenie, którego żąda. Dłużnik może jednak spełnić inne z tych świadczeń, dopóki wierzyciel wskazanego przez siebie świadczenia jeszcze nie otrzyma nawet w części. Wszakże wierzyciel nie traci prawa wskazania innego świadczenia, jeżeli zrzeknie się egzekucji poprzednio wskazanego świadczenia lub jeżeli egzekucja ta nie odniosła skutku.

§  1. 
Wierzyciel w jednym wniosku może wskazać kilka sposobów egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi.
§  2. 
Jeżeli egzekucja z jednej części majątku dłużnika oczywiście wystarcza na zaspokojenie wierzyciela, dłużnik może żądać zawieszenia egzekucji z innej części majątku.
§  1. 
Wniosków, skierowanych do sądu nie wolno łączyć z wnioskami, skierowanymi do komornika. Również nie wolno łączyć wniosków, które skierowane są do różnych sądów lub do komorników różnych sądów.
§  2. 
W razie niedozwolonego połączenia wniosków sąd lub komornik rozpoznaje wniosek w zakresie swej właściwości, w pozostałej zaś części wniosek odrzuca.
§  1. 
Przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji.
§  2. 
Na żądanie dłużnika komornik powinien mu okazać tytuł wykonawczy w oryginale.

Komornik powinien na żądanie wierzyciela przyjąć od niego pieniądze lub inne rzeczy, przypadające dłużnikowi w związku z egzekucją.

§  1. 
W przypadkach, w których kodeks niniejszy przewiduje zabezpieczenie, powinno ono być złożone w gotowiźnie lub w takich papierach wartościowych bądź książeczkach wkładkowych instytucyj, w których według obowiązujących przepisów wolno umieszczać fundusze osób małoletnich.
§  2. 
O wydaniu zabezpieczenia rozstrzyga sąd po wysłuchaniu osób interesowanych. Na postanowienie sądu służy zażalenie.
§  1. 
Kwota pieniężna, złożona w postępowaniu egzekucyjnym, jeżeli nie podlega wydaniu niezwłocznemu, będzie wniesiona do depozytu sądowego.
§  2. 
Sąd na wniosek osoby interesowanej zarządzi umieszczenie złożonej sumy na oprocentowanie, jeżeli uzna to za właściwe ze względu na wysokość sumy i czas, w ciągu którego ma być zatrzymana.

Komornik stwierdza każdą czynność egzekucyjną protokołem, który zawierać będzie:

1)
oznaczenie miejsca i czasu czynności;
2)
imiona i nazwiska stron i innych osób przywołanych;
3)
sprawozdanie z przebiegu czynności;
4)
wnioski i oświadczenia obecnych;

podpisu;

5)
wzmiankę o odczytaniu protokołu;
6)
podpisy obecnych lub wzmiankę o przyczynie braku;
7)
podpis komornika.
§  1. 
W dni niedzielne i ustawowo uznane za święta powszechne jako też w porze nocnej czynności egzekucyjne można spełniać jedynie za zezwoleniem kierownika sądu.
§  2. 
Przystępując do wykonania czynności, komornik okaże dłużnikowi zezwolenie kierownika sądu na piśmie.
§  1. 
W obrębie budynków wojskowych i na okrętach wojennych można spełniać czynności egzekucyjne tylko po uprzednim zawiadomieniu właściwego komendanta w asyście wyznaczonego przezeń organu wojskowego.
§  2. 
W budynku, zajmowanym w całości przez przedstawicielstwo dyplomatyczne, w lokalu urzędowym przedstawicielstwa dyplomatycznego oraz w mieszkaniu osób, które w myśl przepisów kodeksu niniejszego nie mogą być pozwane przez sąd, wolno czynności egzekucyjne spełniać tylko za zgodą właściwego przedstawiciela dyplomatycznego. W razie wątpliwości, mogących zajść przy stosowaniu tego przepisu, sąd powinien zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości o opinię.
§  1. 
Wierzyciel i dłużnik mogą być obecni przy czynnościach egzekucyjnych. Na żądanie wierzyciela lub dłużnika albo według uznania komornika mogą być przy tych czynnościach obecni świadkowie w liczbie nie więcej niż po dwóch z każdej strony.
§  2. 
Komornik powinien przywołać jednego lub dwóch świadków, jeżeli dłużnik nie jest obecny lub komornik go wydalił, chyba że zachodzi obawa, iż wskutek straty czasu na przywołanie świadków egzekucja będzie udaremniona.
§  3. 
Świadkami mogą być także członkowie rodziny i domownicy dłużnika.
§  4. 
Świadkowie nie otrzymują wynagrodzenia.

Jeżeli potrzeba zasięgnąć opinii biegłego, komornik wzywa jednego lub kilku biegłych. Biegły, który nie jest stałym biegłym sądowym, składa wobec komornika zapewnienie sumiennego i bezstronnego spełnienia obowiązku.

§  1. 
Jeżeli cel egzekucji tego wymaga, komornik zarządzi otworzenie pomieszczeń i schowków dłużnika oraz przeszuka jego rzeczy, mieszkanie i schowki. Gdyby to nie wystarczało, komornik może przeszukać nawet odzież, którą dłużnik ma na sobie; komornik może to uczynić również, gdy dłużnik chce się wydalić lub zachodzi podejrzenie, że chce usunąć od egzekucji przedmioty, które ma przy sobie.
§  2. 
Do przeszukania odzieży u osoby płci żeńskiej komornik wezwie kobietę. Przeszukanie odzieży u osoby wojskowej przeprowadzi w obecności komornika organ wojskowy, wyznaczony przez władzę wojskową.

Pokwitowanie komornika ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela, jednak nie zwalnia wierzyciela od obowiązku wykonania czynności potrzebnej do wykreślenia obciążeń z księgi wieczystej lub z rejestru.

Po ukończeniu postępowania egzekucyjnego należy na tytule wykonawczym zaznaczyć wynik egzekucji i tytuł zatrzymać w aktach, a jeżeli świadczenia, objęte tytułem, nie zostały zaspokojone całkowicie, tytuł zwrócić wierzycielowi.

Zawieszenie i umorzenie postępowania.

§  1. 
Postępowanie podlega zawieszeniu, jeżeli okaże się, że wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności procesowej i nie ma przedstawiciela ustawowego, z wyjątkiem przypadku, gdy ustanowiony jest pełnomocnik.
§  2. 
Sąd na żądanie wierzyciela ustanowi kuratora dla dłużnika, który nie ma przedstawiciela ustawowego lub jest nieznany z miejsca pobytu.
§  3. 
Przedstawiciel ustawowy wierzyciela lub dłużnika jako też kurator dłużnika mogą zaskarżyć postanowienia sądu oraz czynności komornika, odnoszące się do czasu, kiedy strona nie miała należytego zastępstwa. Termin do zaskarżenia biegnie od daty, kiedy przedstawiciel ustawowy lub kurator otrzymał zawiadomienie o toczącym się postępowaniu, albo od daty, kiedy zgłosił uczestnictwo swoje w postępowaniu. Powtórzenia czynności już dokonanych można żądać tylko wtedy, gdy przy wykonaniu czynności zaszło naruszenie praw strony, nie mającej zdolności procesowej.
§  1. 
Postępowanie zawiesza się również w razie śmierci wierzyciela lub dłużnika. Postępowanie będzie na wniosek strony interesowanej podjęte z udziałem następców prawnych zmarłego.
§  2. 
Jeżeli następcy prawni dłużnika nie objęli spadku albo nie są znani, sąd na wniosek wierzyciela ustanowi kuratora, celem zastąpienia zmarłego dłużnika.

Postępowanie egzekucyjne zawiesza się nadto:

1)
na żądanie wierzyciela;
2)
w czasie zawieszenia czynności sądu wskutek wojny lub innych przeszkód;
3)
w innych przypadkach prawem przewidzianych.
§  1. 
Sąd może na wniosek zawiesić w całości lub w części postępowanie egzekucyjne, jeżeli wniesiono skargę na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu. Zawieszenie postępowania sąd może uzależnić od złożenia zabezpieczenia przez dłużnika.
§  2. 
Jeżeli dłużnik zabezpieczy spełnienie swego obowiązku, sąd może uchylić dokonane czynności egzekucyjne z wyjątkiem zajęcia.
§  3. 
Sąd może odmówić zawieszenia postępowania albo już zawieszone postępowanie podjąć na nowo, jeżeli wierzyciel zabezpieczy wynagrodzenie szkody, jaka wskutek dalszego postępowania może wyniknąć dla dłużnika.

Komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej rozpoczęciem dłużnik złoży dowód na piśmie, nie budzący wątpliwości, że obowiązku swego dopełnił albo że wierzyciel udzielił mu zwłoki. O wstrzymaniu czynności komornik zawiadomi wierzyciela.

§  1. 
Postępowanie egzekucyjne będzie umorzone w całości lub w części:
1)
jeżeli okaże się, że egzekucja nie należy do organów władzy sądowej;
2)
na wniosek wierzyciela;
3)
jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł egzekucyjny został pozbawiony skutków prawnych;
4)
jeżeli okaże się, że egzekucja ze względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna;
5)
jeżeli egzekucję skierowano do majątku, z którego według klauzuli wykonalności dłużnik nie odpowiada;
6)
jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.
§  2. 
W przypadkach wskazanych w pkt 1), 4) i 6) § 1 umorzenie postępowania następuje z urzędu.
§  3. 
W przypadkach wskazanych w pkt 4) i 5) § 1 komornik, jeżeli nie może niezwłocznie powziąć postanowienia o umorzeniu, zawiesza postępowanie aż do czasu powzięcia postanowienia.
§  4. 
Postępowanie będzie umorzone również w innych przypadkach prawem przewidzianych.
§  1. 
Postępowanie egzekucyjne umarza się z mocy samego prawa, jeżeli wierzyciel w ciągu roku nie popierał egzekucji lub nie żądał podjęcia zawieszonego postępowania. Termin powyższy biegnie od dnia dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej bądź też od ustania przyczyny zawieszenia postępowania.
§  2. 
Umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie tamuje wierzycielowi możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że egzekucja w ogóle jest niedopuszczalna.
§  3. 
Na wniosek wierzyciela lub dłużnika komornik wyda zaświadczenie o umorzeniu postępowania.

W przypadku, gdy wierzyciel ma w swoim władaniu rzecz ruchomą dłużnika, na której służy mu prawo zastawu, egzekucja, skierowana do innej części majątku, będzie na wniosek dłużnika umorzona, jeżeli z wartości tej rzeczy wierzyciel może być całkowicie zaspokojony.

Przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania należy wysłuchać wierzyciela i dłużnika, wyjąwszy gdy istnieje już prawomocne orzeczenie, uzasadniające umorzenie postępowania, lub gdy zawieszenie bądź umorzenie ma nastąpić z woli wierzyciela albo z samego prawa.

Na postanowienie sądu co do zawieszenia i umorzenia postępowania służy zażalenie.

§  1. 
Dłużnik może w drodze powództwa żądać umorzenia egzekucji w całości lub w części:
1)
jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparte było wydanie klauzuli wykonalności, i
2)
jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Gdy tytułem jest wyrok sądowy, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy. Zdarzenia te powinny być stwierdzone dowodem na piśmie dołączonym do pozwu.
§  2. 
W przypadkach powyższych powództwo należy wytoczyć przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję.
§  3. 
Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł, pochodzący od władzy administracyjnej, do orzekania o tym, że zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane, powołana jest władza administracyjna, od której tytuł pochodzi.
§  1. 
Osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia od egzekucji przedmiotu, jeżeli egzekucja do tego przedmiotu skierowana narusza prawa tej osoby, a w szczególności:
1)
jeżeli przedmiot stanowi jej własność;
2)
jeżeli na przedmiocie ma ograniczone prawo rzeczowe, a ustawa nie nakazuje tego prawa w inny sposób w egzekucji uwzględnić;
3)
jeżeli przedmiot nie należy do dłużnika, a osoba trzecia ma prawo zażądać zwrotu tego przedmiotu;
4)
jeżeli na korzyść osoby trzeciej istnieje obowiązujący dla wierzyciela zakaz zbywania lub obciążania przedmiotu.
§  2. 
Powództwo należy wytoczyć przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję.
§  3. 
Zapozwać należy wierzyciela, a także dłużnika, jeżeli powództwo przeciwko niemu oparte jest na tej samej zasadzie faktycznej i prawnej.
§  1. 
W pozwach, przewidzianych w dwóch poprzedzających artykułach, powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, które w tym czasie mógł zgłosić; w dalszym postępowaniu traci prawo korzystania z tych zarzutów, jeżeli nie zgłosił ich w pozwie.
§  2. 
Sąd może na wniosek powoda w drodze zabezpieczenia powództwa zawiesić postępowanie egzekucyjne.

Ograniczenie egzekucji.

§  1. 
Przeciwko osobom, które z uwagi na stosunki międzynarodowe w myśl przepisów kodeksu niniejszego nie mogą być pozywane przed sąd, nie może być także prowadzona egzekucja, chyba że chodzi o sprawę, w której te osoby podlegają sądowi.
§  2. 
Niedopuszczalna jest egzekucja z mienia, służącego do urzędowego użytku, oraz czynności egzekucyjne, skierowane przeciwko osobie dłużnika.
§  3. 
W razie wątpliwości, mogących zajść przy stosowaniu tych przepisów, sąd powinien zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości o opinię.

Nie podlegają egzekucji:

1)
niezbędne dla dłużnika lub członków jego rodziny sprzęty domowe, pościel, bielizna i ubranie codzienne;
2)
przyrządy używane z powodu ułomności przez dłużnika i członków jego rodziny;
3)
zapasy żywności i opału, niezbędne dla dłużnika jego rodziny i jego służby na okres jednego miesiąca;
4)
krowa dojna albo dwie kozy lub trzy owce wraz z zapasem paszy i ściółki aż do czasu najbliższych zbiorów, o ile zwierzęta te są niezbędne do wyżywienia dłużnika, jego rodziny i jego służby;
5)
przedmioty i surowce, niezbędne na okres jednego miesiąca do osobistego zarobkowania dłużnika, pracującego fizycznie;
6)
przedmioty, niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu, oraz jedno ubranie dłużnika;
7)
u dłużnika, pobierającego periodycznie stałą płacę, pieniądze w kwocie, która odpowiada nie podlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty;
8)
u dłużnika, nie otrzymującego stałej płacy, pieniądze, niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
9)
przedmioty, dane dłużnikowi dla poratowania jego i jego rodziny w razie klęski z powodu nadzwyczajnych wypadków, choroby lub śmierci, oraz pieniądze, podarowane mu w tym celu albo dane tytułem pożyczki, o ile tych przedmiotów i pieniędzy dla celów tych jeszcze potrzebuje;
10)
przedmioty, służące dłużnikowi i jego rodzinie do wykonywania praktyk religijnych lub niezbędne do nauki;
11)
ordery i odznaki honorowe, obrączki ślubne, listy, papiery familijne i inne papiery osobiste dłużnika oraz jego książki rachunkowe;
12)
przedmioty codziennego użytku potrzebne dłużnikowi, które mogą być sprzedane tylko za bezcen, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
13)
przedmioty mające służyć do pochowania zmarłego członka rodziny.
§  1. 
Przedmioty, stanowiące przynależność nieruchomości lub rzeczy głównej, nie podlegają egzekucji oddzielnie od nieruchomości lub rzeczy głównej.
§  2. 
Nie podlegają również egzekucji oddzielnie od całości przedmioty, niezbędne do utrzymania ruchu kopalni, kolei, komunikacji morskiej, śródlądowej, powietrznej, pocztowej, telegraficznej lub telefonicznej, wreszcie do prowadzenia szpitala lub apteki.

Nie podlegają egzekucji:

1)
uposażenie służbowe, wpłacone na konto czekowe Powszechnej Kasy Oszczędności lub innych instytucyj, wykonywających czynności bankowe;
2)
sumy i świadczenia w naturze, przeznaczone na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych oraz wydatków związanych z przesiedleniem emerytów;
3)
żołd oraz wszelkie inne należności służbowe i uboczne niezawodowych podoficerów i szeregowców;
4)
stypendia na kształcenie się;
5)
subwencje (zasiłki) przyznane przez Skarb Państwa na cele oświatowe, kulturalne i artystyczne;
6)
wsparcia, wyznaczone dłużnikowi dla poratowania jego lub jego rodziny z powodu choroby, śmierci lub innej klęski.

Nie podlegają również egzekucji prawa, których wykonywanie związane jest wyłącznie z osobą dłużnika.

Należności pośmiertne, wypłacone tytułem zapomogi lub zaopatrzenia jednorazowego pod jakąkolwiek nazwą albo z tytułu ubezpieczenia kosztów pogrzebu, podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie kosztów pogrzebu.

§  1. 
Uposażenie służbowe i zaopatrzenie emerytalne (uposażenie emerytalne, pensja wdowia i sieroca) osób, będących w publiczno-prawnym stosunku służbowym, oraz diety posłów, wynagrodzenie pracowników umysłowych i robotników tudzież świadczenia powtarzające się, których celem jest zapewnienie utrzymania, należnego z tytułu: alimentów, renty za utratę zdolności do pracy, ubezpieczenia, wsparcia lub z jakiegokolwiek innego tytułu prawnego, jeżeli nie przewyższają sześciuset złotych miesięcznie - podlegają egzekucji w jednej piątej części, a na zaspokojenie należności alimentacyjnych także w drugiej piątej części, przy czym zawsze suma trzystu złotych miesięcznie wolna jest od egzekucji, chyba że dochodzone są należności alimentacyjne. Jeżeli dłużnik otrzymuje miesięcznie powyżej sześciuset złotych, egzekucji podlega nadto połowa całej przewyżki, a na zaspokojenie należności alimentacyjnych również i druga połowa.
§  2. 
Przy zbiegu egzekucji należności alimentacyjnych z egzekucją innych należności jedna piąta część podlega egzekucji za wszystkie długi ogółem, druga zaś część piąta na zaspokojenie samych tylko należności alimentacyjnych, o ileby pierwsza część na nie przy zbiegu z innymi wierzytelnościami nie wystarczała. Według tej samej zasady podlega egzekucji przewyżka ponad sześćset złotych miesięcznie.
§  3. 
Dodatki, które dłużnik otrzymuje na utrzymanie członka rodziny, podlegają w całości egzekucji na zaspokojenie należności alimentacyjnych tego członka przed innymi należnościami.
§  4. 
Uposażenie oraz zaopatrzenie emerytalne osób wojskowych podlega egzekucji według przepisów szczególnych.
§  1. 
Dochody, wymienione w artykule poprzedzającym, oblicza się wraz z wszystkimi dodatkami i wartością świadczeń w naturze, lecz po potrąceniu podatków, składek emerytalnych i opłat publicznych, należnych z ustawy.
§  2. 
Jeżeli dłużnik otrzymuje dochody z kilku źródeł, wymienionych w artykule poprzedzającym, podstawę obliczenia stanowi suma dochodów.
§  1. 
Egzekucja należności pieniężnych, przypadających od Skarbu Państwa, jest dopuszczalna tylko celem zrealizowania umownego prawa zastawu lub hipoteki umownej. W innych przypadkach wierzyciel celem otrzymania należności pieniężnej składa tytuł egzekucyjny bezpośrednio odpowiedniemu urzędowi, który obowiązany jest niezwłocznie należność uiścić.
§  2. 
To samo stosuje się odpowiednio do należności, przypadających od przedsiębiorstw państwowych "Polskie Koleje Państwowe" i "Polska Poczta, Telegraf i Telefon".

Na postanowienia sądu co do ograniczeń egzekucji służy zażalenie.

59 Art. 517 § 1:

- zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 28 marca 1958 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.58.18.75) z dniem 20 kwietnia 1958 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.62.10.46) z dniem 24 marca 1962 r.

60 Art. 517 § 2:

- zmieniony przez art. 1 pkt 28 dekretu z dnia 23 kwietnia 1953 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.53.23.90) z dniem 2 maja 1953 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. b) ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.62.10.46) z dniem 24 marca 1962 r.

61  Art. 517 § 3:

- dodany przez art. 1 pkt 28 dekretu z dnia 23 kwietnia 1953 r. o zmianie niektórych przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.53.23.90) z dniem 2 maja 1953 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.62.10.46) z dniem 24 marca 1962 r.

62 Art. 5171 dodany przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.62.10.46) z dniem 24 marca 1962 r.
63 Art. 518 zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 28 marca 1958 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.58.18.75) z dniem 20 kwietnia 1958 r.
64 Art. 519 § 3 dodany przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.62.10.46) z dniem 24 marca 1962 r.
65 Art. 535 zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o zmianie przepisów postępowania w sprawach cywilnych (Dz.U.62.10.46) z dniem 24 marca 1962 r.