Dział 1 - WARUNKI UPRAWIANIA ŻEGLUGI - Kodeks morski.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1998.10.36 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 maja 2002 r.

Dział  I

WARUNKI UPRAWIANIA ŻEGLUGI

Rozdział  1

Polska przynależność statku

Art.  12.

§ 1. Żeglugę pod polską banderą może uprawiać tylko statek o polskiej przynależności.

§ 2. Stały przewóz pasażerów lub ładunku pomiędzy portami polskimi może uprawiać tylko statek o polskiej przynależności, z zastrzeżeniem § 3.

§ 3. Terenowy organ administracji morskiej, na którego obszarze działania znajduje się port rozpoczęcia podróży, może, w uzasadnionych przypadkach, zezwolić na wykonywanie przez czas oznaczony stałego przewozu pomiędzy portami polskimi przez statek o obcej przynależności.

Art.  13.

§ 1. Statkiem o polskiej przynależności jest:

1) statek stanowiący polską własność (art. 59 § 1),

2) statek uważany za stanowiący polską własność (art. 59 § 2),

3) statek nie stanowiący polskiej własności, który uzyskał czasową polską przynależność (art. 16 § 1).

§ 2. Przepisy niniejszego rozdziału, dotyczące statku stanowiącego polską własność, stosuje się do statków uważanych za stanowiące polską własność.

Art.  14.

§ 1. Statek o polskiej przynależności jest obowiązany podnosić polską banderę.

§ 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może zwolnić niektóre rodzaje statków stanowiących polską własność z obowiązku podnoszenia bandery. Zwolnienie nie może dotyczyć statków uprawiających żeglugę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  15.

§ 1. Statek o polskiej przynależności powinien być oznaczony nazwą na dziobie z każdej burty i na rufie. Pod nazwą na rufie powinna być uwidoczniona nazwa portu macierzystego statku.

§ 2. Właściciel nadaje statkowi nazwę i wskazuje port macierzysty. Nazwa podlega zatwierdzeniu przez organ określony w trybie § 3.

§ 3. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi, w drodze rozporządzenia, organy właściwe do zatwierdzania nazw statków i tryb postępowania w sprawach wymienionych w § 1 i 2 oraz może określić inny, niż wskazany w § 1, sposób oznaczania niektórych statków.

Art.  16.

§ 1. Statek nie stanowiący polskiej własności może uzyskać czasową polską przynależność, jeżeli wnioskodawca:

1) jest osobą prawną, mającą w Polsce siedzibę lub przedstawicielstwo, bądź osobą fizyczną, zamieszkałą w Polsce lub mającą w Polsce przedstawicielstwo,

2) przedstawi umowę najmu lub dzierżawy statku,

3) zobowiąże się, że będzie prowadził działalność armatorską w Polsce oraz że kapitanem statku będzie obywatel polski,

4) złoży urzędowo poświadczony odpis lub wyciąg ze stałego rejestru statku, zawierający opis statku, oznaczenie właściciela oraz inne dane z tego rejestru, a w szczególności wpisane prawa zastawu i ograniczenia w rozporządzaniu statkiem,

5) przedstawi pisemną zgodę właściwych organów państwa stałego rejestru statku, właściciela statku i wszystkich wierzycieli hipotecznych na nadanie statkowi polskiej przynależności oraz zapewnienie właściwych organów państwa stałego rejestru, że w czasie trwania polskiej przynależności statek nie będzie uprawniony do podnoszenia bandery tego państwa,

6) wskaże port macierzysty statku w Polsce.

§ 2. Statek nie stanowiący polskiej własności uzyskuje czasową polską przynależność przez wpis do rejestru okrętowego, na podstawie postanowienia izby morskiej.

Art.  17.

Armator prowadzący w Polsce działalność za pośrednictwem przedstawicielstwa podlega, w zakresie spraw związanych z uprawianiem żeglugi statkiem, który uzyskał czasową polską przynależność, polskiemu prawu i jurysdykcji sądów polskich w takim zakresie, w jakim podlega im osoba mająca w Polsce siedzibę lub miejsce zamieszkania.

Art.  18.

Armator, którego statek uzyskał czasową polską przynależność, jest obowiązany obsadzić statek załogą zgodnie z polskimi przepisami i poddać statek polskim przepisom w zakresie pomiaru, bezpieczeństwa żeglugi, dokumentów statku i ochrony środowiska.

Art.  18a.

Nazwa statku, który uzyskał czasową polską przynależność, może być zmieniona tylko za zgodą właściwych władz państwa stałego rejestru statku oraz jego właściciela i wierzycieli hipotecznych.

Art.  18b.

§ 1. Statek nie stanowiący polskiej własności traci uzyskaną czasową polską przynależność, jeżeli:

1) przestanie być spełniany którykolwiek z warunków wymienionych w art. 16 § 1,

2) upłynie okres, na jaki uzyskał przynależność, i okres ten nie zostanie przedłużony,

3) wniesie o to armator statku,

4) armator statku nie przestrzega przepisów niniejszego działu,

5) zostanie wydana decyzja w trybie art. 18c.

§ 2. Utrata przez statek czasowej polskiej przynależności następuje z dniem wykreślenia statku z polskiego rejestru okrętowego, na podstawie postanowienia izby morskiej.

Art.  18c.

Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może wydać decyzję o utracie czasowej polskiej przynależności statku, jeżeli wymaga tego interes państwa, a w szczególności interes polskiej gospodarki morskiej. Z tych samych względów Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może wydać decyzję sprzeciwiającą się uzyskaniu przez statek czasowej polskiej przynależności.

Art.  18d.

§ 1. Polska przynależność statku stanowiącego polską własność może być zawieszona na wniosek właściciela.

§ 2. Właściciel statku wskazuje we wniosku okres zawieszenia, rejestr, do którego statek będzie wpisany, i przedstawia pisemną zgodę wszystkich wierzycieli hipotecznych na zawieszenie polskiej przynależności statku.

§ 3. Postanowienie o zawieszeniu wydaje izba morska, stwierdzając okres zawieszenia.

§ 4. Wpis stwierdzający zawieszenie staje się skuteczny z dniem zawiadomienia izby morskiej przez właściciela statku o uzyskaniu przez statek obcej przynależności.

§ 5. W okresie trwania zawieszenia polskiej przynależności statek nie może podnosić polskiej bandery.

Art.  18e.

Nazwa statku stanowiącego polską własność, którego polska przynależność została zawieszona, nie może być zmieniona w okresie trwania zawieszenia bez zgody jego właściciela i wierzycieli hipotecznych. Portem macierzystym takiego statku powinien być port państwa czasowej przynależności.

Art.  18f.

§ 1. Zawieszenie polskiej przynależności statku stanowiącego polską własność ustaje po upływie okresu zawieszenia lub, na wniosek właściciela, przed upływem tego okresu albo wskutek utraty przez statek czasowej przynależności obcego państwa.

§ 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może, ze względów określonych w art. 18c, wydać decyzję o ustaniu zawieszenia polskiej przynależności statku lub sprzeciwiającą się zawieszeniu.

§ 3. Ustanie zawieszenia polskiej przynależności statku, stanowiącego polską własność, następuje z dniem wykreślenia w stałym rejestrze okrętowym wpisu o zawieszeniu, na podstawie postanowienia izby morskiej.

Art.  18g.

Ilekroć w przepisach niniejszego działu mówi się o stałym rejestrze statku, rozumie się przez to rejestr prowadzony w państwie, którego przynależność statek odzyska po ustaniu czasowej przynależności i w którym wpisany jest właściciel statku oraz prawa zastawu i ograniczenia w rozporządzaniu statkiem.

Rozdział  2

Rejestr okrętowy

Art.  19.

§ 1. Statek stanowiący polską własność podlega obowiązkowi wpisu do polskiego rejestru okrętowego, prowadzonego przez izbę morską właściwą dla portu macierzystego statku.

§ 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje statków stanowiących polską własność nie podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru okrętowego, z wyłączeniem statków uprawiających żeglugę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 3. Statek, który nie podlega obowiązkowi wpisu do rejestru okrętowego, a także statek w budowie może być wpisany do rejestru okrętowego na wniosek właściciela.

§ 4. Statek uważany za stanowiący polską własność wpisuje się do rejestru okrętowego na wniosek właściciela lub wszystkich współwłaścicieli.

§ 5. Statek budowany w Polsce może być wpisany do rejestru okrętowego, jeżeli położona została jego stępka lub wykonana została równorzędna praca konstrukcyjna w miejscu wodowania. Dotyczy to również statku w budowie, nie stanowiącego polskiej własności. Rejestr okrętowy statku w budowie prowadzi izba morska właściwa dla miejsca budowy statku.

Art.  20.

§ 1. Statek nie stanowiący polskiej własności ani nie uważany za stanowiący polską własność wpisuje się do rejestru okrętowego, na wniosek armatora, po spełnieniu warunków określonych w art. 16 § 1.

§ 2. Rejestr okrętowy dla statków, o których mowa w § 1, prowadzi izba morska właściwa dla portu polskiego wskazanego przez armatora jako port macierzysty statku.

Art.  21.

Rejestr okrętowy składa się z ksiąg rejestrowych prowadzonych odrębnie dla statków:

1) stanowiących polską własność i uważanych za stanowiące polską własność (rejestr stały),

2) które uzyskały czasową polską przynależność (rejestr tymczasowy),

3) w budowie (rejestr statków w budowie).

Art.  22.

Za czynności rejestrowe pobiera się opłaty rejestrowe, które stanowią dochód budżetu państwa.

Art.  23.

§ 1. Statek wpisany do rejestru stałego za granicą może być wpisany do rejestru stałego w Polsce dopiero po wykreśleniu z rejestru zagranicznego.

§ 2. Statek wpisany do rejestru stałego za granicą może być wpisany do rejestru tymczasowego w Polsce dopiero po zawieszeniu jego dotychczasowej przynależności.

§ 3. Wpis do rejestru zagranicznego statku stanowiącego polską własność lub statku uważanego za stanowiący polską własność nie wywołuje skutków prawnych przed wykreśleniem tego statku z polskiego rejestru okrętowego.

§ 4. Czasowe nadanie statkowi, o którym mowa w § 3, obcej przynależności nie wywołuje skutków prawnych przed dokonaniem w polskim rejestrze okrętowym wpisu zawieszającego polską przynależność.

Art.  24.

Rejestr okrętowy jest jawny. Osoby zainteresowane mogą żądać uwierzytelnionych wyciągów i odpisów z rejestru.

Art.  25.

§ 1. W rejestrze stałym wpisuje się:

1) kolejny numer rejestrowy statku i datę wpisu,

2) nazwę lub oznaczenie identyfikacyjne, międzynarodowy sygnał wywoławczy oraz rodzaj i przeznaczenie statku,

3) poprzednią nazwę lub oznaczenie identyfikacyjne oraz dane dotyczące poprzedniego rejestru i datę wykreślenia z tego rejestru,

4) nazwę portu macierzystego statku,

5) rok, miejsce budowy i nazwę stoczni, jeżeli dane te są znane, oraz określenie materiału głównego i rodzaju napędu statku,

6) wymiary rejestrowe oraz pojemność statku,

7) oznaczenie i adres właściciela lub wszystkich współwłaścicieli z określeniem ich udziałów we współwłasności oraz podstawę nabycia własności statku,

8) oznaczenie i adres armatora statku,

9) hipotekę morską i ograniczenia w rozporządzaniu statkiem,

10) stwierdzenie przez izbę morską polskiej przynależności statku,

11) stwierdzenie przez izbę morską zawieszenia polskiej przynależności statku,

12) podstawę i datę wykreślenia statku z rejestru.

§ 2. W rejestrze tymczasowym, oprócz danych wymienionych w § 1 pkt 1-8, 10 i 12, wpisuje się:

1) poprzednią przynależność statku i datę jej zawieszenia,

2) okres, na jaki statek uzyskał polską przynależność,

3) oznaczenie i adres przedstawiciela armatora w Polsce, jeżeli taki został ustanowiony.

§ 3. W rejestrze statków w budowie wpisuje się:

1) kolejny numer rejestrowy statku w budowie i datę wpisu,

2) oznaczenie identyfikacyjne statku w budowie,

3) nazwę stoczni budującej statek,

4) oznaczenie i adres właściciela statku w budowie,

5) oznaczenie umowy o budowę statku,

6) hipotekę morską.

§ 4. Każda zmiana danych w rejestrze okrętowym podlega wpisowi.

Art.  26.

§ 1. Wpis do rejestru okrętowego następuje na podstawie zgłoszenia zainteresowanych, chyba że prawo przewiduje wpis na wniosek lub z urzędu.

§ 2. Do zgłoszenia okoliczności podlegającej wpisowi, w stosunku do statków stanowiących polską własność i statków uważanych za stanowiące polską własność, wpisanych do rejestru okrętowego, obowiązany jest właściciel statku.

Art.  27.

§ 1. Wykreśla się z rejestru okrętowego statek, który:

1) zatonął lub uległ zniszczeniu,

2) zaginął,

3) utracił polską przynależność,

4) utracił charakter statku morskiego.

§ 2. W przypadkach określonych w § 1 wykreślenie statku z rejestru okrętowego wymaga zgody wierzyciela hipotecznego, wyrażonej na piśmie.

§ 3. Wykreśla się z rejestru statków w budowie statek, który:

1) uległ zniszczeniu w trakcie budowy albo którego budowa została zaniechana,

2) został wpisany jako statek do rejestru stałego w Polsce lub za granicą.

§ 4. W przypadkach określonych w § 3 wykreślenie wymaga zgody wierzyciela, wyrażonej na piśmie, chyba że statek w budowie został wpisany jako statek do rejestru stałego w Polsce, a ciążąca na nim hipoteka morska została wpisana do tego rejestru z urzędu.

Art.  28.

Statek uważa się za zaginiony, jeżeli w ciągu podwójnego okresu niezbędnego w normalnych warunkach do przejścia do portu przeznaczenia z miejsca, z którego nadeszła ostatnia wiadomość o statku, statek do tego portu nie zawinął ani nie nadeszła żadna kolejna wiadomość o statku. Okres wymagany do uznania statku za zaginiony nie może być krótszy niż miesiąc ani dłuższy niż trzy miesiące od dnia ostatniej wiadomości o statku, a jeżeli brak wiadomości o statku pozostaje w związku z działaniami wojennymi - krótszy niż sześć miesięcy.

Art.  29.

§ 1. Zgłoszenie do rejestru okrętowego powinno być dokonane w ciągu sześciu tygodni od dnia, w którym obowiązany do zgłoszenia dowiedział się o okoliczności podlegającej wpisowi do rejestru.

§ 2. W razie niezgłoszenia statku lub okoliczności podlegających wpisowi do rejestru okrętowego izba morska stosuje, w celu przymuszenia do zgłoszenia, przepisy o postępowaniu przynaglającym w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych.

§ 3. Jeżeli obowiązany nie dokona zgłoszenia pomimo wezwania, izba morska może po przeprowadzeniu dochodzenia dokonać wpisu z urzędu, zaznaczając to w osnowie wpisu.

Art.  30.

Izba morska bada, czy:

1) zgłoszenie lub wniosek i dołączone do nich dokumenty odpowiadają pod względem treści i formy obowiązującym przepisom prawa,

2) zgłoszone dane są zgodne z rzeczywistością, jeżeli ma w tym względzie uzasadnione wątpliwości.

Art.  31.

§ 1. Okoliczność będąca przedmiotem wpisu do rejestru okrętowego jest skuteczna wobec osób trzecich. Okoliczność taka, mimo braku wpisu do rejestru okrętowego, jest skuteczna wobec osób trzecich, gdy o niej wiedziały.

§ 2. Do oceny skutków wpisu do rejestru okrętowego stosuje się odpowiednio przepisy o prawach jawnych z księgi wieczystej.

Art.  31a.

§ 1. Po wpisaniu do rejestru okrętowego statek otrzymuje certyfikat okrętowy, a statek w budowie - certyfikat statku w budowie.

§ 2. Certyfikat okrętowy stanowi dowód polskiej przynależności statku.

§ 3. Statkowi nabytemu za granicą polski urząd konsularny może wydać tymczasowe świadectwo polskiej przynależności statku (świadectwo o banderze) ważne na okres nie dłuższy niż sześć miesięcy. O wydaniu świadectwa polski urząd konsularny zawiadamia właściwą izbę morską.

Art.  31b.

§ 1. W razie wydania certyfikatu okrętowego statkowi, który uzyskał czasową polską przynależność, dokumenty wydane takiemu statkowi przez organ prowadzący jego rejestr stały powinny zostać temu organowi zwrócone. O zwrocie armator statku zawiadamia izbę morską w terminie trzydziestu dni od dnia otrzymania certyfikatu okrętowego.

§ 2. W razie zawieszenia przez izbę morską polskiej przynależności statku stanowiącego polską własność lub uważanego za stanowiący polską własność, właściciel statku obowiązany jest zwrócić izbie morskiej certyfikat okrętowy w terminie trzydziestu dni od dnia wydania statkowi odpowiedniego dokumentu przez zagraniczny organ rejestrowy.

§ 3. Izba morska zawiadamia właściwe władze państwa rejestru stałego o ustaniu czasowej polskiej przynależności statku.

Art.  31c.

Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru okrętowego i postępowanie rejestrowe, wzory ksiąg rejestrowych, wzór certyfikatu okrętowego, certyfikatu statku w budowie i świadectwa o banderze, tryb ich wydawania oraz koszty postępowania rejestrowego.

Art.  31d.

§ 1. Statek stanowiący polską własność, który nie podlega obowiązkowi wpisu do rejestru okrętowego i nie został wpisany do tego rejestru, powinien być zarejestrowany w urzędzie morskim właściwym dla swojego portu macierzystego. Obowiązek ten nie dotyczy statków używanych do celów sportowych lub rekreacyjnych o długości do 5 m, nie uprawiających żeglugi międzynarodowej.

§ 2. Dokument rejestracyjny wydany przez urząd morski stanowi dowód polskiej przynależności statku nie wpisanego do rejestru okrętowego.

§ 3. Za wydanie dokumentu rejestracyjnego urząd morski pobiera opłatę. Opłata stanowi dochód budżetu państwa.

§ 4. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi, w drodze rozporządzenia, sposób rejestracji statków morskich, tryb postępowania, wzór dokumentu rejestracyjnego oraz tryb i sposób ustalania opłat rejestracyjnych.

Rozdział  3

Pomiar statku

Art.  32.

Pomiar statku polega na ustaleniu jego pojemności brutto i netto oraz wymiarów rejestrowych.

Art.  33.

§ 1. Obowiązkowi pomiarowemu poddaje się statki morskie:

1) o polskiej przynależności, jeżeli nie podlegają zwolnieniu od wpisu do rejestru okrętowego,

2) obce handlowe, które po raz pierwszy zawijają do portu polskiego pod banderą państwa nie pozostającego z Polską w porozumieniu co do wzajemnego uznawania dokumentów pomiarowych lub nie posiadają międzynarodowego świadectwa pomiarowego uznawanego przez Polskę.

§ 2. Inne statki mogą być pomierzone na wniosek właściciela, armatora lub kapitana.

Art.  34.

Statek podlegający obowiązkowi pomiarowemu może być poddany w celu kontroli ponownemu pomiarowi.

Art.  35.

§ 1. Statek obcy, zawijający do portu polskiego pod banderą państwa będącego stroną tego samego co Polska porozumienia międzynarodowego o pomierzaniu pojemności statków, może być poddany kontroli polegającej wyłącznie na sprawdzeniu:

1) czy statek posiada ważne międzynarodowe świadectwo pomiarowe,

2) czy zasadnicza charakterystyka statku odpowiada danym zawartym w tym świadectwie.

§ 2. Kontrola, o której mowa w § 1, nie może powodować kosztów ani przestoju statku, jeżeli porozumienie międzynarodowe tak stanowi.

Art.  36.

Na podstawie wyników pomiaru organ pomiarowy wystawia świadectwo pomiarowe.

Art.  37.

§ 1. Za pomiar statku pobiera się opłaty pomiarowe.

§ 2. Nie pobiera się opłat pomiarowych za pomiar kontrolny, jeżeli wynik takiego pomiaru okaże się zgodny z danymi zawartymi w świadectwie pomiarowym.

Art.  38.

Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi w drodze rozporządzenia organy pomiarowe i ich zakres działania, zasady i sposoby pomierzania i kontroli pomiarów statków, tryb postępowania pomiarowego, wzory świadectw pomiarowych oraz opłaty pomiarowe.

Rozdział  4 ¹

 (skreślony).

Rozdział  5

Dokumenty statku

Art.  52.

Statek o polskiej przynależności obowiązany jest prowadzić dzienniki i posiadać dokumenty prawem przepisane.

Art.  53.

Wszystkie dokumenty wymagane od statku powinny być przechowywane na statku.

Art.  54. ²

 Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje, wzory i sposób prowadzenia dzienników i innych dokumentów statków, z uwzględnieniem rodzajów statków.

Rozdział  6

Przepisy karne

Art.  55.

Kto wykracza przeciwko obowiązkowi:

1) zgłoszenia statku do rejestru okrętowego lub do rejestracji w urzędzie morskim,

2) przedstawienia statku do pomiaru,

3) umieszczenia na statku oznaczenia nazwy i portu macierzystego

- podlega karze pieniężnej do wysokości nie przekraczającej dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Art.  56. ³

 (skreślony).

Art.  57.

§ 1. Kapitan, który wykracza przeciwko przepisom o:

1) okazywaniu bandery statku jednostkom pływającym marynarki wojennej lub organów Straży Granicznej,

2) podnoszeniu bandery przy wprowadzaniu statku do portu,

3) prowadzeniu i przechowywaniu na statku dokumentów

- podlega karze pieniężnej, o której mowa w art. 55.

§ 2. 4  (skreślony).

Art.  58.

Kary pieniężne, o których mowa w art. 55-57, wymierza dyrektor urzędu morskiego w trybie określonym w odrębnej ustawie.

¹ Rozdział 4 skreślony przez art. 55 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U.00.109.1156) z dniem 1 stycznia 2001 r.

² Art. 54 zmieniony przez art. 7 pkt 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.120.1268) z dniem 30 marca 2001 r.

³ Art. 56 skreślony przez art. 55 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U.00.109.1156) z dniem 1 stycznia 2001 r.

⁴ Art. 57 § 2 skreślony przez art. 55 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U.00.109.1156) z dniem 1 stycznia 2001 r.