Dział 1 - Właściwości i ustrój izb morskich - Izby morskie.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2020.159 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 31 stycznia 2020 r.

DZIAŁ  I

Właściwości i ustrój izb morskich

Rozdział  I

Właściwość izb morskich

Art.  1.  [Kompetencje izb morskich; pojęcie wypadku morskiego]

1. Do właściwości izb morskich należy:

1) orzekanie w sprawach z wypadków morskich;

2) rozpoznawanie innych spraw przekazanych izbom morskim odrębnymi przepisami.

2. Wypadkami morskimi w rozumieniu niniejszej ustawy są:

1) wypadek morski, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 31 sierpnia 2012 r. o Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 1374);

2) zdarzenie, lub kilka następujących po sobie zdarzeń, związane bezpośrednio z eksploatacją statku, w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2019 r. poz. 1452, 1702, 2197 i 2303), zaistniałe w wyniku świadomego działania lub zaniechania podjętego z zamiarem naruszenia bezpieczeństwa statku, wyrządzenia szkody na osobie lub szkody w środowisku.

Art.  2.  [Przynależność państwowa statków, których wypadki morskie są rozpoznawane przez izby morskie]

1. Izby morskie rozpoznają wypadki morskie:

1) statków o polskiej przynależności;

2) statków o obcej przynależności, jeżeli wypadek nastąpił na polskich morskich wodach wewnętrznych lub polskim morzu terytorialnym albo jeżeli z wnioskiem o wszczęcie postępowania wystąpił armator lub kapitan takiego statku.

1a. (uchylony).

2. Sprawy wypadków morskich, w których uczestniczyły jednostki pływające Marynarki Wojennej, Straży Granicznej lub Policji, izby morskie rozpoznają, w odniesieniu do tych jednostek, za zgodą odpowiednio Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, Komendanta Głównego Straży Granicznej lub Komendanta Głównego Policji.

Art.  3.  [Izby morskie rozpoznające sprawy w pierwszej i drugiej instancji]

Sprawy należące do właściwości izb morskich rozpoznają:

1) w pierwszej instancji - Izba Morska w Gdańsku i Izba Morska w Szczecinie;

2) w drugiej instancji - Odwoławcza Izba Morska.

Art.  3a. 

(uchylony).

Art.  4.  [Delegacja ustawowa - terytorialny zakres działania izb morskich]

Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, terytorialny zakres działania izb morskich, uwzględniając podział terytorialny państwa.

Art.  5.  [Właściwość miejscowa izby morskiej]

1. Do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji miejscowo właściwa jest izba morska, w której okręgu:

1) znalazł się statek lub jego załoga po wypadku,

2) znajduje się miejsce wypadku,

3) leży port macierzysty statku

- w zależności od tego, w której izbie najpierw wszczęto postępowanie.

2. Izba morska może orzec o swojej niewłaściwości miejscowej tylko do czasu rozpoczęcia postępowania dowodowego w pierwszej instancji.

3. Odwoławcza Izba Morska może przekazać sprawę izbie morskiej, której właściwość miejscowa nie jest uzasadniona w myśl ust. 1, w przypadku, jeśli jest to wskazane ze względu na miejsce postoju statku lub miejsce pobytu większości świadków.

Rozdział  II

Ustrój izb morskich

Art.  6.  [Siedziby izb morskich]

1. Izba Morska w Szczecinie działa przy sądzie Okręgowym w Szczecinie, a Izba Morska w Gdańsku i Odwoławcza Izba Morska działają przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku.

2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej może określić, w drodze rozporządzenia, uwzględniając podział terytorialny państwa, siedzibę izby morskiej poza siedzibą sądu okręgowego, przy którym działa izba morska.

Art.  7.  [Skład izby morskiej]

W skład izby morskiej wchodzą:

1) sędziowie, w tym przewodniczący i jeden lub więcej wiceprzewodniczących;

2) ławnicy.

Art.  7a.  [Delegowanie sędziów do orzekania w sprawach należących do właściwości izb morskich]

Do orzekania w sprawach należących do właściwości izb morskich Minister Sprawiedliwości deleguje sędziów na podstawie art. 77 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 52, 55, 60, 125, 1469 i 1495) spośród sędziów sądów powszechnych posiadających znajomość zagadnień morskich w zakresie spraw należących do właściwości izb morskich.

Art.  8.  [Powołanie i odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących izb morskich; przyjmowanie i zwalnianie innych pracowników izb morskich]

1. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej powołuje i odwołuje przewodniczącego i wiceprzewodniczących spośród sędziów delegowanych do izby morskiej zgodnie z art. 7a.

2. Inspektorów dochodzeniowych oraz innych pracowników izb morskich przyjmuje i zwalnia przewodniczący właściwej izby morskiej.

Art.  9.  [Prawa i obowiązki sędziów orzekających w izbach morskich; stosowanie do pracowników izb morskich przepisów o pracownikach sądów i prokuratury]

1. Sędziowie sądów powszechnych orzekający w izbach morskich zachowują prawa i obowiązki przewidziane w przepisach dotyczących sędziów sądów powszechnych.

2. Do pracowników izb morskich mają odpowiednie zastosowanie przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (Dz. U. z 2018 r. poz. 577).

Art.  10.  [Delegacja ustawowa - zakres udziału przewodniczących i wiceprzewodniczących izb morskich w pracy sądów]

Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej, określi, w drodze rozporządzenia, zakres udziału przewodniczących i wiceprzewodniczących izb morskich w pracy sądów, uwzględniając zakres zadań tych osób w izbach morskich oraz konieczność zachowania udziału sędziów czynnych zawodowo w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Art.  11.  [Wynagrodzenia sędziów orzekających w sprawach należących do właściwości izb morskich oraz pracowników izb morskich]

1. W zakresie wynagradzania mają zastosowanie:

1) do sędziów orzekających w sprawach należących do właściwości izb morskich - przepisy w sprawie wynagradzania sędziów sądów powszechnych;

2) do pracowników izb morskich - odpowiednio przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury.

2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, określi, w drodze rozporządzenia, stanowiska, zaszeregowanie oraz szczegółowe warunki wynagradzania pracowników izb morskich, a także kwalifikacje wymagane dla pracowników izb morskich, mając na uwadze przepisy, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Art.  12.  [Powołanie ławników izb morskich]

1. Ławników izb morskich powołuje na okres lat trzech minister właściwy do spraw gospodarki morskiej spośród osób posiadających wysokie kwalifikacje zawodowe i praktykę w zakresie zagadnień występujących w sprawach rozpoznawanych przez izby morskie.

2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, na wniosek przewodniczącego izby morskiej, określi, w drodze zarządzenia, liczbę ławników dla izby z uwzględnieniem terytorialnego zakresu działania izby morskiej.

3. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb powoływania ławników oraz zasady ich wyznaczania do udziału w posiedzeniach, uwzględniając kwalifikacje zawodowe i praktykę w zakresie zagadnień występujących w sprawach rozpoznawanych przez izby morskie, a także sposób wynagradzania i pokrywania innych należności związanych z udziałem w posiedzeniach.

Art.  13.  [Stosowanie do ławników izb morskich przepisów o ławnikach w sądach powszechnych]

W sprawach nieuregulowanych ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie do ławników izb morskich stosuje się odpowiednio przepisy o ławnikach w sądach powszechnych.

Art.  14.  [Składy orzekające izb morskich]

1. Izby morskie rozpoznają sprawy wypadków morskich na rozprawie, w pierwszej instancji - w składzie jednego sędziego oraz dwóch ławników, w drugiej instancji - w składzie jednego sędziego oraz czterech ławników. Rozprawie przewodniczy sędzia.

2. Przewodniczący izby morskiej pierwszej i drugiej instancji może zwiększyć skład orzekający o dwóch ławników lub o jednego sędziego i jednego ławnika, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na zawiły charakter sprawy.

3. Poza rozprawą postanowienia wydaje sędzia bez udziału ławników, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

Art.  15.  [Delegat ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej przy izbie morskiej; uczestnictwo państwowego inspektora pracy w postępowaniu przed izbą morską]

1. Przy izbie morskiej minister właściwy do spraw gospodarki morskiej ustanawia delegata oraz jednego lub więcej zastępców delegata spośród osób posiadających wysokie kwalifikacje zawodowe i praktykę w zakresie żeglugi morskiej.

2. Delegat ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej, zwany w dalszym ciągu "delegatem", uczestniczy w postępowaniu przed izbami jako rzecznik interesu publicznego.

3. Delegat przy Odwoławczej Izbie Morskiej może brać udział w postępowaniu przed izbą morską pierwszej instancji i podejmować czynności, do jakich uprawniony jest delegat przy tej izbie, oraz przekazać delegatowi przy izbie morskiej pierwszej instancji uczestnictwo w postępowaniu przed Odwoławczą Izbą Morską.

4. W sprawach wypadków morskich, które mogą zostać uznane za wypadki przy pracy, w postępowaniu przed izbami morskimi ma prawo uczestniczyć - obok delegata - państwowy inspektor pracy właściwy dla pracodawcy zatrudniającego pracownika, który uległ wypadkowi.

5. Delegat i państwowy inspektor pracy mogą brać udział w dochodzeniu oraz w każdym stanie sprawy przeglądać akta i zgłaszać wnioski.

6. Przepisy o wynagradzaniu ławników za udział w posiedzeniach izb morskich i pokrywaniu innych należności związanych z udziałem w posiedzeniach mają odpowiednie zastosowanie do delegata i państwowego inspektora pracy.

7. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia, uwzględniając system organizacyjny izb morskich, sposób wykonywania zadań przez delegatów oraz sprawowania nadzoru nad ich działalnością, a także zakres pokrywania kosztów tej działalności.

Art.  16.  [Uprawnienia delegata ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej]

1. W celu zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi i zapobiegania wypadkom morskim delegat może żądać wyjaśnień od armatorów, organów i instytucji państwowych, samorządowych i społecznych, przedsiębiorców oraz innych jednostek organizacyjnych, zwracać im uwagę na uchybienia i sprawdzać zastosowanie odpowiednich środków zaradczych.

2. Uprawnienia przewidziane w ust. 1 nie przysługują delegatowi w stosunku do organów Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Policji.

Art.  17.  [Nadzór nad izbami morskimi]

1. Zwierzchni nadzór nad izbami morskimi sprawują:

1) Minister Sprawiedliwości nad przewodniczącymi i wiceprzewodniczącymi izb morskich oraz nad trybem postępowania przed izbami;

2) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej - w pozostałym zakresie.

2. Nadzór bezpośredni nad izbami morskimi w zakresie zastrzeżonym Ministrowi Sprawiedliwości sprawuje prezes sądu okręgowego, przy którym działa izba morska.

3. Nadzór nie może wkraczać w zakres orzecznictwa izb morskich.

4. Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej, określi, w drodze rozporządzenia, regulamin wewnętrznego urzędowania izb morskich, w tym:

1) zadania przewodniczącego izby,

2) zadania inspektorów dochodzeniowych,

3) podstawowe zadania referentów, kierownika sekretariatu i sekretarza izby,

4) szczegółowy sposób prowadzenia i protokołowania rozpraw,

5) tryb występowania o pomoc prawną i komunikowania się z innymi organami,

6) organizację pracy izby

- mając na uwadze zapewnienie skuteczności i sprawności prowadzonych przed izbami morskimi postępowań.

Art.  18.  [Finansowanie działalności izb morskich]

Izby morskie są państwowymi jednostkami budżetowymi. Wydatki izb morskich są pokrywane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw gospodarki morskiej.

Art.  19.  [Pieczęć izb morskich]

Izby morskie mają prawo używania pieczęci okrągłej z wizerunkiem godła Rzeczypospolitej Polskiej pośrodku, z napisem w otoku zawierającym nazwę izby i sądu, przy którym działa izba.

Rozdział  III 

Przetwarzanie danych osobowych przez izby morskie

Art.  19a.  [Sposób wykonania obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w postępowaniach przed izbami morskimi]

Izby morskie przekazują informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem 2016/679", przy pierwszej czynności skierowanej do osoby, chyba że posiada ona te informacje, a ich zakres lub treść nie uległy zmianie.

Art.  19b.  [Nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych w postępowaniach przed izbami morskimi]

1. Nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych w postępowaniach przed izbami morskimi sprawują:

1) w zakresie działalności Izby Morskiej w Gdańsku i Izby Morskiej w Szczecinie - Przewodniczący Odwoławczej Izby Morskiej;

2) w zakresie działalności Odwoławczej Izby Morskiej - Prezes Sądu Okręgowego w Gdańsku.

2. W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1, właściwe organy:

1) rozpatrują skargi związane z przetwarzaniem danych osobowych;

2) podejmują działania mające na celu upowszechnianie wśród nadzorowanych administratorów danych i podmiotów przetwarzających wiedzy o obowiązkach wynikających z rozporządzenia 2016/679;

3) współpracują z innymi organami sprawującymi nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych w ramach postępowań prowadzonych przez sądy i trybunały oraz z organami nadzorczymi w rozumieniu art. 51 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, w tym dzielą się informacjami oraz świadczą wzajemną pomoc, w celu zapewnienia spójnego stosowania rozporządzenia 2016/679.

3. Organy, o których mowa w ust. 1, są uprawnione do:

1) nakazywania administratorowi danych lub podmiotowi przetwarzającemu albo ich przedstawicielom dostarczenia wszelkich informacji potrzebnych do realizacji zadań tych organów;

2) zawiadamiania administratora danych lub podmiotu przetwarzającego o podejrzeniu naruszenia przepisów rozporządzenia 2016/679;

3) uzyskiwania od administratora danych lub podmiotu przetwarzającego dostępu do danych osobowych i informacji niezbędnych do realizacji zadań organu nadzorczego;

4) uzyskiwania dostępu do pomieszczeń administratora danych lub podmiotu przetwarzającego, w tym do sprzętu i środków służących do przetwarzania danych;

5) wydawania ostrzeżeń administratorowi danych lub podmiotowi przetwarzającemu, dotyczących możliwości naruszenia przepisów rozporządzenia 2016/679;

6) udzielania upomnień administratorowi danych lub podmiotowi przetwarzającemu w przypadku naruszenia przepisów rozporządzenia 2016/679;

7) wzywania administratora danych lub podmiotu przetwarzającego do dostosowania przetwarzania danych do przepisów rozporządzenia 2016/679.

4. Do przyjmowania i rozpatrywania skarg związanych z przetwarzaniem danych osobowych przez izby morskie stosuje się odpowiednio przepisy działu I rozdziału 5a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych.