Dział 3a - Regulacja spraw majątkowych niektórych kościołów - Gwarancje wolności sumienia i wyznania.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.265 t.j.

Akt obowiązujący
Wersja od: 9 lutego 2023 r.

DZIAŁ  IIIa

Regulacja spraw majątkowych niektórych kościołów

1. 
Tworzy się Międzykościelną Komisję Regulacyjną, zwaną dalej "Komisją", w celu ostatecznego uregulowania spraw majątkowych między Państwem a kościołami i ich osobami prawnymi, które zgłosiły roszczenia w trybie i na zasadach określonych w:
1)
art. 24-26 ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 483);
2)
art. 37 ustawy z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1712 oraz z 2022 r. poz. 1700);
3)
art. 40-42 ustawy z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 169 oraz z 2022 r. poz. 1700);
4)
art. 35 ustawy z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2616).
2. 
Roszczenia majątkowe wobec Państwa mogą również zgłaszać do Komisji w terminie do dnia 31 grudnia 1998 r. kościoły i inne związki wyznaniowe, niewymienione w ust. 1, a także krajowe organizacje międzykościelne, jeżeli wskażą we wniosku, że na rzecz Skarbu Państwa przejęto własność nieruchomości lub ich części będących uprzednio własnością tych kościołów i związków wyznaniowych oraz krajowych organizacji międzykościelnych.
3. 
Do oceny dopuszczalności postępowania regulacyjnego w sprawach, o których mowa w ust. 2, mają odpowiednie zastosowanie przepisy ustaw wskazanych w ust. 1 pkt 1-4.
4. 
Jeżeli przywrócenie kościelnej osobie prawnej własności nieruchomości nie jest możliwe z uwagi na trudne do przezwyciężenia przeszkody, przyznaje się jej nieruchomość zamienną, a jeżeli nie jest to możliwe, osobie tej przyznaje się odszkodowanie ustalone według przepisów o wywłaszczeniu nieruchomości 9 .
5. 
Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, z mienia których państwowych jednostek organizacyjnych lub gmin może być wyłączona nieruchomość zamienna lub na którą państwową jednostkę organizacyjną może być nałożony obowiązek zapłaty odszkodowania.
1. 
Przedmiotem postępowania regulacyjnego może być również nieodpłatne przekazanie na własność nieruchomości lub ich części, które były własnością kościelnych osób prawnych działających do 1945 r. na Ziemiach Zachodnich i Północnych, w celu przywrócenia w nich sprawowania kultu religijnego, działalności oświatowo-wychowawczej, charytatywno-opiekuńczej i opiekuńczo-wychowawczej.
2. 
W razie niemożności dokonania regulacji, o której mowa w ust. 1, postępowanie ulega umorzeniu.

Majątek nieruchomy, przekazany na własność gminie w trybie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. poz. 191, z późn. zm.), podlega postępowaniu, o którym mowa w art. 38a i 38b.

1. 
Minister właściwy do spraw wyznań religijnych 10  po zasięgnięciu opinii władz kościołów, o których mowa w art. 38a ust. 1 pkt 1-4, określi, w drodze rozporządzenia, liczebność Komisji, szczegółowy tryb postępowania regulacyjnego oraz wynagrodzenie dla członków Komisji i personelu pomocniczego, uwzględniając w szczególności organizację pracy Komisji, zadania współprzewodniczących zespołów orzekających, oraz sposób prowadzenia i protokołowania rozpraw, orzekania i nadawania klauzul wykonalności orzeczeniom i ugodom.
2. 
Komisja rozpatruje sprawy w zespołach orzekających, w skład których wchodzi po dwóch członków wyznaczonych przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych 11  i władze kościoła lub związku wyznaniowego, którego wniosek dotyczy.
3. 
Postępowanie regulacyjne wszczyna się z chwilą złożenia wniosku w Komisji. Zespół orzekający po otrzymaniu wniosku o wszczęcie postępowania regulacyjnego bada, czy jest ono dopuszczalne, a wniosek niedopuszczalny odrzuca.
4. 
Postępowania sądowe lub administracyjne dotyczące nieruchomości, w stosunku do których wszczęto postępowanie regulacyjne, ulegają zawieszeniu, a sądy i organy prowadzące postępowania administracyjne przekazują ich akta do Komisji.
5. 
Uczestnikami postępowania regulacyjnego są, oprócz wnioskodawcy, wszystkie zainteresowane jednostki państwowe, samorządowe i kościelne.
6. 
Uczestnicy postępowania regulacyjnego mogą zawrzeć ugodę przed zespołem orzekającym. Jeżeli ugoda nie zostanie zawarta, zespół orzekający wydaje orzeczenie.
7. 
Regulacja nie może naruszać praw nabytych przez niepaństwowe osoby trzecie, a w szczególności przez inne kościoły i związki wyznaniowe oraz rolników indywidualnych.
8. 
Ugody zawarte przed zespołem orzekającym, jak i orzeczenia uwzględniające wniosek, powinny określać:
1)
stan prawny nieruchomości;
2)
związane z tym stanem obowiązki uczestników postępowania, a w szczególności obowiązek wydania nieruchomości w wyznaczonym terminie, jeżeli nie znajduje się ona we władaniu wnioskodawcy;
3)
w razie przyznania odszkodowania, obowiązek i termin zapłaty należnej z tego tytułu kwoty.
9. 
Od orzeczenia zespołu orzekającego nie przysługuje odwołanie.
1. 
Ugody i orzeczenia mają moc sądowych tytułów egzekucyjnych.
2. 
Ugody i orzeczenia stanowią podstawę do dokonywania wpisów w księgach wieczystych i w ewidencji gruntów.
1. 
Postępowanie regulacyjne jest wolne od opłat.
2. 
Nabycie własności nieruchomości lub ich części na podstawie ugody lub orzeczenia jest wolne od podatków i opłat z tym związanych.
1. 
Jeżeli zespół orzekający nie uzgodni orzeczenia, zawiadamia o tym pisemnie uczestników postępowania regulacyjnego.
2. 
Uczestnicy postępowania regulacyjnego mogą, w terminie sześciu miesięcy od otrzymania zawiadomienia, wystąpić o podjęcie zawieszonego postępowania sądowego lub administracyjnego, a jeżeli nie było ono wszczęte - wystąpić na drogę sądową pod rygorem wygaśnięcia roszczenia. Przy rozpoznawaniu sprawy sąd stosuje zasady określone w art. 38a i 38b.
9 Obecnie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 oraz z 2022 r. poz. 1846 i 2185), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.
10 Obecnie ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 25 i art. 30 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
11 Obecnie ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, na podstawie art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 25 i art. 30 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2512), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.