Rozdział 1 - Depozytariusz funduszu inwestycyjnego - Fundusze inwestycyjne i zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.681 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2024 r. do: 29 maja 2024 r.

Rozdział  1

Depozytariusz funduszu inwestycyjnego

Art.  71.  [Umowa o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego]

1. Towarzystwo, w drodze zawartej z depozytariuszem pisemnej umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, ustanawia jednego depozytariusza dla każdego funduszu inwestycyjnego.

2. Umowę o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego można zawrzeć wyłącznie z:

1) bankiem krajowym, którego fundusze własne wynoszą co najmniej 100 000 000 zł;

2) oddziałem instytucji kredytowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli fundusze przydzielone do dyspozycji tego oddziału wynoszą co najmniej 100 000 000 zł;

3) Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych Spółką Akcyjną.

3. Umowę o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego zamkniętego można zawrzeć również z firmą inwestycyjną uprawnioną do wykonywania czynności, o których mowa w art. 69 ust. 4 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, jeżeli jej kapitał założycielski, o którym mowa w art. 97 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, wynosi co najmniej równowartość w złotych 750 000 euro.

4. Równowartość w złotych wyrażonej w euro kwoty, o której mowa w ust. 3, jest ustalana zgodnie z art. 98 ust. 10 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Art.  72.  [Obowiązki depozytariusza]

1. Obowiązki depozytariusza wynikające z umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, z uwzględnieniem art. 83, art. 85-90 i art. 92-97 rozporządzenia 231/2013 - w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, obejmują:

1) przechowywanie aktywów funduszu inwestycyjnego;

2) prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego;

3) zapewnienie, aby środki pieniężne funduszu inwestycyjnego były przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków zgodnie z przepisami prawa polskiego lub spełniające w tym zakresie wymagania określone w prawie wspólnotowym lub równoważne tym wymaganiom;

4) zapewnienie monitorowania przepływu środków pieniężnych funduszu inwestycyjnego;

5) zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa oraz emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

6) zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;

7) zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

8) zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu inwestycyjnego;

9) wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego;

10) weryfikowanie zgodności działania funduszu inwestycyjnego z przepisami prawa regulującymi działalność funduszy inwestycyjnych lub ze statutem w zakresie innym niż wynikający z pkt 5-8 oraz z uwzględnieniem interesu uczestników.

2. W przypadku funduszu, o którym mowa w art. 159, depozytariusz oprócz rejestru aktywów funduszu prowadzi subrejestry aktywów każdego z subfunduszy.

3. Depozytariusz zapewnia zgodne z prawem i statutem wykonywanie obowiązków funduszu, o których mowa w ust. 1 pkt 3-8, co najmniej przez stałą kontrolę czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez fundusz oraz nadzorowanie doprowadzania do zgodności tych czynności z prawem i statutem funduszu.

4. Podmiot wykonujący funkcje depozytariusza funduszu inwestycyjnego nie może wykonywać innych czynności dotyczących tego funduszu lub towarzystwa, które mogłyby wywołać konflikt interesów pomiędzy nim, funduszem inwestycyjnym, towarzystwem lub uczestnikami funduszu inwestycyjnego, w szczególności pełnić funkcji prime brokera, chyba że:

1) oddzieli pod względem organizacyjnym i technicznym sprawowanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego od wykonywania innych czynności, których wykonywanie może powodować powstanie konfliktu interesów, oraz

2) zapewni właściwą identyfikację, monitorowanie oraz zarządzanie konfliktami interesów, a także informowanie uczestników funduszu o stwierdzonych przypadkach wystąpienia takiego konfliktu.

Art.  72a.  [Obowiązek wytoczenia powództwa na rzecz uczestników funduszu przeciwko towarzystwu]

1. Depozytariusz jest obowiązany do wytoczenia powództwa na rzecz uczestników funduszu przeciwko towarzystwu z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków w zakresie zarządzania funduszem i jego reprezentacji, a w przypadku gdy na podstawie umowy, o której mowa w art. 4 ust. 1a albo 1b, funduszem inwestycyjnym zarządza i prowadzi jego sprawy spółka zarządzająca albo zarządzający z UE - przeciwko tej spółce albo przeciwko temu zarządzającemu z UE z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków w zakresie zarządzania tym funduszem i prowadzenia jego spraw należącym odpowiednio do kompetencji spółki zarządzającej albo zarządzającego z UE zgodnie z art. 272c ust. 1 albo z art. 276e ust. 1.

2. Depozytariusz wytacza powództwo, o którym mowa w ust. 1, na wniosek uczestnika funduszu.

3. Depozytariusz może udzielić pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu.

4. Z uwzględnieniem art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm. ⁷¹ ), koszty procesu ponosi uczestnik funduszu, z wyjątkiem kosztów zastępstwa procesowego uczestnika, które w przypadku przegrania procesu ponosi depozytariusz.

5. W przypadku gdy depozytariusz stwierdzi brak podstaw do wytoczenia powództwa, jest obowiązany zawiadomić o tym uczestnika, nie później niż w terminie trzech tygodni od dnia złożenia wniosku przez uczestnika.

6. Jeżeli z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2, wystąpiło kilku uczestników funduszu inwestycyjnego, a szkoda każdego z uczestników spowodowana jest niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem tych samych obowiązków towarzystwa, spółki zarządzającej albo zarządzającego z UE, i w ocenie depozytariusza zasadne jest wytoczenie powództwa także w imieniu innych uczestników funduszu, depozytariusz ogłasza zgodnie z określonym w statucie funduszu sposobem podawania informacji do publicznej wiadomości oraz na swojej stronie internetowej o zamiarze wytoczenia powództwa, o którym mowa w ust. 1, oraz o możliwości zgłaszania przez uczestników depozytariuszowi wniosków o wytoczenie takiego powództwa w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia.

7. Depozytariusz może żądać od towarzystwa, a w przypadku gdy na podstawie umowy, o której mowa w art. 4 ust. 1a albo 1b, funduszem inwestycyjnym zarządza i prowadzi jego sprawy spółka zarządzająca albo zarządzający z UE - od spółki zarządzającej albo zarządzającego z UE, podmiotów, o których mowa w art. 45a lub art. 46, podmiotu, któremu zlecono prowadzenie ksiąg rachunkowych funduszu lub dokonywanie wyceny aktywów funduszu, biegłego rewidenta funduszu, agenta emisji prowadzącego zgodnie z art. 7a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi ewidencję osób uprawnionych z certyfikatów inwestycyjnych oraz podmiotu prowadzącego rejestr uczestników albo rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze, na których zapisywane są certyfikaty inwestycyjne, informacji niezbędnych do wytoczenia powództwa, o którym mowa w ust. 1.

Art.  72b.  [Aktywa zapisywane na rachunkach papierów wartościowych lub przechowywane przez depozytariusza]

1. Instrumenty finansowe będące papierami wartościowymi, stanowiące aktywa funduszu inwestycyjnego, o których mowa w art. 5 i art. 5a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, są zapisywane na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez depozytariusza.

2. Aktywa funduszu, w tym instrumenty finansowe, które nie mogą być zapisane na rachunku papierów wartościowych, są przechowywane przez depozytariusza.

3. Instrumenty finansowe inne niż wskazane w ust. 1 i 2 oraz inne aktywa funduszu inwestycyjnego, które ze względu na ich istotę nie mogą być przechowywane przez depozytariusza, są zapisywane przez depozytariusza w rejestrze aktywów funduszu.

4. Depozytariusz jest obowiązany do weryfikowania uprawnień funduszu inwestycyjnego do aktywów, o których mowa w ust. 3, na podstawie informacji i dokumentów przekazanych przez towarzystwo lub fundusz, a jeżeli jest to możliwe - również na podstawie ksiąg wieczystych, rejestrów publicznych oraz innych ewidencji.

5. W przypadku gdy środki pieniężne funduszu inwestycyjnego są przechowywane przez depozytariusza na rzecz funduszu na rachunku bankowym lub na rachunku pieniężnym służącym obsłudze rachunku papierów wartościowych prowadzonym w imieniu depozytariusza, na rachunkach tych nie mogą być przechowywane inne środki poza tymi, które są należne funduszowi.

6. Depozytariusz nie może wykorzystywać we własnym imieniu i na własny rachunek aktywów, o których mowa w ust. 1-3.

Art.  73.  [Zakaz powiązań między towarzystwem i depozytariuszem]

1. Członkowie organów depozytariusza i jego pracownicy nie mogą być członkami zarządu lub rady nadzorczej towarzystwa.

1a. Osoby wyznaczone przez depozytariusza do wykonywania obowiązków określonych w umowie o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego powinny posiadać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe w tym zakresie oraz nie mogą być karane za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

2. Depozytariusz nie może być akcjonariuszem towarzystwa będącego organem funduszu inwestycyjnego, którego aktywa rejestruje, ani spółki zarządzającej lub zarządzającego z UE, którzy zarządzają takim funduszem i prowadzą jego sprawy.

3. Jeżeli uczestnicy funduszu inwestycyjnego ponieśli szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków towarzystwa w zakresie zarządzania funduszem i jego reprezentacji, domniemywa się, że depozytariusz będący podmiotem z grupy kapitałowej towarzystwa świadomie zaniechał wykonywania swoich obowiązków wynikających z ustawy oraz umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego.

Art.  73a.  ⁷² [Obowiązek wskazania członków zarządu banku odpowiedzialnych za wykonywanie czynności depozytariusza]

 Depozytariusz będący podmiotem, o którym mowa w art. 71 ust. 2 pkt 1, jest obowiązany do wskazania Komisji członków zarządu odpowiedzialnych za wykonywanie czynności depozytariusza.

Art.  74.  [Treść umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza]

1. Umowa o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, z uwzględnieniem art. 83 rozporządzenia 231/2013 - w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, określa szczegółowe obowiązki depozytariusza i funduszu inwestycyjnego oraz sposób ich wykonywania, w tym zasady wymiany informacji między funduszem inwestycyjnym a depozytariuszem, niezbędnych depozytariuszowi do wykonywania jego obowiązków, a także wynagrodzenie depozytariusza i sposób kalkulacji kosztów obciążających fundusz.

2. Umowa, o której mowa w ust. 1, nie może wyłączyć albo ograniczyć obowiązków depozytariusza określonych w ustawie.

Art.  75.  [Odpowiedzialność odszkodowawcza depozytariusza]

1. Depozytariusz odpowiada za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonywaniem obowiązków określonych w art. 72 ust. 1 i art. 72a.

2. Depozytariusz odpowiada wobec funduszu inwestycyjnego za utratę instrumentów finansowych, o których mowa w art. 72b ust. 1, stanowiących aktywa funduszu inwestycyjnego oraz aktywów funduszu, o których mowa w art. 72b ust. 2.

3. Odpowiedzialność depozytariusza, o której mowa w ust. 1 i 2, nie może być wyłączona albo ograniczona w umowie o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego.

4. W przypadku utraty instrumentu finansowego, o którym mowa w art. 72b ust. 1, stanowiącego aktywa funduszu inwestycyjnego lub aktywa funduszu, o którym mowa w art. 72b ust. 2, depozytariusz niezwłocznie zwraca funduszowi inwestycyjnemu taki sam instrument finansowy lub takie samo aktywo albo kwotę odpowiadającą wartości utraconego instrumentu finansowego lub aktywa.

5. Depozytariusz może zwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, z uwzględnieniem art. 101 rozporządzenia 231/2013 - w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, że utrata instrumentu finansowego lub aktywa funduszu nastąpiła z przyczyn od niego niezależnych.

6. Uczestnicy funduszu mogą dochodzić roszczeń od depozytariusza bezpośrednio lub po udzieleniu towarzystwu pełnomocnictwa za jego pośrednictwem.

Art.  76.  [Wypowiedzenie umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza]

Fundusz inwestycyjny lub depozytariusz mogą rozwiązać umowę o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, za wypowiedzeniem, w terminie nie krótszym niż 6 miesięcy. O wypowiedzeniu umowy wypowiadający zawiadamia niezwłocznie Komisję.

Art.  77.  [Wypowiedzenie umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza z krótszym okresem wypowiedzenia]

Jeżeli depozytariusz nie wykonuje obowiązków określonych w umowie o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego albo wykonuje je nienależycie, fundusz inwestycyjny może rozwiązać umowę, za wypowiedzeniem, w terminie krótszym niż 6 miesięcy. O wypowiedzeniu umowy fundusz zawiadamia niezwłocznie Komisję.

Art.  78.  [Likwidacja lub upadłość depozytariusza]

W przypadku otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości depozytariusza, fundusz inwestycyjny niezwłocznie dokonuje zmiany depozytariusza. Przepisu art. 76 nie stosuje się.

Art.  79.  [Zmiana depozytariusza]

1. Zmiana depozytariusza jest dokonywana w sposób zapewniający nieprzerwane wykonywanie obowiązków określonych w art. 72 ust. 1.

2. Depozytariusz, z którym rozwiązano umowę o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, jest obowiązany wydać depozytariuszowi, z którym fundusz inwestycyjny zawarł taką umowę, rejestr aktywów, przechowywane aktywa funduszu inwestycyjnego oraz dokumenty związane z wykonywaniem obowiązków określonych w art. 72 ust. 1 w terminach uzgodnionych przez strony, jednakże bez zbędnej zwłoki.

Art.  80.  [Zgoda na zmianę depozytariusza]

1. Zmiana depozytariusza wymaga zgody Komisji.

2. W przypadku funduszu inwestycyjnego zamkniętego, który nie jest publicznym funduszem inwestycyjnym zamkniętym, zgoda, o której mowa w ust. 1, nie jest wymagana.

Art.  81.  [Zakaz egzekucyjny]

Przechowywane przez depozytariusza aktywa funduszu inwestycyjnego albo wpłaty dokonane na rachunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 i art. 130 ust. 1, nie mogą być przedmiotem egzekucji kierowanej przeciwko depozytariuszowi oraz nie wchodzą do masy upadłości depozytariusza i nie mogą być objęte postępowaniem restrukturyzacyjnym.

Art.  81a.  [Umowa ze spółką zarządzającą]

W przypadku gdy towarzystwo będące organem funduszu inwestycyjnego zawarło umowę, o której mowa w art. 4 ust. 1a albo 1b, depozytariusz tego funduszu inwestycyjnego i spółka zarządzająca albo zarządzający z UE zawierają w formie pisemnej umowę dotyczącą współpracy i wymiany informacji, która powinna określać w szczególności:

1) opis zasad przechowywania aktywów funduszu w odniesieniu do poszczególnych klas aktywów funduszu inwestycyjnego;

2) opis postępowania w przypadku zmiany statutu funduszu inwestycyjnego, prospektu informacyjnego, prospektu emisyjnego, memorandum informacyjnego lub warunków emisji, w szczególności w zakresie odnoszącym się do obowiązków depozytariusza;

3) opis zasad wymiany informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania działalności spółki zarządzającej albo zarządzającego z UE oraz depozytariusza, z uwzględnieniem uprawnień depozytariusza do weryfikowania informacji przekazywanych przez spółkę zarządzającą albo zarządzającego z UE, w tym przeprowadzania przez depozytariusza wizyt w miejscu wykonywania działalności przez spółkę zarządzającą albo zarządzającego z UE;

4) opis zasad weryfikacji przez spółkę zarządzającą albo zarządzającego z UE wypełniania obowiązków przez depozytariusza;

5) obowiązki stron w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;

6) zasady zmiany umowy oraz jej rozwiązania.

⁷¹ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2021 r. poz. 1981, 2052, 2262, 2270, 2289, 2328 i 2459 oraz z 2022 r. poz. 1, 366, 480, 807, 830, 974, 1098, 1301, 1371, 1692, 1855, 1967, 2127, 2140, 2180, 2339, 2436, 2600 i 2687.

⁷² Art. 73a dodany przez art. 14 pkt 31 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.