Dział 5 - Szczegółowe zadania, na które przeznaczane są środki Funduszu Sprawiedliwości - Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej - Funduszu Sprawiedliwości.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2019.683 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2023 r.

DZIAŁ  V

Szczegółowe zadania, na które przeznaczane są środki Funduszu Sprawiedliwości

Rozdział  1

Udzielanie pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem, świadkom oraz osobom im najbliższym

§  36.  [Formy pomocy udzielanej osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym]

1. Pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym udziela się w szczególności przez:

1) organizowanie i finansowanie pomocy prawnej, w tym alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów;

2) organizowanie i finansowanie pomocy tłumacza w celu udzielenia pomocy prawnej osobie uprawnionej, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, do czasu wszczęcia postępowania przygotowawczego;

3) organizowanie i finansowanie pomocy tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika w celu udzielenia pomocy prawnej;

4) pokrywanie kosztów związanych z psychoterapią, pomocą psychiatryczną lub psychologiczną;

5) organizowanie i finansowanie pomocy udzielanej przez osobę pierwszego kontaktu;

6) pokrywanie kosztów świadczeń zdrowotnych, lekarstw w zakresie, w którym lek nie podlegałby refundacji lub w części, w której nie jest refundowany, wyrobów medycznych, w tym materiałów opatrunkowych, przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych, w zakresie niezbędnym w procesie leczniczym doznanego uszczerbku na zdrowiu wynikającego z przestępstwa lub jego następstw;

7) 10  pokrywanie kosztów związanych z kształceniem w szkołach i przedszkolach publicznych, w tym w ramach indywidualnego nauczania, odpowiednio do wieku i potrzeb edukacyjnych osób uprawnionych;

8) pokrywanie kosztów związanych z opieką nad dziećmi w żłobkach i klubach dziecięcych prowadzonych przez gminy w oparciu o przepisy ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409);

9) organizowanie i finansowanie szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe oraz pokrywanie kosztów egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe;

10) pokrywanie kosztów czasowego zakwaterowania lub udzielania schronienia;

11) finansowanie okresowych dopłat do bieżących zobowiązań czynszowych i opłat za energię cieplną, energię elektryczną, gaz, wodę, opał, odbiór nieczystości stałych i płynnych za lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, do którego osoba uprawniona posiada tytuł prawny, proporcjonalnie do liczby osób stale zamieszkujących w tym lokalu lub domu;

12) usługę dostosowania lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego do potrzeb osoby pokrzywdzonej przestępstwem w przypadku, gdy utrata sprawności fizycznej nastąpiła w wyniku przestępstwa;

13) finansowanie przejazdów środkami komunikacji publicznej lub pokrywanie kosztów transportu związanych z uzyskiwaniem świadczeń i regulowaniem spraw określonych w pkt 1-10;

14) pokrywanie kosztów żywności lub bonów żywnościowych;

15) pokrywanie kosztów zakupu odzieży, bielizny, obuwia, środków czystości i higieny osobistej;

16) finansowanie kosztów zorganizowanego wyjazdu uprawnionego małoletniego;

17) finansowanie kosztów wyjazdu:

a) osoby uprawnionej wraz z małoletnim, nad którym sprawuje pieczę,

b) uprawnionego małoletniego wraz z osobą, pod której pieczą pozostaje, podczas którego udzielana będzie pomoc, o której mowa w pkt 4;

18) finansowanie robót budowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, z późn. zm.), w tym również przygotowania do realizacji robót budowlanych, w szczególności kosztów opracowania dokumentacji projektowej, przygotowania gruntu pod budowę, ekspertyz, świadectw, operatów, prac geologicznych, niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;

18a) 11  zakup nieruchomości niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;

19) zakup urządzeń i wyposażenia;

20) zakup wartości niematerialnych i prawnych.

2. 12  Nie pokrywa się kosztów, o których mowa w ust. 1 pkt 6, jeżeli mogą być one pokryte na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.), chyba że otrzymanie tych świadczeń jest niemożliwe albo napotyka szczególne trudności.

§ 37. [Formy pomocy udzielanej świadkom i osobom im najbliższym] Pomocy świadkom i osobom im najbliższym udziela się w szczególności przez:

1) organizowanie i finansowanie pomocy tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika w celu udzielenia pomocy psychologicznej;

2) pokrywanie kosztów związanych z pomocą psychologiczną, w tym organizowanie i finansowanie pomocy udzielanej przez osobę pierwszego kontaktu.

§  38.  [Wniosek o udzielenie pomocy]

1. Pomoc pokrzywdzonym przestępstwem, świadkom oraz osobom im najbliższym może być udzielona na ich wniosek zgłoszony do podmiotu, o którym mowa w art. 43 § 8 pkt 1 lub 1a ustawy, a także z własnej inicjatywy tego podmiotu lub na wniosek organu postępowania karnego po wyrażeniu przez te osoby zgody na przetwarzanie danych osobowych w zakresie niezbędnym do rozpatrzenia wniosku, udzielenia pomocy i rozliczenia dotacji w zakresie rzeczowym i finansowym.

2. Wniosek o udzielenie pomocy, a także dokumentacja podmiotu, o którym mowa w art. 43 § 8 pkt 1 ustawy, związana z udzieleniem pomocy z własnej inicjatywy tego podmiotu, zawierają dane wnioskodawcy w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy, dokumenty potwierdzające okoliczności przez niego wskazane oraz uzasadnienie, a także oświadczenie o wyrażeniu zgody, o której mowa w ust. 1.

Rozdział  2

Udzielanie pomocy osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz osobom im najbliższym

§  39.  [Formy pomocy udzielanej osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz osobom im najbliższym]

1. Pomocy osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz osobom im najbliższym udziela się w szczególności przez:

1) pokrywanie kosztów czasowego zakwaterowania lub udzielanie schronienia w ośrodku dla bezdomnych;

2) okresową dopłatę do bieżących zobowiązań czynszowych i opłat za energię cieplną, energię elektryczną, gaz, wodę, opał, odbiór nieczystości stałych i płynnych za lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, do którego osoba uprawniona posiada tytuł prawny, proporcjonalnie do liczby osób stale zamieszkujących w tym lokalu lub domu;

3) organizowanie i finansowanie poradnictwa prawnego, promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej;

4) organizowanie i finansowanie szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe oraz pokrywanie kosztów egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe;

5) organizowanie i finansowanie programów podnoszących kompetencje społeczne, mających na celu przeciwdziałanie czynnikom kryminogennym, a zwłaszcza agresji i przemocy, w tym przemocy w rodzinie, oraz problemom uzależnień;

6) zakup materiałów, narzędzi, wyposażenia oraz urządzeń niezbędnych do realizacji programów, o których mowa w pkt 5, oraz szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe, a także wykonywania pracy nieodpłatnej;

7) pokrywanie kosztów związanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacją leczniczą oraz uzyskiwaniem orzeczeń o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy;

8) pokrywanie kosztów transportu specjalnego, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi, lub przejazdów do miejsca pobytu, nauki, terapii, pracy, zwłaszcza wykonywanej nieodpłatnie;

9) pokrywanie kosztów związanych z uzyskaniem dowodu osobistego oraz innych dokumentów niezbędnych do uzyskania pomocy;

10) pokrywanie kosztów badań specjalistycznych wymaganych przy kwalifikowaniu do udziału w programach, o których mowa w pkt 5, szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe oraz pracy wykonywanej nieodpłatnie;

11) pokrywanie kosztów grupowego ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków osób zakwalifikowanych do udziału w szkoleniach i kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe, programach, o których mowa w pkt 5, oraz pracy wykonywanej nieodpłatnie;

12) promowanie i wspieranie inicjatyw i przedsięwzięć służących skutecznej readaptacji skazanych, działań o charakterze edukacyjnym i informacyjnym, organizowanie i prowadzenie szkoleń, organizowanie i zlecanie badań naukowych dotyczących sytuacji osób skazanych;

13) pokrywanie kosztów związanych z organizacją i udzielaniem pomocy rzeczowej w formie:

a) żywności lub bonów żywnościowych,

b) odzieży, bielizny, obuwia, środków czystości i higieny osobistej lub bonów towarowych,

c) biletów komunikacji publicznej,

d) leków, środków opatrunkowych i sanitarnych,

e) wyrobów medycznych, w tym protez, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,

f) pomocy naukowych, dydaktycznych, książek i materiałów biurowych,

g) niezbędnych przedmiotów wyposażenia domowego lub innych przedmiotów użytku osobistego ułatwiających funkcjonowanie społeczne w miejscu zamieszkania lub pobytu, zwłaszcza osób niepełnosprawnych,

h) materiałów, narzędzi i wyposażenia niezbędnego do uczestnictwa w szkoleniu zawodowym, wykonywania wyuczonego zawodu albo prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek;

14) udzielanie świadczeń pieniężnych na cel wskazany przez organ lub podmiot udzielający pomocy.

2. Nie pokrywa się kosztów związanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacją leczniczą, o których mowa w ust. 1 pkt 7, a także z wyrobami medycznymi, o których mowa w ust. 1 pkt 13 lit. e, jeżeli mogą one być pokryte na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, chyba że otrzymanie takich samych świadczeń jest niemożliwe albo napotyka na szczególne trudności.

§  40.  [Wniosek o udzielenie pomocy]

1. Pomocy udziela się na wniosek lub z urzędu.

2. Z wnioskiem o udzielenie pomocy na cele, o których mowa w § 39, może wystąpić osoba uprawniona do jej uzyskania, a także prokurator, obrońca lub pełnomocnik oraz przedstawiciel skazanego, ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 ustawy. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie odnoszące się do wskazanego zakresu i celu pomocy.

3. Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające okoliczności wskazane we wniosku. Osoby zwolnione z zakładów karnych lub aresztów śledczych przedstawiają także dokument zwolnienia.

4. W razie potrzeby, w szczególności gdy wniosek nie zawiera dostatecznego uzasadnienia lub nie odpowiada warunkom określonym w ust. 3, żąda się uzupełnienia wniosku lub dokumentacji. Do czasu uzupełnienia wniosku lub dokumentacji nie podlega on rozpoznaniu.

5. Osoby pozbawione wolności i zwalniane z zakładów karnych lub aresztów śledczych składają wniosek do właściwego dyrektora jednostki penitencjarnej, zaś osoby zwolnione z zakładów karnych lub aresztów śledczych i osoby im najbliższe oraz osoby najbliższe dla osób pozbawionych wolności - do zawodowego kuratora sądowego miejsca pobytu osoby uprawnionej do uzyskania pomocy.

§  41.  [Okres udzielania pomocy]

1. Świadczeń w ramach pomocy udziela się przez okres niezbędny dla zrealizowania celów tej pomocy.

2. Osobom zwolnionym z zakładów karnych lub aresztów śledczych, a także osobom im najbliższym, udziela się pomocy nie dłużej niż przez okres 3 miesięcy od dnia zwolnienia, chyba że konieczność przedłużenia tego okresu do 6 miesięcy wynika ze szczególnych okoliczności, takich jak choroba lub czasowa niezdolność do pracy.

3. Osobom najbliższym dla osób pozbawionych wolności pomocy udziela się nie dłużej niż przez 3 miesiące od dnia osadzenia w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, chyba że konieczność przedłużenia tego okresu do 6 miesięcy wynika ze szczególnych okoliczności, takich jak choroba lub czasowa niezdolność do pracy.

4. Jeżeli pomoc przekazywana jest w transzach, warunkiem uzyskania kolejnej transzy pomocy jest udokumentowanie przez osobę otrzymującą pomoc z Funduszu Sprawiedliwości wykorzystania tej pomocy zgodnie z przeznaczeniem.

5. Pomocy ze środków Funduszu Sprawiedliwości udziela się osobom objętym okresem przygotowania do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, o którym mowa w art. 164 ustawy, odpowiednio do zdiagnozowanych potrzeb związanych z przygotowaniem do readaptacji społecznej skazanego.

6. Formę pomocy, czas trwania świadczenia oraz warunki jej stosowania na rzecz skazanego ustala się w programie wolnościowym realizowanym w okresie, o którym mowa w art. 164 ustawy. Ustalone świadczenia mogą być stosowane na rzecz uprawnionego skazanego w formie indywidualnej lub grupowej.

7. Pomoc, o której mowa w § 39 ust. 1 pkt 3-6 i 9, może być udzielana osobom nieobjętym okresem przygotowania do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, o którym mowa w art. 164 ustawy.

Rozdział  3

Pozostałe zadania finansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości

§ 42. [Inne formy działalności podejmowanej lub powierzanej przez Dysponenta] Działalność podejmowana lub powierzana przez Dysponenta, mająca na celu wsparcie i rozwój systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom oraz pomocy postpenitencjarnej, a także przeciwdziałanie przyczynom przestępczości, może polegać w szczególności na:

1) organizowaniu oraz przeprowadzaniu akcji i przedsięwzięć informacyjnych;

2) organizowaniu i zlecaniu badań naukowych i prac rozwojowych dotyczących:

a) sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przestępstwem, świadków lub osób skazanych,

b) przyczyn i uwarunkowań przestępczości oraz jej zapobieganiu,

c) pomocy postpenitencjarnej;

3) finansowaniu przygotowania, druku oraz kolportażu publikacji i wydawnictw związanych z prawami osób pokrzywdzonych przestępstwem, zapobieganiu przestępczości oraz pomocy postpenitencjarnej;

4) tworzeniu, wzmacnianiu i rozbudowie sieci pomocy ofiarom przestępstw, zapobieganiu przestępczości oraz pomocy postpenitencjarnej;

5) organizowaniu lub zlecaniu organizacji konferencji, seminariów;

6) zlecaniu organizacji szkoleń w zakresie praw, sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przestępstwem, zapobieganiu przestępczości oraz pomocy postpenitencjarnej;

7) finansowaniu robót budowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, w tym również przygotowania do realizacji robót budowlanych, w szczególności kosztów opracowania dokumentacji projektowej, przygotowania gruntu pod budowę, ekspertyz, świadectw, operatów, prac geologicznych, niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;

7a) 13  zakupie nieruchomości niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;

8) zakupie urządzeń i wyposażenia;

9) zakupie wartości niematerialnych i prawnych.

§ 43. [Formy działań jednostek sektora finansów publicznych związanych z ochroną interesów osób pokrzywdzonych przestępstwem i świadków] Realizacja przez jednostki sektora finansów publicznych zadań ustawowych związanych z ochroną interesów osób pokrzywdzonych przestępstwem i świadków, a także wykrywaniem i zapobieganiem przestępczości oraz likwidacją skutków pokrzywdzenia przestępstwem, może polegać w szczególności na:

1) finansowaniu pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;

2) zakupie środków transportu i wyposażenia;

3) finansowaniu robót budowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, w tym również przygotowania do realizacji robót budowlanych, w szczególności kosztów opracowania dokumentacji projektowej, przygotowania gruntu pod budowę, ekspertyz, świadectw, operatów, prac geologicznych, niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;

3a) 14  zakupie nieruchomości niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;

4) zakupie urządzeń i wyposażenia;

5) zakupie wartości niematerialnych i prawnych.

¹⁰ § 36 ust. 1 pkt 7 zmieniony przez § 1 pkt 8 lit. a tiret pierwsze rozporządzenia z dnia 28 marca 2022 r. (Dz.U.2022.748) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 kwietnia 2022 r.

¹¹ § 36 ust. 1 pkt 18a dodany przez § 1 pkt 8 lit. a tiret drugie rozporządzenia z dnia 28 marca 2022 r. (Dz.U.2022.748) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 kwietnia 2022 r.

¹² § 36 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 8 lit. b rozporządzenia z dnia 28 marca 2022 r. (Dz.U.2022.748) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 kwietnia 2022 r.

¹³ § 42 pkt 7a dodany przez § 1 pkt 9 rozporządzenia z dnia 28 marca 2022 r. (Dz.U.2022.748) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 kwietnia 2022 r.

¹⁴ § 43 pkt 3a dodany przez § 1 pkt 10 rozporządzenia z dnia 28 marca 2022 r. (Dz.U.2022.748) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 kwietnia 2022 r.