Rozdział 3 - Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych - Finanse publiczne.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2003.15.148 t.j.
Akt utracił moc Wersja od: 1 lipca 2006 r.
Rozdział 3
Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych
Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych
Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone jedynie w formach przewidzianych ustawami.
1. 16
Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z zastrzeżeniem art. 18a ust. 1-3.2.
Jednostka budżetowa prowadzi gospodarkę finansową według zasad określonych w ustawie.3.
Jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych przepisów, tworzą, łączą, przekształcają w inną formę organizacyjno-prawną i likwidują:1)
ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów - państwowe jednostki budżetowe;2)
organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.4.
Likwidując jednostkę budżetową organ, o którym mowa w ust. 3, określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu jednostki; w przypadku państwowej jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu tego mienia podejmowana jest w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.5.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do łączenia jednostek budżetowych.6.
Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany dalej "planem finansowym".1.
Jednostki budżetowe uzyskujące dochody z:1)
opłat za udostępnianie dokumentacji przetargowej,2)
spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej,3)
odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie oddane jednostce budżetowej w zarząd bądź użytkowanie- mogą je gromadzić na wydzielonym rachunku dochodów własnych.
2.
Państwowe jednostki budżetowe mogą gromadzić na rachunku dochodów własnych dochody uzyskiwane:1)
z działalności wykraczającej poza zakres działalności podstawowej, określonej w statucie, polegającej między innymi na świadczeniu usług, w tym szkoleniowych i informacyjnych;2)
z opłat egzaminacyjnych, za wydawanie świadectw i certyfikatów, jak również za sprawdzanie kwalifikacji;3)
z wpisów i wpłat z tytułu prowadzenia postępowań odwoławczych;4)
ze sprzedaży zapasów mobilizacyjnych;5)
w związku z realizacją zadań i przedsięwzięć we współpracy ze służbami specjalnymi innych państw;6)
za czynności polegające na zapewnieniu bezpieczeństwa imprez masowych;7)
z Narodowego Funduszu Zdrowia za udzielanie świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej i podstawowych świadczeń lekarza dentysty w jednostkach utworzonych przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości i ministra właściwego do spraw wewnętrznych;8)
z opłat za wykonywanie czynności, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. Nr 33, poz. 287 i Nr 91, poz. 877);9)
z opłat, o których mowa w art. 22a ust. 5, art. 68b ust. 6 i art. 77a ust. 9 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 i Nr 273, poz. 2703);10)
z wpływów z działalności, o której mowa w art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577, z późn. zm.);11)
z opłat z tytułu zryczałtowanych kosztów rzeczywistych za wykonane czynności konsularne;12)
z wpływów z najmu, dzierżawy lub sprzedaży składników majątkowych placówek zagranicznych w wysokości 75 % tych wpływów;13)
z odsetek z tytułu wkładów i lokat na rachunkach bankowych placówek zagranicznych.3.
Jednostki budżetowe, o których mowa w art. 18 ust. 3 pkt 2, mogą gromadzić na rachunku dochodów własnych dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.4.
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwalając uchwałę, o której mowa w ust. 3, ustala źródła dochodów własnych oraz ich przeznaczenie, a także wskazuje jednostki budżetowe, które utworzą rachunek, o którym mowa w ust. 1. Uchwały mogą także ustalać wysokość wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych ustalonej na dzień 31 grudnia.5.
Decyzje o utworzeniu rachunku, o którym mowa w ust. 1, podejmują:1)
kierownicy jednostek budżetowych - jeżeli dochody będą pochodziły z tytułów wymienionych w ust. 1;2)
kierownicy państwowych jednostek budżetowych, po uzyskaniu zgody odpowiednio ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody - jeżeli dochody będą pochodziły z tytułów wymienionych w ust. 2.6.
Dochody własne jednostek budżetowych wraz z odsetkami są przeznaczone na:1)
sfinansowanie wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z uzyskiwaniem przez jednostkę budżetową dochodów z tytułów wymienionych w ust. 1 pkt 1, a przez państwową jednostkę budżetową również z tytułów wymienionych w ust. 2 pkt 1-3 i pkt 5-11;2)
cele wskazane przez darczyńcę;3)
remont lub odtworzenie mienia w przypadku uzyskiwania dochodów z tytułów wymienionych w ust. 1 pkt 3, a przez państwową jednostkę budżetową również z tytułów wymienionych w ust. 2 pkt 4, 12 i 13.7.
Dochody własne wraz z odsetkami nie mogą być przeznaczane na finansowanie wynagrodzeń osobowych, z wyjątkiem dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58, z późn. zm.).8.
Państwowa jednostka budżetowa, która utworzyła rachunek, o którym mowa w ust. 1, odprowadza do budżetu państwa ustaloną na dzień 31 grudnia nadwyżkę dochodów własnych, uzyskanych ze źródeł, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i w ust. 2 pkt 1-3, 8 i 10, przekraczającą 1/6 planowanych na dany rok budżetowy wydatków finansowanych z dochodów własnych.9.
Odrębne ustawy nie mogą określać innych źródeł dochodów własnych, niż wymienione w ust. 1 i 2, i innego ich przeznaczenia niż wymienione w ust. 6 i 7.1.
Fundusze motywacyjne są środkami finansowymi gromadzonymi przez państwowe jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych, z części dochodów budżetu państwa uzyskanych z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu oraz przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych.2.
Fundusze motywacyjne są przeznaczone na nagrody dla pracowników, żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy bezpośrednio przyczynili się do uzyskania dochodów budżetu państwa z tytułów, o których mowa w ust. 1.3.
W przypadku gdy więcej niż jedna jednostka budżetowa jest uprawniona do gromadzenia funduszu, o którym mowa w ust. 1, wielkość części dochodów budżetu państwa przeznaczonych na fundusz motywacyjny w sumie nie może być większa niż wielkość określona odrębną ustawą.4.
Fundusze motywacyjne nie są funduszami celowymi w rozumieniu niniejszej ustawy.1.
Zakładami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które:1)
odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania;2)
pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8.2.
Zakłady budżetowe tworzą, łączą, przekształcają w inną formę organizacyjno-prawną i likwidują:1)
ministrowie, kierownicy urzędów centralnych lub wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów - państwowe zakłady budżetowe;2)
organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie zakłady budżetowe.3.
Organ, o którym mowa w ust. 2, likwidując zakład budżetowy, określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu zakładu; w przypadku państwowego zakładu budżetowego decyzja o przeznaczeniu tego mienia podejmowana jest w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.4.
Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia zakładów budżetowych.5.
Należności i zobowiązania zlikwidowanego zakładu budżetowego przejmuje organ, który go zlikwidował.6.
Podstawą gospodarki finansowej zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy, obejmujący przychody i wydatki stanowiące koszty działalności oraz stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.7.
Zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu dotację przedmiotową.8.
W zakresie określonym w odrębnych przepisach zakład budżetowy może otrzymywać dotację podmiotową lub dotację celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.9.
Nowo tworzonemu zakładowi budżetowemu może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.10.
Łącznie dotacje dla zakładu budżetowego nie mogą przekroczyć 50% jego wydatków; nie dotyczy to dotacji inwestycyjnych.11.
Zakład budżetowy dokonuje wpłat do budżetu nadwyżek środków obrotowych, ustalonych na koniec okresu rozliczeniowego.12.
W planie finansowym zakładu budżetowego wyodrębnia się w szczególności:1)
przychody własne;2)
dotacje z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego;3)
wydatki na wynagrodzenia i składniki naliczane od wynagrodzeń;4)
wydatki inwestycyjne.13.
W planie finansowym zakładu budżetowego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i wydatków, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji z budżetu.1.
Gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna.2.
Gospodarstwo pomocnicze pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych, z zastrzeżeniem ust. 7.3.
Gospodarstwo pomocnicze tworzy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje kierownik jednostki budżetowej, po uprzednim uzyskaniu zgody:1)
właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody - w przypadku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;2)
zarządu jednostki samorządu terytorialnego - w przypadku gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.4.
Tworząc gospodarstwo pomocnicze kierownik jednostki budżetowej określa nazwę i siedzibę gospodarstwa pomocniczego, nazwę i siedzibę jednostki budżetowej, przedmiot działalności wyodrębnionej z zakresu działalności jednostki budżetowej oraz składniki majątkowe przydzielone gospodarstwu przez jednostkę budżetową.5.
Składniki majątkowe, należności i zobowiązania zlikwidowanego gospodarstwa pomocniczego przejmuje jednostka budżetowa, przy której funkcjonowało gospodarstwo.6.
Podstawą gospodarki finansowej gospodarstwa pomocniczego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, wydatki stanowiące koszty działalności, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.7.
Gospodarstwo pomocnicze może otrzymywać z budżetu dotacje przedmiotowe.8.
Nowo utworzone gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej może otrzymać z budżetu dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.9.
Sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki budżetowej gospodarstwo pomocnicze dokonuje według kosztów własnych.10.
Gospodarstwo pomocnicze wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku.11.
W planie finansowym gospodarstwa pomocniczego jednostki budżetowej wyodrębnia się w szczególności:1)
przychody własne;2)
dotacje z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego;3)
wydatki na wynagrodzenia i składki naliczane od wynagrodzeń.12.
W planie finansowym gospodarstwa pomocniczego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i wydatków, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji z budżetu.1. 20
Funduszem celowym jest fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań, z zastrzeżeniem ust. 8.2.
Fundusz celowy może działać jako osoba prawna lub stanowić wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz.3.
Fundusz celowy, który realizuje zadania wyodrębnione z budżetu:1)
państwa - jest państwowym funduszem celowym;2)
gminy, powiatu lub województwa - jest gminnym, powiatowym lub wojewódzkim funduszem celowym.4.
Podstawą gospodarki finansowej funduszu celowego jest roczny plan finansowy.5.
Wydatki funduszu celowego mogą być dokonywane, z zastrzeżeniem ust. 6, tylko w ramach posiadanych środków finansowych obejmujących bieżące przychody, w tym dotacje z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego i pozostałości środków z okresów poprzednich.6.
Fundusze celowe mogą zaciągać kredyty i pożyczki, o ile ustawa tworząca fundusz tak stanowi.7. 21
Minister nadzorujący państwowy fundusz celowy lub dysponujący nim, w porozumieniu z Ministrem Finansów, określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarki finansowej państwowego funduszu celowego w zakresie nieuregulowanym ustawą tworzącą fundusz, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy i ustawy tworzącej fundusz.8. 22
Ustawa budżetowa może określać inne, niż ustawa tworząca fundusz, przeznaczenie wydatków funduszu celowego, o ile nie otrzymuje on dotacji z budżetu państwa.9. 23
W planie finansowym funduszu ujmuje się wydatki na cel wskazany w ustawie budżetowej.10. 24
Wydatki, o których mowa w ust. 9, są:1)
dokonywane przez dysponenta funduszu na wniosek właściwego, ze względu na finansowany cel, dysponenta części budżetowej;2)
przekazywane na wyodrębniony rachunek bankowy dysponenta części budżetowej, o którym mowa w pkt 1.11. 25
W przypadku, o którym mowa w ust. 8, Minister Finansów określa, w drodze rozporządzenia, w szczególności:1)
tryb przekazywania środków funduszu,2)
tryb i terminy sporządzania sprawozdań budżetowych z wykorzystania środków funduszu- uwzględniając rodzaj wydatków funduszu, cel, na który są przeznaczone, oraz formę organizacyjno-prawną jednostki realizującej cel wskazany w ustawie budżetowej.
16 Art. 18 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
17 Art. 18a dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
18 Art. 18b dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
19 Art. 21 uchylony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
20 Art. 22 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
21 Art. 22 ust. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
22 Art. 22 ust. 8 dodany przez art. 1 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
23 Art. 22 ust. 9 dodany przez art. 1 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
24 Art. 22 ust. 10 dodany przez art. 1 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.
25 Art. 22 ust. 11 dodany przez art. 1 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. (Dz.U.04.273.2703) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2005 r.