Rozdział 9 - Nadzór ubezpieczeniowy - Działalność ubezpieczeniowa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1996.11.62 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 1 maja 2004 r.

Rozdział  9

Nadzór ubezpieczeniowy

Art.  82. ¹¹⁹

 

1. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, zwana dalej "Komisją", jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w zakresie:

1) działalności ubezpieczeniowej,

2) funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

3) pracowniczych programów emerytalnych, o których mowa w przepisach o pracowniczych programach emerytalnych.

2. Nadzór nad Komisją sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych.

3. W skład Komisji wchodzą:

1) Przewodniczący Komisji powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wspólny wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego - na pięcioletnią kadencję,

2) zastępcy Przewodniczącego Komisji - przedstawiciel wyznaczony przez:

a) ministra właściwego do spraw instytucji finansowych,

b) ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego,

3) członkowie Komisji:

a) Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd albo wyznaczony przez niego zastępca przewodniczącego,

b) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów albo wyznaczony przez niego wiceprezes.

4. W posiedzeniu Komisji z głosem doradczym uczestniczą Rzecznik Ubezpieczonych, przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego.

5. Przewodniczącym Komisji może być osoba posiadająca:

1) wyłącznie obywatelstwo polskie,

2) wyższe wykształcenie prawnicze, ekonomiczne lub matematyczne,

3) co najmniej czteroletnie doświadczenie w zakresie obejmującym funkcjonowanie sektora ubezpieczeń lub funduszy emerytalnych, rynku kapitałowego lub sektora bankowego.

6. Przewodniczący Komisji może być odwołany przez Prezesa Rady Ministrów przed upływem kadencji z następujących przyczyn:

1) złożenia rezygnacji,

2) niewypełniania obowiązków na skutek długotrwałej choroby trwającej ponad 6 miesięcy, stwierdzonej orzeczeniem lekarskim,

3) rażącego naruszenia interesów ubezpieczonych lub członków funduszy emerytalnych,

4) rażącego naruszenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej lub ustaw,

5) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo.

7. W razie śmierci Przewodniczącego Komisji jego kadencja wygasa.

8. Ta sama osoba nie może być Przewodniczącym Komisji dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

9. Przewodniczący Komisji reprezentuje Komisję oraz kieruje jej pracami.

10. Komisja może upoważnić Przewodniczącego Komisji lub pracowników Urzędu Komisji do podejmowania czynności lub załatwiania określonych spraw w drodze indywidualnych rozstrzygnięć administracyjnych, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji Komisji w zakresie:

1) wyrażania opinii w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej,

2) występowania z wnioskiem o cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie jednej lub kilku grup ubezpieczeń albo jednego lub kilku rodzajów ubezpieczeń,

3) zatwierdzenia umowy o przeniesienie portfela ubezpieczeń,

4) występowania z wnioskiem o zarządzenie likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń i wyznaczenia likwidatora,

5) ustanowienia zarządu komisarycznego zakładu ubezpieczeń,

6) występowania z wnioskiem o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń,

7) wydawania zezwolenia na utworzenie funduszu emerytalnego i towarzystwa emerytalnego,

8) cofania zezwolenia na utworzenie towarzystwa emerytalnego,

9) wydawania zezwolenia na przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym oraz połączenie towarzystw,

10) wydawania zezwolenia na nabycie lub objęcie akcji funduszu emerytalnego,

11) wydawania zezwolenia na zmianę statutu funduszu emerytalnego oraz zmianę statutu towarzystwa emerytalnego,

12) wydawania decyzji o likwidacji pracowniczego funduszu emerytalnego.

11. Komisja oraz Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy Urzędu Komisji, zwanego dalej "Urzędem". Urzędem kieruje Przewodniczący Komisji.

12. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze zarządzenia, nadaje Komisji statut, określający w szczególności organizację Urzędu oraz sposób podejmowania uchwał przez Komisję.

13. Ilekroć w ustawie jest mowa o organie nadzoru, rozumie się przez to Komisję.

Art.  82a.

1. Zadaniem nadzoru jest ochrona interesów osoby ubezpieczonej i zapobieganie sytuacji, w której zakład ubezpieczeń nie będzie w stanie wypłacać ubezpieczonemu należnego świadczenia.

2. Nadzór nad działalnością zakładów ubezpieczeń i pośredników ubezpieczeniowych polega w szczególności na:

1) podejmowaniu działań mających na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku ubezpieczeń i ochronę ubezpieczonych,

2) wydawaniu zezwoleń na prowadzenie działalności brokerskiej i agencyjnej,

3) 120 kontroli prowadzenia działalności przez zakłady ubezpieczeń i brokerów, w tym w zakresie zgodności ich działalności z przepisami o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,

4) podejmowaniu innych działań przewidzianych w ustawie.

Art.  82b.

1. Organ nadzoru współdziała z organami administracji rządowej i innymi instytucjami w zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa dotyczącej ubezpieczeń.

1a. 121 Organ nadzoru współpracuje z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

2. Do postępowania przed organem nadzoru stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

3. Na decyzję organu nadzoru służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Art.  82c.

1. 122 (skreślony).

2. 123 Członkowie Komisji oraz pracownicy Urzędu nie mogą:

1) być akcjonariuszami (udziałowcami), członkami władz zakładów ubezpieczeń oraz wykonywać czynności związanych z działalnością ubezpieczeniową lub pośrednictwa ubezpieczeniowego, a także podejmować zatrudnienia w zakładzie ubezpieczeń na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo na podstawie innej umowy o podobnym charakterze,

2) być akcjonariuszami oraz wykonywać obowiązków członka zarządu lub rady nadzorczej towarzystwa emerytalnego, działającego na podstawie odrębnych przepisów, a także podejmować zatrudnienia w towarzystwie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo na podstawie innej umowy o podobnym charakterze,

3) podejmować zatrudnienia w funduszu emerytalnym, działającym na podstawie odrębnych przepisów, na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo na podstawie innej umowy o podobnym charakterze.

3. 124 (skreślony).

4. 125 Wynagrodzenia i premie Przewodniczącego Komisji i jego zastępców oraz pracowników Urzędu, a także Rzecznika Ubezpieczonych i pracowników jego Biura są finansowane z wpłat, o których mowa w art. 84 ust. 1 i 2 oraz w art. 203 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 98, poz. 610, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 60, poz. 702, z 2001 r. Nr 8, poz. 64 i Nr 110, poz. 1189 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253).

4a. 126 Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady kształtowania wielkości środków przeznaczonych na premie dla Przewodniczącego Komisji i jego zastępców oraz ustalania wysokości tych premii, a także szczegółowe zasady kształtowania wielkości środków na wynagrodzenia i premie dla pracowników Urzędu, Rzecznika Ubezpieczonych i pracowników jego Biura oraz ustalania wysokości tych wynagrodzeń i premii, uwzględniając w szczególności organizację Urzędu, konieczność zapewnienia właściwej realizacji zadań Komisji i Urzędu w zakresie sprawowanego nadzoru oraz poziom płac w instytucjach nadzorowanych.

5. 127 (skreślony).

Art.  83.

1. Organ nadzoru może przeprowadzić w każdym czasie kontrolę działalności i stanu majątkowego zakładu ubezpieczeń.

2. Przy przeprowadzaniu kontroli organ nadzoru może korzystać z usług podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.

3. Organ nadzoru może żądać od zakładów ubezpieczeń wyjaśnień i informacji dotyczących zakładu ubezpieczeń i jego gospodarki finansowej oraz zarządzić przekazywanie wymaganych danych.

4. Organ nadzoru może wydawać zalecenia mające na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i dostosowanie działalności zakładu ubezpieczeń do przepisów prawa.

5. W razie niewykonywania zaleceń, o których mowa w ust. 4, prowadzenia działalności z naruszeniem przepisów prawa, statutu, odmowy udzielenia wyjaśnień i informacji, o których mowa w ust. 3, organ nadzoru może:

1) nakładać na członków zarządu zakładu ubezpieczeń lub prokurentów kary pieniężne do wysokości trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia brutto tej osoby, wyliczonego na podstawie wynagrodzenia za ostatnie 3 miesiące przed nałożeniem kary,

2) nakładać na zakład ubezpieczeń kary pieniężne do wysokości 0,5% zbioru składki brutto za rok poprzedni,

3) występować do właściwego organu zakładu ubezpieczeń z wnioskiem o odwołanie członka zarządu lub prokurenta,

4) występować z wnioskiem do właściwego organu zakładu ubezpieczeń o zawieszenie w czynnościach członków zarządu zakładu ubezpieczeń do czasu rozpatrzenia wniosku o ich odwołanie.

6. 128 Zakład ubezpieczeń przekazuje organowi nadzoru oraz Rzecznikowi Ubezpieczonych wzory umów ubezpieczenia i wniosków o ubezpieczenie, teksty ogólnych warunków ubezpieczenia oraz inne formularze używane przez zakład przy zawieraniu umów ubezpieczenia, w terminie 14 dni od dnia wprowadzenia ich do obrotu.

7. W razie ogłaszania przez zakład ubezpieczeń, w formie reklamy lub za pomocą formularzy, informacji niezgodnych ze stanem faktycznym lub mających na celu wprowadzenie w błąd, organ nadzoru może:

1) zakazać zakładowi ubezpieczeń prowadzenia reklamy w określony sposób lub używania druków o określonej treści,

2) dokonać sprostowania na koszt zakładu ubezpieczeń,

3) nałożyć karę pieniężną oraz podjąć inne czynności, o których mowa w ust. 5.

8. 129 Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady, zakres i tryb przeprowadzania kontroli, o której mowa w ust. 1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność przeprowadzenia skutecznej kontroli, mającej na celu sprawdzenie działalności i stanu majątkowego zakładu ubezpieczeń oraz stwierdzenie zgodności działalności z prawem, uzyskanym zezwoleniem i statutem.

Art.  83a.

1. Organ nadzoru może żądać od władz zakładu ubezpieczeń zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia oraz umieszczenia poszczególnych spraw na porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia.

2. Jeżeli w ciągu dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania walne zgromadzenie nie zostanie zwołane, organ nadzoru zwołuje walne zgromadzenie. Koszty zwołania i odbycia walnego zgromadzenia ponosi zakład ubezpieczeń.

3. W przypadkach określonych w ust. 1 i 2 organ nadzoru deleguje swego przedstawiciela do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy albo członków towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.

4. Przedstawiciel organu nadzoru, o którym mowa w ust. 3, może zabierać głos w sprawach objętych porządkiem obrad walnego zgromadzenia, a także w innych sprawach nie objętych porządkiem obrad.

Art.  83b.

1. Organ nadzoru może przeprowadzić w każdym czasie kontrolę działalności i stanu majątkowego podmiotów prowadzących działalność brokerską.

2. Organ nadzoru może żądać od podmiotów, o których mowa w ust. 1, wyjaśnień i informacji dotyczących ich działalności i gospodarki finansowej oraz zarządzić przekazywanie wymaganych danych.

3. Przepisy art. 83 stosuje się odpowiednio do nadzoru nad działalnością podmiotów prowadzących działalność brokerską, z zastrzeżeniem, że kary pieniężne wynoszą:

1) do wysokości trzykrotnej prowizji uzyskanej za ostatnie 3 miesiące przed nałożeniem kary - w przypadku osoby prawnej,

2) do wysokości dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw - w przypadku osoby fizycznej.

Art.  84. ¹³⁰

 

1. Koszty nadzoru nad działalnością ubezpieczeniową i brokerską ponoszą zakłady ubezpieczeń do wysokości 0,14% zbioru składek brutto.

2. Koszty funkcjonowania działalności Rzecznika Ubezpieczonych i jego Biura ponoszą zakłady ubezpieczeń do wysokości 0,01% zbioru składek brutto.

3. Należności z tytułów, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze rozporządzenia, wysokość i sposób obliczania wpłat na pokrycie kosztów, o których mowa w ust. 1 i 2, proporcjonalnie do składki przypisanej brutto, terminy uiszczania wpłat oraz wysokość odsetek za ich nieuiszczenie w terminie.

Art.  85. ¹³¹

Od decyzji ministra właściwego do spraw instytucji finansowych wydanych w sprawach określonych w niniejszej ustawie zakładom ubezpieczeń przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego.

¹¹⁹ Art. 82 zmieniony przez art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹²⁰ Art. 82a ust. 2 pkt 3 zmieniony przez art. 38 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł (Dz.U.00.116.1216) z dniem 23 czerwca 2001 r.

¹²¹ Art. 82b ust. 1a dodany przez art. 53 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych (Dz.U.01.110.1189) z dniem 1 stycznia 2003 r.

¹²² Art. 82c ust. 1 skreślony przez art. 19 pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹²³ Art. 82c ust. 2 zmieniony przez art. 19 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹²⁴ Art. 82c ust. 3 skreślony przez art. 18 pkt 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.99.110.1255) z dniem 1 stycznia 2000 r.

¹²⁵ Art. 82c ust. 4:

- zmieniony przez art. 128 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U.99.49.483) z dniem 1 lipca 1999 r.

- zmieniony przez art. 18 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.99.110.1255) z dniem 1 stycznia 2000 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 37 lit. b) ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. (Dz.U.00.70.819) zmieniającej nin. ustawę z dniem 24 września 2000 r.

- zmieniony przez art. 19 pkt 4 lit. c) ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹²⁶ Art. 82c ust. 4a:

- dodany przez art. 128 pkt 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U.99.49.483) z dniem 1 lipca 1999 r.

- zmieniony przez art. 18 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.99.110.1255) z dniem 1 stycznia 2000 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 37 lit. c) ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. (Dz.U.00.70.819) zmieniającej nin. ustawę z dniem 24 września 2000 r.

- zmieniony przez art. 19 pkt 4 lit. d) ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹²⁷ Art. 82c ust. 5 skreślony przez art. 19 pkt 4 lit. e) ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹²⁸ Art. 83 ust. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 38 lit. a) ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. (Dz.U.00.70.819) zmieniającej nin. ustawę z dniem 24 września 2000 r.

¹²⁹ Art. 83 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 38 lit. b) ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. (Dz.U.00.70.819) zmieniającej nin. ustawę z dniem 24 września 2000 r.

¹³⁰ Art. 84 zmieniony przez art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.02.25.253) z dniem 1 kwietnia 2002 r.

¹³¹ Art. 85 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. (Dz.U.00.70.819) zmieniającej nin. ustawę z dniem 24 września 2000 r.