Rozdział 6 - Nadzór nad dystrybucją ubezpieczeń i dystrybucją reasekuracji - Dystrybucja ubezpieczeń.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.1111 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 29 września 2023 r. do: 28 lutego 2025 r.

Rozdział  6

Nadzór nad dystrybucją ubezpieczeń i dystrybucją reasekuracji

Art.  62.  [Zakres nadzoru]

1. Organ nadzoru sprawuje nadzór nad wykonywaniem działalności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń i dystrybucji reasekuracji, z zastrzeżeniem art. 41 ust. 3 i art. 42 ust. 2.

2. Organ nadzoru sprawuje nadzór nad:

1) zakładem ubezpieczeń w zakresie korzystania z usług agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające oraz przedsiębiorców, o których mowa w art. 2;

2) działalnością agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające w zakresie, o którym mowa w art. 69, art. 80 pkt 2, art. 83 ust. 2, art. 84, art. 85 i art. 87;

3) działalnością brokerów ubezpieczeniowych i brokerów reasekuracyjnych.

Art.  63.  [Monitorowanie rynku produktów ubezpieczeniowych]

Organ nadzoru monitoruje rynek produktów ubezpieczeniowych, które są wprowadzane do obrotu, dystrybuowane lub sprzedawane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  64.  [Nadzór nad podmiotami z innych państw członkowskich UE]

1. Jeżeli główne miejsce wykonywania działalności przez podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, wpisany do odpowiedniego rejestru pośredników w tym państwie, wykonujący działalność agencyjną albo działalność brokerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług, znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, organ nadzoru, na podstawie wspólnego uzgodnienia z właściwym organem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym podmiot ten ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, może zostać wyznaczony jako organ sprawujący nadzór nad tym podmiotem w zakresie określonym przepisami ustawy, z wyjątkiem przepisów rozdziałów 4 i 5.

2. Jeżeli główne miejsce wykonywania działalności przez pośrednika ubezpieczeniowego, wpisanego do rejestru pośredników ubezpieczeniowych, znajduje się w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, organ nadzoru, na podstawie wspólnego uzgodnienia z właściwym organem przyjmującego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, może wyznaczyć ten właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego Unii Europejskiej jako organ sprawujący nadzór nad tym pośrednikiem w zakresie określonym przepisami ustawy, z wyjątkiem przepisów rozdziałów 4 i 5.

3. Przed podjęciem uzgodnienia, o którym mowa w ust. 2, organ nadzoru przekazuje pośrednikowi ubezpieczeniowemu informacje o:

1) zamiarze podjęcia uzgodnienia,

2) projektowanej treści uzgodnienia,

3) procedurach odwoławczych od rozstrzygnięć organu wyznaczanego do sprawowania nadzoru nad pośrednikiem

- umożliwiając pośrednikowi ubezpieczeniowemu wyrażenie opinii.

4. Organ nadzoru niezwłocznie informuje pośrednika ubezpieczeniowego oraz EIOPA o podjęciu uzgodnienia, o którym mowa w ust. 2, a także informuje o dniu, od którego uzgodnienie będzie przez organ nadzoru oraz właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego Unii Europejskiej stosowane.

5. Główne miejsce wykonywania działalności oznacza miejsce, z którego zarządzana jest główna działalność.

Art.  65.  [Działania podejmowane w razie nieprzestrzegania przepisów przez podmioty z innych państw członkowskich UE]

1. Jeżeli organ nadzoru stwierdzi, że podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, wpisany do odpowiedniego rejestru pośredników w tym państwie, wykonujący działalność agencyjną albo działalność brokerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług, przy wykonywaniu tej działalności nie przestrzega przepisów prawa polskiego, organ nadzoru informuje o tym właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym podmiot ten ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, z zastrzeżeniem art. 42 ust. 2.

2. Jeżeli mimo zastosowania środków przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej wobec podmiotu, o którym mowa w ust. 1, środki te okażą się niedostateczne lub nie zostaną one zastosowane, a podmiot ten nadal narusza przepisy prawa polskiego, organ nadzoru, po poinformowaniu właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym podmiot ten ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, może:

1) zastosować odpowiednie uprawnienia przysługujące mu zgodnie z ustawą w stosunku do pośrednika ubezpieczeniowego, aby zapobiec dalszym naruszeniom prawa;

2) złożyć wniosek do EIOPA o wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z art. 19 rozporządzenia 1094/2010.

3. Organ nadzoru w ramach stosowania uprawnień, o których mowa w ust. 2 pkt 1, może również zakazać wykonywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności agencyjnej albo działalności brokerskiej przez podmiot, o którym mowa w ust. 1.

4. Organ nadzoru może zastosować uprawnienia, o których mowa w ust. 2 pkt 1, bez konieczności uprzedniego poinformowania o tym właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli stwierdzi, że podmiot, o którym mowa w ust. 1, przy wykonywaniu działalności agencyjnej albo działalności brokerskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług, nie przestrzega przepisów prawa polskiego i natychmiastowe działanie jest niezbędne do ochrony interesów klientów.

5. O przypadkach i przyczynach zastosowania uprawnień, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i ust. 4, organ nadzoru informuje podmiot, wobec którego zastosowano te uprawnienia, a także właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym ten podmiot ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, EIOPA i Komisję Europejską.

6. Organ nadzoru, po otrzymaniu od właściwego organu przyjmującego państwa członkowskiego Unii Europejskiej informacji, że pośrednik ubezpieczeniowy wpisany do rejestru pośredników ubezpieczeniowych, wykonujący działalność agencyjną albo działalność brokerską na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług, narusza obowiązujące w tym państwie przepisy prawa:

1) podejmuje działania lub wydaje decyzję zgodne z rozstrzygnięciem EIOPA - w przypadku gdy właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego Unii Europejskiej złożył wniosek do EIOPA o wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z art. 19 rozporządzenia 1094/2010;

2) może zastosować odpowiednie uprawnienia przysługujące mu zgodnie z ustawą w stosunku do pośrednika ubezpieczeniowego, aby zapobiec dalszym naruszeniom przepisów prawa obowiązujących w tym państwie - w przypadkach innych niż określone w pkt 1.

7. W przypadku, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, organ nadzoru informuje właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o zastosowanych uprawnieniach.

Art.  66.  [Informacje przekazywane EIOPA przez organ nadzoru]

1. Organ nadzoru niezwłocznie przekazuje EIOPA informacje z rejestru pośredników ubezpieczeniowych dotyczące pośredników ubezpieczeniowych wykonujących działalność agencyjną albo działalność brokerską na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług.

2. Organ nadzoru na swojej stronie internetowej zamieszcza odesłanie do rejestru EIOPA zawierającego wykaz podmiotów, które wykonują działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług, na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej niż państwo, w którym znajduje się ich siedziba lub miejsce zamieszkania.

Art.  67.  [Informowanie Komisji Europejskiej o trudnościach w wykonywaniu działalności w państwach spoza UE]

Organ nadzoru informuje Komisję Europejską o trudnościach, jakie napotykają dystrybutorzy ubezpieczeń i dystrybutorzy reasekuracji przy wykonywaniu działalności w państwie niebędącym państwem członkowskim Unii Europejskiej.

Art.  68.  [Kontrola działalności zakładu ubezpieczeń w zakresie korzystania z usług agentów]

1. Organ nadzoru może przeprowadzić kontrolę działalności zakładu ubezpieczeń w zakresie korzystania z usług agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające.

2. W ramach kontroli, o której mowa w ust. 1, badaniu podlega zgodność działalności z przepisami prawa. Kontrola obejmuje w szczególności:

1) prawidłowość zawierania umów agencyjnych, postanowienia umów agencyjnych oraz postanowienia udzielanych pełnomocnictw;

2) terminowość składania wniosków o wpis do rejestru agentów podmiotów, z którymi została zawarta umowa agencyjna;

3) terminowość składania wniosków o dokonanie zmiany wpisu w rejestrze agentów;

4) terminowość występowania do organu nadzoru z wnioskami o wykreślenie podmiotów z rejestru agentów;

5) prawidłowość danych dotyczących agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, przekazanych do organu nadzoru przez zakład ubezpieczeń wraz z wnioskiem o wpis do rejestru agentów, zmianę wpisu w rejestrze agentów albo wykreślenie z rejestru agentów;

6) przestrzeganie przez agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające wymogu wykonywania czynności agencyjnych przez osoby fizyczne spełniające warunki określone w art. 19 ust. 1;

7) w przypadku korzystania przez zakład ubezpieczeń z usług podmiotów, o których mowa w art. 43 ust. 1 albo art. 47 ust. 1 - sprawdzenie, czy podmioty te wykonują działalność agencyjną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie odpowiednio z art. 43 albo art. 47;

8) spełnianie przez agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające wymogu określonego w art. 19 ust. 3 i 4.

3. Organ nadzoru może przeprowadzić kontrolę działalności zakładu ubezpieczeń w zakresie korzystania z usług przedsiębiorców, o których mowa w art. 2.

4. W ramach kontroli, o której mowa w ust. 3, sprawdzeniu podlega zgodność działalności z wymogami określonymi w art. 2.

5. W przypadku zakładu ubezpieczeń mającego siedzibę w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, wykonującego działalność ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów rozdziału 8 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, na potrzeby kontroli i nadzoru nad działalnością tego zakładu ubezpieczeń w zakresie korzystania z usług agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające oraz przedsiębiorców, o których mowa w art. 2, stosuje się odpowiednio przepisy art. 214 oraz art. 333 ust. 4-8 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

Art.  69.  [Kontrola działalności agenta]

1. Organ nadzoru może przeprowadzić kontrolę działalności agenta ubezpieczeniowego i agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające.

2. W ramach kontroli, o której mowa w ust. 1, badaniu podlega zgodność działalności z przepisami prawa.

3. Organ nadzoru może nałożyć sankcje, o których mowa w art. 83 ust. 2, w przypadku odmowy poddania się kontroli lub utrudniania przeprowadzania czynności kontrolnych.

Art.  70.  [Kontrola działalności brokera]

1. Organ nadzoru może przeprowadzić kontrolę działalności brokera ubezpieczeniowego i brokera reasekuracyjnego.

2. W ramach kontroli, o której mowa w ust. 1, badaniu podlega zgodność działalności z przepisami prawa oraz stan majątkowy.

3. Organ nadzoru może nałożyć sankcje, o których mowa w art. 83 ust. 3, w przypadku odmowy poddania się kontroli lub utrudniania przeprowadzania czynności kontrolnych.

Art.  71.  [Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli; czynności kontrolne]

1. Kontrolę przeprowadza zespół inspekcyjny składający się co najmniej z dwóch inspektorów po okazaniu legitymacji służbowej oraz doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli wydanego przez organ nadzoru.

2. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

1) wskazanie podstawy prawnej;

2) oznaczenie organu kontroli;

3) datę i miejsce wystawienia;

4) imię i nazwisko inspektora uprawnionego do przeprowadzenia kontroli oraz numer jego legitymacji służbowej;

5) firmę przedsiębiorcy objętego kontrolą;

6) określenie zakresu przedmiotowego kontroli;

7) wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli;

8) podpis osoby udzielającej upoważnienia z podaniem zajmowanego stanowiska lub sprawowanej funkcji;

9) pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego zakładu ubezpieczeń, agenta ubezpieczeniowego, agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające, brokera ubezpieczeniowego lub brokera reasekuracyjnego, zwanych dalej "podmiotami kontrolowanymi".

2a. 33  Upoważnienie, o którym mowa w ust. 1, jest udzielane na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej. Upoważnienie udzielane na piśmie utrwalonym w postaci papierowej opatruje się podpisem własnoręcznym. Upoważnienie utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu nadzoru ze wskazaniem w treści pisma osoby opatrującej pismo pieczęcią.

2b. 34  Upoważnienie udzielone na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej doręcza się na adres do doręczeń elektronicznych.

3. Kontrola jest przeprowadzana w siedzibie podmiotu kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności oraz w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności przez podmiot kontrolowany.

4. Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być przeprowadzane, za zgodą podmiotu kontrolowanego również w siedzibie organu nadzoru, jeżeli może to usprawnić przeprowadzenie kontroli.

5. Czynności kontrolne powinny zostać przeprowadzone w terminie nie dłuższym niż 60 dni, licząc od dnia rozpoczęcia kontroli.

Art.  72.  [Wyłączenie inspektora z udziału w kontroli]

1. Inspektor podlega wyłączeniu z udziału w kontroli, jeżeli ustalenia kontroli mogłyby oddziaływać na jego prawa lub obowiązki albo prawa lub obowiązki jego małżonka lub osoby pozostającej z nim faktycznie we wspólnym pożyciu, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia albo osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli.

2. Inspektor może być wyłączony z udziału w kontroli również w przypadku stwierdzenia innych przyczyn, które mogłyby wywołać wątpliwości co do jego bezstronności.

3. Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 1 i 2, ujawnią się w toku kontroli, inspektor powstrzymuje się od dalszych czynności kontrolnych i zawiadamia o tym niezwłocznie organ nadzoru.

4. Wyłączony z udziału w kontroli inspektor powinien podejmować jedynie czynności niecierpiące zwłoki, ze względu na interes publiczny lub ważny interes podmiotu kontrolowanego.

5. O wyłączeniu z udziału w kontroli inspektora postanawia organ nadzoru z urzędu albo na wniosek podmiotu kontrolowanego lub na wniosek inspektora. Organ nadzoru, postanawiając o wyłączeniu z udziału w kontroli inspektora, uzupełnia skład zespołu inspekcyjnego, a także zmienia odpowiednio upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz niezwłocznie doręcza upoważnienia podmiotowi kontrolowanemu.

6. Z ważnych przyczyn organ nadzoru może zmienić skład osobowy zespołu inspekcyjnego także w przypadkach innych niż określone w ust. 1 i 2. Przepis ust. 5 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Art.  73.  [Uprawnienia inspektorów z zespołu inspekcyjnego]

1. Podmiot kontrolowany zapewnia zespołowi inspekcyjnemu warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli.

2. Inspektorzy tworzący zespół inspekcyjny, w zakresie ustalonym w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli, mają prawo do:

1) wstępu do wszystkich pomieszczeń podmiotu kontrolowanego;

2) swobodnego, w miarę możliwości, dostępu do oddzielnego pomieszczenia biurowego oraz środków łączności;

3) wglądu do wszystkich dokumentów podmiotu kontrolowanego oraz wymaganych kopii, odpisów i wyciągów z tych dokumentów;

4) wglądu do danych zawartych w systemach informatycznych oraz wymaganych kopii lub wyciągów z tych danych, w tym również w postaci elektronicznej;

5) w przypadku kontroli zakładu ubezpieczeń - wglądu do wszystkich dokumentów dotyczących agenta ubezpieczeniowego, agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające i przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 2, znajdujących się w jego posiadaniu oraz wymaganych kopii, odpisów i wyciągów z tych dokumentów;

6) uzyskania ustnych lub pisemnych wyjaśnień od podmiotu kontrolowanego lub jego pracowników, a w przypadku kontroli zakładu ubezpieczeń - agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające i przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 2, w tym, w miarę możliwości, w postaci elektronicznej;

7) sporządzenia niezbędnych danych na żądanie inspektorów, w tym, w miarę możliwości, w postaci elektronicznej;

8) zabezpieczenia dokumentów i innych dowodów.

3. W okresie trwania kontroli podmiot kontrolowany jest obowiązany niezwłocznie wypełniać obowiązki, o których mowa w ust. 2.

4. Materiały sporządzane przez podmiot kontrolowany na potrzeby przeprowadzanej kontroli powinny być podpisane przez osoby upoważnione do ich sporządzania. W przypadku odmowy dokonania tych czynności inspektor sporządza stosowną adnotację na tych materiałach.

Art.  74.  [Dowody w kontroli]

1. Ustaleń kontroli dokonuje się na podstawie dowodów.

2. Do dowodów zalicza się:

1) dokumenty;

2) dane i informacje znajdujące się w systemach informatycznych podmiotu kontrolowanego;

3) dowody rzeczowe;

4) oświadczenia, informacje i wyjaśnienia złożone przez upoważnionych pracowników zakładu ubezpieczeń, pośredników ubezpieczeniowych lub ich upoważnionych pracowników;

5) oświadczenia osób trzecich;

6) opinie ekspertów;

7) wyniki oględzin;

8) inne materiały będące przedmiotem kontroli, które mogą przyczynić się do stwierdzenia stanu faktycznego w zakresie objętym kontrolą.

2a. 35  Dowody utrwalone w postaci elektronicznej doręcza się na adres do doręczeń elektronicznych.

3. Organ nadzoru przed podpisaniem protokołu, o którym mowa w art. 75 ust. 1, zapewnia podmiotowi kontrolowanemu możliwość zapoznania się z materiałami będącymi dowodami w kontroli, które nie zostały uzyskane w toku jej przeprowadzenia, oraz możliwość ustosunkowania się do tych materiałów.

4. Dowody uzyskane w toku kontroli są przechowywane w sposób uniemożliwiający dostęp do nich bez zgody inspektora kierującego zespołem inspekcyjnym. Ograniczenie to nie dotyczy inspektorów wchodzących w skład zespołu inspekcyjnego.

5. Zebrane w toku kontroli dowody mogą być zabezpieczane przez:

1) oddanie na przechowanie za pokwitowaniem zarządowi zakładu ubezpieczeń, upoważnionemu przez zarząd pracownikowi zakładu ubezpieczeń, a w przypadku podmiotu wykonującego działalność agencyjną lub działalność brokerską w zakresie ubezpieczeń lub reasekuracji - przedsiębiorcy prowadzącemu taką działalność lub upoważnionemu przez niego pracownikowi;

2) przechowanie w siedzibie podmiotu kontrolowanego w oddzielnym, zamkniętym i opieczętowanym pomieszczeniu;

3) zabranie z siedziby podmiotu kontrolowanego za pokwitowaniem.

Art.  75.  [Protokół kontroli]

1. 36  Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół kontroli na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej.

2. Protokół kontroli zawiera:

1) nazwę i siedzibę podmiotu kontrolowanego;

2) datę i numer upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz jego zmiany;

3) miejsce i datę przeprowadzenia czynności kontrolnych;

4) w przypadku kontroli zakładu ubezpieczeń - wskazanie jednostek organizacyjnych objętych kontrolą;

5) imiona i nazwiska inspektorów przeprowadzających kontrolę;

6) określenie zakresu kontroli;

7) imiona i nazwiska wraz ze wskazaniem stanowisk służbowych osób składających oświadczenia oraz udzielających informacji i wyjaśnień w toku kontroli;

8) opis dokonanych czynności oraz ustalenia stanu faktycznego;

9) wzmiankę o poinformowaniu podmiotu kontrolowanego o przysługujących mu prawach i obowiązkach;

10) wykaz załączników;

11) miejsce i datę sporządzenia protokołu.

3. 37  Protokół kontroli w postaci papierowej sporządza się w dwóch egzemplarzach i opatruje się podpisem własnoręcznym inspektora kierującego zespołem inspekcyjnym przeprowadzającego kontrolę. Protokół kontroli utrwalony w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym inspektora kierującego zespołem inspekcyjnym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu nadzoru ze wskazaniem w treści pisma osoby opatrującej pismo pieczęcią.

4. 38  Protokół kontroli utrwalony w postaci elektronicznej albo jeden z dwóch egzemplarzy protokołu sporządzonego w postaci papierowej inspektor kierujący zespołem inspekcyjnym lub w jego zastępstwie inny inspektor wchodzący w skład zespołu przeprowadzającego kontrolę doręcza brokerowi ubezpieczeniowemu, brokerowi reasekuracyjnemu, agentowi ubezpieczeniowemu lub agentowi oferującemu ubezpieczenia uzupełniające albo przekazuje zakładowi ubezpieczeń.

4a. 39  Protokół kontroli utrwalony w postaci elektronicznej doręcza się na adres do doręczeń elektronicznych.

5. Do doręczenia protokołu kontroli działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń lub w zakresie reasekuracji oraz działalności agencyjnej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 i 2185) dotyczące doręczeń.

6. Osoba upoważniona przez zakład ubezpieczeń potwierdza odbiór protokołu kontroli na jednym egzemplarzu protokołu podpisanym przez inspektora kierującego zespołem inspekcyjnym. Osoby te parafują każdą stronę protokołu.

7. Jeżeli zakład ubezpieczeń odmawia odebrania protokołu kontroli lub uchyla się od jego odebrania, organ nadzoru wzywa ten zakład na piśmie do odebrania protokołu kontroli, wyznaczając termin do dokonania tej czynności nie krótszy niż 7 dni. W przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu protokół kontroli uważa się za doręczony z dniem upływu tego terminu.

8. 40  Potwierdzeniem odebrania protokołu kontroli utrwalonego w postaci elektronicznej jest dowód otrzymania, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych.

9. 41  Do protokołu kontroli utrwalonego w postaci elektronicznej przepisów ust. 6 i 7 nie stosuje się.

Art.  76.  [Prostowanie treści protokołu kontroli]

1. Po podpisaniu protokołu kontroli nie dokonuje się w nim poprawek ani dopisków.

2. 42  Oczywiste omyłki pisarskie prostuje inspektor kierujący zespołem inspekcyjnym parafując sprostowania, a w przypadku protokołu kontroli utrwalonego w postaci elektronicznej ponownie opatrując ten protokół kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu nadzoru ze wskazaniem w treści pisma osoby opatrującej pismo pieczęcią. Organ nadzoru informuje na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej podmiot kontrolowany o sprostowaniu oczywistych omyłek pisarskich.

3. 43  Informację o sprostowaniu oczywistych omyłek pisarskich, o której mowa w ust. 2, na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu nadzoru ze wskazaniem w treści pisma osoby opatrującej pismo pieczęcią i doręcza się na adres do doręczeń elektronicznych.

Art.  77.  [Zastrzeżenia i uwagi do treści protokołu kontroli]

1. 44  W terminie 14 dni od dnia doręczenia lub przekazania protokołu kontroli podmiot kontrolowany może zgłosić organowi nadzoru na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej zastrzeżenia i uwagi do treści protokołu oraz wyjaśnienia w sprawach objętych zakresem kontroli.

2. 45  O sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń organ nadzoru informuje na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej podmiot kontrolowany w terminie 14 dni od dnia ich doręczenia.

2a. 46  Przepisy art. 71 ust. 2a i 2b stosuje się odpowiednio.

3. Informacje o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń dołącza się do protokołu kontroli.

Art.  78.  [Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy - odesłanie]

Do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Art.  79.  [Informacje o zasadach dobra ogólnego]

1. Organ nadzoru publikuje na swojej stronie internetowej informacje o zasadach dobra ogólnego mających zastosowanie przy wykonywaniu dystrybucji ubezpieczeń i dystrybucji reasekuracji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, podlegają aktualizacji.

Art.  80.  ⁴⁷ [Uprawnienie organu nadzoru do żądania wyjaśnień i informacji]

1. Organ nadzoru może żądać wyjaśnień i informacji od:

1) zakładu ubezpieczeń - dotyczących działalności agencyjnej agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, a także działalności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń przedsiębiorców, o których mowa w art. 2, wykonujących czynności na rzecz lub w imieniu danego zakładu ubezpieczeń;

2) agenta ubezpieczeniowego i agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające - dotyczących ich działalności agencyjnej;

3) brokera ubezpieczeniowego i brokera reasekuracyjnego - dotyczących ich działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń lub reasekuracji i gospodarki finansowej.

2. Żądanie, o którym mowa w ust. 1, sporządza się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej. Przepisy art. 71 ust. 2a i 2b stosuje się odpowiednio.

Art.  81.  [Sprawozdanie z działalności brokerskiej]

1. Broker ubezpieczeniowy i broker reasekuracyjny przedstawiają organowi nadzoru sprawozdanie z działalności brokerskiej do celów nadzoru.

2. Sprawozdanie z działalności brokerskiej obejmuje również podstawowe informacje finansowe w zakresie wykonywanej działalności brokerskiej.

3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres, częstotliwość, formę i sposób sporządzania sprawozdania z działalności brokerskiej oraz termin i sposób jego przedstawiania organowi nadzoru, mając na względzie umożliwienie organowi nadzoru efektywne przetwarzanie i analizowanie tych danych.

Art.  82.  [Zakaz korzystania przez zakład ubezpieczeń z usług agenta lub przedsiębiorcy]

Organ nadzoru może zakazać, w drodze decyzji, zakładowi ubezpieczeń korzystania z usług agenta ubezpieczeniowego, agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające lub przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 2, w razie niezachowania przez nich należytej staranności, o której mowa w art. 355 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, lub dobrych obyczajów. W takim przypadku zakład ubezpieczeń niezwłocznie rozwiązuje umowę z agentem lub przedsiębiorcą oraz cofa im pełnomocnictwa, o których mowa odpowiednio w art. 21 ust. 1 lub art. 2 ust. 4.

Art.  83.  [Nałożenie kary pieniężnej za naruszenie obowiązków informacyjnych]

1. Jeżeli zakład ubezpieczeń:

1) nie składa w terminie wniosku o wpisanie do rejestru agentów podmiotu, z którym zawarł umowę agencyjną,

2) nie zgłasza w terminie wniosku o dokonanie zmiany wpisu w rejestrze agentów,

3) nie występuje w terminie do organu nadzoru z wnioskiem o wykreślenie z rejestru agentów przedsiębiorcy, z którym rozwiązał umowę agencyjną,

4) odmawia udzielenia wyjaśnień i informacji, o których mowa w art. 80 pkt 1,

5) narusza zakaz, o którym mowa w art. 82

- organ nadzoru może, w drodze decyzji, nałożyć na ten zakład ubezpieczeń karę pieniężną do wysokości 0,5% składki przypisanej brutto wykazanej przez zakład ubezpieczeń w ostatnim przedstawionym organowi nadzoru sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 280 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, a w przypadku gdy zakład ten nie wykonywał działalności lub uzyskał składkę przypisaną brutto poniżej 20 mln złotych - do wysokości 100 000 złotych.

2. W razie odmowy udzielenia wyjaśnień lub informacji, o których mowa w art. 80 pkt 2, organ nadzoru może nałożyć, w drodze decyzji na:

1) członka zarządu lub prokurenta agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające będących osobami prawnymi, a w przypadku agenta będącego spółką nieposiadającą osobowości prawnej, na członka zarządu wspólnika takiej spółki będącego osobą prawną - karę pieniężną do wysokości dziesięciokrotności ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw;

2) agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające będących osobami prawnymi - karę pieniężną do wysokości trzykrotności prowizji uzyskanej za ostatnie 3 miesiące przed nałożeniem kary, a w przypadku gdy agent ubezpieczeniowy lub agent oferujący ubezpieczenia uzupełniające nie uzyskali prowizji lub nie przekazali informacji o wysokości uzyskanej prowizji - do wysokości 100 000 złotych;

3) agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające będących osobami fizycznymi, a w przypadku agenta będącego spółką nieposiadającą osobowości prawnej na wspólnika takiej spółki będącego osobą fizyczną - karę pieniężną do wysokości dziesięciokrotności ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

3. W razie odmowy udzielenia wyjaśnień i informacji, o których mowa w art. 80 pkt 3, organ nadzoru może nałożyć, w drodze decyzji na:

1) członka zarządu lub prokurenta brokera ubezpieczeniowego lub brokera reasekuracyjnego będących osobami prawnymi - karę pieniężną do wysokości dziesięciokrotności ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw;

2) brokera ubezpieczeniowego lub brokera reasekuracyjnego będących osobami prawnymi - karę pieniężną do wysokości trzykrotności prowizji uzyskanej za ostatnie 3 miesiące przed nałożeniem kary, a w przypadku gdy broker ubezpieczeniowy lub broker reasekuracyjny nie uzyskali prowizji lub nie przekazali informacji o wysokości uzyskanej prowizji - do wysokości 100 000 złotych;

3) brokera ubezpieczeniowego lub brokera reasekuracyjnego będących osobami fizycznymi - karę pieniężną do wysokości dziesięciokrotności ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

4. Kary, o których mowa w ust. 3, organ nadzoru może zastosować także w przypadku stwierdzenia naruszenia przez brokera ubezpieczeniowego lub brokera reasekuracyjnego innych przepisów ustawy.

Art.  84.  [Kary za naruszenie przepisów określające obowiązki wobec klientów]

1. W przypadku naruszenia obowiązków i wymogów, o których mowa w art. 7-11, art. 15, art. 22, art. 23 i art. 32, lub naruszenia innych obowiązków lub wymogów dotyczących umów ubezpieczenia, o których mowa w grupie 3 działu I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, organ nadzoru może, w drodze decyzji:

1) wydać publiczne oświadczenie wskazujące osobę odpowiedzialną za naruszenie prawa oraz charakter tego naruszenia;

2) nakazać dystrybutorowi ubezpieczeń lub dystrybutorowi reasekuracji zaprzestanie naruszania prawa oraz powstrzymanie się od ponownego jego naruszania;

3) zawiesić na okres nieprzekraczający 6 miesięcy w czynnościach członka zarządu dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji będących osobami prawnymi, odpowiedzialnego za dokonanie naruszenia przepisów prawa;

4) nałożyć na dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji będących osobami prawnymi karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej:

a) 21 827 500 złotych lub

b) 5% rocznych przychodów netto ze sprzedaży towarów i usług oraz z operacji finansowych albo - w przypadku zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji - 5% składki przypisanej brutto, wykazanych w ostatnim sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, zatwierdzonym przez organ zatwierdzający dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji, lub

c) dwukrotności kwoty uzyskanych korzyści lub unikniętych strat w wyniku naruszenia, jeżeli możliwe jest ich ustalenie;

5) nałożyć na dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji będących osobami fizycznymi karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej:

a) 3 055 850 złotych lub

b) dwukrotności kwoty uzyskanych korzyści lub unikniętych strat w wyniku naruszenia, jeżeli możliwe jest ich ustalenie;

6) cofnąć zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej podmiotowi wykonującemu tę działalność, dokonującemu naruszenia przepisów prawa, lub wykreślić z rejestru agentów agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające dokonujących naruszenia przepisów prawa.

2. W przypadku naruszenia obowiązków i wymogów, o których mowa w art. 12, art. 14, art. 19 ust. 1, art. 20 ust. 3 i 4, art. 28 ust. 1 i art. 34 ust. 4, uzyskania z naruszeniem przepisów ustawy wpisu do rejestru pośredników ubezpieczeniowych lub innego naruszenia przepisów ustawy organ nadzoru może wobec dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji, w drodze decyzji:

1) nakazać zaprzestanie naruszania przepisów prawa oraz powstrzymanie się od ponownego jego naruszania;

2) cofnąć zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej podmiotowi wykonującemu tę działalność, dokonującemu naruszenia przepisów prawa, lub wykreślić z rejestru agentów agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające dokonujących naruszenia przepisów prawa.

3. 48  Przed wydaniem na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej decyzji, o której mowa w ust. 1 i 2, organ nadzoru może wydawać zalecenia w stosunku do dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji.

3a. 49  Przepisy art. 71 ust. 2a i 2b stosuje się odpowiednio.

4. Zawieszenie w czynnościach, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, polega na wyłączeniu z podejmowania decyzji za dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji, w tym w zakresie jego praw i obowiązków majątkowych.

5. W przypadku gdy dystrybutor ubezpieczeń lub dystrybutor reasekuracji, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, jest jednostką dominującą albo jednostką zależną jednostki dominującej, która ma obowiązek sporządzać skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 i 295), karę pieniężną, o której mowa w ust. 1 pkt 4 lit. b, ustala się na podstawie przychodów netto ze sprzedaży towarów i usług oraz z operacji finansowych albo - w przypadku zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji - składki przypisanej brutto, wykazanych w ostatnim rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, zatwierdzonym przez organ zatwierdzający jednostki dominującej.

Art.  85.  [Okoliczności brane pod uwagę przy wymierzaniu kary]

Organ nadzoru, wydając decyzję w przedmiocie nałożenia na zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji lub na pośrednika ubezpieczeniowego środka, o którym mowa w art. 83 lub art. 84 ust. 1 lub 2, przy wyborze rodzaju i wysokości środka bierze pod uwagę istotne okoliczności, w tym:

1) wagę naruszenia i czas jego trwania;

2) stopień odpowiedzialności dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji;

3) sytuację finansową dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji;

4) wielkość uzyskanych korzyści lub wysokość unikniętych strat - w przypadku gdy możliwe jest ich ustalenie;

5) wysokość strat poniesionych przez klientów i inne osoby w związku z naruszeniem - w przypadku gdy możliwe jest ich ustalenie;

6) gotowość dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji do współpracy z organem nadzoru;

7) środki zastosowane przez dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji w celu zapobieżenia ponownemu naruszeniu przepisów prawa;

8) wcześniejsze naruszenia dokonane przez danego dystrybutora ubezpieczeń lub dystrybutora reasekuracji.

Art.  86. 

(uchylony).

Art.  87.  [Podanie do publicznej wiadomości informacji o nałożeniu kary]

1. Organ nadzoru niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości, przez zamieszczenie na swojej stronie internetowej, informację o wydaniu ostatecznej decyzji o zastosowaniu środków, o których mowa w art. 82, art. 83 ust. 1-3 lub art. 84 ust. 1 lub 2.

2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:

1) dane dotyczące ukaranego podmiotu;

2) wskazanie rodzaju nieprawidłowości;

3) określenie rodzaju zastosowanego środka, a w przypadku kary pieniężnej - także jej wysokość.

3. Informacja, o której mowa w ust. 1, nie może zawierać danych dotyczących osób fizycznych, obejmujących numer PESEL, numer paszportu, numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, a także informacji o miejscu zamieszkania.

4. W przypadku gdy jest to niezbędne ze względu na stabilność rynku finansowego lub toczące się postępowanie lub gdy organ nadzoru, na podstawie indywidualnej oceny przeprowadzonej w odniesieniu do podania do publicznej wiadomości informacji, o której mowa w ust. 1, uzna podanie takiej informacji za nieproporcjonalne, organ nadzoru może odroczyć podanie do publicznej wiadomości takiej informacji, zaniechać podania jej do publicznej wiadomości lub podać do publicznej wiadomości taką informację z pominięciem danych pozwalających na identyfikację podmiotu, na który zostały nałożone środki, o których mowa w ust. 1.

5. Informacja podana do publicznej wiadomości zgodnie z ust. 1 podlega aktualizacji.

6. Organ nadzoru informuje EIOPA o podaniu do publicznej wiadomości informacji, o której mowa w ust. 1, o odroczeniu lub zaniechaniu podania jej do publicznej wiadomości lub o podaniu jej do publicznej wiadomości z pominięciem danych, o których mowa w ust. 4, oraz o aktualizacji takiej informacji dokonanej zgodnie z ust. 5.

Art.  88.  [Informowanie EIOPA o zastosowanych środkach nadzoru]

Organ nadzoru corocznie informuje EIOPA o zastosowanych w danym roku środkach, o których mowa w art. 82, art. 83 ust. 1-3 i art. 84 ust. 1 i 2.

Art.  88a.  ⁵⁰ [Obowiązek zachowania tajemnicy]

1. Członkowie organu nadzoru, pracownicy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, osoby wykonujące pracę w tym Urzędzie na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innych umów cywilnoprawnych, osoby posiadające od organu nadzoru umocowanie do wykonywania obowiązków wynikających z prowadzonego postępowania naprawczego lub likwidacyjnego są obowiązani do nieujawniania osobom nieupoważnionym informacji, z którymi zapoznały się w trakcie wykonywania swoich obowiązków wynikających z ustawy, z wyjątkiem informacji uniemożliwiających rozpoznanie pojedynczego dystrybutora ubezpieczeń.

2. Do przestrzegania tajemnicy, o której mowa w ust. 1, są również obowiązane inne osoby, którym udostępniono informacje objęte tą tajemnicą, chyba że na ich ujawnienie zezwalają przepisy ustawowe.

3. Naruszenia tajemnicy, o której mowa w ust. 1, nie stanowi złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oraz udzielanie informacji lub przekazywanie dokumentów jako wykonanie obowiązku lub uprawnienia wynikającego z odrębnych przepisów.

³³ Art. 71 ust. 2a dodany przez art. 32 pkt 15 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

³⁴ Art. 71 ust. 2b dodany przez art. 32 pkt 15 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

³⁵ Art. 74 ust. 2a dodany przez art. 32 pkt 16 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

³⁶ Art. 75 ust. 1 zmieniony przez art. 32 pkt 17 lit. a ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

³⁷ Art. 75 ust. 3 zmieniony przez art. 32 pkt 17 lit. b ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

³⁸ Art. 75 ust. 4 zmieniony przez art. 32 pkt 17 lit. b ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

³⁹ Art. 75 ust. 4a dodany przez art. 32 pkt 17 lit. c ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁰ Art. 75 ust. 8 dodany przez art. 32 pkt 17 lit. d ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴¹ Art. 75 ust. 9 dodany przez art. 32 pkt 17 lit. d ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴² Art. 76 ust. 2 zmieniony przez art. 32 pkt 18 lit. a ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴³ Art. 76 ust. 3 dodany przez art. 32 pkt 18 lit. b ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁴ Art. 77 ust. 1 zmieniony przez art. 32 pkt 19 lit. a ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁵ Art. 77 ust. 2 zmieniony przez art. 32 pkt 19 lit. b ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁶ Art. 77 ust. 2a dodany przez art. 32 pkt 19 lit. c ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁷ Art. 80 zmieniony przez art. 32 pkt 20 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁸ Art. 84 ust. 3 zmieniony przez art. 32 pkt 21 lit. a ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁴⁹ Art. 84 ust. 3a dodany przez art. 32 pkt 21 lit. b ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.

⁵⁰ Art. 88a dodany przez art. 32 pkt 22 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. (Dz.U.2023.1723) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 września 2023 r.