Dział 1 - Przepisy ogólne - Dyscyplina wojskowa.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2021.1489 t.j.
Akt utracił moc Wersja od: 16 sierpnia 2021 r.
DZIAŁ I
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Ustawa określa zasady wyróżniania żołnierzy i byłych żołnierzy oraz pododdziałów, oddziałów i instytucji wojskowych, a także zasady i sposoby reagowania na naruszenia dyscypliny wojskowej oraz ponoszenia przez żołnierzy odpowiedzialności dyscyplinarnej, jak również tryb postępowania w tych sprawach.
1.
Żołnierz obowiązany jest do przestrzegania dyscypliny wojskowej.2.
Przełożony jest obowiązany:1)
kształtować dyscyplinę wojskową podporządkowanych mu żołnierzy, w szczególności przez działania profilaktyczno-wychowawcze oraz tworzenie warunków do wyróżniania i przestrzegania dyscypliny wojskowej;2)
niezwłocznie reagować na zachowania żołnierzy naruszające dyscyplinę wojskową.3.
Żołnierz starszy stopniem wojskowym, niebędący przełożonym żołnierza młodszego stopniem wojskowym, naruszającego dyscyplinę wojskową podczas nieobecności przełożonego, jest:1)
uprawniony do wydania temu żołnierzowi rozkazu zaprzestania naruszania dyscypliny wojskowej;2)
obowiązany do powiadomienia o tym fakcie przełożonego tego żołnierza.4.
Żołnierz jest obowiązany, na żądanie uprawnionej osoby, do udzielenia pomocy w czynnościach służbowych, podejmowanych w stosunku do żołnierza naruszającego dyscyplinę wojskową.Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1)
dyscyplina wojskowa - przestrzeganie przez żołnierza przepisów prawa dotyczących służby wojskowej i innych przepisów prawa przewidujących odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadach i w trybie określonych w ustawie oraz wykonywanie rozkazów i decyzji wydanych w sprawach służbowych;2)
wyróżnienie - materialną lub niematerialną formę wyrażenia uznania żołnierzom oraz byłym żołnierzom niepozostającym w czynnej służbie wojskowej, a także pododdziałom, oddziałom i instytucjom wojskowym;3)
reagowanie dyscyplinarne - zastosowanie dyscyplinarnego środka zapobiegawczego, zwrócenie żołnierzowi uwagi albo przeprowadzenie z nim rozmowy ostrzegawczej oraz postępowanie dyscyplinarne;4)
przewinienie dyscyplinarne - naruszenie dyscypliny wojskowej, w wyniku działania lub zaniechania działania, które nie jest przestępstwem lub wykroczeniem albo przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym;5)
postępowanie dyscyplinarne - ogół czynności mających na celu rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy przewinienia dyscyplinarnego, o którego popełnienie żołnierz jest obwiniony, prowadzonej w trybie uproszczonym lub zwykłym, a także postępowanie w sprawie wzruszenia prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego;6)
raport dyscyplinarny - rozpatrzenie sprawy przewinienia dyscyplinarnego i wydanie orzeczenia w toku postępowania dyscyplinarnego przez uprawniony do tego organ, z udziałem określonych w ustawie osób;7)
ukaranie - prawomocne wymierzenie kary dyscyplinarnej oraz prawomocne zastosowanie środka dyscyplinarnego, w tym z warunkowym zawieszeniem ich wykonania;8)
żołnierz - żołnierza pełniącego, w tym odbywającego, czynną służbę wojskową, o którym mowa w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 372) oraz w ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1131);9)
obwiniony - żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym;10)
przełożony - żołnierza albo inną osobę niebędącą żołnierzem, którym na mocy przepisu prawa, rozkazu, polecenia lub decyzji podporządkowano żołnierza lub żołnierzy;11)
przełożony dyscyplinarny - przełożonego uprawnionego do wyróżniania, wszczynania postępowań dyscyplinarnych, wydawania orzeczeń związanych z postępowaniem dyscyplinarnym w pierwszej instancji, a ponadto do podejmowania innych czynności w sprawach dyscyplinarnych;12)
wyższy przełożony dyscyplinarny - przełożonego dyscyplinarnego, którego przepisy ustawy upoważniają do rozpoznawania odpowiednio odwołania lub zażalenia wniesionego w przypadkach określonych ustawą, a także do podejmowania innych czynności w sprawach dyscyplinarnych;13)
organ orzekający - przełożonego dyscyplinarnego, organ wojskowy uprawniony do orzekania o ukaraniu lub sąd wojskowy;14)
organ odwoławczy - wyższego przełożonego dyscyplinarnego, organ wojskowy lub sąd wojskowy, właściwych do rozpatrzenia odpowiednio odwołania od orzeczenia lub zażalenia na postanowienie, a także polecenia poddania się badaniom przed zastosowaniem dyscyplinarnego środka zapobiegawczego;15)
rzecznik dyscyplinarny - żołnierza, którego przepisy ustawy upoważniają do przeprowadzenia czynności wyjaśniających i innych czynności w postępowaniu dyscyplinarnym;16)
dowódca jednostki wojskowej - dowódcę (dyrektora, szefa, komendanta, prezesa lub inną osobę na równorzędnym stanowisku służbowym) jednostki wojskowej;17)
kierownik instytucji cywilnej - ministra, kierownika urzędu lub innego szefa instytucji cywilnej;18)
jednostka wojskowa - jednostkę wojskową, o której mowa w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 396), a także komórkę organizacyjną Ministerstwa Obrony Narodowej, jednostkę organizacyjną podległą Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowaną oraz przedsiębiorstwo państwowe, dla którego jest on organem założycielskim;19)
instytucja wojskowa - jednostkę organizacyjną niebędącą oddziałem ani pododdziałem wojskowym, podległą Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowaną;20)
instytucja cywilna - instytucję cywilną, o której mowa w ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych;21)
narkotyk - środek odurzający, substancję psychotropową i środek zastępczy, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2020 r. poz. 2050).1.
Przełożonymi dyscyplinarnymi są:1)
Minister Obrony Narodowej i Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych - w stosunku do wszystkich żołnierzy;2)
sekretarz stanu, podsekretarz stanu oraz dyrektor generalny w Ministerstwie Obrony Narodowej - w stosunku do podporządkowanych im żołnierzy;3)
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - w stosunku do podporządkowanych mu żołnierzy;4)
przełożony zajmujący stanowisko służbowe zaszeregowane do stopnia etatowego kaprala (mata) lub wyższe - w stosunku do podporządkowanych mu żołnierzy;5)
kierownik instytucji cywilnej - w stosunku do podporządkowanych mu żołnierzy;6)
inni uprawnieni przełożeni, zajmujący stanowiska służbowe określone w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 56 - w stosunku do podporządkowanych im żołnierzy.2.
Osoba, której czasowo powierzono pełnienie obowiązków na stanowisku służbowym albo pełni je w zastępstwie, posiada uprawnienia przysługujące przełożonemu dyscyplinarnemu wyznaczonemu na to stanowisko.1.
W postępowaniu dyscyplinarnym uczestniczy rzecznik dyscyplinarny, który jest właściwy do prowadzenia czynności wobec:1)
żołnierzy posiadających stopień wojskowy szeregowych lub podoficerów - będący podoficerem w stopniu wojskowym plutonowego (bosmanmata) lub wyższym;2)
oficerów młodszych lub żołnierzy, o których mowa w pkt 1 - będący oficerem młodszym;3)
oficerów starszych lub żołnierzy, o których mowa w pkt 1 i 2 - będący oficerem starszym;4)
oficerów posiadających stopień generała brygady (kontradmirała) lub wyższy - oficer posiadający stopień wojskowy generała brygady (kontradmirała) lub wyższy.2.
Rzeczników dyscyplinarnych wyznacza spośród żołnierzy zawodowych przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe co najmniej dowódcy jednostki wojskowej albo kierownika instytucji cywilnej, określony w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 56.3.
W toku postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny jest niezależny, w granicach określonych ustawą.4.
Rzecznikowi dyscyplinarnemu za uczestniczenie oraz wykonywanie czynności w postępowaniu dyscyplinarnym przysługuje dodatkowe wynagrodzenie, określone w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 56.5.
Przełożony dyscyplinarny, który wyznaczył rzecznika dyscyplinarnego, odwołuje go wskutek:1)
zaistnienia okoliczności, które stanowią podstawę zwolnienia żołnierza z czynnej służby wojskowej;2)
prawomocnego skazania żołnierza przez sąd za przestępstwo lub wykroczenie albo przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe;3)
prawomocnego ukarania żołnierza;4)
rozformowania jednostki wojskowej albo likwidacji instytucji cywilnej lub przeniesienia żołnierza do innej jednostki wojskowej albo instytucji cywilnej, z zastrzeżeniem ust. 7.6.
Przełożony dyscyplinarny, który wyznaczył rzecznika dyscyplinarnego, może odwołać go wskutek:1)
wyznaczenia żołnierza na inne stanowisko służbowe wymagające wykonywania zadań poza dotychczasowym miejscem służby lub w znacznym stopniu utrudniających pełnienie funkcji rzecznika dyscyplinarnego;2)
niewykonywania przez żołnierza obowiązków służbowych na zajmowanym stanowisku służbowym nieprzerwanie przez okres dłuższy niż trzy miesiące;3)
zrzeczenia się przez żołnierza pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego.7.
Rzecznika dyscyplinarnego, który po przeniesieniu do innej jednostki wojskowej nadal pozostaje w podporządkowaniu służbowym przełożonego dyscyplinarnego, który go wyznaczył, można nie odwoływać z tej funkcji.1.
Sądem wojskowym właściwym do orzekania lub rozpatrzenia odwołania i zażalenia albo wniosku o wzruszenie prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego jest wojskowy sąd garnizonowy lub wojskowy sąd okręgowy obejmujący swoją właściwością jednostkę wojskową albo instytucję cywilną, w której żołnierz pełnił służbę w chwili:1)
złożenia wniosku o wydanie orzeczenia dyscyplinarnego w sprawie jego dotyczącej;2)
złożenia odwołania od orzeczenia lub zażalenia na postanowienie;3)
złożenia wniosku o wzruszenie prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego;4)
zwolnienia z czynnej służby wojskowej, jeżeli jego sprawa jest rozpoznawana po tym zwolnieniu.2.
W sprawach dyscyplinarnych sądy wojskowe orzekają jednoosobowo.1.
Czynności związane z reagowaniem dyscyplinarnym i informacje ich dotyczące, zawarte w rozkazie lub decyzji oraz dokumentacji i ewidencji dyscyplinarnej, są jawne wyłącznie dla uczestników tych czynności oraz innych uprawnionych na podstawie ustawy osób, chyba że ustawa stanowi inaczej.2.
W trakcie reagowania dyscyplinarnego nie stosuje się drogi służbowej, chyba że ustawa stanowi inaczej.1.
Do biegu terminu określonego w ustawie nie wlicza się dnia, od którego liczy się dany termin.2.
Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach, koniec terminu przypada na dzień miesiąca, który odpowiada początkowemu dniowi terminu; jeżeli w miesiącu nie ma takiego dnia, koniec terminu przypada w ostatnim dniu tego miesiąca.3.
Jeżeli termin upływa w dniu ustawowo wolnym od pracy, koniec terminu przypada na najbliższy dzień roboczy.4.
Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało:1)
złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej lub w kierownictwie instytucji cywilnej, w której pełni służbę;2)
złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji odpowiedniego zakładu;3)
złożone przez członka załogi polskiego okrętu wojennego dowódcy okrętu;4)
złożone w polskim urzędzie konsularnym;5)
nadane w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041 i 2320).5.
Pismo omyłkowo wniesione przed upływem terminu do niewłaściwego organu w postępowaniu dyscyplinarnym uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.6.
Organ orzekający lub odwoławczy odmawia przyjęcia pisma wniesionego po terminie lub przez osobę nieuprawnioną, a także wspólnie przez obwinionych.W kwestiach nieuregulowanych w ustawie w sprawach dyscyplinarnych w postępowaniu przed sądem wojskowym stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 534 i 1023).