Rozdział 3 - Zasady ogólne postępowania dyscyplinarnego - Dyscyplina wojskowa.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2002.42.370 t.j.
Akt utracił moc Wersja od: 20 lipca 2009 r.
Rozdział 3
Zasady ogólne postępowania dyscyplinarnego
Zasady ogólne postępowania dyscyplinarnego
1.
Postępowanie dyscyplinarne obejmuje postępowanie wyjaśniające oraz postępowanie przed organem orzekającym w pierwszej instancji i przed organem odwoławczym.1a.
W wypadkach określonych w ustawie postępowanie dyscyplinarne można ograniczyć do postępowania przed organem orzekającym w pierwszej instancji i przed organem odwoławczym.2.
Postępowanie dyscyplinarne jest jawne wyłącznie dla jego uczestników, chyba że przepis ustawy stanowi inaczej.1.
W postępowaniu dyscyplinarnym uczestniczy rzecznik dyscyplinarny.2.
Rzeczników dyscyplinarnych wyznacza, spośród żołnierzy zawodowych, na okres trzech lat, przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe co najmniej dowódcy jednostki wojskowej.3.
Przełożony dyscyplinarny, o którym mowa w ust. 2, może wyznaczyć żołnierza zawodowego, za jego pisemną zgodą, do pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego na kolejne trzy lata.4.
Przełożony dyscyplinarny, o którym mowa w ust. 2, odwołuje rzecznika dyscyplinarnego wskutek:1)
zaistnienia okoliczności, które stanowią podstawę zwolnienia z zawodowej służby wojskowej,2)
prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną inną niż kara usunięcia z zawodowej służby wojskowej,3)
otrzymania w opinii okresowej, oceny ogólnej niższej od dobrej,4)
przeniesienia go do innej jednostki wojskowej.Z tytułu pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego żołnierzowi zawodowemu przysługuje miesięczne dodatkowe wynagrodzenie, przewidziane wyłącznie w niniejszej ustawie.
Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, przełożonych dyscyplinarnych uprawnionych do wyznaczania rzeczników dyscyplinarnych oraz wymagania, jakie powinien spełniać rzecznik dyscyplinarny, a także warunki i tryb przyznawania i wypłacania dodatkowego wynagrodzenia przysługującego rzecznikom dyscyplinarnym oraz wysokość i termin płatności tego wynagrodzenia, z uwzględnieniem zwiększenia obowiązków służbowych związanych z pełnioną funkcją rzecznika dyscyplinarnego oraz ilości prowadzonych spraw i stopnia ich skomplikowania.
1.
Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu, jeżeli:1)
jest małżonkiem żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym albo pozostaje we wspólnym z nim pożyciu,2)
jest małżonkiem pokrzywdzonego albo pozostaje we wspólnym z nim pożyciu,3)
jest krewnym lub powinowatym w linii prostej żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym lub pokrzywdzonego,4)
został pokrzywdzony czynem, którego dotyczy postępowanie dyscyplinarne.1a.
Przełożony dyscyplinarny i wyższy przełożony dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu także wtedy, gdy brał udział w sprawie jako rzecznik dyscyplinarny albo przełożony dyscyplinarny.1b.
Rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu także wtedy, gdy:1)
jest podwładnym żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym,2)
brał udział w sprawie jako przełożony dyscyplinarny.2.
Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie.3.
Wyłączenie, o którym mowa w ust. 2, następuje na żądanie przełożonego dyscyplinarnego lub rzecznika dyscyplinarnego albo na wniosek żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym lub jego obrońcy, jeżeli został ustanowiony.4.
O wyłączeniu, o którym mowa w ust. 2, rozstrzyga organ odwoławczy.5.
Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się w wypadku podejmowania decyzji, o których mowa w art. 39 ust. 1 i 4.1.
W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1, 1a lub 2, przełożonego dyscyplinarnego, postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, wyższy przełożony dyscyplinarny, z zastrzeżeniem ust. 2.2.
W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1 i 2, Ministra Obrony Narodowej, postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej.3.
W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1, 1b lub 2, rzecznika dyscyplinarnego, czynności w postępowaniu dyscyplinarnym przejmuje inny rzecznik dyscyplinarny.1.
W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1 i 2, Ministra Obrony Narodowej i sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, prokurator wojskowy.2.
Prokurator wojskowy, który wszczął lub przejął postępowanie dyscyplinarne na podstawie przepisu ust. 1, występuje do wojskowego sądu garnizonowego z wnioskiem o ukaranie albo wydanie orzeczenia, o którym mowa w art. 74 pkt 1, 2 lub 3.3.
Wojskowy sąd garnizonowy rozpoznając wniosek prokuratora wojskowego, o którym mowa w ust. 2, może wydać orzeczenie, o którym mowa w art. 74 pkt 1, 2 lub 3, albo orzeczenie o ukaraniu, z zastrzeżeniem art. 22 ust. 2.4.
W wypadku, o którym mowa w ust. 1, właściwy jest prokurator wojskowej prokuratury garnizonowej obejmującej swoją właściwością jednostkę wojskową, w której żołnierz pełnił służbę w chwili popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.1.
Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny jest obowiązany badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym.2.
Żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym orzeczeniem organu orzekającego.3.
Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym.1.
Żołnierzowi objętemu postępowaniem dyscyplinarnym przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy, o czym należy go pouczyć.2.
W ramach prawa do obrony żołnierz objęty postępowaniem dyscyplinarnym lub jego obrońca może w szczególności składać wyjaśnienia i wnioski o przeprowadzenie dowodów, zapoznawać się z zebranymi materiałami sprawy, a także - w wypadkach przewidzianych ustawą - wnosić odwołania.3. 10
Obrońcą może być żołnierz, który nie jest przełożonym rzecznika dyscyplinarnego lub przełożonego dyscyplinarnego.4.
W postępowaniu w sprawach o przewinienia dyscyplinarne przed sądem wojskowym obrońcą może być żołnierz, o którym mowa w ust. 3, lub adwokat.1.
Przełożony dyscyplinarny wszczyna postępowanie dyscyplinarne, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że żołnierz popełnił przewinienie dyscyplinarne, z zastrzeżeniem art. 32.2.
Przełożony dyscyplinarny wszczyna postępowanie dyscyplinarne również:1)
na polecenie przełożonego,2)
na wniosek organu kontroli,3)
na wniosek Żandarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego,4)
na wniosek sądu, prokuratora lub innego uprawnionego organu.3.
Przełożony dyscyplinarny może wszcząć postępowanie dyscyplinarne także:1)
na wniosek podwładnego,2)
na wniosek pokrzywdzonego.1.
Minister Obrony Narodowej może wszcząć postępowanie dyscyplinarne w stosunku do każdego żołnierza.2.
Przełożony dyscyplinarny może wszcząć postępowanie dyscyplinarne w stosunku do podporządkowanego mu żołnierza, z wyjątkiem swojego zastępcy.3.
Postępowanie dyscyplinarne w związku z czynem określonym w art. 18 ust. 1 wszczyna dowódca jednostki wojskowej lub na jego polecenie albo wniosek inny przełożony dyscyplinarny.4.
Przełożony dyscyplinarny bada z urzędu swoją właściwość na każdym etapie postępowania dyscyplinarnego, a w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekazuje sprawę właściwemu przełożonemu dyscyplinarnemu.1.
Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, jeżeli:1)
czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających przypuszczenie jego popełnienia,2)
czyn nie nosi cech przewinienia dyscyplinarnego,3)
czyn nie zawiera znamion naruszenia prawa, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 2,4)
żołnierzowi będącemu sprawcą czynu lub osobą współdziałającą, o których mowa w art. 19 ust. 1 lub 2, nie można przypisać winy albo zachodzi inna okoliczność wyłączająca odpowiedzialność dyscyplinarną, także z mocy odrębnych przepisów,5)
uznaje się za wystarczające zastosowanie środków, o których mowa w art. 32,6)
zachodzą okoliczności wyłączające ukaranie dyscyplinarne, o których mowa w art. 37 ust. 1, 3 lub 4 albo w innych przepisach,7)
możliwość przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego jest wyłączona, gdyż:a)
żołnierz, który miałby być nim objęty, zmarł,b)
postępowanie dyscyplinarne co do tego samego czynu tego samego żołnierza zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,c)
w sprawie o czyn, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 lub 3, brak jest wniosku uprawnionego organu o ukaranie dyscyplinarne.2.
Po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, w razie stwierdzenia okoliczności, o której mowa w ust. 1 w:1)
pkt 1-4 - wydaje się orzeczenie o uniewinnieniu,2)
pkt 5-7 - wydaje się orzeczenie o umorzeniu tego postępowania.1.
Do odmowy wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na wniosek, o którym mowa w art. 54 ust. 3, stosuje się odpowiednio art. 49 ust. 1-4, art. 50 ust. 1 i 2, art. 51 ust. 1 i 4 oraz art. 55 ust. 1 i 2.2.
Odmowa wszczęcia postępowania dyscyplinarnego następuje w formie postanowienia.3.
Osobom, o których mowa w art. 54 ust. 3, doręcza się odpis postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wraz z uzasadnieniem oraz poucza się ich o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania.1.
Od postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego osobom, o których mowa w art. 54 ust. 3, przysługuje odwołanie.2.
W sprawach odwołania od postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, w tym wydanego przez prokuratora wojskowego na podstawie art. 51 ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 56, 58, 77, 80-83 i 86.3.
Postanowienie organu odwoławczego wraz z uzasadnieniem, wydane po rozpatrzeniu odwołania od postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, doręcza się osobom, o których mowa w art. 54 ust. 3, oraz w wypadku, o którym mowa w art. 50 ust. 1 albo art. 51 ust. 1, przełożonemu dyscyplinarnemu albo Ministrowi Obrony Narodowej.1.
W kwestiach nieuregulowanych w ustawie w sprawach o przewinienia dyscyplinarne w postępowaniu przed sądem wojskowym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego o postępowaniu uproszczonym, z wyjątkiem art. 469-471 oraz art. 483.2.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:1)
orzeczeniu sądu wojskowego - należy przez to rozumieć postanowienie,2)
odwołaniu do sądu wojskowego - należy przez to rozumieć zażalenie.1.
Przełożony dyscyplinarny lub organ wojskowy uprawniony do wymierzenia kary dyscyplinarnej orzeka podczas raportu dyscyplinarnego, z zastrzeżeniem ust. 2.2.
W wypadku gdy zebrany materiał to uzasadnia, orzeczenie o uniewinnieniu lub umorzeniu postępowania dyscyplinarnego można wydać bez przeprowadzenia raportu dyscyplinarnego.3.
W wypadku, o którym mowa w ust. 2, o treści orzeczenia zawiadamia się na piśmie osoby uprawnione do złożenia odwołania, o których mowa w art. 76 ust. 1-2a, pouczając je o prawie oraz terminie złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia, a także o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania.1.
W sprawach o przewinienia dyscyplinarne orzeka wojskowy sąd garnizonowy obejmujący swoją właściwością jednostkę wojskową, w której żołnierz pełnił służbę w chwili złożenia wniosku o jego ukaranie lub w chwili złożenia odwołania, chyba że ustawa stanowi inaczej.2.
W wypadku określonym w ust. 1 wojskowy sąd garnizonowy orzeka jednoosobowo na posiedzeniu, chyba że ustawa stanowi inaczej.1.
Przełożony dyscyplinarny orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach dyscyplinarnych, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 2-5 i ust. 3.2.
Kary dyscyplinarne, o których mowa w art. 22 ust. 1, mogą wymierzać:1)
wymienione w pkt 1-5 - każdy przełożony dyscyplinarny,2)
wymienioną w pkt 6 - wojskowy sąd garnizonowy, na wniosek dowódcy jednostki wojskowej,2a) 11
wymienioną w pkt 6a - przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe nie niższe niż dowódca jednostki wojskowej zaszeregowane do stopnia etatowego co najmniej pułkownika (komandora),3) 12
wymienioną w pkt 9 - przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe nie niższe niż dowódca jednostki wojskowej,4) 13
(uchylony),5) 14
wymienioną w pkt 10:a)
dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni nadterminową zasadniczą służbę wojskową,b)
rektor uczelni wojskowej lub komendant szkoły podoficerskiej, w której kandydat na żołnierza zawodowego pełni służbę wojskową,c)
organ wojskowy uprawniony do powołania do zawodowej służby wojskowej.3.
Jeżeli sąd wojskowy, stwierdzając winę, nie znajduje podstaw do wymierzenia kary aresztu izolacyjnego, może orzec inną karę dyscyplinarną, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1-5, zastosować środek dyscyplinarny albo odstąpić od ukarania.1.
W wypadku przeniesienia żołnierza do innej jednostki organizacyjnej lub innego pododdziału wszczęte wobec niego postępowanie dyscyplinarne przejmuje i orzeka w pierwszej instancji nowy przełożony dyscyplinarny, chyba że dotychczasowy przełożony dyscyplinarny zachowuje właściwość.2.
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o przełożonym dyscyplinarnym, który wszczął postępowanie dyscyplinarne, to przepisy te stosuje się również do nowego przełożonego dyscyplinarnego, o którym mowa w ust. 1.Oprócz dokumentów wymaganych innymi przepisami ustawy z przebiegu czynności podejmowanych w postępowaniu dyscyplinarnym sporządza się protokół lub notatkę służbową.
1.
Spisania protokołu wymaga:1)
przesłuchanie obwinionego, świadka oraz biegłego,2)
(skreślony),3)
przebieg raportu dyscyplinarnego.2.
Notatkę służbową sporządza się, jeżeli rzecznik dyscyplinarny lub przełożony dyscyplinarny uzna to za konieczne.3.
Wszczęcie i przejęcie postępowania dyscyplinarnego, stopień wojskowy, imię i nazwisko rzecznika dyscyplinarnego uczestniczącego w tym postępowaniu oraz wyznaczenie terminu i miejsca raportu dyscyplinarnego stwierdza się w rozkazie dziennym lub decyzji.4.
Z rozkazem lub decyzją, o których mowa w ust. 3, zapoznaje się żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym albo obwinionego.Protokół powinien zawierać:
1)
oznaczenie czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących,2)
opis przebiegu czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników.1.
Protokół spisuje przeprowadzający czynność lub żołnierz wyznaczony do protokołowania przez przełożonego dyscyplinarnego, a podpisują go uczestnicy czynności.2.
Notatkę służbową sporządza i podpisuje osoba przeprowadzająca czynność.10 Z dniem 20 lipca 2009 r. art. 53 ust. 3 w zakresie, w jakim uniemożliwia żołnierzowi objętemu postępowaniem dyscyplinarnym ustanowienie obrońcy spośród adwokatów lub radców prawnych został uznany za niezgodny z art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, przez pkt 1 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2009 r. (Dz.U.09.114.957).
11 Art. 59 ust. 2 pkt 2a dodany przez art. 4 pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.
12 Art. 59 ust. 2 pkt 3 zmieniony przez art. 164 pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.
13 Art. 59 ust. 2 pkt 4 uchylony przez art. 164 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.
14 Art. 59 ust. 2 pkt 5 zmieniony przez art. 4 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.