Dział 3 - ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA - Dyscyplina wojskowa.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2002.42.370 t.j.

Akt utracił moc

Wersja od: 20 lipca 2009 r.

DZIAŁ  III

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA

Rozdział  1

Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej i wymierzania kar dyscyplinarnych

Art.  17. 

1. Odpowiedzialność dyscyplinarną ponosi żołnierz, który popełnia przewinienie dyscyplinarne.

2. Żołnierz nie popełnia przewinienia dyscyplinarnego, jeżeli nie można mu przypisać winy.

Art.  18. 

1. Żołnierz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną również za:

1) czyny, za które, w myśl odrębnych przepisów, właściwe organy są uprawnione do nakładania kar porządkowych lub wymierzania kar pieniężnych, jeżeli właściwy organ wystąpił do dowódcy jednostki wojskowej z wnioskiem o ukaranie dyscyplinarne,

2) czyny o znamionach przestępstwa ściganego na wniosek dowódcy jednostki wojskowej, jeżeli uprawniony dowódca odstąpił od złożenia wniosku,

3) czyny o znamionach przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, jeżeli sąd lub prokurator albo inny organ uprawniony do orzekania w tych sprawach wystąpił do dowódcy jednostki wojskowej z wnioskiem o ukaranie dyscyplinarne, w wypadkach przewidzianych w odrębnych przepisach.

2. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa ogólnie o przewinieniu dyscyplinarnym, to przepisy te stosuje się również do czynów, o których mowa w ust. 1.

Art.  19. 

1. Żołnierz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną, jeżeli popełnia przewinienie dyscyplinarne sam albo wspólnie lub w porozumieniu z inną osobą, a także wtedy, gdy kieruje popełnieniem przewinienia przez innego żołnierza.

2. Żołnierz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną także wtedy, gdy nakłania innego żołnierza do popełnienia przewinienia dyscyplinarnego lub ułatwia jego popełnienie.

Art.  20. 

1. Przewinienie dyscyplinarne jest zawinione wtedy, gdy żołnierz:

1) ma zamiar jego popełnienia, to jest chce je popełnić albo, przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi,

2) nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość taką przewidywał albo mógł przewidzieć.

2. (skreślony).

Art.  21. 

Każdy z żołnierzy, o których mowa w art. 19, odpowiada w granicach swojej winy, niezależnie od odpowiedzialności pozostałych osób.

Art.  22. 

1. Karami dyscyplinarnymi są:

1) upomnienie,

2) nagana,

3) kara pieniężna,

4) zakaz opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania,

5) areszt koszarowy,

6) areszt izolacyjny,

6a) 4  odwołanie z zajmowanego stanowiska służbowego;

7) 5  (uchylony),

8) 6  (uchylony),

9) ostrzeżenie o niepełnej przydatności do nadterminowej zasadniczej służby wojskowej lub do czynnej służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego albo do zawodowej służby wojskowej,

10) usunięcie z nadterminowej zasadniczej służby wojskowej lub z czynnej służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego albo z zawodowej służby wojskowej.

2. Kar dyscyplinarnych, o których mowa w ust. 1 pkt 4-6, nie wymierza się żołnierzom zawodowym.

3. 7  Karę dyscyplinarną, o której mowa w ust. 1 pkt 6a, można wymierzyć żołnierzom zawodowym.

Art.  23. 

Karę pieniężną wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek. Najniższa liczba stawek wynosi jeden, a najwyższa pięć. Stawka dzienna stanowi jedną trzydziestą miesięcznego uposażenia zasadniczego otrzymanego przez żołnierza w miesiącu, w którym popełnił on przewinienie dyscyplinarne.

Art.  24. 

1. Karę zakazu opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania wymierza się na okres od trzech do czternastu dni.

2. W czasie odbywania kary, o której mowa w ust. 1, ukarany nie może w czasie wolnym od zajęć służbowych opuszczać jednostki wojskowej lub innego wyznaczonego miejsca przebywania oraz ma obowiązek zgłaszania się do przełożonego lub innego wskazanego żołnierza w określonych odstępach czasu, nie częściej jednak niż cztery razy na dobę.

Art.  25. 

1. Karę aresztu koszarowego wymierza się na okres od trzech do czternastu dni.

2. Karę aresztu koszarowego można wymierzyć za czyny, o których mowa w art. 18 ust. 1, oraz za przewinienie dyscyplinarne popełnione w czasie odbywania kary zakazu opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania lub w ciągu trzech miesięcy od dnia jej odbycia, a także w warunkach, o których mowa w art. 31 ust. 2.

3. W czasie odbywania kary, o której mowa w ust. 1, ukarany nie może w czasie wolnym od zajęć służbowych opuszczać jednostki wojskowej lub innego wyznaczonego miejsca przebywania oraz ma obowiązek zgłaszania się do przełożonego lub innego wskazanego żołnierza w określonych odstępach czasu, nie częściej jednak niż cztery razy na dobę, a ponadto w czasie wolnym od zajęć służbowych ma obowiązek pozostawać w określonym przez przełożonego rejonie jednostki wojskowej oraz wykonywać pod kontrolą dodatkowe zadania na rzecz jednostki wojskowej określone przez przełożonego dyscyplinarnego, w wymiarze do 4 godzin dziennie.

Art.  26. 

1. Karę aresztu izolacyjnego wymierza się na okres od trzech do czternastu dni.

2. Karę aresztu izolacyjnego można wymierzyć za czyny, o których mowa w art. 18 ust. 1, oraz za przewinienie dyscyplinarne popełnione w czasie odbywania kary zakazu opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania lub odbywania kary aresztu koszarowego albo w ciągu trzech miesięcy od dnia odbycia jednej z tych kar, a także w warunkach, o których mowa w art. 31 ust. 2.

3. W czasie odbywania kary, o której mowa w ust. 1, ukarany przebywa w wojskowym areszcie dyscyplinarnym, a ponadto ma obowiązek wykonywać pod kontrolą dodatkowe zadania służbowe na rzecz jednostki wojskowej, określone przez przełożonego, w wymiarze do 6 godzin dziennie.

Art.  26a.  ⁸

1. Kara odwołania z zajmowanego stanowiska służbowego oznacza zwolnienie z dotychczas zajmowanego stanowiska służbowego oraz utratę uprawnień z nim związanych.

2. Karę, o której mowa w ust. 1, można wymierzyć za czyny wymienione w art. 18 ust. 1 pkt 2 i 3 albo za przewinienie dyscyplinarne polegające na istotnym niedopełnieniu obowiązków służbowych lub istotnym przekroczeniu uprawnień służbowych.

3. Żołnierza, któremu wymierzono karę, o której mowa w ust. 1, zwalnia się z dotychczas zajmowanego stanowiska i wyznacza na inne stanowisko służbowe lub przenosi do rezerwy kadrowej na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750, z późn. zm.).

Art.  27.  ⁹

 (uchylony).

Art.  28. 

1. Kara usunięcia z nadterminowej zasadniczej służby wojskowej lub z czynnej służby wojskowej pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego albo z zawodowej służby wojskowej oznacza zwolnienie z tej służby.

2. Karę, o której mowa w ust. 1, można wymierzyć za czyny wymienione w art. 18 ust. 1 pkt 2 i 3 albo za przewinienie dyscyplinarne polegające na rażącym zaniedbaniu obowiązków służbowych lub rażącym przekroczeniu uprawnień służbowych, jeżeli żołnierz był ukarany karą, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 9.

Art.  29. 

1. Środkami dyscyplinarnymi są:

1) zobowiązanie do przeproszenia pokrzywdzonego,

2) zobowiązanie do naprawienia wyrządzonej szkody,

2a) zobowiązanie do wykonania dodatkowych zadań służbowych,

2b) pozbawienie prawa do noszenia odznaki tytułu honorowego,

3) podanie informacji o ukaraniu do wiadomości innych osób.

2. Środek dyscyplinarny można zastosować samoistnie albo obok kary dyscyplinarnej, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 2 pkt 2.

Art.  29a. 

1. Środek dyscyplinarny zobowiązania do wykonania dodatkowych zadań służbowych stosuje się na okres od trzech do siedmiu dni.

2. Środek dyscyplinarny, o którym mowa w ust. 1:

1) oznacza obowiązek wykonywania przez ukaranego w czasie wolnym od zajęć służbowych zadań służbowych na rzecz jednostki wojskowej określonych przez przełożonego dyscyplinarnego w wymiarze do trzech godzin dziennie,

2) można zastosować obok kary dyscyplinarnej wymienionej w art. 22 ust. 1 pkt 1-3 oraz 7 i 9.

Art.  29b. 

Środek dyscyplinarny pozbawienia prawa do noszenia odznaki tytułu honorowego obejmuje utratę prawa do noszenia odznaki tytułu honorowego, o którym mowa w art. 10 ust. 3 lub art. 15 ust. 3, w okresie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o ukaraniu do dnia zatarcia ukarania.

Art.  30. 

1. Organ orzekający wymierza karę dyscyplinarną według swojego uznania, w granicach przewidzianych ustawą, uwzględniając stopień winy, stopień szkodliwości przewinienia dyscyplinarnego dla służby wojskowej oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do żołnierza.

2. Wymierzając karę dyscyplinarną, organ orzekający uwzględnia w szczególności sposób popełnienia przewinienia dyscyplinarnego przez żołnierza, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na żołnierzu obowiązków oraz właściwości i warunki osobiste żołnierza, rodzaj i rozmiar następstw przewinienia dyscyplinarnego, przebieg służby żołnierza przed popełnieniem przewinienia dyscyplinarnego i zachowanie się żołnierza po popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego.

3. Organ orzekający uwzględnia okoliczności, o których mowa w ust. 1 i 2, wyłącznie w stosunku do żołnierza, którego one dotyczą.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do orzekania o środku dyscyplinarnym.

Art.  31. 

1. Za popełnione przewinienie dyscyplinarne można wymierzyć tylko jedną karę dyscyplinarną.

2. Za popełnienie kilku przewinień dyscyplinarnych można wymierzyć jedną karę dyscyplinarną odpowiednio surowszą.

3. Niezależnie od liczby przewinień dyscyplinarnych można zastosować jeden lub więcej środków dyscyplinarnych.

Art.  32. 

Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, jeżeli okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości i jest wystarczające zwrócenie żołnierzowi uwagi albo przeprowadzenie z nim rozmowy ostrzegawczej.

Art.  33. 

Organ orzekający może odstąpić od ukarania, jeżeli stopień winy lub stopień szkodliwości przewinienia dyscyplinarnego dla służby wojskowej nie jest znaczny, a właściwości i warunki osobiste żołnierza oraz dotychczasowy przebieg jego służby uzasadniają przypuszczenie, że pomimo odstąpienia od ukarania będzie on przestrzegał dyscypliny wojskowej.

Art.  34. 

Organ orzekający może warunkowo zawiesić wykonanie wymierzonej kary dyscyplinarnej, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 3-6, jeżeli zachodzą warunki, o których mowa w art. 33, a stosunek żołnierza do popełnionego przewinienia dyscyplinarnego świadczy o osiągnięciu celów kary dyscyplinarnej.

Art.  35. 

Warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej kary dyscyplinarnej następuje na okres próby, który wynosi od miesiąca do trzech i biegnie od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.

Art.  36. 

Organ orzekający może zarządzić wykonanie wymierzonej kary dyscyplinarnej, które zostało zawieszone, jeżeli żołnierz w okresie próby uchyla się od spełnienia obowiązku wynikającego z zastosowanego środka dyscyplinarnego, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1-2b, albo popełnia przewinienie dyscyplinarne.

Art.  37. 

1. Nie można ukarać dyscyplinarnie po upływie sześciu miesięcy od dnia popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.

2. Termin określony w ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli przełożony dyscyplinarny wszczął postępowanie dyscyplinarne na jeden z wniosków, o których mowa w art. 54 ust. 2 pkt 2-4.

3. W wypadkach, o których mowa w ust. 2, nie można ukarać dyscyplinarnie po upływie jednego roku od dnia popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.

4. Nie można ukarać dyscyplinarnie żołnierza po zwolnieniu go ze służby wojskowej.

5. Orzeczenie wydane w postępowaniu dyscyplinarnym pociąga za sobą tylko skutki przewidziane ustawą.

Rozdział  2

Osadzenie w izbie zatrzymań i zawieszenie w czynnościach służbowych

Art.  38. 

1. Przełożony dyscyplinarny może podjąć decyzję o osadzeniu w izbie zatrzymań żołnierza będącego w stanie nietrzeźwości w obiekcie zajmowanym przez organ wojskowy, a także w rejonie obiektów koszarowych lub zakwaterowania przejściowego jednostki wojskowej albo w innym miejscu wykonywania zadań służbowych lub w miejscu publicznym, który zachowaniem swoim daje powód do zgorszenia, znajduje się w okolicznościach zagrażających jego zdrowiu lub życiu albo zagraża zdrowiu lub życiu innej osoby.

2. Przełożony dyscyplinarny może podjąć decyzję o doprowadzeniu żołnierza, o którym mowa w ust. 1, do miejsca zamieszkania lub zakwaterowania.

3. Żołnierza osadzonego w izbie zatrzymań zwalnia się niezwłocznie po wytrzeźwieniu, nie później niż z upływem dwudziestu czterech godzin od chwili osadzenia.

4. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1 i 2, przysługują również Żandarmerii Wojskowej i wojskowym organom porządkowym.

5. Żołnierzowi osadzonemu w izbie zatrzymań w warunkach, o których mowa w ust. 1, przysługuje zażalenie do wojskowego sądu garnizonowego. W zażaleniu żołnierz może się domagać zbadania zasadności i legalności osadzenia, jak również decyzji o osadzeniu oraz prawidłowości jej wykonania.

6. Termin do wniesienia zażalenia wynosi siedem dni od dnia osadzenia. Do rozpoznania zażalenia jest właściwy, bez względu na stopień wojskowy żołnierza, wojskowy sąd garnizonowy miejsca osadzenia; przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się.

7. W przypadku stwierdzenia bezzasadności lub nielegalności osadzenia albo poważnych nieprawidłowości związanych z wykonaniem osadzenia sąd powiadamia o tym prokuratora i organ przełożony wobec organu, który wydał decyzję o osadzeniu lub wykonywał osadzenie.

8. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia i Ministrem Sprawiedliwości, odpowiednio do ich właściwości, określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb osadzania żołnierza, o którym mowa w ust. 1, w izbie zatrzymań, sposób postępowania z osadzonym żołnierzem oraz organizację osadzania żołnierzy w izbach zatrzymań, z uwzględnieniem właściwości organów wojskowych do podejmowania decyzji o osadzeniu żołnierza w izbie zatrzymań i trybu podejmowania tej decyzji, trybu doprowadzania do izby zatrzymań żołnierza, w stosunku do którego została wydana decyzja o osadzeniu w izbie zatrzymań, warunków przyjęcia żołnierza doprowadzonego do izby zatrzymań i postępowania w razie jego nieprzyjęcia do izby zatrzymań, składu obsługi izby zatrzymań, czynności dokonywanych przez obsługę wobec osadzonych żołnierzy i sposobu ich dokumentowania, a także rodzajów pomieszczeń wydzielanych w izbach zatrzymań dla osadzonych żołnierzy i niezbędnego wyposażenia tych izb.

Art.  39. 

1. Przełożony dyscyplinarny może podjąć decyzję o zawieszeniu w czynnościach służbowych żołnierza, który rażąco narusza dyscyplinę wojskową, a charakter przewinienia dyscyplinarnego lub okoliczności jego popełnienia wskazują na potrzebę niezwłocznego odsunięcia żołnierza od wykonywania czynności na zajmowanym stanowisku służbowym.

2. Żołnierz zawieszony w czynnościach służbowych wykonuje zadania określone przez przełożonego dyscyplinarnego.

3. Zawieszenie w czynnościach służbowych uchyla się niezwłocznie, gdy ustaną przyczyny je uzasadniające, nie później jednak niż z upływem jednego miesiąca, z zastrzeżeniem ust. 4.

4. Przełożony dyscyplinarny, o którym mowa w ust. 1, w szczególnie uzasadnionych wypadkach może podjąć decyzję o przedłużeniu okresu zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych do trzech miesięcy.

5. Przed upływem terminów, o których mowa w ust. 3 i 4, zawieszenie w czynnościach służbowych ustaje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w sprawie o przewinienie dyscyplinarne, które było przyczyną zawieszenia.

6. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania w sprawach zawieszania żołnierzy w czynnościach służbowych, z uwzględnieniem postępowania przełożonego dyscyplinarnego przed podjęciem decyzji o zawieszeniu żołnierza w czynnościach służbowych, elementów decyzji wydawanych w sprawach zawieszania żołnierzy w czynnościach służbowych, sposobu i terminu ich doręczania żołnierzom oraz zawiadamiania właściwych przełożonych, organów wojskowych i zainteresowanych osób, a także czynności dokonywanych w postępowaniu odwoławczym i ich terminów, jak również obiegu dokumentów i sposobu ich przechowywania w tym postępowaniu.

Art.  40. 

Decyzje o zawieszeniu w czynnościach służbowych i o przedłużeniu okresu zawieszenia w czynnościach służbowych doręcza się żołnierzowi niezwłocznie na piśmie wraz z uzasadnieniem oraz poucza się go o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania.

Art.  41. 

1. Od decyzji o zawieszeniu w czynnościach służbowych i o przedłużeniu okresu zawieszenia w czynnościach służbowych żołnierzowi przysługuje odwołanie.

2. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji o zawieszeniu żołnierza w czynnościach służbowych i przedłużeniu okresu zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych.

Art.  42. 

1. Odwołanie od decyzji o zawieszeniu żołnierza w czynnościach służbowych i o przedłużeniu okresu zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych rozpoznaje wyższy przełożony dyscyplinarny, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Odwołanie od decyzji o zawieszeniu żołnierza w czynnościach służbowych oraz o przedłużeniu okresu zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych, wydanych przez Ministra Obrony Narodowej, rozpoznaje wojskowy sąd garnizonowy.

3. W sprawach, o których mowa w ust. 2, bez względu na stopień wojskowy żołnierza, orzeka wojskowy sąd garnizonowy obejmujący swoją właściwością jednostkę wojskową, w której żołnierz pełnił służbę w chwili wydania decyzji przez Ministra Obrony Narodowej.

4. Organ odwoławczy rozpoznaje odwołanie niezwłocznie.

Art.  43. 

(skreślony).

Art.  44. 

(skreślony).

Art.  45. 

W sprawach odwołania od decyzji, o których mowa w art. 39 ust. 1 i 4, stosuje się odpowiednio art. 56 oraz art. 78-86.

Rozdział  3

Zasady ogólne postępowania dyscyplinarnego

Art.  46. 

1. Postępowanie dyscyplinarne obejmuje postępowanie wyjaśniające oraz postępowanie przed organem orzekającym w pierwszej instancji i przed organem odwoławczym.

1a. W wypadkach określonych w ustawie postępowanie dyscyplinarne można ograniczyć do postępowania przed organem orzekającym w pierwszej instancji i przed organem odwoławczym.

2. Postępowanie dyscyplinarne jest jawne wyłącznie dla jego uczestników, chyba że przepis ustawy stanowi inaczej.

Art.  47. 

1. W postępowaniu dyscyplinarnym uczestniczy rzecznik dyscyplinarny.

2. Rzeczników dyscyplinarnych wyznacza, spośród żołnierzy zawodowych, na okres trzech lat, przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe co najmniej dowódcy jednostki wojskowej.

3. Przełożony dyscyplinarny, o którym mowa w ust. 2, może wyznaczyć żołnierza zawodowego, za jego pisemną zgodą, do pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego na kolejne trzy lata.

4. Przełożony dyscyplinarny, o którym mowa w ust. 2, odwołuje rzecznika dyscyplinarnego wskutek:

1) zaistnienia okoliczności, które stanowią podstawę zwolnienia z zawodowej służby wojskowej,

2) prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną inną niż kara usunięcia z zawodowej służby wojskowej,

3) otrzymania w opinii okresowej, oceny ogólnej niższej od dobrej,

4) przeniesienia go do innej jednostki wojskowej.

Art.  47a. 

Z tytułu pełnienia funkcji rzecznika dyscyplinarnego żołnierzowi zawodowemu przysługuje miesięczne dodatkowe wynagrodzenie, przewidziane wyłącznie w niniejszej ustawie.

Art.  48. 

Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, przełożonych dyscyplinarnych uprawnionych do wyznaczania rzeczników dyscyplinarnych oraz wymagania, jakie powinien spełniać rzecznik dyscyplinarny, a także warunki i tryb przyznawania i wypłacania dodatkowego wynagrodzenia przysługującego rzecznikom dyscyplinarnym oraz wysokość i termin płatności tego wynagrodzenia, z uwzględnieniem zwiększenia obowiązków służbowych związanych z pełnioną funkcją rzecznika dyscyplinarnego oraz ilości prowadzonych spraw i stopnia ich skomplikowania.

Art.  49. 

1. Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu, jeżeli:

1) jest małżonkiem żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym albo pozostaje we wspólnym z nim pożyciu,

2) jest małżonkiem pokrzywdzonego albo pozostaje we wspólnym z nim pożyciu,

3) jest krewnym lub powinowatym w linii prostej żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym lub pokrzywdzonego,

4) został pokrzywdzony czynem, którego dotyczy postępowanie dyscyplinarne.

1a. Przełożony dyscyplinarny i wyższy przełożony dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu także wtedy, gdy brał udział w sprawie jako rzecznik dyscyplinarny albo przełożony dyscyplinarny.

1b. Rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu także wtedy, gdy:

1) jest podwładnym żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym,

2) brał udział w sprawie jako przełożony dyscyplinarny.

2. Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie.

3. Wyłączenie, o którym mowa w ust. 2, następuje na żądanie przełożonego dyscyplinarnego lub rzecznika dyscyplinarnego albo na wniosek żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym lub jego obrońcy, jeżeli został ustanowiony.

4. O wyłączeniu, o którym mowa w ust. 2, rozstrzyga organ odwoławczy.

5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się w wypadku podejmowania decyzji, o których mowa w art. 39 ust. 1 i 4.

Art.  50. 

1. W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1, 1a lub 2, przełożonego dyscyplinarnego, postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, wyższy przełożony dyscyplinarny, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1 i 2, Ministra Obrony Narodowej, postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej.

3. W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1, 1b lub 2, rzecznika dyscyplinarnego, czynności w postępowaniu dyscyplinarnym przejmuje inny rzecznik dyscyplinarny.

Art.  51. 

1. W razie wyłączenia, na podstawie przepisów art. 49 ust. 1 i 2, Ministra Obrony Narodowej i sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, prokurator wojskowy.

2. Prokurator wojskowy, który wszczął lub przejął postępowanie dyscyplinarne na podstawie przepisu ust. 1, występuje do wojskowego sądu garnizonowego z wnioskiem o ukaranie albo wydanie orzeczenia, o którym mowa w art. 74 pkt 1, 2 lub 3.

3. Wojskowy sąd garnizonowy rozpoznając wniosek prokuratora wojskowego, o którym mowa w ust. 2, może wydać orzeczenie, o którym mowa w art. 74 pkt 1, 2 lub 3, albo orzeczenie o ukaraniu, z zastrzeżeniem art. 22 ust. 2.

4. W wypadku, o którym mowa w ust. 1, właściwy jest prokurator wojskowej prokuratury garnizonowej obejmującej swoją właściwością jednostkę wojskową, w której żołnierz pełnił służbę w chwili popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.

Art.  52. 

1. Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny jest obowiązany badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym.

2. Żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym orzeczeniem organu orzekającego.

3. Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym.

Art.  53. 

1. Żołnierzowi objętemu postępowaniem dyscyplinarnym przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy, o czym należy go pouczyć.

2. W ramach prawa do obrony żołnierz objęty postępowaniem dyscyplinarnym lub jego obrońca może w szczególności składać wyjaśnienia i wnioski o przeprowadzenie dowodów, zapoznawać się z zebranymi materiałami sprawy, a także - w wypadkach przewidzianych ustawą - wnosić odwołania.

3. 10  Obrońcą może być żołnierz, który nie jest przełożonym rzecznika dyscyplinarnego lub przełożonego dyscyplinarnego.

4. W postępowaniu w sprawach o przewinienia dyscyplinarne przed sądem wojskowym obrońcą może być żołnierz, o którym mowa w ust. 3, lub adwokat.

Art.  54. 

1. Przełożony dyscyplinarny wszczyna postępowanie dyscyplinarne, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że żołnierz popełnił przewinienie dyscyplinarne, z zastrzeżeniem art. 32.

2. Przełożony dyscyplinarny wszczyna postępowanie dyscyplinarne również:

1) na polecenie przełożonego,

2) na wniosek organu kontroli,

3) na wniosek Żandarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego,

4) na wniosek sądu, prokuratora lub innego uprawnionego organu.

3. Przełożony dyscyplinarny może wszcząć postępowanie dyscyplinarne także:

1) na wniosek podwładnego,

2) na wniosek pokrzywdzonego.

Art.  55. 

1. Minister Obrony Narodowej może wszcząć postępowanie dyscyplinarne w stosunku do każdego żołnierza.

2. Przełożony dyscyplinarny może wszcząć postępowanie dyscyplinarne w stosunku do podporządkowanego mu żołnierza, z wyjątkiem swojego zastępcy.

3. Postępowanie dyscyplinarne w związku z czynem określonym w art. 18 ust. 1 wszczyna dowódca jednostki wojskowej lub na jego polecenie albo wniosek inny przełożony dyscyplinarny.

4. Przełożony dyscyplinarny bada z urzędu swoją właściwość na każdym etapie postępowania dyscyplinarnego, a w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekazuje sprawę właściwemu przełożonemu dyscyplinarnemu.

Art.  55a. 

1. Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, jeżeli:

1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających przypuszczenie jego popełnienia,

2) czyn nie nosi cech przewinienia dyscyplinarnego,

3) czyn nie zawiera znamion naruszenia prawa, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 2,

4) żołnierzowi będącemu sprawcą czynu lub osobą współdziałającą, o których mowa w art. 19 ust. 1 lub 2, nie można przypisać winy albo zachodzi inna okoliczność wyłączająca odpowiedzialność dyscyplinarną, także z mocy odrębnych przepisów,

5) uznaje się za wystarczające zastosowanie środków, o których mowa w art. 32,

6) zachodzą okoliczności wyłączające ukaranie dyscyplinarne, o których mowa w art. 37 ust. 1, 3 lub 4 albo w innych przepisach,

7) możliwość przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego jest wyłączona, gdyż:

a) żołnierz, który miałby być nim objęty, zmarł,

b) postępowanie dyscyplinarne co do tego samego czynu tego samego żołnierza zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,

c) w sprawie o czyn, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 lub 3, brak jest wniosku uprawnionego organu o ukaranie dyscyplinarne.

2. Po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, w razie stwierdzenia okoliczności, o której mowa w ust. 1 w:

1) pkt 1-4 - wydaje się orzeczenie o uniewinnieniu,

2) pkt 5-7 - wydaje się orzeczenie o umorzeniu tego postępowania.

Art.  55b. 

1. Do odmowy wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na wniosek, o którym mowa w art. 54 ust. 3, stosuje się odpowiednio art. 49 ust. 1-4, art. 50 ust. 1 i 2, art. 51 ust. 1 i 4 oraz art. 55 ust. 1 i 2.

2. Odmowa wszczęcia postępowania dyscyplinarnego następuje w formie postanowienia.

3. Osobom, o których mowa w art. 54 ust. 3, doręcza się odpis postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wraz z uzasadnieniem oraz poucza się ich o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania.

Art.  55c. 

1. Od postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego osobom, o których mowa w art. 54 ust. 3, przysługuje odwołanie.

2. W sprawach odwołania od postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, w tym wydanego przez prokuratora wojskowego na podstawie art. 51 ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 56, 58, 77, 80-83 i 86.

3. Postanowienie organu odwoławczego wraz z uzasadnieniem, wydane po rozpatrzeniu odwołania od postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, doręcza się osobom, o których mowa w art. 54 ust. 3, oraz w wypadku, o którym mowa w art. 50 ust. 1 albo art. 51 ust. 1, przełożonemu dyscyplinarnemu albo Ministrowi Obrony Narodowej.

Art.  56. 

1. W kwestiach nieuregulowanych w ustawie w sprawach o przewinienia dyscyplinarne w postępowaniu przed sądem wojskowym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego o postępowaniu uproszczonym, z wyjątkiem art. 469-471 oraz art. 483.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) orzeczeniu sądu wojskowego - należy przez to rozumieć postanowienie,

2) odwołaniu do sądu wojskowego - należy przez to rozumieć zażalenie.

Art.  57. 

1. Przełożony dyscyplinarny lub organ wojskowy uprawniony do wymierzenia kary dyscyplinarnej orzeka podczas raportu dyscyplinarnego, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W wypadku gdy zebrany materiał to uzasadnia, orzeczenie o uniewinnieniu lub umorzeniu postępowania dyscyplinarnego można wydać bez przeprowadzenia raportu dyscyplinarnego.

3. W wypadku, o którym mowa w ust. 2, o treści orzeczenia zawiadamia się na piśmie osoby uprawnione do złożenia odwołania, o których mowa w art. 76 ust. 1-2a, pouczając je o prawie oraz terminie złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia, a także o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania.

Art.  58. 

1. W sprawach o przewinienia dyscyplinarne orzeka wojskowy sąd garnizonowy obejmujący swoją właściwością jednostkę wojskową, w której żołnierz pełnił służbę w chwili złożenia wniosku o jego ukaranie lub w chwili złożenia odwołania, chyba że ustawa stanowi inaczej.

2. W wypadku określonym w ust. 1 wojskowy sąd garnizonowy orzeka jednoosobowo na posiedzeniu, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art.  59. 

1. Przełożony dyscyplinarny orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach dyscyplinarnych, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 2-5 i ust. 3.

2. Kary dyscyplinarne, o których mowa w art. 22 ust. 1, mogą wymierzać:

1) wymienione w pkt 1-5 - każdy przełożony dyscyplinarny,

2) wymienioną w pkt 6 - wojskowy sąd garnizonowy, na wniosek dowódcy jednostki wojskowej,

2a) 11  wymienioną w pkt 6a - przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe nie niższe niż dowódca jednostki wojskowej zaszeregowane do stopnia etatowego co najmniej pułkownika (komandora),

3) 12  wymienioną w pkt 9 - przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe nie niższe niż dowódca jednostki wojskowej,

4) 13  (uchylony),

5) 14  wymienioną w pkt 10:

a) dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni nadterminową zasadniczą służbę wojskową,

b) rektor uczelni wojskowej lub komendant szkoły podoficerskiej, w której kandydat na żołnierza zawodowego pełni służbę wojskową,

c) organ wojskowy uprawniony do powołania do zawodowej służby wojskowej.

3. Jeżeli sąd wojskowy, stwierdzając winę, nie znajduje podstaw do wymierzenia kary aresztu izolacyjnego, może orzec inną karę dyscyplinarną, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1-5, zastosować środek dyscyplinarny albo odstąpić od ukarania.

Art.  59a. 

1. W wypadku przeniesienia żołnierza do innej jednostki organizacyjnej lub innego pododdziału wszczęte wobec niego postępowanie dyscyplinarne przejmuje i orzeka w pierwszej instancji nowy przełożony dyscyplinarny, chyba że dotychczasowy przełożony dyscyplinarny zachowuje właściwość.

2. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o przełożonym dyscyplinarnym, który wszczął postępowanie dyscyplinarne, to przepisy te stosuje się również do nowego przełożonego dyscyplinarnego, o którym mowa w ust. 1.

Art.  60. 

Oprócz dokumentów wymaganych innymi przepisami ustawy z przebiegu czynności podejmowanych w postępowaniu dyscyplinarnym sporządza się protokół lub notatkę służbową.

Art.  61. 

1. Spisania protokołu wymaga:

1) przesłuchanie obwinionego, świadka oraz biegłego,

2) (skreślony),

3) przebieg raportu dyscyplinarnego.

2. Notatkę służbową sporządza się, jeżeli rzecznik dyscyplinarny lub przełożony dyscyplinarny uzna to za konieczne.

3. Wszczęcie i przejęcie postępowania dyscyplinarnego, stopień wojskowy, imię i nazwisko rzecznika dyscyplinarnego uczestniczącego w tym postępowaniu oraz wyznaczenie terminu i miejsca raportu dyscyplinarnego stwierdza się w rozkazie dziennym lub decyzji.

4. Z rozkazem lub decyzją, o których mowa w ust. 3, zapoznaje się żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym albo obwinionego.

Art.  62. 

Protokół powinien zawierać:

1) oznaczenie czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących,

2) opis przebiegu czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników.

Art.  63. 

1. Protokół spisuje przeprowadzający czynność lub żołnierz wyznaczony do protokołowania przez przełożonego dyscyplinarnego, a podpisują go uczestnicy czynności.

2. Notatkę służbową sporządza i podpisuje osoba przeprowadzająca czynność.

Art.  64. 

(skreślony).

Rozdział  4

Postępowanie wyjaśniające

Art.  65. 

Rzecznik dyscyplinarny prowadzi postępowanie wyjaśniające w stosunku do:

1) 15  żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, studentów i absolwentów szkół wyższych odbywających przeszkolenie wojskowe, żołnierzy rezerwy odbywających ćwiczenia wojskowe i okresową służbę wojskową oraz żołnierzy nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, a także kandydatów na żołnierzy zawodowych oraz szeregowych zawodowych i podoficerów zawodowych - odpowiednio podoficer zawodowy lub oficer zawodowy,

2) oficerów młodszych - żołnierz zawodowy w stopniu wojskowym oficera młodszego lub oficera starszego,

3) oficerów starszych - oficer starszy,

4) generałów (admirałów) - generał (admirał).

Art.  66. 

Rzecznik dyscyplinarny przeprowadza postępowanie wyjaśniające na polecenie lub na wniosek przełożonego dyscyplinarnego, który wszczął postępowanie dyscyplinarne.

Art.  67. 

(skreślony).

Art.  68. 

1. Postępowanie wyjaśniające nie powinno trwać dłużej niż czternaście dni.

2. W szczególnie uzasadnionym wypadku termin, o którym mowa w ust. 1, może być przedłużony przez przełożonego dyscyplinarnego, który wszczął postępowanie dyscyplinarne, na dalszy czas oznaczony.

Art.  68a. 

1. Jeżeli rzecznik dyscyplinarny uzna, że zostały wyjaśnione wszystkie okoliczności sprawy dotyczącej żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym, zawiadamia tego żołnierza i jego obrońcę, jeżeli został ustanowiony, o terminie i miejscu zapoznania się z całością materiałów sprawy oraz poucza o prawie złożenia wniosku o ich uzupełnienie, w ciągu trzech dni od daty tej czynności.

2. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo żołnierza objętego postępowaniem dyscyplinarnym lub jego obrońcy do udziału w czynności, o której mowa w ust. 1, nie wstrzymuje postępowania.

Art.  69. 

1. Rzecznik dyscyplinarny po zakończeniu postępowania wyjaśniającego przedstawia przełożonemu dyscyplinarnemu, który wszczął postępowanie dyscyplinarne, sprawozdanie oraz wniosek.

2. Sprawozdanie powinno zawierać:

1) imię i nazwisko obwinionego,

2) dane dotyczące przebiegu służby obwinionego oraz jego wyróżnień i ukarań,

3) stwierdzenie pouczenia obwinionego o przysługujących mu prawach określonych w art. 53 ust. 1 i 2,

4) określenie przewinienia dyscyplinarnego zarzucanego obwinionemu, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków,

5) wskazanie dowodów popełnienia przewinienia,

6) wskazanie innych okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy,

7) stwierdzenie i datę zapoznania obwinionego z całością materiałów sprawy lub wzmiankę o nieprzeprowadzeniu tej czynności z przyczyny, o której mowa w art. 68a ust. 2.

3. We wniosku zamieszcza się propozycję co do orzeczenia.

4. (skreślony).

Art.  70. 

1. Postępowania wyjaśniającego można nie przeprowadzać, jeżeli:

1) okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego oraz wina żołnierza nie budzą wątpliwości,

2) postępowanie dyscyplinarne wszczęto na jeden z wniosków, o których mowa w art. 54 ust. 2 pkt 2-4.

2. Jeżeli w wypadkach, o których mowa w ust. 1, postępowania wyjaśniającego nie przeprowadza się, rzecznik dyscyplinarny poucza obwinionego o przysługujących mu prawach określonych w art. 53 ust. 1 i 2 oraz przedstawia przełożonemu dyscyplinarnemu dane dotyczące przebiegu służby obwinionego, jego wyróżnień i ukarań, a także wniosek, w którym zamieszcza propozycję co do orzeczenia.

Rozdział  5

Postępowanie przed organem orzekającym w pierwszej instancji

Art.  71. 

(skreślony).

Art.  72. 

1. Przełożony dyscyplinarny, który wszczął postępowanie dyscyplinarne, po rozpatrzeniu sprawozdania i wniosku rzecznika dyscyplinarnego, o których mowa w art. 69 lub art. 70 ust. 2:

1) w wypadku gdy nie jest uprawniony do wymierzenia danej kary dyscyplinarnej, przedstawia:

a) właściwemu przełożonemu dyscyplinarnemu albo organowi wojskowemu uprawnionemu do wymierzenia kary dyscyplinarnej wniosek o wymierzenie tej kary,

b) dowódcy jednostki wojskowej wniosek o wystąpienie do wojskowego sądu garnizonowego o wymierzenie kary aresztu izolacyjnego albo

2) wyznacza termin i miejsce raportu dyscyplinarnego, z zastrzeżeniem art. 57 ust. 2.

2. W wypadku złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a), w nim wymieniony organ orzekający wyznacza termin i miejsce raportu dyscyplinarnego.

3. Przełożony dyscyplinarny albo organ wojskowy uprawniony do wymierzenia kary dyscyplinarnej w czasie raportu dyscyplinarnego:

1) odczytuje wnioski, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a) lub w art. 54 ust. 2 pkt 2-4 i ust. 3,

2) wysłuchuje rzecznika dyscyplinarnego,

3) wysłuchuje obwinionego i jego obrońcy, jeżeli został ustanowiony i wniósł o takie wysłuchanie,

4) rozpatruje sprawę i wydaje orzeczenie, pouczając o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania.

Art.  72a. 

W wypadku, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1 lit. a), przełożony dyscyplinarny albo organ wojskowy uprawniony do wymierzenia kary dyscyplinarnej, orzekający w pierwszej instancji na wniosek przełożonego dyscyplinarnego, który wszczął postępowanie dyscyplinarne:

1) umożliwia temu przełożonemu, jeżeli o to wnosi, udział w raporcie dyscyplinarnym i przedstawienie swojego stanowiska w sprawie,

2) może orzec odmiennie niż we wniosku.

Art.  72b. 

W wypadku, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1 lit. b), w postępowaniu przed dowódcą jednostki wojskowej stosuje się odpowiednio przepisy art. 72 ust. 2 i 3 oraz art. 72a.

Art.  73. 

W wypadkach przewidzianych w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 3 ustalenia co do faktów oraz ocena prawna czynu zawarta we wniosku o ukaranie dyscyplinarne właściwego organu uprawnionego do nakładania kar porządkowych lub wymierzania kar pieniężnych albo w orzeczeniu sądu lub postanowieniu prokuratora są wiążące dla przełożonego dyscyplinarnego.

Art.  74. 

Orzeczenie organu orzekającego stanowi o:

1) uniewinnieniu,

2) umorzeniu postępowania dyscyplinarnego,

3) odstąpieniu od ukarania,

4) ukaraniu.

Art.  75. 

1. Orzeczenie sporządza się na piśmie.

2. W terminie trzech dni od dnia raportu dyscyplinarnego, a gdy go nie przeprowadzono, od dnia zawiadomienia, o którym mowa w art. 57 ust. 3, osoby uprawnione do złożenia odwołania, o których mowa w art. 76 ust. 1-2a, mogą złożyć do przełożonego dyscyplinarnego albo organu wojskowego uprawnionego do wymierzenia kary dyscyplinarnej wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia.

3. Termin określony w ust. 2 jest nieprzekraczalny i nie podlega przywróceniu.

4. Uzasadnienie orzeczenia sporządza się w ciągu trzech dni od dnia złożenia wniosku i wraz z orzeczeniem doręcza się osobie, która złożyła wniosek, oraz innym osobom uprawnionym do złożenia odwołania.

Rozdział  6

Postępowanie odwoławcze

Art.  76. 

1. Od orzeczenia organu orzekającego w pierwszej instancji obwinionemu lub jego obrońcy przysługuje odwołanie.

2. Od orzeczenia przełożonego dyscyplinarnego albo organu wojskowego uprawnionego do wymierzenia kary dyscyplinarnej, wydanego w pierwszej instancji, rzecznikowi dyscyplinarnemu przysługuje odwołanie na korzyść albo na niekorzyść obwinionego.

2a. Od orzeczenia orzekającego odmiennie niż we wniosku o wymierzenie kary dyscyplinarnej lub we wniosku o wystąpienie do wojskowego sądu garnizonowego o wymierzenie kary aresztu izolacyjnego, wydanego w pierwszej instancji przez:

1) przełożonego dyscyplinarnego albo organ wojskowy uprawniony do wymierzenia kary dyscyplinarnej,

2) dowódcę jednostki wojskowej

- przełożonemu dyscyplinarnemu, który złożył wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej lub wniosek o wystąpienie do wojskowego sądu garnizonowego o wymierzenie kary aresztu izolacyjnego, przysługuje odwołanie na korzyść albo na niekorzyść obwinionego.

3. Od orzeczenia wojskowego sądu garnizonowego, o którym mowa w art. 59 ust. 2 pkt 2 lub ust. 3, oprócz osób wymienionych w ust. 1, także dowódcy jednostki wojskowej przysługuje odwołanie na korzyść albo niekorzyść obwinionego.

4. Od orzeczenia, o którym mowa w art. 36, przysługuje odwołanie na zasadach określonych w ust. 1-3, które stosuje się odpowiednio.

Art.  77. 

1. Odwołanie od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji przez przełożonego dyscyplinarnego rozpoznaje wyższy przełożony dyscyplinarny, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

2. 16  (uchylony).

3. Odwołanie od orzeczenia dotyczącego kary dyscyplinarnej, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 10, bez względu na stopień wojskowy obwinionego, oraz od orzeczenia wydanego przez Ministra Obrony Narodowej w sprawach dyscyplinarnych rozpoznaje wojskowy sąd garnizonowy.

4. Odwołanie od orzeczenia wydanego przez sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, który wszczął lub przejął postępowanie dyscyplinarne na podstawie przepisu art. 50 ust. 2, rozpoznaje wojskowy sąd garnizonowy.

5. Odwołania od orzeczeń wojskowego sądu garnizonowego, o których mowa w art. 51 ust. 3 oraz art. 59 ust. 2 pkt 2 i ust. 3, rozpoznaje wojskowy sąd okręgowy.

Art.  78. 

Wojskowy sąd okręgowy rozpoznaje odwołania jednoosobowo.

Art.  79. 

(skreślony).

Art.  80. 

1. Odwołanie wnosi się na piśmie, za pośrednictwem organu, który orzekał w sprawie.

2. Wnoszący odwołanie powinien podać, czego się domaga.

Art.  81. 

1. Termin do wniesienia odwołania do wyższego przełożonego dyscyplinarnego wynosi trzy dni, od dnia:

1) doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem,

2) raportu dyscyplinarnego, jeżeli nie został złożony wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia,

3) zawiadomienia, o którym mowa w art. 57 ust. 3, jeżeli raportu dyscyplinarnego nie przeprowadzono i nie został złożony wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia.

2. Termin do wniesienia odwołania do sądu wojskowego wynosi siedem dni, od daty:

1) doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem,

2) raportu dyscyplinarnego, jeżeli nie został złożony wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia,

3) zawiadomienia, o którym mowa w art. 57 ust. 3, jeżeli raportu dyscyplinarnego nie przeprowadzono i nie został złożony wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia.

3. Terminy określone w ust. 1 i 2 są nieprzekraczalne i nie podlegają przywróceniu.

Art.  82. 

1. Wyższy przełożony dyscyplinarny zawiadamia o terminie i miejscu rozpoznania odwołania:

1) obwinionego i jego obrońcę, jeżeli został ustanowiony,

2) rzecznika dyscyplinarnego,

3) przełożonego dyscyplinarnego, który złożył wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej.

2. Wyższy przełożony dyscyplinarny rozpoznając odwołanie wysłuchuje osoby, o których mowa w ust. 1, jeżeli stawiły się i wniosły o wysłuchanie.

3. Przy rozpoznawaniu odwołania przez wyższego przełożonego dyscyplinarnego obwiniony i jego obrońca, jeżeli został ustanowiony, oraz rzecznik dyscyplinarny są obowiązani stawić się przed wyższym przełożonym dyscyplinarnym na jego wezwanie.

Art.  83. 

1. Po rozpatrzeniu odwołania wyższy przełożony dyscyplinarny orzeka o utrzymaniu w mocy lub zmianie orzeczenia albo o uchyleniu orzeczenia i umorzeniu postępowania dyscyplinarnego.

2. Jeżeli jest to potrzebne do prawidłowego wydania orzeczenia, o którym mowa w ust. 1, wyższy przełożony dyscyplinarny może uzupełnić materiał dowodowy.

Art.  84. 

Wyższy przełożony dyscyplinarny może rozstrzygnąć na niekorzyść obwinionego tylko wtedy, gdy odwołanie wniesiono na niekorzyść obwinionego.

Art.  85. 

1. Orzeczenie wyższego przełożonego dyscyplinarnego wraz z uzasadnieniem doręcza się obwinionemu, rzecznikowi dyscyplinarnemu i przełożonemu dyscyplinarnemu, który orzekał w sprawie w pierwszej instancji.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w postępowaniu odwoławczym przed sądem wojskowym.

Art.  86. 

Od orzeczeń organu odwoławczego odwołanie nie przysługuje.

Art.  87. 

Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania dyscyplinarnego, z uwzględnieniem terminów do dokonania czynności w tym postępowaniu i sposobu obliczania tych terminów, sposobu doręczania pism, a także czynności wymaganych przy wyłączeniu ze sprawy przełożonego dyscyplinarnego i rzecznika dyscyplinarnego.

⁴ Art. 22 ust. 1 pkt 6a dodany przez art. 4 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.

⁵ Art. 22 ust. 1 pkt 7 uchylony przez art. 164 pkt 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.

⁶ Art. 22 ust. 1 pkt 8 uchylony przez art. 164 pkt 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.

⁷ Art. 22 ust. 3 dodany przez art. 4 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.

⁸ Art. 26a dodany przez art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.

⁹ Art. 27 uchylony przez art. 164 pkt 4 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.

¹⁰ Z dniem 20 lipca 2009 r. art. 53 ust. 3 w zakresie, w jakim uniemożliwia żołnierzowi objętemu postępowaniem dyscyplinarnym ustanowienie obrońcy spośród adwokatów lub radców prawnych został uznany za niezgodny z art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, przez pkt 1 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2009 r. (Dz.U.09.114.957).

¹¹ Art. 59 ust. 2 pkt 2a dodany przez art. 4 pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.

¹² Art. 59 ust. 2 pkt 3 zmieniony przez art. 164 pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.

¹³ Art. 59 ust. 2 pkt 4 uchylony przez art. 164 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.

¹⁴ Art. 59 ust. 2 pkt 5 zmieniony przez art. 4 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.

¹⁵ Art. 65 pkt 1 zmieniony przez art. 164 pkt 6 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U.03.179.1750) z dniem 1 lipca 2004 r.

¹⁶ Art. 77 ust. 2 uchylony przez art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.176.1242) z dniem 1 stycznia 2008 r.