Część 5 - LIKWIDACJA MAJĄTKU KRAJU ŚLĄSKIEGO, B. KOMITATÓW ORAWY I SPISZA, JAKO TEŻ INNYCH KORPORACYJ. - Czechosłowacja-Polska. Umowa w sprawach prawnych i finansowych. Warszawa.1925.04.23.
Dz.U.1926.41.256
Akt utracił mocCZĘŚĆ V.
LIKWIDACJA MAJĄTKU KRAJU ŚLĄSKIEGO, B. KOMITATÓW ORAWY I SPISZA, JAKO TEŻ INNYCH KORPORACYJ.
LIKWIDACJA MAJĄTKU KRAJU ŚLĄSKIEGO, B. KOMITATÓW ORAWY I SPISZA, JAKO TEŻ INNYCH KORPORACYJ.
Majątek Kraju Śląskiego, b. komitatów Orawy i Spisza, jako też innych związków samorządowych 1 korporacyj prawa publicznego, które istniały w dniu 28 października 1918 r. a których obszar lub obręb działalności został przecięty nową granicą pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką, na podstawie decyzji Konferencji Ambasadorów z dnia 28 lipca 1920 r. podlega likwidacji stosownie do przepisów tej umowy.
Pod pojęcie majątku korporacyj i instytucyj prawa publicznego, podlegających rozdziałowi, podpadają wszystkie prawa rzeczowe, przywileje, prawa obligatoryjne, długi, ciężary i zobowiązania, jako też wszelkie stosunki prawne majątkowej natury. Nadto narówni z majątkiem rozdziałowi podlegają wszelkie fundusze, które były pod nadzorem władz państwowych lub samorządowych.
Z likwidacji są wyłączone: dobro publiczne, gościńce i drogi, kościoły i kaplice, związki kościelne, cmentarze, jako też pomniki wszelkiego rodzaju i t. p.
Wszelkie sprawy, tyczące się utrzymania pogranicznych mostów, wspólnych gościńców i dróg, używania wodociągu, elektrowni, gazowni, sieci tramwajowej i sieci kanalizacyjnej przez obie części dawnej gminy Cieszyna, dalej prawnych stosunków na pogranicznych potokach (wodach płynących), jako też określenia charakteru granicznej linji temi wodami przebiegającej, zostaną załatwione osobnemi umowami między obu Państwami na podstawie dat uzyskanych przy, sposobności administracyjnych objazdów granicy wspólnie przez współdziałające Delegacje międzynarodowe komisji rozgraniczającej czeskosłowacko-polskiej.
Miarodajnym dla likwidacji (t. j. dla stwierdzenia i szacunku majątku) jest w zasadzie stan majątku w dniu 28 października 1918 r.
Związki samorządowe i korporacje prawa publicznego mogą się same ugodzić co do likwidacji, a to w ramach obowiązujących je przepisów.
O ile się same nie ugodzą najdalej w sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszej Umowy, przedłożą spisy wszystkich aktywów i długów, podlegających likwidacji (inwentarze i ewent. bilanse) według stanu z dnia 28 października 1918 r. Komisji Likwidacyjnej. O ile to nie nastąpi, to sporządzi te spisy organ, wyznaczony przez Komisją Likwidacyjną, przyczem na jej żądanie udzielą pomocy tak zarządy majątkowe, jak i właściwe urzędy.
Rozrachunkowi nie podlega majątek, co do podziału którego zawarto lub mają być zawarte osobne umowy.
Odnosi się to przedewszystkiem do kas oszczędności miasta Cieszyna, Jabłonkowa i Frysztatu, kas sierocych i zakładów ubezpieczeń społecznych.
Co do rozdziału aktów obowiązują specjalne przepisy niniejszej Umowy.
Klucz likwidacyjny ustala się:
Dla własności nieruchomości łącznie z inwentarzem i przynależnościami jako też dla własności ruchomości obowiązuje zasada terytorjalna.
Prawa majątkowe, wynikające z wierzytelności publiczno lub prywatno-prawnych do osób fizycznych lub prawnych, przypadną tej Stronie, na której terytorjum znajduje się w chwili wejścia w życie niniejszej Umowy objekt obciążony danemi należnościami względnie miejsce zamieszkania lub siedziba dłużnika.
O ile majątek, który przypadł jednej ze Stron w udziale, przedstawia większą wartość, aniżeli jej według klucza podziałowego przypada, nadwyżka zostaje zarachowana na dobro Strony drugiej.
Ciężar długów zabezpieczonych hipotecznie zostaje przejęty przez tę Stronę, która przejęła własność nieruchomości obciążonej daną hipoteką. W wypadku, gdy nieruchomość obciążona hipoteką została przecięta nową granicą, dług hipoteczny zostaje rozdzielony między obie części przeciętej granicą nieruchomości w stosunku do ich obszaru względnie w stosunku do ich dochodowości wpisanej do katastru gruntowego. W ten sposób zostaną rozdzielone długi hipoteczne, ciążące łącznie na kilku nieruchomościach, z której jedne znajdują się obecnie na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej, a inne na terytorjum Republiki Czeskosłowackiej.
Podział długów hipotecznych dokonany w myśl poprzednich zasad między części nieruchomości przeciętej granicą względnie między poszczególne nieruchomości obciążone dotąd łączną hipoteką zostanie wpisany na prośbę Strony interesowanej do ksiąg gruntowych.
Długi niezabezpieczone oraz inne zobowiązania nie podpadające pod postanowienia artykułu poprzedniego, które obciążają związki samorządowe lub korporacje prawa publicznego, zostają rozdzielone w stosunku do wartości przejętego majątku.
Ciężar długów niezabezpieczonych i innych zobowiązań Kraju Śląskiego, które nie podpadają pod postanowienia artykułu 44, przejmuje na siebie Strona Czeskosłowacka.
Ciężar długów niezabezpieczonych i innych zobowiązań dawnej gminy Cieszyna przejmuje na siebie Strona Polska.
Celem uniknięcia trudności i kosztów związanych ze szczegółowym rozrachunkiem majątku Kraju Śląskiego i dawnej gminy Cieszyna, obie układające się Strony zgodziły się na to, że na pełne wyrównanie wzajemnych likwidacyjnych pretensyj tych związków Strona Polska przekaże Stronie Czeskosłowackiej i sumę pięć milionów sześćset tysięcy koron czeskosłowackich płatną w dwóch równych ratach rocznych: 2 stycznia 1926 r. i 2 stycznia 1927 r.
W ten sposób likwidacja majątku Kraju Śląskiego i dawnej gminy Cieszyna zostaje definitywnie załatwiona.
Rozdział fundacyj między obu Państwami zostanie przeprowadzony przez Komisję Likwidacyjną, wymienioną w artykule 48 niniejszej Umowy, na podstawie instrumentu fundacyjnego z uwzględnieniem celu i zobowiązań fundacyj.
Szczegółowy rozrachunek, o ile nie został przeprowadzony w tej Umowie, względnie o ile związki i korporację same go nie przeprowadziły, przeprowadzi na zasadach powyższych Komisja Likwidacyjna Czeskosłowacko-Polska.
Zostanie ona utworzona w ciągu sześciu tygodni od dnia ratyfikacji niniejszej Umowy i składać się będzie z przedstawicieli obu Stron, a to po jednym delegacie i jednym zastępcy z każdej Strony i potrzebnej liczby ekspertów. Będzie ona zasiadać naprzemian w Opawie i Katowicach.
Rozpoczęcie prac Komisji zostanie ustalone w drodze porozumienia obu Rządów.
Dla prawomocnej decyzji Komisji Likwidacyjnej potrzebną jest zgoda Delegacyj obu Stron.
Ewentualny brak zgody zostanie stwierdzony przez obie Delegacje na wspólnem posiedzeniu.
Każdej z Delegacyj przysługuje prawo stwierdzić jednostronnie brak zgody w ciągu jednego miesiąca od wymienionego w ustępie poprzednim posiedzenia i oddać kwestję sporną swemu Rządowi, który zawiadomi o tem Rząd Strony drugiej.
W obu wypadkach rozstrzygnięcie spornej kwestji przechodzi na Rządy obu Państw.
O ile oba Rządy nie dojdą do porozumienia, w kwestji im przekazanej w ciągu sześciu miesięcy od dnia przekazania sprawy przez Komisję Likwidacyjną lub od dnia zawiadomienia Rządu jednej ze Stron o tem, że drugiemu Rządowi została przekazana sporna sprawa przez Delegację, mogą oba Rządy oddać sporną sprawę arbitrowi wyznaczonemu za zgoda obu Stron lub w braku zgody wyznaczonemu przez Prezesa Instytutu Prawa Międzynarodowego w Brukseli.
Koszta związane z postępowaniem rozjemczem ponoszą obie Strony w równej mierze.
Stowarzyszenia, spółki i ich związki i inne korporacje, nie posiadające charakteru prawno-publicznego, których pole działalności zostało przecięte nową granicą, o ile nie zdołały drogą wewnętrznych układów przeprowadzić rozrachunku, mogą oddać przeprowadzenie tego rozrachunku Komisji Likwidacyjnej (artykuł 48).
Komisja przeprowadzi rozrachunek na podstawie zasad niniejszej Umowy.
Obie Strony zobowiązują się pozwolić na dalszą działalność gospodarczą wymienionych w ustępie pierwszym niniejszego artykułu stowarzyszeń, spółek i ich związków i innych korporacyj, na warunkach dotychczasowych aż do czasu ukończenia rozrachunku przez Komisję Likwidacyjną.
Wymiana pieniędzy tych stowarzyszeń, spółek, ich związków i innych korporacyj dokonana przed l stycznia 1921 r. nie będzie kwestionowana.
Jeżeli takie stowarzyszenia, spółki, ich związki i inne korporacje uskuteczniły już faktyczny podział majątku, to obie Strony zobowiązują się wymierzać tylko podatki, przypadające od majątku znajdującego się na obszarze odnośnego Państwa, a to od chwili faktycznego podziału.
Niniejsza część Umowy nie dotyczy majątku Biskupstwa Wrocławskiego, znajdującego się na części Śląska przypadłej Państwu Czechosłowackiemu. W razie potrzeby obie strony zawrą specjalną umowę co do tego majątku.