Rozdział 3 - Zgoda na pobyt ze względów humanitarnych oraz zgoda na pobyt tolerowany - Cudzoziemcy.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.519 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 24 września 2023 r.

Rozdział  3

Zgoda na pobyt ze względów humanitarnych oraz zgoda na pobyt tolerowany

Art.  348.  [Warunki udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych]

Cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt ze względów humanitarnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zobowiązanie go do powrotu:

1) może nastąpić jedynie do państwa, w którym, w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.:

a) zagrożone byłoby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego lub

b) mógłby on zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, lub

c) mógłby być zmuszony do pracy, lub

d) mógłby być pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej, lub

2) naruszałoby jego prawo do życia rodzinnego lub prywatnego, w rozumieniu przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., lub

3) naruszałoby prawa dziecka, określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu.

Art.  349.  [Odmowa udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych]

1. Cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych, jeżeli istnieją poważne podstawy, aby sądzić, że:

1) popełnił zbrodnię przeciwko pokojowi, zbrodnię wojenną lub zbrodnię przeciwko ludzkości, w rozumieniu prawa międzynarodowego, lub

2) jest winny działań sprzecznych z celami i zasadami Narodów Zjednoczonych określonymi w Preambule i art. 1 i 2 Karty Narodów Zjednoczonych, lub

3) popełnił na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zbrodnię lub popełnił poza tym terytorium czyn, który jest zbrodnią według prawa polskiego, lub

4) stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, lub

5) podżegał albo w inny sposób brał udział w popełnieniu zbrodni lub czynów, o których mowa w pkt 1-3.

2. Cudzoziemcowi, który przed przybyciem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej popełnił inny niż określony w pkt 1-3 czyn, który według prawa polskiego jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności, można odmówić udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych, jeżeli opuścił on kraj pochodzenia wyłącznie w celu uniknięcia kary.

Art.  350.  [Cofnięcie zgody na pobyt ze względów humanitarnych]

1. Cudzoziemcowi cofa się zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, w przypadku gdy:

1) okoliczności, z powodu których zgoda została udzielona, przestały istnieć lub zmieniły się w taki sposób, że zgoda nie jest już wymagana, lub

2) okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia zgody powstały po jej udzieleniu, lub

3) wyjdzie na jaw, że cudzoziemiec zataił informacje lub dokumenty albo przedstawił fałszywe informacje lub dokumenty o istotnym znaczeniu dla udzielenia zgody, lub

4) cudzoziemiec opuścił na stałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

5) cudzoziemiec powrócił do kraju pochodzenia.

2. Cudzoziemcowi można cofnąć zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, jeżeli po jej udzieleniu wyjdą na jaw okoliczności, o których mowa w art. 349 ust. 2.

Art.  351.  [Warunki udzielenia zgody na pobyt tolerowany]

Zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udziela się cudzoziemcowi, jeżeli zobowiązanie go do powrotu:

1) może nastąpić jedynie do państwa, w którym, w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.:

a) zagrożone byłoby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego lub

b) mógłby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, lub

c) mógłby on być zmuszony do pracy, lub

d) mógłby być pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej

- w przypadku gdy zachodzą okoliczności do odmowy udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych, o których mowa w art. 349, lub

2) jest niewykonalne z przyczyn niezależnych od organu właściwego do przymusowego wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu i od cudzoziemca, lub

3) może nastąpić jedynie do państwa, do którego wydanie go jest niedopuszczalne na mocy orzeczenia sądu albo z uwagi na rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie odmowy wydania cudzoziemca.

Art.  352.  [Odmowa udzielenia zgody na pobyt tolerowany]

Udzielenia zgody na pobyt tolerowany odmawia się cudzoziemcowi w przypadkach, o których mowa w art. 351 pkt 2 lub 3, jeżeli jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Art.  353.  [Cofnięcie zgody na pobyt tolerowany]

Zgodę na pobyt tolerowany cofa się, w drodze decyzji, gdy:

1) ustanie przyczyna udzielenia zgody, lub

2) cudzoziemiec opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

3) dalszy pobyt cudzoziemca może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego - w przypadku zgody na pobyt tolerowany udzielonej na podstawie art. 351 pkt 2 lub 3, lub

4) cudzoziemiec uchyla się od nałożonych na niego w decyzji o udzieleniu zgody obowiązków, o których mowa w art. 358 - w przypadku zgody na pobyt tolerowany udzielonej na podstawie art. 351 pkt 2 lub 3.

Art.  354.  [Wygaśnięcie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany]

1. Decyzja o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany wygasa z mocy prawa z dniem:

1) nadania mu statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej lub

2) nabycia przez niego obywatelstwa polskiego, lub

3) pisemnego zawiadomienia przez niego organu Straży Granicznej o zrzeczeniu się prawa do korzystania odpowiednio ze zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany, lub

4) uzyskania przez niego zezwolenia na pobyt stały.

2. Decyzja o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany wygasa także z mocy prawa z dniem udzielenia mu zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

Art.  355.  [Organy właściwe do udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany; wniesienie odwołania]

1. W sprawach, o których mowa w art. 348 i art. 351, organami właściwymi są komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej.

2. 103  Organem wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w stosunku do komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej w sprawach, o których mowa w ust. 1, jest Komendant Główny Straży Granicznej.

3. 104  Odwołanie od decyzji w sprawach, o których mowa w art. 348 i art. 351, wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji.

Art.  356.  [Udzielenie zgody w toku postępowania w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu]

1. W przypadku gdy w postępowaniu w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu wyjdzie na jaw okoliczność, o której mowa w:

1) art. 348 - w decyzji odmawiającej zobowiązania do powrotu udziela się zgody na pobyt ze względów humanitarnych, chyba że zachodzi jedna z okoliczności, o których mowa w art. 349;

2) art. 351 pkt 1 - w decyzji odmawiającej zobowiązania do powrotu i odmawiającej udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych udziela się zgody na pobyt tolerowany.

2. Jeżeli okoliczność, o której mowa w art. 348 lub art. 351 pkt 1 lub 2, wyszła na jaw:

1) po wydaniu ostatecznej decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu albo

2) w związku z koniecznością wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego stosującego dyrektywę Rady nr 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich (Dz. Urz. WE L 149 z 02.06.2001, str. 34; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 4, str. 107)

- z urzędu wszczyna się odrębne postępowanie.

3. Do decyzji kończącej postępowanie, o którym mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepis ust. 1.

4. W przypadku, o którym mowa w art. 351 pkt 3, zgody na pobyt tolerowany udziela się na wniosek cudzoziemca.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, organem właściwym do wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany jest komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, który wydał decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.

Art.  357.  [Postępowanie w sprawie cofnięcia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany]

1. 105  W sprawie cofnięcia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany właściwy jest komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, który udzielił zgody, a w przypadku gdy zgody udzielił Komendant Główny Straży Granicznej - organ Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.

2. Postępowanie w sprawie, o której mowa w ust. 1, wszczyna się z urzędu. W przypadku gdy pobyt cudzoziemca może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, wniosek o wszczęcie postępowania może złożyć komendant wojewódzki Policji lub Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

3. 106  Organem wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w stosunku do komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, jest Komendant Główny Straży Granicznej.

4. 107  Odwołanie od decyzji w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji.

Art.  358.  [Obowiązek cudzoziemca do zgłaszania się do Straży Granicznej oraz do informowania o zmianie miejsca zamieszkania]

W decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany zobowiązuje się cudzoziemca do zgłaszania się w określonych odstępach czasu do komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej, wskazanego w decyzji lub właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca oraz do informowania go o każdej zmianie swojego miejsca zamieszkania.

Art.  359.  [Informowanie o okolicznościach uzasadniających wyrażenie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany]

1. Przed wydaniem decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej zwraca się do komendanta wojewódzkiego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów z wnioskiem o przekazanie informacji, czy zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 349.

2. Przed wydaniem decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej zwraca się do komendanta wojewódzkiego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów z wnioskiem o przekazanie informacji, czy pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

3. Komendant wojewódzki Policji i Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego przekazuje informację, o której mowa w ust. 1 lub 2, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.

4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin na przekazanie informacji, o której mowa w ust. 1 lub 2, może być przedłużony do 60 dni roboczych, o czym organ obowiązany do przekazania tej informacji zawiadamia komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej.

4a. 108  Wymiana informacji między komendantem oddziału Straży Granicznej lub komendantem placówki Straży Granicznej a organami, o których mowa w ust. 1, może odbywać się za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

5. Jeżeli organ obowiązany do przekazania informacji, o której mowa w ust. 1 lub 2, nie przekaże jej w terminach określonych w ust. 3 lub 4, uznaje się, że wymóg uzyskania informacji został spełniony.

5a. 109  Jeżeli Komendant Główny Straży Granicznej w drugiej instancji zamierza udzielić cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych, a komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej nie zwrócił się z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, Komendant Główny Straży Granicznej występuje z tym wnioskiem do organów, o których mowa w ust. 1. Przepisy ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

6. Przepisu ust. 1 lub 2 nie stosuje się w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o udzieleniu zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany cudzoziemcowi, który nie ukończył 13. roku życia.

Art.  359a.  ¹¹⁰ [Czynności podejmowane przez Straż Graniczną w przypadku umieszczenia w Systemie Informacyjnym Schengen danych cudzoziemca w związku z objęciem go decyzją nakazującą powrót]

 Jeżeli dane cudzoziemca zostały umieszczone w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, lub Komendant Główny Straży Granicznej w drugiej instancji, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji:

1) zwraca się do właściwego organu państwa obszaru Schengen, które umieściło dane, o przeprowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 9 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, w przypadku gdy dane zostały umieszczone w związku z decyzją właściwego organu tego państwa obszaru Schengen, której towarzyszy zakaz ponownego wjazdu;

2) informuje właściwy organ państwa obszaru Schengen, które umieściło dane, o decyzji wydanej w postępowaniu w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu lub w postępowaniu w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych, w przypadku gdy dane zostały umieszczone w związku z decyzją właściwego organu tego państwa obszaru Schengen, której towarzyszy zakaz ponownego wjazdu;

3) informuje właściwy organ państwa obszaru Schengen, które umieściło dane, o zamiarze udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub o jej udzieleniu, w przypadku gdy dane zostały umieszczone w związku z decyzją właściwego organu tego państwa obszaru Schengen, której nie towarzyszy zakaz ponownego wjazdu.

Art.  359b.  ¹¹¹ [Ustalenie istnienia przesłanek cofnięcia zgody na pobyt ze względów humanitarnych w przypadku wystąpienia innego państwa obszaru Schengen o przeprowadzenie konsultacji przed lub po wprowadzeniu wpisu dotyczącego powrotu]

1. Jeżeli właściwy organ innego państwa obszaru Schengen występuje o przeprowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 10 lub art. 11 rozporządzenia nr 2018/1860, a cudzoziemiec posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, który udzielił tej zgody, a w przypadku gdy zgody udzielił Komendant Główny Straży Granicznej w drugiej instancji - komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, który orzekał w sprawie w pierwszej instancji, ustala, czy zachodzą przesłanki cofnięcia tej zgody.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej przekazuje Komendantowi Głównemu Policji informację o wydaniu decyzji o cofnięciu cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub o braku podstaw do jej cofnięcia w terminie 10 dni od dnia otrzymania wystąpienia o przeprowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 10 lub art. 11 rozporządzenia nr 2018/1860.

3. Jeżeli nie jest możliwe zachowanie terminu, o którym mowa w ust. 2, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej występuje przed jego upływem, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, do właściwego organu innego państwa obszaru Schengen z wnioskiem o przedłużenie terminu, nie więcej jednak niż o 12 dni. Wniosek zawiera uzasadnienie. W takim przypadku komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej przekazuje Komendantowi Głównemu Policji informację, o której mowa w ust. 2, w terminie 2 dni przed końcem terminu określonego we wniosku.

4. Komendant Główny Policji przekazuje właściwemu organowi innego państwa obszaru Schengen otrzymaną od komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej informację, o której mowa w ust. 2, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia o przeprowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 10 lub art. 11 rozporządzenia nr 2018/1860, a w przypadku przedłużenia tego terminu - w terminie przedłużonym.

Art.  359c.  ¹¹² [Ocena istnienia przesłanek odmowy udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych w przypadku umieszczenia danych cudzoziemca w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu i pobytu]

1. Jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu i pobytu, przy ocenie okoliczności, o których mowa w art. 349 ust. 1, należy wziąć pod uwagę powody leżące u podstaw decyzji państwa obszaru Schengen, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen, oraz uwzględnić zagrożenia, o których mowa w art. 27 lit. d rozporządzenia nr 2018/1861, jakie może powodować obecność danego cudzoziemca na terytorium państw obszaru Schengen.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, lub Komendant Główny Straży Granicznej w drugiej instancji, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji:

1) przeprowadza z właściwym organem państwa, które dokonało wpisu do Systemu Informacyjnego Schengen, konsultacje, o których mowa w art. 27 rozporządzenia nr 2018/1861;

2) informuje właściwy organ tego państwa obszaru Schengen o decyzji wydanej w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub o zamiarze udzielenia cudzoziemcowi zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

¹⁰³ Art. 355 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹⁰⁴ Art. 355 ust. 3 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹⁰⁵ Art. 357 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹⁰⁶ Art. 357 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹⁰⁷ Art. 357 ust. 4 dodany przez art. 1 pkt 52 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹⁰⁸ Art. 359 ust. 4a dodany przez art. 1 pkt 53 lit. a ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹⁰⁹ Art. 359 ust. 5a dodany przez art. 1 pkt 53 lit. b ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹¹⁰ Art. 359a dodany przez art. 1 pkt 54 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹¹¹ Art. 359b dodany przez art. 1 pkt 54 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.

¹¹² Art. 359c dodany przez art. 1 pkt 54 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. (Dz.U.2023.547) zmieniającej nin. ustawę z dniem 7 kwietnia 2023 r.