Rozdział 5 - Status uchodźcy - Cudzoziemcy.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2001.127.1400 t.j.
Akt utracił moc Wersja od: 1 maja 2004 r.
Rozdział 5
Status uchodźcy
Status uchodźcy
Cudzoziemcowi może być nadany w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy w rozumieniu Konwencji Genewskiej i Protokołu Nowojorskiego.
Cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy należy pouczyć, w zrozumiałym dla niego języku, o trybie i zasadach postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach.
1.
Postępowanie o nadanie statusu uchodźcy wszczyna się na wniosek złożony osobiście przez cudzoziemca. Wniosek nie może być złożony przez pełnomocnika.2.
Wniosek o nadanie statusu uchodźcy powinien zawierać dane osobowe wnioskodawcy, towarzyszącego mu małżonka i małoletnich dzieci oraz informację o kraju pochodzenia wnioskodawcy, a także wskazywać zasadnicze okoliczności uzasadniające nadanie statusu uchodźcy.3.
Jeżeli wniosek nie spełnia wymagań określonych w ust. 2 i nie ma możliwości jego uzupełnienia, pozostawia się go bez rozpoznania.4.
Pozostawienie wniosku bez rozpoznania następuje w drodze decyzji.5.
O skutkach niewłaściwego sporządzenia wniosku, o których mowa w ust. 3, należy cudzoziemca pouczyć.1.
Wniosek o nadanie statusu uchodźcy dotyczy także małoletnich dzieci towarzyszących wnioskodawcy.2.
Wniosek może dotyczyć współmałżonka cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy, jeżeli cudzoziemiec zwraca się o to w swoim wniosku, a towarzyszący mu współmałżonek wyraża na to pisemną zgodę. W tym wypadku wniosek powinien zawierać dane osobowe współmałżonka.3.
Jeżeli zachodzą wątpliwości co do wieku cudzoziemca podającego się za małoletniego, można przeprowadzić, za zgodą cudzoziemca lub jego przedstawiciela ustawowego, badania medyczne mające na celu ustalenie wieku cudzoziemca. Wyniki badań poza określeniem wieku cudzoziemca zawierają określenie dopuszczalnych granic błędu.4.
Cudzoziemca, o którym mowa w ust. 3, traktuje się jako osobę pełnoletnią, jeżeli on lub jego przedstawiciel ustawowy nie wyraził zgody na przeprowadzenie badań medycznych służących ustaleniu wieku cudzoziemca.1.
Wszczęcie postępowania o nadanie statusu uchodźcy następuje w drodze postanowienia.2.
Odmawia się wszczęcia postępowania, jeżeli wniosek został złożony przez cudzoziemca, który:1)
przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z bezpiecznego kraju trzeciego, do którego ma prawo powrotu,2)
ubiega się ponownie o nadanie statusu uchodźcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie podając nowych istotnych okoliczności w sprawie.3.
Odmowa wszczęcia postępowania następuje w drodze decyzji.4.
Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, lub decyzja, o której mowa w ust. 3, powinny być wydane, z zastrzeżeniem art. 36, niezwłocznie, nie później jednak niż 24 godziny po złożeniu wniosku.1.
W razie konieczności sprawdzenia, czy nie zachodzi którakolwiek z okoliczności, o których mowa w art. 35 ust. 2, albo czy cudzoziemiec składający wniosek o nadanie statusu uchodźcy nie podał fałszywych danych, informacji lub okoliczności, rozstrzygnięcie w przedmiocie wszczęcia postępowania o nadanie statusu uchodźcy podejmuje się w terminie nieprzekraczającym 7 dni od dnia złożenia wniosku. W tym okresie można nakazać cudzoziemcowi przebywanie w określonym miejscu, o ile nie posiada prawa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.2.
Jeżeli po sprawdzeniu okaże się, że zachodzi którakolwiek z okoliczności, o których mowa w art. 35 ust. 2, odmawia się wszczęcia postępowania o nadanie statusu uchodźcy.3.
Jeżeli po sprawdzeniu okaże się, że cudzoziemiec podał we wniosku fałszywe dane lub informacje, o których mowa w art. 34 ust. 2 lub w art. 34a ust. 2, można odmówić wszczęcia postępowania i odmówić mu wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli przebywał on legalnie na tym terytorium, można wydać decyzję o jego wydaleniu.1.
Cudzoziemiec nieposiadający prawa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy w trakcie kontroli granicznej przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.2.
Cudzoziemiec, który nielegalnie przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy niezwłocznie po przekroczeniu granicy. Złożenie wniosku nie zwalnia cudzoziemca od odpowiedzialności za przekroczenie granicy wbrew przepisom.1.
Cudzoziemiec, który złożył wniosek o nadanie statusu uchodźcy, jest obowiązany poddać się:1)
czynnościom zmierzającym do jego identyfikacji lub stwierdzenia tożsamości, polegającym w szczególności na pobraniu odcisków linii papilarnych i fotografowaniu,2)
w uzasadnionych wypadkach, a zwłaszcza jeżeli zachodzi podejrzenie choroby zakaźnej - badaniom lekarskim, pobraniu krwi, wydzielin i wydalin oraz niezbędnym zabiegom sanitarnym ciała i odzieży.2.
Koszty oględzin, badań i innych czynności, o których mowa w ust. 1, ponosi Skarb Państwa.3.
W razie odmowy poddania się czynnościom, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wniosek o nadanie statusu uchodźcy pozostawia się bez rozpoznania. Przepisy art. 34 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.4.
W razie odmowy poddania się czynnościom, o których mowa w ust. 1 pkt 2, cudzoziemiec nie może być umieszczony w ośrodku dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.1.
Cudzoziemcowi, w sprawie którego wydano postanowienie o wszczęciu postępowania o nadanie statusu uchodźcy, wydaje się tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca.2.
Tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca w okresie swojej ważności potwierdza tożsamość cudzoziemca i uprawnia go do jednorazowego wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.3.
Tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca wydaje się na okres ważności nie dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością przedłużania go na kolejne okresy, nie dłuższe jednak niż 3 miesiące.4.
Cudzoziemiec jest obowiązany złożyć do depozytu organowi prowadzącemu postępowanie o nadanie statusu uchodźcy w pierwszej instancji swój dokument podróży na czas trwania postępowania o nadanie statusu uchodźcy.Postępowanie o wydanie cudzoziemcowi wizy lub udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony ulega z mocy prawa zawieszeniu na czas trwania postępowania o nadanie statusu uchodźcy.
1.
Cudzoziemcowi, w sprawie którego wszczęto postępowanie o nadanie statusu uchodźcy, można, w razie potrzeby, na czas niezbędny do wydania decyzji ostatecznej, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach na okres do 3 miesięcy od daty jej wydania, zapewnić:1)
zakwaterowanie,2)
wyżywienie,3)
opiekę medyczną,4)
pomoc rzeczową,5)
pomoc pieniężną stałą lub jednorazową,6)
pomoc związaną z dobrowolnym wyjazdem z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.2.
Świadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5, mogą być realizowane przez umieszczenie cudzoziemca w ośrodku dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.3.
W wypadkach uzasadnionych stanem zdrowia cudzoziemca lub jego bezpieczeństwem świadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5, mogą być udzielane poza ośrodkiem dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.Decyzje w sprawach o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy podejmowane w pierwszej instancji, postanowienia o wszczęciu postępowania o nadanie statusu uchodźcy oraz decyzje o odmowie wszczęcia postępowania o nadanie statusu uchodźcy wydaje się po umożliwieniu cudzoziemcowi osobistego złożenia zeznań i oświadczeń.
Wydanie decyzji o nadaniu lub odmowie nadania statusu uchodźcy powinno nastąpić nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.
1.
Cudzoziemcowi odmawia się nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku, jeżeli jego wniosek o nadanie statusu uchodźcy w świetle zgromadzonego materiału dowodowego:1)
nie daje jakichkolwiek podstaw uzasadniających obawę cudzoziemca przed prześladowaniem, o którym mowa w art. 1 A Konwencji Genewskiej,2)
oparty jest na świadomym wprowadzeniu w błąd organu lub ma na celu nadużycie postępowania o nadanie statusu uchodźcy.2.
Brak jest jakichkolwiek podstaw uzasadniających obawę cudzoziemca przed prześladowaniem, w szczególności gdy:1)
cudzoziemiec nie powołuje się na obawę przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub swoich przekonań politycznych, lecz podaje inne przyczyny wniosku o nadanie statusu uchodźcy, jak w szczególności poszukiwanie pracy lub lepszych warunków życiowych,2)
cudzoziemiec powołuje się na obawę przed prześladowaniem, którego występowanie ograniczone jest do określonych części terytorium jego kraju pochodzenia lub innego kraju, w którym na stałe przebywa, podczas gdy mógł udać się bez przeszkód do innej części terytorium tego kraju i korzystać z ochrony przewidzianej w art. 33.1 Konwencji Genewskiej,3)
cudzoziemiec nie podaje podstawowych informacji dotyczących okoliczności związanych z jego obawą przed prześladowaniem.3.
Wniosek o nadanie statusu uchodźcy oparty jest na świadomym wprowadzeniu w błąd organu lub ma na celu nadużycie postępowania o nadanie statusu uchodźcy, jeżeli:1)
zawiera dane w sposób oczywisty niewiarygodne lub nieprawdopodobne, lub fakty podane w nim nie są spójne, bądź też zawiera oczywiste sprzeczności,2)
złożony został przez cudzoziemca, który przybył z bezpiecznego kraju pochodzenia,3)
cudzoziemiec podaje nieprawdziwe informacje o swojej tożsamości lub przedstawia inne fałszywe dowody,4)
cudzoziemiec, działając w złej wierze, zniszczył, uszkodził albo zataił dowód istotny w postępowaniu lub pozbył się go,5)
cudzoziemiec, mając możliwości wcześniejszego złożenia wniosku, wystąpił o nadanie statusu uchodźcy jedynie w celu uniknięcia wydalenia.4.
Organ prowadzący postępowanie o nadanie statusu uchodźcy niezwłocznie po stwierdzeniu zaistnienia którejkolwiek z okoliczności wymienionych w ust. 1 wydaje decyzję o odmowie nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku.Cudzoziemcowi odmawia się nadania statusu uchodźcy, jeżeli:
1)
uzyskał status uchodźcy w innym państwie, które zapewnia mu rzeczywistą ochronę,4)
korzysta z ochrony lub pomocy organów lub agencji Organizacji Narodów Zjednoczonych innych niż Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców.Cudzoziemcowi, któremu nadano status uchodźcy, wydaje się dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej oraz udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.
1.
W wypadku nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy jego małoletniemu dziecku, jeżeli przebywa wraz z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nadaje się również status uchodźcy oraz udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i wydaje dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej.2.
Jeżeli małoletniemu dziecku cudzoziemca, któremu nadano status uchodźcy, nie wydano osobnego dokumentu podróży, wydany cudzoziemcowi dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej obejmuje także to małoletnie dziecko cudzoziemca.3.
W wypadku nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy, jego współmałżonkowi, o którym mowa w art. 34a ust. 2, nadaje się również status uchodźcy oraz wydaje dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej i udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.Status uchodźcy wygasa z mocy prawa z dniem nabycia przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego albo z dniem pisemnego zrzeczenia się statusu uchodźcy.
1.
Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony wydane cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 43 i 44, nie może być cofnięte bez uprzedniego pozbawienia go statusu uchodźcy. Przepisu art. 22 nie stosuje się.2.
Zezwolenie na osiedlenie się, wydane cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 43 i 44, nie może być cofnięte bez uprzedniego pozbawienia go statusu uchodźcy.1.
Jeżeli wobec cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy została wydana decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo wydaleniu, wykonanie tej decyzji ulega wstrzymaniu z mocy prawa do dnia wydania decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.2.
Jeżeli wszczęcie postępowania o nadanie statusu uchodźcy nastąpiło po wydaniu wobec cudzoziemca decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub o jego wydaleniu, wykonanie tej decyzji ulega wstrzymaniu z mocy prawa do dnia wydania decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.3.
(skreślony).W okolicznościach określonych w art. 46 cudzoziemca umieszcza się w strzeżonym ośrodku, o którym mowa w art. 59 ust. 1. Przepisy art. 59 ust. 2 i 4 oraz art. 60 stosuje się odpowiednio.
1.
Cudzoziemca można pozbawić statusu uchodźcy, jeżeli zajdzie którakolwiek z okoliczności wymienionych w Konwencji Genewskiej, uzasadniających pozbawienie uchodźcy ochrony przewidzianej w tej konwencji.2.
W decyzji o pozbawieniu statusu uchodźcy można postanowić o cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony albo skrócić okres, na który udzielono zezwolenia. W takim wypadku należy w decyzji określić termin opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.1.
Cudzoziemiec, ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy albo któremu nadano ten status, może swobodnie kontaktować się z przedstawicielem Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców, a w szczególności w każdej chwili zwracać się do niego z prośbą o pomoc.1a.
Cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy, albo któremu nadano ten status, może swobodnie kontaktować się z organizacjami zajmującymi się sprawami uchodźców.2.
Przedstawiciel Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców, na swój wniosek i za pisemną zgodą cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, ma prawo do uzyskiwania od organów prowadzących postępowanie o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy informacji o przebiegu tego postępowania oraz przeglądania akt sprawy i sporządzania z nich notatek i odpisów, z wyłączeniem akt, o których mowa w art. 74 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, przy czym przedstawicielowi Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców nie służy zażalenie, o którym mowa w art. 74 § 2 tego kodeksu, oraz skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego. O prawie wyrażenia zgody należy cudzoziemca pouczyć w chwili składania wniosku o nadanie statusu uchodźcy.3.
Informacje, a w szczególności dane osobowe, uzyskiwane w trybie niniejszego artykułu, mogą być wykorzystywane wyłącznie do celów, o których mowa w art. 35 Konwencji Genewskiej.4.
Organy Rzeczypospolitej Polskiej będą podejmowały wszelkie działania w celu ułatwienia Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców wypełnienia jego zadań zgodnie z art. 35 Konwencji Genewskiej.