Rozdział 1 - Sprawy z zakresu prawa osobowego i rodzinnego. - Bułgaria-Polska. Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. Warszawa.1961.12.04.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1963.17.88
Akt obowiązujący Wersja od: 17 czerwca 1996 r.
Rozdział I.
Sprawy z zakresu prawa osobowego i rodzinnego.
Sprawy z zakresu prawa osobowego i rodzinnego.
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych.
1.
Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych osób fizycznych ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, której osoby te są obywatelami.2.
Zdolność osób prawnych ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, na której obszarze zostały one utworzone.Ubezwłasnowolnienie.
Dla ubezwłasnowolnienia właściwy jest sąd i stosuje się prawo tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba, mająca być ubezwłasnowolnioną.
1.
Jeżeli organ jednej Umawiającej się Strony stwierdzi, że zachodzą przesłanki do ubezwłasnowolnienia obywatela drugiej Umawiającej się Strony mającego miejsce zamieszkania lub pobytu w okręgu tego organu, wówczas zawiadomi o tym właściwy organ drugiej Umawiającej się Strony.2.
Jeżeli organ drugiej Umawiającej się Strony zawiadomiony zgodnie z postanowieniem ustępu 1 oznajmi, że pozostawia dalsze czynności organowi miejsca zamieszkania lub pobytu tej osoby albo nie wypowie się w terminie trzech miesięcy, wówczas organ miejsca zamieszkania lub pobytu może przeprowadzić postępowanie o ubezwłasnowolnienie według prawa swego Państwa, o ile przyczynę ubezwłasnowolnienia przewiduje również prawo tej Umawiającej się Strony, której dana osoba jest obywatelem. Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu przesyła się właściwemu organowi drugiej Umawiającej się Strony.W przypadkach nie cierpiących zwłoki organ miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która powinna być ubezwłasnowolniona, a jest obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, może wydać tymczasowe zarządzenia potrzebne dla ochrony tej osoby lub jej majątku. Odpisy tych zarządzeń przesyła się właściwemu organowi Umawiającej się Strony, której obywatelem jest ta osoba.
Postanowienia artykułów 17 i 18 stosuje się odpowiednio do uchylenia ubezwłasnowolnienia.
Uznanie osoby za nieobecną lub zmarłą i stwierdzenie zgonu.
1.
W sprawach o uznanie osoby za nieobecną lub zmarłą albo o stwierdzenie zgonu właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, której obywatelem była ta osoba w czasie, kiedy według ostatnich wiadomości pozostawała przy życiu.2.
Sąd jednej Umawiającej się Strony może uznać obywatela drugiej Umawiającej się Strony za nieobecnego lub zmarłego, jak również stwierdzić jego zgon na wniosek zamieszkałych na jej obszarze osób uprawnionych do zgłoszenia takiego wniosku według prawa tej Strony. Orzeczenie to będzie miało skutki prawne tylko na obszarze tej Umawiającej się Strony, której sąd wydał orzeczenie.3.
Na wniosek osoby zainteresowanej sąd, który wydał orzeczenie wymienione w ustępie 2, uchyli lub zmieni to orzeczenie, jeżeli sąd właściwy w myśl ustępu 1 wyda inne orzeczenie w tym przedmiocie.4.
Przy rozpoznawaniu spraw o uznanie osoby za nieobecną lub zmarłą albo o stwierdzenie zgonu sądy Umawiających się Stron stosują prawo swego Państwa.Zawarcie małżeństwa.
1.
Materialne przesłanki ważności małżeństwa ocenia się dla każdej z osób zawierających małżeństwo według prawa Umawiającej się Strony, której osoba ta jest obywatelem.2.
Forma zawarcia małżeństwa podlega prawu Umawiającej się Strony, przed której organem małżeństwo zostaje zawarte.3.
Forma zawarcia małżeństwa przed uprawnionym do tego przedstawicielem dyplomatycznym lub urzędnikiem konsularnym podlega prawu Umawiającej się Strony wysyłającej przedstawiciela dyplomatycznego lub urzędnika konsularnego.Osobiste i majątkowe stosunki małżonków.
1.
Prawa i obowiązki małżonków oraz ich stosunki majątkowe podlegają prawu Umawiającej się Strony, której oboje małżonkowie są obywatelami. Do rozpoznawania spraw w tym zakresie właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze małżonkowie mają lub mieli ostatnio miejsce zamieszkania.2.
Jeżeli jeden z małżonków jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, właściwy jest sąd i stosuje się prawo tej Umawiającej się Strony, na której obszarze małżonkowie mają miejsce zamieszkania lub mieli ostatnio miejsce zamieszkania.Rozwód.
1.
Jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami jednej Umawiającej się Strony, dla rozwodu właściwy jest sąd tej Strony. Jeżeli mają oni miejsce zamieszkania na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, wówczas właściwy jest również sąd drugiej Strony. Rozwód podlega prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelami są małżonkowie w chwili wniesienia pozwu o rozwód.2.
Jeżeli w chwili wniesienia pozwu o rozwód jeden z małżonków jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, wówczas właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na obszarze której oboje małżonkowie mają lub mieli ostatnio miejsce zamieszkania. Sąd stosuje prawo swego Państwa.Istnienie, nieistnienie i nieważność małżeństwa.
1.
Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa oraz uznanie małżeństwa za nieważne z powodu naruszenia przesłanek zawarcia małżeństwa podlega prawu, które należało zastosować zgodnie z artykułem 22 ustęp 1.2.
Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa oraz uznanie małżeństwa za nieważne z powodu niezachowania formy przy jego zawieraniu podlega prawu Państwa, którego formę zastosowano przy zawieraniu małżeństwa.3.
Do określenia właściwości sądów stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 24.Stosunki prawne między rodzicami a dziećmi.
Stosunki prawne między rodzicami a dziećmi oraz ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa podlegają prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko.
1.
Do orzekania o stosunkach prawnych określonych w artykule 26 właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko.2.
Jeżeli obie strony procesowe mają miejsce zamieszkania na obszarze jednej Umawiającej się Strony, wówczas właściwy jest również sąd tej Strony.Do roszczeń alimentacyjnych rodziców wobec dzieci stosuje się prawo oraz właściwy jest sąd tej Umawiającej się Strony, na której terytorium ma miejsce zamieszkania osoba uprawniona do alimentów.
Przysposobienie.
1.
Do przysposobienia stosuje się prawo Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiający w chwili przysposobienia.2.
Jeżeli według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiany, wymagana jest jego zgoda, zgoda jego ustawowych przedstawicieli lub zezwolenie właściwego organu, konieczne jest otrzymanie takiej zgody lub zezwolenia.3.
Jeżeli dziecko przysposabiają małżonkowie, z których jeden jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, powinny być dopełnione warunki przewidziane przez prawo obu Umawiających się Stron.4.
W sprawach o przysposobienie właściwy jest organ Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiający w chwili przysposobienia. W przypadku przewidzianym w ustępie 3 właściwy jest organ Umawiającej się Strony, na której obszarze małżonkowie mają lub mieli wspólne miejsce zamieszkania.5.
Postanowienia poprzedzających ustępów stosuje się odpowiednio do rozwiązania przysposobienia.Obowiązki alimentacyjne.
1.
Dla obowiązków alimentacyjnych między krewnymi oraz między osobami, których małżeństwo zostało rozwiązane lub unieważnione, jak również między przysposabiającym a przysposobionym, właściwe jest prawo Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba uprawniona.2.
W sprawach określonych w ustępie 1 właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze zamieszkuje osoba uprawniona.Opieka i kuratela.
1.
W sprawach opieki nad obywatelami Umawiających się Stron właściwe są organy i stosuje się prawo Strony, której obywatelem jest osoba podlegająca opiece.2.
Stosunki prawne pomiędzy opiekunem i osobą poddaną opiece określa się według prawa Umawiającej się Strony, której organ wyznaczył opiekuna.3.
Obowiązek przyjęcia opieki ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem jest opiekun.4.
Obywatel jednej Umawiającej się Strony może być ustanowiony opiekunem obywatela drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli zamieszkuje na obszarze tej Umawiającej się Strony, gdzie ma sprawować opiekę, a jego ustanowienie będzie korzystniejsze dla osoby podlegającej opiece.1.
W razie konieczności podjęcia czynności w interesie obywatela jednej Umawiającej się Strony, którego miejsce zamieszkania lub pobytu znajduje się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, organ tej Strony zawiadomi niezwłocznie organ opiekuńczy tej Umawiającej się Strony, której dana osoba jest obywatelem.2.
W przypadkach nie cierpiących zwłoki organ opiekuńczy drugiej Umawiającej się Strony może wydać zgodnie ze swoim prawem odpowiednie zarządzenia tymczasowe, obowiązany jest jednak niezwłocznie zawiadomić o tym organ opiekuńczy tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba potrzebująca pieczy. Do czasu podjęcia przez ten organ odmiennych decyzji pozostają w mocy zarządzenia tymczasowe.1.
Organ opiekuńczy jednej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba potrzebująca pieczy, może zwrócić się do właściwego organu drugiej Umawiającej się Strony o sprawowanie opieki, a także o wydanie zarządzeń w interesie osoby, której miejsce zamieszkania lub pobytu znajduje się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony. Organ wezwany zawiadamia organ wzywający o ustanowieniu opieki i o wydanych zarządzeniach.2.
Jeżeli osoba będąca obywatelem jednej Umawiającej się Strony, nad którą ustanowiono opiekę, wskutek późniejszej zmiany miejsca zamieszkania przebywa na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, organ, który dotychczas sprawował opiekę, może żądać od organu drugiej Umawiającej się Strony przejęcia opieki do dalszego sprawowania. Przekazanie opieki staje się skuteczne dopiero po przejęciu przez organ wezwany opieki i zawiadomieniu o tym organu wzywającego.3.
Organ, który przejął opiekę, stosuje prawo swego Państwa, jest jednak obowiązany w zakresie oceny zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych stosować prawo tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba poddana opiece. Organ ten nie jest uprawniony do wydawania orzeczeń dotyczących stanu cywilnego tej osoby, może jednak udzielić zezwolenia na zawarcie małżeństwa, wymaganego według prawa tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba, podlegająca opiece.1.
Opiekun sprawuje opiekę zarówno nad osobą, jak i nad całym jej majątkiem, niezależnie od tego, gdzie ta osoba przebywa lub gdzie znajduje się jej majątek.2.
Jeżeli osoba, nad którą została ustanowiona opieka przez organ jednej Umawiającej się Strony, posiada majątek na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, wówczas organ sprawujący opiekę może żądać od właściwego organu drugiej Umawiającej się Strony, aby ustanowił osobę do zarządu tym majątkiem.4 Art. 22 zmieniony przez art. 1 pkt 3 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.
5 Art. 27A dodany przez art. 1 pkt 4 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.