Rozdział 5 - Urządzenia przeładunkowe i sprzęt zmechanizowany. Haki. - Bezpieczeństwo i higiena pracy w portach morskich i śródlądowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1967.39.200

Akt utracił moc

Wersja od: 29 lutego 1972 r.

V.

Urządzenia przeładunkowe i sprzęt zmechanizowany.

Haki.

§  80.

1. Haki do przenoszenia unosów powinny być kute lub płytkowe oraz powinny odpowiadać wymaganiom odpowiednich norm.

2. Stosowanie haków żeliwnych, staliwnych (lanych) lub spawanych jest zabronione.

§ 81. Hak powinien mieć świadectwo wytwórni z oznaczeniem materiału, z jakiego został wykonany, oraz posiadać oznaczenie dopuszczalnego obciążenia roboczego.

§ 82. Przy przenoszeniu ładunków niebezpiecznych, a także gdy zachodzi możliwość wysunięcia zawiesia z gardzieli haka powinny być stosowane haki wyposażone w urządzenia zamykające gardziel.

§  83.

1. Ładunki o ciężarze ponad 100 ton powinny być podnoszone na elementach zamkniętych, tzw. uszakach lub hakach płytowych i dwurożnych.

2. Na haku dwurożnym należy ładunek tak zawieszać, aby obydwa rogi były jednakowo obciążone.

3. Zabrania się stosowania elementów służących do zawieszania ładunku na hak, jak pierścieni, ogniw, mankietów, łańcuchów itp., których wymiary uniemożliwiają swobodne włożenie elementów w rozwarcie gardzieli haka i umieszczenie ich na dnie gardzieli.

§  84.

1. Kontrola haków co do stopnia zużycia i ustalenia ich przydatności do dalszej pracy powinna być przeprowadzana przed rozpoczęciem każdej zmiany roboczej, niezależnie od obserwacji haka w czasie pracy.

2. Jeżeli rozwartość gardzieli haka na skutek rozgięcia zwiększyła się o ponad 10% w stosunku do rozwartości początkowej, hak powinien być przekuty na gorąco i doprowadzony do przepisowego kształtu.

3. Kontrolę zwiększenia rozwartości gardzieli haka należy przeprowadzić za pomocą sprawdzianu.

Wózki silnikowe.

§  85.

1. Stanowiska kierowców (operatorów) na wózkach silnikowych powinny posiadać osłony chroniące kierowców w razie kolizji przed urazami oraz umożliwiające szybkie opuszczenie wózka.

2. Stanowiska kierowców na wózkach widłowych powinny być zabezpieczone przed spadnięciem na kierowcę ładunku znajdującego się na widłach.

3. Powierzchnia pomostu powinna być wykonana tak, aby zabezpieczała kierowcę przed pośliźnięciem się.

4. Przewody i aparatura elektryczna powinny być zabezpieczone w taki sposób, aby iskrzenie mogące powstać w czasie jazdy nie zagrażało kierowcy ani ładunkowi.

5. Wyłącznik prądu przy wózkach elektrycznych powinien być sprzężony z hamulcem w taki sposób, aby przy zaciągniętym hamulcu następowało jednoczesne wyłączenie prądu.

6. W celu uniemożliwienia uruchomienia wózka przez osoby niepowołane, każdy wózek powinien być wyposażony w stacyjkę, od której klucz posiada tylko kierowca.

7. Wózki powinny być wyposażone w sprawnie działające sygnały dźwiękowe.

8. Wózki powinny być wyposażone w światła przednie oraz w tylne szkła odblaskowe.

9. Wózki używane jako ciągniki powinny być wyposażone w sprzęgi zabezpieczające przed samoczynnym odłączeniem się przyczepy od ciągnika podczas jazdy.

10. Zabrania się stosowania wózków silnikowych w pomieszczeniach lub ładowniach statków, gdzie jest duże zapylenie lub stężenie gazów, mogące spowodować wybuch.

§  86.

1. Maksymalna szybkość jazdy wózków przy pracach przeładunkowych na terenie portu nie powinna przekraczać 20 km/godz., przy czym kierujący wózkiem powinien prowadzić go rozważnie i ostrożnie oraz dostosować szybkość do istniejących warunków w sposób umożliwiający pełne panowanie nad wózkiem.

2. Zabrania się przewożenia pracowników wózkami, jeżeli wózki nie są do tego odpowiednio dostosowane.

§  87.

1. Wyloty rur gazów spalinowych przy wózkach silnikowych powinny być umieszczone w takich miejscach, aby wydzielające się spaliny nie zagrażały kierowcy.

2. Eksploatowanie wózków spalinowych w ładowniach statku jest dopuszczalne, jeżeli ładownie są dobrze przewietrzane, a stężenie tlenku węgla w powietrzu ładowni nie będzie przekraczać dopuszczalnego stężenia określonego normą.

3. Eksploatowanie wózków spalinowych, napędzanych benzyną etylizowaną, w ładowniach statków, magazynach i w innych podobnych pomieszczeniach jest zabronione.

§ 88. Jeżeli ładunek przenoszony jest przez dwa lub więcej wózków widłowych, pracujących jednocześnie, żaden z wózków nie powinien być obciążony więcej niż do ³/₄ dopuszczalnego obciążenia.

§ 89. Stan techniczny i wyposażenie wózków silnikowych poruszających się po drogach publicznych oraz kwalifikacje kierowców powinny odpowiadać wymaganiom zawartym w przepisach o ruchu na drogach publicznych.

Przenośniki grawitacyjne.

§ 90. Szybkość końcowa ładunku w miejscach odbioru przy przenośnikach prostych i spiralnych nie powinna przekraczać 0,75 m/sek. przy odbiorze ręcznym.

§  91.

1. Przenośniki proste typu otwartego (ześlizgi) do drobnicy powinny być zaopatrzone po obu stronach w prowadnice takiej wysokości, aby zapobiegały wypadaniu ładunków podczas ich ruchu. Wysokość prowadnic nie może być mniejsza niż 0,4 m.

2. Powierzchnia ślizgów oraz obrzeża przenośnika prostego do transportu bawełny i podobnych ładunków łatwo zapalnych powinny być wyłożone materiałem nie iskrzącym (np. drewnem), a główki gwoździ lub inne części metalowe, jeżeli są z materiału iskrzącego, powinny być zakryte materiałem nie iskrzącym.

3. Miejsca odbioru ładunków z przenośnika powinny być zaopatrzone w urządzenia zatrzymujące w celu zabezpieczenia pracowników przed uderzeniem.

§  92.

1. Przenośniki spiralne otwarte, przeznaczone do drobnicy, powinny być zaopatrzone w obrzeża zabezpieczające ładunek przed wypadnięciem. Obrzeża od strony wewnętrznej powinny być gładkie.

2. Wysokość obrzeża powinna wynosić co najmniej ²/₃ wysokości największej jednostki przesuwanego ładunku.

3. Zewnętrzny brzeg powierzchni ślizgowej przenośnika powinien być podniesiony w stosunku do środka.

§  93.

1. Ramy wzdłużne przenośników rolkowych, w których umieszczone są rolki, powinny być połączone w sposób uniemożliwiający zmianę odległości między ramami.

2. Rolki powinny być zabezpieczone przed wypadnięciem.

3. Odstęp między osiami rolek powinien być taki, aby najkrótsza jednostka przesuwanego ładunku spoczywała co najmniej na trzech rolkach.

4. Sekcje łukowe na zakrętach przenośników rolkowych powinny być wyposażone w obrzeża zabezpieczające przed wypadnięciem ładunku.

§ 94. Przenośniki grawitacyjne, przy których porozumiewanie głosowe między stanowiskami załadunku i odbioru jest utrudnione, powinny być zaopatrzone w sygnalizację świetlną i dźwiękową.

Przenośniki taśmowe.

§  95.

1. Wielkość kąta pochylenia i dopuszczalna szybkość urządzenia nośnego przenośnika powinny być dostosowane do rodzaju tego urządzenia oraz do rodzaju przenoszonego ładunku.

2. Dane co do wielkości kąta nachylenia oraz dopuszczalnej szybkości urządzenia nośnego przenośnika powinny być uwidocznione w instrukcji obsługi każdego przenośnika.

§ 96. Przenośniki taśmowe stałe powinny mieć wyłączniki bezpieczeństwa umieszczone w łatwo dostępnych i dobrze oświetlonych miejscach w odstępach nie przekraczających 25 m, jeżeli nie posiadają wyłączników liniowych.

§ 97. Taśmy gumowe lub stalowe przenośników do przenoszenia drobnicy powinny mieć szerokość większą o 30 mm od ładunków, których szerokość nie przekracza 300 mm, oraz większą o 100 mm dla pozostałych ładunków.

§ 98. Złącza końców taśmy gumowej przenośników powinny być obustronnie gładkie.

§ 99. Miejsca nabiegania taśmy przenośników na bęben napędowy i napinający powinny być zabezpieczone.

§  100.

1. Mechanizmy służące do zmiany kąta nachylenia ramy przegubowej przewoźnego przenośnika powinny być tak skonstruowane, aby całkowicie zabezpieczały przed samoczynnym opuszczeniem się ramy.

2. Śruby nastawcze znajdujące się w mechanizmach do zmiany kąta nachylenia ramy powinny być zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające przed zupełnym ich wykręceniem.

3. Śruby nastawcze powinny mieć wyraźne oznaczenie, wskazujące kierunek podnoszenia i opuszczania ramy.

4. Zabrania się ręcznego dokonywania zmiany kata nachylenia ramy przenośnika w czasie jego ruchu.

§ 101. Wszystkie gniazda wtykowe przeznaczone dla wtyczek kabli zasilających prądem silniki przewoźnych przenośników powinny być jednego typu z automatycznym zamknięciem.

§ 102. W sprawach nie uregulowanych przepisami niniejszego rozporządzenia w zakresie obsługi przenośników mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 19 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze przenośników (Dz. U. Nr 13, poz. 51).

Przyciągarki.

§  103.

1. Przyciągarki z liną nawijaną na bęben powinny być wyposażone w hamulce, a w porze nocnej - ponadto w czerwone światełka ostrzegawcze.

2. Bębny linowe przyciągarek powinny być zaopatrzone w obustronne tarcze zapobiegające spadaniu liny z bębna.

§ 104. Przyciągarki z liną obiegową bez końca powinny być zaopatrzone w wyłączniki bezpieczeństwa, rozmieszczone wzdłuż odcinka torów, obok którego biegnie lina, w miejscach łatwo dostępnych i w porze nocnej dobrze oświetlonych - w odstępach nie przekraczających 50 m.

§  105.

1. Szybkość przetaczania wagonów przyciągarkami nie powinna przekraczać 5 km/godz.

2. Dozwolona liczba przetaczanych wagonów powinna być określona instrukcją przedsiębiorstwa, uwzględniającą warunki terenowe oraz pracę w porze letniej i zimowej.

§ 106. Liny przyciągarek wykazujące zużycie lub uszkodzenia, określone w § 62 ust. 3, powinny być wymienione.

§ 107. Podczas pracy przyciągarek powinien być przestrzegany ścisły zakaz przebywania lub przechodzenia w zasięgu pracujących lin osobom nie upoważnionym.

§ 108. Na nabrzeżach typowo drobnicowych w portach morskich zabrania się instalowania przyciągarek wagonowych.

§ 109. W zakresie bezpieczeństwa pracy przy obsłudze przyciągarek mają ponadto zastosowanie przepisy §§ 46, 47 i 48 rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 16 lipca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze kolei w zakładach pracy (Dz. U. Nr 38, poz. 167).

Żurawie.

§  110.

1. Mechanizmy żurawia powinny być zaopatrzone w pomosty z bezpiecznymi wyjściami, skonstruowanymi w taki sposób, aby nie zmniejszały widoczności z kabiny.

2. Wszystkie pomosty, kładki itp. konstrukcje powinny być zaopatrzone w sztywne poręcze, umieszczone na wysokości 1,1 m, poprzeczkę umieszczoną w połowie wysokości oraz w obrzeża o wysokości co najmniej 0,15 m.

§  111.

1. Żurawie poruszające się na szynach jezdnych powinny być zaopatrzone w podpory zabezpieczające w razie złamania się osi koła.

2. Koła jezdne żurawi powinny mieć osłony dla usuwania przedmiotów na drodze przesuwania się żurawi, umieszczone w odległości nie większej niż 10 mm od główki szyny.

3. Mosty żurawi powinny być zaopatrzone po obu stronach poprzecznic w zderzaki pomalowane barwą ostrzegawczą.

§  112.

1. Na końcach torów jezdnych żurawi powinny być umieszczone odboje zaopatrzone w sprężyste zderzaki, ustawione na wysokości zderzaków żurawia, w sposób zapewniający jednoczesny styk czołowych powierzchni zderzaków obu podpór żurawia.

2. W razie wyłączenia z eksploatacji części toru poddźwigowego, należy zabezpieczyć ten odcinek toru przez ustawienie zderzaków przenośnych dostosowanych do zderzaków żurawi bezpośrednio sąsiadujących z tym odcinkiem toru poddźwigowego.

3. Wymagania stawiane zderzakom regulują przepisy o dozorze technicznym.

§  113.

1. Żurawie, z wyjątkiem żurawi do przeładunków masowych, powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed przeciążeniem, sygnalizujące przekroczenie dopuszczalnego udźwigu żurawia lub też wyłączające dopływ prądu do silnika mechanizmu podnoszenia.

2. Żurawie powinny być zaopatrzone w wyłączniki krańcowe zapewniające bezpieczne wykonanie pracy oraz zabezpieczające urządzenia żurawia przed uszkodzeniem. Przepis ten nie dotyczy żurawi parowych i spalinowych, zbudowanych przed dniem 31 grudnia 1961 r.

§ 114. Żurawie powinny być zaopatrzone w sprawnie działającą sygnalizację dźwiękową lub świetlną, uruchamianą automatycznie z chwilą jazdy bramy żurawia, oraz w sygnał ostrzegawczy, uruchamiany z kabiny dźwigowego.

§ 115. Bramy i półbramy żurawi poruszających się po torach jezdnych powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed przesuwaniem się żurawia, pod działaniem silnego wiatru, z miejsca jego postoju lub pracy.

§ 116. Jeżeli siła wiatru przekroczy dopuszczalne granice, pracę żurawia należy przerwać, a żuraw zabezpieczyć zgodnie z instrukcją dla dźwigowego.

§  117.

1. Każdy żuraw powinien być zaopatrzony w tablicę z oznaczeniem dopuszczalnego udźwigu.

2. Jeżeli żuraw ma zmienny udźwig, na tablicy powinien być podany udźwig obowiązujący przy określonych położeniach wysięgnika.

§  118.

1. Żuraw o napędzie elektrycznym powinien mieć uziemione podpory stalowej konstrukcji żurawia przez uziemienie toru.

2. Obudowa silników i urządzeń elektrycznych powinna mieć dobre połączenia metalowe z konstrukcją stalową.

3. Oporność uziemienia urządzeń zabezpieczających przy pomocy wyłączników samoczynnych bez przekaźników ochronnych (ziemiozwarciowych) lub przy pomocy bezpieczników topikowych powinna być zgodna z przepisami o budowie urządzeń elektrycznych.

4. Na złączach szyn jezdnych powinny być założone przyspawane łączówki elektryczne nie utrudniające dylatacji termicznej szyn.

§  119.

1. Wysokość kabiny i maszynowni nie powinna być mniejsza niż 2 m.

2. Kabina powinna stanowić odrębną całość lub być oddzielona od pomieszczenia maszynowni ścianką zabezpieczającą dźwigowego przed hałasem i pyłem.

3. Kabina powinna być zaopatrzona w drzwi zamykane na klucz.

4. Jeżeli drzwi kabiny i maszynowni znajdują się wyżej niż 30 cm ponad pomostami prowadzącymi do nich, należy zainstalować schodki lub stałe drabinki ułatwiające wejście.

5. W okresie zimowym kabina powinna być ogrzewana do temperatury co najmniej +15°C.

6. Grzejniki zainstalowane w kabinie powinny posiadać odpowiednie zabezpieczenie przed bezpośrednim promieniowaniem ciepła na dźwigowego oraz przed możliwością powstania pożaru.

§  120.

1. Dźwigowy powinien mieć zapewnioną możność sterowania żurawiem w pozycji siedzącej.

2. Siedzenie powinno być z oparciem i umieszczone w taki sposób, aby dźwigowy miał możność obserwowania terenu swej pracy i kierowania żurawiem bez potrzeby wstawania.

§  121.

1. Liny nawijane na bęben powinny mieć taką długość, aby przy najniższym położeniu haka pozostawało na bębnie co najmniej 1,5 zwoja, nie licząc odcinka liny służącego do przymocowania jej do bębna.

2. Obrzeża bębna linowego powinny wystawać ponad górną warstwę liny po pełnym jej nawinięciu nie mniej niż o jedną średnicę liny, a bębna łańcuchowego - co najmniej o szerokość ogniwa łańcucha.

3. Liny, które spadły z bębna i dostały się pomiędzy koła zębate lub na których powstały węzły albo pętle, powinny być przed dalszym użyciem dokładnie zbadane.

§ 122. Bębny o wielowarstwowym nawijaniu liny lub łańcucha powinny być wyposażone w urządzenia zapewniające należyte układanie się każdej warstwy, jak układacze lin itp.

§  123.

1. Współczynniki bezpieczeństwa dla lin nośnych żurawi powinny wynosić co najmniej 5, jeżeli przepisy o dozorze technicznym nie stanowią inaczej.

2. Liny nośne żurawia wykazujące zużycie lub uszkodzenia określone w § 62 ust. 3 powinny być wymienione.

§  124.

1. Poziome przenoszenie ładunku żurawiem powinno odbywać się na wysokości co najmniej jednego metra ponad przedmiotami znajdującymi się na drodze przenoszonego unosu.

2. Zabrania się podnoszenia i opuszczania unosów, chwytaków i skrzyń oraz opróżniania chwytaków i skrzyń, a także wyciągania żurawiem lub windą spod unosu pomocniczego sprzętu przeładunkowego (zawiesi, siatek itp.) podczas wchodzenia i wychodzenia robotników z ładowni statku po drabinach.

3. Zabrania się opuszczania i podnoszenia z wagonu, w którym są robotnicy: chwytaków, unosów drewna, stali profilowej, rur i innych ładunków zajmujących ponad połowę długości podłogi wagonu.

4. Podczas przerw w pracy chwytak nie powinien pozostawać zawieszony na linach, lecz powinien być opuszczony na pomost lub plac.

§ 125. Dla każdego typu żurawia portowego powinna być opracowana szczegółowa instrukcja obsługi i bezpieczeństwa pracy, dostosowana do rodzaju danego żurawia i warunków pracy w porcie.

§ 126. Zespołowa praca dwóch żurawi jest dopuszczalna w obecności osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo ruchu za wiedzą i zezwoleniem kierownictwa przedsiębiorstwa.

§  127.

1. Ponadto przy eksploatacji żurawi w sprawach nie uregulowanych przepisami niniejszego rozporządzenia obowiązują przepisy rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 20 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi (Dz. U. Nr 15, poz. 58) oraz przepisy o dozorze technicznym.

2. Za oświetlenie awaryjne w rozumieniu § 29 rozporządzenia powołanego w ust. 1 należy uważać również, niezależnie od latarki elektrycznej, lampę akumulatorową umieszczoną w dostępnym miejscu w kabinie dźwigowego.

Żurawie pływające.

§  128.

1. Każdy żuraw pływający powinien mieć świadectwo klasyfikacyjne, stwierdzające dopuszczenie jednostki do ruchu, oraz karty ewidencyjne wydane przez powołane do wykonywania nadzoru organy lub instytucje.

2. Żuraw powinien być wyposażony w łódź do komunikacji między żurawiem a lądem lub w inne urządzenia odpowiadające obowiązującym w tym zakresie przepisom.

§  129.

1. Żuraw pływający podczas postoju i przeładunku powinien być przycumowany.

2. W czasie silnych wiatrów praca żurawiem pływającym bez zezwolenia kapitanatu portu jest zabroniona.

3. Zabrania się wykonywania jakichkolwiek prac żurawiem pływającym przy temperaturze poniżej minus 20°C.