Rozdział 4 - Pomocniczy sprzęt przeładunkowy. - Bezpieczeństwo i higiena pracy w portach morskich i śródlądowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1967.39.200

Akt utracił moc

Wersja od: 29 lutego 1972 r.

IV.

Pomocniczy sprzęt przeładunkowy.

§ 49. Pomocniczy sprzęt przeładunkowy powinien być bezpieczny dla obsługi, niezawodny w użyciu, czynić zadość wymaganiom wytrzymałościowym, mieć jak najmniejszy ciężar, pozwalać na szybkie i dogodne uchwycenie, zahaczenie i zwolnienie ładunku.

§  50.

1. Płyty do łączenia wagonu z rampą lub wagonu z wagonem powinny odpowiadać wymaganiom wytrzymałościowym dla celów, jakim będą służyć.

2. Płyty, o których mowa w ust. 1, powinny być zaopatrzone w zaczepy lub inne urządzenia zabezpieczające przed nieumyślnym przesunięciem, a ich powierzchnie robocze powinny utrudniać poślizg.

3. Szerokość płyt powinna być dostosowana do rodzaju sprzętu przeładunkowego oraz gabarytów przemieszczanych ładunków. Szerokość otwarcia drzwi wagonu powinna odpowiadać szerokości płyty.

4. Płyty powinny być oznaczone trwałym i wyraźnym napisem co do dopuszczalnego obciążenia roboczego.

§  51.

1. Pomosty, stojaki i kozły przenośne, używane do przeładunku, powinny odpowiadać wymaganiom wytrzymałościowym oraz posiadać określenie dopuszczalnego ich obciążenia, uwidocznione trwałym, wyraźnym napisem.

2. Szerokość pomostów powinna być dostosowana do wymiarów przesuwanego po nich ładunku bądź sprzętu w taki sposób, aby przynajmniej z dwóch jego boków pozostawała wolna przestrzeń do krawędzi pomostu o szerokości nie mniejszej niż 0,5 m.

3. Dobór pomostów, stojaków i kozłów powinien uwzględniać ciężar ładunku, sprzętu i pracujących na nich pracowników.

4. Pomosty, stojaki i kozły po zakończeniu prac przeładunkowych powinny być natychmiast usuwane z miejsca ich ustawienia.

Zawiesia linowe i łańcuchowe.

§  52.

1. Zawiesia powinny być wykonane z łańcuchów, lin stalowych lub włókiennych albo z innych tworzyw o dostatecznej wytrzymałości do podnoszenia określonych ciężarów.

2. Do wyrobu zawiesi z lin stalowych powinny być użyte liny, których wytrzymałość na rozrywanie wynosi 130 do 180 kG/mm².

§  53.

1. Zawiesia łańcuchowe powinny być wykonane z materiałów atestowanych, określonych normami dotyczącymi łańcuchów.

2. Zabrania się robienia węzłów na łańcuchach.

3. Do łączenia ogniw łańcucha należy używać ogniw łącznikowych zamykanych za pomocą zgrzewania, spawania, specjalnych śrub bądź innych elementów łączących, przeznaczonych do tego celu.

§  54.

1. Zawiesia dwucięgnowe i wielocięgnowe linowe i łańcuchowe powinny być wykonane z pojedynczych cięgien. Cięgna parami powinny być uchwycone pierścieniami, a pierścienie te w zawiesiach wielocięgnowych - uchwycone wspólnym pierścieniem, przeznaczonym do zawieszenia na haku żurawia. W razie nieparzystej liczby cięgien w zawiesiu, dopuszcza się łączenie 3 cięgien jednym pierścieniem.

2. Zawiesia innej konstrukcji i z innych materiałów, niż to określa ust. 1, mogą być dopuszczone pod warunkiem, że są znormalizowane.

§ 55. Przy określaniu obciążenia roboczego przy użyciu zawiesia dwucięgnowego, jeżeli wprowadzenie unosu do ładowni odbywa się z przechyłem, przyjmuje się tylko jedno cięgno jako nośne.

§  56.

1. Pętla zawiesi do zawieszania unosu powinna być tak duża, aby z łatwością można ją było zakładać na hak urządzenia przeładunkowego.

2. Do pętli zawiesi linowych, tam gdzie to jest technicznie uzasadnione, powinny być wprowadzone kausze zabezpieczające liny przed wytarciem.

§  57.

1. Pętle zawiesi z lin powinny być wykonane przez zastosowanie tulei zaciskanych mechanicznie, przez splatanie lub w inny równorzędny sposób określony odpowiednimi normami.

2. W razie wykonania pętli przez splatanie lin, jeżeli normy nie stanowią inaczej, splatanie powinno być wykonane przez pięciokrotne przetknięcie splotek, w tym trzykrotnie splotkami pełnymi i dwukrotnie splotkami, z których została ucięta połowa liczby skrętek.

3. Miejsca połączenia lin stalowych, po wykonaniu pętli, powinny być zabezpieczone tak, aby nie powodowały kaleczenia rąk.

4. Jeżeli warunki eksploatacyjne na to pozwalają, można stosować łączenie cięgien zawiesia z hakami i pierścieniami przy pomocy klamry łącznikowej (szakli) lub innych równorzędnych łączników.

§  58.

1. Wykonanie zawiesia lub skracanie go przez robienie węzłów jest zabronione.

2. Zawiesia o obwodzie zamkniętym, wykonane z lin włókiennych, przeznaczone do bezpośredniego zawieszania ładunku na haku, przy jednoczesnym jego obwiązywaniu, powinny być zaopatrzone w elementy ułatwiające samoczynne zaciąganie pętli zawiesi.

§  59.

1. Dopuszczalne obciążenie robocze zawiesi dwu i wielocięgnowych powinno być uzależnione od wielkości kąta wierzchołkowego mierzonego po przekątnej między cięgnami po naprężeniu zawiesia i powinno wynosić:

przy kącie 45° - 90%

" 90° - 70%

" 120° - 50%

dopuszczalnego obciążenia zawiesia w układzie pionowym.

2. Kąt rozwarcia cięgien nie powinien przekraczać 120°.

3. Przy użyciu zawiesia wielocięgnowego dla określenia obciążenia roboczego należy przyjmować, że pracują tylko dwa cięgna.

4. 9 Przy użyciu dwóch zawiesi o obwodzie zamkniętym, gdy układ cięgien nie zapewnia równomiernego ich obciążenia, łączne obciążenie nie powinno przekraczać wielkości obciążenia roboczego jednego zawiesia.

5. Przy użyciu zawiesia o obwodzie zamkniętym (zawiesie bez końca) należy przyjmować, że jako nośne pracują dwa cięgna.

§  60.

1. W magazynach dla zawiesi oraz na nabrzeżach drobnicowych w pobliżu miejsc częstego używania zawiesi, w dobrze widocznych miejscach powinny być umieszczone tablice wskazujące największe dopuszczalne obciążenie zawiesi linowych i łańcuchowych, w zależności od stosowanych średnic cięgien zawiesi, przy różnych kątach rozwarcia cięgien i sposobów zawieszania ładunków.

2. Pracownicy zatrudnieni przy zawieszaniu unosów na hak żurawia lub innego urządzenia przeładunkowego powinni przed użyciem zawiesia dokładnie zapoznać się z danymi umieszczonymi na tablicy.

§  61.

1. Przy ustalaniu dopuszczalnego obciążenia roboczego zawiesi o obwodzie zamkniętym (bez końca) i jednocięgnowych, wykonanych zarówno z lin, jak i łańcuchów, należy wziąć pod uwagę, w jakim układzie zawiesia te będą używane, a mianowicie:

1) do zawieszania lub podtrzymywania ładunku przez zawiesie,

2) do zawieszania ładunku przy jednoczesnym jego obwiązywaniu przez zawiesie.

Przez pojęcie "obwiązywanie ładunku" należy rozumieć taki układ zawiesia, przy którym wokół ładunku tworzy się zaciskająca, zamknięta pętla, powstała na skutek przewleczenia cięgna (lub cięgien przy zawiesiu bez końca) w dowolnym miejscu jego długości.

2. Minimalne wartości współczynników bezpieczeństwa dla lin i łańcuchów zawiesi jednocięgnowych, dwucięgnowych, wielocięgnowych i o obwodzie zamkniętym (bez końca), stosowanych przy przeładunkach portowych, powinny być przyjmowane według poniższych wartości:

1) 10 do zawieszania lub podtrzymywania ładunków bez ich obwiązywania:

a) dla zawiesi wykonanych z lin włókiennych 6,0,

b) dla zawiesi wykonanych z lin stalowych:

- z pętlami zaplatanymi 6,0,

- z pętlami zaciskanymi tulejami 5,0,

c) dla zawiesi wykonanych z łańcuchów 5,0,

współczynniki podane wyżej mogą być zmniejszone do 5,0, jeżeli dopuszczalne obciążenie robocze (DOR) zawiesia ma wynosić więcej niż 20 ton,

2) 11 do zawieszania ładunków przy jednoczesnym bezpośrednim ich obwiązywaniu:

a) dla zawiesi wykonanych z lin włókiennych 8,0,

b) dla zawiesi wykonanych z lin stalowych 7,0,

c) dla zawiesi wykonanych z łańcuchów 6,0.

współczynniki podane wyżej mogą być odpowiednio zmniejszone o 1, jeżeli dopuszczalne obciążenie robocze (DOR) zawiesia ma wynosić więcej niż 20 ton, jednak nie powinny być mniejsze od 6,0.

3. Niezależnie od przepisów ust. 2 dla zawiesi wykonanych z łańcuchów użytkowanych w temperaturach poniżej -20°C należy dodatkowo obniżyć dopuszczalne obciążenie robocze o 50%.

§  62.

1. Liny włókienne, stalowe, łańcuchy i wykonane z nich zawiesia, niezależnie od przepisu § 36 ust. 1, powinny być przez nadzór techniczny przedsiębiorstwa - w okresach nie dłuższych niż co 3 miesiące - szczegółowo badane co do stopnia ich zużycia oraz dalszej przydatności użytkowej.

2. Liny włókienne i wykonane z nich zawiesia wykazujące: zerwanie splotów, przecięcie, postrzępienie, rozkręcenie pokrętek lub splotów, zbutwienie, wewnętrzne zużycie między splotami bądź wyraźne przewężenie powinny być natychmiast wycofane z eksploatacji.

3. Liny stalowe i wykonane z nich zawiesia powinny być natychmiast wycofane z eksploatacji, jeżeli:

1) na długości równej ośmiokrotnej średnicy liny ilość widzialnych pękniętych drutów przekracza 10% całkowitej ilości drutów w linie,

2) występują oznaki silnego zużycia, przerdzewienia, zerwania splotek lub innego uszkodzenia.

Łączenie między sobą lin przez splatanie, wiązanie, spawanie, lutowanie itp. jest zabronione.

4. Łańcuchy i wykonane z nich zawiesia powinny być natychmiast wycofane z eksploatacji, jeżeli:

1) stały się niebezpieczne na skutek przeciążenia lub na skutek wadliwego albo niewłaściwego wyżarzania,

2) zużycie pręta ogniwa przekracza ¹/₅ pierwotnej średnicy ogniwa,

3) ogniwa uległy deformacji lub wykazują inne widoczne uszkodzenia,

4) nie odpowiadają przepisom § 53.

§  63.

1. Do magazynowania uszkodzonych zawiesi powinno być w magazynie wydzielone pomieszczenie, zamykane na klucz.

2. Zawiesi uszkodzonych nie wolno przechowywać razem z zawiesiami zdatnymi do użytku.

§ 64. Zawiesia, po ukończonej pracy, jeżeli nie są przekazane następnej zmianie, powinny być natychmiast oddane do magazynu w celu sprawdzenia ich dalszej przydatności do bezpiecznej pracy.

§ 65. Zabrania się używania pomocniczego sprzętu przeładunkowego nie atestowanego, nie objętego odpowiednimi normami i wyraźnie nie oznakowanego.

Tace ładunkowe (szety).

§  66.

1. Dolne powierzchnie drewnianych tac ładunkowych powinny być wzmocnione kształtownikami stalowymi, zakończonymi uchami do podwieszenia.

2. Współczynnik bezpieczeństwa dla uch powinien być nie mniejszy niż 5,0.

§ 67. Do przeładunku ładunków płynnych w balonach powinny być stosowane tace ze ścianami bocznymi.

Podstawki ładunkowe i palety.

§ 68. Podstawki ładunkowe i palety powinny mieć powierzchnie i krawędzie gładkie, wykonane w taki sposób, aby nie powodowały kaleczenia rąk i uszkodzenia ładunku. Powinny one mieć jak najmniejszy ciężar własny i powinny zapewniać bezpieczne i łatwe ich użytkowanie.

Haki, uchwyty, pierścienie, krętliki i klamry łącznikowe.

§ 69. Współczynnik bezpieczeństwa dla haków, uchwytów, pierścieni, krętlików i klamer łącznikowych (szekli) nie powinien być mniejszy niż 5 w stosunku do doraźnej wytrzymałości na rozrywanie.

Uchwyty elektromagnetyczne.

§  70.

1. Zastosowanie uchwytu elektromagnetycznego do przeładunku na statki lub ze statków jest zabronione. Stosowanie elektromagnesów w innych relacjach przeładunkowych jest dopuszczalne.

2. Hak dźwignicowy, na którym wisi uchwyt elektromagnetyczny, powinien być zabezpieczony przed obracaniem się oraz posiadać urządzenie zabezpieczające przed spadnięciem elektromagnesu.

3. Przy przenoszeniu przedmiotów długich należy stosować kilka uchwytów.

4. Przebywanie w strefie działania urządzenia przeładunkowego, pracującego przy użyciu uchwytu elektromagnetycznego, jest zabronione; dojście do tej strefy powinno być należycie zabezpieczone.

Bloki otwierane.

§  71.

1. Ciężar bloku powinien być jak najmniejszy, przy czym ciężar bloków przenoszonych ręcznie nie powinien przekraczać 50 kg.

2. Zamknięcie otwieranej części metalowego jarzma powinno być zabezpieczone w taki sposób, aby nie mogło się ono otwierać samoczynnie podczas pracy i aby uniemożliwiało dostanie się liny między krążek a jarzmo.

3. Blok powinien być oznaczony dopuszczalnym obciążeniem roboczym, numerem oraz datą ostatniej kontroli, a użytkownik powinien mieć świadectwo wytwórcy bloku.

§  72.

1. Bloki używane w ładowni statków powinny być umocowane za pomocą ogniw łącznikowych sworzniowych tylko do pierścieni lub innych przeznaczonych do tego celu urządzeń, znajdujących się na wręgach.

2. Mocowanie bloków na rozpornicach statku jest niedopuszczalne.

3. Jeżeli wręgi nie są wyposażone w urządzenia do umocowania bloków, bloki powinny być umocowane przy użyciu uchwytów skonstruowanych specjalnie do tego celu.

4. Wiercenie otworów we wręgach lub przyspawanie do konstrukcji statków urządzeń zastępczych do mocowania bloków bez zgody kierownictwa statku jest zabronione.

5. Bloki z krążkami pękniętymi, okaleczonymi krawędziami, zgiętą lub wytartą osią albo innymi uszkodzeniami powinny być natychmiast usuwane z eksploatacji.

Wózki ręczne.

§  73.

1. Konstrukcja wózka ręcznego powinna zapewnić jak największą stateczność przy pełnym załadunku, łatwe załadowanie i rozładowanie oraz jak najmniejszy opór jazdy.

2. Osie kół wózka powinny być osadzone w łożyskach tocznych.

3. Wózki powinny być wyposażone w koła ogumione.

4. Ciężar własny wózka nie powinien być większy niż 150 kg.

5. Na wózku powinien być umieszczony widoczny napis określający nośność wózka.

§  74.

1. Wózki dwukołowe do przewozu drobnicy powinny być wyposażone w elementy unieruchamiające koła, w czasie, gdy wózek wraz z ciężarem jest przechylany.

2. Rękojeście dźwigni wózków powinny mieć kształt odpowiedni do wygodnego ujęcia.

3. Wózki do przewozu butli z kwasami lub innymi żrącymi cieczami powinny mieć urządzenia zabezpieczające ładunek przed spadnięciem z wózka.

§  75.

1. Do przewozu ładunków o ciężarze ponad 400 kg lub o dużych objętościach powinny być używane wózki trzy- lub wielokołowe.

2. Wózki z dyszlami powinny być zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające przednią część wózka przed spadnięciem ładunku na dyszel.

3. Dyszel powinien mieć kabłąk chroniący dłoń robotnika oraz urządzenie zabezpieczające przed opadnięciem.

4. Dopuszczalny ciężar ładunku przewożonego na wózkach wielokołowych po terenie poziomym i twardej nawierzchni nie powinien przekraczać 400 kg na osobę, nie licząc ciężaru wózka.

§ 76. Wózki ręczne na szynach, których pochylenie jest większe niż 1%, powinny być wyposażone w hamulce.

§  77.

1. Wózki z platformą podnośną powinny podjeżdżać pod podstawkę zupełnie swobodnie.

2. Długość podstawek nie powinna być większa od długości platformy.

3. Nóżki podstawki w położeniu podniesionym powinny się znajdować na wysokości co najmniej 25 mm nad podłogą.

§  78.

1. Ładunek powinien być na wózku ułożony w taki sposób, aby w czasie przewozu nie mógł spaść, rozsypać się, przewrócić lub wylać.

2. Ładunki powinny być rozmieszczone na wózku w taki sposób, aby nie przesłaniały pola widzenia obsługującym wózek.

3. Ciężar ładunku na wózku wielokołowym powinien być rozmieszczony równomiernie na całej powierzchni ładunkowej.

§ 79. W sprawach nie uregulowanych przepisami niniejszego rozporządzenia w zakresie transportu ręcznego obowiązują przepisy rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 1 kwietnia 1953 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniu ciężarów (Dz. U. Nr 22, poz. 89).

⁹ § 59 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.

¹⁰ § 61 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. a) rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.

¹¹ § 61 ust. 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 7 lit. b) i c) rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.