Rozdział 2 - Przepisy ogólne. Kwalifikacje i obowiązki pracowników. - Bezpieczeństwo i higiena pracy w portach morskich i śródlądowych.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1967.39.200
Akt utracił moc Wersja od: 29 lutego 1972 r.
II.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Kwalifikacje i obowiązki pracowników.
§ 4.
Pracownik zatrudniony przy pracach określonych w § 1 powinien posiadać kwalifikacje przewidziane właściwym taryfikatorem kwalifikacyjnym oraz odpowiadać wymaganiom ustalonym w niniejszym rozporządzeniu.§ 5.
Przy pracach określonych w § 1 może być zatrudniony wyłącznie pracownik, który ukończył 18 lat życia i poddał się badaniom lekarskim przewidzianym w przepisach wydanych na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 30 marca 1965 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz. U. Nr 13, poz. 91).§ 6.
Pracownik powinien przejść wstępne szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie bezpieczeństwa wykonywania pracy na danym stanowisku roboczym.§ 7.
1.
Wykonywanie funkcji dźwigowych, kierowców wózków silnikowych i innych urządzeń o napędzie silnikowym, lukowych, windziarzy, hakowych i chwytakowych bez posiadania uprawnień wydanych przez właściwą komisję kwalifikacyjną jest zabronione.2.
Przepis ust. 1 ma zastosowanie nawet wtedy, gdy pracownik został zaszeregowany do grupy odpowiadającej danej funkcji.§ 8.
1. 1
Brygadzistą może być robotnik z czteroletnią praktyką przy przeładunkach portowych, przeszkolony w zakresie procesów przeładunkowych, przepisów ogólnych i szczegółowych bezpieczeństwa i higieny pracy, obowiązujących przy przeładunku portowym, posiadający uprawnienia lukowego i windziarza.2. 2
W stosunku do absolwentów przyzakładowych szkół mechanizatorów przeładunku i w stosunku do kandydatów na brygadzistów posiadających średnie wykształcenie - pięcioletnia praktyka, o której mowa w ust. 1, może być skrócona do dwóch lat, jeżeli kandydat spełnia pozostałe wymagania stawiane brygadzistom.3.
Brygadzista, jako bezpośredni zwierzchnik brygady lub zmiany, ma obowiązek organizowania, przygotowania i kierowania pracami przeładunkowymi w sposób zabezpieczający przed wypadkiem, zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy i wytycznymi udzielonymi przez przełożonego.4.
Za brygadę lub zmianę uważa się zespół składający się z nie więcej niż 20 robotników.5.
Brygadzista może kierować pracą tylko jednej brygady lub zmiany.6.
Brygadzista jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy swojej brygady lub zmiany.7.
Brygadzista na czas swojej nieobecności w brygadzie powinien wyznaczać swego zastępcę.§ 9.
1.
Starszym brygadzistą może być brygadzista, który kierował brygadą przynajmniej 2 lata i został przeszkolony w zakresie znajomości instrukcji pracy zarówno podległych, jak i współpracujących z nim przy przeładunku pracowników.2.
Starszy brygadzista może sprawować jednocześnie nadzór nad pracą najwyżej 15 brygad zatrudnionych na jednym nabrzeżu, a na placach składowych - w promieniu nie większym niż 250 m.§ 10.
1.
Dźwigowi i kierowcy (operatorzy) urządzeń przeładunkowych i sprzętu zmechanizowanego powinni mieć pozwolenie na kierowanie tymi urządzeniami, wydane przez powołane do tego urzędy lub instytucje.2.
Pracownicy obsługujący przyciągarki i przepychacze wagonowe oraz osoby kierujące manewrami wykonywanymi przy użyciu siły ludzkiej, jak również manewrowi, powinni być przeszkoleni w zakresie przepisów dotyczących manewrowania, obowiązujących w przedsiębiorstwie "Polskie Koleje Państwowe".Obowiązki zakładów - przedsiębiorstw przeładunkowych.
§ 11.
1.
Kontrola bieżąca i okresowa urządzeń przeładunkowych i sprzętu zmechanizowanego oraz pomocniczego sprzętu przeładunkowego w celu określenia ich wartości użytkowej i bezpieczeństwa eksploatacji oraz poddawanie ich próbom na obciążenie powinny być powierzone pracownikom posiadającym przygotowanie teoretyczne i praktyczne.2.
Przedsiębiorstwo eksploatujące urządzenia i sprzęt określone w ust. 1, nie objęte zewnętrznym dozorem, powinno we własnym zakresie zorganizować dozór oraz wydać instrukcje przeprowadzania kontroli bieżącej i okresowej, obciążeń próbnych i ewidencji tych urządzeń i sprzętu.3.
Przed oddaniem do eksploatacji nowych urządzeń przeładunkowych i sprzętu zmechanizowanego oraz pomocniczego sprzętu przeładunkowego przedsiębiorstwo powinno sprawdzać zgodność ich wykonania z obowiązującymi przepisami i normami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.§ 12.
Liczba pracowników konieczna do obsługi urządzenia przeładunkowego i sprzętu zmechanizowanego powinna być określona w instrukcji obsługi danego urządzenia.§ 13.
Przedsiębiorstwa wydadzą dla poszczególnych kategorii pracowników zatrudnionych przy organizacji, dozorze i wykonywaniu prac przeładunkowych szczegółowe instrukcje pracy w zakresie obowiązków i odpowiedzialności pracowników, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących na danym stanowisku pracy.§ 14.
Przedsiębiorstwo powinno zapoznać pracowników z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy w porcie przez wydanie instrukcji, wywieszenie odpowiednich wyciągów z obowiązujących przepisów, szkolenie lub w inny sposób.§ 15.
Przedsiębiorstwo powinno przestrzegać, aby pracownicy znajdujący się pod wpływem alkoholu nie byli dopuszczani do pracy.Drogi, nabrzeża, pomosty, mola i place składowe.
§ 16.
1.
Drogi, nabrzeża, mola i place składowe powinny mieć nawierzchnię dostosowaną do poruszających się po nich urządzeń transportowych i częstotliwości ich używania, nie powinny mieć wyboi, nierówności i uskoków i powinny być utrzymane w należytym stanie.2.
Wszelkie wyboje, nierówności lub przeszkody powstałe na drogach, nabrzeżach, molach i placach składowych powinny być natychmiast usuwane.3.
Na nabrzeżach przeznaczonych do przeładunku drobnicy, drewna i zboża nawierzchnia powinna być utwardzona i zrównana z górną powierzchnią szyn kolejowych.4.
Na nabrzeżach przeznaczonych do przeładunku ładunków masowych nawierzchnia międzytorzy powinna być zrównana z górną powierzchnią podkładów kolejowych.§ 17.
1.
Szerokość drogi powinna być dostosowana do używanych środków transportowych i do nasilenia ruchu.2.
Główna droga przelotowa powinna być przystosowana do ruchu dwukierunkowego.3.
Drogi na terenie portu powinny być oznakowane zgodnie z przepisami o ruchu na drogach publicznych.§ 18.
1.
Na poboczach jezdni, przynajmniej po jednej jej stronie, powinny być chodniki dla ruchu pieszego.2.
Chodniki powinny być w miarę możności tak rozplanowane, ażeby były jak najrzadziej skrzyżowane z drogami komunikacji kolejowej i kołowej.3.
Chodniki powinny być odgrodzone od jezdni krawężnikami i w miarę możliwości pasem zieleni.4.
Szerokość chodnika powinna wynosić co najmniej 1,2 m, a przy ruchu dwukierunkowym na jezdni - co najmniej 2 m.5.
Rampy, drogi i chodniki powinny być w zimie oczyszczane ze śniegu i lodu oraz utrzymywane w sposób zabezpieczający przed pośliźnięciem.§ 19.
1.
Wzdłuż nabrzeży i pomostów należy pozostawić wolne przejście szerokości nie mniejszej niż 0,9 m licząc od krawędzi nabrzeża lub pomostu. Za wolne przejście uważa się równe płaszczyzny między krawędziami nabrzeży lub pomostów a urządzeniami lub składowanymi ładunkami. Na przejściach mogą się znajdować tylko urządzenia cumownicze i urządzenia do wyjścia z basenu na nabrzeże.2.
Jeżeli istniejące żurawie lub inne urządzenia znajdują się w odległości mniejszej od krawędzi nabrzeża niż określona w ust. 1, do urządzeń tych od strony wody powinny być przymocowane poręcze, ułatwiające bezpieczne przechodzenie.§ 20.
Urządzenia cumownicze powinny być ustawione tak, aby nie przeszkadzały ruchom żurawi nabrzeżnych i aby między tymi urządzeniami a skrajnią żurawi pozostawała wolna przestrzeń, nie mniejsza niż 0,25 m.§ 21.
1.
Na eksploatowanych nabrzeżach, pomostach, portalach żurawi lub innych obiektach powinny być rozmieszczone od strony wody, w odstępach nie większych niż 200 m, koła ratunkowe z linkami, wykonane zgodnie z obowiązującymi normami.2.
Miejsca rozmieszczenia kół ratunkowych na nabrzeżach powinny być w nocy oświetlone.3.
Każde koło ratunkowe powinno mieć ważny atest wydany przez upoważnioną do tego instytucję.4.
Koła ratunkowe powinny być rozmieszczone i zawieszone w taki sposób, aby były widoczne od strony lądu.§ 22.
1.
Nabrzeża i pomosty powinny być zaopatrzone w drabinki, sięgające 0,5 m poniżej średniego stanu wody, umieszczone w sposób zapewniający bezkolizyjne manewrowanie jednostek pływających i bezpieczne dojście dla ludzi - w odstępach nie większych niż 50 m.2.
Nabrzeża i pomosty powinny być wykonane w taki sposób, aby nie gromadziła się na nich woda deszczowa.§ 23.
1.
Usytuowanie placów składowych i dróg powinno zapewniać bezpieczną pracę na placach i bezpieczny ruch na drogach.2.
Miejsca na placach do składowania ładunków i drogi komunikacyjne powinny być wyznaczone.3.
Miejsca wyznaczone na składowanie ładunków powinny być zaopatrzone w tablice z podaniem dopuszczalnego obciążenia na metr kwadratowy powierzchni składowej.§ 24.
1.
Tereny portowe ogrodzone powinny mieć oddzielne bramy dla ruchu pieszego, dla pojazdów i dla trakcji kolejowej.2.
Dla pojazdów mechanicznych i rowerów powinny być odpowiednie parkingi.§ 25.
1.
Pochylenie zjazdów i pochylni przeznaczonych do ruchu kołowego nie powinno przekraczać 15%, jeżeli pochylnia biegnie w linii prostej, a 12% - jeżeli istnieją zakręty.2.
Pochylenie pochylni przeznaczonych do stałego ruchu pieszego nie powinno przekraczać:45% - jeżeli zastosowano listwy poprzeczne,
18% - jeżeli pochylnia jest pod dachem,
10% - jeżeli pochylnia jest otwarta.
Przejścia i miejsca niebezpieczne.
§ 26.
1.
Przejścia dla pieszych powinny być wyznaczone w miejscach najbardziej bezpiecznych.2.
Jeżeli zachodzi konieczność wyznaczenia przejścia w miejscu niebezpiecznym, jak np. przez pomosty, nad i pod przenośnikami itp., przejście to powinno mieć szerokość nie mniejszą niż 0,9 m i powinno być zaopatrzone w poręcze o dostatecznej długości i o wysokości 1,1 m.3.
Jeżeli zachodzi obawa spadnięcia przedmiotów z wysokości na przechodzących, nad przejściem powinny być rozciągnięte siatki lub inne urządzenia zabezpieczające albo umieszczone w widocznym miejscu znaki ostrzegawcze.§ 27.
1.
Wyjścia z magazynów oraz przejścia między budynkami, wychodzące na tory kolejowe i drogi kołowe, powinny być zabezpieczone barierami kierunkowymi o wysokości 1,1 m lub w inny sposób.2.
Przejścia wokół narożników budynków nie otoczonych chodnikiem powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający najechanie przez pojazdy nadjeżdżające z przeciwnej strony i niewidoczne na zakręcie.3.
Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą wyjść i wjazdów przeznaczonych do ruchu sprzętu zmechanizowanego.§ 28.
Miejsca, które czasowo stają się niebezpieczne, jak otwory na rampach itp., powinny być zabezpieczone barierami o wysokości 1,1 m.§ 29.
Przejścia i miejsca niebezpieczne powinny być zaopatrzone w znaki ostrzegawcze lub w znaki zakazu oraz powinny być dobrze oświetlone w ciemnej porze doby.Oświetlenie.
§ 30.
Drogi, nabrzeża, pomosty, urządzenia cumownicze, dojścia do statków, miejsca pracy na otwartym terenie, w ładowniach, wagonach oraz innych pomieszczeniach zamkniętych, w których odbywa się przeładunek i składowanie, powinny być oświetlone według obowiązujących norm.§ 31.
1.
Punkty świetlne powinny być rozmieszczone w taki sposób, aby nie utrudniały rozpoznania sygnalizacji świetlnej w porcie i nawigacji statków.2.
Słupy z punktami świetlnymi na drogach na terenie portu powinny być rozmieszczone po jednej lub po obu stronach dróg, na skrzyżowaniu dróg bezpośrednio przy skrzyżowaniu lub rozgałęzieniu, a na łukach dróg - z ich zewnętrznej strony.§ 32.
W miarę możliwości technicznych podczas mgły należy stosować żółte światła (jak np. światła sodowe).Urządzenia przeładunkowe i sprzęt zmechanizowany oraz pomocniczy sprzęt przeładunkowy.
§ 33.
Żurawie, suwnice, przenośniki stałe i wyciągi pionowe, będące w eksploatacji, powinny mieć ważne dokumenty, uprawniające do ich eksploatacji, wydane przez właściwe organy sprawujące dozór techniczny.§ 34.
1.
Urządzenia przeładunkowe i sprzęt zmechanizowany powinny mieć ustalony dopuszczalny udźwig lub nośność, uwidocznione przez trwały, wyraźny napis.2.
Przeciążanie urządzeń przeładunkowych i sprzętu zmechanizowanego oraz pomocniczego sprzętu przeładunkowego ponad ustalony udźwig, nośność lub dopuszczalne obciążenie robocze (DOR) jest wzbronione, z wyjątkiem przeciążeń dokonywanych w czasie badań i prób.3.
Elementy konstrukcyjne urządzeń przeładunkowych wystające nad wodę, jak np. wysięgniki i wysięgnice żurawi, w czasie przerw w przeładunku lub będące w remoncie powinny być zaopatrzone w znaki ostrzegawcze: w dzień - czerwony walec, w nocy - czerwone widoczne światło. Ponadto o konieczności pozostawienia nad wodą elementu konstrukcyjnego urządzenia przeładunkowego, jak i o jego usunięciu, należy zawiadomić kapitanat lub bosmanat portu.§ 35.
Ruchome części urządzeń przeładunkowych zagrażające bezpieczeństwu powinny być zaopatrzone w należyte osłony zapobiegające wypadkom oraz zapewniające łatwe i bezpieczne dokonywanie czynności konserwacyjnych i kontrolnych.§ 36.
1.
Pomocniczy sprzęt przeładunkowy powinien być przed każdą zmianą i przy przyjęciu po pracy każdorazowo sprawdzony pod względem zużycia i dalszego bezpiecznego użytkowania.2.
Eksploatowany pomocniczy sprzęt przeładunkowy, niezależnie od przepisu ust. 1, powinien być co najmniej raz na 3 miesiące szczegółowo badany przez nadzór techniczny przedsiębiorstwa w celu sprawdzenia stopnia zużycia oraz określenia bieżącej wartości użytkowej.3. 3
Jeżeli pomocniczy sprzęt przeładunkowy bądź jego elementy wykazują pęknięcia lub trwałe odkształcenia albo zużycie, które spowodowało zmniejszenie pierwotnej grubości lub średnicy o 10% w dowolnym miejscu, powinny być one wycofane z eksploatacji. Nadzór techniczny może dopuścić do eksploatacji zawiesia i ich elementy wykazujące zużycie ponad 10% pierwotnej grubości lub średnicy, jednak nie większe niż 20%, jeżeli upewni się, że:a)
będą one obciążane poniżej dopuszczalnego obciążenia roboczego albob)
współczynniki bezpieczeństwa są wyższe od minimalnych ustalonych przepisami niniejszego rozporządzenia orazc)
rodzaj, charakter zużycia i obciążeń bądź warunki pracy nie stwarzają zagrożenia bezpieczeństwa.4. 4
Jeżeli oględziny zewnętrzne okazały się niewystarczające dla określenia wartości użytkowej sprzętu lub jego elementu, nadzór techniczny przedsiębiorstwa powinien przeprowadzić lub spowodować badanie pod próbnym obciążeniem zwiększonym od dopuszczalnego obciążenia roboczego (DOR) o nie mniej niż:| obciążenie próbne większe od DOR o: | przy dopuszczalnym obciążeniu roboczym (DOR): |
| 25% | do 20 ton |
| 5 ton | od 20 do 50 ton |
| 10% | powyżej 50 ton |
5. 5
Instrukcje, o których mowa w § 11 ust. 2, powinny również określać sposób ewidencjonowania i podawania do wiadomości użytkowników ewentualnych ograniczeń wynikających z przepisów niniejszego paragrafu.§ 37. 6
1.
Bloki i elementy pomocniczego sprzętu przeładunkowego, takie jak łańcuchy, pierścienie, haki, ogniwa łącznikowe (szakle), uchwyty i krętliki powinny być badane pod próbnym obciążeniem statycznym zgodnie z przepisami § 36 w następujących wypadkach: 1)
przed wprowadzeniem do eksploatacji nowych bloków i elementów sprzętu, jeżeli nie zostało stwierdzone w zaświadczeniu producenta, że były badane po wykonaniu, 2)
po każdej naprawie lub przeróbce na gorąco, 3)
po wyżarzaniu okresowym.2.
Próby określone w ust. 1 przeprowadzają jednostki organizacyjne posiadające odpowiednie wyposażenie i specjalistów, które po stwierdzeniu, że badany sprzęt lub element nie uległ uszkodzeniu w czasie prób, wykonują na nim trwałe i wyraźne oznaczenie dopuszczalnego obciążenia roboczego (DOR) oraz wystawiają zaświadczenie o wykonanych próbach.§ 38. 7
1.
Statyczne obciążenie próbne dla zawiesi z cięgnami z lin i pasów stalowych, z włókien roślinnych i syntetycznych oraz z łańcuchów, a także dla haków, uchwytów, pierścieni, klamer łącznikowych (szakli), krętlików, bloków jedno- i wielokrążkowych nie połączonych na stałe z urządzeniami przeładunkowymi powinno wynosić:| dwukrotne dopuszczalne obciążenie robocze | dla zawiesi i elementów o obciążeniu roboczym do 20 ton |
| zwiększone o 20 ton dopuszczalne obciążenie robocze | dla zawiesi i elementów o obciążeniu roboczym od 20 do 40 ton |
| półtorakrotne dopuszczalne obciążenie robocze | dla zawiesi i elementów o obciążeniu roboczym powyżej 40 ton |
Za dopuszczalne obciążenie robocze bloków uważa się największy dopuszczalny udźwig na haku lub pierścieniu danego bloku.
2.
Warunki statycznego obciążenia próbnego elementów pomocniczego sprzętu przeładunkowego, nie wymienionych w ust. 1, powinny być określone w dokumentacji technicznej lub w normach.§ 39. 8
1.
Łańcuchy, pierścienie, haki, ogniwa łącznikowe i krętliki powinny być odpowiednio wyżarzone (wyżarzanie normalizujące lub odprężające) w następujących wypadkach: 1)
przed wprowadzeniem do eksploatacji nowych elementów sprzętu, jeżeli nie zostało stwierdzone w zaświadczeniu producenta, że były wyżarzone w czasie wykonania bądź nie wyrażono przeciwwskazań wyżarzania, 2)
po naprawie lub przeróbce na gorąco, 3)
jeżeli producent zalecił wyżarzanie okresowe.2.
Eksploatowane elementy pomocniczego sprzętu przeładunkowego wykonane ze stali zgrzewnej, niezależnie od wymagań ust. 1, podlegają okresowemu wyżarzaniu w odstępach 12 miesięcy.§ 40.
1.
Przenoszenie ludzi za pomocą urządzeń przeładunkowych jest wzbronione.2.
Odstępstwo od przepisu ust. 1 jest dopuszczalne, jeżeli przedsiębiorstwo posiada przeznaczony do tego sprzęt oraz instrukcje zatwierdzone przez organy dozoru technicznego.3.
Przepisy ust. 1 i 2 mogą być nie stosowane, gdy zachodzi konieczność niesienia pomocy w razie wypadku.Urządzenia elektryczne.
§ 41.
1.
Urządzenia elektryczne powinny być zbudowane, utrzymane i eksploatowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.2.
Przenośne urządzenia przeładunkowe oraz sprzęt pomocniczy, czasowo eksploatowane na statku, zasilane z lądu prądem elektrycznym o napięciu powyżej 42 V powinny być, niezależnie od systemu zerowania lub uziemiania z sieci lądowej, dodatkowo uziemione do konstrukcji statku albo powinny być stosowane inne środki zabezpieczające człowieka przed porażeniem prądem elektrycznym.3.
Wszystkie prace związane z podłączeniem, badaniem, konserwacją i naprawą urządzeń elektrycznych powinny być wykonywane przez elektryka, posiadającego co najmniej III grupę kwalifikacyjną BHP.1 § 8 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
2 § 8 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
3 § 36 ust. 3 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
4 § 36 ust. 4 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
5 § 36 ust. 5 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
6 § 37 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
7 § 38 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.
8 § 39 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 28 stycznia 1972 r. (Dz.U.72.7.41) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 lutego 1972 r.