Rozdział 2 - Przepisy szczegółowe - Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2018.583 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 1 stycznia 2023 r.

Rozdział  2

Przepisy szczegółowe

§  7.  [Powiadomienie pracowników o zasadach bezpiecznego wykonywania pracy i stosowanych sygnałach ostrzegawczych]

1. Przed rozpoczęciem robót, o których mowa w § 1, osoba nadzorująca pracowników informuje pracowników o zasadach bezpiecznego wykonywania pracy i stosowanych sygnałach ostrzegawczych.

2. Czynności zdejmowania lub regulowania naczynia roboczego maszyny roboczej są wykonywane w zespole co najmniej dwuosobowym.

3. Niedopuszczalne jest podczas robót ziemnych:

1) wysuwanie lemiesza maszyny roboczej poza krawędź klina odłamu;

2) używanie maszyn roboczych na gruntach gliniastych w czasie trwania ulewnego deszczu.

§  8.  [Roboty ziemne na terenie uzbrojonym w instalację wodociągową, kanalizacyjną, elektryczną, gazową lub centralnego ogrzewania]

1. Przed rozpoczęciem robót ziemnych na terenie uzbrojonym w instalację wodociągową, kanalizacyjną, elektryczną, gazową lub centralnego ogrzewania ustala się z jednostkami zarządzającymi tymi instalacjami odległości bezpiecznego używania maszyn roboczych na tym terenie.

2. Podczas wykonywania robót ziemnych w razie przypadkowego odkrycia lub naruszenia instalacji, o których mowa w ust. 1, niezwłocznie przerywa się pracę i ustala się z właściwą jednostką zarządzającą daną instalacją dalszy sposób wykonywania robót.

3. Jeżeli podczas wykonywania robót ziemnych zostaną odkryte przedmioty trudne do identyfikacji, przerywa się dalszą pracę i zawiadamia się osobę nadzorującą roboty ziemne.

§  9.  [Zabezpieczenie przewodu elektrycznego lub hydraulicznego łączącego maszynę roboczą z siecią zasilającą; wymagania podczas zagęszczania gruntu urządzeniami wibracyjnymi]

1. Przewód elektryczny lub hydrauliczny łączący maszynę roboczą z siecią zasilającą zabezpiecza się przed uszkodzeniami.

2. Podczas zagęszczania gruntu urządzeniami wibracyjnymi:

1) miejsca pracy mają być oznakowane przenośnymi zaporami;

2) mają być przestrzegane warunki bezpieczeństwa i higieny pracy, określone w dokumentacji techniczno-ruchowej i w instrukcji obsługi.

§  10.  [Wykonywanie robót ziemnych i przemieszczanie maszyn roboczych na pochyłościach i stokach; czynności niedopuszczalne podczas wykonywania robót ziemnych]

1. Podczas wykonywania robót ziemnych i przemieszczania maszyn roboczych na pochyłościach i stokach zachowuje się wymagania określone w dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny.

2. Niedopuszczalne jest podczas wykonywania robót ziemnych:

1) tworzenie nawisów przy wykonywaniu wykopów;

2) włączanie mechanizmu obrotu maszyny roboczej w trakcie napełniania naczynia roboczego gruntem;

3) przebywanie osób w zasięgu działania naczynia roboczego maszyny roboczej;

4) przemieszczanie maszyny roboczej po pochyleniach przekraczających dopuszczalny stopień, określony w jej dokumentacji techniczno-ruchowej;

5) wykonywanie tych robót pod czynnymi napowietrznymi liniami energetycznymi w odległości mniejszej niż to określają odrębne przepisy;

6) przebywanie osób w kabinie pojazdu do transportu wykopanego gruntu, w czasie załadunku jego skrzyni, w przypadku gdy kabina pojazdu nie została konstrukcyjnie wzmocniona.

3. Wyładowanie gruntu z naczynia roboczego maszyny roboczej do robót ziemnych może nastąpić nad dnem skrzyni pojazdu stosowanego do transportu, na wysokości nie większej niż:

1) 0,5 m przy ładowaniu materiałów sypkich;

2) 0,25 m przy ładowaniu materiałów kamiennych lub zbrylonych.

§  11.  [Wykonywanie wykopów]

1. Podczas wykonywania wykopów wąskoprzestrzennych osoby współpracujące z operatorem mogą znajdować się wyłącznie w zabezpieczonej części wykopu.

2. Niedopuszczalne jest w miejscu wykonywania wykopów:

1) prowadzenie jednocześnie innych robót;

2) przebywanie osób niezatrudnionych.

§  12.  [Wykonywanie robót ziemnych na terenie bagnistym, podmokłym lub w wodzie]

1. Podczas wykonywania robót ziemnych na terenie bagnistym, podmokłym lub w wodzie maszynę roboczą umieszcza się na podkładach stabilnych i trwale połączonych ze sobą.

2. Podczas wbijania pali na terenie, o którym mowa w ust. 1, operatora maszyn roboczych wyposaża się w środki ochrony indywidualnej chroniące przed utonięciem, a na pomostach umieszcza się koła ratunkowe z linką.

3. Podczas wbijania pali sprawdza się:

1) czy zachowane zostały dopuszczalne parametry obciążenia pomostu określone w dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny roboczej;

2) równomierność obciążenia pomostu roboczego;

3) stan podmycia jarzm podtrzymujących pomosty robocze;

4) stan techniczny pomostu roboczego po opadach i wyładowaniach atmosferycznych.

§ 13. [Wyposażenie samobieżnych maszyn do transportu zaprawy betonowej] Samobieżne maszyny do transportu zaprawy betonowej wyposaża się w:

1) widoczny napis zabraniający zbliżania się do podniesionego kosza wyładowczego;

2) urządzenie do sygnalizacji dźwiękowej, uruchamiane przed każdą czynnością podnoszenia i opuszczania kosza wyładowczego lub uruchamiania wysięgnika.

§  14.  [Montaż, usytuowanie, demontaż lub przedłużanie linii technologicznych do transportu zaprawy betonowej lub masy bitumicznej]

1. Montaż i usytuowanie linii technologicznych do transportu zaprawy betonowej lub masy bitumicznej prowadzi się w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników i właściwe funkcjonowanie tych linii.

2. Demontaż lub przedłużanie linii technologicznych, o których mowa w ust. 1, wykonuje się po zredukowaniu ciśnienia roboczego w urządzeniu podającym.

§  15.  [Uchwyty narzędzi ręcznych]

1. Ręczne narzędzia udarowe nie mogą posiadać rękojeści krótszej niż 0,15 m oraz ostrych krawędzi, pęknięć lub zadr w miejscu uchwytu, a operatorzy podczas ich stosowania używają rękawic antywibracyjnych.

2. Ręczne narzędzia, w szczególności kliny, przecinaki lub przebijaki, wyposaża się w uchwyty, jeżeli ich nie posiadają.

§  16.  [Eksploatacja maszyn roboczych do kruszenia materiałów skalnych]

1. Podczas pracy maszyn roboczych do kruszenia materiałów skalnych niedopuszczalne jest wrzucanie do leja zasypowego materiałów skalnych lub ich wyjmowanie.

2. Lej zasypowy wyposaża się w zabezpieczenie chroniące pracowników przed odrzutem materiałów skalnych na zewnątrz.

§  17.  [Eksploatacja zespołu maszyn roboczych do otaczania i suszenia kruszywa]

1. Zespół maszyn roboczych do otaczania i suszenia kruszywa instaluje się na stabilnym fundamencie oraz wyposaża się w instalację przeciwporażeniową i w urządzenia odpylające.

2. Podczas pracy zespołu maszyn roboczych, o którym mowa w ust. 1, niedopuszczalne jest przebywanie lub przechodzenie pod zasobnikiem.

3. Niedopuszczalne jest uruchamianie zespołu maszyn roboczych, o którym mowa w ust. 1, bez uprzedniego upewnienia się, czy obsługa zajęła wyznaczone stanowiska robocze.

§ 18. [Zakaz stosowania ognia otwartego przy podgrzewaniu masy bitumicznej] Niedopuszczalne jest stosowanie ognia otwartego przy podgrzewaniu masy bitumicznej będącej w zbiornikach lub cysternach maszyn roboczych.

§ 19. [Eksploatacja urządzeń do zagęszczania gruntu, asfaltu, piasku i żwiru] Urządzenia do zagęszczania gruntu, asfaltu, piasku i żwiru, w szczególności ubijaki, zagęszczarki ciężkie i ze spryskiwaczem, walce okołkowane, walce wibracyjne, używa się zgodnie z zasadami określonymi w instrukcjach obsługi każdego z tych urządzeń.

§ 20. [Podcinanie lub wycinanie drzew] Podcinanie lub wycinanie drzew rosnących w pobliżu napowietrznych linii energetycznych, wiatrołomów, drzew spróchniałych, rosnących na stromych skarpach i na terenie zabudowanym wykonuje się pod nadzorem i przez co najmniej dwóch pracowników.

§  21.  [Zgarnianie gruntu na pochyłościach lub stokach przy użyciu maszyn roboczych]

1. Zgarnianie gruntu na pochyłościach lub stokach przy użyciu maszyn roboczych, w szczególności zgarniarek, wykonuje się zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej tych maszyn.

2. Niedopuszczalne jest:

1) przewożenie osób w skrzyniach ładunkowych zgarniarek;

2) opuszczanie skrzyni podczas jazdy poniżej parametrów określonych przez producenta zgarniarki.

§  22.  [Rusztowania stosowane przy robotach budowlanych]

1. Rusztowania stosowane przy robotach budowlanych mają spełniać wymagania bezpieczeństwa określone w odrębnych przepisach.

2. Niedopuszczalny jest montaż i demontaż rusztowania:

1) podczas ograniczonej widoczności oraz o zmroku i w nocy bez dostatecznego oświetlenia;

2) w czasie opadów deszczu i śniegu;

3) podczas gołoledzi;

4) podczas burzy i wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s.

§ 23. 2 [Maszyny robocze, do których obsługi wymagane jest ukończenie szkolenia]  Maszyny robocze, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia, mogą być obsługiwane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie i uzyskały pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Sieć Badawczą Łukasiewicz - Warszawski Instytut Technologiczny.

§  24.  [Zakres szkolenia]

1. Szkolenie, o którym mowa w § 23, obejmuje część teoretyczną i praktyczną.

2. Część teoretyczna obejmuje zagadnienia z zakresu:

1) dokumentacji technicznej maszyn roboczych;

2) bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji maszyn roboczych;

3) technologii wykonywania robót ziemnych;

4) użytkowania i obsługi maszyn roboczych.

3. Część praktyczna szkolenia obejmuje naukę eksploatacji maszyn roboczych w różnych warunkach terenowych i technologicznych.

§ 25. [Podmiot prowadzący szkolenia] Szkolenie, o którym mowa w § 23, może prowadzić podmiot, który posiada:

1) warunki lokalowe do prowadzenia wykładów;

2) park maszynowy wraz z placem manewrowym;

3) kadrę wykładowców;

4) warunki socjalne i wyposażenie dydaktyczne.

§  26.  [Świadectwo ukończenia szkolenia; wpis do książki operatora]

1. Osoba, która uzyskała pozytywny wynik sprawdzianu, o którym mowa w 23, otrzymuje świadectwo oraz uzyskuje wpis do książki operatora.

2. Wzór książki operatora zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3. 3  Sieć Badawcza Łukasiewicz - Warszawski Instytut Technologiczny potwierdza spełnienie wymagań, o których mowa w § 25, opracowuje programy szkolenia, prowadzi listę wydawanych świadectw i wpisów do książki operatora.

² § 23:

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 29 lipca 2020 r. (Dz.U.2020.1461) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 11 września 2020 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 8 lutego 2023 r. (Dz.U.2023.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.

³ § 26 ust. 3:

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 29 lipca 2020 r. (Dz.U.2020.1461) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 11 września 2020 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 8 lutego 2023 r. (Dz.U.2023.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 2023 r.