Rozdział 1 - Przepisy ogólne - Bankowy Fundusz Gwarancyjny, system gwarantowania depozytów oraz przymusowa restrukturyzacja.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2024.487 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 2 kwietnia 2024 r.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
1.
W przypadku banku lub oddziału banku zagranicznego objętych obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów środkami objętymi ochroną gwarancyjną są:1)
środki pieniężne zgromadzone przez deponenta na rachunkach bankowych, w przypadku których deponent jest stroną umowy rachunku bankowego, niezależnie od wadliwości prawnej tej umowy, a także jej nieważności, oraz w przypadkach, o których mowa w art. 26 ust. 2 i 3;2)
inne należności deponenta wynikające z czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, 2 i 6 ustawy - Prawo bankowe;3)
kwoty, o których mowa w art. 55 ust. 1 pkt 1 i art. 56 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, z zastrzeżeniem art. 52, o ile stały się wymagalne przed dniem spełnienia warunku gwarancji;4)
należności deponenta wynikające z bankowych papierów wartościowych, potwierdzone dokumentami imiennymi wystawionymi przez emitenta lub imiennymi świadectwami depozytowymi, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, o ile zostały wyemitowane przed dniem 2 lipca 2014 r.2.
Ochrona gwarancyjna, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje:1)
środków wpłaconych do banku spółdzielczego tytułem udziałów, wpisowego i wkładów członkowskich;2)
środków deponenta, jeżeli środki te znajdują się na rachunkach bankowych, na których w okresie 2 lat przed dniem spełnienia warunku gwarancji nie dokonano obrotów poza dopisywaniem odsetek lub pobieraniem prowizji lub opłat, a ich suma jest niższa niż równowartość w złotych 2,5 euro - jeżeli byłyby to jedyne środki deponenta objęte ochroną gwarancyjną;3)
pieniądza elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 30) oraz środków pieniężnych otrzymanych w zamian za pieniądz elektroniczny, o których mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy.3.
Do obliczenia wartości euro w złotych, o których mowa w ust. 2 pkt 2, przyjmuje się kurs średni z dnia spełnienia warunku gwarancji, ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.1.
W przypadku kasy objętej obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów środkami objętymi ochroną gwarancyjną są:1)
środki pieniężne zgromadzone w kasie przez deponenta na rachunkach, w przypadku których deponent jest stroną umowy rachunku, niezależnie od wadliwości prawnej tej umowy, a także jej nieważności, oraz w przypadku, o którym mowa w art. 26 ust. 2;2)
inne należności deponenta wynikające z prowadzenia przez kasę rachunków deponenta, o których mowa w pkt 1;3)
należności deponenta wynikające z przeprowadzania przez kasę rozliczeń finansowych;4)
kwoty, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, z zastrzeżeniem art. 52, o ile stały się wymagalne przed dniem spełnienia warunku gwarancji.2.
Ochrona gwarancyjna, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje:1)
środków wpłaconych do kasy tytułem udziałów członkowskich, udziałów inwestorskich, wpisowego i wkładów członkowskich;2)
środków deponenta, jeżeli środki te znajdują się na rachunkach, na których w okresie 2 lat przed dniem spełnienia warunku gwarancji nie dokonano obrotów poza dopisywaniem odsetek lub pobieraniem prowizji lub opłat, a ich suma jest niższa niż równowartość w złotych 2,5 euro - jeżeli byłyby to jedyne środki deponenta objęte ochroną gwarancyjną;3)
pieniądza elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych oraz środków pieniężnych otrzymanych w zamian za pieniądz elektroniczny, o których mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy.3.
Do obliczenia wartości euro w złotych, o których mowa w ust. 2 pkt 2, przyjmuje się kurs średni z dnia spełnienia warunku gwarancji, ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.Art. 19. [Waluta środków objętych ochroną gwarancyjną; ustalenie wartości środków objętych ochroną gwarancyjną]
1.
Środkami objętymi ochroną gwarancyjną, o których mowa w art. 17 i art. 18, są środki w złotych lub w walucie obcej.2.
Wartość środków objętych ochroną gwarancyjną, powiększonych o odsetki naliczone na początek dnia spełnienia warunku gwarancji, zgodnie z oprocentowaniem wskazanym w umowie, niezależnie od terminu ich wymagalności, ustala się według stanu na początek dnia spełnienia warunku gwarancji.3.
Ustalenia wartości w złotych środków w walucie obcej dokonuje się według kursu stosowanego do ustalenia stanu ksiąg rachunkowych na dzień spełnienia warunku gwarancji.Art. 20. [Podmioty uprawnione do świadczenia pieniężnego z Funduszu w przypadku banków lub oddziałów banków zagranicznych]
W przypadku banku lub oddziału banku zagranicznego objętych obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów uprawnione do świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 35 ust. 2, z zastrzeżeniem art. 22, są:
1)
osoby fizyczne;2)
osoby prawne;3)
jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną;4)
szkolne kasy oszczędnościowe;5)
kasy zapomogowo-pożyczkowe;6)
rady rodziców.W przypadku kasy objętej obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów uprawnione do świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 35 ust. 2, z zastrzeżeniem art. 22, są:
1)
osoby fizyczne;2)
organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571);3)
jednostki organizacyjne kościoła lub związku wyznaniowego, będące osobami prawnymi;4)
spółdzielnie;5)
związki zawodowe;6)
wspólnoty mieszkaniowe;7)
spółki jawne, spółki partnerskie i spółki komandytowe.1.
Ochroną gwarancyjną nie są objęte środki pieniężne i należności:1)
Skarbu Państwa;2)
Narodowego Banku Polskiego;3)
banków, banków zagranicznych oraz instytucji kredytowych, o których mowa w ustawie - Prawo bankowe;4)
kas i Kasy Krajowej;5)
Funduszu;6)
instytucji finansowych;7)
firm inwestycyjnych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 575/2013, i uznanych firm inwestycyjnych z państwa trzeciego, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 25 tego rozporządzenia;8)
osób i podmiotów, które nie zostały zidentyfikowane przez podmiot objęty systemem gwarantowania depozytów;9)
krajowych i zagranicznych zakładów ubezpieczeń oraz krajowych i zagranicznych zakładów reasekuracji, o których mowa w ustawie z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 656, 614, 825, 1723, 1843 i 1941);10)
funduszy inwestycyjnych, towarzystw funduszy inwestycyjnych, funduszy zagranicznych, spółek zarządzających i oddziałów towarzystw inwestycyjnych, o których mowa w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;11)
otwartych funduszy emerytalnych, pracowniczych funduszy emerytalnych, powszechnych towarzystw emerytalnych i pracowniczych towarzystw emerytalnych, o których mowa w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 930, 1672 i 1941);12)
jednostek samorządu terytorialnego;13)
organów władz publicznych państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska oraz państwa trzeciego, w szczególności rządów centralnych, regionalnych oraz jednostek samorządu terytorialnego tych państw.2.
Identyfikacja, o której mowa w ust. 1 pkt 8, obejmuje ustalenie następujących danych:1)
w przypadku osób fizycznych - imienia, nazwiska oraz numeru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) albo imienia, nazwiska oraz daty urodzenia i cech dokumentu stwierdzającego tożsamość w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL, albo imienia, nazwiska oraz numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca, a gdy identyfikacja była dokonywana przed dniem 23 czerwca 2001 r. - imienia, nazwiska oraz numeru PESEL albo imienia, nazwiska oraz daty urodzenia i cech dokumentu stwierdzającego tożsamość;2)
w przypadku osób prawnych - nazwy (firmy), formy organizacyjnej, siedziby, adresu i numeru z właściwego rejestru;3)
w przypadku jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, szkolnych kas oszczędnościowych i kas zapomogowo-pożyczkowych - nazwy, formy organizacyjnej, siedziby, adresu i numeru z właściwego rejestru, o ile dotyczy.Art. 23. [Środki objęte ochroną gwarancyjną pod warunkiem ujęcia ich na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym lub stwierdzenia wierzytelności wyrokiem sądu]
Przepisu art. 22 ust. 1 pkt 8 nie stosuje się w przypadku, gdy środki pieniężne lub należności zostały ujęte na liście wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym, a także w przypadku gdy wierzytelności z tytułu środków pieniężnych lub należności zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. Przepis art. 51 stosuje się odpowiednio.
1.
Środki, o których mowa w art. 17 i art. 18, są objęte ochroną gwarancyjną w danym podmiocie objętym systemem gwarantowania od dnia ich wniesienia na rachunek w tym podmiocie, nie później jednak niż w dniu poprzedzającym dzień spełnienia warunku gwarancji, a w przypadku należności wynikających z czynności bankowych lub z przeprowadzania przez kasę rozliczeń finansowych, o ile czynność ta lub rozliczenie zostały dokonane przed dniem spełnienia warunku gwarancji, do wysokości równowartości w złotych 100 000 euro - w całości.2.
Do obliczenia wartości euro w złotych przyjmuje się kurs średni z dnia spełnienia warunku gwarancji, ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.3.
W przypadku gdy środki lub należności deponenta będącego osobą fizyczną, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 lub w art. 18 ust. 1 pkt 1-3, pochodzą z:1)
odpłatnego zbycia:a)
nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, z późn. zm.), jej części lub udziału w takiej nieruchomości,b)
(uchylona),c)
samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2021 r. poz. 1048 oraz z 2023 r. poz. 1688) stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym lokalem,d)
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu o przeznaczeniu mieszkalnym lub udziału w takim prawie- jeżeli zbycie to nie nastąpiło w ramach wykonywanej działalności gospodarczej,
2)
wykonania na jego rzecz umownego lub sądowego podziału majątku po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej,3)
nabycia przez niego spadku, wykonania na jego rzecz zapisu lub otrzymania zachowku,4)
wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia na życie w związku ze śmiercią osoby ubezpieczonej lub dożyciem przez nią oznaczonego wieku,5)
wypłaty sumy ubezpieczenia z tytułu umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków w związku z uszkodzeniem ciała, rozstrojem zdrowia lub śmiercią osoby ubezpieczonej wskutek nieszczęśliwego wypadku,6)
wypłaty odprawy pieniężnej na warunkach i w wysokości określonych w przepisach odrębnych,7)
wypłaty odprawy emerytalnej lub rentowej, o której mowa w art. 921 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), zwanej dalej "Kodeksem pracy", lub odrębnych przepisach na warunkach i w wysokości określonych w tych przepisach- są one objęte ochroną gwarancyjną, w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu środków na rachunek lub powstania należności, do wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy dwukrotnością limitu określonego w ust. 1 a sumą pozostałych środków i należności deponenta, o których mowa w art. 17 ust. 1 lub w art. 18 ust. 1, nie wyższą jednak niż limit określony w ust. 1, przy czym przepisu ust. 7 nie stosuje się. Po tym terminie środki i należności są objęte obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów na zasadach określonych w ust. 1.
4.
W przypadku gdy środki lub należności deponenta będącego osobą fizyczną, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 i 2 lub w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 2, pochodzą z wypłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 552 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37), są one objęte ochroną gwarancyjną, w terminie 3 miesięcy od dnia wpływu środków na rachunek lub powstania należności - w całości, przy czym przepisu ust. 7 nie stosuje się. Po tym terminie te środki i należności są objęte obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów na zasadach określonych w ust. 1.5.
Roszczenie o wypłatę środków gwarantowanych należnych deponentowi ponad limit wskazany w ust. 1 w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 4, powstaje po przedłożeniu Funduszowi przez deponenta oświadczenia o zaistnieniu takiego przypadku wraz z dokumentami to potwierdzającymi oraz po potwierdzeniu przez podmiot uprawniony do reprezentacji, że środki lub należności deponenta, co do których deponent złożył to oświadczenie, były należne deponentowi w dniu spełnienia warunku gwarancji.6.
W celu weryfikacji roszczeń, o których mowa w ust. 5, Fundusz jest uprawniony do dostępu do danych dotyczących deponentów, nieruchomości, budynków mieszkalnych oraz lokali mieszkalnych, zawartych w zbiorach prowadzonych przez podmioty lub osoby trzecie, w szczególności danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków. Fundusz jest także uprawniony do wglądu w akta księgi wieczystej dotyczącej nieruchomości lub prawa, w związku ze zbyciem których powstało roszczenie deponenta.7.
Kwota, o której mowa w ust. 1, określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Funduszu, niezależnie od tego, w jakiej wysokości i na ilu rachunkach w jednym podmiocie objętym systemem gwarantowania posiadał on środki pieniężne lub z tytułu ilu wierzytelności przysługują mu należności od tego podmiotu objętego systemem gwarantowania.8.
Roszczenia z tytułu gwarancji przedawniają się po upływie 5 lat od dnia spełnienia warunku gwarancji.9.
Jeżeli środki deponenta objęte ochroną gwarancyjną, w wyniku zastosowania instrumentu przejęcia przedsiębiorstwa lub instrumentu instytucji pomostowej, zostały przeniesione do innego podmiotu albo do instytucji pomostowej, deponentowi nie przysługują roszczenia z tytułu gwarancji w odniesieniu do pozostałych środków zgromadzonych na rachunkach w podmiocie w restrukturyzacji, o ile na dzień określony w decyzji, na podstawie której następuje to przeniesienie, wartość środków przeniesionych odpowiada limitowi, o którym mowa w ust. 1, 3 lub 4, albo jest od niego wyższa.10.
W przypadku, o którym mowa w ust. 9, do obliczenia wartości euro w złotych przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z dnia określonego w decyzji Funduszu o zastosowaniu instrumentu przejęcia przedsiębiorstwa lub instrumentu instytucji pomostowej, a w przypadku braku takiego określenia - z dnia wszczęcia przymusowej restrukturyzacji.Oddział banku zagranicznego jest objęty obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów w zakresie, w jakim system gwarantowania depozytów w państwie jego siedziby nie zapewnia wypłaty środków gwarantowanych w granicach określonych w ustawie.
1.
W przypadku prowadzenia przez podmiot objęty systemem gwarantowania jednego rachunku dla kilku osób (rachunek wspólny), deponentem jest każda z tych osób - w granicach określonych w umowie rachunku, a w przypadku braku postanowień umownych lub przepisów w tym zakresie - w częściach równych.2.
W przypadku prowadzenia przez podmiot objęty systemem gwarantowania rachunku powierniczego, deponentem jest każdy z powierzających w granicach wynikających z ich udziału w kwocie zgromadzonej na rachunku, a w granicach pozostałej kwoty deponentem jest powiernik.3.
W przypadku prowadzenia przez podmiot objęty systemem gwarantowania rachunku firmy inwestycyjnej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 575/2013, lub uznanej firmy inwestycyjnej z państwa trzeciego, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 25 tego rozporządzenia, na którym zgodnie z art. 73 ust. 5a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi zdeponowane są środki pieniężne powierzone przez jej klientów w związku ze świadczeniem przez tę firmę usług maklerskich, deponentem jest każdy z klientów w granicach wynikających z ich udziału w kwocie zgromadzonej na rachunku.4.
Należności klientów niezaspokojone na zasadach, o których mowa w ust. 3, pozostają ich wierzytelnością do firmy inwestycyjnej.Deponent jest uprawniony do dochodzenia od podmiotu objętego systemem gwarantowania roszczeń ponad kwotę określoną w art. 24 ust. 1 lub 3.