Zdarzenie lotnicze Nr 252/05.
Dz.Urz.ULC.2009.17.205
Akt indywidualnyKOMUNIKAT Nr 109
PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO
z dnia 14 grudnia 2009 r.
w sprawie zdarzenia lotniczego Nr 252/05
"Czynnik ludzki"
w grupie przyczynowej "Brak kwalifikacji".
2. Opis okoliczności poważnego incydentu lotniczego:
Aeroklub regionalny zorganizował loty szybowcowe za wyciągarką. Jedną z osób wykonujących w tym dniu loty był uczeń-pilot, który wykonywał loty wg zadania AI/8 "Programu Szkolenia Szybowcowego Aeroklubu Polskiego" - przeszkolenie na nowy rodzaj startu - wyciągarka.
Uczeń-pilot wystartował do trzeciego w tym dniu lotu samodzielnego. Fazy rozbiegu początkowego i stromego wznoszenia podczas startu przebiegały prawidłowo. W ostatniej fazie startu wyciągarkowy zwolnił ciąg, jednak pomimo dwukrotnego pociągnięcia gałki zaczepu przez ucznia-pilota, lina nie oddzieliła się od szybowca. Widząc to wyciągarkowy, zgodnie z obowiązującą procedurą, odciął linę wyciągarkową. Uczeń-pilot nie rozpoczął jednak manewru lądowania z nieodczepioną liną lecz wykonał zakręt w lewo i rozpoczął budowę kręgu nadlotniskowego. W tym czasie Kierujący Lotami (KL) wydał polecenie tarczowemu, aby ten dał tarczą znaki o nieodczepionej linie, a przez radio wydawał komendy, na które nie reagował uczeń-pilot. Na drugim boku kręgu nieodczepioną lina wyciągarkowa zaczepiła o linię energetyczną średniego napięcia. Po wykonaniu trzeciego zakrętu w okolicach połowy długości trzeciego boku kręgu, lina po raz drugi zaczepiła o linię energetyczną, co doprowadziło do szarpnięcia szybowcem i urwania części liny. Uczeń-pilot zareagował na to zdarzenie zwiększeniem prędkości i wykonaniem zakrętu w stronę lotniska. Po bezpiecznym lądowaniu na lotnisku pozostała część liny została odczepiona po jednokrotnym pociągnięciu za gałkę mechanizmu wyczepu liny.
3. Przyczyna poważnego incydentu lotniczego:
Państwowa Komisji Badania Wypadków Lotniczych, zwana dalej "PKBWL", ustaliła, że przyczyną poważnego incydentu było nieodczepienie liny wyciągarkowej, spowodowane zbyt słabym pociągnięciem przez ucznia-pilota za uchwyt wyczepu liny oraz niewykonanie manewru lądowania z nieodczepioną liną wyciągarkowa wskutek braku obserwacji kwadratu, co spowodowało niezauważenie sygnałów tarczowego.
Na zaistnienie poważnego incydentu miały wpływ następujące okoliczności:
- przypadkowe wyłączenie częstotliwości radiowej w szybowcu podczas startu,
- pełnienie funkcji tarczowego przez osobę, która równocześnie wypuszczała szybowce,
- małe doświadczenie i duże przerwy w wykonywaniu lotów przez ucznia-pilota.
4. Zalecenia profilaktyczne PKBWL:
4.1. Dyrektorzy i szefowie wyszkolenia ośrodków szkolenia lotniczego uczulą instruktorów na każdorazowe sprawdzenie łączności radiowej przed wykonaniem przez uczniów-pilotów samodzielnych lotów szkolnych.
4.2. Instruktorzy zwrócą szczególną uwagę podczas szkolenia na prawidłowy podział uwagi w trakcie lotu oraz na postępowanie w sytuacjach niebezpiecznych przez uczniów-pilotów.
4.3. Przyczyny zaistnienia poważnego incydentu omówić z personelem latającym aeroklubów.