Zdarzenie lotnicze Nr 109/03.
Dz.Urz.ULC.2008.1.24
Akt indywidualnyKOMUNIKAT Nr 36
PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO
z dnia 9 lipca 2007 r.
w sprawie zdarzenia lotniczego Nr 109/03
w grupie przyczynowej "Błędy proceduralne - H3"
(na podstawie raportu końcowego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych z badania zdarzenia lotniczego sygn. ULC-LBL/8120/109-03/040/07).
Pilot wykonywał lotu po kręgu. Do kolejnego lotu wystartował mając na pokładzie, według zeznań świadków, troje pasażerów (według słów pilota nie było nikogo). Po starcie, krążył w rejonie lotniska, a po zauważeniu chmury burzowej, podjął decyzję o lądowaniu. W fazie przyziemienia nastąpił silny podmuch wiatru uniemożliwiający lądowanie. Pilot zdecydował o przejściu na drugi krąg, lecz mimo wykorzystania pełnej mocy silnika, samolot nie rozpędzał się do prędkości wystarczającej na wznoszenie. Po przeleceniu około 100 m na wysokości około 2 m, statek powietrzny zaczepił lewym skrzydłem o krzewy, co spowodowało ruch obrotowy samolotu w lewo o około 21 i zderzenie z ziemią. W wyniku uderzenia samolot został uszkodzony. Pilot nie odniósł obrażeń. Żadna z osób trzecich nie zgłosiła urazów.
Wykonywanie lądowania podczas burzy wiąże się z dużym ryzykiem, ponieważ burza to cumulonimbus, chmura o pionowej budowie, wypiętrzona od 800-1.000 m do 10.000-12.000 m o szerokości podstawy od kilku do kilkudziesięciu kilometrów. Taka chmura zasysa z wielką siłą masy powietrza od powierzchni ziemi. Dlatego, podczas podchodzenia do lądowania w burzy, gwałtownie może zmienić się kierunek wiatru, a jego prędkość może raptownie wzrosnąć, nawet do kilkudziesięciu metrów na sekundę. Mogą również wystąpić pionowe ruchy powietrza, zarówno do góry, jak i do dołu. W takich warunkach bezpieczne wykonanie startu lub lądowania na lekkim statku powietrznym może być niemożliwe.
Samolot Jak 12A jest górnopłatem z prostokątno-trapezowym płacie skrzydła o dość dużej powierzchni nośnej i obszernym, skrzyniowym kadłubie. Taki samolot jest wyjątkowo czuty na podmuchy tylno-bocznego wiatru tak, że w pewnych warunkach może być nie sterowny - tzn. wychylenia sterów nie zapewniają kontroli pilota nad lotem samolotu.
Pilot samolotu źle ocenił warunki meteorologiczne, gdyż na pytanie PKBWL: "dlaczego zdecydował się na wykonanie lotu w warunkach zbliżającej się burzy " odpowiedział, że według jego oceny, w rejonie lotniska warunki w pełni zapewniały wykonanie lotu po kręgu. Znacznie większym rozsądkiem wykazali się piloci motolotniowi, podejmując decyzję o przerwaniu lotów. Pilot niepotrzebnie naraził siebie i pasażerów na niebezpieczeństwo związane z trudnymi warunkami atmosferycznymi.
2. Przyczyna wypadku.
(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)
Przyczyną wypadku byto wykonywanie lotu w nieodpowiednich warunkach meteorologicznych (przy zbliżającej się burzy) przekraczających możliwości samolotu i umiejętności pilota, co spowodowało utratę kontroli nad samolotem w fazie przejścia na drugi krąg i w efekcie rozbicie samolotu.
Okolicznościami sprzyjającymi zaistnieniu wypadku było:
- dążenie do wykonywania lotu pasażerskiego przed nadejściem burzy;
- zła ocena warunków meteorologicznych przez pilota;
- zbytnie zawierzenie pilota we własne umiejętności.
3. Nie stwierdza się naruszenia przepisów lotniczych.
(na podstawie przeprowadzonej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego analizy dokumentacji zdarzenia lotniczego)
4. Zalecenia profilaktyczne:
(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)
4.1 Dyrektorzy aeroklubów, dyrektorzy ośrodków szkolenia, organizatorzy lotów, właściciele statków powietrznych - zapoznać pilotów z okolicznościami i przyczynami wypadku lotniczego.
4.2 Piloci - właściwie oceniać warunki meteorologiczne pod kątem możliwości wykonywania lotów przy minimalnych warunkach meteorologicznych dla danego typu statku powietrznego.