Zbieranie danych statystycznych o zagrożeniach na stanowiskach pracy oraz świadczeniach wynikających z ochrony pracy i związanych z tym obowiązków sprawozdawczych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.GUS.1990.25.127

Akt utracił moc

Wersja od: 14 listopada 1990 r.

ZARZĄDZENIE Nr 67

PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO

z dni 12 listopada 1990 r.

w sprawie zbierania danych statystycznych o zagrożeniach na stanowiskach pracy oraz świadczeniach wynikających z ochrony pracy i związanych z tym obowiązków sprawozdawczych.

(znak: PD-4-20-10)

Na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz. U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221) - na wniosek Ministra Pracy i Polityki Socjalnej oraz Głównego Inspektora Pracy - zarządza się, co następuje:

§  1.

1. Ustala się zbieranie następującego zestawu danych statystycznych w badaniu zagrożeń na stanowiskach pracy oraz o świadczeniach wynikających z ochrony pracy:

1) zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy (substancje szkodliwe, pyły, hałas i wibracje, mikroklimat zimny i gorący, inne),

2) zagrożenia czynnikami związanymi z pracą,

3) zatrudnieni w warunkach zagrożenia,

4) świadczenia związane z ochroną pracy.

2. Szczegółowy zakres danych określa formularz Z-10 - sprawozdanie o zagrożeniach na stanowiskach pracy oraz świadczeniach wynikających z ochrony pracy, według wzoru stanowiącego załącznik do zarządzenia.

§  2.

1. Obowiązek sporządzania i przekazywania danych statystycznych na formularzu Z-10 mają osoby prawne i samodzielnie bilansujące jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, działające jako samodzielne lub będące częścią składową osób prawnych lub innych jednostek prowadzące działalność w zakresie produkcji przemysłowej, budownictwa, rolnictwa, leśnictwa, transportu, łączności, handlu i gospodarki komunalnej oraz jednostki i zakłady budżetowe służby zdrowia, w których występuje zagrożenie czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi dla zdrowia i realizowane były świadczenia związane z ochroną pracy.

2. Za przedsiębiorstwo państwowe "Polskie Koleje Państwowe" sprawozdania sporządzają wyodrębnione pod względem techniczno-lokalnym zakłady, w których występuje zagrożenie czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi dla zdrowia i realizowane były świadczenia związane z ochroną pracy.

§ 3. Obowiązek wprowadzony zarządzeniem przekazania danych statystycznych za rok 1990 nie dotyczy podmiotów, których obowiązki na rzecz statystyki zostały ograniczone do sporządzania sprawozdania o całej działalności na jednym ze wzorów formularzy NP-1, NP-2 i NP-4.

§ 4. Podmioty określone w § 2 przekazują sprawozdania w terminie do dnia 16 lutego każdego roku do wojewódzkiego urzędu statystycznego, na terenie którego podmiot zobowiązany ma siedzibę.

§ 5. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

ZAŁĄCZNIK 

Z-10

Sprawozdanie o zagrożeniach na stanowiskach pracy oraz świadczeniach wynikających z ochrony pracy

w 199 .... r.

grafika

Objaśnienia do sporządzania sprawozdania na formularzu Z-10 o zagrożeniach na stanowiskach pracy oraz świadczeniach wynikających z ochrony pracy

Dział 1. Likwidacja lub ograniczenie zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia związanymi z pracą lub środowiskiem, w jakim praca jest wykonywana

1. W dziale tym każdą osobę wykazuje się we wszystkim rodzajach zagrożeń na jakie jest narażona, np. osobę narażoną na działanie mikroklimatu gorącego, hałasu i pyłów zwłókniających należy wymienić w odpowiednich trzech wierszach.

2. W zagrożeniach czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy ujmuje się te stanowiska pracy, przy których występuje zagrożenie czynnikami środowiska pracy (substancje chemiczne, pyły, hałas, wibracja, mikroklimat gorący lub zimny) w natężeniu szkodliwym, tj. przekraczającym wartość najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (NDS i N) określonych w obowiązujących normach higienicznych.

Przyjęto następujący podział szkodliwych dla zdrowia czynników środowiska pracy:

1) substancje szkodliwe są to substancje chemiczne oddziałujące w procesie pracy na organizm człowieka:

a) toksyczne (powodujące zatrucia ostre lub przewlekłe prowadzące do zmian w narządach wewnętrznych),

b) drażniące (powodujące ostre uszkodzenie skóry, nieżyty błon śluzowych, dróg oddechowych i spojówek),

c) uczulające (powodujące przewlekłe odczyny alergiczne skóry i błon śluzowych, astmę oskrzelową).

Szkodliwe działanie tych substancji występuje po przekroczeniu wartości NDS;

2) pyły przemysłowe:

a) pyły zwłókniające są to pyły, które mogą spowodować zwłóknienie tkanki płucnej, a zwłaszcza pyły zawierające dwutlenek krzemu (krzemionkę) i krzemiany. Do pyłów tych zaliczamy przykładowo: kwarc, piasek, talk, azbest, pyły ceramiczne, pyły mineralne (granit, bazalty), włókna szklane. Przy ocenie sanitarno-higienicznej warunków pracy należy przyjmować następujące wartości najwyższych stężeń dopuszczalnych:

– dla pyłów zawierających wolną (krystaliczną) krzemionkę powyżej 50% (jak np. kwarc, krzemień, piasek kwarcowy, kwarcyt, piaskowiec kwarcytowy), dla pyłu całkowitego - 2 mg/m³, a dla pyłu respirabilnego (frakcji pyłu przenikającego do pęcherzyków płucnych) - 0,3 mg/m³,

– dla pyłów zawierających wolną (krystaliczną) krzemionkę od 2% do 50% (jak np. cement, korund, popioły z węgla, kaolin, glina, surowiec skaleniowy, dolomit, boksyt, szlaka), dla pyłu całkowitego - 4 mg/m³, a dla pyłu respirabilnego (frakcji pyłu przenikającego do pęcherzyków płucnych) - 1 mg/m³,

– dla pyłów zawierających azbest, tj. chryzotyl, krokidolit, amozyt, antofylit i inne - 2 mg/m³, dla pyłów zawierających azbest, tj. chryzotyl, amozyt, antofylit i inne (włókna o dł. powyżej 5 μm) - 2 wł/cm³ i dla pyłów zawierających azbest, tj. krokidolit (włókna o dł. powyżej μm) - 1 wł/cm³,

b) inne pyły przemysłowe są to pyły nie będące substancjami toksycznymi i nie zawierające krzemionki i krzemianów, powstające w czasie rozdrabniania ciał stałych, niezupełnego spalania się różnych materiałów, w czasie paczkowania, przeładunku materiałów sypkich i pylących, przewożonych luzem itp.;

3) hałas są to dźwięki szkodliwe, które mogą powodować uszkodzenie słuchu i inne zmiany w organizmie lub w sposób istotny utrudniać wykonywanie pracy (po przekroczeniu NDN);

4) wibracja są to drgania występujące podczas obsługi ręcznej narzędzi lub urządzeń udarowych (młotki nitownicze, młoty i dłuta pneumatyczne, piły motorowe, wiertarki, ubijaki, perforatory) oraz drgania występujące na stanowiskach pracy na skutek działania maszyn i urządzeń technicznych;

5) mikroklimat gorący są to warunki środowiska pracy określone temperaturą powietrza w pomieszczeniu powyżej 30°C i wilgotnością powietrza powyżej 65% lub bezpośrednim oddziaływaniem otwartego źródła promieniowania cieplnego w pomieszczeniach (piece hutnicze, odlewnicze itp.);

6) mikroklimat zimny są to warunki środowiska pracy określone temperaturą powietrza w pomieszczeniu poniżej 14°C i wilgotnością powyżej 65%;

7) niedostateczne oświetlenie stanowisk pracy są to warunki środowiska pracy, w których nie spełnione są określone normą wymagania dotyczące oświetlenia miejsca pracy.

3. W zagrożeniach związanych z pracą (wiersz 11) ujmować należy te stanowiska pracy, na których występuje zagrożenie czynnikami związanymi z czynnościami roboczymi (wymuszona pozycja ciała, ciężki wysiłek fizyczny) o natężeniu szkodliwym dla zdrowia:

1) wymuszona pozycja ciała jest to pozycja ciała (np. kuczna, pochylona) narzucona czynnościami roboczymi (np. posadzkarz) lub warunkami przestrzennymi (np. spawanie czy malowanie w podwójnych dnach statków, praca w wąskich kanałach). Do tej grupy nie kwalifikujemy pracy stojącej (np. włókniarki) czy siedzącej (np. operatora maszyny budowlanej);

2) ciężki wysiłek fizyczny jest to wysiłek, przy którym wydatek energetyczny na pracę efektywną w okresie zmiany roboczej wynosi: dla mężczyzn około 2.000 kcal, dla kobiet około 1.300 kcal (kaloria = 4,1868 J). Do prac powodujących ciężki wysiłek fizyczny (o ile wykonywane są przez co najmniej 4 godziny zmiany roboczej) należą przykładowo: nie zmechanizowany załadunek i rozładunek materiałów, czyszczenie odlewów, nie zmechanizowane prace przy budowie torów kolejowych, rąbanie węgla, ścinka drzewa, rozbiór tuszy, formowanie cegieł, brukowanie. W przypadku zatrudnienia kobiet poza wymienionymi pracami należy również uwzględnić takie prace powodujące ciężki wysiłek fizyczny (o ile wykonywane są powyżej 4 godzin), jak: czyszczenie okien, garbowanie skór, dołowanie sadzonek drzew motyką itp.

4. W rubryce 1 - "Liczba osób, w stosunku do których zlikwidowano lub ograniczono zagrożenia razem" wykazuje się te osoby, które przed poprawą warunków pracy zatrudnione były w warunkach:

1) przekroczenia obowiązujących norm i w stosunku do których:

a) obniżono zagrożenia do poziomu niższego niż dopuszczalne normy,

b) osiągnięto poprawę, jednak nie doprowadzono warunków pracy do poziomu zgodnego z normą;

2) zgodnych z normami, jednak mimo to uciążliwych dla zdrowia.

5. W rubryce 2 - "Liczba osób zatrudnionych na zagrożonych stanowiskach pracy, w stosunku do których doprowadzono zagrożenia do poziomu określonego normą" wykazuje się te osoby, które przed poprawą warunków pracy zatrudnione były na zagrożonych stanowiskach, tzn. pracowały w warunkach, w których były przekroczone NDSiN, zaś w roku sprawozdawczym zlikwidowano zagrożenia, poprzez doprowadzenie warunków pracy do poziomu zgodnego z normami bądź nawet poniżej norm. W rubryce tej nie należy wykazywać przypadków, gdy na stanowisku pracy były zachowane normy NDSiN, a mimo to dokonano dalszej poprawy warunków pracy, jak również wstrzymania pracy na zagrożonych stanowiskach i przeniesienia pracowników na stanowiska bezpieczne, a także zwolnienia pracownika z pracy (bez względu na powód) i nieobsadzenie ponownie tego stanowiska.

6. W rubryce 3 - "Liczba osób zatrudnionych na zagrożonych stanowiskach pracy nowo powstałych lub nowo ujawnionych" należy podać liczbę osób zatrudnionych w nowo uruchomionych technologiach, względnie przy wprowadzonym nowym surowcu do obróbki, albo w nowo uruchomionych wydziałach produkcyjnych czy też na wprowadzonej dodatkowo zmianie w roku badanym, gdzie w wyniku procesu produkcyjnego powstają zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia związanymi z pracą lub środowiskiem w jakim jest ona wykonywana.

W rubryce tej należy wykazać również osoby, które w ciągu roku zostały zatrudnione na stanowiskach zagrożonych traktując je (umownie) jako zagrożenie nowo powstałe. Należy również wykazać zatrudnionych na tych stanowiskach pracy, na których po raz pierwszy zostały stwierdzone zagrożenia.

7. W rubryce 4 - należy podawać liczbę osób zatrudnionych na stanowiskach pracy, gdzie występują przekroczenia obowiązujących norm higienicznych (NDS, NDN), sanitarnych i innych (np. normy specjalne, ustalone dla danego stanowiska pracy lub wykonywanych czynności). W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się podanie danych w oparciu o opinię lekarza zakładu społecznej służby zdrowia sprawującego nadzór profilaktyczny nad zakładem pracy oraz opinię i doświadczenie w tym zakresie właściwych specjalistów i służb bhp.

W dziale 1 należy rozliczyć wszystkie zagrożenia i uciążliwości pracy, jakie występują w zakładzie pracy, poszczególnych pracowników należy wykazać tyle razy na ile zagrożeń są narażeni.

Dział 2. Pracownicy zatrudnieni w warunkach zagrożenia

1. W dziale tym należy podać liczbę pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami środowiska pracy (wiersz 1) oraz czynnikami związanymi z pracą (wiersz 2) licząc każdego pracownika tylko jeden raz w pozycji czynnika przeważającego, tzn. mającego największe szkodliwe znaczenie na danym stanowisku pracy. Przykładowo pracownika wykonującego czynności robotnicze w wymuszonej pozycji ciała, a ponadto w hałasie i wibracji, uwzględnia się tylko 1 raz przyjmując czynnik najbardziej dla niego szkodliwy. Jeżeli najbardziej szkodliwą dla pracownika jest wymuszona pozycja ciała, pracownika należy uwzględnić w wierszu 2 - "zagrożenia czynnikami związanymi z pracą".

Sporządzając sprawozdanie należy mieć na uwadze następującą zależność danych z działu 1 (osobozagrożenia) i działu 2 (osoby zagrożone), a mianowicie:

dział 2 wiersz 1 rubr. 1 Ł dział 1 wiersz 01 rubr. 4,

dział 2 wiersz 2 rubr. 1 Ł dział 1 wiersz 11 rubr. 4.

2. W wierszu 3 - "Liczba zatrudnionych według stanu w dniu 31 XII" dotyczy pracowników pełnozatrudnionych, sezonowych, zatrudnionych dorywczo, niepełnozatrudnionych, dla których głównym miejscem pracy jest jednostka sprawozdawcza i uczniów. Liczba ta powinna być zgodna z sumą danych z rubryki 1: wiersze 02 + 04 + 06 + 12 "Rocznego sprawozdania o stanie i ruchu zatrudnionych" (formularz Z-01).

Dział 3. Świadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych

1. Do posiłków bezpłatnych zaliczono posiłki profilaktyczne i regeneracyjne wzmacniające wynikające z przepisów Uchwały Nr 134 Rady Ministrów z dnia 8 października 1984 r. w sprawie zasad wydawania posiłków profilaktycznych i regeneracyjnych wzmacniających pracownikom zatrudnionym w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub szczególnie uciążliwych (MP Nr 25, poz. 168). W pozycji tej nie uwzględnia się posiłków częściowo odpłatnych.

2. Przez inne środki odżywcze rozumie się artykuły spożywcze, np. mleko, soki owocowe itp. przeznaczone na dożywianie pracowników w czasie pracy. Do środków odżywczych nie należy zaliczać wszelkiego rodzaju napojów chłodzących oraz przysługujących niektórym grupom pracowników deputatów żywnościowych.

3. Koszt posiłków bezpłatnych i innych środków odżywczych stanowi koszt surowca zużytego do produkcji oraz wydatki związane z ich przygotowaniem i wydawaniem.

4. Liczbę osób korzystających z poszczególnych rodzajów świadczeń z tytułu wykonywania pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych podaje się za okres całoroczny. Liczbę osób korzystających z dodatków za prace szkodliwe i uciążliwe należy podawać według listy płac za grudzień.

Dział 4. Koszty związane z odzieżą i obuwiem roboczym oraz środkami ochrony indywidualnej

Szczegółowe unormowania zawiera Uchwała Nr 44 Rady Ministrów z dnia 27 marca 1990 r. w sprawie zasad przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz dostarczania odzieży roboczej (MP Nr 14, poz. 109).

Dział 5. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

W dziale tym podaje się świadczenia wypłacone przez zakład pracy w roku sprawozdawczym, bez względu na datę wypadku lub ujawnienia choroby zawodowej.

Obejmują one:

a) jednorazowe odszkodowanie - dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

b) jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty,

c) świadczenia wyrównawcze - dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

d) odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy - dla pracownika lub członków jego rodziny.