Zasady przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2003 roku.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MZ.2003.4.35

Akt utracił moc

Wersja od: 7 sierpnia 2003 r.

KOMUNIKAT

GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO

z dnia 21 marca 2003 r.

w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2003 roku.

Na podstawie art. 14 ust. 9 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384) ustala się, co następuje:

§ 1. Wprowadza się Program Szczepień Ochronnych na 2003 rok, zawierający jednolity schemat stosowania poszczególnych szczepionek oraz wskazania do szczepień obowiązkowych i zalecanych, który stanowi załącznik do komunikatu.

§ 2. Komunikat wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK ¹

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH NA ROK 2003

Program Szczepień Ochronnych (PSO) składa się z następujących części:

I.* Szczepienia obowiązkowe - kalendarz szczepień

A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku

B. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie

II.* Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia

III. Informacje uzupełniające

* Szczepienia określone w części I. i II. są szczepieniami zleconymi przez Ministra Zdrowia do wykonania Narodowemu Funduszowi Zdrowia w oparciu o przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391)

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

I. A. SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE DZIECI I MŁODZIEŻY WEDŁUG WIEKU

Wiek		Szczepienie przeciw	Uwagi
	w ciągu 24 godzin po urodzeniu	WZW typu B - domięśniowo GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy winno być wykonane jednocześnie lub nie później niż w 24 godz. od szczepienia przeciw WZW typu B.
	2 miesiąc życia (po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B)	WZW typu B - domięśniowo BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP	Dwie kolejne dawki szczepienia podstawowego przeciw WZW typu B podawane są w odstępach sześciotygodniowych, trzecia dawka uzupełniająca szczepienie podstawowe po 6 miesiącach od pierwszej dawki (cykl 0; 1; 6). Dawkę drugą szczepionki WZW typu B należy podać jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP,
1 rok życia	przełom 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV (1, 2, 3 typ wirusa) pierwsza dawka	a dawkę trzecią jednocześnie z trzecią dawką POLIO. Przeciw POLIOMYELITIS u dzieci w 1 roku życia pierwsze dwie dawki - szczepionkę inaktywowaną IPV. Szczepienie zaczyna się na przełomie 3 i 4 miesiąca życia jednocześnie z drugą dawką szczepionki DTP. Pozostałe dawki tj. trzecią i czwartą oraz dawki przypominające szczepienia POLIO prowadzi się szczepionką żywą OPV.
	5 miesiąc życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP	Trzy kolejne dawki szczepienia
		POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV (1, 2, 3 typ wirusa) druga dawka	podstawowego DTP podawane są w odstępach sześciotygodniowych.
1 rok życia	przełom 6 i 7 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	WZW typu B - domięśniowo POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa) trzecia dawka	U dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi nie wykonuje się szczepienia DTP. U dzieci tych można: a) zastosować szczepionkę DT - według zaleceń producenta. Wówczas w 2 miesiącu życia trzeba podać domięśniowo szczepionkę przeciw WZW typu B, a po 6 tygodniach jednocześnie zaszczepić pierwszą dawką DT (podskórnie) i pierwszą dawką szczepionki POLIO (IPV - podskórnie). Po następnych 6 tygodniach podać: drugą dawkę szczepionki DT (podskórnie) i jednocześnie - drugą dawkę szczepionki POLIO (IPV - podskórnie) b) rozważyć zastosowanie szczepionki DTaP (z bezkomórkowym komponentem krztuścowym) w cyklu jak DTP w ramach szczepień zalecanych wykonywanych w poradniach konsultacyjnych ds. szczepień Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO
	12 miesiąc życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie wykonuje się tylko u dzieci, które w wyniku pierwszego szczepienia BCG nie mają blizny bądź mają bliznę o średnicy mniejszej niż 3 mm. U dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy wykonać próbę tuberkulinową i szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.
2 rok życia	13-14 miesiąc życia	ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - szczepionką żywą, skojarzoną. Szczepienia przeciw wyżej wymienionym chorobom będą wykonywane od listopada 2003 roku	Szczepienie podstawowe. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia.
			Zamiast monowalentnych szczepionek przeciw odrze i śwince można podać w 13-15 miesiącu życia szczepionkę potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce zalecaną w części II PSO.
2 rok życia	16-18 miesiąc życia	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTaP zawierającą acelularny komponent krztuśca. Szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi będą wykonywane od października 2003 roku.	Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe DTP i POLIO. Dzieci, które w pierwszym roku życia otrzymały dwie dawki DT, należy zaszczepić podskórnie trzecią dawką DT.
		POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa) czwarta dawka	Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) zaleca się podać podskórnie szczepionkę inaktywowaną (IPV). Szczepienia te prowadzone są w konsultacyjnych poradniach ds. szczepień.
okres przedszkolny	6 rok życia	BŁONICY, TĘŻCOWI, - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DT	Pierwsza dawka przypominająca szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (z komponentem acelularnym). Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO
		POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa)	Pierwsza dawka przypominająca.
	7 rok życia	ODRZE - podskórnie lub domięśniowo szczepionką żywą - wg zaleceń producenta	Dawka przypominająca. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Szczepienie przeciw odrze wykonuje się u dzieci podejmujących naukę w szkole. Zamiast monowalentnej szczepionki przeciw odrze można podać szczepionkę potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce zalecaną w części II PSO.
	po 6 tygodniach od szczepienia przeciw ODRZE	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie bez próby tuberkulinowej. U dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy wykonać próbę tuberkulinową i szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.
Szkoła podstawowa i gimnazjum	12 rok życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Tylko dzieci z ujemnym wynikiem próby tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby.
	13 rok życia	RÓŻYCZCE - podskórnie lub domięśniowo - wg zaleceń producenta	Tylko dziewczęta.
Szkoła podstawowa i gimnazjum	14 rok życia	WZW typu B - domięśniowo 3-krotnie w cyklu 0; 1; 6 miesięcy	Szczepienie należy podać młodzieży rozpoczynającej naukę w gimnazjum (I lub II klasa). Nie należy szczepić osób szczepionych podstawowo w ramach szczepień zalecanych. Nie przewiduje się dawek przypominających.
		BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td	Druga dawka przypominająca. Szczepienie można podać jednocześnie (tzn. w tym samym dniu) ze szczepieniem przeciw WZW typu B.
Szkoła ponadpodstawowa	19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole	BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td	Trzecia dawka przypominająca; nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 3 lat od ostatniej dawki szczepionki Td.

I. B. SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE OSÓB NARAŻONYCH W SPOSÓB SZCZEGÓLNY NA ZAKAŻENIE

Szczepienie przeciw	Osoby podlegające szczepieniu	Uwagi
GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	- tuberkulinoujemni studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych (w pierwszym miesiącu nauki) nie zbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy.	Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby tuberkulinowej Mantoux.
WZW typu B - domięśniowo	- osoby wykonujące zawód medyczny narażone na zakażenie	Szczepienia podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy.
	- uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych oraz studenci akademii medycznych w ciągu pierwszego roku szkolnego/akademickiego	Szczepień przypominających nie przewiduje się
	- osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych)
	- osoby dializowane lub przygotowywane do zabiegów wykonywanych w krążeniu pozaustrojowym	Dla osób dializowanych schemat szczepienia przewiduje podwójne dawki szczepionki.
BŁONICY - podskórnie szczepionką monowalentną (d, D), lub skojarzoną ze szczepionką przeciw tężcowi (Td, DT)	- osoby ze styczności z chorymi na błonicę - w zależności od sytuacji epidemiologicznej	Zawsze. O ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów.
DUROWI BRZUSZNEMU - podskórnie szczepionką monowalentną (Ty), lub skojarzoną ze szczepionką przeciw tężcowi (TyT)	- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo	- ze wskazań indywidualnych, osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny	Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO.
TĘŻCOWI - podskórnie	- ze wskazań indywidualnych, narażone na zakażenie tężcem

II. SZCZEPIENIA ZALECANE

NIEFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W BUDŻECIE MINISTRA ZDROWIA

patrz "Informacje uzupełniające" (cz. III PSO)

Szczepienie przeciw	Szczególnie zalecane osobom	Uwagi
WZW typu B - domięśniowo; dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki	- przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych - chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych - dzieciom i młodzieży, nie objętych dotąd szczepieniami obowiązkowymi - osobom dorosłym, zwłaszcza kobietom w wieku rozrodczym - osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny	Zaleca się szczepionki rekombinowane.
WZW typu A - domięśniowo; dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki	- dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży; szczególnie zalecane dzieciom rozpoczynającym naukę w szkole podstawowej, które nie chorowały na WZW typu A - osobom wyjeżdżającym do krajów rozwijających się i innych o wysokiej zapadalności na WZW typu A - osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności
ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie jedną dawką szczepionki skojarzonej	- dzieciom w 7 roku życia zamiast obowiązkowego szczepienia przeciw odrze	Podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia.
ŚWINCE - podskórnie jedną dawką szczepionki pojedynczej	- dzieciom od 2 roku życia i młodzieży nieszczepionym przeciw śwince w ramach szczepienia obowiązkowego lub szczepień zalecanych	Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na świnkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia.
GRYPIE - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	ze wskazań klinicznych i indywidualnych: - przewlekle chorym (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek) - w stanach obniżonej odporności - w podeszłym wieku ze wskazań epidemiologicznych: - pracownikom służby zdrowia, szkół, handlu, transportu, budownictwa oraz osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi, bądź pracującym na otwartej przestrzeni.	Szczepionki ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne zmiany składu według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia.
KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU - dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki	- przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby: osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii
Zakażeniom wywoływanym przez HAEMOPHILUS INFLUNZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie, dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki	- dzieciom od 2 miesiąca życia dla zapobiegania zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapaleniom nagłośni itp.	Jeżeli szczepienie stosuje się w pierwszym roku życia dziecka, najlepiej pierwszą dawkę podać równocześnie ze szczepionkami WZW B i DTP, natomiast drugą i trzecią dawkę ze szczepionkami DTP i POLIO (IPV).
BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie lub domięśniowo, Td, dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta szczepionki	- osobom dorosłym powyżej 19 roku życia (szczepionym podstawowo) pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, a nieszczepionym w przeszłości - szczepienie podstawowe.
RÓŻYCZCE - podskórnie lub domięśniowo - dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki	- młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie), dla zapobiegania różyczce wrodzonej szczególnie, jeżeli od szczepienia podstawowego w 13 roku życia minęło więcej niż 10 lat.	Nie szczepić w okresie ciąży. Przez trzy miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.
Zakażeniom wywoływanym przez STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - domięśniowo lub podskórnie pojedynczą dawką wg wskazań producenta szczepionki	- osobom w wieku powyżej 65 lat - dzieciom powyżej 2 roku życia oraz dorosłym z grup podwyższonego ryzyka zakażeń (chorującym na przewlekłe choroby serca i płuc, cukrzycę, chorobę alkoholową, anemię sierpowatokrwinkową, zespół nerczycowy, nabyte i wrodzone niedobory odporności) - osobom po zabiegu usunięcia śledziony - osobom z chorobą Hodgkina	Nie szczepić w okresie ciąży.
Zakażeniom wywołanym przez NEISSERIA MENINGITIDIS z gr A i C	- dla dzieci powyżej 2 roku życia i dla dorosłych - osób po splenektomii - osób podróżujących w tereny endemicznego występowania zachorowań
ŻÓŁTEJ GORĄCZCE	- wyjeżdżającym za granicę, wg wymogów kraju docelowego	Uwaga również wykonanie szczepienia jest odpłatne.
WIETRZNEJ OSPIE - podskórnie dawkowanie wg zaleceń producenta szczepionki	- osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną - dzieciom i młodzieży z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji

III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE

A. SZCZEPIENIA PRZECIW WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B (WZW typu B)

1. Szczepienia noworodków prowadzone są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu (najlepiej w ciągu 12 godzin), jednocześnie ze szczepieniem przeciw gruźlicy. Druga dawka szczepienia pierwotnego po 6 tygodniach od poprzedniej, jednocześnie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Trzecia dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe, po 6 miesiącach od pierwszej dawki, jednocześnie ze szczepieniem przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Szczepienia młodzieży w 14 roku życia (gimnazjaliści). Szczepienie należy wykonać dawką dla dzieci w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy w czasie nauki w I lub II klasie (pełny cykl szczepienia powinien być zakończony przed ukończeniem 15 roku życia). Szczepienia należy rozpoczynać wiosną u uczniów klasy I podając przed wakacjami dwie dawki, a dawkę trzecią - jesienią (w klasie II). U młodzieży, która ukończy 15 rok życia, przed podaniem trzeciej dawki należy zastosować szczepionkę w dawce dla dorosłych lub dla dzieci w zależności od zaleceń podanych przez producenta.

3. Szczepienia osób z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV narażonych w sposób szczególny na zakażenie (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych) wykonywane są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Nie przewiduje się podawania dawek przypominających osobom z tych grup ryzyka.

4. Szczepienia u osób poddawanych zabiegom dializ wykonuje się z zastosowaniem podwójnej dawek szczepionki.

5. Niedopuszczalne jest odmawianie wykonania zabiegu w przypadku nie przeprowadzenia szczepienia.

B. SZCZEPIENIE PRZECIW ODRZE

1. Szczepienie przypominające w 7 roku życia należy wykonać przed przypadającym w tym samym roku życia szczepieniem przeciw gruźlicy ze względu na długie gojenie się zmian po szczepieniu przeciw gruźlicy w czasie pierwszych dwóch miesięcy od podjęcia nauki w szkole.

2. Konieczne jest uzupełnienie dawki przypominającej szczepienia przeciw odrze dzieciom w 8-15 roku życia, które nie otrzymały jej we właściwym terminie.

C. SZCZEPIENIE PRZECIW ŚWINCE

1. Szczepienie podstawowe w 2 roku życia należy wykonać jednoczasowo ze szczepieniem przeciw odrze u dzieci, które w listopadzie 2003 roku osiągną wiek przewidziany do szczepienia tj. 13 miesiąc życia.

Obowiązkowe szczepienie przeciw śwince będzie wykonywane dopiero od listopada 2003 r.

D. SZCZEPIENIA PRZECIW ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE

1. Szczepienie szczepionką potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce należy podać w 13-14 miesiącu życia oraz w miejsce uzupełniającego szczepienia przeciw odrze w 7 roku życia.

2. U dzieci w 7 roku życia, które nie są szczepione szczepionką potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce można zastosować monowalentną szczepionkę przeciw śwince, najlepiej jednocześnie ze szczepieniem przeciw odrze.

E. PRÓBY TUBERKULINOWE I SZCZEPIENIA PRZECIW GRUŹLICY

1. Próbę tuberkulinową przed szczepieniem BCG u dzieci zdrowych, nie pozostających w styczności z chorym na gruźlicę, należy wykonać dopiero od 12 roku życia.

2. Szczepienia dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy poprzedzić próbą tuberkulinową i szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.

3. Studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych rozpoczynający naukę i niezbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy powinni wykonać to badanie w pierwszym miesiącu nauki, a osoby tuberkulinoujemne poddać się szczepieniu.

F. SZCZEPIENIA PRZECIW POLIOMYELITIS

1. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Komitetu Certyfikacji Eradykacji Poliomyelitis, w celu wyeliminowania zachorowań towarzyszących szczepieniom, wprowadzono dla wszystkich niemowląt szczepionkę zabitą (IPV) jako pierwsze dwie dawki szczepienia. I dawkę podaje się podskórnie lub domięśniowo na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego) jednocześnie z drugą dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, a II dawkę po 6 tygodniach jednocześnie z trzecią dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.

2. Pozostałe dawki szczepienia prowadzone są szczepionką żywą (OPV) doustnie.

3. Dzieci, mające trwałe przeciwwskazania do szczepienia szczepionką żywą (OPV) są zwolnione z wykonania obowiązku szczepienia. Zaleca się wykonanie pozostałych dawek szczepienia szczepionką zabitą (IPV) podskórnie w cyklu jak szczepionką żywą. Szczepienia te prowadzone są w konsultacyjnych poradniach ds. szczepień.

G. SZCZEPIENIA PRZECIW BŁONICY, TĘŻCOWI I KRZTUŚCOWI

1. Szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi prowadzone są szczepionką DTP, trzykrotnie w odstępach co 6 tygodni w pierwszym roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające).

Pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 2 miesiącu życia, po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW B, jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw WZW B. Druga dawka - na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką przeciw poliomyelitis (IPV). Trzecia dawka - w 5 miesiącu życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie z II dawką szczepionki przeciw poliomyelitis (IPV). Dawka czwarta - w 16-18 miesiącu życia, jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Dzieci mające trwałe przeciwwskazania do szczepienia szczepionką komórkową przeciw krztuścowi są zwolnione z obowiązku szczepienia. Zaleca się wykonanie szczepień szczepionką bezkomórkową przeciwko krztuścowi, (aP).

H. ORGANIZACJA SZCZEPIEŃ

1. Obowiązkowe szczepienia ochronne wykonują wyłącznie ŚWIADCZENIODAWCY w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia na świadczenie podstawowej opieki zdrowotnej lub innego zakresu świadczeń (np. z zakresu medycyny szkolnej), o ile tak przewiduje zawarta umowa.

2. Przeprowadzanie szczepień dzieci w wieku szkolnym na jesieni, tj. u rozpoczynających naukę, jest uzasadnione względami merytorycznymi:

- wyprzedza sezonową zwyżkę zachorowań (styczeń-maj następnego roku kalendarzowego),

- chroni dzieci w nowym środowisku przed zakażeniami kontaktowymi,

- dopiero na jesieni większość dzieci urodzonych w tym samym roku osiąga wiek wskazany w programie szczepień ochronnych.

Jeżeli duża koncentracja szczepień utrudnia ich wykonanie, albo przemawiają za tym ważne względy organizacyjne, część szczepień (zwłaszcza u dzieci kończących szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe) można przeprowadzić w I połowie roku kalendarzowego. Wówczas należy szczepić wcześniej (przed wakacjami) dzieci kończące określony wiek w danym roku kalendarzowym - tzn. dopuszcza się wcześniejsze o około pół roku wykonywanie szczepień u dzieci w wieku szkolnym, a nie przekładanie ich na kolejny rok kalendarzowy.

1. Określony w części IA PSO wiek dziecka należy rozumieć jak w przykładzie: dziecko, które ukończyło 3 lata jest w czwartym roku życia.

Szczepienia określone w części I są szczepieniami zleconymi przez Ministra Zdrowia do wykonania Narodowemu Funduszowi Zdrowia w oparciu o przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391).

2. ODSTĘPY MIĘDZY SZCZEPIENIAMI

Przypomina się, że skracanie odstępów między dawkami szczepionek bardziej pogarsza skuteczność szczepienia niż ich wydłużanie. Zalecany odstęp między podaniem szczepionek nieżywych (inaktywowanych, anatoksyn i innych) nie powinien być krótszy niż 4 tygodnie, natomiast odstęp między szczepionkami żywymi, tj. atenuowanymi, powinien wynosić nie mniej niż 6 tygodni.

Po niżej wymienionych rodzajach szczepionek można rozpocząć kolejne szczepienia po upływie co najmniej:

Po podaniu szczepionki	można podać atenuowaną	można podać nieżywą
atenuowanej	6 tyg.	4 tyg.
nieżywą	4 tyg.	4 tyg.

Szczepionki żywe:	wirusowe:	OPV, przeciw odrze, śwince, różyczce, żółtej gorączce
	bakteryjne:	BCG
Szczepionki nieżywe: (zabite, anatoksyny i inne)	wirusowe:	IPV, przeciw wzw B i A, wściekliźnie, grypie, kleszczowemu zapaleniu mózgu
	bakteryjne:	DTP, DTaP, DT, Td, D, T, TyT, Ty, Hib, i przeciw cholerze

Szczepienia u osób podejmujących pracę lub zatrudnionych na stanowiskach, na których istnieje ryzyko zakażenia chorobą zakaźną.

I. SZCZEPIENIA PRACOWNICZE

Z wyjątkiem szczepień przeciw wzw B pracowników wykonujących zawód medyczny, które to szczepienia są finansowane z budżetu Ministra Zdrowia, szczepienia ochronne wykonywane u pracowników zatrudnionych lub podejmujących pracę na stanowiskach, których wykaz podany jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 3 stycznia 2003 roku w sprawie wykazu stanowiska pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach (Dz. U. Nr 5, poz. 60) są szczepieniami finansowanymi w całości przez pracodawców .

J. SZCZEPIENIA PRZECIW WŚCIEKLIŹNIE (POEKSPOZYCYJNE)

Wytyczne dotyczące swoistego zapobiegania wściekliźnie u osób mających kontakt ze zwierzęciem chorym lub podejrzanym o zachorowanie na wściekliznę. Przedstawiono również zasady immunoprofilaktyki czynno-biernej

Rodzaj kontaktu ze zwierzęciem	Stan zdrowia zwierzęcia		Zapobieganie
	w chwili zranienia	podczas obserwacji weterynaryjnej
Brak ran lub kontakt pośredni	-	-	nie wymaga
Lizanie zdrowej skóry	-	-	nie wymaga
Lizanie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia i zadrapania	zwierzę zdrowe	objawy wścieklizny	podawanie szczepionki od chwili zaobserwowania objawów wścieklizny u zwierzęcia
	zwierzę podejrzane o wściekliznę	zwierzę zdrowe (nie potwierdzone objawy)	natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki - można przerwać gdy zwierzę zdrowe
	zwierzę wściekłe, dzikie, nie znane, nie badane	-	natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki
Ciężkie pogryzienia, zadrapania, lizanie błon śluzowych	zwierzę zdrowe	objawy wścieklizny	natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy)
	zwierzę podejrzane o wściekliznę	zwierzę zdrowe (nie potwierdzone objawy)	natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) - można przerwać gdy zwierzę zdrowe
	zwierzę wściekłe, dzikie, nie znane, nie badane	-	natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy)

Swoiste zapobieganie czynne:

rozpoczęcie szczepienia wg skróconego (tj. poekspozycyjnego) schematu szczepień zgodnie z zaleceniami producenta szczepionki - schemat podawania kolejnych dawek - w 0; 3; 7; 14; 30 dobie.

Swoiste zapobieganie czynno-bierne:

jak wyżej

+

jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki (do 24 godz. od jej podania) podaje się swoistą immunoglobulinę ludzką - 20 jm/kg mc

lub surowicę końską przeciw wściekliźnie - 40 j.m./kg mc zgodnie z zaleceniami producenta.

Uwaga:

Można się wstrzymać od rozpoczęcia immunoprofilaktyki wścieklizny, o ile zwierzę podejrzane o zakażenie jest dostępne badaniu weterynaryjnemu (konieczna 10-dniowa obserwacja) do czasu potwierdzenia lub wykluczenia wścieklizny u zwierzęcia.

Jeżeli ekspozycja dotyczy osoby uprzednio szczepionej przeciwko wściekliźnie podaje się tylko dwie dawki przypominające szczepionki wg schematu szczepienia w 0; 3 dobie. Nie należy wówczas podawać swoistej immunoglobuliny (lub surowicy).

K. SZCZEPIENIA PRZECIW TĘŻCOWI U OSÓB ZRANIONYCH

Wytyczne dotyczące swoistego zapobiegania tężcowi u zranionych osób.

Historia szczepień pacjenta	Ryzyko wystąpienia tężca
	Niskie	Wysokie
nie szczepieni lub niekompletnie szczepieni lub historia szczepień niepewna	szczepionka Td lub T następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego wg schematu 0; 1; 6 miesiąc	szczepionka Td lub T + antytoksyna (LIT - swoista immunoglobulina 250/500 j.m. lub KAT - surowica przeciwtężcowa 3.000 j.m.) następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego wg schematu 0; 1; 6 miesiąc
szczepienie podstawowe lub przypominające - ostatnia dawka więcej niż 10 lat temu	szczepionka Td lub T - 1 przypominająca dawka	szczepionka Td lub T - 1 przypominająca dawka + antytoksyna (LIT - swoista immunoglobulina 250/500 j.m. lub KAT - surowica przeciwtężcowa 3.000 j.m.)
szczepienie podstawowe lub przypominające - ostatnia dawka 5-10 lat temu	szczepionka Td lub T - 1 przypominająca dawka	szczepionka Td lub T - 1 przypominająca dawka
szczepienie podstawowe lub przypominające - ostatnia dawka mniej niż 5 lat temu	nie wymaga	nie wymaga ew. gdy szczególnie wysokie ryzyko rozważyć szczepionka Td lub T - 1 przypominająca dawka

¹ Załącznik:

- zmieniony przez § 1 komunikatu z dnia 20 maja 2003 r. (Dz.Urz.MZ.03.5.46) zmieniającego nin. komunikat z dniem 26 maja 2003 r.

- zmieniony przez § 1 komunikatu z dnia 6 sierpnia 2003 r. (Dz.Urz.MZ.03.8.78) zmieniającego nin. komunikat z dniem 7 sierpnia 2003 r.