Zasady prowadzenia nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MI.2003.15.25

Akt utracił moc

Wersja od: 30 września 2003 r.

ZARZĄDZENIE NR 16

MINISTRA INFRASTRUKTURY

z dnia 28 sierpnia 2003 r.

w sprawie zasad prowadzenia nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych¹⁾

Na podstawie art. 159 ust. 2 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. Zarządzenie określa szczegółowe zasady prowadzenia nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych.

§ 2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o:

1) ustawie - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze;

2) Urzędzie - należy przez to rozumieć Urząd Lotnictwa Cywilnego;

3) Prezesie - należy przez to rozumieć Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego;

4) ICAO - należy przez to rozumieć Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego;

5) Konwencji ICAO - należy przez to rozumieć Konwencję o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzoną w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212 i 214, z 1963 r. Nr 24, poz. 137 i 138, z 1969 r. Nr 27, poz. 210 i 211, z 1976 r. Nr 21, poz. 130 i 131, Nr 32, poz. 188 i 189 i Nr 39, poz. 227 i 228, z 1984 r. Nr 39, poz. 199 i 200, z 2000 r. Nr 39, poz. 446 i 447 oraz z 2002 r. Nr 58, poz. 527 i 528);

6) eksploatacji statku powietrznego - należy przez to rozumieć używanie statku powietrznego, utrzymanie jego bieżącej zdatności do lotu oraz kwalifikacje i uprawnienia personelu lotniczego uczestniczącego w jego używaniu, a także korzystanie przez statek powietrzny z lotnisk i przestrzeni powietrznej;

7) standardzie eksploatacji statków powietrznych - należy przez to rozumieć zespół przepisów oraz norm, warunków technicznych i procedur określających zasady bezpiecznej eksploatacji statków powietrznych;

8) podręczniku nadzoru - należy przez to rozumieć podręcznik zawierający wytyczne i instrukcje w sprawach technicznych, związanych ze stosowaniem przepisów lotniczych, w którym podano zasady i procedury prowadzenia nadzoru nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych, ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Urzędu. Podręcznik nadzoru może być częścią podręcznika certyfikacji, o którym mowa w przepisach w sprawie certyfikacji działalności w lotnictwie cywilnym;

9) instrukcji wykonawczej - należy przez to rozumieć dokument, który określa metody postępowania, warunki i ograniczenia zapewniające prawidłowe wykonanie czynności lub bezpieczne korzystanie z urządzeń technicznych, w tym instrukcje ich użytkowania wydane przez producentów oraz każdą inną instrukcję, wymaganą w odrębnych przepisach;

10) inspekcji - należy przez to rozumieć doraźne czynności i obserwacje prowadzone przez inspektora lub kontrolera mające na celu zbadanie, czy przestrzegane są standardy eksploatacji statków powietrznych;

11) audycie - należy przez to rozumieć systemowe badanie, czy ustanowione w instrukcjach wykonawczych standardy eksploatacji statków powietrznych są wdrożone i przestrzegane;

12) programie nadzoru - należy przez to rozumieć dokument, w którym Prezes określił indywidualnie dla każdego podmiotu prowadzącego działalność w zakresie lotnictwa cywilnego, zakres merytoryczny audytów i inspekcji oraz częstotliwość ich powtarzania w poszczególnych obszarach działalności podmiotu, a także roczny i kwartalny plan realizacji poszczególnych zadań inspekcyjnych;

13) działaniu korygującym - należy przez to rozumieć działanie podejmowane w celu przywrócenia stanu zgodnego ze standardami w zakresie eksploatacji statków powietrznych;

14) programie naprawczym - należy przez to rozumieć dokument, w którym określono działania korygujące, jakie należy podjąć w celu trwałego usunięcia przyczyn i skutków nieprawidłowości stwierdzonych podczas prowadzenia nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych.

§ 3. Przepisy zarządzenia stosuje się także do prowadzenia nadzoru nad eksploatacją:

1) statków powietrznych, o których mowa w art. 33 ust. 2 ustawy wykonywanego w trybie art. 22 ust. 3 ustawy, jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

2) państwowych statków powietrznych wykorzystywanych do prowadzenia działalności innej niż służba publiczna, o której mowa w art. 1 ust. 5 pkt 1 ustawy;

3) obcych statków powietrznych w czasie ich przebywania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy oraz art. 16 Konwencji ICAO.

Rozdział  2

Zakres podmiotowy i przedmiotowy nadzoru nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych

§ 4. Nadzór nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych obejmuje:

1) użytkowników statków powietrznych;

2) osoby i podmioty wykonujące lub nadzorujące obsługę techniczną statku powietrznego;

3) osoby i podmioty prowadzące lub nadzorujące szkolenie personelu lotniczego dla uzyskania licencji i świadectw kwalifikacji oraz wpisywanych do nich uprawnień;

4) osoby i podmioty prowadzące lub nadzorujące obsługę naziemną statków powietrznych;

5) inne osoby i podmioty, których działanie lub zaniechanie działania wpływa na bezpieczeństwo eksploatacji statków powietrznych, a w szczególności państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym, o którym mowa w art. 127 ustawy oraz zarządzających lotniskami użyteczności publicznej, lądowiskami i lotniczymi urządzeniami naziemnymi.

§ 5. Nadzór nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych realizowany jest w szczególności poprzez:

1) przeprowadzanie doraźnych inspekcji statku powietrznego na ziemi podczas przygotowań do wykonania lotu lub bezpośrednio po wykonanym locie;

2) przeprowadzanie audytów u posiadaczy certyfikatów, o których mowa w art. 162 ust. 1 ustawy;

3) przeprowadzanie doraźnych inspekcji obcych statków powietrznych w czasie ich pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie z art. 16 Konwencji ICAO oraz normami i zalecanymi praktykami postępowania określonymi w jej załącznikach;

4) przeprowadzanie innych kontroli przewidzianych w przepisach w sprawie kontroli przestrzegania przepisów oraz decyzji z zakresu lotnictwa cywilnego;

5) wykonywanie zadań, o których mowa w art. 21 ust. 2 pkt 18 ustawy, w tym wydawanie decyzji i postanowień w sprawach dotyczących wypadków i incydentów lotniczych;

6) podejmowanie działań prewencyjnych i profilaktycznych, o których mowa w art. 21 ust. 2 pkt 15 ustawy w oparciu o analizy i oceny bieżącego stanu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym oraz prognozowany stan tego bezpieczeństwa.

§  6.

1. Czynności nadzoru prowadzone są zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi i instrukcjami zawartymi w podręczniku nadzoru.

2. Prezes określi w podręczniku nadzoru:

1) kwalifikacje, jakie muszą posiadać inspektorzy i kontrolerzy wykonujący czynności nadzoru;

2) szczegółową klasyfikację rodzajów i zakresów inspekcji, kontroli oraz audytów;

3) procedury i instrukcje prowadzenia nadzoru nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych oraz wzory używanych druków;

4) zasady określania częstotliwości powtarzania poszczególnych rodzajów inspekcji, kontroli oraz audytów;

5) zasady klasyfikowania niezgodności w zależności od powodowanego przez nie stopnia zagrożenia bezpieczeństwa eksploatacji statku powietrznego a także nieprzekraczalne terminy ich usunięcia.

3. Podręcznik nadzoru podlega obowiązkowi aktualizacji zgodnie ze zmianami przepisów krajowych i międzynarodowych, o których mowa w art. 3 ust. 5 ustawy.

§ 7. Doraźne inspekcje statku powietrznego, o których mowa w § 5 pkt 1 obejmują co najmniej sprawdzenie:

1) dokumentów członków załogi statku powietrznego potwierdzających posiadanie kwalifikacji lotniczych wymaganych w przepisach w sprawie licencjonowania, właściwych dla rodzaju, klasy i typu statku powietrznego, na którym członkowie pełnią czynności lotnicze;

2) dokumentów statku powietrznego, w tym jego świadectwa rejestracji oraz dokumentów, których posiadanie lub prowadzenie jest wymagane w przepisach w sprawie zasad eksploatacji statków powietrznych;

3) dokumentów operacyjnych lotu wymaganych w przepisach w sprawie zasad eksploatacji statków powietrznych, związanych z planowaniem, przygotowaniem, wykonaniem i dokumentowaniem inspekcjonowanego lotu;

4) wyposażenia pokładowego statku powietrznego, a w szczególności zgodności zainstalowanego na statku wyposażenia z wymaganiami przepisów w sprawie zasad eksploatacji statków powietrznych oraz przepisów w sprawie zasad ruchu lotniczego;

5) ogólnego stanu technicznego statku powietrznego, łącznie z oceną przygotowania go do wykonania zamierzonego lotu;

6) metod prowadzenia operacji lotniczych przez użytkownika statku powietrznego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na bezpieczeństwo eksploatacji statków powietrznych oraz stosowania się użytkownika do obowiązujących standardów eksploatacji oraz zasad i procedur podanych w instrukcjach wykonawczych;

7) metod działania osób lub podmiotów uczestniczących w eksploatacji statków powietrznych pośrednio, które kierują ruchem lotniczym, zarządzają lotniskami i lotniczymi urządzeniami naziemnymi albo obsługują lub zaopatrują statki powietrzne na ziemi w rozumieniu art. 176 ustawy.

§  8.

1. Audyty, o których mowa w § 5 pkt 2 przeprowadzane są zgodnie z programami nadzoru.

2. Program nadzoru obejmuje, co najmniej systematyczne i okresowe badanie:

1) systemu zarządzania przedsiębiorstwem, jego struktury organizacyjnej oraz stanu zatrudnienia personelu kierowniczego i wykonawczego, który uczestniczy w planowaniu, przygotowaniu, prowadzeniu i nadzorowaniu bezpieczeństwa eksploatacji statków powietrznych;

2) wewnętrznego systemu jakości przedsiębiorstwa;

3) systemu bieżącego kierowania i nadzorowania prowadzonych operacji lotniczych;

4) systemu bieżącego kierowania i nadzorowania prowadzonych operacji naziemnych;

5) systemu zarządzania obsługą techniczną użytkowanych statków powietrznych;

6) systemu szkolenia i utrzymywania kwalifikacji zatrudnionego personelu operacyjnego przedsiębiorstwa;

7) systemu przygotowania instrukcji wykonawczych oraz innych dokumentów wymaganych w przepisach w sprawie licencjonowania personelu lotniczego, zasad eksploatacji statków powietrznych, obsługi technicznej oraz w innych przepisach lotniczych;

8) systemu planowania i wspomagania logistycznego operacji lotniczych;

9) systemu modernizacji i utrzymania użytkowanych statków powietrznych w zgodności z bieżącymi wymaganiami norm i przepisów krajowych oraz międzynarodowych;

10) wykonania działań, o których mowa w art. 21 ust. 2 pkt 18 ustawy.

§  9.

1. Doraźne inspekcje operacyjne obcych statków powietrznych, o których mowa w § 5 pkt 3, prowadzone są zgodnie z instrukcją prowadzenia inspekcji obcych statków powietrznych SAFA (Safery Assessment of Foreign Aircraft).

2. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Rozdział  3

Działania korygujące i programy naprawcze

§  10.

1. W razie stwierdzenia uchybień, Prezes wzywa użytkownika statku powietrznego do ich usunięcia w trybie art. 162 ust. 2 ustawy, a w uzasadnionych przypadkach może zobowiązać go do opracowania i zrealizowania programu korygującego, w którym użytkownik określi:

1) przedmiot działania korygującego;

2) osoby odpowiedzialne za realizację i sprawdzenie wykonania działania korygującego;

3) terminy realizacji poszczególnych zadań programu korygującego;

4) sposób udokumentowania wykonania działania korygującego;

5) sposób sprawdzenia skuteczności wykonanego działania korygującego i upewnienia się o trwałym wyeliminowaniu przyczyn powstania korygowanej nieprawidłowości.

2. Prezes może nałożyć na użytkownika statku powietrznego obowiązek uzyskania akceptacji programu korygującego, jeśli stwierdzi, że wykryte niezgodności stanowią poważne zagrożenie bezpieczeństwa albo, że trwałe usunięcie przyczyn stwierdzonych niezgodności zajmie więcej niż 90 dni.

3. W przypadku, kiedy stwierdzona niezgodność spowodowana jest działaniem lub zaniechaniem działania osoby innej niż użytkownik statku powietrznego, Prezes podejmuje wobec tej osoby czynności opisane w ust. 1 oraz powiadamia o tym użytkownika statku powietrznego.

Rozdział  4

Działania profilaktyczne i prewencyjne

§ 11. Prezes zrealizuje Rezolucję A33-16 Zgromadzenia ICAO, w której ustanowiono światowy plan bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym (ICAO Global Aviation Safety Plan - GASP), a w szczególności wdroży program zapobiegania zderzeniom statków powietrznych z ziemią w locie sterownym (Controlled Flight Into Terrain - CFIT) oraz program zmniejszenia liczby wypadków podczas podejścia i lądowania (Approach and Landing Accident Reduction-ALAR).

§ 12. Prezes wdroży, w odniesieniu do przewoźników lotniczych użytkujących co najmniej 5 samolotów o maksymalnej masie do startu powyżej 27 ton albo mogących przewozić więcej niż 30 pasażerów, program audytów operacyjnych w lotach liniowych (Line Operations Safety Audit - LOSA).

§  13.

1. Szczegółowe procedury wdrażania działań profilaktycznych i prewencyjnych wynikających ze sprawozdań Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych przedkładanych w trybie art. 138 ustawy, określa się na podstawie art. 21 ust. 2 pkt 16 ustawy.

2. Procedury, o których mowa w ust. 1 powinny także określać zasady współpracy oraz wymiany informacji w sprawach dotyczących wypadków lotniczych i stanu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym z organizacjami międzynarodowymi, o których mowa w art. 3 ust. 4 ustawy.

Rozdział  5

Dokumentowanie czynności nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych

§  14.

1. Czynności wykonane w czasie prowadzenia nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych dokumentowane są zgodnie z zasadami podanymi w podręcznikach nadzoru.

2. Dokumentacja nadzoru obejmuje:

1) sprawozdania, raporty, notatki, protokoły i listy kontrolne z każdej przeprowadzonej czynności inspekcyjnej, kontrolnej lub audytu;

2) dokumenty i materiały dowodowe zebrane podczas inspekcji, kontroli lub audytu;

3) korespondencję urzędową wymienianą z podmiotami nadzorowanymi, a w szczególności postanowienia i decyzje wydawane przez Prezesa w trybie kodeksu postępowania administracyjnego w związku z prowadzonym nadzorem nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych;

4) programy nadzoru, harmonogramy i plany inspekcji, kontroli i audytów przeprowadzanych w ramach prowadzenia nadzoru nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych;

5) programy i sprawozdania z podejmowanych przez podmiot działań korygujących, jeśli były realizowane;

6) raporty z inspekcji i audytów sprawdzających skuteczność podjętych działań korygujących;

7) ekspertyzy, orzeczenia, analizy oraz opracowania syntetyczne wyników audytów, kontroli oraz inspekcji;

8) sprawozdania i zalecenia Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych przekazywane Prezesowi w trybie art. 138 ust. 2 ustawy;

9) inne dokumenty i dowody uzyskane lub wykorzystywane dla prowadzenia nadzoru nad bezpieczeństwem eksploatacji statków powietrznych, a w szczególności informacje składane w trybie określonym w przepisach, o których mowa w art. 159 ust. 1 ustawy.

3. Prezes określi w podręczniku nadzoru metody prowadzenia, ewidencjonowania i archiwizacji dokumentacji nadzoru, uwzględniając zasady określone w rozporządzeniu oraz przepisy międzynarodowe, o których mowa w art. 3 ust. 5 ustawy.

Rozdział  6

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 15. Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

_________

¹⁾ Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz U. Nr 32, poz. 302 oraz z 2003 r. Nr 19, poz. 165 i Nr 141, poz. 1359).