Zasady metodyczne statystyki inwestycji.
Dz.Urz.GUS.1993.3.23
Akt utracił mocZARZĄDZENIE Nr 5
PREZESA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO
z dnia 12 marca 1993 r.
w sprawie zasad metodycznych statystyki inwestycji
Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (tekst jednolity Dz. U. z 1989 r. Nr 40, poz. 221) zarządza się, co następuje:
ZAŁĄCZNIK
ZASADY METODYCZNE STATYSTYKI INWESTYCJI
ZASADY METODYCZNE STATYSTYKI INWESTYCJI
1. Inwestycje
Działalność polegająca na budowie lub na zakupach gotowych dóbr trwałego użytku mających wartość wyższą niż ustalona dla dolnej granicy środków trwałych, podjęta z zamiarem użytkowania tych dóbr przez okres dłuższy niż rok, zmierzająca do stworzenia nowych środków trwałych, rozbudowy (powiększenia) lub modernizacji istniejących środków trwałych realizowana w celu osiągnięcia zamierzonego efektu produkcyjnego lub użytkowego.
Działalność inwestycyjna to także nakłady poniesione na pierwsze wyposażenie inwestycji w maszyny, urządzenia oraz narzędzia, przyrządy, ruchomości oraz wyposażenie, w przypadku gdy wartość pojedynczego zakupu jest mniejsza niż ustalona dla dolnej granicy środka trwałego, a także nakłady na zakup oprogramowania komputerów w przypadku ich kompleksowego nabycia ze sprzętem komputerowym w ramach realizowanych inwestycji.
Inwestycje w praktyce statystycznej grupuje się na:
Inwestycje również grupuje się według m.in. następującego kryterium:
- struktury technicznej nakładów,
- rodzajów społeczno-gospodarczej działalności, tj. według sekcji, podsekcji, działów grup, klas,
- ekonomicznego charakteru inwestycji składających się na tworzenie majątku trwałego brutto, tj. na nowe środki trwałe, inwestycje związane z istniejącymi środkami trwałymi i inne inwestycje,
- lokalizacji inwestycji.
Niezależnie od wyżej wymienionych grupowań w statystyce wyodrębnia się grupę inwestycji związanych z gospodarką wodną i ochroną środowiska.
2. Inwestor
2.1. Inwestor jest to osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, lub osoba fizyczna ponosząca koszty i realizująca inwestycje, tj. która podejmuje czynności i działania, mające na celu powstanie nowych, powiększenie lub modernizację istniejących składników majątku trwałego.
2.2. Przy sporządzaniu sprawozdań z inwestycji realizowanych w trybie zastępstwa inwestycyjnego, jeśli w zawartych umowach nie zaznaczono inaczej, sprawozdanie sporządza inwestor bezpośredni.
2.3. Jeśli zgodnie z zawartą umową sprawozdanie sporządza inwestor zastępczy, zawsze w takim przypadku na sprawozdaniu winien być wpisany numer statystyczny inwestora zlecającego (tj. bezpośredniego).
2.4. W przypadku realizacji wspólnych zadań przez kilku inwestorów, gdy jeden inwestor realizuje inwestycje, a inni inwestorzy partycypują w kosztach budowy, sprawozdanie sporządza inwestor realizujący inwestycje. Inwestorzy, którzy biorą udział w kosztach budowy, nie wykazują wnoszonych udziałów jako zrealizowanych nakładów inwestycyjnych.
3. Lokalizacja inwestycji
3.1. Przez lokalizację inwestycji rozumie się miejsce realizacji inwestycji, które wyraża się w określeniu miejscowości (miasta, gminy), a w zakresie inwestycji liniowych i sieciowych (np. drogi krajowe, wojewódzkie, gminne, nowe linie kolejowe, sieć elektryczna wysokiego i niskiego napięcia, gazociągi itp.) przez wskazanie ogólnego przebiegu trasy z wymienieniem województw i miejscowości końcowych oraz niektórych ważniejszych gospodarczo miejscowości znajdujących się na trasie.
3.2. W sprawozdawczości przy grupowaniu inwestycji według ich lokalizacji stosuje się poniższe zasady:
3.2.1. Inwestycje zaliczane do budownictwa inwestycyjnego kwalifikuje się do właściwych województw, gmin (miast), na terenie których są zbudowane.
W przypadku, gdy inwestycje (obiekty) są wykonywane na terenie kilku województw (np. inwestycje liniowe) wartość nakładów i efekty dzieli się pomiędzy właściwe województwa, gminy (miasta), na podstawie istniejącej dokumentacji lub szacunkowo.
3.2.2. Nakłady na zakupy nie związane z budownictwem inwestycyjnym kwalifikuje się do właściwych województw, gmin (miasta) zgodnie z siedzibą użytkownika.
3.2.3. Nakłady dokonywane centralnie na zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych (tabor kolejowy, samochodowy, statki itp.) zalicza się do województw, gmin (miast) zgodnie z siedzibą pierwszego użytkownika, któremu zakupione dobra (maszyny, urządzenia, środki transportowe itp.) zostały oddane do użytkowania.
4. Cykle realizacji inwestycji
4.1. Cykl realizacji inwestycji, jest to okres trwający od dnia przekazania wykonawcy przez inwestora terenu budowy, w celu wykonania inwestycji, do dnia jej odbioru przez inwestora (zamawiającego) do użytku lub eksploatacji.
4.2. Za początek cyklu realizacji inwestycji, uważa się datę protokołu przekazania przez inwestora wykonawcy terenu budowy. Data początku cyklu realizacji inwestycji stwierdzana jest wpisem inwestora do dziennika budowy wykonawcy bądź też może być stwierdzona odrębnym protokołem sporządzonym przez wykonawcę i inwestora.
Za początek cyklu realizacji budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej przyjmuje się termin zakładania ław fundamentowych budynku.
4.3. Zakończeniem cyklu jest dzień potwierdzony protokołem odbioru inwestycji do eksploatacji.
4.4. Rzeczywisty cykl realizacji inwestycji jest to faktyczny okres realizacji inwestycji od momentu przyjętego za początek cyklu do dnia zakończenia cyklu.
5. Przekazanie inwestycji do eksploatacji
5.1. Przez przekazanie inwestycji do eksploatacji rozumie się protokolarne przekazanie do eksploatacji (użytkowania) całości lub części tej inwestycji, które następuje po stwierdzeniu gotowości inwestycji do podjęcia eksploatacji. W sprawozdawczości wykazuje się części inwestycji jako przekazane do eksploatacji, w przypadkach kiedy zakres rzeczowy części stanowi wyodrębnioną całość technologiczną lub usługową (np. linia technologiczna, wyodrębniony zespół maszyn i urządzeń, odcinek ciągu komunikacyjnego itp.) pozwalającą na podjęcie eksploatacji i uzyskanie założonego efektu.
Za datę przekazania inwestycji do eksploatacji należy przyjąć datę protokolarnego przyjęcia jej do użytkowania. W przypadku, gdy protokół uzależnia przekazanie do eksploatacji zadania od usunięcia stwierdzonych w toku odbioru wad, za datę przekazania należy przyjąć datę dokumentu stwierdzającego usunięcie wymienionych wad.
5.2. W budownictwie mieszkaniowym do budynków oddanych do użytku zalicza się również te budynki mieszkalne odebrane protokolarnie od wykonawcy, w których mieszkania kończone są według indywidualnych życzeń lokatorów. Warunkiem jest jednak posiadanie przez inwestora w dniu odbioru budynku mieszkalnego dokumentu stwierdzającego zakres robót, jakie wykonują przyszli użytkownicy mieszkań.
5.3. W budownictwie indywidualnym za moment przekazania budynku do użytku należy przyjmować datę zasiedlania w całości lub w części budynku do stałego użytkowania, niezależnie od tego, czy wszystkie roboty budowlane zostały zakończone czy też trwają nadal.
5.4. Inwestycja przekazana do eksploatacji powinna być wykazana w sprawozdaniu za ten okres sprawozdawczy, w którym został podpisany protokół przekazania - przyjęcia. Za ten sam okres sprawozdawczy należy wykazać przychód środków trwałych powstałych w wyniku oddania inwestycji do eksploatacji.
CZĘŚĆ II. WARTOŚĆ KOSZTORYSOWA, NAKŁADY INWESTYCYJNE, EFEKTY INWESTYCJI
1. Wartość kosztorysowa inwestycji
1.1. Wartość kosztorysowa inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym.
1.1.1. W sprawozdawczości jako wartość kosztorysową inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym, realizowanych w roku sprawozdawczym przyjmuje się:
1) dla inwestycji rozpoczynanych w roku sprawozdawczym wartość w cenach bieżących wynikającą z dokumentacji w chwili rozpoczęcia realizacji inwestycji, z uwzględnieniem ewentualnych zmian w wartości kosztorysowej dokonanych do końca okresu sprawozdawczego,
2) dla inwestycji kontynuowanych - wartość uwzględniająca wszystkie zmiany dokonane do końca roku sprawozdawczego. Ponadto ta część wartości kosztorysowej, która pozostała do wykonania po roku sprawozdawczym (zaangażowanie) powinna być przeliczona i podana w cenach roku badanego (sprawozdawczego).
Do przeliczeń zaangażowania na ceny roku badanego przyjmuje się indeksy cen publikowane przez GUS w Roczniku Statystycznym oraz Biuletynach Statystycznych,
3) dla maszyn i urządzeń zakupionych dla realizacji zadania budownictwa inwestycyjnego - którego jeszcze nie podjęto - wartość zrealizowanych zakupów.
1.1.2. Dla inwestycji całkowicie zakończonych w roku sprawozdawczym - jako wartość kosztorysową podaje się wartość nakładów poniesionych od początku realizacji do zakończenia tych inwestycji.
1.1.3. W sprawozdawczości nie podaje się wartości kosztorysowej realizowanych inwestycji w cenach prognozowanych.
1.2. Wartość kosztorysowa inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym.
Jako wartość kosztorysową inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym przyjmuje się w sprawozdawczości:
1) dla inwestycji polegających na zakupach gotowych dóbr inwestycyjnych - wartość realizowanych zakupów, dla zakupów, które na koniec ubiegłego roku nie zostały przekazane do eksploatacji - wartość tych zakupów łącznie z montażem,
2) dla prac przygotowawczych pod przyszłe inwestycje - wartość poniesionych nakładów na te prace,
3) dla inwestycji całkowicie zakończonych w roku sprawozdawczym - rzeczywisty koszt zakupu.
1.3. W sprawozdawczości przyjmuje się ponadto następujące zasady:
- w każdym przypadku, gdy w sprawozdawczości jest mowa o podaniu wartości kosztorysowej inwestycji zawsze przez to należy rozumieć wartość kosztorysową wszystkich inwestycji, realizowanych w roku sprawozdawczym, inwestycji wstrzymanych w roku sprawozdawczym lub przed rokiem sprawozdawczym oraz inwestycji przekazanych do użytku w roku sprawozdawczym, na które to inwestycje poniesiono nakłady przed rokiem sprawozdawczym,
- jako wartość kosztorysową inwestycji realizowanych w roku sprawozdawczym podaje się całą wartość kosztorysową inwestycji, niezależnie od oddania części inwestycji do użytku przed rokiem sprawozdawczym.
W podanej wartości kosztorysowej nie należy ujmować wartości środków przekazanych (lub przewidzianych do przekazania) do realizacji innym inwestorom tytułem udziału w kosztach innej inwestycji.
1.4. Wartość inwestycji oddanej do użytku (eksploatacji).
W sprawozdawczości jako wartość inwestycji oddanych do użytku rozumie się "nakłady inwestycyjne poniesione od początku realizacji na inwestycje w całości (w części) przekazane do użytku (eksploatacji) do końca okresu sprawozdawczego".
2. Pojęcie i rodzaje nakładów inwestycyjnych
2.1. Przez nakłady inwestycyjne rozumie się poniesione nakłady finansowe lub rzeczowe na zakupy inwestycyjne, budowę, rozbudowę lub modernizację budynków lub budowli.
Nakłady inwestycyjne obejmują:
1) roboty budowlano-montażowe,
2) zakupy maszyn, urządzeń, środków transportowych, narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia,
3) pozostałe nakłady.
2.1.1. Do nakładów na roboty budowlano-montażowe zalicza się:
a) roboty budowlane - tj. roboty polegające na budowie (wznoszeniu), rozbudowie, przebudowie lub odbudowie budynków i budowli oraz części budowlanej kotłów, maszyn i urządzeń technicznych, roboty związane z przygotowaniem i zagospodarowaniem terenu (łącznie z oczyszczaniem terenu, wyburzeniami, wyrębem drzew, karczowaniem pni, osuszaniem, niwelacją terenu itp.), roboty związane z zagospodarowaniem placu budowy oraz obejmujące budowę i rozbiórkę tymczasowych obiektów dla potrzeb budowy, których koszt zgodnie z obowiązującymi warunkami umowy pokrywa zamawiający; ponadto do robót budowlanych zalicza się roboty geologiczne, inżynieryjne i hydrogeologiczne (wiertnicze) wykonane siłami własnymi przedsiębiorstwa,
b) roboty montażu maszyn i urządzeń polegające na montażu i ustawianiu zespołów kotłów, maszyn i urządzeń wytwórczych, energetycznych, dźwigowo-transportowych, pomostów i drabinek przeznaczonych do obsługi i połączenia zespołów maszyn i urządzeń.
2.1.2. Do nakładów na zakupy maszyn, urządzeń, środków transportowych, narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia zalicza się nakłady na zakupy przedmiotów stanowiących środki trwałe oraz nakłady na zakupy przedmiotów nie zaliczonych do środków trwałych, o ile stanowią pierwsze wyposażenie nowo budowanych obiektów.
Nakłady na zakupy obejmują zakupy z produkcji krajowej, jak i z importu, zarówno wymagające, jak i nie wymagające montażu.
Całość zakupów inwestycyjnych dzieli się na:
- nakłady na środki trwałe,
- nakłady na pierwsze wyposażenie.
Nakłady na zakupy dóbr stanowiących środki trwałe dzieli się w sprawozdawczości na:
- maszyny i urządzenia techniczne,
- środki transportowe,
- narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie.
Podziału na te grupy dokonuje się stosując obowiązującą "Klasyfikację rodzajową środków trwałych" wydaną przez Główny Urząd Statystyczny.
Do maszyn i urządzeń technicznych zalicza się zakupy inwestycyjne zaliczone w "Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych" do grup 3-6 środków trwałych, tj. kotły i maszyny energetyczne, maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, urządzenia i aparaty specjalne branżowe oraz urządzenia techniczne.
Do środków transportowych zalicza się środki transportowe zakwalifikowane do grupy 7 "Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych".
Do narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia zalicza się pozostałe zakupy inwestycyjne zaliczane do środków trwałych zakwalifikowane do grupy 8 "Klasyfikacji rodzajowej środków trwałych".
Do pierwszego wyposażenia zalicza się zakupy dóbr nie spełniających kryterium właściwego dla środków trwałych, tj. w przypadku, gdy wartość pojedynczego zakupu jest mniejsza od ustalonej dla dolnej granicy środków trwałych, o ile stanowi pierwsze wyposażenie nowo budowanych obiektów.
Do nakładów na zakupy zalicza się również:
- koszty związane z zakupem maszyn i urządzeń, jak np. koszty transportu i dostawy, narzuty pobierane przez generalnych dostawców opłaty celne itp.,
- wartość robót montażowych wykonanych przez przedsiębiorstwa przemysłowe i inne niebudowlano-montażowe, w związku z instalacją lub demontażem maszyn, urządzeń i konstrukcji.
Do nakładów na zakupy z importu zalicza się wartość wszystkich nowych maszyn i urządzeń, środków transportowych, narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia pochodzących z zagranicy łącznie z kosztami zakupu (tj. między innymi z cłem, podatkiem obrotowym i kosztami transportu).
W sprawozdawczości do nakładów na zakupy inwestycyjne, jeżeli w objaśnieniach nie zaznaczono inaczej, zalicza się nakłady na zakup nowych dóbr trwałych produkcji krajowej i z importu (nowych tzn. nie używanych dotychczas), a także używanych środków trwałych z importu (nie dotyczy to używanych środków trwałych pochodzących z importu, a użytkowanych dotychczas przez krajowych właścicieli). Jeżeli w sprawozdawczości inwestycyjnej badane są dodatkowo nakłady na używane środki trwałe (pochodzące z produkcji krajowej i pochodzące z importu, ale użytkowane dotychczas przez krajowych właścicieli) wówczas określa się je odrębnie jako informację o "zakupie (przejęciu) używanych środków trwałych".
2.1.3. Do pozostałych nakładów zalicza się nakłady na:
1) prace badawcze i projektowe obejmujące między innymi:
a) badania geologiczne, w tym także na roboty geologiczno-poszukiwawcze, tzn. wydatki poniesione na wiercenie otworów wiertniczych lub szybów wydobywczych, poniesione po podjęciu decyzji o eksploatacji złoża oraz na badania geofizyczne i pomiary geodezyjne,
b) badania, ekspertyzy, studia i próbne wiercenia terenów pod budowę, a także inne prace wchodzące w zakres dokumentacji projektowo-kosztorysowej,
c) opracowanie lub nabycie w kraju lub za granicą dokumentacji projektowo-kosztorysowej dla konkretnych obiektów, z uwzględnieniem założeń techniczno-ekonomicznych oraz łącznie z kosztami nabycia i adaptacji dokumentacji typowej,
d) nabycie patentów, ekspertyz krajowych i zagranicznych oraz nabycie lub wytworzenie prototypów - w przedsiębiorstwach w budowie,
2) utrzymanie jednostek nadzoru inwestycyjnego (przedsiębiorstw w budowie lub zarządu budowy) oraz pokrycie kosztów nadzoru technicznego, autorskiego i powiernictwa inwestycyjnego,
3) koszty ponoszone przy nabyciu gruntów i innych używanych środków trwałych, jak np. odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości, koszty przesiedlenia bądź przeniesienia, z wyjątkiem kosztów robót budowlanych związanych z budownictwem zastępczym (nie zalicza się wartości samego gruntu czy innych używanych środków trwałych),
4) kultury wieloletnie, z wyjątkiem zalesień oraz prac zaliczanych do wartości produkcji budowlano-montażowej,
5) odsetki od kredytów za okres realizacji inwestycji,
6) zakup oprogramowania komputerów w ramach realizacji inwestycji,
7) inne koszty.
2.2. Ustalenie i dokumentacja poniesionych nakładów.
W sprawozdaniach z działalności inwestycyjnej należy wykazać całość poniesionych nakładów niezależnie od źródeł finansowania.
2.2.1. Wartość i udokumentowanie nakładów na roboty budowlano-montażowe.
Wartość nakładów na roboty budowlano-montażowe, wykonane w okresie sprawozdawczym, obejmuje sumę nakładów na roboty zafakturowane przez wykonawcę, zwiększoną o wartość robót w toku ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, a zmniejszoną o wartość robót w toku na początek roku sprawozdawczego.
Wartość nakładów na roboty budowlano-montażowe ustala się na podstawie:
- posiadanych faktur sporządzonych zgodnie z obowiązującymi przepisami; wartość robót wykonanych we własnym zakresie ustala się na podstawie faktur wewnętrznych,
- protokołów robót w toku.
W sprawozdawczości bieżącej ustala się:
Wartość nakładów na roboty budowlano-montażowe wykonywane przez przedsiębiorstwa budowlano-montażowe
- w oparciu o informacje o stanie zaawansowania inwestycyjnych robót budowlano-montażowych, uzyskane przez inwestora od przedsiębiorstwa budowlano-montażowego. Jeżeli przedsiębiorstwo budowlano-montażowe przekaże informacje o realizacji robót budowlano-montażowych bez odpowiedniego dokumentu, inwestor sporządza dokument zastępczy i przechowuje go w aktach.
Wartość nakładów na roboty wykonane przez innych wykonawców (nie będących przedsiębiorstwami budowlano-montażowymi) należy ustalić:
- w zakresie robót odebranych od wykonawcy - na podstawie faktur, a w przypadku braku faktur na podstawie wycenionych protokołów odbioru,
- w zakresie robót nie odebranych od wykonawcy - na podstawie własnej wyceny postępu realizacji robót.
Wartość robót wykonanych systemem gospodarczym inwestor ustala na podstawie własnej wyceny. Wycenę taką inwestor winien bezwzględnie przeprowadzić w każdym okresie sprawozdawczym.
2.2.2. Ustalenie wartości nakładów na zakup maszyn, urządzeń, środków transportowych, narzędzi, przyrządów, ruchomości i wyposażenia.
Przy wszelkiego rodzaju zakupach inwestycyjnych momentem decydującym o ich zaliczeniu do wykonania w okresie sprawozdawczym jest dokonanie odbioru zgodnie z warunkami umowy lub zamówienia bez względu na to, czy wymagają one montażu czy też nie.
Wartość wykonanych nakładów polegających na zakupach inwestycyjnych ustala się na podstawie faktur dotyczących dostaw odebranych względnie dowodów przyjęcia dostaw odebranych jeśli brak jest faktur.
W przypadku braku faktury ewentualną korektę wyceny należy uwzględnić po otrzymaniu faktury w sprawozdaniu za następny okres sprawozdawczy.
Nakłady na zakupy obejmują nie tylko samą wartość dostawy, lecz także wszelkie koszty związane z zakupem (koszty transportu, załadunku, ubezpieczenia).
2.2.3. Ustalenie wartości wykonania w zakresie pozostałych nakładów. Wykonanie pozostałych nakładów ustala się na podstawie faktur (rachunków) lub innych dokumentów rozliczeniowych, a decydującym momentem o zaliczaniu ich do wykonania za dany okres sprawozdawczy jest data faktury (dokumentu rozliczeniowego).
3. Wartość zakupionych (przejętych) używanych środków trwałych
Do nakładów na używane środki trwałe zalicza się zakupione lub nieodpłatnie przejęte środki trwałe użytkowane już przez poprzedniego właściciela (użytkownika). Do nakładów na używane środki trwałe zalicza się także wartość nabytych gruntów nie przyjmując jednak do wartości używanych środków trwałych nakładów poniesionych na poprawę walorów gruntu.
Do wartości używanych środków trwałych nie zalicza się także nakładów ponoszonych przy ich nabyciu, np. kosztów ich transportu i dostawy, opłat celnych itd.
W sprawozdawczości pod pojęciem używanych środków trwałych rozumie się zakupione (przejęte):
- używane środki trwałe produkcji krajowej,
- używane środki trwałe produkcji zagranicznej użytkowane uprzednio przez krajowych właścicieli.
Nie traktuje się jako używanych środków trwałych zakupionych (przejętych) środków trwałych pochodzących z importu nie użytkowanych jeszcze przez krajowych właścicieli.
Przy zaliczaniu w sprawozdawczości zakupu dóbr do używanych środków trwałych nie należy kierować się ceną zakupu, po której nabyto środek trwały, która może być niższa niż ustalona dla dolnej granicy środka trwałego, a jedynie tym czy dobro to było zaliczone u poprzedniego właściciela do środków trwałych.
4. Nakłady inwestycyjne na środki trwałe
W sprawozdawczości do nakładów inwestycyjnych na środki trwałe zalicza się zarówno nakłady na środki trwałe oddane do użytku w okresie sprawozdawczym, jak też nakłady poniesione w tym okresie na inwestycje nie zakończone (tj. na przyszłe środki trwałe).
Nakłady na środki trwałe dotyczą nakładów inwestycyjnych poniesionych w związku z realizacją (zakupem):
- budynków i budowli,
- maszyn i urządzeń technicznych,
- środków transportowych,
- narzędzi przyrządów ruchomości i wyposażenia (które spełniają kryteria zaliczania ich do środków trwałych).
Do nakładów na poszczególne grupy środków trwałych zalicza się odpowiednio nakłady na roboty budowlano-montażowe, zakupy inwestycyjne oraz tzw. pozostałe nakłady także te, które do 1991 r. były liczone do wartości niematerialnych i prawnych tzn.:
- odszkodowania za dostarczenie obiektów zastępczych i przesiedlenie osób z terenów zajętych na potrzeby inwestycyjne,
- założenie stref ochronnych,
- opłaty z tytułu użytkowania gruntów w okresie budowy inwestycji oraz z tytułu uzyskania lokalizacji pod budowę,
- różnice kursowe z tytułu kredytów i pożyczek inwestycyjnych zaciągniętych w walutach obcych za okres realizacji inwestycji.
Odsetek od kredytów i pożyczek za okres realizacji inwestycji, mimo że ich wartość po oddaniu inwestycji do użytku także obciąża wartość środka trwałego, w sprawozdawczości nie zalicza się do nakładów na środki trwałe, lecz wydzielane są w odrębnym wierszu.
5. Zamrożenie inwestycyjne
Zamrożenie nakładów inwestycyjnych jest to różnica między nakładami poniesionymi na realizowane inwestycje od początku ich realizacji a nakładami na inwestycje przekazane do eksploatacji od początku realizacji.
6. Zaangażowanie inwestycyjne
Zaangażowanie nakładów inwestycyjnych jest to różnica między aktualną wartością kosztorysową realizowanych inwestycji a wartością poniesionych nakładów na te inwestycje od początku realizacji.
7. Efekty gospodarcze inwestycji
7.1. Przez efekty gospodarcze inwestycji rozumie się zdolność produkcyjną lub usługową określoną w dokumentacji projektowej dla inwestycji lub jej części, stanowiącą główny cel podjęcia inwestycji, wyrażoną w odpowiednich miernikach. Efekty gospodarcze, tj. zdolność produkcyjną, usługową lub użytkową stanowi:
1) przyrost docelowej projektowanej zdolności produkcyjnej lub usługowej, przewidzianej do uzyskania po osiągnięciu ustalonego w dokumentacji projektowej tzw. okresu osiągnięcia zdolności produkcyjnych, wyrażany w miernikach naturalnych (np. kW, sztuk, ton na jednostkę czasu: rok, dobę itp.);
2) przyrost efektów usługowych bądź użytkowych, wyrażonych w miernikach fizycznych (np. ilość łóżek szpitalnych, miejsc w żłobkach, ilość mieszkań, powierzchni użytkowej mieszkań itp.).
7.1.1. Jeżeli inwestycja polega na rozbudowie lub modernizacji istniejących obiektów, jako zdolność produkcyjną (usługową) uzyskaną w wyniku działalności inwestycyjnej rozumie się założony w dokumentacji przyrost zdolności produkcyjnej (usługowej), tylko na skutek rozbudowy lub modernizacji (różnica między poziomem projektowanym do osiągnięcia po ukończeniu działalności inwestycyjnej a poziomem rzeczywiście osiąganym przed rozbudową lub modernizacją).
7.1.2. Jeżeli inwestycja polega na zakupie i montażu pełnych linii produkcyjnych w miejsce linii likwidowanych, przez uzyskaną zdolność produkcyjną w wyniku działalności inwestycyjnej rozumie się pełną zdolność produkcyjną nowych linii.
7.1.3. Jeżeli inwestycja polega na wymianie pojedynczych maszyn, które nie wpływają na powiększenie istniejących zdolności produkcyjnych, zdolności tych maszyn nie należy traktować jako przyrostu zdolności produkcyjnych.
7.1.4. Jeżeli w toku odbioru i przekazania inwestycji do eksploatacji stwierdzono protokolarnie, że zainstalowane urządzenia nie zapewniają osiągnięcia projektowanej zdolności produkcyjnej lub usługowej, w sprawozdawczości należy wykazywać zdolność faktyczną zainstalowanych urządzeń.
7.2. Efekty inwestycji polegających na budowie budynków.
7.2.1. Za odrębny budynek należy uważać budynek oddzielony od innych budynków wolną przestrzenią. W przypadku bezpośredniego przylegania do innego budynku w zabudowie zwartej lub do innych zabudowań (innych budynków, np. przy budynkach zespolonych pod jednym dachem, lecz spełniających różne funkcje gospodarcze), budynek oddzielony ścianami szczytowymi. W budynkach mieszkalnych bliźniaczych i szeregowych, za odrębny budynek należy uważać każdy segment zawierający odrębne wyjście na działkę lub ulicę. Przez budynki należy rozumieć zarówno budynki nowe, jak i takie części nowych budynków, które stanowią odrębne części i są odrębnie przekazywane do eksploatacji, jak np. pawilony, skrzydła oraz nowe części stanowiące rozbudowę istniejących budynków (dobudowa, nadbudowa).
Do budynków zalicza się również domki kempingowe oraz kioski towarowe, jeśli są posadowione na stałych fundamentach.
Jako budynków oddanych do użytku nie traktuje się budynków prowizorycznych (np. budynków prowizorycznych na placach budów) oraz gotowych budynków nabytych (przejętych) od innych jednostek.
Do celów sprawozdawczych, za odrębny budynek należy również uważać część dobudowaną lub nadbudowaną, jeśli kubatura tej części nie jest mniejsza niż 30 m3.
Jako odrębny obiekt należy także uważać każdą część oddawaną samodzielnie do eksploatacji, a także dobudowaną lub nadbudowaną.
7.2.2. Kubatura budynku (obiektu) jest to objętość mierzona w m3. W przypadku rozbudowy budynku lub przekazania do eksploatacji tylko części nowego budynku (skrzydła), należy podawać kubaturę tylko tych części.
Kubaturę wylicza się jako iloczyn powierzchni zabudowy i wysokości budynku od podłogi piwnic do podłogi strychu. W przypadku, gdy na poddaszu znajdują się pomieszczenia użytkowe (mieszkania, pralnie, suszarnie itp.) kubaturę tych pomieszczeń należy doliczyć do budynku. Przy obliczeniach kubatury tych pomieszczeń wysokość należy ustalić od powierzchni podłogi do górnej powierzchni stropu.
7.2.3. W sprawozdawczości inwestycyjnej dane dotyczące kubatury oraz powierzchni zabudowy budynków należy podawać według aktualnej dokumentacji dla danego obiektu.
7.3. Ustalanie liczby pomieszczeń do nauki w szkołach podstawowych.
Do pomieszczeń do nauki w szkołach podstawowych zalicza się tylko takie pomieszczenia, które są przeznaczone do pobierania przez dzieci nauki zgodnie z programem nauczania. Do pomieszczeń tych zalicza się także sale gimnastyczne. Nie zalicza się natomiast: auli, bibliotek, świetlic, stołówek, basenów, gabinetów nauczycielskich itp. Odnośnie sal gimnastycznych przyjmuje się umownie (jeśli dokumentacja nie stanowi inaczej), że jest to jedno pomieszczenie do nauki o 24 miejscach.
W sprawozdawczości salę gimnastyczną realizowaną jako samodzielne zadanie należy przyjmować jako jeden obiekt szkolny. Dane zbiorcze dla szkół należy podawać łącznie z salami gimnastycznymi.
7.4. Ustalenie liczby gabinetów lekarskich w przychodniach i ośrodkach zdrowia.
W przychodniach i ośrodkach zdrowia, do liczby gabinetów należy zaliczyć pokoje badań lekarskich jako stałe stanowisko pracy lekarzy. W przypadku, gdy w jednym pomieszczeniu organizowane jest kilka stanowisk pracy lekarzy (np. poradnia stomatologiczna), należy poszczególne stanowiska pracy traktować jako odrębne pokoje badań lekarskich (gabinety). Pomieszczeń stanowiących zaplecze działalności lekarskiej (pokoje zabiegowe, przygotowawcze, szczepień itp.) nie należy wliczać do liczby gabinetów lekarskich.
7.5. Przez adaptację inwestycyjną obiektu rozumie się zmianę w wyniku działalności inwestycyjnej przeznaczenia użytkowego obiektu, np. szkoły na przedszkole, lokalu niemieszkalnego na mieszkalny itp.
7.5.1. W sprawozdawczości inwestycyjnej dla budynków z adaptacji nie podaje się kubatury budynków.
7.6. Pojęcie urządzeń zaopatrzenia w wodę indywidualnych gospodarstw na wsi, przekazywanych do użytku:
1) pod pojęciem studni kopanej - rozumie się studnie szybowe, wykonane w wykopach otwartych lub sposobem "opuszczonym" z odpowiednią obudową z kamienia, cegły, kręgów betonowych lub żelbetonowych i urządzeniem do podnoszenia wody, żurawiem, kołowrotem, pompą stojakową, żerdzinową, głębinową lub inną,
2) pod pojęciem studni nortenowskiej tzw. "abisynki" - należy rozumieć studnię rurową wkręcaną lub wbijaną w grunt bez obudowy lub z obudową, z pompą ręczną lub mechaniczną do podnoszenia wody,
3) pod pojęciem studni wierconej - należy rozumieć studnię rurową odwiercaną metodą okrętną, udarową lub obrotową, z urządzeniem do podnoszenia wody ręcznym lub mechanicznym,
4) pod pojęciem gospodarstwo podłączone do sieci wodociągu zbiorowego - należy rozumieć gospodarstwo, na teren którego została doprowadzona połączeniem od sieci ulicznej woda z wodociągu zbiorowego na wsi, bez względu na rodzaj i umieszczenie urządzenia czerpanego, na podwórzu, w budynku, ogrodzie itp. miejscu,
5) pod pojęciem gospodarstwo wyposażone w wodociąg zagrodowy - należy rozumieć gospodarstwo, które zostało wyposażone w urządzenia ujmujące wodę wraz z jej doprowadzeniem do wnętrza budynku na użytek gospodarstwa, dla celów konsumpcyjnych i gospodarczych, bez potrzeby ręcznego pompowania wody w punktach jej poboru,
6) pod pojęciem urządzenia kanalizacyjne - należy rozumieć takie urządzenia, które odprowadzają ścieki przy pomocy odgałęzienia (przykanalika) sieci kanalizacyjnej. Nie należy zaliczać do urządzeń kanalizacyjnych, szczelnych zbiorników na ścieki pochodzenia odzwierzęcego (gnojówki) oraz dołów przy klozetach, umieszczonych jako wolno stojące poza budynkami, a także innych zbiorników wód brudnych, do których wody ściekowe donosi się.
7.7. Do celów sprawozdawczych dot. efektów gospodarczych inwestycji przyjmuje się podział ludności na dwie grupy oparty na kryterium głównego źródła utrzymania:
1) do osób fizycznych związanych z rolnictwem zalicza się te osoby, których głównym źródłem utrzymania jest:
a) prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych na gruntach własnych lub niewłasnych,
b) prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej l ha użytków rolnych, prowadzącego hodowlę zwierząt gospodarskich,
c) prowadzenie działów specjalnych (upraw w szklarniach, tunelach foliowych, wylęgarni drobiu, hodowli zwierząt futerkowych),
d) zatrudnienie w jednostkach rolniczych poza indywidualnymi gospodarstwami;
2) do osób fizycznych nie związanych z rolnictwem zalicza się te osoby, których głównym źródłem utrzymania jest wykonywanie zawodu nierolniczego lub praca najemna nie związana bezpośrednio z rolnictwem.
7.8. Efektami inwestycji mieszkaniowych są: budynki mieszkalne, mieszkania, izby, powierzchnia użytkowa mieszkań, powierzchnia mieszkalna mieszkań, powierzchnia całkowita budynku mieszkalnego.
7.8.1. Za pojedyncze mieszkanie należy uważać lokal wyodrębniony konstrukcyjnie przeznaczony do zamieszkania, składający się z zespołu izb lub jednej izby z pomieszczeniami pomocniczymi (np. przedpokój, łazienka, ustęp spłukiwany) posiadający niezależne wejście z klatki schodowej lub ogólnego korytarza bądź bezpośrednio z podwórza lub ulicy. Za mieszkanie należy uważać również pomieszczenie na poddaszu lub w suterenach z przeznaczeniem na cele mieszkalne o ile posiada niżej wymienione cechy:
1) za mieszkania należy uważać też lokale uzyskane w wyniku zagospodarowania strychów i innych wolnych powierzchni w budynkach mieszkalnych, jeśli lokale te spełniają wyżej podaną definicję mieszkania;
2) za ilość mieszkań nowo uzyskanych w wyniku przebudowy mieszkań istniejących (w ramach prowadzonej działalności modernizacyjnej i remontowej) uważa się różnicę między liczbą mieszkań istniejących a liczbą mieszkań nowo uzyskanych, przy czym jako nowe należy przyjąć mieszkania o mniejszej powierzchni. Lokale traktowane jako nowo uzyskane mieszkania muszą spełniać podstawową definicję mieszkania.
W sprawozdawczości do mieszkań nowo uzyskanych, jeśli dokumentacja nie stanowi inaczej, należy przyjmować mieszkania o mniejszej powierzchni użytkowej;
3) jako mieszkanie oddane do użytku w wyniku rozbudowy budynków mieszkalnych uważa się lokal o kubaturze 100 m3 i więcej składający się z jednej izby lub zespołu izb spełniający podstawową definicję mieszkania, jeżeli jest przeznaczony dla odrębnej rodziny;
4) mieszkania rodzinne mogą występować również w budynkach o innym przeznaczeniu niż mieszkalne i w budynkach zbiorowego zakwaterowania (jeżeli w budynkach tych oprócz lokali zbiorowego zamieszkania występują mieszkania rodzinne). Natomiast za mieszkania nie należy uważać lokali z przeznaczeniem na zbiorowe zakwaterowanie.
7.8.2. Za izbę w mieszkaniu uważa się pomieszczenie oddzielone od innych pomieszczeń w mieszkaniu stałymi ścianami od podłogi do sufitu o powierzchni co najmniej 4 m2 z bezpośrednim oświetleniem dziennym, tj. oknem lub oszklonymi drzwiami w ścianie zewnętrznej budynku; izbami są zarówno pokoje, jak i kuchnie spełniające wyżej określone warunki. Za izbę należy uważać również tzw. pomieszczenie jednoprzestrzenne nawet wtedy, gdy przewiduje się, że użytkownik podzieli je w przyszłości meblościankami lub ściankami działowymi w sposób ustalony w dokumentacji projektowej.
7.8.3. Przez powierzchnię całkowitą budynku mieszkalnego należy rozumieć powierzchnię wszystkich kondygnacji nad- i podziemnych oraz przyziemnej, mierzoną po obrysie zewnętrznych ścian:
1) przez powierzchnię użytkową mieszkania należy rozumieć łączną powierzchnię wszystkich pokoi (izb), kuchni, przedpokoi, łazienki i wszystkich innych pomieszczeń wchodzących w skład mieszkania;
2) przez powierzchnię mieszkalną mieszkania należy rozumieć tylko powierzchnię pokoi.
7.8.4. W sprawozdawczości inwestycyjnej dane odnośnie mieszkań, izb i powierzchni należy podawać według aktualnej dokumentacji dla danego obiektu.
7.8.5. Budynki mieszkalne.
Pod pojęciem budynku mieszkalnego rozumie się budynki przeznaczone całkowicie lub w przeważającej części na cele mieszkalne.
7.8.6. Pod pojęciem budynku mieszkalno-gospodarczego rozumie się budynki zawierające mieszkania oraz pomieszczenia gospodarcze (stajnie, obory, stodoły). W sprawozdawczości pojęcie budynku mieszkalno-gospodarczego stosowane jest tylko w budownictwie indywidualnym.
7.8.7. Przez budynek mieszkalny oddany do użytku należy rozumieć budynek odebrany protokolarnie od wykonawcy.
Za budynki mieszkalne oddane do użytku uważa się również te budynki odebrane od wykonawcy, w których mieszkania kończone są według indywidualnych życzeń lokatorów.
7.8.8. Przez budynek mieszkalny w budowie - rozumie się budynek znajdujący się w trakcie realizacji, tj. od momentu rozpoczęcia zakładania ław fundamentowych do protokolarnego oddania do użytku budynku.
7.8.9. Przez termin rozpoczęcia realizacji budynku mieszkalnego i obiektu użyteczności publicznej rozumie się termin rozpoczęcia zakładania ław fundamentowych budynku, tj. zakładania szalunków ław. Nie należy tego terminu utożsamiać z rozpoczynaniem wykopów pod budynek.
7.8.10. Przez budynek mieszkalny zrealizowany w stanie "zerowym" rozumie się budynek, w którym zakończono zakładanie ław fundamentowych, budowę ścian piwnic i położenie stropów nad piwnicami.
7.8.11. Przez kondygnację nadziemną budynku mieszkalnego rozumie się parter i każde dalsze piętro budynku.
7.8.12. Za lokal zbiorowego zakwaterowania - rozumie się pomieszczenie na cele zbiorowego zakwaterowania - okresowego lub stałego - w zasadzie przez obce sobie osoby; przy czym pomieszczenie to może znajdować się nie tylko w budynkach zbiorowego zakwaterowania (hotelach robotniczych), lecz również w budynkach o innym przeznaczeniu.
1. Przez powierzchnię użytkową lokali zbiorowego zakwaterowania rozumie się powierzchnię wszystkich pomieszczeń mieszkalnych i użytkowych znajdujących się w lokalach; w budynkach zbiorowego zakwaterowania - do powierzchni użytkowej nie zalicza się powierzchni komunikacyjnej (klatki schodowej), a także powierzchni innych lokali znajdujących się w budynku, np. lokali sklepowych, warsztatów rzemieślniczych itp. pomieszczeń o innym przeznaczeniu.
2. Budynkami zbiorowego zakwaterowania są: hotele robotnicze, domy studenckie, hotele asystenckie, budynki internatów, domy opieki społecznej, domy rencistów, domy inwalidów, domy dziecka oraz domy zakładów wychowawczych dla młodzieży.
8. Pojęcie ruchu budowlanego w budownictwie indywidualnym
8.1. Przez ruch budowlany w budownictwie indywidualnym rozumie się budowę wszelkich budynków przez osoby fizyczne, krajowe spółki prawa handlowego z przewagą kapitału prywatnego, fundację i zakłady fundacji, Kościół katolicki, inne kościoły i związki wyznaniowe oraz przez spółki cywilne, na budowę których wymagane jest pozwolenie oraz budowę urządzeń zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacyjnych w indywidualnych gospodarstwach rolnych na wsi.
8.2. W sprawozdawczości ujmuje się budynki niezależnie od tego, czy na budowę uzyskano pozwolenie czy też nie.
CZĘŚĆ III. PODZIAŁ I GRUPOWANIE INWESTYCJI
1. Podział inwestycji na zadania budownictwa inwestycyjnego i inwestycje nie związane z budownictwem inwestycyjnym
1.1. Inwestycje polegające na budownictwie inwestycyjnym.
Do inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym zalicza się:
1) inwestycje polegające na budowie nowych, rozbudowie lub modernizacji istniejących budynków i budowli łącznie z nakładami na pierwsze wyposażenie w maszyny, urządzenia techniczne, środki transportowe, narzędzia, przyrządy, ruchomości, inwentarz i wyposażenie spełniające kryteria środków trwałych oraz o wartości niższej niż ustalono dla dolnej granicy środków trwałych;
2) inwestycje polegające na zakupach oraz montażu kompletnych linii technologicznych lub nie podzielonego wyposażenia produkcyjnego objęte wspólnym wieloletnim programem, którego pełne zrealizowanie warunkuje uzyskanie założonego efektu gospodarczego (np. przy modernizacji określonych wydziałów, linii technologicznych, wymagających kompleksowego przezbrojenia parku maszynowego itp.).
1.2. Podział inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym.
Inwestycje polegające na budownictwie inwestycyjnym dzielą się z punktu widzenia roku ich rozpoczęcia na:
1) nowo rozpoczynane,
2) kontynuowane.
Podziału nakładów na inwestycje kontynuowane i nowo rozpoczynane dokonuje się przyjmując za podstawę pełną wartość kosztorysową inwestycji niezależnie od tego, czy jest ona przekazywana do eksploatacji w całości czy częściami:
a) przez inwestycje nowo rozpoczynane rozumie się te inwestycje, których realizację faktycznie rozpoczęto w okresie sprawozdawczym.
Inwestycji, na których wykonano tylko roboty przygotowawcze pod przyszłe inwestycje (także pozyskanie terenu pod budowę) mimo ujmowania w księgowości kosztów na te roboty na koncie "inwestycje" - nie wykazuje się w sprawozdawczości jako inwestycji już rozpoczętych;
b) przez inwestycje kontynuowane należy rozumieć te inwestycje, których realizacja została rozpoczęta przed okresem sprawozdawczym.
1.3. Inwestycje nie związane z budownictwem inwestycyjnym.
Do inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym zalicza się inwestycje polegające na zakupie maszyn, urządzeń, środków transportowych i innych środków pracy oraz przedmiotów długotrwałego użytkowania, zaliczanych do środków trwałych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, jeśli mogą one być przekazane do eksploatacji bezpośrednio po dokonaniu zakupu i ewentualnym ich zamontowaniu (zainstalowaniu) w istniejących obiektach. Do inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym zalicza się także koszty robót przygotowawczych, dotyczących inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym, na których nie rozpoczęto jeszcze realizacji, to jest nie poniesiono nakładów na roboty budowlano-montażowe ani nie zrealizowano zakupów maszyn i urządzeń związanych z tymi inwestycjami.
Nie zalicza się do inwestycji nie związanych z budownictwem inwestycyjnym:
- pierwszego wyposażenia budowanych, rozbudowywanych lub modernizowanych zakładów i obiektów istniejących, objętych zbiorczym zestawieniem kosztów inwestycji polegających na budownictwie inwestycyjnym,
- wyposażenia składającego się na kompletne linie technologiczne, realizowanego na podstawie wieloletniego programu, np. przy kompleksowej modernizacji określonych wydziałów lub ciągów produkcyjnych.
2. Grupowanie inwestycji według Europejskiej Klasyfikacji Działalności
2.1. Zgodnie z EKD inwestycje będą grupowane według sekcji, podsekcji, działów, grup, klas.
2.2. Podstawą grupowania danych dotyczących inwestycji według sekcji, podsekcji, działów, grup, klas stanowi wprowadzona zarządzeniem Prezesa GUS Europejska Klasyfikacja Działalności.
2.3. Podział nakładów inwestycyjnych według sekcji, podsekcji, działów, grup, klas będzie dokonywany na podstawie symbolu w systemie Regon.
3. Inwestycje centralne
Inwestycje podejmowane imiennie na podstawie decyzji rządu. Wykaz inwestycji uznanych za centralne stanowi załącznik do ustawy budżetowej na dany rok.
4. Grupowanie inwestycji według ekonomicznego ich charakteru
Nakłady inwestycyjne dzielą się na:
- nakłady na nowe dobra trwałe,
- nakłady związane z istniejącymi środkami trwałymi,
- nakłady poniesione przy zakupie używanych środków trwałych, w tym także przy zakupie gruntów.
4.1. Nowe dobra trwałe.
Do nakładów na nowe dobra trwałe zalicza się:
- nakłady na budownictwo inwestycyjne polegające na budowie nowych zakładów, filii i oddziałów (łącznie z pierwszym wyposażeniem tych nowo budowanych obiektów, w skład którego wchodzą środki trwałe i dobra nie stanowiące środków trwałych),
- nakłady na budownictwo inwestycyjne lub zakupy inwestycyjne nie związane z budownictwem inwestycyjnym, mające na celu rozszerzenie zakresu istniejących produkcyjnych środków trwałych, w wyniku których zostaną powiększone dotychczasowe zdolności produkcyjne lub usługowe w czynnych zakładach.
4.2. Inwestycje związane z istniejącymi środkami trwałymi.
Jako inwestycje związane z istniejącymi środkami trwałymi rozumie się nakłady poniesione na istniejących obiektach dla poprawienia ich jakości, trwałości, zwiększania wydajności, ulepszenia ich działania, w wyniku których będzie rozbudowany lub zmodernizowany obiekt.
Do inwestycji związanych z istniejącymi środkami trwałymi zalicza się też:
- zakupy inwestycyjne poniesione dla odtwarzania i wymiany zużytego technicznie lub ekonomicznie wyposażenia techniczno-produkcyjnego (wraz z robotami budowlano-montażowymi niezbędnymi dla ich zainstalowania na istniejących powierzchniach produkcyjnych lub usługowych),
- zakup gotowych dóbr inwestycyjnych (np. zakupy taboru kolejowego, samochodowego, zmechanizowanego sprzętu budowlanego, statków itd.), przeznaczonych na zastąpienie zużytych środków trwałych podlegających kasacji czy sprzedaży innej jednostce,
- nakłady inwestycyjne poniesione na poprawę walorów ziemi (z wyłączeniem kosztów bieżącego utrzymania terenu) są to w szczególności wydatki na melioracje szczegółowe, na oczyszczenie terenów, ich komasację, poprawę przydatności terenu dla potrzeb budowlanych lub przemysłowych.
4.3. Do nakładów ponoszonych przy nabyciu używanych środków trwałych zalicza się koszty ich transportu i dostawy, opłaty celne, wartość usług świadczonych przez pośredników oraz przez prawników i agentów zajmujących się handlem nieruchomościami łącznie z opłatami od transakcji i innymi opłatami płaconymi w związku z takimi transferami.
Uwaga 1. Koszty ponoszone przy nabyciu nowych dóbr inwestycyjnych są zaliczane odpowiednio do nakładów na nowe dobra trwałe i inwestycje związane z istniejącymi środkami trwałymi (pkt. 4.1. i 4.2.).
2. Wartości zakupu używanych środków trwałych nie zalicza się w sprawozdawczości do nakładów inwestycyjnych, wykazując je jedynie w odrębnej pozycji "zakup (przyjęcie) używanych środków trwałych". Do nakładów inwestycyjnych zalicza się jedynie jak podano wyżej w pkt. 4.3. nakłady ponoszone przy nabyciu używanych środków trwałych.
5. Inwestycje związane z gospodarką wodną i ochroną środowiska
Do inwestycji związanych z gospodarką wodną i ochroną środowiska zalicza się odrębne inwestycje oraz dające się wyodrębnić części inwestycji (nie stanowiące integralnego wyposażenia maszyn i urządzeń, bez których niemożliwe jest prowadzenie cyklu produkcyjnego) dotyczące gospodarki wodnej i ochrony środowiska.
5.1. Inwestycje związane z gospodarką wodną.
Do inwestycji wodnych w sprawozdawczości inwestycyjnej zalicza się inwestycje (lub ich części) polegające na:
5.1.1. budowie ujęć służących do poboru wody powierzchniowej, podziemnej i kopalnianej (również w energetyce zawodowej) łącznie z urządzeniami uzdatniającymi oraz wodną siecią magistralną i rozdzielczą (ujęcia, studnie, stacje uzdatniania, filtry, stacje pomp, doprowadzenia sieci wodociągowej - bez przyłączy do budynków i gospodarstw), budowie laboratoriów kontroli jakości wody, w tym automatycznych stacji pomiaru jakości wód,
5.1.2. budowie zbiorników retencyjnych (poza zbiornikami przeciwpożarowymi i wyrównania dobowego) i stopni wodnych, żeglugowych i energetycznych oraz śluz i jazów,
5.1.3. regulacji i zabudowie rzek i potoków,
5.1.4. budowie obwałowań przeciwpowodziowych,
5.1.5. budowie stacji pomp na zawalach i obszarach depresyjnych.
5.2. Inwestycje związane z ochroną środowiska.
Do inwestycji, których celem jest ochrona środowiska zalicza się inwestycje związane z ochroną wód, ochroną powietrza, ochroną powierzchni ziemi, likwidacją, wykorzystywaniem, unieszkodliwianiem odpadów przemysłowych i komunalnych oraz rekultywacją hałd, wysypisk i stawów osadowych, a także z ochroną przyrody, krajobrazu i ochroną środowiska przed hałasem.
Do inwestycji związanych z ochroną środowiska zalicza się w badaniach statystycznych inwestycje, których celem jest ochrona środowiska a także dające się wydzielić nakłady inwestycyjne (efekty działań inwestycyjnych) na ochronę środowiska w działaniach inwestycyjnych o innym charakterze, np. przemysłowym.
5.2.1. Inwestycje związane z ochroną wód.
Inwestycje mające na celu unieszkodliwianie, oczyszczanie, utylizację, gromadzenie ścieków oraz filtrację tych ścieków z sieci kanalizacyjnej, inwestycje związane z zabezpieczeniem przeciw przenikaniu do rzek, mórz i innych akwenów zanieczyszczeń powstających przy transporcie wodnym, inwestycje polegające na budowie systemów obiegowego zasilania wodą i związane z utworzeniem strefy ochrony źródeł i ujęć wody oraz inwestycje związane z badaniem (monitoringiem) ochrony wód.
5.2.1.1. Inwestycje związane z unieszkodliwianiem, oczyszczaniem, utylizacją, gromadzeniem ścieków oraz filtracją tych ścieków z sieci kanalizacyjnych.
Inwestycje polegające na zakupie urządzeń do unieszkodliwiania i oczyszczania ścieków sanitarnych, przemysłowych, odpadowych oraz zanieczyszczonych wód kopalnianych odprowadzanych bezpośrednio do wód powierzchniowych i do ziemi. Obejmują one oczyszczalnie ścieków lub ich elementy według technologii oczyszczania (mechanicznego, chemicznego, biologicznego), urządzenia do rolniczego (leśnego) wykorzystania ścieków, a więc urządzenia do podczyszczania, magazynowania, transportu i rozprowadzania tych ścieków, urządzenia do utylizacji, gromadzenia i transportu wód zasolonych (stacje odsalania, zbiorniki retencyjno-dozujące, kolektory i przepompownie) oraz do gromadzenia ścieków (zbiorniki akumulacyjne ścieków, zbiorniki uśredniające odpływ ścieków do odbiornika), jak również wyposażenie oczyszczalni ścieków w urządzenia oraz w aparaturę kontrolno-pomiarową. Do inwestycji tych zalicza się także inwestycje związane ze wstępnym oczyszczaniem ścieków w sieci kanalizacyjnej.
5.2.1.2. Inwestycje związane z zabezpieczeniem przeciw przenikaniu do rzek, mórz oraz innych akwenów - zanieczyszczeń powstających przy transporcie wodnym.
Inwestycje powstające w rejonach portów, zbiorników wodnych, akwenów rzecznych polegające na budowie urządzeń odbioru odpadów stałych i ciekłych łącznie ze zbiornikami odpadów okrętowych oraz stacjami ochrony przed wylewem ropy.
Ponadto inwestycje związane z budową oczyszczalni brzegowych służących do oczyszczania wód balastowych i zanieczyszczeń przy transporcie wodnym w tym także przy spławianiu drewna.
5.2.1.3. Inwestycje związane z budową systemów obiegowego zasilania wodą.
Inwestycje polegające na budowie systemów zasilania wodą z zamkniętymi cyklami łącznie z obiegowymi systemami hydraulicznego odpopielania i usuwania różnych osadów, a także systemami kolejnego i powtórnego wykorzystania wody.
5.2.1.4. Inwestycje związane z utworzeniem stref ochrony źródeł i ujęć wody.
Inwestycje związane z utworzeniem strefy ochrony wód z kompleksowymi działaniami o kierunku technologicznym, hydrotechnicznym, sanitarnym i innymi ukierunkowanymi na zapobieganie zanieczyszczeniu, wyniszczeniu zasobów wodnych oraz na ulepszenie jakości wody.
5.2.1.5. Inwestycje związane z badaniem (monitoringiem) ochrony wód.
Inwestycje polegające na budowie sieci stacji kontrolno-pomiarowych i stanowisk pomiarowych szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego dla potrzeb Państwowego Monitoringu Środowiska.
5.2.2. Inwestycje związane z ochroną powietrza.
Inwestycje polegające na zakupie urządzeń i instalacji do zmniejszenia ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wydalanych do powietrza, inwestycje związane z badaniem (monitoringiem) zanieczyszczenia powietrza i metod jego oczyszczania.
5.2.2.1. Inwestycje związane z instalacją urządzeń do redukcji zanieczyszczeń wydalanych do powietrza.
Inwestycje polegające na instalacji urządzeń oczyszczających i dezodorujących (instalacji odpylających suchych i mokrych, instalacji redukcji i unieszkodliwiania zanieczyszczeń gazowych, jak absorbentów, pochłaniaczy mgły) oraz instalacji z zastosowaniem reakcji chemicznych przemian do substancji mniej uciążliwych dla środowiska wraz z kompletnym wyposażeniem i zespołem koniecznych urządzeń pomocniczych zapewniających prawidłową ich eksploatację.
5.2.2.2. Pozostałe inwestycje związane z redukcją zanieczyszczeń wydalanych do powietrza.
Urządzenia i aparatura zapewniająca zmniejszenie ilości bądź stężenia powstających oraz emitowanych zanieczyszczeń (urządzenia do odsiarczania paliw, aparatura zapewniająca szczelność instalacji technologicznych i urządzeń transportowych, urządzenia do utylizacji pyłów), inwestycje związane z urządzeniem stref ochronnych.
Uwaga. Do inwestycji związanych z ochroną powietrza nie zalicza się urządzeń redukujących zanieczyszczenia, a stanowiących integralną część procesu technologicznego, zapewniającą odpowiednią jakość surowców i półproduktów dla kolejnych etapów produkcji, a także wszelkiego rodzaju urządzeń pomocniczych niezbędnych ze względów technologicznych bądź zakładu produkcyjnego.
5.2.2.3. Inwestycje związane z badaniem (monitoringiem) zanieczyszczenia powietrza i metod jego oczyszczania.
Inwestycje dla potrzeb Państwowego Monitoringu Środowiska polegające na wyposażeniu zakładów w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania zanieczyszczeń powietrza, na budowie stacji kontrolno-pomiarowych czystości powietrza, na budowie punktów kontroli i zmniejszenia toksyczności spalin samochodowych.
Inwestycje polegające na budowie doświadczalno-przemysłowych stanowisk i wydziałów do opracowania metod oczyszczania gazów i zapobiegania emisji szkodliwych substancji do atmosfery.
5.2.3. Inwestycje związane z ochroną powierzchni ziemi.
Inwestycje mające na celu gospodarcze wykorzystanie, unieszkodliwienie, składowanie oraz likwidację odpadów przemysłowych i komunalnych, rekultywację hałd, wysypisk i stawów osadowych. Inwestycje związane z ulepszaniem gleby oraz zapobieganiem i usuwaniem skutków jej degradacji i dewastacji, usuwaniem nierówności terenu, a także prowadzeniem zasadzeń leśnych oraz organizowaniem stref ochrony leśnej.
Jak również inwestycje związane z badaniem (monitoringiem) ochrony ziemi i gleby.
5.2.3.1. Inwestycje związane z likwidacją, unieszkodliwieniem i wykorzystaniem odpadów przemysłowych i komunalnych oraz budową składowisk.
Inwestycje polegające na:
- zakupach urządzeń do chemicznej i termicznej neutralizacji odpadów, budowie zakładów przerabiających i spalających śmieci oraz zakupie wyposażenia tych zakładów, a także na zakupie urządzeń do zbiórki i transportu śmieci oraz innych odpadów komunalnych,
- budowie zakładów i urządzeń do gospodarczego wykorzystania odpadów (np. budowie zakładów produkcji materiałów budowlanych i kruszyw drogowych na bazie odpadów mineralnych, zakładów przeróbczych odpadów górniczych, instalacje regeneracji piasków formierskich z odpadów odlewniczych, urządzeń do zagospodarowania odpadów do celów nawozowych w rolnictwie, tj. do kompostowania odpadów i osadów ściekowych),
- budowie zakładów i urządzeń do unieszkodliwiania odpadów (np. budowie spalarni odpadów, urządzeń do neutralizacji odpadów, stacji kompleksowego unieszkodliwiania odpadów),
- budowie obiektów uporządkowanego składowania odpadów w powierzchniowych warstwach ziemi (budowa stawów osadowych odpadów poflotacyjnych, popiołów i innych odpadów półpłynnych, budowa magazynów odpadów pylistych, zwałowisk centralnych, urządzanie stref ochronnych wokół składowisk, zabiegi zabezpieczające przed pyleniem składowisk).
5.2.3.2. Inwestycje związane z rekultywacją składowisk i stawów osadowych.
Inwestycje polegające na rekultywacji składowisk i stawów osadowych obejmujące etap zakończonej rekultywacji biologicznej bądź przekazanie zrekultywowanej powierzchni do zagospodarowania.
5.2.3.3. Inwestycje związane z zapobieganiem degradacji (dewastacji) gleby i usuwaniem nierówności terenu.
Inwestycje związane z zapobieganiem i usuwaniem skutków erozji, zakwaszania i nasycania solą oraz regulacją stanu wilgotności gleby (również zakupy urządzeń hydrotechnicznych), a także inwestycje związane z tarasowaniem stromych zboczy, zasypywaniem wykorzystanych wyrobisk odkrywkowych, wypełnianiem jam oraz rekultywacją terenów kopalni.
5.2.3.4. Inwestycje związane z prowadzeniem przeciwerozyjnych zasadzeń leśnych oraz organizowaniem stref ochrony leśnej.
Inwestycje polegające na prowadzeniu przeciwerozyjnych zasadzeń leśnych w wąwozach i parowach, na brzegach rzek i zbiorników wodnych, na wydmach, tarasach i zboczach górskich zagrożonych erozją, jak również związane z budową stref ochrony leśnej.
5.2.3.5. Inwestycje związane z badaniem (monitoringiem) ochrony powierzchni ziemi.
Inwestycje związane z budową sieci stacji kontrolno-pomiarowych i stanowisk pomiarowych szczebla krajowego regionalnego i lokalnego dla potrzeb Państwowego Monitoringu Środowiska.
5.2.4. Inwestycje związane z ochroną przyrody i krajobrazu.
Inwestycje mające na celu zachowanie istniejących i tworzenie nowych zasobów przyrodniczych i krajobrazowych, oraz ochronę lasów przed emisjami szkodliwych gazów i pyłów.
5.2.4.1. Inwestycje związane z tworzeniem i funkcjonowaniem obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych.
Inwestycje związane z tworzeniem i funkcjonowaniem obszarów oraz obiektów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych, z zakładaniem i organizowaniem parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów przyrody, obszaru chronionego krajobrazu oraz pomników przyrody (bez historycznych pomników kultury), stanowisk dokumentacyjnych, użytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, a także z ochroną i restytucją (oprócz restytucji przemysłowej), rzadkich gatunków zwierząt.
5.2.4.2. Inwestycje związane z przebudową stref zagrożeń lasów.
Inwestycje polegające na przebudowie stref ochronnych - lasów zagrożonych emisjami szkodliwych gazów i pyłów.
5.2.5. Inwestycje związane z ochroną środowiska przed hałasem.
Inwestycje polegające na zakupie urządzeń lub wyposażenia, przy pomocy których uzyskuje się ogólne zmniejszenie hałasu w okolicy jego źródła, na zakupie urządzeń i przyrządów pomiarowych do mierzenia hałasu.
Czynności związanych ze zmniejszeniem hałasu na stanowisku pracy wynikających z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy nie traktuje się jako inwestycji związanych z ochroną przed hałasem.