Zadania ochronne dla Parku Narodowego Gór Stołowych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MŚ.2014.69

Akt utracił moc

Wersja od: 16 grudnia 2014 r.

ZARZĄDZENIE

MINISTRA ŚRODOWISKA ¹

z dnia 15 grudnia 2014 r.

w sprawie zadań ochronnych dla Parku Narodowego Gór Stołowych

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§ 1. Ustanawia się zadania ochronne dla Parku Narodowego Gór Stołowych, zwanego dalej "Parkiem", na 2015 r.

§ 2. Zadania ochronne, o których mowa w § 1, obejmują:

1) identyfikację i ocenę istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych oraz wskazanie sposobów eliminacji lub ograniczania tych zagrożeń i ich skutków, stanowiące załącznik nr 1 do zarządzenia;

2) opis sposobów ochrony czynnej ekosystemów, z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczególnych zadań, stanowiący załącznik nr 2 do zarządzenia;

3) opis sposobów czynnej ochrony gatunków roślin i zwierząt, stanowiący załącznik nr 3 do zarządzenia;

4) wskazanie obszarów objętych ochroną ścisłą, czynną i krajobrazową, stanowiące załącznik nr 4 do zarządzenia;

5) ustalenie miejsc udostępnianych w celach edukacyjnych, turystycznych i rekreacyjnych oraz maksymalnej liczby osób mogących jednocześnie przebywać w tych miejscach, stanowiące załącznik nr 5 do zarządzenia.

§ 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

IDENTYFIKACJA I OCENA ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH ORAZ WSKAZANIE SPOSOBÓW ELIMINACJI LUB OGRANICZANIA TYCH ZAGROŻEŃ I ICH SKUTKÓW

I.

 Zagrożenia wewnętrzne istniejące1)

Lp.	Identyfikacja i ocena zagrożeń	Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków
1	Zamieranie sztucznych drzewostanów będących monokulturami świerka (Picea abies (L.) H.Karst) niedostosowanymi do siedliska, a stanowiącymi w Parku około 83% powierzchni drzewostanów	1. Usuwanie drzew chorych i obumierających, jeżeli zagrażają one trwałości drzewostanów, z pozostawieniem niezbędnej liczby drzew ze względu na ochronę różnorodności biologicznej. 2. Zachowanie właściwego stanu zdrowotnego drzewostanów przez: 1) wyznaczanie i eliminowanie oraz korowanie drzew opanowanych przez grzyby, głównie z rodzaju opieńka (Armillaria spp), i owady, głównie kornika drukarza (Ips typographus), zagrażające trwałości drzewostanów, 2) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności monitoring zagrożenia drzewostanów przez: a) jesienne poszukiwania larw owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia spp.), b) wystawianie pułapek feromonowych na brudnicę mniszkę (Lymantria monacha), c) wykładanie pułapek klasycznych i feromonowych na kornika drukarza (Ips typographus), z uwzględnieniem wymogów ochrony siedlisk i gatunków określonych w załącznikach do dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zwanej dalej "dyrektywą siedliskową" oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, zwanej dalej "dyrektywą ptasią"
2	Niszczenie ekosystemów naskalnych	1. Ograniczanie penetracji ludzkiej. 2. Udostępnianie wybranych fragmentów Parku do wspinaczki
3	Antropogenna erozja gleb na stokach	1. Ograniczanie penetracji ludzkiej. 2. Zabudowa przeciwerozyjna istniejących szlaków
4	Niekontrolowana penetracja ludzka całego obszaru Parku - piesza i przy użyciu pojazdów mechanicznych (motocykle, quady) powodująca niszczenie roślinności w pobliżu szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych, niszczenie runa leśnego i ekosystemów nieleśnych	1. Ukierunkowanie ruchu turystycznego przez budowę i konserwację infrastruktury turystycznej. 2. Konserwacja szlaków turystycznych (według potrzeb) -wymiana słupów i drogowskazów na węzłach komunikacyjnych. 3. Konserwacja szlaków rowerowych, ścieżek dydaktycznych oraz wykonanie kolejnych ścieżek. 4. Konserwacja wyposażenia miejsc odpoczynku, a także koszenie trawy w miejscach odpoczynku. 5. Ustawianie tablic informacyjnych z regulaminem Parku i piktogramów. 6. Konserwacja oznakowania granic Parku. 7. Kanalizacja ruchu turystycznego i ograniczanie nadmiernej liczby turystów w najbardziej eksploatowanych miejscach Parku przez pobieranie opłat za udostępnienie wybranych obszarów Parku. 8. Zapobieganie penetracji ludzkiej poza szlakami turystycznymi poprzez odsłanianie form skalnych zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie szlaków. 9. Kontrola właściwego sposobu zbioru jagód i grzybów 10. Kontrola przestrzegania zasad korzystania z terenu Parku (Służby Parku, wolontariusze). 11. Stosowanie naturalnych przeszkód uniemożliwiających nielegalne wjazdy pojazdami mechanicznymi
5	1. Niezgodność składu gatunkowego z siedliskiem. 2. Niewłaściwa struktura przestrzenna i wiekowa drzewostanów	1. Regulowanie składu gatunkowego drzewostanów z uwzględnieniem fazy rozwojowej drzewostanu, typu siedliska oraz typu zbiorowiska roślinnego i możliwych wariantów składu gatunkowego, z uwzględnieniem wymogów ochrony siedlisk i gatunków określonych w załącznikach do dyrektywy ptasiej i dyrektywy siedliskowej. 2. Prowadzenie zabiegów pielęgnacyjno-hodowlanych w drzewostanach objętych programem przebudowy i renaturalizacji polegających na: 1) stosowaniu różnych rodzajów cięć dla potrzeb przebudowy składu gatunkowego drzewostanów, 2) odnawianiu drzewostanu rosnącego pod koronami drzew, w lukach, na gniazdach oraz w poprawkach i uzupełnieniach, 3) usuwaniu gałęzi z odnowień, 4) wykaszaniu roślinności zielnej w odnowieniach, 5) pracach szkółkarskich, 6) zbiorze nasion i szyszek
6	Uszkadzanie odnowień i młodników oraz łąk przez zwierzynę płową	Zabezpieczanie drzewostanów przed nadmiernymi uszkodzeniami powodowanymi przez zwierzęta roślinożerne, przez: 1) regulację liczebności populacji zwierząt roślinożernych do poziomu odpowiadającego pojemności wyżywieniowej siedliska, 2) zabezpieczanie młodego pokolenia drzew (grodzenie upraw siatką leśną, smarowanie drzew środkiem odstraszającym), 3) naprawy bieżące i remonty generalne istniejących ogrodzeń, 4) demontaż starych ogrodzeń
7	Zarastanie ekosystemów trawiastych na skutek sukcesji	1. Koszenie łąk i pastwisk z usuwaniem biomasy lub wypas zwierząt. 2. Usuwanie naturalnego odnowienia drzew i krzewów z ekosystemów trawiastych
8	Zanikanie starych odmian drzew owocowych oraz zamieranie populacji owadów zapylających	1. Wegetatywne rozmnażanie drzew i krzewów owocowych z egzemplarzy rosnących na obszarze Parku. 2. Pielęgnowanie sadów oraz drzew przydomowych. 3. Odtworzenie zbliżonego do naturalnego zespołu owadów zapylających poprzez reaktywowanie bartnictwa
9	Wypieranie przez inwazyjne gatunki roślin gatunków rodzimych	1. Monitoring w zakresie występowania inwazyjnych gatunków roślin, takich jak: 1) rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), 2) rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis), 3) rdestowiec pośredni (Reynoutria x bohemica), 3) barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi), 4) barszcz Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum), 5) niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera). 2. W przypadku stwierdzenia inwazyjnych gatunków roślin: 1) koszenie, 2) wykopywanie, 3) wywiezienie poza obszar Parku, 4) zniszczenie
10	Zamieranie osobników lub kłopoty z naturalnym odbudowaniem populacji gatunków rzadkich i chronionych: 1) sosny drzewokosej (Pinus x rhaetica), 2) goryczuszki czeskiej (Gentianella bohemica), 3) bagna zwyczajnego (Ledum palustre), 4) mieczyka dachówkowatego (Gladiolus imbricatus), 5) storczycy kulistej (Trausteinera globosa)	1. Zbiór nasion i owoców. 2. Rozmnażanie wegetatywne. 3. Hodowla sadzonek. 4. Wprowadzanie wyhodowanych sadzonek na wybrane stanowiska. 5. Monitoring
11	Zanieczyszczenie powierzchni ziemi	Zbiórka, segregacja i wywóz odpadów
12	Degradacja infrastruktury drogowej przez czynniki abiotyczne i antropogeniczne, utrudniająca dojazd do powstałych zagrożeń, w szczególności pożarów, turystów, którzy ulegli wypadkowi	Utrzymanie przejezdności dróg będących w użytkowaniu wieczystym Parku przez naprawę zniszczonych odcinków
13	1. Zmiana stosunków wodnych i szaty roślinnej oraz zubożenie siedlisk wilgotnych spowodowane odwodnieniem ekosystemów starymi rowami melioracyjnymi. 2. Zarastanie wysychających mokradeł młodym pokoleniem świerka (Picea abies (L.) H.Karst) pochodzącym z sukcesji naturalnej. 3. Nadmierny odpływ wody	1. Ochrona i odtwarzanie zagrożonych siedlisk hydrogenicznych w Parku poprzez ograniczenie nadmiernego odpływu wody. 2. Ograniczenie spływu po zboczach oraz usuwanie nalotów świerka (Picea abies (L.) H.Karst)
14	Presja zabudowy prywatnych nieruchomości na obszarze Parku	Wykup gruntów

II.

 Zagrożenia wewnętrzne potencjalne1)

Lp.	Identyfikacja i ocena zagrożeń	Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków
1	Nadmierny ruch pojazdów na drodze do Błędnych Skał, skutkujący napływem dużej liczby turystów	Ograniczanie ruchu pojazdów drogą do Błędnych Skał poprzez zagospodarowanie edukacyjno-turystyczne obszaru Błędnych Skał i Polany YMCA oraz obiektów powojskowych w rejonie Błędnych Skał
2	Koncentracja ruchu turystycznego na Szczelińcu Wielkim i Błędnych Skałach	Kanalizacja ruchu turystycznego w rejonie Szczelińca Wielkiego i Błędnych Skał przez budowę infrastruktury turystycznej
3	Zagrożenie życia i zdrowia turystów z powodu stojących martwych drzew i zbliżania się do urwisk i przepaści	1. Systematyczne usuwanie obumarłych drzew w pobliżu szlaków turystycznych. 2. Zabezpieczanie terenów w pobliżu urwisk i przepaści na szlakach turystycznych i punktach widokowych
4	Naturalne masowe ruchy skał, stanowiące zagrożenie dla ruchu turystycznego	1. Monitorowanie masowych ruchów skał - odczyty szczelinomierzy. 2. Wykonywanie działań zabezpieczających w rejonie szlaków turystycznych

III.

 Zagrożenia zewnętrzne istniejace1)

Lp.	Identyfikacja i ocena zagrożeń	Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków
1	Negatywny stosunek społeczności lokalnych wobec Parku	1. Podejmowanie działań służących ochronie przyrody w Parku i przynoszących korzyści społeczności lokalnej, w szczególności w zakresie obsługi ruchu turystycznego 2. Prowadzenie działań edukacyjnych skierowanych do społeczności lokalnych. 3. Organizacja kampanii i zajęć edukacyjnych promujących przyrodę Parku. 4. Monitorowanie postaw społeczności lokalnych w zakresie stosunku wobec dla Parku i zaangażowania w ochronę przyrody
2	Niezadawalający poziom świadomości ekologicznej turystów i społeczności lokalnych	1. Realizacja programów edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży szkolnej. 2. Prowadzenie działalności edukacyjnej w oparciu o przestrzenny system edukacyjno-informacyjny, w szczególności dotyczącej potrzeb ochrony zasobów przyrody Parku. 3. Doskonalenie oferty edukacyjnej dla wszystkich grup odbiorców. 4. Publikacja materiałów na temat Parku, jego środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz problemów ochrony przyrody. 5. Współpraca ze społecznościami lokalnymi
3	Przerywanie powiązania przyrodniczego obszaru Parku z otoczeniem poprzez rozwój inwestycji w otulinie Parku	1. Zachowanie ciągłości korytarzy ekologicznych łączących Park z innymi obszarami chronionymi przez udział w tworzeniu dokumentów związanych z zagospodarowaniem przestrzennym okolicznych gmin. 2. Opiniowanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
4	Zanieczyszczenie powietrza, gleby, wód oraz hałas występujące wzdłuż szlaków komunikacyjnych przecinających Park	1. Propagowanie rozwiązań mających na celu ograniczenie ruchu kołowego przez Park, wspieranie rozwoju transportu zbiorowego i alternatywnego w obszarze Parku (przedsięwzięcia prowadzone we współpracy z samorządami gmin, powiatu i województwa). 2. Ograniczenie ruchu samochodowego na drodze Polana YMCA - Błędne Skały poprzez dążenie do wprowadzenia transportu alternatywnego i zbiorowego. 3. Modernizacja odcinków dróg newralgicznych z punktu widzenia przeciwdziałania zagrożeniom na terenie Parku, w szczególności ze względów pożarowych i możliwości pomocy turystom poszkodowanym w wypadkach
5	Zanieczyszczenie powietrza, gleb, wód na skutek funkcjonowania w bezpośrednim sąsiedztwie Parku zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej oraz ośrodków wypoczynkowych	1. Propagowanie idei modernizacji systemów ogrzewania oraz urządzeń związanych z gospodarką wodno-ściekową. 2. Przeciwdziałanie przekształcaniu łąk na grunty orne, ograniczenie stosowania nawozów mineralnych i środków chemicznych ochrony roślin w pobliżu rzek i potoków. 3. Dążenie do wprowadzenia odpowiednich rozwiązań w zagospodarowaniu przestrzennym w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 4. Dążenie do likwidacji nielegalnych składowisk odpadów w sąsiedztwie Parku. 5. Edukacja ekologiczna społeczności lokalnych
6	Powstawanie chaotycznego i zunifikowanego krajobrazu kulturowego, na skutek wprowadzania dysharmonijnych form architektury (głównie w Karłowie i na przedpolu Parku)	1. Propagowanie regionalnych wzorów architektury sudeckiej. 2. Dążenie do wprowadzenia w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego odpowiednich rozwiązań w zagospodarowaniu przestrzennym dotyczących kształtowania nowej i przekształceń dawnej architektury oraz nadzór nad wdrażaniem tych ustaleń
7	Występowanie gatunków roślin inwazyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie Parku	Współpraca z samorządami lokalnymi w celu eliminacji gatunków inwazyjnych
8	Naruszanie granic Parku	1. Regulacja stanu granic. 2. Monitoring granic Parku

IV.

 Zagrożenia zewnętrzne potencjalne1)

Lp.	Identyfikacja i ocena zagrożeń	Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków
1	Zmniejszanie się wartości krajobrazu kulturowego na skutek wprowadzania obiektów budowlanych niezharmonizowanych z kulturowym i przyrodniczym otoczeniem	1. Dążenie do wprowadzenia odpowiednich rozwiązania w zagospodarowaniu przestrzennym otoczenia Parku dotyczących kształtowania nowej i przekształceń dawnej architektury oraz nadzór nad wdrażaniem tych ustaleń. 2. Prowadzenie działań edukacyjnych promujących miejscowe tradycje oraz kształtujących potrzeby estetyczne dotyczące krajobrazu
2	Zanikanie lokalnych tradycji	Prowadzenie działań edukacyjnych promujących tradycyjne budownictwo, sadownictwo, bartnictwo, pasterstwo oraz lokalne zwyczaje

¹⁾ Zagrożenia uszeregowano od najistotniejszego.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

OPIS SPOSOBÓW OCHRONY CZYNNEJ EKOSYSTEMÓW, Z PODANIEM RODZAJU, ROZMIARU I LOKALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃ

I.

 Sposoby ochrony czynnej ekosystemów na obszarach ochrony ścisłej

Lp.	Rodzaj zadań ochronnych	Rozmiar	Lokalizacja^1)
1	1. Budowa, remonty i utrzymanie szlaków i urządzeń turystycznych:		Szlaki turystyczne i obiekty zlokalizowane przy szlakach turystycznych na obszarze Parku
	1) naprawa i bieżąca konserwacja infrastruktury turystycznej w szczególności oznakowań, drogowskazów na węzłach komunikacyjnych, remont lub wymiana tablic edukacyjnych i informacyjnych przy szlakach oraz miejscach odpoczynku, remont lub wymiana szlakowskazów,	Razem do 60 sztuk
	2) konserwacje i remonty oznakowania oraz wyposażenia szlaków turystycznych,	Do 109 km
	3) usuwanie napisów (skutki wandalizmu) z obiektów infrastruktury turystycznej i skał,	Według potrzeb
	4) naprawa i bieżąca konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych piaskowcem,	Do 7 km
	5) odnowienie oznakowania szlaków rowerowych,	Do 53 km	Szlaki rowerowe i piesze na obszarze Parku
	6) odnowienie oznakowania szlaków pieszych.	Do 50 km
	2. Przygotowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych do sezonu turystycznego, przez:		Szlaki turystyczne, narciarskie i ścieżki edukacyjne zlokalizowane na obszarze Parku
	1) udrożnianie szlaków przez usuwanie drzew tarasujących szlaki i ścieżki edukacyjne,	Według potrzeb
	2) usuwanie martwych drzew zagrażających turystom poruszającym się po szlakach i ścieżkach edukacyjnych,	Do 109 km, według potrzeb
	3) oznaczenie szlaków narciarskich.	35 km
	3. Bieżące naprawy i konserwacje kładki edukacyjnej "Niknąca Łąka".	Według potrzeb	Oddział 57b, przebieg po żółtym szlaku turystycznym
	4. Bieżące naprawy i konserwacje stanowisk "Ścieżki Skalnej Rzeźby"	Łącznie 14 stanowisk	Oddziały - 15, 16, 2, przebieg po żółtym szlaku turystycznym
2	Usuwanie odpadów z obszaru Parku	Według potrzeb	Szlaki turystyczne i miejsca odpoczynku zlokalizowane przy szlakach turystycznych na obszarze Parku
3	Oznakowanie granic obszarów objętych ochroną ścisłą	Do 10 km	Obszar Parku w miejscach występowania
4	1. Monitoring w zakresie występowania inwazyjnych gatunków roślin, takich jak: 1) rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), 2) rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis), 3) rdestowiec pośredni (Reynoutria x bohemica), 4) barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi), 5) barszcz Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum), 6) niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera). 2. W przypadku stwierdzenia inwazyjnych gatunków roślin: 1) koszenie, 2) wykopywanie, 3) wywiezienie poza granice Parku, 4) zniszczenie	Według potrzeb	Obszar Parku w miejscach występowania

II.

 Sposoby ochrony czynnej ekosystemów na obszarach ochrony czynnej

A. W ekosystemach leśnych

Lp.	Rodzaj zadań ochronnych	Rozmiar	Lokalizacja^1)
1	Regulowanie składu gatunkowego drzewostanów z uwzględnieniem fazy rozwojowej drzewostanu, typu siedliska oraz typu zbiorowiska roślinnego i możliwych wariantów składu gatunkowego (czyszczenia wczesne, późne)	Do 33 ha	Oddziały - 16j, 22i, 28a, 43y, 69d, 72c, 75k, 83t,m,x,cx,fx, 100b, 102a, 108h, 114b, 124h, 130n
2	Prowadzenie zabiegów pielęgnacyjno-hodowlanych w drzewostanach objętych programem przebudowy i renaturalizacji, po uwzględnieniu odnowień naturalnych, polegających na:		Oddziały - 1d, 30i,o, 50g, 72b, 74a, 107a,c, 108g, 122o,p
	1) stosowaniu różnych rodzajów cięć dla potrzeb przebudowy składu gatunkowego drzewostanów,	Do 71 ha
	2) przygotowaniu powierzchni do odnawiania drzewostanu, odnawianie drzewostanu poprzez sadzenie drzew pod osłoną, w lukach, na gniazdach oraz w ramach poprawek i uzupełnień oraz poprzez siew,	Do 30 ha	Obwody ochronne -Szczeliniec, Czerwona Woda, Bukowina
	3) ochronie odnowień poprzez składanie gałęzi,	Według potrzeb
	4) wykaszaniu roślinności zielnej w odnowieniach,	Do 40 ha
	5) pracach szkółkarskich,	1,38 ha	Oddziały - 10h, 15b, 25l, 43o, 51h, 80h, 143g, 144b
	6) zbiorze nasion buku (Fagus sylvatica L), lipy drobnolistnej (Tilia cordata Mill.), wiązu górskiego (Ulmus glabra Huds.), jarzęba pospolitego (Sorbus aucuparia L.), klonu jaworu (Acer pseudoplatanus L.), szyszek jodły (Abies alba Mill.) oraz nasion drzew i krzewów biocenotycznych (głóg (Crataegus monogyna Jacq.), tarnina (Prunus spinosa L), itp.)	Do 1000 kg	Obszar Parku
3	Opóźnienie rozpadu monokultur świerkowych (Picea abies (L.) H.Karst) przez cięcia sanitarne - usuwanie powalonych, złamanych oraz zasiedlonych przez owady drzew z pozostawieniem części drzew niezagrażających zdrowotności drzewostanów (według potrzeb i stopnia zagrożenia przez owady)	Do 3000 ha	Obwody ochronne - Szczeliniec, Czerwona Woda, Bukowina
4	Zachowanie właściwego stanu zdrowotnego drzewostanów, przez:
	1) korowanie części drzew, pozostawionych w ekosystemach do rozpadu, a zasiedlonych przez owady w drzewostanach zagrożonych masowym występowaniem kornika drukarza (Ips typographus) i gatunków towarzyszących (według potrzeb i stopnia rozwoju owadów),	Do 3000 ha
	2) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności wykonywanie monitoringu zagrożenia drzewostanów - jesienne poszukiwania larw owadów z rodzaju zasnuja (Cephalcia spp.),	58 prób
	3) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności wykonywanie monitoringu zagrożenia drzewostanów przez wystawianie pułapek feromonowych na brudnicę mniszkę (Lymantria monacha),	Do 30 sztuk
	4) prowadzenie czynności w zakresie ochrony lasu, w szczególności wykonywanie monitoringu zagrożenia drzewostanów - wykładanie pułapek klasycznych, feromonowych na kornika drukarza (Ips typographus)	Według potrzeb
5	Zabezpieczanie drzewostanów przed nadmiernym uszkodzeniami powodowanymi przez zwierzęta roślinożerne przez:		Obwody ochronne -Szczeliniec, Czerwona Woda, Bukowina
	1) regulację liczebności populacji zwierząt roślinożernych w celu ograniczenia szkód powstałych w wyniku zgryzania jodły (Abies alba Mill.) i buka (Fagus sylvatica L.) w odnowieniach sztucznych wprowadzanych jako przebudowa drzewostanów,	Jeleń (Cervus elaphus) - do 50 sztuk
	2) zabezpieczanie młodego pokolenia drzew - grodzenie upraw siatką leśną,	Do 4500 m
	3) zabezpieczanie młodego pokolenia drzew - smarowanie drzew środkiem odstraszającym,	Do 150 ha
	4) naprawy bieżące i remonty generalne istniejących ogrodzeń,	Według potrzeb
	5) demontaż starych ogrodzeń	Do 5500 m
6	1. Monitoring występowania inwazyjnych gatunków roślin, takich jak: 1) rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), 2) rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis), 3) rdestowiec pośredni (Reynoutria x bohemica), 4) barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi), 5) barszcz Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum), 6) niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera). 2. W przypadku stwierdzenia inwazyjnych gatunków roślin: 1) koszenie, 2) wykopywanie, 3) wywiezienie poza obszar Parku, 4) zniszczenie	Według potrzeb	Obszar Parku w miejscach występowania
7	Restytucja populacji owadów zapylających	Według potrzeb	Oddziały - 18, 22, 99, 137
8	Waloryzacja i zachowanie starych odmian drzew owocowych przez pielęgnowanie starych sadów i przydomowych drzew	Według potrzeb	Oddziały - 18, 21, 22, 24, 26, 83, 99
9	Pielęgnacja drzew owocowych wprowadzanych jako wzbogacenie bazy żerowej dla zwierząt	Według potrzeb	Obwody ochronne -Szczeliniec, Czerwona Woda, Bukowina

B. W ekosystemach wodnych

Lp.	Rodzaj zadań ochronnych	Rozmiar	Lokalizacja^1)
1	Konserwacja urządzeń hydrotechnicznych i przeciwpożarowych:		Oddziały - 19l, r, 78c
	1) wykaszanie roślinności na powierzchni grobli,	0,024 ha
	2) naprawa tablic informacyjnych i urządzeń	Według potrzeb
2	1. Ochrona i odtwarzanie zagrożonych siedlisk hydrogenicznych w Parku. 2. Ograniczenie nadmiernego odpływu wody przez zatykanie rumoszem drzewnym starych rowów melioracyjnych, spowolnienie spływu po zboczach. 3. Usuwanie młodego pokolenia świerka (Picea abies (L.) H. Karst) pochodzącego z sukcesji naturalnej ocieniających mokradła. 4. Wykaszanie. 5. Naprawa tablic informacyjnych	Według potrzeb	Torfowiska i zabagnienia na obszarze całego Parku

C. Inne, według specyfiki Parku

Lp.	Rodzaj zadań ochronnych	Rozmiar	Lokalizacja^1)
1	1. Budowa, remonty i utrzymanie szlaków i urządzeń turystycznych:		Szlaki turystyczne i obiekty zlokalizowane przy szlakach turystycznych, miejscach wypoczynku i parkingach na obszarze Parku
	1) naprawa i bieżąca konserwacja infrastruktury turystycznej, w tym oznakowań, drogowskazów na węzłach komunikacyjnych,	60 sztuk
	2) budowa wiat turystycznych,	4 sztuki
	3) remont lub wymiana tablic edukacyjnych i informacyjnych przy szlakach oraz miejscach odpoczynku,	Według potrzeb
	4) remont lub wymiana znaków na szlakach,	Łącznie do 223 sztuk
	5) konserwacje i remonty oznakowania oraz wyposażenia szlaków turystycznych,	Do 109 km
	6) remont i wymiana ogrodzeń przy parkingach i miejscach wypoczynku,	Według potrzeb
	7) budowa kładek i pomostów na szlakach turystycznych.	Według potrzeb
	2. Usuwanie napisów (skutki wandalizmu) z obiektów infrastruktury turystycznej i skał.	Według potrzeb
	3. Naprawa i bieżąca konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych (piaskowiec radkowski).	Do 7 km
	4. Przygotowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych do sezonu turystycznego (udrożnianie szlaków i ścieżek edukacyjnych przez usuwanie drzew tarasujących szlaki).	Według potrzeb	Szlaki turystyczne, narciarskie i ścieżki edukacyjne zlokalizowane na obszarze Parku
	5. Usuwanie martwych drzew zagrażających turystom poruszającym się po szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych.	Według potrzeb
	6. Remonty wyposażenia tras turystycznych na Szczelińcu Wielkim i w Błędnych Skałach:	Według potrzeb	Oddziały - 116, 121, 41
	1) wymiana balustrad przy schodach na Szczelińcu,
	2) wymiana kładek,
	3) remont nawierzchni szlaku,
	4) remont drobnej infrastruktury turystycznej.
	8. Remont szlaku turystycznego i wyposażenie go w infrastrukturę turystyczną.	900 m	Szlak zielony - Bukowina - Błędne Skały
	9. Bieżące naprawy nawierzchni szlaków rowerowych na terenie Parku.	Według potrzeb - do 5 km	Szlaki rowerowe na obszarze Parku
	10. Odnowienie oznakowania szlaków rowerowych.	Do 10 km
	11. Bieżące naprawy i konserwacje ścieżki edukacyjnej "Ochrona Ekosystemów w Parku Narodowym Gór Stołowych".	Łącznie 12 stanowisk	Oddziały - 115, 116, 117, 118, 120, 121
	12. Bieżące naprawy i konserwacja stanowisk "Ścieżki Skalnej Rzeźby".	Łącznie 14 stanowisk	Oddziały - 2, 4, 19, 42, 41, przebieg po żółtym szlaku turystycznym
	13. Bieżące naprawy i konserwacje stanowiska edukacyjnego "Radkowskie Baszty".	Według potrzeb	Pododdział 29a
	14. Bieżące naprawy i konserwacje stanowisk edukacyjnych "Wisząca Skała, Podmorskie Kanały, Białe Ściany".		Oddziały - 106d, 97f
	15. Bieżące naprawy i konserwacje kładki edukacyjnej "Niknąca Łąka"		Oddział 57a, przebieg po żółtym szlaku turystycznym
2	Ograniczanie niekontrolowanej penetracji ludzkiej obszaru Parku, przez:	Do 35 km	Zimowe szlaki narciarstwa biegowego na obszarze Parku
	1) przygotowanie, oznakowanie i utrzymanie zimowych szlaków narciarstwa biegowego,
	2) odsłanianie form skalnych oraz punktów widokowych - podkrzesywanie i przycinanie gałęzi drzew na "Skalnych Grzybach", "Szczelińcu Wielkim" i "Błędnych Skałach"	Według potrzeb	Oddziały - 46, 47, 41, 116
3	Usuwanie odpadów z obszaru Parku	Według potrzeb	Szlaki turystyczne i miejsca odpoczynku zlokalizowane przy szlakach turystycznych na obszarze Parku
4	Oznakowanie granic Parku:		Obwody ochronne -Szczeliniec, Bukowina, Czerwona Woda
	1) ustawienie tablic przy wejściach do Parku,	30 sztuk
	2) koszenie trawy przy tablicach	218 m^2
5	Utrzymanie dróg we właściwym stanie technicznym	Do 50 km	Obszar Parku

III.

 Sposoby ochrony czynnej ekosystemów na obszarach ochrony krajobrazowej

A. W nieleśnych ekosystemach lądowych

Lp.	Rodzaj zadań ochronnych	Rozmiar	Lokalizacja^1)
1	Przeciwdziałanie procesom sukcesyjnym w ekosystemach trawiastych przez: 1) koszenie łąk, muraw i pastwisk z usuwaniem biomasy lub ekstensywny wypas zwierząt, 2) usuwanie naturalnego odnowienia drzew i krzewów - ochrona siedlisk górskich i niżowych muraw bliźniczkowych (Nardion - płaty bogate flory stycznie), niżowych i górskich świeżych łąk użytkowanych ekstensywnie (Arrhenaterion elatioris), górskich łąk konietlicowych użytkowanych ekstensywnie (Polygono-Trisetion)	Do 345 ha	Oddziały - 1a,b, 5a,b,d,f, 6j, 7x,z, 8b,c,d,f,g,m, 9a, 17c,d, i, k, m, n, o, s, y, z, bx, cx, fk, 18i,n, 19d, 20l,m,n,o,p,s,t,w,x,y,ax, dx,bx,hx,kx,lx, 21a,m,p, 26a, 43n,w, 44b,d,g,h,i,l,o, 49d, 51g, 52i,6 1g,i,k, 62m, 67j,o, 70a, 72h,i,m, 78h,i,k,l,o, 79i, 80g, 81a, 100bx,cx, 107d,i,j,m,o,p,r,s, 108c,i, 109f, 112l, 113f,g,p, 121p,s,t, 128w,x,y,ax, 130o,p,r, 131a,b,c, 132i,j, 137d,f, 138b, 139g,j, 141bx,cx,gx,hx, 143d, 146j,r, 151w
2	Waloryzacja i zachowanie starych odmian drzew owocowych - pielęgnowanie starych sadów oraz przydomowych drzew	Według potrzeb	Oddziały - 18, 19, 21, 83, 137, 152
3	Restytucja populacji owadów zapylających	Według potrzeb	Oddziały - 137, 152
4	1. Monitoring w zakresie występowania inwazyjnych gatunków roślin, takich jak: 1) rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria japonica), 2) rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis), 3) rdestowiec pośredni (Reynoutria x bohemica), 4) barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi), 5) barszcz Mantegazziego (Heracleum mantegazzianum), 6) niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulifera). 2. W przypadku stwierdzenia inwazyjnych gatunków roślin: 1) koszenie, 2) wykopywanie, 3) wywiezienie poza obszar Parku, 4) zniszczenie	Według potrzeb	Obszar Parku w miejscach występowania
5	Pielęgnacja drzew owocowych wprowadzanych jako wzbogacenie bazy żerowej dla zwierząt	Według potrzeb	Obwody ochronne -Szczeliniec, Czerwona Woda, Bukowina

B. Inne, według specyfiki Parku

Lp.	Rodzaj zadań ochronnych	Rozmiar	Lokalizacja^1)
1	1. Budowa, remonty i utrzymanie szlaków oraz urządzeń turystycznych:		Szlaki turystyczne i obiekty zlokalizowane przy szlakach turystycznych, miejscach wypoczynku i parkingach, na obszarze Parku
	1) naprawa i bieżąca konserwacja infrastruktury turystycznej w tym oznakowań, drogowskazów na węzłach komunikacyjnych,	Według potrzeb
	2) wymiana tablic edukacyjnych i informacyjnych przy szlakach i miejscach odpoczynku,	Łącznie do 10 sztuk
	3) konserwacje i remonty oznakowania oraz wyposażenia szlaków turystycznych,	Do 109 km
	4) konserwacja wyposażenia miejsc odpoczynku oraz koszenie trawy w miejscach odpoczynku,	Według potrzeb
	5) budowa kładek i pomostów na szlakach turystycznych,	Według potrzeb
	6) usuwanie napisów (skutki wandalizmu) z obiektów infrastruktury turystycznej i skał,	Według potrzeb
	7) naprawa i bieżąca konserwacja nawierzchni szlaków turystycznych (piaskowiec radkowski)	Do 7 km
	2. Przygotowanie szlaków turystycznych i ścieżek edukacyjnych do sezonu turystycznego, poprzez:	Do 37 km, według potrzeb	Szlaki turystyczne zlokalizowane na obszarze Parku
	1) usuwanie tarasujących je drzew,
	2) usuwanie martwych drzew zagrażających turystom.
	3. Odnowienie oznakowania szlaków rowerowych.	Do 109 km, według potrzeb	Szlaki rowerowe na obszarze Parku
	4. Koszenie trawy na parkingach i miejscach odpoczynku (Kształtna Łąka, YMCA, Wodospady Pośny, Batorówek, Droga nad Urwiskiem, pod Szczelińcem).	Około 2 ha	Oddziały - 50f, 133f, g, 35f, 62, 31c, 42g
	5. Bieżące naprawy i konserwacje stanowiska edukacyjnego "Łąki Pasterskie".	Według potrzeb	Oddział 44 d
	6. Bieżące naprawy i konserwacje stanowiska edukacyjnego "Czerwona Skała".		Oddział 148 c
	7. Bieżące naprawy i konserwacja stanowisk "Ścieżki Skalnej Rzeźby"	Łącznie 14 stanowisk	Oddziały - 17, 17A, 20A, 157A, 41A - przebieg po żółtym szlaku turystycznym
	8. Bieżąca naprawa wyposażenia ścieżki edukacyjnej "Płazy".	7 stanowisk oraz ławki, mostki i wiata	Oddział 151 t, y, w, z, x, ax, bx, cx
	9. Wykaszanie roślinności na grobli	0,10 ha
2	Ograniczanie nadmiernej penetracji ludzkiej obszaru Parku - przygotowanie, oznakowanie i utrzymanie zimowych szlaków narciarstwa biegowego	Do 35km	Zimowe szlaki narciarstwa biegowego na obszarze Parku
3	Usuwanie odpadów z obszaru Parku	Według potrzeb	Szlaki turystyczne i miejsca odpoczynku przy szlakach

¹⁾ Podział na oddziały oznaczone liczbą oraz obwody ochronne podano zgodnie z mapą przeglądową Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15 000 według stanu na 1.01.2010 r. Podział na pododdziały oznaczone literą oraz obszary objęte ochroną częściową przyjęto zgodnie z mapą obszarów ochronnych Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15 000, według stanu na 1.01.2010 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku Narodowego Gór Stołowych w miejscowości Kudowa-Zdrój.

ZAŁĄCZNIK Nr  3

OPIS SPOSOBÓW CZYNNEJ OCHRONY GATUNKÓW ROŚLIN I ZWIERZĄT

I.

 Sposoby ochrony czynnej gatunków roślin i zwierząt na obszarach ochrony ścisłej

A. Ochrona czynna gatunków roślin

Lp.	Nazwa gatunku	Rodzaj zadań ochronnych	Opis sposobów ochrony
1	Skalnica zwodnicza (Saxifraga rosacea)	Ocena stanu populacji w rejonie Rogowej Kopy, na powierzchni 0,5 ha (jedyne stanowisko w kraju)	Coroczny monitoring liczebności i struktury populacji
2	Sosna drzewokosa (Pinus x rhaetica)	1. Ocena stanu populacji. 2. Działania zmierzające do zachowania zasobów genowych populacji z Gór Stołowych	1. Monitoring. 2. Zbiór zrazów do szczepień z około 20 osobników. 3. Zbiór igieł do badań genetycznych (po 4 sztuki z osobnika)
3	Bagno zwyczajne (Ledum palustre)	Ocena stanu populacji	Monitoring liczebności i struktury populacji

B. Ochrona czynna gatunków zwierząt

Lp.	Nazwa gatunków	Rodzaj zadań ochronnych	Opis sposobów ochrony
1	1. Sokół wędrowny (Falco peregrinus). 2. Puchacz (Bubo bubo). 3. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 4. Włochatka (Aegolius funereus). 5. Bocian czarny (Ciconia nigra). 6. Żuraw (Grus grus)	Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania i rozrodu	1. Monitoring miejsc występowania, liczebności i parametrów rozrodczych poszczególnych gatunków - stałe obserwacje i zastosowanie specjalistycznego sprzętu elektronicznego. 2. Ograniczanie dostępu do miejsc rozrodu lub w ich bezpośrednie sąsiedztwo. 3. Wzmożony dozór terenu w celu ograniczenia płoszenia zwierząt. 4. Obrączkowanie
2	Gatunki owadożernych ssaków i gryzoni	Prowadzenie rozpoznania w zakresie występowania drobnych ssaków owadożernych i gryzoni w celu aktualizacja listy gatunków zwierząt występujących w Parku	1. Inwentaryzacja składu gatunkowego - prowadzenie odłowów w stożki i pułapki żywołowne. 2. Dokumentacja fotograficzna. 3. W przypadku karczowników -pobranie włosów do analiz genetycznych
3	Popielicowate (Gliridae)	Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania i rozrodu	1. Monitoring miejsc występowania. 2. Inwentaryzacja poprzez prowadzenie odłowów. 3. Pobranie włosów do analiz genetycznych
4	Nietoperze (Chiroptera)	Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania - zarówno schronień zimowych i letnich (w tym miejsc rozrodu)	1. Monitoring miejsc występowania i liczebności poszczególnych gatunków. 2. Ograniczanie dostępu do miejsc rozrodu lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie

II.

 Sposoby ochrony czynnej gatunków roślin i zwierząt na obszarach ochrony czynnej

A. Ochrona czynna gatunków roślin

Lp.	Nazwa gatunków	Rodzaj zadań ochronnych	Opis sposobów ochrony
1	Bagno zwyczajne (Ledum palustre)	1. Monitoring populacji. 2. Działania zmierzające do powiększenia liczebności populacji i stanowisk	Zbiór (w ilości do 10 torebek nasiennych z jednego osobnika) i wysiew nasion z 2 osobników
2	Sosna drzewokosa (Pinus x rhaetica)	1. Działanie zmierzające do powiększenia liczebności populacji i stanowisk. 2. Inwentaryzacja sosny (Pinus x rhaetica) w Obwodzie Ochronnym Bukowina. 3. Zachowanie zasobów genowych populacji z Gór Stołowych	1. Hodowla sadzonek. 2. Zbiór igieł do badań genetycznych (po 4 sztuki z osobnika). 3. Bieżące utrzymanie plantacji sosny drzewokosej (Pinus x rhaetica) poprzez: 1) pielęgnację terenu plantacji - usuwanie roślin zielnych i naturalnego odnowienia drzew zagłuszających jej szczepy, 2) bieżące naprawy ogrodzenia plantacji, 3) ochronę jej szczepów przed śniegiem
3	1. Zanokcica zielona (Asplenium viride). 2. Zanokcica północna (Asplenium septentrionalne). 3. Podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant). 4. Paprotnik kolczysty (Polystichum aculeatum). 5. Dzwonek szerokolistny (Campanula latifolia). 6. Gruszycznik jednokwiatowy (Moneses uniflora). 7. Gnieźnik leśny (Neotia nidus-avis). 8. Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis). 9. Śnieżyca wiosenna (Leucojum vernum). 10. Lilia złotogłów (Lilium martagon). 11. Bażyna czarna (Empetrum nigrum)	Uaktualnienie miejsc występowania, w celu objęcia stanowisk szczególną ochroną	1. Monitoring miejsc występowania i liczebności stanowisk. 2. Wzmożony dozór terenu w celu zabezpieczenia istniejących populacji

B. Ochrona czynna gatunków zwierząt

Lp.	Nazwa gatunków	Rodzaj zadań ochronnych	Opis sposobów ochrony
1	1. Puchacz (Bubo Bubo). 2. Sóweczka (Glaucidium passerinum). 3. Włochatka (Aegolius funereus). 4. Bocian czarny (Ciconia nigra). 5. Sokół wędrowny (Falco peregrinus). 6. Żuraw (Grus grus)	Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania i rozrodu	1. Monitoring miejsc występowania, liczebności i parametrów rozrodczych poszczególnych gatunków - stałe obserwacje i zastosowanie specjalistycznego sprzętu elektronicznego. 2. Wyznaczanie stref ochronnych wokół stanowisk gatunków lęgowych, ich okresowa kontrola. 3. Ograniczanie dostępu do miejsc rozrodu lub ich bezpośredniego sąsiedztwa. 4. Wzmożony dozór terenu w celu ograniczenia płoszenia zwierząt. 5. Obrączkowanie. 6. Czyszczenie budek lęgowych i demontaż starych. 7. Czyszczenie gniazd bociana czarnego i rozwieszanie platform na nowe gniazda
2	Gatunki ptaków pozostające na zimę	Dokarmianie ptaków w okresie ostrej zimy	Wyłożenie karmy dla ptaków przy osadach Parku
3	Gatunki owadożernych ssaków i gryzoni	Prowadzenie rozpoznania w zakresie występowania drobnych ssaków owadożernych i gryzoni w celu aktualizacja listy gatunków zwierząt występujących w Parku	1. Inwentaryzacja składu gatunkowego poprzez prowadzenie odłowów w stożki i pułapki żywołowne. 2. Dokumentacja fotograficzna. 3. W przypadku karczowników -pobranie włosów do analiz genetycznych
4	Popielicowate (Gliridae)	Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania i rozrodu	1. Monitoring miejsc występowania, kontrole i czyszczenie budek, demontaż starych budek. 2. Inwentaryzacja poprzez prowadzenie odłowów. 3. Pobranie włosów do analiz genetycznych
5	Nietoperze (Chiroptera)	Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania, zarówno schronień zimowych i letnich (w tym miejsc rozrodu)	1. Monitoring miejsc występowania i liczebności poszczególnych gatunków. 2. Ograniczanie dostępu do miejsc rozrodu lub w ich bezpośrednie sąsiedztwo. 3. Wieszanie sztucznych schronień, ich kontrole i czyszczenie, demontaż starych
6	Sowy (Strigiformes) popielicowate (Gliridae), dzięcioły (Picinae), nietoperze (Chiroptera)	Ochrona biotopów oraz miejsc stałego występowania i rozrodu zwierząt wykorzystujących dziuple	Pozostawianie w drzewostanach i zadrzewieniach drzew z dziuplami oraz drzew obumierających i martwych

III.

 Sposoby ochrony czynnej gatunków roślin i zwierząt na obszarach ochrony krajobrazowej

A. Ochrona czynna gatunków roślin

Lp.	Nazwa gatunków	Rodzaj zadań ochronnych	Opis sposobów ochrony
1	Goryczuszka czeska (Gentianella bohemica)	1. Monitoring populacji. 2. Działania zmierzające do powiększenia liczebności	W okresie dojrzewania nasion ręczne wzruszanie niewielkich fragmentów gleby populacji w pobliżu osobników gatunku, w celu zwiększenia możliwości rozprzestrzeniania
2	Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus)	1. Monitoring populacji. 2. Wzmacnianie trwałości populacji naturalnych oraz ochrona ex situ	1. Zbiór nasion. 2. Hodowla sadzonek do zasilenia populacji macierzystych. 3. Monitoring
3	Storczyca kulista (Trausteinera globosa)	1. Monitoring populacji. 2. Wzmacnianie trwałości populacji naturalnych oraz ochrona ex situ	1. Zbiór nasion. 2. Hodowla sadzonek do zasilenia populacji macierzystych. 3. Monitoring
4	1. Zerwa kulista (Phyteuma orbiculare). 2. Pełnik europejski (Trollius europaeus). 3. Orlik pospolity (Aquliegia vulgaris). 4. Koniczyna kasztanowata (Trifolium spadiceum). 5. Śnieżyca wiosenna (Leucojum vernum). 6. Lilia bulwkowata (Lilium bulbiferum). 7. Podkolan biały (Platanthera bifolia). 8. Podkolan zielonawy Platanthera chlorantha 9. Storczyk męski (Orchis mascula). 10. Nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum)	Uaktualnienie miejsc występowania, w celu objęcia stanowisk szczególną ochroną	1. Monitoring miejsc występowania i liczebności stanowisk. 2. Wzmożony dozór obszaru Parku w celu zabezpieczenia istniejących populacji

B. Ochrona czynna gatunków zwierząt

Lp.	Nazwa gatunków	Rodzaj zadań ochronnych	Opis sposobów ochrony
1	Zwierzęta owadożerne i gryzonie	Prowadzenie rozpoznania w zakresie występowania drobnych ssaków owadożernych i gryzoni w celu aktualizacja listy gatunków zwierząt występujących w Parku	1. Inwentaryzacja składu gatunkowego poprzez prowadzenie odłowów w stożki i pułapki żywołowne. 2. Dokumentacja fotograficzna. 3. W przypadku karczowników -pobranie włosów do analiz genetycznych
2	Derkacz (Crex crex)	1. Rozpoznanie w terenie celem objęcia ochroną miejsc ich występowania i rozrodu. 2. Utrzymanie terenów otwartych	1. Monitoring miejsc występowania i liczebności poszczególnych gatunków. 2. Ograniczanie dostępu do miejsc rozrodu lub ich bezpośredniego sąsiedztwa. 3. Wykaszanie trawiastych terenów nieleśnych, usuwanie młodego pokolenia drzew i krzewów pochodzących z sukcesji naturalnej
3	1. Myszołów (Buteo buteo). 2. Trzmielojad (Pernis apivorus). 3. Jastrząb (Accipiter gentilis). 4. Pustułka (Falco tinnunculus)	Przeciwdziałanie procesom sukcesyjnym w ekosystemach trawiastych stanowiących rzeczywiste lub potencjalne areały łowieckie ptaków szponiastych	Koszenie łąk, muraw i pastwisk z usuwaniem biomasy lub ekstensywny wypas zwierząt, usuwanie naturalnego odnowienia drzew i krzewów
4	Gatunki bezkręgowców chronionych (Lepidoptera)	Przeciwdziałanie procesom sukcesyjnym w ekosystemach trawiastych stanowiących rzeczywiste lub potencjalne siedliska rzadkich gatunków zwierząt	Koszenia zapobiegające zarastaniu stanowisk bytowania motyli, w szczególności modraszków Phengaris teleius oraz Phengaris nausithous

ZAŁĄCZNIK Nr  4

WSKAZANIE OBSZARÓW OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ, CZYNNĄ I KRAJOBRAZOWĄ

Lp.	Rodzaj ochrony	Lokalizacja^1)	Powierzchnia ogółem w ha
1	Ochrona ścisła	1i, j, m, 2a-h, j, l, m, 71-o, r, 15a, d, f, 16a-c, f-i, k, l, 17a, b, j, l, p, t, 18g, 19b, 20fx, gx, ix, 23a-c, m-o, z, ax, cx, 25f-j, 26g-i, 27a-d, 28d, 33b-f, h, 34a-h, j, 35a-d, g-w, 37a-k, 38d, f, 42h, 44n, p, r-t, 45d, 46c, 47d, f, 57b, c, 76a-n, 83a-d, g, bx, 88c, g-k, m-o, 103a-c, g, h, 111a, b, 112a, 132d-h, k, m, n, 133j, 134d, g, i-n, 135a-l, 136b, 137a-c, g, 138d, g, 139a, b, f, k, l, 140a-c	771,00
2	Ochrona czynna	1c-h,k,l, 2i,k, 3a-h, 4a-p, 5c, 6a-i,k.l 7a-k,p,s-w,y 8a,h-l,n, 9b-i, 10a-i, 11a-j, 12a-o, 13a-p, 14b-h, 15b,c, 16j,m, 17f,g,h,r,w,x,ax,dx,gx, hx 18a-f,h,j,k-m, 19a,c,f-r, 20a-c,fj,k,r,cx,jx 21b-l,n,o, 22a-g,i-k, 23d-i,l,p-t,x,y 24a-c, 25b-d,k,l, 26b-f, 28a-c,f, 29a-j, 30a-f,h,i-m,o 31a,b,d-h, 32a-f,h-l, 34i, 36a-f, 371-n, 38a-c,g, 39a-i, 40a-d,g-i, 41a-l,n-w, 42a,c,f,g,j,k, 43a-m,o-t,y,z 44a,c,f,k,m 45a-c,f,g, 46a,b, d-h, 47a-c,g-m, 48a-h, 49a-c,f-h, 50a,b,d,g-j, 51b-f,h, 52b-h, 53a-h, 54a-g, 55a-f, 56a-f, 57a,d-g, 58a-f, 59a-f, 60a-g, 61a-f, 62a-k, 63a-m, 64a-g, 65a-l, 66a-n, 67a-i,k-n,p, 68a-g, 69a-j, 70c-k, 71a-c, 72a-g,j-l,n-x, 73a-g, 74a-j, 75a-l, 77a-j, 78a,c-h,p-fx, 79a-h, 80a,c,d,h, i,k,m-s, 81b-k,m,n,p, 82a-h, 83h,j,l-o,r-w,x,y,ax,cx,fx,gx, 84a,b,d-k, 85a-l, 86a,c-j, 87a-p,s,w-bx, 88a,b,d,l, 89a-r, 90a-h, 91a-k, 92a-h, 93a-f, 94a-c, 95a-n, 96a-o, 97a-p, 98a-d, 99a-n, 100a-ax, 101a-d, 102a-g, 103d,f, 104a-f, 105a-l, 106a-k, 107a-c,f-h,k,l,n, 108a,b,d-h, 109a-d,g, 110a-h,j-t, 111c-h, 112b-k, 113a-d,i-o,r-t, 114a-d, 115a-d, 116a,c-i,k-o, 117a,c,d,g-dx,gx-ix, 118a-r, 119a-t, 120a-h, 121a-d,g-o, 122a-p, 123a-d, 124a-k, 125a-i, 126a-n, 127a-l, 128a-t, 129a-j, 130a-n,s, 132a,c,l, 133a-f,h,i, 134a,c,f, 136a,c, 137h-j, 138a,c,f, 139c,d,h,i,m, 140d-p, 141ab-ax,dx, 142a-d, 143a,b,c,f,g, 144a-g, 145a-r, 146a-i,k-p,s-z, 147a-g, 148a,b,d-j, 149a-n, 150a-h, 151a-l, 152a-l,n-p, 153a-i	4944,77
3	Ochrona krajobrazowa	1a,b,n, 5a,b,d,f, 5Aa-c, 6j, 7x,z, 8b-g,m, 8Aa,b, 9a, 9Aa,b, 14a, 15g, 16, 17c,d,i,k,m-o,s,y,z,bx,cx,fx, 17Aa-g, 18i,n, 19d, 20d,l,m-p,s-bx,dx,hx,kx,lx, 20Aa-zx,ay-zy, 20Ba-zx,ay-ky, 20Ca-px, 20Da-h, 21a,m,p, 21Aa-c, 22h, 22Aa-r, 23j,k,w,bx,dx, 23Aa-m, 23Ba-s, 25a, 26a, 30g,n, 31c, 32g, 33a,g, 34k,l, 35f, 40f, 41m,x-z, 41Aa, 42b,d, 43n,w,x,ax, 43Aa, 44b,d,g-i,l,o, 44Aa-h, 49d, 50c,f, 51a,g,i, 52a,i, 61g-k, 621,m, 67j,o, 68h, 70a,b, 72h,i,m, 78b,h-o, 78Aa, 79i,j, 80b,f,g,j,l, 81a,l,o,r, 83f,i,k,p,z,dx,hx, 83Aa-g, 84c, 851,m, 86b, 87r, 88f, 89Aa, 99o, 100bx,cx, 103i, 106l, 107d,i,j,m,o-s, 108c,i, 109f, 110i, 112l, 112Aa,b, 113f-h,p, 113Aa-hx, 116b,j, 117b,f,fk, 121f,p-w,x, 128w-z,ax, 130o-r, 131a-c, 131Aa-m, 132b,i,j, 133g, 134b,h, 135Aa-n, 136d, 137d,f,k, 138b,h, 139g,j, 139Aa, 141bx-hx, 143d, 146j,r, 148c, 151m-dx, 152m, 154Aa-d, 155Aa, 156Aa, 157Aa-d, 158Aa, 159Aa-g, 160Aa,b, 161Aa-c, 162Aa,b	624,39
Razem			6340,16

¹⁾ Podział na oddziały oznaczone liczbą oraz obwody ochronne podano zgodnie z mapą przeglądową Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15.000, według stanu na 1.01.2010 r. Podział na pododdziały oznaczone literą oraz obszary objęte ochroną częściową przyjęto zgodnie z mapą obszarów ochronnych Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15.000, według stanu na 1.01.2010 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku Narodowego Gór Stołowych w miejscowości Kudowa-Zdrój.

ZAŁĄCZNIK Nr  5

USTALENIE MIEJSC UDOSTĘPNIANYCH W CELACH EDUKACYJNYCH, TURYSTYCZNYCH I REKREACYJNYCH ORAZ MAKSYMALNEJ LICZBY OSÓB MOGĄCYCH JEDNOCZEŚNIE PRZEBYWAĆ W TYCH MIEJSCACH

I. Miejsca udostępniane w celach edukacyjnych

Lp.	Miejsce udostępniane^1)	Maksymalna liczba osób mogących jednocześnie przebywać w danym miejscu
1	Ośrodek edukacyjny w siedzibie dyrekcji Parku, oddział 151t	40 osób
2	Ekocentrum, oddział 151t	50 osób
3	Motylarnia, oddział 151t	10 osób
4	Stanowiska edukacyjne "Geoatrakcje Gór Stołowych", oddziały - 29a, 106d, 97f, 44 d, 148 c	20 osób/stanowisko
5	Stanowiska edukacyjne na ścieżce edukacyjnej "Płazy", oddziały 151 t, y, w, z, x, ax, bx, cx	5 osób/stanowisko
6	Miejsce kultu religijnego Krucza Kopa, oddział 145	100 osób

II. Miejsca udostępniane w celach turystycznych i rekreacyjnych

Lp.	Miejsce udostępniane^1)	Maksymalna ilość osób mogących jednocześnie przebywać w danym miejscu
1	Błędne Skały, oddział 116	500 osób
2	Szczeliniec Wielki, oddziały - 41, 41A	500 osób
3	Miejsca postoju pojazdów na terenie Parku: 1) parking w oddziale 148c, Obwód Ochronny Bukowina (Czerwona Skała), 2) parking w oddziale 133g, Obwód Ochronny Bukowina (polana YMCA), 3) parking w oddziale 116j, Obwód Ochronny Bukowina (parking przy Błędnych Skałach), 4) parking w oddziale 121f, Obwód Ochronny Bukowina (teren byłej jednostki wojskowej), 5) parking w oddziale 106I,f 79b, Obwód Ochronny Czerwona Woda (Parking Lisia Przełęcz I i II), 6) parking w oddziale 42g, Obwód Ochronny Szczeliniec - (Parking pod Szczelińcem), 7) parking w oddziale 50f, Obwód Ochronny Szczeliniec (Kształtna Łąka), 8) parking w oddziale 31c, Obwód Ochronny Szczeliniec (Parking Droga nad Urwiskiem), 9) parking w oddziale 35f, Obwód Ochronny Szczeliniec (Wodospady Pośny), 10) parking w oddziale 621,m, Obwód Ochronny Czerwona Woda (Hutniczy Most)	1600 osób

¹⁾ Podział na oddziały oznaczone liczbą oraz obwody ochronne podano zgodnie z mapą przeglądową Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15 000, według stanu na 1.01.2010 r. Podział na pododdziały oznaczone literą oraz obszary objęte ochroną częściową przyjęto zgodnie z mapą obszarów ochronnych Parku Narodowego Gór Stołowych, w skali 1:15 000, według stanu na 1.01.2010 r. Mapy znajdują się w siedzibie Parku Narodowego Gór Stołowych w miejscowości Kudowa-Zdrój.

¹ Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 września 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 1267).