Wzory rocznego bilansu i rachunku wyników oraz sposób ich sporządzania przez podatników obowiązanych do prowadzenia ksiąg handlowych.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1989.10.27

Akt utracił moc

Wersja od: 7 czerwca 1991 r.

INSTRUKCJA Nr 4/SP

MINISTRA FINANSÓW

z dnia 14 grudnia 1989 r.

w sprawie wzorów rocznego bilansu i rachunku wyników oraz sposobu ich sporządzania przez podatników obowiązanych do prowadzenia ksiąg handlowych. ^*

W związku z § 28 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 1989 r. w sprawie prowadzenia ksiąg handlowych przez niektóre grupy podatników (Dz. U. Nr 43, poz. 238) ustala się, co następuje:

§ 1. Podatnicy obowiązani są do prowadzenia ksiąg handlowych na zasadach ustalonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 1989 r. w sprawie prowadzenia ksiąg handlowych przez niektóre grupy podatników (Dz. U. Nr 43, poz. 238), sporządzają roczny bilans i rachunek wyników według wzorów i zgodnie z objaśnieniami stanowiącymi załączniki do instrukcji.

§ 2. Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i stosuje się począwszy od bilansu i rachunku wyników za 1989 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1

BILANS

sporządzony na dzień ........ 19... r.

Aktywa	poz.	Stan na		Pasywa	poz.	Stan na
		początek	koniec			początek	koniec
		roku				roku
Środki trwałe				Kapitał zakładowy
- wartości niematerialne i prawne	01			- w walucie krajowej	18
- przedmioty majątkowe	02			- w walucie obcej	19
Udziały, lokaty, akcje obce i pożyczki długoterminowe	03			Pozostałe kapitały własne i fundusze specjalnego przeznaczenia
Inwestycje rozpoczęte	04			- w walucie krajowej	20
Akcje własne do zbycia	05			- w walucie obcej	21
Środki obrotowe				Kredyty bankowe
- materiały i przedmioty nietrwałe	06			- w walucie krajowej	22
- towary handlowe i wyroby gotowe	07			- w walucie obcej	23
- produkcja niezakończona (w toku)	08			Pożyczki długoterminowe	24
Rozliczenia międzyokresowe	09			Zobowiązania z tytułu rozliczeń ZUS i podatkowych	25
Środki pieniężne				Zobowiązania w walucie krajowej	26
- rachunki bankowe w walucie krajowej	10			Zobowiązania w walucie obcej	27
- rachunki bankowe w walucie obcej	11			Rezerwy i dochody przyszłych okresów	28
- pozostałe środki pieniężne	12			Rozliczenia międzyokresowe	29
Należności				Wynik finansowy (zysk)	30
- w walucie krajowej	13
- w walucie obcej	14
Należności z tytułu niezapłaconego kapitału	15
Wynik finansowy (strata)	16
Razem aktywa	17			Razem pasywa	31
Dane uzupełniające:
1) umorzenie przedmiotowych majątkowych	32			Sporządził: ....... ........ Podpis
2) umorzenie wartości niematerialnych i prawnych	33			........ dnia ....... 19... r.

OBJAŚNIENIA

dotyczące sposobu sporządzania bilansu

1. W poz. 01 wykazuje się niematerialne i prawne wartości, jak licencje, patenty, inne prawa majątkowe według wartości netto tj. o wartości początkowej inwentarzowej (ewidencyjnej) wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie.

2. W poz. 02 wykazuje się budynki, maszyny, urządzenia, pojazdy samochodowe i inne stopniowo zużywające się przedmioty majątkowe w wartości netto tj. w wartości początkowej inwentarzowej (ewidencyjnej) wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie. W poz. tej nie wykazuje się przedmiotów, których koszt nabycia stanowi koszt uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

3. W poz. 03 wykazuje się udziały, lokaty, akcje obce w cenie nie wyższej niż cena nabycia, a pożyczki długoterminowe według kwoty nominalnej.

4. W poz. 04 wykazuje się koszty nie zakończonych inwestycji, tj. wydatków związanych z nabyciem lub wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych, w wartości wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa.

5. W poz. 05 wykazuje się "akcje własne do zbycia" według wartości nominalnej.

6. W poz. 06 wykazuje się zapasy stanowiące własność przedsiębiorstwa (materiały podstawowe i pomocnicze oraz przedmioty nietrwałe) znajdujące się zarówno w magazynach własnych i obcych jak również w drodze do magazynów.

W przypadkach bardzo częstych zmian cen zakupu dopuszcza się wycenę materiałów podstawowych i pomocniczych według aktualnej ceny ewidencyjnej z doliczeniem odchyleń.

7. W poz. 07 wykazuje się zapasy stanowiące własność przedsiębiorstwa (towary handlowe oraz wyroby gotowe) znajdujące się w magazynach własnych, obcych, sklepach, jak i w drodze. W przedsiębiorstwach, w których produkcja podstawowa ma charakter wielkoseryjny lub masowy i wykonywana jest w sposób ciągły dopuszcza się wycenę wartości wyrobów gotowych przy przyjęciu za podstawę założeń i warunków dokumentacji technicznej.

8. W poz. 08 wykazuje się produkcję i usługi nie ukończone, wycenione wg rzeczywistego kosztu wytworzenia, łącznie z odpowiednią częścią kosztów ogólnych; zdanie drugie ust. 7 stosuje się odpowiednio.

9. W poz. 09 wykazuje się koszty poniesione w okresie sprawozdawczym a obciążające koszty okresów przyszłych w wartości wynikających z ksiąg przedsiębiorstwa.

10. W poz. 10 i 11 podaje się stan rachunków bankowych (zgodnie z odpowiednimi wyciągami bankowymi), odrębnie w walucie krajowej (poz. 10) i w walucie obcej (poz. 11). Stan w walucie obcej (poz. 11) podaje się w wartości wynikającej ze średniego kursu waluty obcej w złotych ustalonego przez Prezesa NBP obowiązującego na dzień 31 grudnia roku podatkowego.

11. W poz. 12 wykazuje się inne środki pieniężne stanowiące własność przedsiębiorstwa, jak np. środki pieniężne w kasie, czeki obce, weksle itd. w wartości nominalnej, a waluty obce po przeliczeniu wg średniego kursu waluty obcej w złotych ustalonego przez Prezesa NBP obowiązującego na dzień 31 grudnia roku podatkowego. Waluty obce nabyte na przetargach od innych podmiotów gospodarczych albo od osoby fizycznej, zgodnie z prawem dewizowym - odpowiednio udokumentowane - przyjmuje się w wysokości ceny nabycia.

12. W poz. 13-14 zamieszcza się bezsporne i sporne tj. skierowane na drogę postępowania sądowego, należności w walucie krajowej i walucie obcej z tytułu dostaw, robót i usług zarówno od odbiorców, jak też ewentualnie od dostawców krajowych i zagranicznych. Na równi z należnościami traktuje się ewentualne dokonane w ciągu roku odpisy z tytułu podziału wyniku finansowego. Należności w walucie obcej (poz. 14) wykazuje się w sposób określony w ust. 10.

13. W poz. 15 wykazuje się należności z tytułu niezapłaconego kapitału akcyjnego (subskrybowanego).

14. W poz. 16 wykazuje się wynik finansowy (strata), który powinien być zgodny z poz. 18 rachunku wyników.

15. Poz. 17 obejmuje się ogólną kwotę aktywów stanowiącą sumę poz. od 01 do 16.

16. W poz. 18 i 19 wykazuje się wkład zarówno gotówkowy, jak też rzeczowy (maszyny, urządzenia, licencje itp.), wniesiony w walucie krajowej (poz. 18) i w walucie obcej (poz. 19). W odniesieniu do wkładu rzeczowego za kapitał zakładowy w walucie obcej uważa się te rzeczowe składniki majątkowe, które zostały nabyte za waluty obce. Wkład w walucie obcej (poz. 19) wykazuje się w wartości ustalonej w sposób określony w ust. 10.

W pozycji tej wykazuje się wartość wkładu inwestycyjnego, o którym mowa w § 2 ust. 1 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 16 listopada 1982 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wartości wkładów inwestycyjnych zagranicznych podmiotów gospodarczych działających w zakresie drobnej wytwórczości oraz nadwyżki wpływów z eksportu nad wydatkami na import (Monitor Polski Nr 27, poz. 240 i z 1985 r. Nr 8, poz. 72).

17. W poz. 20 i 21 wykazuje się pozostałe kapitały własne i fundusze specjalnego przeznaczenia (np. kapitał rezerwowy, kapitał zapasowy, fundusz socjalny itd.) wyrażone w walucie krajowej (poz. 20) i walucie obcej (poz. 21). Kapitały i fundusze w walucie obcej (poz. 21) wykazuje się w sposób określony w ust. 10.

18. W poz. 22 i 23 wykazuje się nie spłacone kredyty bankowe w walucie krajowej (poz. 21) i w walucie obcej (poz. 22) uzyskane na potrzeby działalności gospodarczej przedsiębiorstwa (zgodnie z odpowiednimi wyciągami bankowymi). Kredyt w walucie obcej (poz. 23) wykazuje się w sposób określony w ust. 10.

19. W poz. 24 wykazuje się pożyczki długoterminowe uzyskane na potrzeby działalności gospodarczej przedsiębiorstwa z innych źródeł niż instytucje bankowe.

20. W poz. 25 wykazuje się zobowiązania wobec ZUS oraz budżetu z tytułu zobowiązań podatkowych (np. podatków: obrotowego, dochodowego, od wynagrodzeń, od nieruchomości, lokalnych, opłaty skarbowej itd.).

21. W poz. 26-27 wykazuje się wszystkie pozostałe zobowiązania, zarówno w walucie krajowej, jak i walucie obcej, np. z tytułu dostaw, robót i usług w stosunku do dostawców, jak też ewentualnie od odbiorców, wobec pracowników itp. Zobowiązania w walucie obcej (poz. 27) wykazuje się w sposób określony w ust. 10.

22. W poz. 28 wykazuje się stan rezerw, do tworzenia których przedsiębiorstwo jest zobowiązane oraz dochody przyszłych okresów (zaliczki - przedpłaty - za świadczenia, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych).

23. Poz. 29 wykazuje stan zarachowanych co do rodzaju i kwoty kosztów uzyskania przychodów, których jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego.

24. W poz. 30 wykazuje się wynik finansowy (zysk), który powinien być zgodny z poz. 08 rachunku wyników.

25. Poz. 31 wykazuje ogólną kwotę pasywów stanowiącą sumę poz. od 18 do 30.

Uwaga:

Różnice kursowe (występujące na koniec roku) powstałe na skutek stosowania różnej wysokości kursów dla obliczania wpływów i rozchodów określonych środków pieniężnych w walutach obcych lub zaciągania i spłaty kredytu bankowego oraz różnice kursowe (powstałe w ciągu roku) ustalone nie później niż na dzień wygaśnięcia należności, zobowiązania lub roszczenia w walutach obcych na skutek zapłaty, przedawnienia, umorzenia itp. rozlicza się odpowiednio z kontami "pozostałe koszty i straty" lub inne przychody i zyski".

Różnice kursowe występujące na dzień 31 grudnia roku podatkowego na rachunkach o charakterze kapitałowym, tj. rachunkach bankowych w walutach obcych w części dotyczącej rachunków inwestycyjnych oraz rachunków kapitał zakładowy w walucie obcej (poz. 19) i pozostałe kapitały własne i fundusze specjalnego przeznaczenia w walucie obcej (poz. 21) rozlicza się z kapitałem zakładowym w walucie krajowej lub pozostałymi kapitałami własnymi w walucie krajowej.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

RACHUNEK WYNIKÓW

sporządzony za okres ....... 19.... r.

Treść	poz.	Suma		Treść	poz.	Suma
		rok bieżący	rok ubiegły			rok bieżący	rok ubiegły
A. Obciążenia (koszty) Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów i usług	01			B. Przychody i inne dochody Przychody ze sprzedaży ogółem:	10
Wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia	02			z tego: - wyrobów, robót i usług - na rynek krajowy	11
Wartość sprzedanych walut obcych w cenie zakupu	03			- wyrobów, robót i usług - na eksport	12
Wartość sprzedanych materiałów i innych składników majątku	04			- towarów	13
Koszty sprzedaży	05			- walut obcych	14
Podatek obrotowy	06			- materiałów i innych składników majątku	15
Pozostałe koszty i straty	07			Inne przychody i dochody	16
Wynik finansowy (zysk)	08			Zyski nadzwyczajne	17
				Wynik finansowy (strata)	18
Suma	09			Suma	19

DANE UZUPEŁNIAJĄCE: rok bieżący rok ubiegły

1. Koszty zużycia materiałów do wytworzenia zł

2. Amortyzacja zł

3. Koszty wynagrodzeń zł

4. Podatek od wynagrodzeń:

1) pobrany od podatników, zł

2) zapłacony z własnych funduszy płatnika, zł

5. Podatki i opłaty publiczno-prawne;

1) od nieruchomości, zł

2) pozostałe (jakie) zł

6. Koszty i straty nadzwyczajne nie stanowiące

kosztów uzyskania przychodów według załączonego

zestawienia zł

.......... data .......... 19... r.

Sporządził Podpisy

OBJAŚNIENIA DOTYCZĄCE SPOSOBU SPORZĄDZANIA RACHUNKU WYNIKÓW

1. W poz. 01 wykazuje się rzeczywisty koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych, robót i usług łącznie z przypadającą na tę sprzedaż częścią kosztów ogólnych.

2. W poz. 02 wykazuje się wartość sprzedanych towarów, z wyłączeniem przyjętych w komis, w cenie nabycia, tj. łącznie z kosztami ubocznymi.

3. W poz. 03 wykazuje się wartość sprzedanych walut obcych w cenie zakupu.

4. W poz. 04 wykazuje się wartość sprzedanych materiałów w cenie zakupu i innych składników majątku według wartości początkowej (ewidencyjnej - inwentarzowej) pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie.

5. W poz. 05 wykazuje się poniesione rzeczywiste koszty sprzedaży produktów i towarów bez podatku obrotowego.

6. W poz. 06 wykazuje się należny podatek obrotowy z tytułu prowadzonej działalności.

7. W poz. 07 wykazuje się pozostałe koszty poza wymienionymi w poz. od 01 do 06 oraz poniesione straty nadzwyczajne (np. kary, grzywny, odpisane należności itp.).

8. W poz. 08 wykazuje się zysk, który powinien być zgodny z poz. 30 bilansu.

9. Poz. 09 wykazuje ogólną kwotę danych zawartych w poz. od 01 do 08.

10. W poz. 10 - 15 wykazuje się przychody ze sprzedaży wykazanych w poz. od 01 do 04 wyrobów, robót i towarów, walut i materiałów oraz świadczonych usług zarówno w obrocie krajowym jak i na eksport.

11. W poz. 16 wykazuje się inne przychody poza wymienionymi w poz. 10-15 (w tym m.in. prowizje z tytułu sprzedaży towarów przyjętych w komis).

12. W poz. 17 wykazuje się osiągnięte zyski nadzwyczajne, w tym również z tytułu różnic kursowych.

13. W poz. 18 wykazuje się stratę, która powinna być zgodna z poz. 16 bilansu.

14. Poz. 19 wykazuje ogólną kwotę danych zawartych w poz. 10 i w poz. 16-18.

DANE UZUPEŁNIAJĄCE DO RACHUNKÓW WYNIKÓW

1. W poz. 1 wykazuje się wszystkie koszty zużycia materiałów (według cen nabycia) związane z wytwarzaniem wyrobów gotowych, wykonaniem robót i świadczeniem usług oraz produkcją (usługami) niezakończoną, jak również koszty obróbki obcej związanej z wytwarzaniem.

2. W poz. 2 wykazuje się odpisy z tytułu amortyzacji naliczonej od przedmiotów majątkowych jak i od wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzowaniu.

3. W poz. 3 wykazuje się pełne koszty netto wynagrodzeń osób stale i dorywczo zatrudnionych w przedsiębiorstwie, to jest bez składek ZUS oraz podatku od wynagrodzeń niezależnie przez kogo płaconego.

4. W poz. 5 wykazuje się wszelkie podatki i opłaty należne Skarbowi Państwa a pozostające w związku z prowadzoną działalnością.

5. W poz. 6 wykazuje się kwoty podlegające doliczeniu do zysku bilansowego (wyniku finansowego) celem ustalenia właściwej podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

^* Z dniem 7 czerwca 1991 r. instrukcja w części dotyczącej różnic kursowych, została uznana za niezgodną z art. 38 pkt 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz.U.80.27.111), orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lutego 1991 r. (M.P.91.19.137).