Wyrok z dnia 9 listopada 2001 r. w sprawie z odwołań: Rzeszowskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Oddziału w Rzeszowie i Spółdzielni Mieszkaniowej "Projektant" w Rzeszowie przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt I CKN 494/99.
Dz.Urz.UOKiK.2002.1.51
Akt indywidualnyWYROK
z dnia 9 listopada 2001 r.
w sprawie z odwołań: Rzeszowskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Oddziału w Rzeszowie i Spółdzielni Mieszkaniowej "Projektant" w Rzeszowie przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Sąd Najwyższy w sprawie z odwołań: Rzeszowskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Oddziału w Rzeszowie i Spółdzielni Mieszkaniowej "Projektant" w Rzeszowie przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym przy udziale zainteresowanych: Rzeszowskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Oddziału w Rzeszowie i Spółdzielni Mieszkaniowej "Projektant" w Rzeszowie, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 9 listopada 2001 r. na rozprawie kasacji strony powodowej - Rzeszowskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Oddział w Rzeszowie od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Antymonopolowego z dnia 3 lutego 1999 r., sygn. akt Ama 66/98, uchyla zaskarżony wyrok w części oddalającej odwołanie Rzeszowskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. - Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Oddziału w Rzeszowie (pkt IV) oraz orzekającej o kosztach procesu w pkt V 2 i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie Sądowi Antymonopolowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Z upoważnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatura tego Urzędu w Krakowie decyzją z dnia 29 kwietnia 1998 r., Nr RKR-8/98, m.in. na wniosek Spółdzielni Mieszkaniowej "Projektant" w Rzeszowie stwierdziła stosowanie przez Rzeszowską Gospodarkę Komunalną Sp. z o.o. - Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Oddział w Rzeszowie (zwaną dalej Przedsiębiorstwem) praktyki monopolistycznej, polegającej na nadużyciu pozycji dominującej na rynku dostarczania energii cieplnej, poprzez odmowę finansowania urządzeń węzła cieplnego zlokalizowanego w budynku przy ul. Dąbrowskiego 31a w Rzeszowie, wybudowanych kosztem i staraniem tej Spółdzielni oraz nakazała zaniechanie stosowania tej praktyki przez ustalenie w umowie warunków uczestnictwa w kosztach budowy wymienionych urządzeń.
Podstawą wydania decyzji stało się ustalenie, że Spółdzielnia przekazała nieodpłatnie wymieniony węzeł cieplny Przedsiębiorstwu, które odmówiło rozliczenia kosztów tego urządzenia i zawarcia w tym przedmiocie umowy cywilnoprawnej. Skoro jednocześnie wobec Spółdzielni stosowane są takie same ceny dostawy energii cieplnej, jak wobec innych odbiorców, którzy nie przekazali Przedsiębiorstwu takiego urządzenia, przeto - zdaniem Delegatury - stanowi to praktykę monopolistyczną określoną w art. 5 ust. 1 pkt 3 i 6 ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów. Odwołanie Przedsiębiorstwa od wymienionej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego - Sądu Antymonopolowego w Warszawie, zaskarżonym kasacją.
Przedsiębiorstwo w kasacji zarzuciło naruszenie art. 5 ust. 1 pkt 3 i 6 wymienionej ustawy przez ich "błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie," na skutek przypisania mu praktyki monopolistycznej, polegającej na nadużyciu wobec Spółdzielni pozycji dominującej na rynku dostarczania energii cieplnej przez odmowę finansowania urządzeń przedmiotowego węzła cieplnego, a także przez przyjęcie, że nie została zachowana zasada ekwiwalentności świadczeń zgodnie z art. 487 § 2 Kc.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Spółdzielnia wnieśli o oddalenie kasacji i zasądzenie na ich rzecz od Przedsiębiorstwa kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Przyjęta przez Sąd Okręgowy, za Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów - Delegatura w Krakowie, wykładnia art. 5 ust. 1 pkt 3 i 6 ustawy z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów (Dz. U. z 1999 r. Nr 52, poz. 547 ze zm.) jest uproszczona. Sprowadza się bowiem do stwierdzenia, że skoro nastąpiło przekazanie nieodpłatne przedmiotowego urządzenia (węzeł cieplny zlokalizowany w budynku przy ul. Dąbrowskiego 31a w Rzeszowie) przez Spółdzielnię Przedsiębiorstwu, a to ostatnie - mając pozycję dominującą na rynku - odmawia uczestniczenia w kosztach jego wybudowania, to mamy do czynienia z praktyką monopolistyczną.
Tymczasem art. 5 ust. 1 powołanej ustawy uznaje za praktyki monopolistyczne takie nadużywanie pozycji dominującej na rynku, jak m.in. "sprzedaż towarów w sposób powodujący uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorców lub innych podmiotów" (pkt 3) oraz "narzucanie uciążliwych warunków umów, przynoszących przedsiębiorcy narzucającemu te warunki nieuzasadnione korzyści" (pkt 6). Możliwość przyjęcia istnienia praktyki monopolistycznej w przypadku z punktu 3 zależy od wykazania wymienionego "uprzywilejowania", zaś w przypadku z punktu 6 - kumulatywnie dwóch okoliczności w nim wymienionych ("narzucanie uciążliwych warunków umów", które przynoszą "nieuzasadnione korzyści"). W obu przypadkach związane jest to z wystąpieniem nieuzasadnionych korzyści po stronie Przedsiębiorstwa.
W sprawie niniejszej niesporną okolicznością jest jedynie dominująca pozycja Przedsiębiorstwa na rynku dostarczania energii cieplnej. Natomiast pozostałe okoliczności, decydujące o możliwości przypisania praktyki monopolistycznej, powinny być wykazane, nie można ich domniemywać na podstawie istniejącej pozycji dominowania na rynku. W sprawie zaś brak w tym przedmiocie ustaleń i dlatego nie można było zastosować art. 5 ust. 1 pkt 3 i 6 wymienionej ustawy.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji (art. 39313 § 1 Kpc oraz art. 108 § 2 Kpc w związku z art. 39319 i 391 Kpc).