Wyrok z dnia 6 czerwca 2006 r. w sprawie z odwołania Miasta Katowice przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt XVII Ama 64/05.
Dz.Urz.UOKiK.2006.4.59
Akt indywidualnyWYROK
z dnia 6 czerwca 2006 r.
w sprawie z odwołania Miasta Katowice przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji Konsumentów
Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2006 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania Miasta Katowice przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o ochronę zbiorowych interesów konsumentów, na skutek odwołania od decyzji pozwanego z dnia 21 kwietnia 2005 r., Nr RKT-23/2005:
II. zasądza od Miasta Katowice na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 zł tytułem zastępstwa procesowego.
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 21 kwietnia 2005 r., Nr RKT-23/2005, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK), po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego wszczętego z urzędu, uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, działania Miasta Katowice, polegające na nieudzielaniu lokatorom mieszkaniowych zasobów komunalnych tego Miasta, po przeprowadzeniu przez Miasto remontów elewacji, pokryć dachowych i kominów zasobów mieszkaniowych do niego należących, zgody na powtórny montaż indywidualnych anten telewizyjnych, co stanowi naruszenie przez Miasto Katowice art. 684 Kc i jest działaniem bezprawnym, polegającym na naruszeniu art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2003 r. Nr 86, poz. 804 ze zm.). Prezes UOKiK nakazał zaniechania stosowania tej praktyki oraz zobowiązał Miasto Katowice do doręczenia mieszkańcom zasobów mieszkaniowych tego Miasta, w których dokonano od 1 stycznia 2003 r. remontów elewacji, pokryć dachowych i kominów, w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się decyzji, pisemnego oświadczenia informującego o jej treści oraz o tym, iż osoby zainteresowane powtórnym montażem indywidualnych anten telewizyjnych mogą składać stosowne wnioski w tej sprawie do odpowiednich organów Miasta. Prezes UOKiK zobowiązał również Miasto Katowice do trzykrotnego opublikowania w ciągu miesiąca od dnia uprawomocnienia się decyzji oświadczenia, o wielkości nie mniejszej niż 10 cm x 10 cm, zamieszczonego w wydaniach piątkowych "Dziennika Zachodniego", na stronach dotyczących informacji regionalnych, zawiadamiającego o jej treści.
Zaskarżone rozstrzygnięcie antymonopolowe zapadło po przeprowadzeniu przez Prezesa UOKiK następujących ustaleń.
Przed dokonaniem remontów elewacji, pokryć dachowych i kominów w budynkach wchodzących do zasobu mieszkaniowego Miasta Katowice, nakazało ono mieszkańcom zdemontowanie anten telewizyjnych i radiowych z dachów, kominów i elewacji. Po przeprowadzeniu remontów mieszkańcy zostali poinformowani, iż celem uniknięcia uszkodzenia nowego pokrycia dachowego oraz ocieplonej i odnowionej elewacji. Miasto nie będzie wyrażało zgody na ponowny montaż indywidualnych anten telewizyjnych w budynkach. Mieszkańcom zaoferowano instalacje anten zbiorczych lub zawarcie umowy z operatorem telewizji kablowej. Miesięczny abonament za tzw. "pakiet podstawowy" wynosił 8,60 zł brutto. Fakt demontowania indywidualnych anten telewizyjnych i brak zgody na ich ponowny montaż został potwierdzony przez Miasto w piśmie z dnia 30 czerwca 2004 r.
W 2003 r. odmownie rozpatrzono trzy wnioski lokatorów zasobów mieszkaniowych Miasta Katowice, dotyczące wydania zgody na montaż anteny telewizyjnej na dachu z uwagi na przeprowadzony remont pokrycia dachowego. Wnioski zostały podpisane przez kilkudziesięciu lokatorów. W 2004 r. miały miejsce dwie odmowy, dla dwóch mieszkańców. W żadnym z wymienionych okresów nie wyrażono zgody na montaż indywidualnej anteny telewizyjnej. Jedynie w 2003 r. wyrażono zgodę na montaż anteny telewizyjnej na wniosek Śląskiego Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski i Osobom z Upośledzeniem Umysłowym. Zgodę wydano pod różnymi warunkami takimi jak: wykonanie montażu anteny pod nadzorem osoby posiadającej uprawnienia o specjalności konstrukcyjno-budowlanej, dokonywanie określonego przeglądu i konserwacji konstrukcji oraz naprawianie wszelkich szkód powstałych w obrębie budynku przez wnioskodawcę na własny koszt. Pod podobnymi warunkami wydawane są zgody na montaż anten satelitarnych. Budynki, w których odmówiono montażu anten, w części nie posiadały żadnej instalacji do odbioru sygnału telewizyjnego, tj. dostępu do sieci telewizji kablowej oraz anteny zbiorczej, tzw. AZART.
W dniu 9 maja 2005 r. Miasto Katowice wniosło odwołanie od decyzji Prezesa UOKiK zarzucając jej sprzeczność pomiędzy zgromadzonym w postępowaniu materiałem dowodowym a poczynionymi przez organ antymonopolowy ustaleniami faktycznymi. Strona odwołująca wniosła o doprecyzowanie określenia działań Miasta Katowice, stanowiących praktykę określoną w zaskarżonej decyzji, poprzez przyjęcie, że działania te stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów wyłącznie wobec mieszkańców zamieszkujących budynki nie wyposażone w instalacje umożliwiające odbiór sygnałów radiowych i telewizyjnych, typu zbiorcza antena satelitarna, oraz o zmianę treści oświadczenia, które ma zostać przesłane mieszkańcom zasobu, jak i opublikowane w prasie, poprzez dodanie sformułowania, że decyzja dotyczy: "budynków nie wyposażonych w instalacje umożliwiające odbiór sygnałów radiowych i telewizyjnych, typu zbiorcza antena satelitarna".
Zdaniem strony odwołującej się, niesłusznie nie udzielono zgody na powtórny montaż indywidualnych anten telewizyjnych jedynie wobec mieszkańców pięciu budynków wyremontowanych przez Miasto w latach 2003-2004. W pozostałych przypadkach nie można przypisać jej stosowania zarzucanych praktyk. We wszystkich innych budynkach konsumenci mają zapewniony dostęp do instalacji radiowo-telewizyjnych, poprzez zainstalowanie przez Miasto telewizyjnej anteny zbiorczej umożliwiającej dostęp do pakietu podstawowych programów telewizji polskiej, jak i do sygnału radiowego albo w wyniku wyposażenia budynków w anteny telewizji kablowej, gdzie konsument posiada możliwość wyboru pakietu podstawowego i pełnego dostarczanego przez operatora telewizji kablowej. Nadto konsument-najemca ma również możliwość montażu odbiornika telewizji satelitarnej.
Zdaniem strony odwołującej się, zbyt szeroko określony został krąg adresatów, do których odwołująca powinna wystosować oświadczenie. Organ antymonopolowy niesłusznie także włączył do zasobu mieszkaniowego Miasta budynki Wspólnot Mieszkaniowych, gdzie odwołująca posiada jedynie udziały w nieruchomości wspólnej, ale nie może samodzielnie podejmować decyzji dotyczących przeprowadzenia remontu elewacji, pokryć dachowych i kominów, a także możliwości zamontowania anten.
Sąd zważył, co następuje.
Odwołanie powoda nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja jest prawidłowa.
Zgodnie z art. 23a ust. 1 ustawy antymonopolowej, przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy. Celem ochrony zbiorowego interesu konsumentów jest poddanie kontroli organu antymonopolowego działań przedsiębiorców, które są kierowane do nieoznaczonego z góry kręgu podmiotów.
W niniejszej sprawie, działania Miasta Katowice, polegające na odmowie powtórnego montażu indywidualnych anten telewizyjnych w zasobach, w których przeprowadzane były remonty, były skierowane do całej zbiorowości mieszkańców tych zasobów. Oznacza to, że zakaz montażu indywidualnych anten telewizyjnych mógł potencjalnie zagrozić interesom każdego ze zbiorowości mieszkańców tych zasobów.
Sąd nie podziela argumentu strony odwołującej, iż w treści oświadczenia, do którego złożenia zobowiązano powoda w decyzji, zbyt szeroko określono adresatów, do których odwołująca powinna je wystosować, gdyż przedmiotem określonym w sentencji decyzji nie są budynki Wspólnot Mieszkaniowych, gdzie odwołująca nie może podejmować wiążących decyzji w sprawach dotyczących części nieruchomości wspólnej, tylko lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu komunalnego Miasta, w których Miasto przeprowadza remonty elewacji, pokryć dachowych i kominów, jako zasobów mieszkaniowych do niego należących.
Sąd podziela stanowisko Prezesa UOKiK, iż lokatorzy, jeżeli wyrażają taką wolę, powinni mieć możliwość instalacji w budynkach pozbawionych anteny zbiorczej, indywidualnych anten telewizyjnych w celu odbierania sygnału telewizyjnego, niezależnie od istniejącej w danym budynku sieci kablowej. Zdaniem mieszkańców, montaż tych anten stanowi zaspokojenie ich indywidualnych potrzeb odbioru sygnału telewizyjnego. Świadczą o tym wnioski o wyrażenie zgody na ich instalację. Lokatorzy mają poczucie zmuszania ich do uiszczania dodatkowych opłat na rzecz operatora telewizji kablowej, których to opłat mogliby uniknąć mając możliwość montażu indywidualnych anten. Poza tym w ich ocenie, jakość oferowanej przez ww. operatora usługi nie jest zadowalająca, z uwagi na spowodowane awariami lub innymi przyczynami liczne przerwy techniczne w nadawaniu programu. Z tego powodu odpłatnego odbioru sygnału telewizyjnego poprzez sieć telewizji kablowej nie można uznać za substytut odbioru tego sygnału poprzez indywidualne anteny telewizyjne lub antenę zbiorczą. Miasto, w świetle art. 684 Kc, powinno wyrazić zgodę na instalację tych urządzeń. Jak bowiem wynika z tego przepisu, najemca może założyć w najętym lokalu oświetlenie elektryczne, gaz, telefon, radio i inne podobne urządzenia, chyba że sposób ich założenia sprzeciwia się obowiązującym przepisom albo zagraża bezpieczeństwu nieruchomości. Jeżeli do założenia urządzeń potrzebne jest współdziałanie wynajmującego, najemca może domagać się tego współdziałania za zwrotem wynikłych stąd kosztów. Skoro lokator może założyć radio i inne podobne urządzenia, przez które należy rozumieć również telewizję stacjonarną, to musi mieć możliwość rozmieszczenia w odpowiednim miejscu (na dachu) urządzeń antenowych niezbędnych do korzystania z radia lub telewizji. Uprawnieniom lokatora wynikającym z art. 684 Kc odpowiada obowiązek właściciela budynku wskazany w § 56 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Ponadto należy wspomnieć, iż za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych pobiera się opłaty abonamentowe. Domniemywa się, że osoba posiadająca odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Dlatego wielu mieszkańców opłacających abonament, chcąc mieć dostęp do odbioru sygnału telewizyjnego, na skutek działań Miasta było "zmuszanych" do podpisywania umów z operatorem telewizji kablowej. Postawienie mieszkańców przed dylematem zawarcia umowy z operatorem telewizji kablowej lub braku posiadania możliwości odbioru sygnału telewizyjnego, świadczy o naruszeniu przez Miasto zasady swobodnego podejmowania przez konsumentów decyzji oraz dokonywania wyboru dóbr i usług.
Braku wyrażenia zgody na montaż indywidualnych anten telewizyjnych nie można tłumaczyć ponownym niszczeniem elewacji lub pokryć dachowych remontowanych budynków. Instalacja anten nie powoduje istotnego naruszenia stanu elewacji, okien, balkonów czy pokryć dachowych i dlatego nie musi wiązać się z uszkodzeniem tych elementów budynku. Poza tym jeżeli Miasto obawia się, że montaż anteny indywidualnej spowoduje jakiekolwiek uszkodzenie elewacji lub pokryć dachowych lub zagrozi zasadom bezpieczeństwa, może zobowiązać mieszkańców do uzyskania zgody na instalację tych urządzeń pod określonymi warunkami, których niespełnienie skutkuje nieważnością zezwolenia. Warunki te mogą być następujące: instalacja anteny może być wykonana pod nadzorem osoby posiadającej uprawnienia o specjalności konstrukcyjno-budowlanej, szkody powstałe na budynku podczas instalowania anteny zostają usunięte przez wnioskodawcę na własny koszt, antena musi być zdemontowana na każde wezwanie Miasta na koszt inwestora.
W ocenie Sądu, Miasto Katowice nie udzielając lokatorom mieszkaniowych zasobów komunalnych tego Miasta, po przeprowadzeniu remontów elewacji, pokryć dachowych i kominów zgody na powtórny montaż indywidualnych anten telewizyjnych, naruszyło art. 684 Kc, co jest działaniem bezprawnym i naruszającym art. 23a ust. 1 ustawy antymonopolowej.
Decyzja Prezesa UOKiK nie może być zmieniona. Powołanie się w niej na art. 684 Kc nie budzi wątpliwości Sądu, że dotyczy ona wyłącznie budynków nie posiadających zbiorczych anten telewizyjnych. Jak już to bowiem wyjaśniono, na podstawie tego przepisu lokator ma prawo do korzystania z anteny. Jego uprawnienie w tym zakresie jest uwzględnione w sytuacji, gdy w budynku założona jest antena zbiorcza. Zatem nie ma potrzeby wprowadzenia zmian do decyzji.
Biorąc powyższe pod uwagę, odwołanie należało oddalić jako bezzasadne (art. 47931a § 1 Kpc).
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu, zasądzając na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego (art. 98 Kpc).